Қарапайым Internet - қосымшаларың жасау

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

І бөлім. Қарапайым Internet . қосымшалардың жасау түрлері.
1.1 Internet және желі ішіндегі компоненттерінің техникалық
байланыстары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Internet .тің негізгі тэгтері көрсетілген тізімін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... 11

ІІ бөлім Internet қолдану үлгісі туралы жалпы түсінік
2.1 Delphi интерактивті ортада жұмыс тәсілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 16
2.2. Мәліметтерді серверге жіберу және қолдану жолдары ... ... ... ... ... ... ... 22

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 37

Кіріспе
Қазіргі күні ең қызықты WWW қызметі болып табылады. Оның көмегімен бірегей гипермәтіндік кеңістік немесе интерактивті құжаттар жинағын көрсететін бүкіләлемдік ақпараттық желіні құрайды. Бұл, құжаттың қайда орналасуына байланыссыз-ақ, бір құжаттың келесі құжатқа ауысуын көрсетеді. Яғни, бүкіл әлемді қамтитын «өрмекшінің торы» секілді, бұдан World Wide Web сөзі шығады.
Мұнда Internet (интернет) немесе Intranet (интранет) желісінде қарапайым қосымшаны жасауды қарастырамыз.
Бұл жердегі Internet деп – жер шарының барлық қолданушыларына бірдей ақпаратты тарататын компьютерлік желі болып табылады.
WWW қызметі үшін Web-сервер мен Web-браузер арасындағы гипермәтіндік ақпаратты қамтитын HTMР (Hyper Text Transfer Protocol) протоколы қамтиды. Web-сервер – қолданушыға ақпарат беретін WWW элементі. Web-сервер-ден ақпаратты сұрайтын қолданушы – Web-браузер деп аталады.
Web-браузер арқылы жіберілетін гипермәтіндік ақпарат арнайы HTML (Hyper Text Markup language) тілі көмегімен жазылады, бұл тек мәтінді ғана емес, сонымен қатар, шрифті басқару, түсті және әр түрі енгізбелерді (графика, әуен т.б.) объектке енгізу үшін тэгтерді қолданады.
Графикалық немесе басқа файлды құжаттың жолын идентифицирлеу үшін Internet-те URL (Uniform Resource Locator) – ресурстың унифицирленген мекен-жайы. URL файлға ену протоколын нақтылайды (FTP немесе HTMР). URL сонымен бірге, электронды поштаның адресін специфирлейді. Uniform Resource Locator келесі форматқа ие:
Курстық жобаның мақсаты: Мұнда Internet (интернет) немесе Intranet (интранет) желісінде қарапайым қосымшаны жасауды қарастыру. Бұл жердегі Internet деп – жер шарының барлық қолданушыларына бірдей ақпаратты тарататын компьютерлік желі.
Зерттеу міндеттері: Internet парақтарды қарайтын, қолданушының компьютерінде жүзеге асады.
Зерттеу объектісі: Internet мен Delphi ортасында объектілерімен қолдану жолдары.
Зерттеу пәні: Бағдарламалау тілдері.
Курстық жобаның көрнекілігі: Слайдтар, компьютер, проектор. схемалар.
Зерттеу әдістері: Ғылыми әдістемелік оқулықтар, журналдар, электрондық оқулықтар, техникалық журналдар.
Курстық жобаның құрылымы: Кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, қосымша және пайдаланылған әдебиеттерден тізімінен тұрады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Паньгина Н.Н. Занятия по Delphi Компьютерные инструменты в образовании, № № 1 – 6, 2001г, №1, 2002г.
2. Паньгина Н.Н. Изучение VBA в школе Компьютерные инструменты в образовании, № 2, 2003г.
3. Программы для общеобразовательных учреждений: Информатика. –Масква.: БИНОМ. Лаборатория знаний, 2003г.
4. Семакин И.Г. Информатика. Базовый курс. –М.: Лаборатория базовых знаний, 2003г.
5. Титаренко Г. Delphi 6.0 – Киев: Издательская группа BHV, 2001г.
6. Мадер В.В. Школьнику об алгебре логики: Кн. для внеклас. Чтения учащихся 10 – 11 кл. сред. шк. – М.: Просвещение, 1993г.
7. Есипов А.С., Паньгина Н.Н., Громада М.И. Информатика. Сборник задач и решений для общеобразовательных учебных заведений. – СПб.: наука и техника, 2001г.
8. Стародубцев В.А. Компьютерные и мультимедийные технологии в естественнонаучном образовании. Томск: Дельтаплан, 2002г.
9. Очков В.Ф., Рахаев М.А. Этюды на языках QBasic, Quick Basic, Basic Compiler
10. Карпов Б. Delphi 6.0. специальный справочник – СПб.:
“Издательство Питер”, 2000г.
11. Касаткин В.Н. Информация, алгоритмы, ЭВМ: Пособие для
12. учителя Мамедов О.Ю. и др. Современная экономика – Ростов-нА-
Дону. 1998г, - 451с.
13. Новицкий Н.И. Основы менеджмента: организация и планирование
производства. – М. 1998г, - 202с
14. Прокопенко В. В. Бизнес-план для вашей фирмы – Масква. 1997г, - 297с.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3

І бөлім. Қарапайым Internet - қосымшалардың жасау түрлері.
1.1 Internet және желі ішіндегі компоненттерінің техникалық
байланыстары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Internet -тің негізгі тэгтері көрсетілген тізімін жасау
... ... ... ... ... ... ... ... 11

ІІ бөлім Internet қолдану үлгісі туралы жалпы түсінік
2.1 Delphi интерактивті ортада жұмыс тәсілі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.2. Мәліметтерді серверге жіберу және қолдану жолдары
... ... ... ... ... ... ... 22

Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 36

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 37

Кіріспе
Қазіргі күні ең қызықты WWW қызметі болып табылады. Оның көмегімен
бірегей гипермәтіндік кеңістік немесе интерактивті құжаттар жинағын
көрсететін бүкіләлемдік ақпараттық желіні құрайды. Бұл, құжаттың қайда
орналасуына байланыссыз-ақ, бір құжаттың келесі құжатқа ауысуын көрсетеді.
Яғни, бүкіл әлемді қамтитын өрмекшінің торы секілді, бұдан World Wide Web
сөзі шығады.
Мұнда Internet (интернет) немесе Intranet (интранет) желісінде
қарапайым қосымшаны жасауды қарастырамыз.
Бұл жердегі Internet деп – жер шарының барлық қолданушыларына бірдей
ақпаратты тарататын компьютерлік желі болып табылады.
WWW қызметі үшін Web-сервер мен Web-браузер арасындағы гипермәтіндік
ақпаратты қамтитын HTMР (Hyper Text Transfer Protocol) протоколы қамтиды.
Web-сервер – қолданушыға ақпарат беретін WWW элементі. Web-сервер-ден
ақпаратты сұрайтын қолданушы – Web-браузер деп аталады.
Web-браузер арқылы жіберілетін гипермәтіндік ақпарат арнайы HTML
(Hyper Text Markup language) тілі көмегімен жазылады, бұл тек мәтінді ғана
емес, сонымен қатар, шрифті басқару, түсті және әр түрі енгізбелерді
(графика, әуен т.б.) объектке енгізу үшін тэгтерді қолданады.
Графикалық немесе басқа файлды құжаттың жолын идентифицирлеу үшін
Internet-те URL (Uniform Resource Locator) – ресурстың унифицирленген мекен-
жайы. URL файлға ену протоколын нақтылайды (FTP немесе HTMР). URL сонымен
бірге, электронды поштаның адресін специфирлейді. Uniform Resource Locator
келесі форматқа ие:
Курстық жобаның мақсаты: Мұнда Internet (интернет) немесе Intranet
(интранет) желісінде қарапайым қосымшаны жасауды қарастыру. Бұл жердегі
Internet деп – жер шарының барлық қолданушыларына бірдей ақпаратты
тарататын компьютерлік желі.
Зерттеу міндеттері: Internet парақтарды қарайтын, қолданушының
компьютерінде жүзеге асады.
Зерттеу объектісі: Internet мен Delphi ортасында объектілерімен
қолдану жолдары.
Зерттеу пәні: Бағдарламалау тілдері.
Курстық жобаның көрнекілігі: Слайдтар, компьютер, проектор. схемалар.

Зерттеу әдістері: Ғылыми әдістемелік оқулықтар, журналдар, электрондық
оқулықтар, техникалық журналдар.
Курстық жобаның құрылымы: Кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан,
қосымша және пайдаланылған әдебиеттерден тізімінен тұрады.

І бөлім. Қарапайым Internet - қосымшалардың жасау түрлері
1.1 Internet және желі ішіндегі компоненттерінің техникалық байланыстары.
Мұнда Internet (интернет) немесе Intranet (интранет) желісінде
қарапайым қосымшаны жасауды қарастырамыз.
Бұл жердегі Internet деп – жер шарының барлық қолданушыларына бірдей
ақпаратты тарататын компьютерлік желі болып табылады. Ал, Intranet –
интернет секілді жұмыс істейді, бірақ қызметігі бөлек (әдетте, Intranet
желісі мекемеде өзіндік мақсат үшін пайдаланылады).
Біз Internet жайлы айтқанда, оның желі ішіндегі компоненттерінің
техникалық байланысы қызықтырмайды, бізге Internet-ке қосылғаннан кейін
мүмкіндіктері қызықтырады. Сонымен қатар, оларды Internet қызметтері деп
атайды.
▪ E-mail. Электронды құжаттарды нақты абоненттерге жеткізу
болып табылады. Жіберілетін хабар мәтін, әуен, графика және
басқа да ресурстар болуы мүмкін.
▪ Newsgroups. Хабар тақтасы принципі юойынша құрылған
жаңалықтар топтамасы. Ақпараттар әр түрлі тақырыптар бойынша
топталады.
▪ Chat. Internet-ке қосылған барлық қолданушылардың реальды
уақытта, клавиатура арқылы хабар алмасуы.
▪ FTP. Алыстағы компьютермен байланысты орнатады. FTP (File
Transfer Protocol) протоколы қолданушыға Internet арқылы
файлды бір орыннан келесі орынға ауыстырады.
▪ WWW (World Wide Web). Internet механизмі, бұл ресурстар мен
парақтарды біріктіретін гипермәтіндік байланысты қабылдайды.
Қазіргі күні ең қызықты WWW қызметі болып табылады. Оның көмегімен
бірегей гипермәтіндік кеңістік немесе интерактивті құжаттар жинағын
көрсететін бүкіләлемдік ақпараттық желіні құрайды. Бұл, құжаттың қайда
орналасуына байланыссыз-ақ, бір құжаттың келесі құжатқа ауысуын көрсетеді.
Яғни, бүкіл әлемді қамтитын өрмекшінің торы секілді, бұдан World Wide Web
сөзі шығады.
WWW қызметі үшін Web-сервер мен Web-браузер арасындағы гипермәтіндік
ақпаратты қамтитын HTMР (Hyper Text Transfer Protocol) протоколы қамтиды.
Web-сервер – қолданушыға ақпарат беретін WWW элементі. Web-сервер-ден
ақпаратты сұрайтын қолданушы – Web-браузер деп аталады.
Web-браузер арқылы жіберілетін гипермәтіндік ақпарат арнайы HTML
(Hyper Text Markup language) тілі көмегімен жазылады, бұл тек мәтінді ғана
емес, сонымен қатар, шрифті басқару, түсті және әр түрі енгізбелерді
(графика, әуен т.б.) объектке енгізу үшін тэгтерді қолданады.
Графикалық немесе басқа файлды құжаттың жолын идентифицирлеу үшін
Internet-те URL (Uniform Resource Locator) – ресурстың унифицирленген мекен-
жайы. URL файлға ену протоколын нақтылайды (FTP немесе HTMР). URL сонымен
бірге, электронды поштаның адресін специфирлейді. Uniform Resource Locator
келесі форматқа ие:
рrotocol:serverpath
URL форматының тізімі кестеде көрсетілген.
URL форматы
Бөлім Қызметтері
рrotocol URL-ды интерпретациялау кезіндегі орындалатын операцияның
атауы. Жиі пайдаланылатын тәсілдер: file (дискіден файлды
оқу), http (Web-парақты желіге HTTP-протоколын қолдану
арқылы ену), ftp (ftp-серверден анонимді файлды сұрау),
mailto (қолданушы көрсеткен пошталық сессияны
белсендіреді), telnet (telnet қызметіне хабарласу), news
(жаңалықтар қызметін шақыру)
server Сервер атауы (міндетті емес). Егер срвер тауы
көрсетілмесе, бұл локальды жол болып табылады, ал URL-дегі
толық жол HTML құжаты алынған машинада саналады
path URL-ды интерпретациялау нәтижесіндегі құжаттқа енудің
жекелік немесе толық жолы. Әртүрлі Web-сервер-лер құжатқа
енудің интерпретациясы үшін әр түрлі конфигурацияланған

HTML жайындағы жалпы мағлұмат
HTML деген не?
HTML (Hyper Text Markup language) – Web ортасында гипермәтінді
құжаттарды құруға арналған. Арнайы стандарттық тіл болып табылады. Web –
құжаты Web браузер әртүрлі типіне құрастырылады. Егер, құжат HTML –ді
қолданумен құрылған болса, Web браузер құжаттағы әртүрлі элементтерді
белгілеу үшін HTML –ді интерпретациялайды.
HTML–ді пайдалану арқылы құжаттарды форматтауды, яғни шрифтерді,
сызғышты және басқада графикалық елементтерді жүзеге асырады.
Көптеген құжаттар, яғни параграфтар немесе тізімге тэги HTML –ні
пайдалану арқылы, сіз құжаттағы ақпараттың толықтылығын жалпы құрылымын
сақтай отырып Web браузерді қажетті ақпаратпен қамтамассыз етуін. Web
браузер – HTML құжаты үшін керек. Бірлік нүкте ол HTML –тэгін
интерпретациялап және экранда біріншілік тіл өзгертілмей көрсетеді.
Көп жағдайда құжат авторы өзінің құжатының сыртқы түрін өзі
анықтайды. Оқырман өзінің Web браузер мүмкіндігін пайдалану арқылы
құжатының сыртқы түрін ғана белгілі бір дәрежеде өзгерте алады. Ал өзгерте
алмайды. HTML HTML- тэгі көмегі арқылы абзац не тақырып бар, құжатты
белгілеуге, кейін Web браузерге бұл тэгті интерпретирлеуді көрсетеді.
HTML –дің негізгі мүмкіндігін, бұл өзінің құжатының Web браузердің
әртүрлі типінде қарауында болып табылаы.
HTML –ғы ТЭГ
Барлық HTML тэгтері С басталып символмен аяқталады. Олар
жұптасқан түрінде қолданылады; стандартты тэг және аяқтаушы тэг құжаттың
мәтінін аяқтайтын старттық және аяқтаушы тэгі бар. Тақырыптық тэгі тегін
келтірейік.
TITLE құжат тақырыбы TITLE
Аяқтаушы тэг старттық тэг сияқты жазылады және символымен
ерекщелейді. Біздің мысалымыздағы TITLE Web браузер мәлімет тақырыбынның
бастамасын хабарлайды, ал тэг TITLE аяқтайтын көрсетеді.
Кейбір тэгтер, Р аяқтаушы тэгті қажет етпейді бірақ мұны қолдану
құжаттың мәтінін аяқтауына әкеледі.
HTML–тэгті жазылған символдарды регистрациясын ажырата алмайды:
Ескерту
Қосымша ажырата, табуляция символдары HTML құжаттардағы мәтінді жақсы
өндеуі үшін, құжат ашылғандағы Web браузерімен инкорленеді. HTML құжатына
келесі элементтер PRE және PRE тэгтер енгіземін PRE тэг жөнінде
толық мәліметтер мәліметвтер көрсетілген.
HTML –дегі негізгі тэгтер
Құжатта кездесетін бірінші тэг HTML тэгі болу керек. Аталған тэг Web
браузер құжат HTML тілін қолданумен жазылғанын хабардар етеді. Ең қарапайым
HTML құжаты былай көрсетіледі.
HTML ... .қолдайды мәтін ... . HTML
Құжаттың тақырыптық бөлімінің тэгі HTML тэгінен кейінге орналасуы
керек. Бұл тэг құжаттың жалпы бөлімін қоршайды. HEAD тэгіне қандайда бір
мәтінді орналастырмаңыз. Стандарттық HEAD тэгі TITLE тэгі алдында
орналастырылады, ал аяқтаушы HEAD тэгі құжат аяқталғаннан кейін
қосталады.
Мысалы:
HTML
HEAD
TITLE қарапайым мысал TITLE
HEAD
Кеңес
Старттық және аяқтаушы HTML, HEAD және BODУ типтегі тэгтерді
пайдаланған міндеті емес. Алайда, біз Web браузер құжатының тақырыптық
бөлімін, мағыналық бөлімнен ажыратылуы оңай болу үшін қолдануды ұсынамыз.
Көбінесе, Web браузерлер тақырыптық құжатымен файлындағы мәтіндік
терезенің TITLE тэгін белгілейді. TITLE және TITLE тэгімен
шектелген тықырыптар HEAD тэгінді араласады. Құжат тақырыбы құжатты
ашқанның өзінде көрінбейді.
HTML басқа тілде сияқты құжатта коментарийды шығуды, желі ішіндегі
берілген құжатты сақтауды жүзеге асырады, бірақ браузермен анықталмайды.
Коментарийды синтаксисі.
! --Коментарий--
Құжат тэгі –құжаттың HTML бөлімін қоршап анықтайды. Құжат мәтін,
кесте, графика және т.б. қамту мүмкін. Құжаттын негізгі бөлімі. BODУ
және BODУ тэгі арасындағы орналасуы керек. Бұл, құжаттың мәтінді және
графиканың ақпаратты көрсететін бөлімі болып табылады.
HTML құжатындағы мәтін құрылымы - өзіндік мәтінге, мәтіндік пәнге
фрогменттік тақырыбының жоғарғы денгейіне және т.б. бөлімді тақырыпты
жоғарғы деңгейлігіне және т.б. бөлімнің тақырыптың бірінші деңгейі бір
санымен белгіленеді. Келесі -2 және т.б. браузерлер тақырыптың 6 –ші
деңгейлік стилімен өлшемін анықтайды. 6 деңгейден төмен тақрыптар HTML
стандартты енбейді және браузермен қамтамасыз етілмейді.
1 деңгейдегі тақырыптық синтаксиске келесі:
H1 1 деңгейдегі тақырып H1
Тақырып жалпы жағдайда көрінуі мүмкін.
HХ тақырып х-деңгейде HХ
Мұндағы Х -1 – 6 сан аралығы, тақырып деңгейін анықтайды.
Көптеген мәтіндік редакторларға қарағанда HTML құжатында жолдардың
ауысуы символы игногридленеді. Жолдардың бөлінуі мәтіндік құжаттың кез
келген жерінде болу мүмкін. Web браузер жолдың ауысуы мен р тэгі бар
абзацтарды бөледі. Егер, сіз р тэгін қолданбасаңыз онда құжатыңыз бірегей
абзацтардан құралады.
Р тэгінің қосымша параметрлері:
PALIGN=Leftcenterright
абзацты солға, оңға және ортаға қарай түзетуді жүзеге асырады.
Сіз құжаттың барлық элементтерін браузер терезесінде центрлей аласыз.
Бұл үшін, CENTER тэгін пайдалана аласыз. PRE алдын-ала форматтаушы тэгі
экранда мәтінді міндетті түрде форматтауын көрсетеді. Мәтінді алдын-ала
форматтауы PRE аяқтаушы тэгпен аяқталады. PRE... PRE тэгтерінің
ішінде қолдануға рұқсат етеді:
• жолды ауыстыру;
• табуляция символдары (оң жаққа 8 пробел жүргізу);
• браузер орнатқан пропорциональды емес шрифт.
Егер, абзац форматын белгілейтін тэгті, мысалы, PRE және PRE
тэгінің арасындағы нх қойсақ, браузермен игнорирленеді.
BR тэгі браузерге жолды ң бөлінуін хабардар етеді (абзац бөлетін р
шатастырмау керек). Бұл тэгті браузер бір жолдың астындағы жолды көрсететін
орында қолдану ыңғайлы. Қосымша параметрлер BR тэгінің мүмкіндігін
кеңейте түседі.
BR CLEAR=left right all
Берілген параметр жолды ауыстырып қана қоймайды, ол браузер
терезесінде келесі жолды солға (left) немесе оңға (right) немесе екі (all)
жағына да орналастырады. Егер сіз браузер автоматты түрде жолды
ауыстырмағанын қаласаңыз, онда NOBR және NOBR тэгтерін белгілеңіз. Бұл
жағдайдағы Web-браузер жол экран шекарасынан шықса да, жолды ауыстырмайды.
Мұның орнына браузер терезесінде айналмалы горизонтальды жол шығады. Егер
сіз, қайтсе де жолды екіге бөліп, қатаң анықталған орынға орналастырғыңыз
келсе, WBR тэгін қойыңыз.
1.2 Internet -тің негізгі тэгтері көрсетілген тізімін жасау
HTML-дің негізгі тэгтерінің негізгі тізімі
Бастаушы Аяқтаушы Түсініктеме

P P Абзац
PRE PRE Форматталған мәтін
BR Абзацтың соңынсыз
жолдың ауысуы
FONT SIZE=n FONT Символдар шрифтінің
өлшемін басқару
B B Боялған мәтін
I I Иілген мәтін
TT TT Пропорциональды емес
мәтін
HR Горизонтальды линия
TABLE TABLE Кесте
TR TR Кесте жолы
TD TD Кесте ұяшықтары
A HREF=URL A Гипержіберу

Жоғарыда келтірілген тэгтер – HTML-де жұмыс жасаудағы барлық
қажеттіліктер. Осы тэгтерді қолдану арқылы қарапайым HTML-құжатын құра
аласыз. Алайда, келесі бөлімдерді қарай отырып, сіз құжаттың сыртқы түрін
өзгертіп және HTML-дың басқа да мүмкіндіктерін білесіз.
VBScript-ке кіріспе
Hyper Text Markup language (HTML) тілі құжатты басқаруда үлкен
мүмкіндіктерге ие болғанымен, бағдарламаны алгортимдеу тіліне жету
алыстау. HTML мүмкіндіктерін кеңейту үшін, арнайы сценарий тілі – BVScript
жасалынды.
BVScript Delphi -тегі көп тілдің бірі. Бұл кең түрде қолданылады.
Бірінші кезекте, BVScript Web-парақтарда қолдану үшін арналған. Алайда,
технологияның дамуына байланысты оны қолдану кеңейе түсті. Қазір ол
(Windows Scripting Host.) сервер макросымен орындалатын, Active Server Page
технологиясында қолданылады. Microsoft SQL Server 7.0 BVScript-ті
мәліметтер операциясында қолдануды жүзеге асырады.
BVScript Web-парақтарда жұмыс істеген кезде, HTML-құжатының құрамына
еніп және Web-браузерге жөнелтіледі. Кейінірек, браузер BVScript мәтінін
танып, экранда көрсету үшін интерпретирлеп, оны орындайды. BVScript-тегі
сценарий Web-парақтарды қарайтын, қолданушының компьютерінде жүзеге асады.
HTML-құжатындағы Мені бас атаулы басқышы бар, қарапайым мысал
келтірейік. Басқышты басқанда BVScript-те жазылған бағдарламалар
орындалады (оның коды HTML құжатындағы мәтінге енгізілген). Басқышты әр
басқан сайын, ондағы мәтін оң және сол жақ пробелдерімен толтырылады.
HTML
SCRIPT LANGUAGE=”BVScript”
!—
Sub btnHitMe_On Click
Document.frmSimple.btnHitMe.value=” ”+Document.frmSimple.btnHitMe.
value+””
End Sub
--
SCRIPT
BODY
FORM name=frmSimple
INPUT name=btnHitMe type=button ya 1ие=”Мені бас”
FORM
BODУ
HTML
Бағдарламаны орындау үшін операциялық жүйе орнатқан жүйелі
каталогтағы VBSCRIPT.DLL файлындағы BVScript-те жазылған сценарий ядросы
арналған (scripting engine). Бұл файл BVScript-ті қолдайтын барлық
бағдарламаларда қолданылады, сондықтан сценарий ядросы орнататын комплектке
кіреді. VBSCRIPT.DLL файлы бірнеше версияға ие.
BVScript HTML құжатында орналастыратын бір ғана тіл емес. Оның
қарсыласы – YavaScript, синтаксисі жағынан белгілі дәрежеде ерекшеледі.
Ескерту
Кейбір Web-браузерлер, мысалы Netscape компаниясының Netscape
Navigator BVScript-ті қолдамайды. Алайда, Microsoft Internet Explorer
браузері сценарийдің екі типін де қолдайды. Мұндай жағдай, браузер
қолданушысының типін алдын-ала білуі қиынға келетін, Internet желісінде
BVScript-ті қолдануына шектеу қойылады.
HTML құжатына мәтін сценариін енгізу үшін “BVScript” сценариінің тілі
LANGUAGE параметрі көрсетілген, SCRIPT тэгі көмегімен жүзеге асыруға
болады.
HTML
SCRIPT LANGUAGE=“BVScript”
Мұнда мәтін сценариі орналасады
--
SCRIPT
HTML
Кеңес
Айтылғандай, Web-браузердің барлық типі BVScript-ті қолдай бермейді,
сондықтан, комментария тэгін “!--“...” -- қолдануын және BVScript-тегі
мәтін сценариімен аяқтауын ұсынады. Бұл кодты орындауда ешқандай әсер
етпейді, бірақ экранға BVScript қолдамайтын браузер шығуының алдын алады.
BVScript-тегі кейбір шектеулер
BVScript-тегі барлық параметрлер variant типіне ие, яғни, процедура
және функцияның параметрлерін хабарлау кезінде, сіз оның Delphi -тегі
сияқты типін көрсете алмайсыз. Бірақ, HTML құжатының басында Option
Explicit операторын қолдану арқылы, барлық параметрлерінің хабарлауын талап
етуге болады.
Variant тип параметріндегі тип мәнін анықтау үшін, туремате
(параметр) функциясын қолдануға болады. Бұл тип мәнін анықтайтын жолды
қайтарады. Сонымен қатар, IsStr (параметр), IsDate (параметр) және т.б.
функцияны True-де қолдануда сәйкес типке ие болады, немесе False – кері
жағдайда.
BVScript-тің Delphi -тен тағы бір ерекшелігі: For циклінде Next
операторынан кейін, цикл итерациясының жауабын беретін параметр атауын
көрсетпейді.
Объектті модель және жағдайдың өңделуі
BVScript сценарий кодында HTML құжатына қосылған стандартты басқару
элементтеріне, яғни енгізу жолы, басқыштар, мәліметтер формасына ене
аласыз. Оларды INPUT тэгі арқылы енгіздіруге болады, негізгі атрибуттары:
NAME – құжаттағы объекттің атауы, STYLE – стилі мен өлшемі, TYPE –
элементтің типі (BUTTON, SUBMIT және т.б.). Мысалы, Жалғастыру басқышын
қоюы келесі түрде болады:
INPUT name=btnContinue type=button value= Жалғастыру
Сонымен қатар, HTML құжатының құрамына ActiveX компонеттерін OBJECT
тэгі арқылы орындауға болады. Оның атрибуттары: ID – құжаттағы объекттің
атауы, CLASSIC – жүйе реестріндегі класстың идентификациялық номері, DATA –
URL форматындағы адрес, CODEBASE – объект коды орналасқан (LJRL) адресі,
HEIGHT, WIDTH – ені мен биіктігі. ActiveX компонеттерінің қасиеттерін
орнату үшін PARAM тэгі қолданылады, атрибуттары: NAME – қасиет атауы,
VALUE – орнатылатын мән.
ActiveX компонеттері мен басқару элементтерінің жағдайын өңдеу үшін,
міндетті түрде, бірінші бөлімі – объект атауы, екінші бөлімі – жағдай атауы
құрайтын бағдарламаны анықтау керек. Мысалы, btnContinue басқышы арқылы
жағдай өңдеуші жүзеге асырылады, оны былай түсіндіруге болады:
Sub btnContinue_ On Click()
Сіз келесі стандартты басқару элементтерінің жағдайын өңдей аласыз:
оnсlick (басқару элементін тышқанмен шерту), Dblclick (екі рет шерту),
MouseOver (объектте тышқанды ауыстыру) және т.б.
BVScript сценариінде өңдеу үшін қажет HTML-дегі кейбір стандартты
объекттерге ене алады. (кесте-3).
Объект Жағдай, тәсілдер Түсініктеме
Window Соңғы объект болып табылады. Сондықтан,
қасиет пен жағдайда атауды көрсету қажет
емес
Navigate Терезені URL-дің басқа адресіне қосатын
тәсіл
Close Терезені жабатын тәсіл
OnLoad Парақты іске қосқан кезде пайда болатын
жағдай (BODУ тэгі қолданылады)
OnUnload Парақты істен шығарған кезде пайда болатын
жағдай (BODУ тэгі қолданылады)
Documet Негізгі объект. Form типінің қосымша
объекттерін құрауы мүмкін
BgColor Фон түсін орнататын тәсіл
FgColor Мәтін түсін орнататын тәсіл
Open HTML форматындағы қосымша жолдарды енгізу
үшін ашылатын құжат тәсілі
Write Құжатқа жолды жазатын тәсіл
Close Құжатты жабатын тәсіл
Form Басқару элементтерін құрайтын объект

ІІ бөлім Internet қолдану үлгісі туралы жалпы түсінік
2.1 Delphi интерактивті ортада жұмыс тәсілі
DHTML жобасы – қолданушы жағында фунукционирленетін, Internet жобасын
құруға арналған Microsoft ұсынған ұсыныстарының бірі. DHTML-дің басты
ерекшелігі – оны түсіндіру үшін BVScript емес, VBA қолданылады және де
жобамен жұмыс істеу әдеттегі Delphi интерактивті ортада жүзеге асады.
Бірақ, DHTML-дің кемшілігі – мұны қолдану үшін Microsoft фирмасы жасаған,
Document Object Model (DOM) рекомендациясымен танысу керек. DHTML-мен
тереңге кетпей танысып көрейік.
DHTML Application белгісі бар New Project диалогты терезесін қолдана
отырып, жаңа жоба құрыңыз.

DHTML Application типті жоба
Сіздің алдыңызға DHTML Project терезесі шығады (19.3). Оң жақта
құрылатын HTML құжатының сыртқы түрі, ал сол жақта – иерархиялық тізім
түріндегі мәтін мазмұны көрінеді.

DHTML Project жобасының терезесі
Саймандар панелінде DHTML құруы үшін басқару элементтері бар, мысалы,
басқыштар, мәтіндік жолдар, суреттер. Бұларды DHTML-ге енгізуге тырысыңыз.
Мұндағы жұмыстың құрылу принципі, Delphi стандартты компоненттері секілді.
Оларды ауыстыруға, өлшемін өзгертуге және Properties терезесіне қасиет
мәнін беруге болады.
DHTML-жобасын құрғандағы үлгі
Тұтынушы жайында ақпаратты (мекеменің атауы, өкілдің аты-жөні,
пошталық индексі, мемлекет, регион, қала, адрес) енгізетін формасы DHTML
жобасын құрайық. Жобаны – Customer деп, ал DHTML-парақты – InputCustomer
деп атаңыз.
Терезедегі саймандар панелінде орналасқан DHTML Page Designer
Properties басқышын басыңыз. Алдыңызға Қасиет диалогты терезесі ашылады:
InputCustomer. Біз құрған Web-парақ HTML құжаты түрінде сақталу үшін,
ондағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.