Лирикалық шығарманы талдау жолдары

Кіріспе

І. Лирикалық шығармалардың түрлері және оны оқудың мақсаттары
1.1. Лирикалық шығармалардың түрлері, зерттелуі
1.2. Лириканы оқытудың дидактикалық және әдістемелік
мақсат.міндеттері

ІІ. Лирикалық шығармаларды талдау
2.1 Прозалық шығарманы талдау жолдары
2.2 Поэзияны Талдау жолдары

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. XXI ғасырдың жан-жақты зерделі, дарынды, талантты адамын қалыптастыру бағытында білім беру мәселесі мемлекетіміздің басты назарында.
Білім мен ғылымның Қазақстан дамуына. оңтайлы әсер етуі үшін дүниежүзілік кеңістігіне ену, білім беруді одан әрі демократияландыру, оқыту жүйесін заман талабына сай үйлестіре алу міндеті туындап, білімге, бүкіл оқу - әдістемелік жүйеге жаңа талаптар қойылуда. Осы тұрғыдан алғанда мұғалімге білім берудің тиімді жолдарын қарастыру, таңдай білу еркіндігі тиіп отыр. Қай кезеңде, қай заманда болмасын «мектептегі басты тұлға-мұғалім» десек, дүниежүзілік даму деңгейінен кем түспейтін, иық тірестіре алатын, алған білім мен тәрбиелік қазынасын туған еліне, адамзат игілігіне жұмсай алатын қазақтың ой, танымының иесі, саналы азаматты жетілдіруге үлес қосатын өлең өнерін («қазақтың қасиетті қара өлеңін») оқыту үрдісі оны ұйымдастырушы мұғалімге жауапты міндет жүктейді. Сондықтан бүгінгі тандагы мектеп проблемасы «Білім беру мен тәрбие үрдісіне инновациялық қызметті енгізу арқылы білім сапасын артгыру» оқушылардың өз «менін» қалыптастыру болса, лирикалық шығармаларды мектепте оқыту үрдісінде де педагогика жаңалықтарын қазіргі оқытып жүрген пән ерекшелігіне қарай қолдана білу - оқыту мақсатына жетудің бір жолы. Ұзақ жылғы тәжірибе мен зерттеу жұмысының нәтижесіндегі алдына қойған мақсат - баланы субъект ретінде оқу, ісіне қызықтыратын, оған қабілетін арттыратын жағдай туғызу.
Курстық жұмыстың негізгі тақырып нысанына алынып отырған лирика жанрының қазақ әдебиеттану ғылымында әдеби процестегі алатын орнына, поэтикасына, жалпы лирика табиғатына қатысты әр түрлі ғылыми еңбектер жазылғаны белгілі. Атап айтсақ, А.Байтұрсынов, Ж.Аймауытов, М.Әуезов, Қ.Жұмалиев, Е.Ысмаилов, М.Дүйсенов, М.Базарбаев, З.Қабдолов, З.Ахметов, Ә.Нарымбетов, Ә.Тәжібаев, Т.Әбдірахманова, Б.Көрібаева, ЖДәдебаев, Қ.М.Пазылов, Т.Шапай және тағы басқа ғалымдар еңбектерінде [1] қазақ өлеңінің мәселелері әр қырынан жан-жақты зерттеу объектісіне айналып, қазақ лирикасының тарихи даму жолдары, ақындық өнердің сыры мен сипаты қарастырылып отыр.
Лирикалық шығармаларды оқыту әдістемесі тұрғысынан зерттеу жұмыстары кеңестік дәуір кезеңінде әдіскер-ғалымдар М.А.Рыбникова, В.В.Голубов, Н.И.Кудрящев, В.А.Николтский , З.Я. Рез еңбектерінде кеңінен жүзеге [2] асырылады.
Мәтін талдау барысында лириканың күрделі ішкі құрылымына, стильдік бітіміне, өлең сырына бойлату, ондағы философиялық-эстетикалық, поэтикалық ой арқауын оқушыларға түсіндіру, шынайы адамдық сезім биігін ұғындыру арқылы оқушыларға эмоциялық , эстетикалық ләззат, әсер беру жолдарын қарастыру. Лириканы оқыту байланысты зерттеудің басты мақсаты - ақынға рухани жақындау, оны сезіну, ақынның сезім мен ой тереңдігіне бойлау, сол арқылы оқушының

1. Ахметов Ш. Қазақ балалар әдебиеті тарихының очеркі.-Алматы, «Мектеп», 1965 ж.

2. Добролюбов Н.А. Үш томдық шығ.жинағы. – Алматы, «Жазушы», 1952 ж.

3. Байтұрсынов А. Ақ жол. – Алматы, «Жалын», 1991 ж.

4. Аймауытов Ж. Бес томдық шығ.жинағы. 5-т: Алматы, «Ғылым», 1999 ж.

5. Оңғарсынова Ф. Екі томдық шығ.жинағы.2-т: Алматы, «Жазушы», 1987 ж.

6. Рахметова С., Қабатай Б., Әмірова Ә. Әдебиеттік оқу. Жалпы білім беретін 12 жылдық мектептің 4-сынып мұғалімдеріне арналған әдістемелік құрал (байқау нұсқасы). – Алматы, «Атамұра», 2006 ж.

7. Жұмалиев Қ. Әдебиет теориясы, Алматы, 1969, 244 б.

8. Ысмайылов Е. Әдебиет жайлы ойлар, Алматы, 320 б.

9. Дүйсенов М. Қазақ лирикасындазгы тақырып пен керкемдік шешім, Алматы, 1971, 12-13 б.

10. Базарбаев М. Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы, Алматы, 1968, 258 6.

11. Қабдолов 3. Сөз өнері, Алматы, 365 б.

12. Ахметов 3. Өлең сөздің теориясы, Алматы, 1973, 212 б.