Көп қабатты кен орындарын меңгеру
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Көп қабатты кен орындарын меңгеру ерекшеліктері ... ... ... ... ..4
2 Көп қабатты кен орындарының игеру тәртібі ... ... ... ... ... ... ...14
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Көп қабатты кен орындарын меңгеру ерекшеліктері ... ... ... ... ..4
2 Көп қабатты кен орындарының игеру тәртібі ... ... ... ... ... ... ...14
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Кіріспе
Мұнай өнеркәсібі Республикамыздың өнеркәсібінде елеулі үлес салмағы бар Республика өнеркәсібінің аса маңызды саласы. Сол себептен Республикамызда мұнай және газ өнеркәсібінің өсуіне көп көңіл бөлініп жатыр. Мұнай мен газды өндіру үшін, мұнай мен газды өндіретін аудандарда мұнай және газ ұңғымаларын көптеп бұрғылау қажет. Бұл мақсатта сол аудандарда әр түрлі бағыттағы бұрғылау жұмыстары басқармалары жұмыс істейді. Бұрынғы кеңестер одағында 70 жылда ұңғыманың орташа тереңдігі 4 есе өсті. 1974 жылы бұрынғы КСРО-да 450 мұнай, 260 млд/м3 газ өндіріп мұнай өндіру жөнінен әлемде бірінші, ал газ өндірісінен екінші орынға шықты.
Бұл нәтижеге біздің Республикамыздың да қосқан үлесі едәуір. Егер таяудағы өткен жылдарда 5000-6000 м тереңдіктегі ұңғылар біздің мұнайлы аудандарда көптеп бұрғыланды. Қазір Қазақстанның мұнай кәсіпорындарының көпшілігі шетел мұнай кәсіпорындарымен бірлесіп жұмыс істеуде. Егемендік алған жолы Республикамызда басқа салалардағыдай бұл салаларда да көптеген қиыншылықтар кездесуде.
Мұнай өнеркәсібі Республикамыздың өнеркәсібінде елеулі үлес салмағы бар Республика өнеркәсібінің аса маңызды саласы. Сол себептен Республикамызда мұнай және газ өнеркәсібінің өсуіне көп көңіл бөлініп жатыр. Мұнай мен газды өндіру үшін, мұнай мен газды өндіретін аудандарда мұнай және газ ұңғымаларын көптеп бұрғылау қажет. Бұл мақсатта сол аудандарда әр түрлі бағыттағы бұрғылау жұмыстары басқармалары жұмыс істейді. Бұрынғы кеңестер одағында 70 жылда ұңғыманың орташа тереңдігі 4 есе өсті. 1974 жылы бұрынғы КСРО-да 450 мұнай, 260 млд/м3 газ өндіріп мұнай өндіру жөнінен әлемде бірінші, ал газ өндірісінен екінші орынға шықты.
Бұл нәтижеге біздің Республикамыздың да қосқан үлесі едәуір. Егер таяудағы өткен жылдарда 5000-6000 м тереңдіктегі ұңғылар біздің мұнайлы аудандарда көптеп бұрғыланды. Қазір Қазақстанның мұнай кәсіпорындарының көпшілігі шетел мұнай кәсіпорындарымен бірлесіп жұмыс істеуде. Егемендік алған жолы Республикамызда басқа салалардағыдай бұл салаларда да көптеген қиыншылықтар кездесуде.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Антипов В.Н., Нагаев В.Б., Седых А.Д. Физические процессы нефтегазового производства. В 3-х томах. -М.: Недра, 1998.
2. Басарыгин Ю.М., Булатов А.И., Проселков Ю.М. Заканчивание скважин. Учебное пособие. - М.: Недра, 2000.
3. Булатов А.И., Аветисов А.Г. Справочник инженера по бурению. В 4-х томах -М.: Недра, 1998.
4. Ивановский В.Н. и др. Оборудование для добычи нефти и газа. - М.: РГУ нефти и газа им.И.М.Губкина, 2002.
5. Мищенко И.Т. Скважинная добыча нефти. Учебное пособие для вузов. - М.: ФГУП Изд-во «Нефть и газ» РГУ нефти и газа им. И.М.Губкина, 2003.
1. Антипов В.Н., Нагаев В.Б., Седых А.Д. Физические процессы нефтегазового производства. В 3-х томах. -М.: Недра, 1998.
2. Басарыгин Ю.М., Булатов А.И., Проселков Ю.М. Заканчивание скважин. Учебное пособие. - М.: Недра, 2000.
3. Булатов А.И., Аветисов А.Г. Справочник инженера по бурению. В 4-х томах -М.: Недра, 1998.
4. Ивановский В.Н. и др. Оборудование для добычи нефти и газа. - М.: РГУ нефти и газа им.И.М.Губкина, 2002.
5. Мищенко И.Т. Скважинная добыча нефти. Учебное пособие для вузов. - М.: ФГУП Изд-во «Нефть и газ» РГУ нефти и газа им. И.М.Губкина, 2003.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .3
1. Көп қабатты кен орындарын меңгеру ерекшеліктері ... ... ... ... ..4
2. Көп қабатты кен орындарының игеру
тәртібі ... ... ... ... ... ... ...1 4
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .17
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...18
Кіріспе
Мұнай өнеркәсібі Республикамыздың өнеркәсібінде елеулі үлес салмағы бар
Республика өнеркәсібінің аса маңызды саласы. Сол себептен Республикамызда
мұнай және газ өнеркәсібінің өсуіне көп көңіл бөлініп жатыр. Мұнай мен
газды өндіру үшін, мұнай мен газды өндіретін аудандарда мұнай және газ
ұңғымаларын көптеп бұрғылау қажет. Бұл мақсатта сол аудандарда әр түрлі
бағыттағы бұрғылау жұмыстары басқармалары жұмыс істейді. Бұрынғы кеңестер
одағында 70 жылда ұңғыманың орташа тереңдігі 4 есе өсті. 1974 жылы бұрынғы
КСРО-да 450 мұнай, 260 млдм3 газ өндіріп мұнай өндіру жөнінен әлемде
бірінші, ал газ өндірісінен екінші орынға шықты.
Бұл нәтижеге біздің Республикамыздың да қосқан үлесі едәуір. Егер
таяудағы өткен жылдарда 5000-6000 м тереңдіктегі ұңғылар біздің мұнайлы
аудандарда көптеп бұрғыланды. Қазір Қазақстанның мұнай кәсіпорындарының
көпшілігі шетел мұнай кәсіпорындарымен бірлесіп жұмыс істеуде. Егемендік
алған жолы Республикамызда басқа салалардағыдай бұл салаларда да көптеген
қиыншылықтар кездесуде.
1. Көп қабатты кен орындарын игерудің ерекшеліктері.
Континенталды шельф деп топографиялық жағынан теңіз жағына қарай
құрлықтың созылуын түсінеміз. Ол таяз судың деңгейінен еңісі күрт өзгеретін
түбекке дейін континенттің жанындағы аймақ. Күрт өзгеретін жерді
континенталды шельфтің шеті деп атады. Көбінесе шетті 200 м тереңдікте
шартты белгілейді, бірақ кей жағдайда еңістің күрт ұлғаюы 400 м тереңдіктен
немесе 130 м-ден аз тереңдікте болады.
Теңіз және мұхит шельфтарының мұнай газ ресурстары меңгерудің
тәжірибесі бойынша, өте үлкөп қабатты кен күрделі қаржыға қарамастан теңіз
көп қабатты кен орындарына көмірсутек шикізатын өндіру көп пайданы әкеледі.
Шельфте табылған мұнай және газды сатудан келетін пайда шығындарды 4 есе
өтейді. Акваторияларда іздеу-барлау жұмыстары жалпы көп қабатты кен орынды
меңгеруге келетін шығындардан 10-нан 20% дейін құрайды.
Теңіз көп қабатты кен орындарды игеруге қажетті жалпы күрделі қаржы
– климаттық жағдайлардан, көп қабатты кен орынның тереңдігінен және қызмет
көрсету жаға базасының алыстығынан, алынатын қордан, ұңғылар дебитінен,
жалпы бұрғылау үрдісінен, теңіз жабдықтарын орналастырудан, өндіруде, теңіз
жағдайында өнімді жинау, дайындау және тасымалдаудан, автоматизациялау
аумағында ғылыми-техникалық прогрестен тәуелді болады.
Теңіз мұнай газ көп қабатты кен орындарын меңгеру ерекшеліктеріне
келесілерді жатқызады:
- теңіз гидрометереологиялық жағдайларын ескере отырып, арнайы
гидротехникалық құрылымдарды (жүзбелі кранмонтажды кемелер, қызмет көрсету
кемелер, құбыр құю баржалар және т.б.), геофизикалық, геология ізденіс
жұмыстары және мұнай кәсіптік объектілерді құру, бұрғылау, ұңғыларды
пайдалану және жөндеу өнімді жинау, тасымалдау үшін құру ;
- жеке стационарлы платформалар, эстакадалық алаңдар,
жасанды құрылатын түбектер, өздігінен көтерілетін және жартылай батпалы
жүзбелі қондырғылар және басқа құрылымдар арқылы көлбеу бағытталған ұңғылар
тобын бұрғылау;
-берілген көп қабатты кен орын немесе көп қабатты кеніш үшін жобалау
кезінде рационалды ұңғылар торын таңдау, өйткөп қабатты кені теңіз
жағдайында үлкөп қабатты кен қиындықтармен байланысты олардың тығыздығын
өзгертуде, алдын ала құрылған су асты коммуникация желілерін өзгерту
қиындық туғызады, ал кей жағдайда мүмкін болмайды.
- ұңғылардың тиімді санын орналастыру үшін стационарлы платформалар,
эстакадалық алаңдар, жүзбелі пайдалану палубаларын және басқа құрылымдардың
рационалды конструкциясын және санын таңдау (қабаттардың орналасуына,
ұңғыларды өткізу мерзімдеріне, ұңғылар арасындағы арақашықтықтан, олардың
дебиттеріне байланысты);
- гидротехникалық құрылымдар мұнай және газ көп қабатты кен орындарын игеру
мерзімдерінде ұзақтылығымен, беріктігімен сәйкес болдыру.
Теңіз көп қабатты кен орындарын игеруді қиындататын факторлар
Табиғи көмірсутектер көп қабатты кеніштерін игеруді қиындататын
және тиімділігін төмендететін көптеген әртүрлі факторлар бар. Тиімділігін
төмендететін факторлар көбінесе мұнай көп қабатты кен орындарына келеді.
Ең маңызды факторлар болып келетін:
• көп қабатты кеніштің соғылуы бойынша фильтрация – сыйымдылық
қасиеттерінің біртекті еместігі;
• қабаттағы фазалардың жағымсыз жылжымалы қатынасы;
• газды жоғарғы жағынан, су төменгі жағынан фильтрациялануға алып
келетін фазалардың гравитациялы бөлінуі;
• су және газ конустарының пайда болуы.
Жеке немесе бірге орындалатын осы факторлар қабатты қоршап алу
әсерінің төмендеуіне, яғни мұнайбергіштіктің төмендеуіне әкеледі.
Мұнайбергіштікке әсер ететін тағы бір факторы – ол, сумен мұнайды ығыстыру
тиімділігі. Бұл факторды көбінесе, микроскопиялық қоршап алу коэффициенті
деп аталады.
Мұнай тұтастарының пайда болуы (яғни, мұнай ығыспайтын зона)
көбінесе өткізгіштігі бойынша біртекті емес қабаттарда мұнайды сумен немесе
газбен ығыстыру әдісімен байланысты болады. Бұл тиімділік жоғары тұтқырлы
мұнайды ығыстыру жағдайда өседі, ығыстырушы (су, газ) және ығысушы (мұнай)
фазалардың қозғалуларының жағымсыз қатынастары анық болады.
Өткізгішті бойынша қабаттың біртекті болуы сулану тілдерін құрап,
өткізгіштігі төмен қабат участоктерінен өтіп, жоғары мұнайға қанығатын
аймақтарда мұнай тұтастары пайда болады.
Су және газ конустарының пайда болуы.(сурет 3).
Статикалық теңдестіру жағдайларында, яғни ығысу үрдісіне дейін
қабаттарда мұнай, газ және су тығыздықтарына сәйкес орналасады. Еркін газ
болған жағдайда, ол құрылымның жоғарғы жағында орналасқан газ шапкасын
құрайды.
Сурет 3 – Су конусының пайда болуы: а - өндіру алдында фазалардың
стационарлы таралуы; б – конус пайда болуының бірінші стадиясы: СМШ –
бетінің қисаюы; в – конустың перфорациялық тесіетерге өтуі, мұнай және
судың бірмезгіл өндірілуі.
Одан кейін қабаттың мұнайға қаныққан бөлігі немесе мұнай аймағы,
оның астында табан суы орналасады.
Өндіру үрдісінде бұл теңдесу қысым градиентін құрудан бұзылып,
әсіресе үлкөп қабатты кен мәнге өндіру ұңғылардың түп аймағы ие болады.
Қысым градиенттердің үлкөп қабатты кен мәндері фазалардың шартты бөліну
шекараларының пішінінің өзгеруіне әкеліп (яғни, су – мұнайлы және газ –
мұнайлы шектесу), олар ұңғы тесіктерінің жағына қарай иімді. Қысым
градиентін тым үлкейткөп қабатты кенде судың немесе газдың ұңғыға өтуі
жылдам болып, нәтижесінде мұнай дебиті азаюы мүмкін. Суретте су конусының
пайда болу үрдісін анық көруге болады.
Газ бен судың мұнайға қарағанда жылжуы жоғары болғандықтан конустың
болуы қабатты ығыстыру үрдісімен қоршауға азайып, мұнайды өндіру жағдайы
нашарлайды (үлкөп қабатты кен газды фактор, өнімнің тым сулануы, мұнай
дебитінің азаюы және т.б).
Қабат қоршауына әсер етудің төмен коэффициеті.
Жоғарыда айтылғандай, қабаттың біртекті еместігі және фазалардың
жылжуларының, тығыздықтарының жағымсыз қатынастары қабат қоршауына әсер
етуді төмендететіні белгілі, яғни игерудің жоғарғы көрсеткіштерін алуға
мүмкіндік бермейд
Теңіздегі мұнай газ көп қабатты кен орындарын игеру жобасы
құрлықтағы көп қабатты кен орындары жобасына қарағанда бір-бірінен
ерекшеленеді. Бұл жұмыстарды теңізде жүргізудің қиыншылықтары мен
спецификалық ерекшеліктері қоршаған ортамен, инженерно-геологиялық
көрсеткіштермен, қымбаттылығымен және техникалық жабдықтардың
ерекшелігімен, медико-биологиялық проблемалармен, құрылыстың
ұйымдастырушылығымен және технологиясымен және теңізде обьектілерді
пайдаланумен, жұмыстарға қызмет көрсетумен және т.б. байланысты.
Теңізде мұнай газ көп қабатты кен орындарын пайдалану және скважиналарды
бұрғылау өте қиын және қымбат процесс болып табылады, бұны теңізде және
құрлықта бұрғылаудың технико-экономикалық көрсеткіштері берілген
анықтамадан көруге болады.
Шельфтегі игерудің негізгі ерекшелігі - шығыны көп және платформада
қондырғыларды орналастыру үшін орынның жетіспеуі.
Солтүстік Каспий шельфінің ерекшелігі – оның көп бөлігі біраз уақытқа
мұзбен қапталған, ал бұл мұнай газ көп қабатты кен орындарын игергенде
қосымша қиыншылықтар туғызады. Қоршаған орта гидрометеорологиялық
факторлармен мінезделеді, ол теңізде жұмыс жүргізу шарттарын анықтайды,
мұнай өндірістік обьектілерді пайдалану және құрылыс жүргізу мүмкіндігі.
Оның негізгілері: температуралық жағдай, жел, ағын,толқын,су
деңгейі,теңіздің мұз жастануы,судың химиялық құрамы. Бұл факторларды
есепке алу іздеу-барлау жұмыстарының экономикалық көрсеткіштеріне әсер
етуді бағалауға мүмкіндік береді.
Теңіз акваторияларындағы ең үлкөп қабатты кен проблема мұзбен байланысты
және де теңіз тереңдігіне байланысты. Желдің күші мен бағытына,теңіз
тереңдігіне,теңіз ағындарына, сол жердің рельефіне және мұздың қасиетіне
тәуелсіз мұздықтар үздіксіз өзгеріп отырады және оны болжау қиын.
Мұнай сақтайтын орны бар бірлесіп өндіретін,бұлғылайтын және тұратын
платформа,шельфтік және жағалаудағы қондырғыларға мұнай газды беру
қауіпсіздіктің нақты анализін беруді талап етеді.
Қорытындыда қауіпсіздіктің бірлескөп қабатты кен жүйесі шығарылуы керек.
Қондырғыларды орналастыруды дұрыс жобалау – қауіпсіздіктің талап ететін
деңгейіне жету үшін жасалған қосымша шара.
Шельфте жұмыс істеу персоналдың ұзақ уақыт бойы платформада болуымен
байланысты, бұның өзі қосымша эмоциялық жағынан шаршатады, өйткөп
қабатты кені персонал сол жердегі барлық процедураны және қауіпсіздік
ережелерін орындауға міндетті. Шельфтегі қандай да болмасын мұнайдың
төгілуін болдырмау құрлықтағыға қарағанда қиынырақ.
Теңіздегі мұнай газ көп қабатты кен орындарын операцияның техникалық
қатынасында барлау және игеру өте қиын,қымбат және бірқатар қауіппен
байланысты. Бұл көп қабатты кен орындарын игерудегі негізгі қиындықтар –
бұл жұмыстар өндірісіндегі техника және технологиялар проблемасы.
Теңіз көп қабатты кен орнының мұз түзілу аумағында барлау және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .3
1. Көп қабатты кен орындарын меңгеру ерекшеліктері ... ... ... ... ..4
2. Көп қабатты кен орындарының игеру
тәртібі ... ... ... ... ... ... ...1 4
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... .17
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...18
Кіріспе
Мұнай өнеркәсібі Республикамыздың өнеркәсібінде елеулі үлес салмағы бар
Республика өнеркәсібінің аса маңызды саласы. Сол себептен Республикамызда
мұнай және газ өнеркәсібінің өсуіне көп көңіл бөлініп жатыр. Мұнай мен
газды өндіру үшін, мұнай мен газды өндіретін аудандарда мұнай және газ
ұңғымаларын көптеп бұрғылау қажет. Бұл мақсатта сол аудандарда әр түрлі
бағыттағы бұрғылау жұмыстары басқармалары жұмыс істейді. Бұрынғы кеңестер
одағында 70 жылда ұңғыманың орташа тереңдігі 4 есе өсті. 1974 жылы бұрынғы
КСРО-да 450 мұнай, 260 млдм3 газ өндіріп мұнай өндіру жөнінен әлемде
бірінші, ал газ өндірісінен екінші орынға шықты.
Бұл нәтижеге біздің Республикамыздың да қосқан үлесі едәуір. Егер
таяудағы өткен жылдарда 5000-6000 м тереңдіктегі ұңғылар біздің мұнайлы
аудандарда көптеп бұрғыланды. Қазір Қазақстанның мұнай кәсіпорындарының
көпшілігі шетел мұнай кәсіпорындарымен бірлесіп жұмыс істеуде. Егемендік
алған жолы Республикамызда басқа салалардағыдай бұл салаларда да көптеген
қиыншылықтар кездесуде.
1. Көп қабатты кен орындарын игерудің ерекшеліктері.
Континенталды шельф деп топографиялық жағынан теңіз жағына қарай
құрлықтың созылуын түсінеміз. Ол таяз судың деңгейінен еңісі күрт өзгеретін
түбекке дейін континенттің жанындағы аймақ. Күрт өзгеретін жерді
континенталды шельфтің шеті деп атады. Көбінесе шетті 200 м тереңдікте
шартты белгілейді, бірақ кей жағдайда еңістің күрт ұлғаюы 400 м тереңдіктен
немесе 130 м-ден аз тереңдікте болады.
Теңіз және мұхит шельфтарының мұнай газ ресурстары меңгерудің
тәжірибесі бойынша, өте үлкөп қабатты кен күрделі қаржыға қарамастан теңіз
көп қабатты кен орындарына көмірсутек шикізатын өндіру көп пайданы әкеледі.
Шельфте табылған мұнай және газды сатудан келетін пайда шығындарды 4 есе
өтейді. Акваторияларда іздеу-барлау жұмыстары жалпы көп қабатты кен орынды
меңгеруге келетін шығындардан 10-нан 20% дейін құрайды.
Теңіз көп қабатты кен орындарды игеруге қажетті жалпы күрделі қаржы
– климаттық жағдайлардан, көп қабатты кен орынның тереңдігінен және қызмет
көрсету жаға базасының алыстығынан, алынатын қордан, ұңғылар дебитінен,
жалпы бұрғылау үрдісінен, теңіз жабдықтарын орналастырудан, өндіруде, теңіз
жағдайында өнімді жинау, дайындау және тасымалдаудан, автоматизациялау
аумағында ғылыми-техникалық прогрестен тәуелді болады.
Теңіз мұнай газ көп қабатты кен орындарын меңгеру ерекшеліктеріне
келесілерді жатқызады:
- теңіз гидрометереологиялық жағдайларын ескере отырып, арнайы
гидротехникалық құрылымдарды (жүзбелі кранмонтажды кемелер, қызмет көрсету
кемелер, құбыр құю баржалар және т.б.), геофизикалық, геология ізденіс
жұмыстары және мұнай кәсіптік объектілерді құру, бұрғылау, ұңғыларды
пайдалану және жөндеу өнімді жинау, тасымалдау үшін құру ;
- жеке стационарлы платформалар, эстакадалық алаңдар,
жасанды құрылатын түбектер, өздігінен көтерілетін және жартылай батпалы
жүзбелі қондырғылар және басқа құрылымдар арқылы көлбеу бағытталған ұңғылар
тобын бұрғылау;
-берілген көп қабатты кен орын немесе көп қабатты кеніш үшін жобалау
кезінде рационалды ұңғылар торын таңдау, өйткөп қабатты кені теңіз
жағдайында үлкөп қабатты кен қиындықтармен байланысты олардың тығыздығын
өзгертуде, алдын ала құрылған су асты коммуникация желілерін өзгерту
қиындық туғызады, ал кей жағдайда мүмкін болмайды.
- ұңғылардың тиімді санын орналастыру үшін стационарлы платформалар,
эстакадалық алаңдар, жүзбелі пайдалану палубаларын және басқа құрылымдардың
рационалды конструкциясын және санын таңдау (қабаттардың орналасуына,
ұңғыларды өткізу мерзімдеріне, ұңғылар арасындағы арақашықтықтан, олардың
дебиттеріне байланысты);
- гидротехникалық құрылымдар мұнай және газ көп қабатты кен орындарын игеру
мерзімдерінде ұзақтылығымен, беріктігімен сәйкес болдыру.
Теңіз көп қабатты кен орындарын игеруді қиындататын факторлар
Табиғи көмірсутектер көп қабатты кеніштерін игеруді қиындататын
және тиімділігін төмендететін көптеген әртүрлі факторлар бар. Тиімділігін
төмендететін факторлар көбінесе мұнай көп қабатты кен орындарына келеді.
Ең маңызды факторлар болып келетін:
• көп қабатты кеніштің соғылуы бойынша фильтрация – сыйымдылық
қасиеттерінің біртекті еместігі;
• қабаттағы фазалардың жағымсыз жылжымалы қатынасы;
• газды жоғарғы жағынан, су төменгі жағынан фильтрациялануға алып
келетін фазалардың гравитациялы бөлінуі;
• су және газ конустарының пайда болуы.
Жеке немесе бірге орындалатын осы факторлар қабатты қоршап алу
әсерінің төмендеуіне, яғни мұнайбергіштіктің төмендеуіне әкеледі.
Мұнайбергіштікке әсер ететін тағы бір факторы – ол, сумен мұнайды ығыстыру
тиімділігі. Бұл факторды көбінесе, микроскопиялық қоршап алу коэффициенті
деп аталады.
Мұнай тұтастарының пайда болуы (яғни, мұнай ығыспайтын зона)
көбінесе өткізгіштігі бойынша біртекті емес қабаттарда мұнайды сумен немесе
газбен ығыстыру әдісімен байланысты болады. Бұл тиімділік жоғары тұтқырлы
мұнайды ығыстыру жағдайда өседі, ығыстырушы (су, газ) және ығысушы (мұнай)
фазалардың қозғалуларының жағымсыз қатынастары анық болады.
Өткізгішті бойынша қабаттың біртекті болуы сулану тілдерін құрап,
өткізгіштігі төмен қабат участоктерінен өтіп, жоғары мұнайға қанығатын
аймақтарда мұнай тұтастары пайда болады.
Су және газ конустарының пайда болуы.(сурет 3).
Статикалық теңдестіру жағдайларында, яғни ығысу үрдісіне дейін
қабаттарда мұнай, газ және су тығыздықтарына сәйкес орналасады. Еркін газ
болған жағдайда, ол құрылымның жоғарғы жағында орналасқан газ шапкасын
құрайды.
Сурет 3 – Су конусының пайда болуы: а - өндіру алдында фазалардың
стационарлы таралуы; б – конус пайда болуының бірінші стадиясы: СМШ –
бетінің қисаюы; в – конустың перфорациялық тесіетерге өтуі, мұнай және
судың бірмезгіл өндірілуі.
Одан кейін қабаттың мұнайға қаныққан бөлігі немесе мұнай аймағы,
оның астында табан суы орналасады.
Өндіру үрдісінде бұл теңдесу қысым градиентін құрудан бұзылып,
әсіресе үлкөп қабатты кен мәнге өндіру ұңғылардың түп аймағы ие болады.
Қысым градиенттердің үлкөп қабатты кен мәндері фазалардың шартты бөліну
шекараларының пішінінің өзгеруіне әкеліп (яғни, су – мұнайлы және газ –
мұнайлы шектесу), олар ұңғы тесіктерінің жағына қарай иімді. Қысым
градиентін тым үлкейткөп қабатты кенде судың немесе газдың ұңғыға өтуі
жылдам болып, нәтижесінде мұнай дебиті азаюы мүмкін. Суретте су конусының
пайда болу үрдісін анық көруге болады.
Газ бен судың мұнайға қарағанда жылжуы жоғары болғандықтан конустың
болуы қабатты ығыстыру үрдісімен қоршауға азайып, мұнайды өндіру жағдайы
нашарлайды (үлкөп қабатты кен газды фактор, өнімнің тым сулануы, мұнай
дебитінің азаюы және т.б).
Қабат қоршауына әсер етудің төмен коэффициеті.
Жоғарыда айтылғандай, қабаттың біртекті еместігі және фазалардың
жылжуларының, тығыздықтарының жағымсыз қатынастары қабат қоршауына әсер
етуді төмендететіні белгілі, яғни игерудің жоғарғы көрсеткіштерін алуға
мүмкіндік бермейд
Теңіздегі мұнай газ көп қабатты кен орындарын игеру жобасы
құрлықтағы көп қабатты кен орындары жобасына қарағанда бір-бірінен
ерекшеленеді. Бұл жұмыстарды теңізде жүргізудің қиыншылықтары мен
спецификалық ерекшеліктері қоршаған ортамен, инженерно-геологиялық
көрсеткіштермен, қымбаттылығымен және техникалық жабдықтардың
ерекшелігімен, медико-биологиялық проблемалармен, құрылыстың
ұйымдастырушылығымен және технологиясымен және теңізде обьектілерді
пайдаланумен, жұмыстарға қызмет көрсетумен және т.б. байланысты.
Теңізде мұнай газ көп қабатты кен орындарын пайдалану және скважиналарды
бұрғылау өте қиын және қымбат процесс болып табылады, бұны теңізде және
құрлықта бұрғылаудың технико-экономикалық көрсеткіштері берілген
анықтамадан көруге болады.
Шельфтегі игерудің негізгі ерекшелігі - шығыны көп және платформада
қондырғыларды орналастыру үшін орынның жетіспеуі.
Солтүстік Каспий шельфінің ерекшелігі – оның көп бөлігі біраз уақытқа
мұзбен қапталған, ал бұл мұнай газ көп қабатты кен орындарын игергенде
қосымша қиыншылықтар туғызады. Қоршаған орта гидрометеорологиялық
факторлармен мінезделеді, ол теңізде жұмыс жүргізу шарттарын анықтайды,
мұнай өндірістік обьектілерді пайдалану және құрылыс жүргізу мүмкіндігі.
Оның негізгілері: температуралық жағдай, жел, ағын,толқын,су
деңгейі,теңіздің мұз жастануы,судың химиялық құрамы. Бұл факторларды
есепке алу іздеу-барлау жұмыстарының экономикалық көрсеткіштеріне әсер
етуді бағалауға мүмкіндік береді.
Теңіз акваторияларындағы ең үлкөп қабатты кен проблема мұзбен байланысты
және де теңіз тереңдігіне байланысты. Желдің күші мен бағытына,теңіз
тереңдігіне,теңіз ағындарына, сол жердің рельефіне және мұздың қасиетіне
тәуелсіз мұздықтар үздіксіз өзгеріп отырады және оны болжау қиын.
Мұнай сақтайтын орны бар бірлесіп өндіретін,бұлғылайтын және тұратын
платформа,шельфтік және жағалаудағы қондырғыларға мұнай газды беру
қауіпсіздіктің нақты анализін беруді талап етеді.
Қорытындыда қауіпсіздіктің бірлескөп қабатты кен жүйесі шығарылуы керек.
Қондырғыларды орналастыруды дұрыс жобалау – қауіпсіздіктің талап ететін
деңгейіне жету үшін жасалған қосымша шара.
Шельфте жұмыс істеу персоналдың ұзақ уақыт бойы платформада болуымен
байланысты, бұның өзі қосымша эмоциялық жағынан шаршатады, өйткөп
қабатты кені персонал сол жердегі барлық процедураны және қауіпсіздік
ережелерін орындауға міндетті. Шельфтегі қандай да болмасын мұнайдың
төгілуін болдырмау құрлықтағыға қарағанда қиынырақ.
Теңіздегі мұнай газ көп қабатты кен орындарын операцияның техникалық
қатынасында барлау және игеру өте қиын,қымбат және бірқатар қауіппен
байланысты. Бұл көп қабатты кен орындарын игерудегі негізгі қиындықтар –
бұл жұмыстар өндірісіндегі техника және технологиялар проблемасы.
Теңіз көп қабатты кен орнының мұз түзілу аумағында барлау және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz