Ұлыбританияның саясижүйесі

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

I. Кіріспе 3

II. Негізгі бөлім

1. Ұлыбритания туралы қысқаша мағлұмат 4

2. Қазақстан-Ұлыбритания қарым-қатынастары 6

III. Қорытынды12

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі13

Кіріспе

Қазіргі замандағы Ұлыбритания (Great Britain) немесе Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия біріккен корольдығы (The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) - Батыс Европада орналасқан аты әлемге мәшһүр мемлекет. Бұл мемлекет «Үлкен жетілік» елдерінің құрамына және ядролық клубқа мүше ел болып табылады.

Біздің тәуелсіз Қазақстан ядролық қарудан бас тарқан сәтте осы ел кепілдік беруші елдер қатарына кірген болатын. Ал біз қарастырып отырған кез ХIХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басында біздің ата-бабаларымызға жұмыс беріп алғашқы жұмысшы табын қалыптастырушылардың бірі болған да осы ел. Иә, иә, сол кезде патшалы Ресейден біздің Қазақстандағы кейбір кендерді концессияға алып алтын, темір т. б. металдарды қазып алушы ел болған. Бұл елдің тарихын оқып білу өте қызықты да. Мысалы сол кезеңдегі саяси қайраткерлер Б. Дизраэли, Сесиль Родс (әрі миллиардер, тіпті екі ел оның атымен аталған: Оңтүстік және Солтүстік Родезия) және тағы басқалардың өмір тарихынан көп нәрсені тұжырымдауға болады.

1. Ұлыбритания туралы қысқаша мағлұмат.

Бірденнен Англияның сол кезеңіне кіріспей алдымен бұл ел жайында деректер беріп өткенді дұрыс деп шештім.

Ұлыбритания Европаның солтүстік батысындағы Ұлыбритания аралында, Ирландия аралының солтүстік-шығыс бөлігінде, Англия, Уайт, Норманд, Гебрид, Шотланд т. б. ұсақ аралдарда орналасқан. Ұлыбритания 4 тарихи-географиялық аймақтан тұрады. Олар Англия, Уэльс, Шотландия, Солтүстік Ирландия (Ольстер) деп аталады. Әкімшілігі жағынан графтықтарға және графтық дәрежедегі қалаларға бөлінеді. Үлкен Лондон ерекше жеке әкімшілік бөлік (құрамында 32 аудан бар) саналады. Ұлы Британия - Британ Ынтымағының (бұрынғы Британ империясының құрамындағы елдердің саяси және экономикалық бірлестігі) орталығы; бұның құрамына (1976 ж. ) Ұлыбритания, Канада, Австралия Одағы, Жаңа Зеландия, Үндістан, Бангладеш, Шри Ланка, Гана, Малайзия, Сингапур, Кипр, Нигерия, Сьерра-Леоне, Танзания, Кения, Уганда, Гамбия, Малави, Замбия, Лесото, Свазиленд, Ботсвана, Ямайка, Тринидад және Тобаго, Мальта, Гайана т. б. 36 ел кіреді.

Мемлекеттік құрылысы, Ұлыбритания - парламентарлық монархия. Ұлыбританияның біртұтас конституциясы жоқ. Бірнеше ғасырлар бойы қалыптасқан конституциялық актыларға: парламент заңдары (статутарлық право), сот прецеденті, келісімдер мен әдеттік право салалары жатады. Мысалы, статутарлық актілер: Еркіншіліктің ұлы хартиясы (1215), «Право туралы билль» (1689), Вестминстер статуты (1931), Халық өкілдігі туралы акт (1948, 1969), Лордтар палатасының актісі (1968) т. б. Мемлекет басшысы - король (королева) . Мысалы, қазір елді королева Елизавета жарты ғасыр билеп келе жатыр. Корольдық билік - өмір бақи және атадан балат қалатын мұра. Король атқару өкіметтің жоғарғы басшысы, сот жүйесін басқарып, қарулы күштердің жоғарғы бас командашысы болып саналады, мемлекеттің англикан шіркеуін және Ұлыбритания елдері бірлестігін басқарады. Король премьер-министрді, министрлерді, судьялар мен дипломаттарды және шіркеу иелерін тағайындап, жоғары лауазым атақтар беруге, келісімдер жасауға, соғыс жариялауға, бітім жасауға, заң жүзінде парламент құрамын белгілеуге, қауымдық палатаны таратып, заң жобаларын бекітуге праволы. Шынында король билігі қағаз жүзінде ғана, себебі патшалық еткенмен мемлекетті басқармайды. Іс жүзінде корольдық билігі мен өктемдігі бүтіндей үкіметтің министрлер кабинетінің қолында. Ұлыбританияның заң шығаратын өкіметі - екі палаталы парламент (құрамында король, лордтар палатасы және қауымдық палата) . Палаталардың құрылу принциптері әрқалай және бір-біріне тәуелсіз болғанмен, заң қабылдауда пікірдің бір жерден шығуы қажет. Жалпы ұлттық өкілдік органы - төменгі қауымдық палата (635 депутат, 5 жылға сайланады) . Заң бойынша парламент ең жоғары билікке ие, бірақ іс жүзінде заңдар мен бюджетті үкімет қабылдайды. Ұлыбританияның үкіметі - министрлер кабинеті (80-100 мүше), оған министрлер, ведомство басшылары, лорд-канцлер т. б. кіреді. Үкімет басшысы - премьер-министр (Тони Блэр), оған қауымдық палатада көпшілік орынға ие болған саяси партияның жетекшісі тағайындалады. Министрлер кабинеті - Ұлыбританияның ішкі және сыртқы саясатының шешуші органы. Ол қауымдық палатаның алдында заң бойынша жауапты. Ұлыбритания - тарихи қалыптасқан облыстардан (Англия, Уэльс, Солтүстік Ирландия, Шотландия) құрылған унитарлық мемлекет.

Қазіргі кездегі Англия әлемдегі болып жатқан барлық саяси істерге араласып англо-саксондардың әлемдік үстемдігін арттыра түсуге құлшынып отырған мемлекет. Соңғы Ирактағы соғыста АҚШ-ның одақтасы болып басқыншылыққа барған ел.

2 Қазақстан-Ұлыбритания қарым-қатынастары

Ұлыбритания БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшесі, "үлкен сегіздіктің" мүшесі, ядролық державалардың бірі бола отырып, КСРО тараған кезден бастап Кеңестік бұрынғы кеңістікті өзінің стратегиялық мүдделерінің аймағы ретінде қарай отырып, жаңа тәуелсіз мемлекеттер жөнінде белсенді көзқарас ұстанды. Атап айтқанда Британ сыртқы саясатының басым бағыттарының бірі Каспий аймағын елдің ұлттық мүдделерінің ауданы ретінде қарап, онда өзінің орнын нығайтуға күш салуы болып табылады. 1990 жылдардың басында елдің бұрынғы Премьер-Министрі, көрнекті британ саясаткері М. Тэтчердің Қазақстанға келуі осының дәлелі. Лондонның Орталық Азия мемлекеттері жөнінде маңызды міндеттеріне либералдық реформаларды қолдау, халықаралық құрылымдарда тиісті елдердің қызметін бақылау, діни радикализмнің таралуына жол бермеу жатады.

Қазақстанның Еуропадағы аса ірі сауда және инвестициялық серіктесі ретінде Ұлыбританияның айрықша орны екі жакты қатынастарда саяси проблемалардың жоқтығымен, бірінші кезекте мұнайға, газға және құбырға орай геостратегиялық және экономикалық факторлармен байланысты.

Қазақстан Республикасы мен Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Королдігі арасында дипломатиялық қатынастар 1992 жылғы 19 қаңтарда орнатылды.

Бұл орайда Қазақстан Британ қатынастарының дамуына Президент Н. Назарбаевтың Біріккен Королдікке 1991 жылғы қазанда жұмыс сапарының барысында-ақ тыныс берілген еді. Сол кезде Еуропа қайта құру және даму банкінің, қазір Қазақстанда белсене жұмыс істеп жатқан "Бритиш Газ", "Бритиш Петролеум" компанияларының және басқа да жетекші британ компанияларының басшылығымен маңызды байланыстар орнатылды.

Қазақстанға Король отбасының мүшелері мұрагер ханзада Чарльз 1996 жылғы қарашада, ханшайым Анна 1993 жылғы шілдеде және Королева II Елизаветаның немере інісі Герцог Глостерский 2002 жылғы қыркүйекте келіп қайтты.

Екі жақты қатынастар экономика мен мәдениет саласында, сондай-ақ НАТО-ның "Бейбітшілік жолындағы әріптестік" бағдарламасы шеңберіндегі әскери ынтымақтастық серпінді дамуда.

Президент Н. Назарбаевтың 1994 жылғы наурызда Ұлыбританияға ресми сапары өзара іс-қимылды тереңдетуде жаңа кезеңді ашты. Қазақстан Британ ынтымақтастығының шарттық-құқықтық негізін қалаған құжаттарға қол қойылды. Бұлар: Достық және ынтымақтастық туралы бірлескен декларация; Білім, ғылым және мәдениет саласындағы ынтымақтастық туралы; Әуе қатынасы туралы келісімдер; Екі елдің сыртқы істер министрліктері арасындағы ынтымақтастық туралы декларация; Қос салық салуды жою және табыс пен мүлік құнының өсіміне салықтар төлеуден жалтаруды болдырмау туралы конвенция.

1995 жылдың соңы мен 1996 жылдың басында екі жақты экономикалық қатынастарды реттейтін екі шешуші келісім: Қос салық салуды болдырмау туралы конвенция және Инвестицияларды қолдау мен өзара қорғау туралы келісім күшіне енді. Бұл Қазақстан мен Ұлыбритания арасында сауда-экономикалық және инвестициялық қатынастардың дамуын айтарлықтай дәрежеде жеңілдетті. Оның негізгі бағыттары энергетика, кен өндіру өнеркәсібі, сауда, әлеуметтік инфрақұрылым, денсаулық сақтау, көлік пен байланыс, қаржы және жекешелендіру саласындағы консалтингтік қызметтер, пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру болып отыр.

Ұлыбритания Еуропа Одағы елдері арасынан бірінші болып 1996 жылғы маусымда Қазақстан мен ЕО арасындағы серіктестік және ынтымақтастық туралы келісімді бекітті.

Кейінгі уақытта Қазақстан Британ қатынастарын серпінді дамыту үрдісі айтарлықтай нығая түсті. Британ бағыты біздің саясатымыздың еуропалық бағыттағы маңызды құрамдас бөлігіне айналды. 1997 жылғы маусымда Қазақстан Президентінің Ұлыбританияға баруы елеулі оқиға деп саналады. Лондондағы келіссөздерден кейін саяси және сауда-экономикалық байланыстарға, ірі Британ компаниялармен ынтымақтастықты кеңейтуге серпін берілді.

1999 жылғы сәуірде НАТО-ның мерекелік салтанатында Н. Назарбаевтың Ұлыбританияның Премьер-Министрі Т. Блэрмен кездесуі болды. Мемлекеттер басшылары өзара тиімді ынтымақтастықты тереңдету жөнінде бұдан былайғы іс-қимылды талқылап, белгіледі.

Қазақстан Президентінің 2000 жылғы қарашада Лондонға ресми сапары екі елдің өзара қатынастарындағы ірі оқиға еді. Сапар барысында Королева II Елизавета Н. Назарбаевты Қазақстанда саяси және экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге, заңдылық пен демократияны орнатуға, сондай-ақ жаһандық ауқымда ядролық қаруды таратпау ісіне сіңірген еңбегі үшін Біріккен Корольдіктің жоғары наградасы Қасиетті Михаил және Қасиетті Георгий орденімен марапаттады. Сапар кезінде әскери саладағы ынтымақтастық туралы құжаттарға, ҚР Өкіметі мен "ВАЕ Systems" компаниясы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумға, сондай-ақ ҚР Білім және ғылым министрлігі мен Британ кеңесі арасындағы Қазақстан Британ университеты құру туралы меморандумға қол қойылды.

Ұлыбритания Қазақстанмен сауда-саттықта жетекші орын алатын әлемнің бес дамыған елдерінің қатарына жатады. 1998 және 1999 жылдары сауда айналымы тиісінше 629 млн. және 422 млн. долларды құрады. 2000 жылы екі жақты сауда айналымы 450 млн. долларды, оның ішінде экспорт 231 млн. долларды, импорт 219 млн. долларды құрады. Және де 2000 жылы Қазақстанның сыртқы сауда айналымының жалпы көлеміндегі Ұлыбританияның жеке үлесі 3, 2 пайызды құрады.

Экспорт номенклатурасы минералдық өнімдерді, феррохромды, болатты, мысты, жүнді, былғары шикізатын, тыңайтқышты және жартылай қымбат металдарды қамтиды. Импорт құрылымында құрал-жабдықтар мен аппаратура, көлік құралдары, оптикалық приборлар, химиялық, алкоголь және темекі өнімдері, тоқыма өнеркәсібі өнімдері басым.

2000 жылдың нәтижелері бойынша Ұлыбритания біздің экономикамызға салынған тікелей инвестициялардың көлемі бойынша екінші орынға шықты, оның жалпы сомасы 1. 68 млрд, доллар. Қазақстанда 100ге жуық бірлескен қазақстандық-британдық кәсіпорындар жұмыс істейді, бізде 32 британдық компания тіркелген. Олардың қатарында Каспий теңізінің қайраңын игеру жөніндегі халықаралық консорциумға қатысатын "Бритиш газ" және "Шелл" сияқты бүкіл әлемге белгілі компаниялар бар.

Іскерлік қатынастарды жолға қою және кеңейту процесінде Қазақстан мен Британияның мүдделі топтары қатысатын түрлі халықаралық бизнес-семинарлар, сондай-ақ инвестициялық конференциялар маңызды рөл ойнайды.

1997 жылы Қазақстан Үкіметі "Қазақгаз" мемлекеттік холдингтік компаниямен, "Газпром" Ресей акционерлік қоғамымен, "Аджип" (Италия) және "Бритиш Газ" фирмаларымен бірлесіп Қарашығанақ мұнай-газ конденсаты кен орнында өнімдерді өндіруді бөлудің принциптері туралы келісімге қол қойды. Қарашығанақ жобасы бойынша қызмет басталғаннан бері шығыстардағы "Бритиш Газдың" үлесі 32, 5 пайызды құрап, қазірдің өзінде 1 млрд, доллардан асты. Қарашығанақ Интеграцияланған Ұйымының бюджеті бойынша инвестициялардың жалпы көлемі 2000 жылы 974 млн. долларды құрады, оның ішінде "Бритиш Газ" 316 млн. доллар инвестиция салды. Негізгі мердігер "БГ" мен қатар Қарашығанақ жобасына қосалқы мердігерлер ретінде 150ге жуық британдық компаниялар тартылған.

Ұлыбританияның ірі компанияларының бірі "Лонро" осы заманғы шахталық құрал-жабдықтарды өндіру жөніндегі бірлескен кәсіпорынды құруды жоспарлауда. Кейбір британиялық компаниялар "Қазақстан: электр желілерін оңалту" жобасы шеңберінде "КЕГОК" ААҚ-пен бірлесіп іс-қимыл жасауға мүдделілік танытып отыр.

Металлургия өнеркәсібінде болаттың әлемдік бағаларын қалпына келтіру "Испат-Кармет" өндірісін елеулі түрде ұлғайтудың стимулы болды (1998 жылы 2, 7 млн. тонна 1999 жылы 4 млн. тонна) . 1995 жылдан бастап "Испат" кәсіпорынға 400 млн. астам доллар жұмсады және кәсіпорындарда 56 мың жұмысшы еңбек ететін ірі жеке жұмыс беруші болып табылады.

Көлік саласындағы ынтымақтастық та белсенді түрде даму үстінде. Осы саладағы маңызды бағыттардың бірі авиация, машина жасау, жаңа технологиялар саласындағы ынтымақтастықты дамыту жөніндегі "ВАЕ Systems" компаниясымен бірлескен жобаны іске асыру болып табылады. Осы компаниямен бірге бірлескен кәсіпорын құрылды, оған ұлттық авиатасымалдаушы мәртебесі беріледі.

Автожол секторында британдық "Бальфур Битти" Алматы Астана жолының ұзақтығы 192 километрлік учаскесін (Гүлшат Ақшатау секциясы) қалпына келтіруге қатысуда. Құрылыс секторында британдық "Фитцпатрик" компаниясы бүкіл Орталық Азия аймағындағы ең бір осы заманғы медициналық кешеннің Астанадағы аурухананың құрылысын аяқтау үстінде. Британдык, компания "Посфорд Дювивьер" Ақтау теңіз айлағын қайта құру жобасының бірінші кезеңін аяқтады. Толқын қиратқыш пен кіре беріс қашынды қалпына келтіруді көздейтін жобаның екінші кезеңін "Мюхель" ағылшын фирмасы талдап жасауда және қазір аяқтау кезеңінде.

Кредит-қаржы саласындағы өзара іс-қимыл да кеңеюде. 1992 жылы Ұлыбританияда қазақстандық валютаның теңгенің алғашқы банкноттары басылды. Қазақстанның Ұлттық Банкі және басқа да жетекші банктері Англияның Орталық Банкімен, Ұлттық Вестминстерлік банкпен және басқаларымен тікелей корреспонденттік қатынастарды ұстанып келеді. Қазақстан мемлекеттік кепілдіктермен 264 млн. жуық доллар сомасында Ұлыбританияның 6 мемлекеттік емес заемдарын тартты, оның ішінде 176 млн. жуық доллары немесе барлық көлемнің 67 пайызы тартылды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.