Зат алмасудың қалдықтарын денеден шығару және жасқа сай ерекшеліктері

Ағзаның негізгі қасиеті – оның айналадағы ортамен үздіксіз зат және энергия алмасуы қатынастарының жүретіндігінде. Бұл адам ағзасының айналамен зат және энергия алмасу жағдайының үздіксіз жүріп отыратындығы көрсеттеді. Сыртқы ортамен зат алмасу ағзаға жануар және өсімдік өнімдерінің немесе су мен минералды заттардың түсінуінен басталады. Оларға ағзаға қажетті зат болып табылады да асқорту мүшелерінде қорытылып, аш ішектен қанға және лимфаға өтеді, қан мен лимфа ағыны арқылы жасушаларға жеткізіледі. әр мүшенің жасушалары өзіне тән өсіп, өнуіне қажетті қарапайым заттарды түзеді. Күрделі заттардың ыдырауына пайда болған қуаты, ондағы жасушалардың әр түрлі физиологиялық құбылыстарына жұмсалады. Арық түскен заттарды өзіне қор етіп жинайды (мысалы, гликоген, май). Ал жасушалардың тіршілік етуіне түзілген керексіз ақырғы заттар өкпе, бүйрек, тері, ішек арқылы сыртқа бөлінеді.
Зат пен энергияның алмасуы жүйелік –гуморальды жолмен реттеліп, бірнеше тізбекті күрделі құбылыстардан тұрады. Оның бірінше тізбегі – кенеулі заттың сыртқы ортадан ағзаға түсуі. Екінші тізбегі – коректік заттардың асқорту жүйесіне өтуі. Үшінші тізбегінде –жасушалар мен ұлпалардың тіршілігіне пайда болған зиянды және керексіз заттарды шығады.
Пластикалық пен энергиялық алмасу және олардың байланысы.
Зат алмасу өзара тығыз байланысты екі құбылыстан тұрады: кенеулі заттардың сіңірілуі – ассималяция және заттардың ыдырауы – диссмиляция. Заттардың сіңірілір, одан жасаушылар құрамы жаңарады және энергия қорға түседі. Бұған қарама-қарсы құбылыс - диссмиляцияда заттардың ыдырауына энергия бөлінеді .