Юстиниан кодификациясы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

1. КІРІСПЕ

2. ЮСТИНИАН КОДИФИКАЦИЯСЫ

3. ҚОРТЫНДЫ

4. ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

кодекс кодификация право юстиниан

Юстиниан кодификациясы. Жалпы кодификация деген сөз ол сұрыптау деген мағынаны білдіреді. Қоғамдық қатынастардың айтарлықтай ауқымды саласын реттеуші және әдетте құқықтың белгілі бір саласын, қосалқы саласын құрайтын қолданыстағы күллі қалыпты материялды терең де жан-жақты талдау және қайта қарау негізінде жүзеге асырылатын белгіні айтады.

Юстиниан кодификациясы - император Юстиниан кезінде VIғ. жүргізілді. Негізгі мақсат рим құқығына жаңа мемлекеттке өтуіне сай жетілдіру болып табылған. Рим құқығы ескірген нормалардан көптеген институттар пайда болып өзгертіліп толықтырылған.

Юстиниан жинағының негізі болып бөлінген бірнеше комиссиядан құрылған беделді заңгерлер құрастырған (529-534жж) . Алғашқыда Юстиниан жарлығы үш бөліктен тұрды:

Институция (Рим жеке құқығының оқулығы) ;

Дигестер немесе грекше Пандектер (рим заңгерлерінің еңбектер жинағы) .

Жарғылар жинағы рим император Адрианнан (б. э. Iғ) бастап Юстинианға дейін, бұған әкімшілік, қылмыстық, қаржылық, шіркеулік және жеке құқықтар кірген.

ЮСТИНИАН КОДИФИКАЦИЯСЫ

528 жылдың басында он адамнан туратың мемлекеттік комиссия құрылған оны басқарған беделді заңгер Трибониана болған және ол астананың бастығы, император кеңсенің бастығы сонымен қатар заңдарға өзгерістер енгізіп отырған. 529 жылы сәуірінде комиссия император конституцияның кодексін 12 кітап түрінде жариялады, оның алдындағы барлық алғашқы жинақтар және жеке актілер сияқты үмітсіз заңды күшін жоғалты.

Император конституциясының жариялағаннан кейін Юстинианды бұл қанағаттандырды, бірақ көп уақыт ұзамай Юстинианның мақсаты жаңадан кітап шығару болды бұнды барлық Рим қауларын түзетіп бір кітапқа енгізу болды. 15 желтоқсанда 530 жылы бұйрық бойынша «Deo auctore» ( конституция «Дигеста қуру туралы» ) бұйрықты Трибонианға берді яғни ол 17 адамнан туратын комиссияны қурып оны өзі басқарды. Бұл комиссияның алдыңда қиын мақсат турды: ол барлық классикалық заңгерлердың шығармаларың жинау болды, оның ішінен заңдарды теру болды, ескі заңдарды алыптастап оны жаңа зандармен ауыстыру болды, сонымен қатар дау туғызатың жағдайлар түзетілу керек болды. Бір сөзбен айтқанда барлық заң әдебиеттерін қарастыру болды оны бір жүйеге келтіру негізгі мақсаты болды. Брақ тез арада 3 жалдан киын яғни Трибонианың бұйрығымен 16 желтоқсанда 533 жылы, «Tanta» (лат. ) немесе «Dedoken» (греч. ) жарлығымен, осы заңдардың жалпы жиынтығы «Digesta» немесе «Pandectae» атқа ие боп 30 желтоқсанда заңды күшіне ие болып жарияланды.

Қатар келе отыра Дигестру негізгі жұмыс болғаныменде, Трибониана басщылығымен, профессорлар Теофило және Доротемен оқу мақсаттар үшін, элементарлық азаматтық құқықтар курсына арналған оқулық шығарды «Institutiones» деген атқа ие болды. Жалпы, институциялар көп болған бірақ оның ішінде ен жақсы щыққаны заңгер Гайдың оқулығы болды, бұл адам 2 ғасырда өмір сүрген, яғни оның жұмысы осы институцияны жаңарту болды. Жаңартулары латын тілінде шыққан болатын ол Дигестадан бұрын болған бірақ заңді күшіне бір уақытта ие болды.

Сонымен қатар Дигестамен Институцияларды қуру жұмыстары өтіп жатқанда Комиссияның алдың да талай дау туғызатың сұрақтарды қарастру болды. Сол сұрақтардың кішкентай бөлігін Юстиниан өзі шешкен яғни бұйрықтар шығарып. Буның атауы 50 бұйрық ретінде сақталды - quinquaginta decisiones немесе «50 тыным» деп аталды.

3 жылыдң ішінде 310 конституция жариялады. 529 жылғы кодекс ескі болып оған жаңа өзгерістер енгізу керек болды. 16 желтоқсанда 534 жылы Трибониана басшылығымен 5 адамнан туратың комиссия қурылды. «Cordi nobis» жарлығымен жаңадаң кодекс шығарылды- «Codex repetitae praelectionis» деп аталды ол ескі кодексты ауыстрып 12 кітаптан турған бүл кодекс біздің заманымызға дейын жетті.

Екінші кодекстың бұл дүниеге келуден бастап 535-565 жылдар аралығында аса қатты өзгерістер болған жоқ, негізгі жинақтар бүл (Институций, Дигест, Кодек) болған осыған тек Юстинианның жүйесіне жаңадан 168 заңдар шықты оны новеллалар деп атады-«Novellae Constitutiones» бірақ олардың ішінен біразығана біздың уақытымызға жетті. Юстиниан осы новеллаларды біріктірі жана жинақ түрінде шығаруға үлгермеды яғни бұл новеллаларды Юстиниан туралы ескеркіштер ретінде қалды.

Юстинианның негізі мақсаты бойынша осы төрт жинақтардың бөліктерін біріктіріп бір кітп ретінде шығару болды. Бірақ ол үлгермеды тек 16 ғасырда бұл жинақтарды негізге ала отырып «Corpus Juris Civilis» (Азаматтық құқықтық жинақ) ретінде пайда болды.

Енді бұл үлкен жинақтың әр бөліктерін жеке қарастырайық.

Дигестаны үздік заңгерлердің шығармаларың негізге ала отырып қурды, яғни Дигестраны құру ушін 2000 мыңнан астам кітап қаралды, біздің заманымызға дейін 2 ғасырдан бастап біздің заманымыздың 3 ғасырға дейін жұмыстармен танысты. Дигеста өзінің құрамында сұрақтарды талқылау туралы және құқықты қалай қолдану керегі турлы жазылған. Бұған 3 жылдың ішінде 50 ұқсас кітаптар болды, олар 432 тематикалық титулға бөлінді. 1 кітапта мемлеттік басқару, император туралы жазылған, 2-46 кітаптар тәртіпке негізделген, 47-48 кітап қылмысқа қатысты болған, 49 апелляцияға, финансыға және әскерлік құқықа, 50 муниципалдық және халықаралық құқықа қатысты болды.

Дигеста 275 шығармадаң 39 заңгердың еңбектерінен турған.

Бірақ уқытқа келе отыра б. з 6 ғасырда көп рәсімдер, терминдар тіпті толық институтар ескерілді, оларды кодификатырлар аустырып отырған.

Келешекте осы баптар арасында қайшылықтар болмаушын Юстиниан ескі мәліметтерді негізге алуға тиым салды.

Дигеста ең ашық көрініспен Юстиниана кодификациясында болып табылды. Біздің уақытымызға жетіп классикалық заңды мәтіндердің жиынтығын көрсетті.

Институциялар оқулық негізінде құралғаныменде ол басқа заңды жинақтардан төмен турған жоқ болатын. Юстиниан институцияларды негізге алатын яғни Гайдың институцияларын және тағы басқа институцияларды да карастырған. Бұл Юстинианың институцияларына негізретінде 4 кітапқа бөлген және жоспарларға: адама-мүлік-талап (personae-res-actiones) . Осы негізретінде Римдік жеке құқық 3 институтан турды.

1) Адам (personae) - субъекті құқық.

2) Мүлік (res) - мүлікке қатсы.

3) Талап (actio) - мүлікті сатып алу және оны қорғау құқығы. Бұған қатысады мурагерлік жцне міндеттеу.

Институтардың көбі біздің заманымызға дейін жетті мәтіндердін ішінен ең қундысы 9 ғасырдағы Туринскийдікі болды яғни бұнда тек қане юстинианның институциялары ғана емес сомен қатар оларға қосымша анықтамалар болған үшін.

Юстинианың кодексы императорлық кодіксті Адрианадан Юстинианға дейін біріктіреді. Екінші жаңа басылым біздың уақытқа жеткен «ә кітаптан тұрған. Бұнда 1 кітапта конституциялар болған, шіркеу құқықғы сонымен қатар императорлық шенеуніктердің міндеттері болды. 2-8 бұнда Азаматтқ құқық болды. 9 Қылмыстық құқық. 10-12 мемлекеттік басқару туралы жазылған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.