Шекаралас аймақтар

Пән: География
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 74 бет
Таңдаулыға:

Кірісіпе

Диплом жұмысының өзектілігі. Еліміз тәуелсіздігін жариялағаннан кейін Мемлекет басшысы Н. Ә. Назарбаев Сыртқы істер министрлігіне, басқа да мүдделі министрліктер мен ведомстволарға елдің бірлігін және аумақтық тұтастығын қамтамасыз ету үшін шекаралас мемлекеттермен Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын заңды түрде ресімдеу үдерісін бастауды тапсырды. Өйткені, шекара мәселесін түпкілікті шешкенге дейін кез келген шекаралас мемлекеттің біздің елімізге аумақтық талап қою мүмкіндігі сақталатын еді.

Қазақстан өзімен шектесетін барлық мемлекеттермен мемлекеттік шекарасын халықаралық шарттар негізінде делимитациялау үдерісін ойдағыдай жүзеге асырды, шекарасын шегендеп алды. Бұл - айтуға ғана жеңіл. [1]

Қазақстан Республикасы шекаралас мемлекеттер - Қытай, Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан және Түркіменстанмен арадағы мемлекеттік шекарасын делимитациялау үдерістерін аяқтағанына сегіз жылға жуықтады. Еліміз үшін шекараны халықаралық құқықтық негізде белгілеу жеңіл болмады. Қазақстан тарапы аса өзекті әрі өткір бұл мәселелерге байланысты көрші елдердің әрбірімен қиындыққа толы көптеген екіжақты келіссөздер жүргізіп, ел мүддесін қорғады. Нәтижесінде, еліміздің шекарасы межеленіп, шекаралас мемлекеттердің әрқайсысымен жеке-жеке мемлекеттік шекара туралы шартқа қол қойды.

Шекара маңы аймақтардың тұрақты экономикалық өсуіне мүмкіндіктер жасау негізінде бүкіл республика экономикасының дамыған мемлекеттердің үлгісіндей өркендеуіне жол ашу болып табылады. Алға қойған мақсатқа жету мемлекеттік және шекара маңы аймақтық мүдделердің бірлігін, олардың ұштастырылуын көздейді. Қазіргі кезеңде негізгі сауда қызметтің шекара маңы аймақтарда жүзеге асырылатындығын ескерсек, оларға әлеуметтік-экономикалық мәселелерді өздігінен шешуге лайықты қаржылық дербестіктің берілуі маңызды болып табылады.

Сондықтан, зерттеу тақырыбының өзектілігі аймақтардың қазіргі кезеңдегі шекара маңы экономикасының даму ерекшеліктеріне, үдемелі индустриялық-инновациялық бағдарламаның жүзеге асу барысына, бюджетаралық қатынастарды оңтайландыру бағыттары мәселелеріне байланысты анықталған.

Қарастырып отырған мәселеміз, мемлекетіміздің үшінші мыңжылдықта ел ішінде татулықты, тұрақтылықты сақтай отырып, көрші және шет мемлекеттермен кез келген бағытта байланыс жасауына арқау болатыны сөзсіз. Сондықтан, зерттеліп отырған мәселе Тәуелсіз Қазақстан үшін елдігін, мемлекеттігін, аумақтық тұтастығын сақтай отырып, басқа мемлекеттермен терезесі тең деңгейде байланыстар жасауда аса маңызды болып табылады. [2]

Ресей-Қазақстан қарым-қатынасы өзгеріссіз достық пен сындарлы сипатта өрбіп келе жатқандығын баса айтқан жөн. Оларды барлық деңгейдегі екіжақты диалогтың жоғары қарқындылығы, сауда-экономикалық, ғылыми техникалық және басқа да салалардағы тығыз өзара тиімді ынтымақтастық, халықаралық істердегі өзара тиімді әріптестік ерекшелендіріп тұрады.

Екі ел арасында түйіні тарқатылмаған түйіткіл жоқ, қайта ынтымақтастықтың көкжиегі жыл өткен сайын кеңейіп келеді. Әсіресе, мұнайгаз ресурстарын тасымалдау мен Каспий қайранын иегерудегі қарым-қатынас қарқын алып, атом, электрэнергетика сияқты салаларда соңғы жылдары айтарлықтай көп жұмыс атқарылды.

География пәніне деген қызығушылық ерте басталса, онда оқушыларды берілген ғылыммен таныстыру көп қиындық туғызбайды.
ҒТР заманында ең бірінші проблемалық мәселелердің бірі - қоғам мен табиғаттың қарым-қатынасы болып табылады. Соның ішінде, география - барлық сұрақтарға жауап беретін ғылым болып табылады. Ол қоғам мен табиғаттың қарым-қатынасқа түсуін, табиғатты тиімді пайдалануда және оны қорғау мәселесінде басты қызмет атқарады.

Қазіргі таңда географияны оқытуда сабақтар мен сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру мәселелері де қарастырылып жүр. Осыған байланысты көптеген ғылыми-әдістемелік мақалалар жарық көруде. Дегенмен де географияны оқытуда сабақтар мен сыныптан тыс жұмыстарда «Қазақстан Республикасының Шекаралас аймақтары» тақырыбына байланысты мәселелер аз қарастырылған. Оны біздің жүргізген зерттеу жұмыстарымыз көрсетті. Сол себептен, дипломдық жұмысымыздың тақырыбын « Қазақстан Республикасының Шекаралас аймақтары » - деп таңдауымызға негіз болды.

Диплом жұмысының мақсаты: Диплом жұмысының негізгі мақсаты - Қазақстан Республикасының шекаралас аймақтарының экономикалық әлеуетін айқындау.

Диплом жұмысының міндеті: Осы мақсатқа жету үшін төмендегідей міндеттерді шешу көзделді:

- Тәуелсіз Қазақстанның көрші елдермен мемлекеттік шекарасының анықталу барысы мен нәтижесі кеңінен қарастырылып, шекаралас аймақтарының экономикалық географиялық орнына талдау жасау;

- Еліміздің шекаралас аймақтарының табиғат ресурстары мен ресурстары қорғалатын аумақтарына талдау жасау;

- Ресейлік аймақтар мен Қазақстанның шекаралас облыстарының қазіргі кездегі экономикалық байланысын, экономикалық әлеуетін тиімді пайдалануын ашып көрсету;

- Мектеп географиясында шекаралас мемлекеттердің тәуелсіз мемлекетімізбен қазіргі өзекті мәселелерін, экономикалық әлеуетін оқыту мүмкіндіктерін қарастыру;

- Оқушылардың білімдерін кеңейту мақсатында «Шекаралас мемлекеттер» тақырыбында сыныатан тыс жұмыстарға көңіл бөлу керек екенін айқындау.

Зерттеу нысаны: Қазақстан Республикасының шекаралас аймақтары.

Зерттеу пәні: Географияны оқыту әдістемесі.

Диплом жұмысының деректік негізі: Диплом жұмысында негізгі деректер мерзімді баспасөз мәліметтерінен, жарияланған материалдар жинақтарынан, ғылыми зерттеулерде берілген ақпараттардан алынды.

Тақырыпты зерттеу барысында қолданылған негізгі әдебиеттер қатарында Н. Ә. Назарбаевтың «Ғасырлар тоғысында», «Сындарлы он жыл», отандық авторлар Әубәкіров Л., Есимова Ә., Қарғабаева С. еңбектерін, Тілеубай, Кәкен А., Ермаков В. А. мақалаларын және Қазақстан, ТМД және дүниежүзі елдерінің экономикасы мәселелермен айналысатын Ахметов Е. А п. ғ. к., Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университетінің Қазақстан географиясы және географияны оқыту әдістемесі кафедрасының профессоры, Қазақстанның трансшекаралық мәселелерімен айналысатын Бердіғұлова Г. Е., г. ғ. к., Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті Елтану кафедрасының доценті еңбектерін атап өтуге болады.

Сонымен қатар жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулықта шекаралық аймақтарға байланысты ақпараттар алынды.

Диплом жұмысынаң басым бөлігі Қазақстанның Солтүстік шекарасына арналған.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәні:

География пәнінің сабақтары мен сыныптан тыс жұмыстардың түрлері мен ұйымдастыру формалары анықталды;

География пәндерін оқыту үрдісінде сыныптан тыс жұмыстарды «Қазақстан Республикасының шекаралас аймақтары» тақырыбымен байланыстыра ұйымдастырудың тиімділігі сараланды.

Диплом жұмысының құрылымы: Диплом жұмысы кіріспеден, үш тараудан және қорытынды мен әдебиеттер тізімінен құралған.

1 Тарау Қазақстан Республикасының шекаралас аймақтарына экономикалық географиялық сипаттама

1. 1 Қазақстан Республикасының шекаралас аймақтарының қалыптасу тарихы

Мемлекеттік шекара - мемлекеттік территорияны белгілейтін шектер. Мемлекеттік шекара - белгілі бір елдің құрлықтағы немесе судағы аумағының шегін көрсететін меже. Меже ішіне енетін әуе кеңістігі мен жер қойнауы және су түбі сол мемлекеттің аумағы болып табылады. Көршілес мемлекеттердің шекара межелері өзара келісімдер мен шарттарда белгіленеді.

Мемлекеттер арасындағы шекараны белгілеу делимитация деп аталады.
Жер бетінің құрамына қарай (тау жоталарымен, өзен арналарымен, т. б. ) жүргізілген шекара сызығы орография деп аталады.
Жер бетіндегі екі белгі арасында тікелей тартылған шекара сызығы геометрия деп аталады.
Әдетте шекараны делимитациялау туралы шарттар шекара жөніндегі арнаулы келісімдерде, бітім шарттарында, мемлекеттік аумақтың белгілі бір бөлшегін екінші бір мемлекетке беру туралы, т. б. келісімдерде белгіленіп, шекара сызығын сол белгіленген жерлер бойынша нақтылы жүргізу демаркациялау деп аталады.

Ең алдымен, делимитация, яғни белгілі бір аумақтың құқықтық иелігін анықтайды. Делимитациялық келісімде мемлекеттік шекараның картада көрсетілуі туралы айтылады. Аумақтың иелігі анықталып, оның шекарасы картада көрсетілгеннен кейін, демаркация жүргізіледі. Демаркация - шекара сызығы нақты орында жүргізіліп, шекара белгілері белгіленеді.

Шекара судағы, құрлықтағы, әуедегі болып бөлінеді. Әуедегі шекараның жоғары шегі халықаралық құқықта белгіленбеген, бірақ географиялық тұрғыдан әуе кеңістігінің жоғары шегі теңіз деңгейінен 100-110 шақырым. Ал жер қойнауының төменгі шегі де әр мемлекеттің өзінің экономикалық, ғылыми мүмкіндіктеріне байланысты.

Ресми түрде белгіленген және бекітілген сызығын мемлекеттердің бір жақты бұзуы немесе қайта қарауы халықараралық құқыққа қайшы келеді. Мемлекеттік шекараны бойлай шекаралық белгілер орнатылады. Мемлекеттік шекараның күзетін шекаралық әскер (шекарадағы күзеттер, шекаралық қарауылдар) жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік шекарасынан керекті құжаттарсыз және тиісті рұқсатсыз өту немесе шекаралық белгілерді заңсыз алу, жылжыту не жою қылмыстық жауапкершілікке тартылады (Қазақстан Республикасы Қазақстан Конституциясынің 330, 331-бабы) .

Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алғалы бері көршілес мемлекеттер - Ресей Федерациясы, Қырғыз Республикасы, Қытай Халық Республикасы және Өзбекстан Республикасымен мемлекеттік шекараны делимитациялау туралы меморандумға қол қойды. ҚР Мемлекттік шекарасы ҚР Мемлекттік шекарасы - Қазақстан территориясындағы құрлықтың, судың, жер қойнауының және әуе кеңістігінің шегін анықтайтын түзу сызық, сол сызық арқылы өтетін жазықтық. ҚР Мемлекттік шекарасын белгілеу ҚР-ң мемлекттік шекарасы жергілікті аймақтарда нақты көрінетін шекаралық белгілермен белгіленеді. [3]

Қазақстан Орталық Азияда, Еуразия құрлығының орталық бөлігінде орналасқан.

Елдің аумағы 2724, 9 мың шаршы километр болады, ол батысында Волга өзенінің төменгі сағасынан бастап - шығысында Алтай тауларына дейін және оңтүстігінде Солтүстік Тянь-Шанның тауы Іле Алатауынан бастап - солтүстігінде Батыс-Сібір ойпатына дейін созылып жатыр.

Қазақстан жер көлемі жағынан дүниежүзінде Ресей, Қытай, АҚШ, Аргентина, Бразилия, Канада, Индия және Австралиядан кейін тоғызыншы орында тұр.

Картинка 5 из 4242

Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы 13394 км, теңізбен (Каспий) 2000 км-ден астам. Қазақстан батыста, солтүстік-батыста және солтүстікте 7591 км Ресеймен шектеседі. Республиканың Алтайдан Тянь-Шаньға (Хантәңірі массивіне) дейінгі 1782 км-ге созылып жатқан шығыс шекарасы Қытай Халық Республикасымен арадағы мемлекеттік шекараға сай келеді. Ал оңтүстігінде тәуелсіз дос мемлекеттер: Түрікменстанмен - 426 км, Өзбекстанмен - 2354 км және Қырғызстанмен - 1241 км шектеседі. Республиканың шекарасы батысында - Каспий маңы ойпаты мен Жалпы Сырт қыратының біраз жерін, солтүстігінде Батыс Сібір жазығының оңтүстігін; оңтүстігінде Тұран ойпатын, ал шығысы мен оңтүстік-шығысында Алтайдың батыс бөлігінің, Сауыр, Тарбағатай жоталарының, Жетісу (Жоңғар) Алатауының негізгі бөлігін және Тянь-Шаньның солтүстік жоталарын басып өтеді. [4]

Қазақстан Республикасының 14 облысының 12-сі шекаралас болып табылады. Қазақстан Республикасының құрғақ жердегі мемлекеттік шекарасының ұзындығы 11591 км құрайды, оның ішінде Ресеймен шекаралас

6023 км (51, 96%), Өзбекстанмен - 2440 км (21, 05%), Қытаймен - 1730 км (14, 93%), Қырғызстанмен - 1053 км (9, 08%) және Туркменстанмен - 345 км (2, 98%) . Бұның сыртында Ресей, Әзербайжан және Иранмен теңіз шекарасын 1730 км құрайды. [5]

Мемлекеттік шекараны делимитациялау үдерісі ойдағыдай жүзеге асырылғанымен, шекараның өту сызығын белгілеу барысында ерекше назар аударуды, барынша талдап-таразылауды қажет ететін «даулы» учаскелер де кездесті. Деректерге қарағанда, сол кездері осындай «даулы» учаскелерге Қазақстан - Қытай шекарасындағы Сарышілде өзені ауданындағы учаске, Шағаноба және Баймырза асулары ауданындағы учаске, сондай-ақ Қазақстан - Өзбекстан шекарасындағы Арнасай бөгеті, Бағыс кенті мен Түркістан кенті жатқызылған.

Елдердің мемлекеттік шекараларының сызығы өтуге тиіс екі аралықтағы аталған жер учаскелері қалай бөлінді? Алдымен Қазақстан - Қытай шекарасындағы «даулы» деп танылған учаскелердің бөлінісіне тоқталайық. Ол үшін 1998 жылдың 4 шілдесінде Алматыда қол қойылған Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Қазақстан - Қытай мемлекеттік шекарасы туралы қосымша келісімді негізге алғанымыз жөн. Өйткені, ерекше маңызды бұл құжат Қазақстан мен Қытай арасындағы мемлекеттік шекараны делимитациялау (Қазақстан, Қытай және Қырғыз республикалары арасындағы үш мемлекеттің мемлекеттік шекараларының түйісу нүктесін қоспағанда) үдерісінің толық аяқталғанын паш етеді. [26]

Картинка 9 из 4903 Шекараны делимитациялау кезіндегі екіжақты келіссөздерде пікірталасқа өзек болған жерлердің бірі - Сарышілде өзені ауданындағы жалпы алаңы 315 шаршы шақырымға жуықтайтын учаске болды. Оның оңтүстік-шығыс жартысында шабындық пен жекелеген орман алқаптары орналасқан. Жол жүйесі нашар дамыған, тұрақты тұрғындары жоқ. Шолақ асуынан бастап Сарышілде өзеніне дейін учаскенің бір бөлігін қазақстандық тарап шөп дайындау үшін және малдың маусымдық жайылымы ретінде пайдаланып келген. Қол қойылған келісім бойынша осы учаскенің Қазақстан аумағына Сарышілденің шығыс бастауынан Черемховая өзенімен қосылатын жерге дейін өзеннің сол жағалауындағы аймақ, сондай-ақ Черемховая өзенінің бүкіл арнасын және Шолақ (Содабань) асуының ауданын қамтитын жерлер бекітілген. Бұл жерлердің жалпы көлемі 95 шаршы шақырымды құрайды. Осыған байланысты Қазақстан шегінде шаруашылық жүргізудің дәстүрлі аймақтары, мал жайылымы, шабындықтар мен орман алқаптарының бір бөлігі сақталғанын атап өтуіміз керек. Ал Қытай жағына Сарышілде өзенінің оң жағалауын және Құлағансай жылғасының сол жақ саласындағы ауданды қамтитын аумақ тиесілі деп шешілді.

Осы Сарышілде учаскесіне қатысты кезінде Қазақстан тарапына арагідік сын пікірлер де айтылған болатын. Кейін белгілі болғанындай, ол пікірлер дәлелсіз болып шықты. Себебі, шекараны делимитациялау мәселелеріне байланысты келіссөздерде қытайлықтар өткен ғасырдағы шарттық құжаттарды негіз етіп алған. Мысалы, осы учаскедегі шекара 1864 жылғы Чугучак хаттамасының 3-бабында «Алтан - Тэбши» тауының шығыс жағындағы шекара аяғынан батысқа қарай ортақ атпен Алатау деп аталатын таудың үлкен жотасы бойынша, атап айтқанда, Алтан - Тэбши, Содабань және басқа да тау шыңдары бойынша жүреді. Осы кеңістіктегі оңтүстікке қарай ағатын өзендер, жерлер Қытайға бөлінсін» деп көрсетіліпті.

Ал тағы бір «даулы» учаске деп танылған Шағаноба және Баймырза асуларындағы жерлерге келсек, оның жалпы аумағы 629 шаршы шақырымға жуық. Бұл жерлердің басым көпшілігі, яғни 442 шаршы шақырымы Қазақстан жағына бекітілді. Олар батыстан Шағаноба асуына дейін Сауыр жотасының оңтүстік баурайын, Жүректау алқабын және салаларымен қоса Шағаноба мен Керегетас өзендерінің аңғарларын алып жатқан аймақтар. Бұл мәселелерде қазақстандық тараптың анағұрлым жеткілікті де бұлтартпайтын дәлелдемелері ескерілгенін баса айтпақпыз. Сонымен қатар, еліміздің шегінде екі шекаралық застава мен орман шаруашылығы, бүкіл орман алқабы және мал шаруашылығы аудандарының көпшілігі сақталып отыр. Қытай жағына Адырбай мен Талдыайрық өзендерінің жоғарғы ағыстарының аңғарлары, Баймырза асуы ауданындағы Тарбағатай жотасының оңтүстік баурайын қамтитын аумақ өтті. Бұлардың жалпы алаңы 187 шаршы шақырымды құрайды.

Осылайша біздің еліміз көрші Қытай елімен екіжақты тиімді келіссөздер жүргізу арқылы келісілмеген екі учаскені құқықтық тұрғыда реттеп және белгілеп алған еді. Бұл «даулы» учаскелердің жалпы аумағы шамамен 944 шаршы шақырымдай екен. Оның 537 шаршы шақырымы, яғни 56, 9 пайызы Қазақстанға, 407 шаршы шақырымы, яғни 43, 1 пайызы Қытайға тиесілі деп табылды.

Ал Қазақстан мен Өзбекстан шекараларындағы «даулы» учаскелерге келсек, оның бірі - Арнасай бөгетіне байланысты туындады. Өйткені, карталарды зерттеу, салыстыру кезінде Арнасай бөгетінің су бассейні біздің еліміздің аумағында, ал гидрожүйелер Өзбекстан аумағында қалатындай етіп бөлінетінін көрсетті. Шынында да бір су қоймасын екіге бөліп, аралығынан шекара сызығын жүргізу екі жаққа да тиімсіз еді. Қазақстан тарапы бөгетті толығымен Қазақстан шегінде қалдыруды ұсынды, бұған өзбекстандықтар көпке дейін келіспеді. Ақыры бұл проблемаға Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев араласып, бүкіл Арнасай бөгеті бір гидротехникалық торап ретінде Қазақстан аумағында қалатындай етіп, шекараның жаңа сызығын жүргізу қажеттілігіне Өзбекстан басшысының көзін жеткізген-ді. Бүгінде Арнасай су қоймасы Оңтүстік Қазақстан облысындағы стратегиялық маңызы бар нысанның біріне айналғандығын қазақстандықтар жақсы біледі.

Сол жылдары тағы бір «даулы» учаскелер - шекараға жапсарлас орналасқан Бағыс пен Түркістан кенттері төңірегінде өршіген еді. Себебі, алғашында Бағыс кентінің өзін Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы әкімшілік-аумақтық шекара екіге бөліп тастады. Ал бір-бірінен бес-алты шақырымдай қашықтықта орналасқан Бағыс пен Түркістан (бұл елді мекен Өзбекстан шегінде жатыр) кенттерінің тұрғындары Қазақстан Үкіметінен шекараны делимитациялау кезінде екі кентті де Қазақстан аумағында қалдыруды талап етумен болғандары есімізде. Қазақстандық делегация екіге бөлініп кетуі ықтимал бүкіл Бағыс кентін және оған жапсарлас жатқан жерлер Қазақстан аумағында қалуы үшін шекара сызығының өтуін нақтылауды ұсынды. Өзбекстандықтар болса, өздерінің Бағыс туралы ешқандай да талабы жоқ екенін ашық білдіре келіп, Түркістан кенті Өзбекстан аумағында қалуы тиіс деген ұстанымдарынан ауытқымады. Сөйтіп, келіссөздер нәтижесінде Бағыс туралы мәселе оң шешілді - Бағыс кенті жапсарлас жатқан жерлерімен Қазақстан жағында қалды.

Осы «даулы» учаскелерге қатысты мәселелерді шешудің жолдары қарастырылып жатқан кезде қазақстандықтарды қайран қалдырған келеңсіз жағдайлар да болды. Мысалы, жер бөлінісіне байланысты дау-дамай белең алып тұрған шақта Бағыс елді мекенінің тұрғындары өз алдына «Бағыс республикасын» жариялап, тіпті оның «президентін» сайлап та жіберген еді.

Мемлекттік шекараға байланысты мәселелер еліміздің ішкі және сыртқы саясатында айрықша орын алады. Мемлекет басшысының тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында-ақ шектес мемлекеттермен арадағы шекараны делимитациялауға ерекше назар аударып, оны ұлттық қауіпсіздігіміздің негізгі басымдықтарының бірі ретінде белгілеп бергені сондықтан. Ал кезінде шекарада «даулы» деп танылған учаскелер екі тараптың жүргізген келіссөздері бойынша ойдағыдай шешімін тапты. Дәлірек айтқанда, есеміз кетпеді, еңсеміз түспеді.

Қазақстан тәуелсіз мемлекет болып құрылғаннан бастап халықаралық құқық нормасы мен қағидаларын берік ұстанатынын мәлімдеді. Президент Н. Назарбаев сыртқы саяси бағыттың мынадай бағдарларын белгіледі: « Ең алдымен, біз өз саясатымыздың бейбітшілік сүйгіштік бағытын қолдаймыз және біз әлемдегі бірде-бір мемлекеттің аумағына дәмеленбейміз деп мәлімдейміз. Өз жауапкершілігімізді ұғына отырып, әр әскери қақтығыстың соңы апатты салдарға әкеліп соғатынын түсінеміз:

Қазақстанның мемлекеттік саясатының басты мақсаты ретінде бейбітшілікті сақтауды мойындаймыз;
саяси, экономикалық және басқа мақсаттарға қол жеткізу құралы ретінде соғыс немесе әскери күшпен қауіп төндіруден бас тартамыз;
құрылған шекаралардың беріктігі, басқа мемлекеттердің ішкі істеріне араласпау қағидаларын ұстанамыз».

Біздің мемлекетіміздің шекаралық саясаты халықаралық құқық, ұлттық заңнама және әлемдік тәжірибе қағидалары мен нормаларына негізделген. Мемлекеттік шекара заңды бекітілген аумағының шегін айқындайтын сызық ретінде қаралады. Конституцияға сәйкес Қазақстан Республикасының аумағы қазіргі шекарасында біртұтас, қол сұғылмайды және бөлінбейді. Қазақстанның мемлекеттік шекарасын белгілеген және өзгерткен кезде жеке меншік пен ұжымдық қауіпсіздікті, шекаралас мемлекеттермен өзара тиімді және жан-жақты ынтымақтастық мүдделерін, шекара дауларын бейбіт шешу қағидаттарын басшылыққа алады. [24]

Мемлекетаралық шекараны белгілеу екі кезеңнен тұрады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.