Математика сабағында қолданатын дидактикалық ойындар
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3.4
1 Дидактикалық ойындар математика сабағында
1.1 Ойын және олардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5.8
1.2 Дидактикалық ойындар математика сабағында ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8.13
2 Матиматикада дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі
2.1 Математика сабағында пайдаланылатын дидактикалық ойындар ... ... 13.18
2.2 Математика сабағында қолданатын дидактикалық ойындардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18.20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21.22
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3.4
1 Дидактикалық ойындар математика сабағында
1.1 Ойын және олардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5.8
1.2 Дидактикалық ойындар математика сабағында ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8.13
2 Матиматикада дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі
2.1 Математика сабағында пайдаланылатын дидактикалық ойындар ... ... 13.18
2.2 Математика сабағында қолданатын дидактикалық ойындардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18.20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21.22
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Адамның жан дүниесінің дамып жетілуі, әлеуметтік өмірге бейімделіп тіршілік етуі әр түрлі іс-әрекеттермен шұғылдану барысында қалыптасады. Сондай іс-әрекеттің бір саласы—ойын әрекеті.Жоғары сатыда дамып жетілген сана-сезім мен ақыл-ой иесі-адам баласының ойын әрекеті бір жағынан, тіршілік етудің негізгі формасы болып саналатын болса, екінші жағынан, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отыратын өмір тәжірибесінің нәтижесі болып саналады. Міне, осы тұрғыдан алғанда, адам баласының ойын әрекеті, негізінен балдырған кезінде кеңінен дамып, баланың өсіп жетілуіндегі басты және жетекші факторға айналады.
Ойынның бала өмірінде үлкен орын алатынын ертеден-ақ дәлелдеген. Тіпті, 18-ғасырда Ж.Ж.Руссо былай деп жазған: «Баланы жақсы тану және түсіну үшін, оны ойын кезінде бақылау керек» деген.
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Адамның жан дүниесінің дамып жетілуі, әлеуметтік өмірге бейімделіп тіршілік етуі әр түрлі іс-әрекеттермен шұғылдану барысында қалыптасады. Сондай іс-әрекеттің бір саласы—ойын әрекеті.Жоғары сатыда дамып жетілген сана-сезім мен ақыл-ой иесі-адам баласының ойын әрекеті бір жағынан, тіршілік етудің негізгі формасы болып саналатын болса, екінші жағынан, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отыратын өмір тәжірибесінің нәтижесі болып саналады. Міне, осы тұрғыдан алғанда, адам баласының ойын әрекеті, негізінен балдырған кезінде кеңінен дамып, баланың өсіп жетілуіндегі басты және жетекші факторға айналады.
Ойынның бала өмірінде үлкен орын алатынын ертеден-ақ дәлелдеген. Тіпті, 18-ғасырда Ж.Ж.Руссо былай деп жазған: «Баланы жақсы тану және түсіну үшін, оны ойын кезінде бақылау керек» деген.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Баймуханов Б. Математика есептерін шығаруға үйрету. – Алматы, 1993.
2. Жикалина Т.К. 2-сыныпқа арналған математикадан ойындар мен қызықты тапсырмалар. –Алматы, 1992. 3-15 б.
3. Жолтаева Г.Н. Бастауыш сыныптарда математиканы оқытуда этнопедагогика элементін пайдалану. - Талдықорған. 2000. 13-25 б., 39-49 б.
4. Құрманалин Ш.Х., Сәрсенова С.Ш., Өміртаева Р.Қ. Математикадан дидактикалық ойындар және қызықты тапсырмалар 1-сынып. -Алматы, 1997, 3б.
5. «Бастауыш мектеп» журналдары №7-2008 ж
6. «Бастауыш мектеп» журналдары №1-2007 ж
7. «Бастауыш мектеп» журналдары №2-2006 ж
8. Сағындыков Е. Қазақтың ұлттық ойындары. -Алматы, 1991.
9. Сансызбайқызы М. Балдырғандарға арналған қызықты математикалық тапсырмалар. - Алматы, 1991.
1. Баймуханов Б. Математика есептерін шығаруға үйрету. – Алматы, 1993.
2. Жикалина Т.К. 2-сыныпқа арналған математикадан ойындар мен қызықты тапсырмалар. –Алматы, 1992. 3-15 б.
3. Жолтаева Г.Н. Бастауыш сыныптарда математиканы оқытуда этнопедагогика элементін пайдалану. - Талдықорған. 2000. 13-25 б., 39-49 б.
4. Құрманалин Ш.Х., Сәрсенова С.Ш., Өміртаева Р.Қ. Математикадан дидактикалық ойындар және қызықты тапсырмалар 1-сынып. -Алматы, 1997, 3б.
5. «Бастауыш мектеп» журналдары №7-2008 ж
6. «Бастауыш мектеп» журналдары №1-2007 ж
7. «Бастауыш мектеп» журналдары №2-2006 ж
8. Сағындыков Е. Қазақтың ұлттық ойындары. -Алматы, 1991.
9. Сансызбайқызы М. Балдырғандарға арналған қызықты математикалық тапсырмалар. - Алматы, 1991.
Математика сабағында қолданатын дидактикалық ойындар
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
1 Дидактикалық ойындар математика сабағында
1.1 Ойын және олардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5-8
1.2 Дидактикалық ойындар математика сабағында ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8-13
2 Матиматикада дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі
2.1 Математика сабағында пайдаланылатын дидактикалық ойындар ... ... 13-18
2.2 Математика сабағында қолданатын дидактикалық ойындардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18-20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21- 22
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Адамның жан дүниесінің дамып жетілуі, әлеуметтік өмірге бейімделіп тіршілік етуі әр түрлі іс-әрекеттермен шұғылдану барысында қалыптасады. Сондай іс-әрекеттің бір саласы -- ойын әрекеті.Жоғары сатыда дамып жетілген сана-сезім мен ақыл-ой иесі-адам баласының ойын әрекеті бір жағынан, тіршілік етудің негізгі формасы болып саналатын болса, екінші жағынан, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отыратын өмір тәжірибесінің нәтижесі болып саналады. Міне, осы тұрғыдан алғанда, адам баласының ойын әрекеті, негізінен балдырған кезінде кеңінен дамып, баланың өсіп жетілуіндегі басты және жетекші факторға айналады.
Ойынның бала өмірінде үлкен орын алатынын ертеден-ақ дәлелдеген. Тіпті, 18-ғасырда Ж.Ж.Руссо былай деп жазған: Баланы жақсы тану және түсіну үшін, оны ойын кезінде бақылау керек деген.
Тәрбиелік үрдістегі ойынның маңызы туралы кеңес педагогтары А.С.Макаренко, Н.К.Крупская және т.б. арнайы зерттеу еңбектерінде терең де жан-жақты айқын талдау жасаған.
Сонда ойынның негізгі мақсаты баланы қызықтыра отырып, жаңа білімді меңгертіп, танымдық белсенділігін арттыру болса, мұғалімнің міндеті - сол ойын түрлерін тиімді пайдалану арқылы балаларды өздігінен ойлай білуге, ой белсенділігі мен тіл байлығын арттыра түсуге, әртүрлі танымдық дағды мен шеберлікті меңгертуге қол жеткізу болып табылады, яғни оқу үрдісінде ойын элементтерін пайдалану біріншіден, балаларға берілген білім берік меңгерту құралы болса, екіншіден балаларға берілген білім сапасын көтеріп, танымдық қызығушылығын арттыру болып табылады.
Демек, осы айтылған қайшылықты ғылыми-теориялық тұрғыдан шешу, оның педагогикалық-әдістемелік мүмкіндіктерін қарастыру біздің зерттеуіміздің көкейтестілігі болып табылады. Осыған орай бұл зерттеудің тақырыбы: Бастауыш мектептің математика сабағында дидактикалық ойындарды қолдану маңызы. - деп аталады.
Зерттеу мақсаты - бастауыш мектеп оқушыларына дидактикалық ойындарды оқу-тәрбие ісінде пайдалануды практикалық тұрғысында негіздеу.Бастауыш сынып математика сабағында дидактикалық ойындарды пайдалану арқылы оқушылардың ой-өрісін дамыту жолдарын ғылыми тұрғыдан негіздеп, әдістемесін жасау.
Зерттеу объектісі - Бастауыш сыныптың оқыту процесі.
Зерттеу пәні - Бастауыш сыныптарда оқытылатын пәндерде пайдаланылатын дидактикалық ойындар жүйесі.
Зерттеу міндеті:
-бастауыш сыныпта дидактикалық ойындарды қолданудың педагогикалық негіздерін айқындау:
- бастауыш сынып оқушыларына арналған дидактикалық ойындардың мазмұнын саралау;
- дидактикалық ойындарды пайдаланудың әдістемесін құру.
Курстық жұмыстың жаңашылдығы.
1. Дидактикалық ойындарды қолдану арқылы оқушыларды ұйымшылдыққа, адамгершілікке тәрбиелеу керек.
2. Болашақ мұғалім дидактикалық ойындардың түрлері бойынша қойма жинақтауы керек.
3. Ойын ойнату барысында оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру қажет.
Зерттеу болжамы: бастауыш сыныпта математиканы оқытуда дидактикалық ойындарды падалану тиімді болар еді егер, математика сабақтарында дидактикалық ойындарды қолданудың әдістемелік жүйесі жасалынса; дидактикалық ойындарды математика сабағы мазмұны мен мақсатына сәйкес пайдалана білсе.
Курыстық жұмыстың құрлымы. Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, төрт бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Дидактикалық ойындар математика сабағында
1.1 Ойын және олардың түрлері
Ойын өмірде өте ерте жастан басталып, адамның кәсіпті толық мегергенінше жалғасады. Ал оқыту процесінде жаңа технологияның маңызды бөлігі б.т. Адамның ойын әрекетерінің формалары мен әдістері және мазмұны қарапайым сылдырмақтар мен қозғалыстар жасаудан, бірте-бірте фантастикалық шындық деңгейіндегі видеокомпьютерлік ойынға дейін ауысады. Іс-әрекеттің айрықша түрлерінің бірі ойын болып табылады. Ойын оқу әрекетіне тән бірқатар қасиеттерге ие екендігі белгілі. Мұны мектеп оқушыларының білімі мен дағдыларын қалыптастыруға бағыттауына мақсатталуы айқын көрсетеді. Сонымен қатар ойын оқушыларға қозғау салуға, оларға түрткі болуға да бағытталған. Ол төмендегідей бірқатар қайталанбас қасиеттерге ие: балалар мен жасөспірім жеткіншектер үшін оның оңайлығы мен игерімділігі, демократиялылығы (ойын барлығын да қабылдайды), игерілуі тиіс шынайы ақиқаттың барынша әралуан қырларын модельдеуге мүмкіндік беретін ойындық құралдардың бейімділігі, ең бастысы - балалар үшін ойынның тартымдылығы. Қазақ халқының ұлы ақыны Абай Құнанбаев: Ойын ойнап ән салмай, өсер бала бола ма?-деп айтқандай, бала өмірінде ойын ерекше орын алады. Баланың өмірі, қоршаған ортаны танып, еңбекке қатынасы, психологиялық ерекшеліктері ойын үстінде қалыптасады. Орыс ғалымы, дәрігер, педагог К.А.Покровский ойын-күнделікті бала еңбегі, болашақ өмірінің бастамасы.Ойын үстінде баланың ертеңгі өмірге деген қабілеті байқалады-деген.Олар ойын ойнау барысында өздерін еркін сезінеді. Іздемпаздық, тапқырлық әрекеті (сезіну, қабылдау, ойлау, зейін қою, ерік арқылы) байқалады.
Дидактикалық ойындарды сабақтың әралуан буындарына енгізу:
1. Түрткі ретіндегі дидактикалық ойындар
2. Материалды игеруге даярлық кезінде пайдаланылатын дидактикалық ойындар
3. Материалды пысықтау кезінде пайдаланылатын дидактикалық ойындар
4. Игерілген материалды қайталау кезінде қолданылатын дидактикалық ойындар.
5. Есептік дидактикалық ойындар
* баланың ынтасын сабаққа аударуға, көңіл қойғызуға, қабылдауын жеңілдетуге, білімді толық игеруге көмектеседі,сабаққа эмоциялық бояу береді.
Ойынның мақсаты: Баланы пәнге қызықтыру, логикалық ойлауын дамыту
* Таным әрекетін қалыптастыру, тиянақтау, пысықтау, алған білімді тексеру, қызығушылығын ояту,белсенділігін арттыру.
* Міндеті: 1) Танымдық:баланың тану, іздену әрекетін дамыту.
* 2) Тәрбиелік:айналасымен қарым-қатынас жасауға, қажетті дағдыны,адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
Дидактикалық ойындарды құру мына негіздерге сүйенеді:
1) Балалардың іс-әрекетіне ойын түрлерімен оқуды байланыстыру,біртіндеп қызықты жеңіл ойындардан ойын-тапсырмалар арқылы берілген оқу-тәрбие мәселелеріне көшу.
2) Шарты мен міндеттерін біртіндеп күрделенуі
3) Берілген тапсырмаларды шешуде баланың ақыл-ой белсенділігінің күшеюі
4) Оқу-тәрбие мақсаттарының бірлігі
Дидактикалық ойын мектеп оқушыларының белсенділігін арттырып, қиын оқу материалдарын меңгеруді жеңілдетуі және көлемі бойынша үлкен оқу материалдарды есте сақтауға мүмкіндік беруі тиіс.
Оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыру үшін мыналарды жүзеге асыру қажет:
1. Жағдайға қарай шығармашылық белсенділікті іске қосу;
2. Төмендегідей шығармашылық белсенділіктің жүйелі циклдарын іске қосудың алғышарттары ретінде шығармашылық жағдайларын жүзеге асыру:
а) шығармашылықтың Мен - субъектісінің рольдік образын игеру;
б) шығармашылықтың жетекші ішкі орындаушы механизмдерін игеру;
в) шығармашылықтың әралуан түрлерін игеру;
г) ойын ұжымының шығармашылық бағытталушылығын дамыту;
д) ойын арқылы шығармашылық нәтижені елеулі түрде сезінетін жағдайларды қарастыру.
Белсенділікті дамыту үрдісіне ықпал етуі тұрғысынан келесі ойын типтері мен ойындық формаларды айқындауға болады:
а) оқушылардың шығармашылық белсенділігін дамытатын ойын формалары (шығармашылық белсенділікті дамытудың жалпы немесе спецификалы емес шығармашылық ойындық құралдары).
Дидактикалық ойындардың сапалылығы:
Олардың сабақтың әр кезеңіндегі орны мен міндетін, мақсатын дәл анықтауға, оны қолданудың теориясы мен практикасын мұғалімнің жетік меңгеруіне, шеберлік танытуына, ойынға қажеті материалдарды алдын-ала дайындап алуына, ойын үрдісіне оқушыларды белсенді қатыстыруына
байланысты болады.
Дидактикалық ойын түрлері:
1)Заттық дидактикалық ойындар
Бұл ойын әртүрлі ойыншықтармен же әртүрлі ойын материалдарымен ұйымдастырылады.
2) Үстел үсті ойындары: Лото, домино, қарлы кесек т.б.
3) Сөздік дидактикалық ойындар, яғни ауызша ойналатын ойындар:
Дидактикалық ойындарды оқыту мазмұнына сәйкес мынадай түрлеріге бөлінеді:
1.Ойын-саяхаттар. Олар ертегілерге ұқсас фактілер немесе оқиғаларды бейнелейді, қарапайым жұмбақ арқылы беріледі;
2.Ойын-тапсырмалар. Бұл ойындардың негізін заттар мен әрекет,сөздік тапсырмалар құрайды.
3.Ойын-болжамдар. Бұл ойындар не болар еді...?, Мен не істер едім, егер ... деген сұрақтарға негізделеді.
Ойынның дидактикалық мазмұны балалардың алдына проблемалық міндет пен ситуацияны қоюымен ерекшеленеді.
4. Ойын-жұмбақтар. Жұмбақтың негізгі ерекшелігі-логикалық астарының болуында. Олар баланың ой әрекетін белсендіреді. Жұмбақтар салыстыру, теңеу және сипаттау арқылы ұғымның қасиеттерін ажыратуға тәрбиелейді, оқушы қиялының дамуына әсер етеді.
5.Ойын-әңгімелер. Ол мұғалімнің балалармен, балалардың мұғаліммен және балалардың балалармен қарым-қатынасына негізделеді. Бұл қарым-қатынас ойын мазмұнында ерекше сипаттқа негіз болады. Ойынның құндылығы балаларды эмоционалдық түрде белсендіруге, өзара әрекет жасауға, бірлесіп ойнауға мүмкіндік туғызады.
1.2 Дидактикалық ойындар математика сабағында
Оқушылардың математикаға деген ынтасын арттырып,оны дамыту көптеген әдістемелік жұмыстардың нәтижесінде ғана іске асады. Соның ішінде сабақтың қызықты өтуін қамтамасыз ететін бір әдіс- дидактикалық ойындар.
Дидактикалық ойындар - көп салалы, күрделі педагогикалық құбылыс. Оны - балаларды оқытудың бір әдісі, оларды жан-жақты тәрбиелейтін құралдардың бірі деп айтуға болады.
Дидактикалық ойын оқу процесінде ойын әдісі ретінде екі түрлі мақсатта қолданылады: ойын түрінде және дидактикалық немесе автодинамикалық ойындар.
Ойын түрінде мұғалім үйрететін тақырыпқа оқушылардың қызығушылығын, зейінін арттыру мақсатында әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолданады. Атап айтқанда,мұғалім ойын ситуацияларын туғыза отырып, әр түрлі заттарды көрсету арқылы сұрақтар қойып, затты көрсетіп, түсіндіріп ойын сюжетін құрастырады.
Дидактикалық оын жалғыз математика сабақтарында ғана қолданылып қана қоймайды,ана тілі,табиғаттану, қоршаған ортамен таныстыру мақсатында да қолданылады.
Дидактикалық ойын оқыту процесінде мынадай екі түрлі мақсатта қолданылады: біріншісі- оқу (танымдық) мақсатта, екіншісі- ойын ойнау мақсатында.
Мұғалім өзі де ойынға қатысады, баланы үйретеді. Бала ойнай отырып, үйренеді.
Бастауыш сыныптардың математика сабақтарында дидактикалық ойындарды жаңа тақырыпты түсіндіру барысында, қайталау, пысықтау, жаттығу сабақтарында да пайдалануға болады.
Бастауыш сынып оқушылардың әлі де ойын баласы, сондықтан мұғалім оларды жалықтырмай әр түрлі ойын түрлерімен сабақты қызықты өткізуге тырысуы қажет.
Дидактикалық ойындар оқушылардың ой - өрісін дамытып, ойлау қабілетін арттырумен қатар, үйретілген, өтілген тақырыптарды саналы да берік меңгеруге үлкен әсер етеді. Ойындар оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін жетілдірумен қатар, сөздік қорларын молайтып, сауатты жазуға да баулиды. Оқушылар ойын ойнау барысында үйренген сөздерін айтып қана қоймайды, оның қандай мағынада қолданылатынын да біледі. Ойын оқу пәндерінің мазмұнымен тығыз байланыста жүргізілгенде ғана дұрыс нәтижелер берері сөзсіз.
Тақырыпқа сай жүргізілген ойын түрлері, әсіресе тәрбиелік мәні бар ойын элементтері оқушының ойлау белсенділігін арттырады. Сондықтан мұғалім әр сабақта дидактикалық ойын түрлерін орнымен қолданса, оқушының ынтасын арттыра оытырып, пәнге деген қызығушылығын, білімі мен ынтасын, сол пәнге деген сүйіспешілігін арттырады.
Мұғалім өтетін тақырыпқа сай ойын түрлерін дұрыс таңдап алуы керек. Оқушы ойынның тәртібін білуге тиіс.
Бала ойынның тәртібін дұрыс меңгерген болса, олар ойынды бар ынтасымен ойнауға, орындауға тырысады. Балаларға ең алдымен өздеріне таныс халық ойындарын ойнату пайдалы. Мысалы: Бояулар, Біз қайда болдық?, Біздің істегенімізді көріңіз сияқты ойындар балаларды еңбекке дағдыландырады. Бояулар ойынында оқушы әр түрлі заттың түстерімен танысады, өздеріне ұнайтын жақсы көретін бояуды таңдап алады.
Дидактикалық ойын түрлері көп. Соның бірі- оқушының ақыл-ойын дамытатын ойын түрлері. Мысалы, өзін қоршаған қоғамдық орта, табиғат. Отаны туралы,әр түрлі мамандықта жұмыс істейтін адамдардың еңбектегі істерібәрі де оқушыны идеялық бағытта тәрбиелеуге дағды береді.
Бұл ғимаратты кімдер тұрғызған?, Дәннен нанға дейін, Киімді кім тігеді? деген ойын түрлері арқылы, құрылысшылардың, тігіншілердің, диқанның еңбектерін танып біледі.
Оқушыны дұрыс сөйлеп үйренуге бағыт беретін ойынның түрі- сөздік ойындары. Сөздік ойындары әр сабақта жүйелі жүргізілуі тиіс. Сол арқылы балалар тапқырлыққа, заттың атын, түрін, түсін, қасиетін, сапасын танып білуге дағдыланады. Өтілетін тақырып бойынша әр түрлі ойын түрлерін жүргізуден басқа өлең, тақпақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар пайдалану оқушылардың қызығушылығын арттырады.
Басты мәселе мұғалім сабақта ойын эелементтерін жүргізбес бұрын, оның
міндеті мен мақсатын,жүргізу тәртібін балаларға айтып, дайындауы тиіс. 1. Жоғарыда- төменде
Кім биік? Кім аласа? Жаттығуы
Керекті материалдар. Көгілдір аспан, жасыл алқап, өзен бейнеленген демокративтік таблица.
Таблицаның әр жеріне ілмек тігіледі.
Беті жабық қорапта жұлдызшаның, ұшақтың, құстың, инеліктің, балықтың,түрлі аңдардың кардоннан немесе фанерадан ойылып фигуралары қойылады.
Жаттығудың мазмұны:
Бала қораптан қолын салып, фигураның біреуін алады. Алған фигурасын атайды да, оның орнынан анықтап декоративті таблицаның жоғарғы жағы- аспанға, ал балық төменде судың ішіне іледі. Бұған қоса ол : ұшақ жоғарыда аспанда ұшады, балық төменде- суда жүзеді дейді т.с.с
Бұл жаттығу жоғарыда- төменде, биік-аласа ұғымдарын пысықтауға жәрдемдеседі. Балалар нәрселерді олардың табиғи жағдайымен салыстыра білуге үйренеді. Сонымен қатар, жаттығу байқағыштықты, зейінді, қиялды дамытады.
2.Дүкен
Ойыншық таразысына дүкенші бала сатып алушының сұраған нәрсесін өлшеп беріп тұрады. Керек заттар (таразы, қалақша, күріш, шырын т.б.), сатушы баланың дүкеншілер киетін бас киімі болуы керек. Ойынның барысында сусымалы затпен сұйық заттың өлшеу айырмасына жаттығады, демек сұйық зат белгілі көлемді ыдыспен өлшенеді, сусымалы заттар таразыға салынып өлшенеді. Ойынның мақсаты сұйық зат пен сусымалы заттың қалай өлшенетінін балаларға үйретіп жаттықтыру.
3. дабыл соғу жаттығуы
Керекті материалдар. Бірден төртке дейінгі нәрсенің суреті салынған топтамалар (әр балаға бір топтамалар берілуі тиіс)
Жаттығудың мазмұны. Мұғалім дабыл соғады немесе үстелді тақылдатады. Балалар неше соққы болғанын ішьерінен санап, топтамаларында осыншама нәрсенің суреті бар бала оны жоғары көтереді, балалардың бір тобы ауызша жауап беруі тиіс.
Мысалы: сіз үш рет соқтыңыз, ал менің топтамамда үш балапанның суреті бар
4.Кім алғыр?
Қолданылатын көрнекіліктер: (+ - =) таңбалы 10 көлеміндегі сандар.
Ойынның барысы:
Оқушының қолдарына сандармен таңбалар үлестіріп беріледі. Ойын мазмұнын түсіндіргендер кез келген түпкі нәтижемен таңбаны ескере отырып, өрнектерді құрастыру. Ойлаған өрнектерін тақтаға жазбаша орындауына болады.
Ойын барысында: таңбалар арасындағы байланысты жете түсінуіне, сан құрамын анықтай білуге, жазбаша есептеуге дағдыландыру көзделеді.
5. Сенде осынша көрсет
Мақсаты: Балалардың көрген нәрселерін немесе естіген дыбыстарын санап, есте сақтап, оған басқа нәрселерді сәйкестендіруге үйретеді.
Керекті материалдар: Фигуралардың ою- таңбалардың суреті салынған топтамалар бала санайтын материалдар.
Ойынның мазмұны:
І вариант. Мұғалім топтаманы көрсетеді де алып қояды. Алалар топтамада неше фигура, ою-таңба бар екенін айтып, сонша жалауша немесе басқа нәрсе көрсетуі тиіс. Тапсырманы дұрыс әрі тезірек орындаған қатар жеңімпаз атанады.
ІІ вариант. Мұғалім бірнеше рет алақанын (барабан, дабыл) жалауша көрсетіледі.
6.Өз жұбыңды тап ойыны
Мақсаты: Санды көру, есту және қимыл арқылы қабылдау қабілетін пысықтау.
Керекті материалдар: Балалар 10 адамнан командаларға бөлініп ойнайды. Ойынға қатысушылар қарама-қарсы қарап, сапқа тұрады. Бір қатардағы балалардың омырауында суреттер салынған топтамалар. Бәрі неше соққы соғылғанын санайды. Омырауында осы соққы санына сай келетін топтамалары бар бала ойын бастаушының қасына жүгіріп келеді де екеуі бірге ойыннан шығады.
Барлық балалар өзіне жұп болғанда ойын аяқталады. Ойынға қатысушылар жеңімпаз команданы айтады.
Ескерту: ойын бастаушы алақанын қарсы команда балаларының топтамалардағы санға сай соғуы тиіс, өйтпейінше ол өзіне жұп таңдай алмайды.
2 Матиматикада дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі
2.1 Математика сабағында пайдаланылатын дидактикалық ойындар
Балалардың танымдық қабілетін дамытатын жеке қызығушылығын негізгі бір жолы - дидактикалық ойындар. Ойынды мұғалім баланың ойлау іс-әрекетін жандандыруға арналған әдістемелік тәсіл ретінде қолданылады.
Жаңа тақырыпты түсіндіру, оны пысықтау үшін, жаттығулар орындау, өткен тақырыпты еске түсіріп, қайталау үшін пайдалынатын дидактикалық ойындардың мазмұндары, мысалы, Орамал тастау, Сақина салу, Жамбы ату, Ханталапай, Ақ сүйек, т.б. ойындар.
Ойынды жүргізу барысында балаларды ұлттық ойындардың желісі арқылы тақырыпқа сәйкес ойын-есептер ұйымдастыру, сол арқылы олардың бойына ибалық, байсалдылық, тапқырлық, шыншылдық және т.б. қасиеттерді сіңіру, қалыптастыру - басты нысаны. Сондықтан математика сабағында пайдалануға болатын дидактикалық ойындардың мазмұнын, шарттық көрнекі құралдарын, ойнау ережелерін, қарапайым тапсырмаларды оқушылар өздері орындауға шамасы жететіндей сұрыптап үлгісін ұсынамын.
Дидактикалық ойындарға тапсырмалар өзегі табылады. Бұл ойындарды математика сабақтарында және сабақтан тыс уақытта өткізуге болады. Ойын баланың алдынан өмірдің есігін ашып, творчестволық қабілетін оятып, логикасын жетілдіріп, бүкіл өміріне ұштаса береді. Дидактикалық ойындар баланың математикалық қабілетін дамытуға көмектеседі.
Ұлы педагог В.А.Сухомлинский: Ойынсыз ақыл-ойдың қалыпты дамуы да жоқ және болуы да мүмкін емес. Ойын дегеніміз -- ұшқыр білімге құмарлық пен ... жалғасы
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
1 Дидактикалық ойындар математика сабағында
1.1 Ойын және олардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5-8
1.2 Дидактикалық ойындар математика сабағында ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8-13
2 Матиматикада дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі
2.1 Математика сабағында пайдаланылатын дидактикалық ойындар ... ... 13-18
2.2 Математика сабағында қолданатын дидактикалық ойындардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18-20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21- 22
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Адамның жан дүниесінің дамып жетілуі, әлеуметтік өмірге бейімделіп тіршілік етуі әр түрлі іс-әрекеттермен шұғылдану барысында қалыптасады. Сондай іс-әрекеттің бір саласы -- ойын әрекеті.Жоғары сатыда дамып жетілген сана-сезім мен ақыл-ой иесі-адам баласының ойын әрекеті бір жағынан, тіршілік етудің негізгі формасы болып саналатын болса, екінші жағынан, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отыратын өмір тәжірибесінің нәтижесі болып саналады. Міне, осы тұрғыдан алғанда, адам баласының ойын әрекеті, негізінен балдырған кезінде кеңінен дамып, баланың өсіп жетілуіндегі басты және жетекші факторға айналады.
Ойынның бала өмірінде үлкен орын алатынын ертеден-ақ дәлелдеген. Тіпті, 18-ғасырда Ж.Ж.Руссо былай деп жазған: Баланы жақсы тану және түсіну үшін, оны ойын кезінде бақылау керек деген.
Тәрбиелік үрдістегі ойынның маңызы туралы кеңес педагогтары А.С.Макаренко, Н.К.Крупская және т.б. арнайы зерттеу еңбектерінде терең де жан-жақты айқын талдау жасаған.
Сонда ойынның негізгі мақсаты баланы қызықтыра отырып, жаңа білімді меңгертіп, танымдық белсенділігін арттыру болса, мұғалімнің міндеті - сол ойын түрлерін тиімді пайдалану арқылы балаларды өздігінен ойлай білуге, ой белсенділігі мен тіл байлығын арттыра түсуге, әртүрлі танымдық дағды мен шеберлікті меңгертуге қол жеткізу болып табылады, яғни оқу үрдісінде ойын элементтерін пайдалану біріншіден, балаларға берілген білім берік меңгерту құралы болса, екіншіден балаларға берілген білім сапасын көтеріп, танымдық қызығушылығын арттыру болып табылады.
Демек, осы айтылған қайшылықты ғылыми-теориялық тұрғыдан шешу, оның педагогикалық-әдістемелік мүмкіндіктерін қарастыру біздің зерттеуіміздің көкейтестілігі болып табылады. Осыған орай бұл зерттеудің тақырыбы: Бастауыш мектептің математика сабағында дидактикалық ойындарды қолдану маңызы. - деп аталады.
Зерттеу мақсаты - бастауыш мектеп оқушыларына дидактикалық ойындарды оқу-тәрбие ісінде пайдалануды практикалық тұрғысында негіздеу.Бастауыш сынып математика сабағында дидактикалық ойындарды пайдалану арқылы оқушылардың ой-өрісін дамыту жолдарын ғылыми тұрғыдан негіздеп, әдістемесін жасау.
Зерттеу объектісі - Бастауыш сыныптың оқыту процесі.
Зерттеу пәні - Бастауыш сыныптарда оқытылатын пәндерде пайдаланылатын дидактикалық ойындар жүйесі.
Зерттеу міндеті:
-бастауыш сыныпта дидактикалық ойындарды қолданудың педагогикалық негіздерін айқындау:
- бастауыш сынып оқушыларына арналған дидактикалық ойындардың мазмұнын саралау;
- дидактикалық ойындарды пайдаланудың әдістемесін құру.
Курстық жұмыстың жаңашылдығы.
1. Дидактикалық ойындарды қолдану арқылы оқушыларды ұйымшылдыққа, адамгершілікке тәрбиелеу керек.
2. Болашақ мұғалім дидактикалық ойындардың түрлері бойынша қойма жинақтауы керек.
3. Ойын ойнату барысында оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру қажет.
Зерттеу болжамы: бастауыш сыныпта математиканы оқытуда дидактикалық ойындарды падалану тиімді болар еді егер, математика сабақтарында дидактикалық ойындарды қолданудың әдістемелік жүйесі жасалынса; дидактикалық ойындарды математика сабағы мазмұны мен мақсатына сәйкес пайдалана білсе.
Курыстық жұмыстың құрлымы. Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, төрт бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Дидактикалық ойындар математика сабағында
1.1 Ойын және олардың түрлері
Ойын өмірде өте ерте жастан басталып, адамның кәсіпті толық мегергенінше жалғасады. Ал оқыту процесінде жаңа технологияның маңызды бөлігі б.т. Адамның ойын әрекетерінің формалары мен әдістері және мазмұны қарапайым сылдырмақтар мен қозғалыстар жасаудан, бірте-бірте фантастикалық шындық деңгейіндегі видеокомпьютерлік ойынға дейін ауысады. Іс-әрекеттің айрықша түрлерінің бірі ойын болып табылады. Ойын оқу әрекетіне тән бірқатар қасиеттерге ие екендігі белгілі. Мұны мектеп оқушыларының білімі мен дағдыларын қалыптастыруға бағыттауына мақсатталуы айқын көрсетеді. Сонымен қатар ойын оқушыларға қозғау салуға, оларға түрткі болуға да бағытталған. Ол төмендегідей бірқатар қайталанбас қасиеттерге ие: балалар мен жасөспірім жеткіншектер үшін оның оңайлығы мен игерімділігі, демократиялылығы (ойын барлығын да қабылдайды), игерілуі тиіс шынайы ақиқаттың барынша әралуан қырларын модельдеуге мүмкіндік беретін ойындық құралдардың бейімділігі, ең бастысы - балалар үшін ойынның тартымдылығы. Қазақ халқының ұлы ақыны Абай Құнанбаев: Ойын ойнап ән салмай, өсер бала бола ма?-деп айтқандай, бала өмірінде ойын ерекше орын алады. Баланың өмірі, қоршаған ортаны танып, еңбекке қатынасы, психологиялық ерекшеліктері ойын үстінде қалыптасады. Орыс ғалымы, дәрігер, педагог К.А.Покровский ойын-күнделікті бала еңбегі, болашақ өмірінің бастамасы.Ойын үстінде баланың ертеңгі өмірге деген қабілеті байқалады-деген.Олар ойын ойнау барысында өздерін еркін сезінеді. Іздемпаздық, тапқырлық әрекеті (сезіну, қабылдау, ойлау, зейін қою, ерік арқылы) байқалады.
Дидактикалық ойындарды сабақтың әралуан буындарына енгізу:
1. Түрткі ретіндегі дидактикалық ойындар
2. Материалды игеруге даярлық кезінде пайдаланылатын дидактикалық ойындар
3. Материалды пысықтау кезінде пайдаланылатын дидактикалық ойындар
4. Игерілген материалды қайталау кезінде қолданылатын дидактикалық ойындар.
5. Есептік дидактикалық ойындар
* баланың ынтасын сабаққа аударуға, көңіл қойғызуға, қабылдауын жеңілдетуге, білімді толық игеруге көмектеседі,сабаққа эмоциялық бояу береді.
Ойынның мақсаты: Баланы пәнге қызықтыру, логикалық ойлауын дамыту
* Таным әрекетін қалыптастыру, тиянақтау, пысықтау, алған білімді тексеру, қызығушылығын ояту,белсенділігін арттыру.
* Міндеті: 1) Танымдық:баланың тану, іздену әрекетін дамыту.
* 2) Тәрбиелік:айналасымен қарым-қатынас жасауға, қажетті дағдыны,адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
Дидактикалық ойындарды құру мына негіздерге сүйенеді:
1) Балалардың іс-әрекетіне ойын түрлерімен оқуды байланыстыру,біртіндеп қызықты жеңіл ойындардан ойын-тапсырмалар арқылы берілген оқу-тәрбие мәселелеріне көшу.
2) Шарты мен міндеттерін біртіндеп күрделенуі
3) Берілген тапсырмаларды шешуде баланың ақыл-ой белсенділігінің күшеюі
4) Оқу-тәрбие мақсаттарының бірлігі
Дидактикалық ойын мектеп оқушыларының белсенділігін арттырып, қиын оқу материалдарын меңгеруді жеңілдетуі және көлемі бойынша үлкен оқу материалдарды есте сақтауға мүмкіндік беруі тиіс.
Оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыру үшін мыналарды жүзеге асыру қажет:
1. Жағдайға қарай шығармашылық белсенділікті іске қосу;
2. Төмендегідей шығармашылық белсенділіктің жүйелі циклдарын іске қосудың алғышарттары ретінде шығармашылық жағдайларын жүзеге асыру:
а) шығармашылықтың Мен - субъектісінің рольдік образын игеру;
б) шығармашылықтың жетекші ішкі орындаушы механизмдерін игеру;
в) шығармашылықтың әралуан түрлерін игеру;
г) ойын ұжымының шығармашылық бағытталушылығын дамыту;
д) ойын арқылы шығармашылық нәтижені елеулі түрде сезінетін жағдайларды қарастыру.
Белсенділікті дамыту үрдісіне ықпал етуі тұрғысынан келесі ойын типтері мен ойындық формаларды айқындауға болады:
а) оқушылардың шығармашылық белсенділігін дамытатын ойын формалары (шығармашылық белсенділікті дамытудың жалпы немесе спецификалы емес шығармашылық ойындық құралдары).
Дидактикалық ойындардың сапалылығы:
Олардың сабақтың әр кезеңіндегі орны мен міндетін, мақсатын дәл анықтауға, оны қолданудың теориясы мен практикасын мұғалімнің жетік меңгеруіне, шеберлік танытуына, ойынға қажеті материалдарды алдын-ала дайындап алуына, ойын үрдісіне оқушыларды белсенді қатыстыруына
байланысты болады.
Дидактикалық ойын түрлері:
1)Заттық дидактикалық ойындар
Бұл ойын әртүрлі ойыншықтармен же әртүрлі ойын материалдарымен ұйымдастырылады.
2) Үстел үсті ойындары: Лото, домино, қарлы кесек т.б.
3) Сөздік дидактикалық ойындар, яғни ауызша ойналатын ойындар:
Дидактикалық ойындарды оқыту мазмұнына сәйкес мынадай түрлеріге бөлінеді:
1.Ойын-саяхаттар. Олар ертегілерге ұқсас фактілер немесе оқиғаларды бейнелейді, қарапайым жұмбақ арқылы беріледі;
2.Ойын-тапсырмалар. Бұл ойындардың негізін заттар мен әрекет,сөздік тапсырмалар құрайды.
3.Ойын-болжамдар. Бұл ойындар не болар еді...?, Мен не істер едім, егер ... деген сұрақтарға негізделеді.
Ойынның дидактикалық мазмұны балалардың алдына проблемалық міндет пен ситуацияны қоюымен ерекшеленеді.
4. Ойын-жұмбақтар. Жұмбақтың негізгі ерекшелігі-логикалық астарының болуында. Олар баланың ой әрекетін белсендіреді. Жұмбақтар салыстыру, теңеу және сипаттау арқылы ұғымның қасиеттерін ажыратуға тәрбиелейді, оқушы қиялының дамуына әсер етеді.
5.Ойын-әңгімелер. Ол мұғалімнің балалармен, балалардың мұғаліммен және балалардың балалармен қарым-қатынасына негізделеді. Бұл қарым-қатынас ойын мазмұнында ерекше сипаттқа негіз болады. Ойынның құндылығы балаларды эмоционалдық түрде белсендіруге, өзара әрекет жасауға, бірлесіп ойнауға мүмкіндік туғызады.
1.2 Дидактикалық ойындар математика сабағында
Оқушылардың математикаға деген ынтасын арттырып,оны дамыту көптеген әдістемелік жұмыстардың нәтижесінде ғана іске асады. Соның ішінде сабақтың қызықты өтуін қамтамасыз ететін бір әдіс- дидактикалық ойындар.
Дидактикалық ойындар - көп салалы, күрделі педагогикалық құбылыс. Оны - балаларды оқытудың бір әдісі, оларды жан-жақты тәрбиелейтін құралдардың бірі деп айтуға болады.
Дидактикалық ойын оқу процесінде ойын әдісі ретінде екі түрлі мақсатта қолданылады: ойын түрінде және дидактикалық немесе автодинамикалық ойындар.
Ойын түрінде мұғалім үйрететін тақырыпқа оқушылардың қызығушылығын, зейінін арттыру мақсатында әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолданады. Атап айтқанда,мұғалім ойын ситуацияларын туғыза отырып, әр түрлі заттарды көрсету арқылы сұрақтар қойып, затты көрсетіп, түсіндіріп ойын сюжетін құрастырады.
Дидактикалық оын жалғыз математика сабақтарында ғана қолданылып қана қоймайды,ана тілі,табиғаттану, қоршаған ортамен таныстыру мақсатында да қолданылады.
Дидактикалық ойын оқыту процесінде мынадай екі түрлі мақсатта қолданылады: біріншісі- оқу (танымдық) мақсатта, екіншісі- ойын ойнау мақсатында.
Мұғалім өзі де ойынға қатысады, баланы үйретеді. Бала ойнай отырып, үйренеді.
Бастауыш сыныптардың математика сабақтарында дидактикалық ойындарды жаңа тақырыпты түсіндіру барысында, қайталау, пысықтау, жаттығу сабақтарында да пайдалануға болады.
Бастауыш сынып оқушылардың әлі де ойын баласы, сондықтан мұғалім оларды жалықтырмай әр түрлі ойын түрлерімен сабақты қызықты өткізуге тырысуы қажет.
Дидактикалық ойындар оқушылардың ой - өрісін дамытып, ойлау қабілетін арттырумен қатар, үйретілген, өтілген тақырыптарды саналы да берік меңгеруге үлкен әсер етеді. Ойындар оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін жетілдірумен қатар, сөздік қорларын молайтып, сауатты жазуға да баулиды. Оқушылар ойын ойнау барысында үйренген сөздерін айтып қана қоймайды, оның қандай мағынада қолданылатынын да біледі. Ойын оқу пәндерінің мазмұнымен тығыз байланыста жүргізілгенде ғана дұрыс нәтижелер берері сөзсіз.
Тақырыпқа сай жүргізілген ойын түрлері, әсіресе тәрбиелік мәні бар ойын элементтері оқушының ойлау белсенділігін арттырады. Сондықтан мұғалім әр сабақта дидактикалық ойын түрлерін орнымен қолданса, оқушының ынтасын арттыра оытырып, пәнге деген қызығушылығын, білімі мен ынтасын, сол пәнге деген сүйіспешілігін арттырады.
Мұғалім өтетін тақырыпқа сай ойын түрлерін дұрыс таңдап алуы керек. Оқушы ойынның тәртібін білуге тиіс.
Бала ойынның тәртібін дұрыс меңгерген болса, олар ойынды бар ынтасымен ойнауға, орындауға тырысады. Балаларға ең алдымен өздеріне таныс халық ойындарын ойнату пайдалы. Мысалы: Бояулар, Біз қайда болдық?, Біздің істегенімізді көріңіз сияқты ойындар балаларды еңбекке дағдыландырады. Бояулар ойынында оқушы әр түрлі заттың түстерімен танысады, өздеріне ұнайтын жақсы көретін бояуды таңдап алады.
Дидактикалық ойын түрлері көп. Соның бірі- оқушының ақыл-ойын дамытатын ойын түрлері. Мысалы, өзін қоршаған қоғамдық орта, табиғат. Отаны туралы,әр түрлі мамандықта жұмыс істейтін адамдардың еңбектегі істерібәрі де оқушыны идеялық бағытта тәрбиелеуге дағды береді.
Бұл ғимаратты кімдер тұрғызған?, Дәннен нанға дейін, Киімді кім тігеді? деген ойын түрлері арқылы, құрылысшылардың, тігіншілердің, диқанның еңбектерін танып біледі.
Оқушыны дұрыс сөйлеп үйренуге бағыт беретін ойынның түрі- сөздік ойындары. Сөздік ойындары әр сабақта жүйелі жүргізілуі тиіс. Сол арқылы балалар тапқырлыққа, заттың атын, түрін, түсін, қасиетін, сапасын танып білуге дағдыланады. Өтілетін тақырып бойынша әр түрлі ойын түрлерін жүргізуден басқа өлең, тақпақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар пайдалану оқушылардың қызығушылығын арттырады.
Басты мәселе мұғалім сабақта ойын эелементтерін жүргізбес бұрын, оның
міндеті мен мақсатын,жүргізу тәртібін балаларға айтып, дайындауы тиіс. 1. Жоғарыда- төменде
Кім биік? Кім аласа? Жаттығуы
Керекті материалдар. Көгілдір аспан, жасыл алқап, өзен бейнеленген демокративтік таблица.
Таблицаның әр жеріне ілмек тігіледі.
Беті жабық қорапта жұлдызшаның, ұшақтың, құстың, инеліктің, балықтың,түрлі аңдардың кардоннан немесе фанерадан ойылып фигуралары қойылады.
Жаттығудың мазмұны:
Бала қораптан қолын салып, фигураның біреуін алады. Алған фигурасын атайды да, оның орнынан анықтап декоративті таблицаның жоғарғы жағы- аспанға, ал балық төменде судың ішіне іледі. Бұған қоса ол : ұшақ жоғарыда аспанда ұшады, балық төменде- суда жүзеді дейді т.с.с
Бұл жаттығу жоғарыда- төменде, биік-аласа ұғымдарын пысықтауға жәрдемдеседі. Балалар нәрселерді олардың табиғи жағдайымен салыстыра білуге үйренеді. Сонымен қатар, жаттығу байқағыштықты, зейінді, қиялды дамытады.
2.Дүкен
Ойыншық таразысына дүкенші бала сатып алушының сұраған нәрсесін өлшеп беріп тұрады. Керек заттар (таразы, қалақша, күріш, шырын т.б.), сатушы баланың дүкеншілер киетін бас киімі болуы керек. Ойынның барысында сусымалы затпен сұйық заттың өлшеу айырмасына жаттығады, демек сұйық зат белгілі көлемді ыдыспен өлшенеді, сусымалы заттар таразыға салынып өлшенеді. Ойынның мақсаты сұйық зат пен сусымалы заттың қалай өлшенетінін балаларға үйретіп жаттықтыру.
3. дабыл соғу жаттығуы
Керекті материалдар. Бірден төртке дейінгі нәрсенің суреті салынған топтамалар (әр балаға бір топтамалар берілуі тиіс)
Жаттығудың мазмұны. Мұғалім дабыл соғады немесе үстелді тақылдатады. Балалар неше соққы болғанын ішьерінен санап, топтамаларында осыншама нәрсенің суреті бар бала оны жоғары көтереді, балалардың бір тобы ауызша жауап беруі тиіс.
Мысалы: сіз үш рет соқтыңыз, ал менің топтамамда үш балапанның суреті бар
4.Кім алғыр?
Қолданылатын көрнекіліктер: (+ - =) таңбалы 10 көлеміндегі сандар.
Ойынның барысы:
Оқушының қолдарына сандармен таңбалар үлестіріп беріледі. Ойын мазмұнын түсіндіргендер кез келген түпкі нәтижемен таңбаны ескере отырып, өрнектерді құрастыру. Ойлаған өрнектерін тақтаға жазбаша орындауына болады.
Ойын барысында: таңбалар арасындағы байланысты жете түсінуіне, сан құрамын анықтай білуге, жазбаша есептеуге дағдыландыру көзделеді.
5. Сенде осынша көрсет
Мақсаты: Балалардың көрген нәрселерін немесе естіген дыбыстарын санап, есте сақтап, оған басқа нәрселерді сәйкестендіруге үйретеді.
Керекті материалдар: Фигуралардың ою- таңбалардың суреті салынған топтамалар бала санайтын материалдар.
Ойынның мазмұны:
І вариант. Мұғалім топтаманы көрсетеді де алып қояды. Алалар топтамада неше фигура, ою-таңба бар екенін айтып, сонша жалауша немесе басқа нәрсе көрсетуі тиіс. Тапсырманы дұрыс әрі тезірек орындаған қатар жеңімпаз атанады.
ІІ вариант. Мұғалім бірнеше рет алақанын (барабан, дабыл) жалауша көрсетіледі.
6.Өз жұбыңды тап ойыны
Мақсаты: Санды көру, есту және қимыл арқылы қабылдау қабілетін пысықтау.
Керекті материалдар: Балалар 10 адамнан командаларға бөлініп ойнайды. Ойынға қатысушылар қарама-қарсы қарап, сапқа тұрады. Бір қатардағы балалардың омырауында суреттер салынған топтамалар. Бәрі неше соққы соғылғанын санайды. Омырауында осы соққы санына сай келетін топтамалары бар бала ойын бастаушының қасына жүгіріп келеді де екеуі бірге ойыннан шығады.
Барлық балалар өзіне жұп болғанда ойын аяқталады. Ойынға қатысушылар жеңімпаз команданы айтады.
Ескерту: ойын бастаушы алақанын қарсы команда балаларының топтамалардағы санға сай соғуы тиіс, өйтпейінше ол өзіне жұп таңдай алмайды.
2 Матиматикада дидактикалық ойындарды қолдану әдістемесі
2.1 Математика сабағында пайдаланылатын дидактикалық ойындар
Балалардың танымдық қабілетін дамытатын жеке қызығушылығын негізгі бір жолы - дидактикалық ойындар. Ойынды мұғалім баланың ойлау іс-әрекетін жандандыруға арналған әдістемелік тәсіл ретінде қолданылады.
Жаңа тақырыпты түсіндіру, оны пысықтау үшін, жаттығулар орындау, өткен тақырыпты еске түсіріп, қайталау үшін пайдалынатын дидактикалық ойындардың мазмұндары, мысалы, Орамал тастау, Сақина салу, Жамбы ату, Ханталапай, Ақ сүйек, т.б. ойындар.
Ойынды жүргізу барысында балаларды ұлттық ойындардың желісі арқылы тақырыпқа сәйкес ойын-есептер ұйымдастыру, сол арқылы олардың бойына ибалық, байсалдылық, тапқырлық, шыншылдық және т.б. қасиеттерді сіңіру, қалыптастыру - басты нысаны. Сондықтан математика сабағында пайдалануға болатын дидактикалық ойындардың мазмұнын, шарттық көрнекі құралдарын, ойнау ережелерін, қарапайым тапсырмаларды оқушылар өздері орындауға шамасы жететіндей сұрыптап үлгісін ұсынамын.
Дидактикалық ойындарға тапсырмалар өзегі табылады. Бұл ойындарды математика сабақтарында және сабақтан тыс уақытта өткізуге болады. Ойын баланың алдынан өмірдің есігін ашып, творчестволық қабілетін оятып, логикасын жетілдіріп, бүкіл өміріне ұштаса береді. Дидактикалық ойындар баланың математикалық қабілетін дамытуға көмектеседі.
Ұлы педагог В.А.Сухомлинский: Ойынсыз ақыл-ойдың қалыпты дамуы да жоқ және болуы да мүмкін емес. Ойын дегеніміз -- ұшқыр білімге құмарлық пен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz