Рим құқығы бойынша міндеттеме құқығы

1. Кіріспе
2. Міндеттеме түрлері
3. Міндеттеменің орындалу орны және уақыты
4. Қолданылған әдебиеттер тізімі
5. Қорытынды
6. Міндеттеменің тоқтатылуы

Кіріспе
Міндеттеме түсінігі Юстинианның Институцияларында көрсетілген. Бұл Институцияға сәйкес біздің мемлекетіміздің құқығына сай қандай да болмасын бір нәрсені орындауға байланысты құқықтық. Міндеттеме уәкілетті тұлғаның міндетті тұлғаның мүліктік сипаттағы нақты әрекеттерді жасауын талап ету құқығын білдіреді.
Міндеттеме бұл – несие берушінің борышқордан өзінің пайдасына нақты әрекеттіғ мінез құлықты талап ететін формальды мүмкіндігінен тұратын субъективтік юридикалық жағдай.
Кейіннен міндеттеме екі тұлғаның арасындағы заңи қатынас ретінде қарастырыла бастады. Бұл қатынасқа сәйкес бір тарап несие беруші және ол талап ету құқығына ие, ал екінші тарап борышқор – бұл несие берушінің пайдасына белгілі бір әрекеттерді жасаушы. Міндеттеме әр кезде де уақытша және ол тоқтатылуға есептелінген.
Міндеттеме контрактіден, деликтіден, квази – контрактіден, квази – деликтіден пайда болады. Контракт дегеніміз – цивильдік құқықпен танылған және талаппен қорғалатын шарт. Деликті құқықбұзушылық, зиян келтіретін тиым салынған әрекет.
Міндеттеме қоғамда абстрактілі нысанаға ие және табиғи сипатты қарастырмайды.
Міндеттеменің мазмұны міндетті тұлғаның беру, жасау, ұсынуын міндеттейді және ол рим терминологиясында dare, facere, praestare терминдерімен анықталды.
«Беру» термині – мүлікті беру дегенді білдіреді. Бұл әрекет заттық құқықтарды бір тұлғадан екінші тұлғаға ауыстырумен тығыз байланысты.
«Жасау» термині – бір тұлғаның екінші тұлғаның пайдасына жасалатын нақты физикалық сипатқа ие және бөлінбейтін кешенді әрекетті жүзеге асыру. «Ұсыну» - материалдық нысандағы, соның ішінде ақшалай сипаттағы төлемді жүргізу, орналастыру.

«Рим жеке құқығы» оқу құралы – Алматы 2007ж
Автор: Ермухаметова С.Р., Коваленко Е.Ю