Геоэкология пәнін оқытудың мақсаты мен міндеттері

Кіріспе

1. Қазақстан Республикасының жоғарғы оқу орындарында енгізіліп жатқан жаңа пәндерінің бірі. Бұл пән қоршаған ортаны қорғауда табиғатты аялауда туған жердің табиғатының алуан түрлілігін терең білдіруге маңызы зор. Табиғат пен антропагендік геожүйе шекараларға қоршаған ортаның экологиялық жағдайын білу, жақсартуға ұсыныстар жасау, Қазақстан Республикасының байлықтарын сақтау, оны ұтымды пайдалану, қалпына келтіріп отыру, осы қоршаған ортаны қорғау туралы мемлекеттік заңдар, қаулылар, іс- шараларды халықаралық және мемлекет аралық конвенцияларды бөліп талдау пәннің негізгі мақсаты болып табылады.
Геоэкология және табиғатты қорғау пәнінің маңызы - қазіргі уақытта шығарылып жатқан заңды жүзінде ат салысу. Бұл пәнді оқи отырып геожүйенің түсінігін, оның басты элементтерімен байланыстарын, айырмашылығын, экономикалық факторлардың жергілікті жерге әсерін біле отырып Қазақстанды геоэкологиялық аудандастырып, геоэкологиялық жағдайын білу.

2. Қазақстан қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша халықаралық жоспарларға (Батыс Тянь- Шаньның биоресурстарын қорғау Каспий теңізі бассейіннің экожүйелерінің өзгеруі) қатысады. Осы міндеттер аясында тақырлануға қарсы шаралар жасалып жатыр. Қазір Қазақстанда 36 тұрақты және 16 жартылай тұрақты экологиялық алаңдар бар. Аймақтың іс әрекеттер шеңберінде Қазақстан Азиядағы тақырлануды бағалау және аймақтық маниторинг тармақтарын ұйымдастыру бағдарламасына қосылып,өздерінің ұсыныстарын берді. Қазақстан Республикасының территориясының жартысынан жуығы (48,2%) ауыл шаруашылығы мақсатында пайдаланады, оның басым бөлігі жойылым жердің тақырлануы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Геоэкология пәнін оқытудың мақсаты мен міндеттері.

1. Геоэкология пінін оқытудың мақсаты мен міндеттері
2. Қазақстанның экологиялық географиялық жағдайы
3. Табиғатты қорғау геоэкология принциптері

1. Қазақстан Республикасының жоғарғы оқу орындарында енгізіліп жатқан жаңа
пәндерінің бірі. Бұл пән қоршаған ортаны қорғауда табиғатты аялауда туған
жердің табиғатының алуан түрлілігін терең білдіруге маңызы зор. Табиғат пен
антропагендік геожүйе шекараларға қоршаған ортаның экологиялық жағдайын
білу, жақсартуға ұсыныстар жасау, Қазақстан Республикасының байлықтарын
сақтау, оны ұтымды пайдалану, қалпына келтіріп отыру, осы қоршаған ортаны
қорғау туралы мемлекеттік заңдар, қаулылар, іс- шараларды халықаралық және
мемлекет аралық конвенцияларды бөліп талдау пәннің негізгі мақсаты болып
табылады.
Геоэкология және табиғатты қорғау пәнінің маңызы - қазіргі уақытта
шығарылып жатқан заңды жүзінде ат салысу. Бұл пәнді оқи отырып геожүйенің
түсінігін, оның басты элементтерімен байланыстарын, айырмашылығын,
экономикалық факторлардың жергілікті жерге әсерін біле отырып Қазақстанды
геоэкологиялық аудандастырып, геоэкологиялық жағдайын білу.

2. Қазақстан қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша халықаралық
жоспарларға (Батыс Тянь- Шаньның биоресурстарын қорғау Каспий теңізі
бассейіннің экожүйелерінің өзгеруі) қатысады. Осы міндеттер аясында
тақырлануға қарсы шаралар жасалып жатыр. Қазір Қазақстанда 36 тұрақты және
16 жартылай тұрақты экологиялық алаңдар бар. Аймақтың іс әрекеттер
шеңберінде Қазақстан Азиядағы тақырлануды бағалау және аймақтық маниторинг
тармақтарын ұйымдастыру бағдарламасына қосылып,өздерінің ұсыныстарын берді.
Қазақстан Республикасының территориясының жартысынан жуығы (48,2%) ауыл
шаруашылығы мақсатында пайдаланады, оның басым бөлігі жойылым жердің
тақырлануы топырақ және өсімдіктер жамылғысының азаюы үдеп келеді.
Тақырлану қаупі төнген территория еләміздің жер ауданының 60% жуығын алады.
Қазақстан 1997 жылы Таырланумен күресу конвенциясын бекіту туралы заң
қабылдады. 1999 жылы Қазақстан Республикасында тақырлануға қарсы ұлттық
стратегиясымен іс- әрекеттер жоспары жасалды. Ол мынадай міндеттерді
қарастырады.
Жердің әрі қарай асуын тоқтату, егістіктң, жайылым жерлердің,
шабындықтардың өнімдерін қалпына келтіру, ауыл шаруашылықтың тұрақты
дамыту. Жайылым егістіктерді суландыру, сортаңданған топырақты шаю үшін су
ресурстарын ұтмды пайдалану.
биологиялық алуан түрлілікті, елімнің эколгиялық ахуалын сабақтау үшән елді
мекендерді, қалаларды көгалдандыру.
Бологиялық және ландшафт алуан түрлілігін сақтау мақсатында ерекше
қорғалатын территориялар құру және кеңейу.
Құрғақшылық пен тақырлануға қарсы шаралардың құқықтық негізін қалау және
ұтымды пайдалануды ынталандыру, экономикалық механизімін құру.
Жердің техногендік бүлінуін болдырмау және құндылығын қалпына келтіру.
Халыққа экономикалық білім мен тәрбие беру, оларды ақпараттандыру, елдің
геоэкология жүйесін жақсартуға үгіттеу.
Геоэкологиялық жүйені жақсартуға дәйекті шараларды пайдаланып, ұдайы
бақылап отыру үшін маниторинг ұйымдастыру.
Геоэкология ұғымы ХХ ғасырдың жылдарында пайда болған кеңестік дәуірде
академик Қ.Б. Сочова ең алғаш болып география және экологияның өзара
байланысын зерттеді. Геоэкология бұл антропагендік үрдістің әсері
нәтижесінде табиғи ортамен биосфераға қайталанбас үрдістер мен құбылыстарды
зерттейді,
ХХІ ғасырдың шешімі, күрделі бірі - адам. Қоғам табиғат қарым- қатынасы, ол
адам мен қоғамның табиғат заңдылығымен санаспауынан табиғи кейде тепе-
теңдіктің бұзылу салдарынан туындап отыр. Сондықтан білім жүйесінің алдында
тұрған мақсат адамның табиғат заңдылықтарын ескермей, табиғи байлықтарды
ретсіз пайдалану табиғи тепе теңдікті бұзуына тосқауыл қою. Қалыптастыру
халықтың экономикалық мәдениетін жан- жақты дамытуға қажет етеді.
Географиялық оқытудың басты міндеттері табиғат пен қоғамның өзара
әрекеттесуінің тарихи сипатын ашу, факторлардың рөлін түсіндіру. Табиғи
рсурстарды тиімді пайдалану және қоршаған ортаны ұқыпты қорғауға үйрету.
Бұл экологиялық мәселелерді табиғат, адам, қоғам жүйесінде қарастыру
экологиялық білім мен тәрбие беруді әлеуметтік экологиялық ұғымдар
қалыптастыруға мүмкіндік береді. Филсофиядағы ұғым құбылыстар мен
заңдылықтарын шынайы белгілейді, корсетіп ойлаудың бір түрі.
Табиғатты қорғаудың геоэкологиялық прициптері қазіргі қоғамның тұрақты
дамуының прициптері мен талаптарына белсенді салауатты өмір салтын ұстанып
жан жақты үйлесімді дамыған дені сау және рухани тұлға типі сәйкес келеді.
Әлеуметтік экономикалық даму мақсаты мен экологиялық мақсат келісімнің
талаптары экологиялық саясаттың жүзеге асырылуымен өңделеді. Табиғатты
қорғаудың принциптері;- қазіргі уақытта болашақ ұрпаққа қоршаған ортаны
қорғау мен даму мүмкіндігін қамтамасыз ету.
- Қоршаған ортаны қорғау жалпы әлеуметтік экономикалық процестің ажырамас
бөлігі болу қажет.
-Шаруашылық қызметті экологияландыру бойынша шараларды жүзеге асыруда,
табиғат акцентін қорғау тәжірибесінде қалыптасқан бірінші кезекте теріс
техногендік іс әрекеттердің себептерін жою.
-Әлеуметтік экономикалық даму экожүйе сиымдылығының шаруашылық шегінде қол
жеткізудегі адам өмірінің сапасын жақсартуға бағытталуы қажет.
Білім, ғылым, мадениет денсаулық сақтау жүйесінің даму басымдылығы халық
шаруашылығының басым эвалюциясы.

Геоэкология пәнінің ғылымдар жүйесіндегі орны.

1. Геоэкологиялық пәннің теориялық негіздері
2. Жер ғылымы жүйесіндегі геоэкология

1. Гоеэкология – бл адамның іс- әректімен өзгеріске ұшырап отырған
физикалық- географиялық ғылымда провинция облыстарының табиғат
ресурстарының тиімді пайдалану және қоршаған ортаның таза экологиялық жай-
күйін мәлімдейтін ғылым.Геоэкология география ғылымына экология бағытымен
ХХ ғасырда 30-40 жылдары қолға алынды. Ең алғаш рет бұл терминді 1939 жылы
К.К. Троллер геоэкология ғылымға енгізді. Геоэкологиялық көзқарас Э.Несфа
мен В.Хаазеннің еңбектерінде орын алады. Отандық ғалымдар арасынан В.В.
Сочава көп ізденіс жүргізді, Ғылыми әдебиеттерде геоэкологияның синонимі
ландшафт экологиялық болып есептеледі. Қазіргі уақытта геоэкология бірегей
ғылымдарды қүрмайды. Ол 50 астам қоршаған ортаны қорғау жүйесіндегі
ғылымдарды біріктіреді. Солардың бірі геоэкология. Қазазақстан
ғалымдарынан Ғ.Сағымбаев, Ә. Бейсенова С.Байсалов, қоршаған ортаны қорғау,
табиғатты қорғауда көптеген ізденістер жүргізуде. Қазіргі уақытта Қазақстан
Республикасының экологилық кодексі, Қаақстан Республикасының заңнамалық
актілеріне экологиялық мәселер бойынша өзгертулер мен толықтырулар
енгізілуде.

2. Геграфия және экология ғылымы ежелден бір бірімен өте қатпалдасып жатқан
ңһғылым. Географиямен экологиялық бәір бірімен байланыстырушысы ландшафт
экологиясы географиялық ортаның адам іс әрекетінің өзгеріске ұшырап жатқан
жер шарындағы табиғат кешендерінің әртүрлі деңгейін зерттейтін ғылымды
айтамыз. Бұл пәннің теориялық негізінде жердің биосфераның географиялық
қабықтың даму заңдылықтары айқындалады. Себебі геоқабықпен биосфера өте
тығыз байланысты. Экологияны зерттеу әдістердің ғылыми практикалық мақсаты
биологиядағы эколоия жүйесіндегі география құрылымдары геожүйемен ландшафт.
Геоэкологияға тән жағдай геожүйе деңгейінің әркелкілігі экологиялық жүйенің
жоғары сатысы биосфера жай қарапайым геоэкожүйе үшін бұл геоценоз жер
рельефімен географиялық жағдайлары ұқсас аудандарда бірегей болып кедеседі.
Географиялық қабықтың белгілі аймақтары бұл ландшафттар. Геоэкологияның
ландшафттарын айырмашылығы ол аймақтарда сай саланы бөгеттерді зерттемейді.
Бұл саланы лндшафт қарастырады. Қазіргі уақытта ғылымда көтеріліп жұрген
саланың бірі, ортаны қорғау саласы,

Қоршаған орта және табиғат

1. Табиғат және табиғат ресурстары
2. Топырақтың экологиялық құрылымы

Экологтар назарына ең алдымен қоршаған ортадағы органикалық бейорганикалық
қарым қатынастың байланысы ілігеді. Себебі экология қоршаған ортаны қорғау
заңына сүйене отырып белгілі бір аймақтың табиғат байлығының топырақтың
құнарлығын климаттық жағдайларын өсімдіктермен жануарлар дүниесін біліп
зерттеу мүмкіншілік береді.
Табиғат дегеніміз мезгілмен кеңістікте шексіз тұрақтылықты қозғалыста
өзгеруге дамуда болатын бейорганикалық және органикалық дүние. Бұл адам
қоғамның өмір сүруне қажетті әлемдегі бүкіл материалдық энергетикалқ
информациялық және әр түрлі құбылыстар жиынтығы. Табиғат ақылы адам өзінің
көптеген қажеттілігін қамтамасыз етеді. Қоғамның материалдық мәдени т.б.
мұқтаждығын қанағаттандыру үшін қазіргі кезде немесе болашақта қолданлатын
табиғи құбылыстарды табиғат ресурстары деп аталады.
Табиғат жағдайлары – күннің жылуы, климат, жер бедері, және климат
байлықтары – пайдалы қазбалар су, өсімдік, жер және жанурлар дүниесі
экономиканың дауына күшті ықпал етеді. Қазақстанның табиғи ортасы – табиғат
жағдайлары мен табиғат байлықтары экономиканы дамыту тұрғысынан алғанда
айрықша әрі алуан түрлі. Республикада бағалы пайдалы қазбалардың көптеген
түрлерінің ірі қорлары, жыртуңа жарамды құнарлы жерлердің кең алқабы ұлан
байтақ жайылымдар мен пішіндіктер бар. Оның үстіне мүндай табиғат
байлықтары көбіне бірге құрайды. Алайда Қазақстанның өзіне тән қатаң, шұғыл
континентті табиғат жағдайлары климаттың құрғақтығы және зор кеңістіктегі
тұщы су, өсімдіктер мен жануарлар дүниесін және басқа табиғат байлықтарын
мүнда тек Қазақстан Республикасының меншігі болып саналады да, мемлекеттік
тәуелсіздігінің негізін құрТабиғатта топырақтың түзілуі өте ұзаққа
созылатын құбылыс. Топырақ тау жыныстарының ұзақ геологиялық мерзім ішінде
әр түрлі жолдармен үгілу мен мүжілудің нәтижесінде түзіледі. Топырақ түзуші
жыныстар әуелде қатайған тау жыныстар болғанымен оның үстінгі қабаты,
табиғат күштерінің көп жылдық үздіксіз әсер етуінен бірте бірте қирап,
қопсыған жыныстарға айналады. Үгілудің үш түрі бар.
1. физикалық
2 механикалық
3 биологиялық
Тау жыныстарының физикалық жолмен үгілу оның химиялық құрамы өзгермей тек
әр түрлі механикалық бөлшектерге бөлінеді. Физикалық үгінділерге әсер
ететін күштер; жер, температура, тасқын сулар, жауын шашын т.б. құбылыстар
физикалық және химиялық үгілудің салдарынан бұзылып тастар мүжіледі. Құммен
балшық суға жуылып шайылып жер бедерінің ыңғайына қарай шөгіндіге айналады.
Бұл процестер ғасырлар бойы ластамайды.Ескі дәуірдегі жәндіктер мен
өсімдіктердің қалдығынан майда ұнтақталған біріктіруге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.