Дәрілік түрді ағзаға енгізу жолы және агрегаттық жағдайы бойынша жіктелуі

Дәрілік заттарды энтеральды қолдану тәсілдері
Энтеральды- дәрілік түрдің(ұнтақ,таблетка,капсула және пилюла түрінде) ауыз қуысы арқылы ағзаға түсуін қамтамасыз етеді және қарапайым және ыңғайлы жолы болып табылады.
Ағзаға энтеральды енгізу кемшіліктері:
• Ішек арқылы енгізгенде қанда д.т. сіңірілуі есептелген мөлшерге сай келмейді
• Кейбір д.т. ішекте және бауырда ыдырайды,сондықтан олар өз белсенділігін жоғалтады
Ішке дәрілер ауыз арқылы (рег оs), тік ішекке (реr retum) және тіл астына (sub linqua) енгізіледі. Бұл тәсілдердің көмегімен жергілікті, резорбтивті және рефлекторлы әсер беруге болады.
Дәрілерді көбінесе ауыз арқылы енгізу қолданылады. Бұл тәсілдің артықшылығы оның қарапайымдығында, дәрілерді әртүрлі формада залалсызданбаған түрінде енізуге болатындығында. Оның кемшіліктері:

Пайдаланылған әдебиеттер
1)google.kz
2)дттн
3)мейірбике ісі негіздері

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
А) Дәрілік түрдің енгізілуі бойынша жіктелуі
Б) Дәрілік түрдің агрегаттық күйі бойынша жіктелуі
В) Дәрілік түрдің дисперсиялық жүйе бойынша жіктелуі
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
V Тест
VI Глоссаррий

Кіріспе

Дәрілік түрдің енгізілуі бойынша жіктелуі
Дәрілік заттарды энтеральды қолдану тәсілдері
Энтеральды- дәрілік түрдің(ұнтақ,таблетка,капсула және пилюла түрінде) ауыз қуысы арқылы ағзаға түсуін қамтамасыз етеді және қарапайым және ыңғайлы жолы болып табылады.
Ағзаға энтеральды енгізу кемшіліктері:
oo Ішек арқылы енгізгенде қанда д.т. сіңірілуі есептелген мөлшерге сай келмейді
oo Кейбір д.т. ішекте және бауырда ыдырайды,сондықтан олар өз белсенділігін жоғалтады
Ішке дәрілер ауыз арқылы (рег оs), тік ішекке (реr retum) және тіл астына (sub linqua) енгізіледі. Бұл тәсілдердің көмегімен жергілікті, резорбтивті және рефлекторлы әсер беруге болады.
Дәрілерді көбінесе ауыз арқылы енгізу қолданылады. Бұл тәсілдің артықшылығы оның қарапайымдығында, дәрілерді әртүрлі формада залалсызданбаған түрінде енізуге болатындығында. Оның кемшіліктері:
1. Дәрінің жалпы қан айналымына баяу түсуі (асқазанның толуына, қабылданған ас сапасына, дәрілердің сіңірілу қабілетіне байланысты). Асқазанның шырышты қабаты арқылы сіңірілу де баяу жүреді, тек майға еритін заттар ғана сіңіріледі, және сіңірілу үрдісі негізінде ішекте өтеді. Бірақ дәрілік затгардың қанға баяу түсуі әрқашан кемшілік болып табылмайды. Мысалы, ішке бір рет қабылдағаннан кейін жалпы қан айналымына ұзақ уақыт бірқалыпты түсуі үшін арнайы жасалынған дәрілік формалар болады.
Тамақтық затгармен өзара әрекеттесуінің және бауырдағы химиялық өзгерістердің нәтижесінде асқазан мен ішек сөлдерінің әсерінен дәрілердің ыдырауға дейін өзгеруі (адсорбция, еру, химиялық реакциялар). Бұл барлық дәрілер үшін дұрыс бола бермейді. Мысалы, кейбір дәрілік заттар белсенді емес түрінде шығарылады, олар бауырда өзгеріске ұшырағаннан кейін ғана әсер ете бастайды. Мысалы, гипотензивті препарат эналаприл (ренитек) әсер ету үшін алдымен бауырда өзінің белсенді түріне (эналаприлат) ауысуы керек.
Заттың сіңірілу жылдамдығының жэне сіңірілген мөлшерінің белгісіз болуының себебінен дәрінің қандағы және тіндердегі мөлшерін анық білуге мүмкіндік жоқ. Бұл теріс әсерді азайту үшін дәрілерді ас алдында қабылдайды (асқазанның шырышты қабатын тітіркендіретін дәрілерден басқаларын), капсулаға салу арқылы асқазан сөлінің әсерінен қорғайды, он екі елі ішекке зонд арқылы енгізеді.
; Ауыз арқылы дәрілер ұнтақ, таблетка, пилюля, ерітінді, тұнба (сулы және спиртті), қайнатпа, экстрактар, микстуралар (қоспалар) түрінде енгізіледі.
Дәрілерді тік ішекке енгізудің мынандай артықшылықтары бар:
1. Тез сіңірілуі және мөлшерлеудің туралығы
2.Дәрі ферменттердің әсеріне ұшырамайды, өйткені тік ішекте ферменттер
болмайды, және, дәрі төменгі геморраидальды көк тамырлар арқылы сіңіріліп,
бауырға соқпай бірден төменгі қуыс көк тамырға түседі
3. Бұл тәсіл құсудың болуының, өңештің тарылуының, жұтынудың
бұзылуының салдарынан ауыз арқылы кабылдай алмайтын науқастарға, дәріні қабылдаудан бас тартқан, қозу жағдайындағы (сандырақтап жатқан)
психикалық сырқаттарға дәріні енгізуге мүмкіндік береді. Мұндай кезде
тыныштандыратын заттарды дәрілік клизмамен енгізу қозумен нәтижелі
күресуге мүмкіндік береді.
Тік ішекте ферменттердің болмауы бұл тәсілдің артықшылығы ғана болып қоймай, оның кемшілігі де болып табылады, өйткені белоктық, майлық, полисахаридтік кұрамды дәрілер ферменттердің қатысуынсыз ішектің кабырғасы арқылы өте алмайды, және олар жергілікті әсер ету мақсатында қолданылуы мүмкін.
Дәріні тіл астына салғанда тез сіңіріледі, асқорытатын ферменттермен бұзылмайды және бауырға соқпай жалпы қан айналу шеңберіне түседі. Бірақ мұндай тәсілді тек аздаған мөлшерде қолданылатын дәрілерді енгізу үшін пайдалануға болады (нитроглицерин, кейбір гормондар).
Дәрілік түрлерді парентеральды енгізу.
Парентеральды- инъекция, инфузия немесе адам мен жануарлар ағзасына инплантациялау арқылы енгізілетін стерилді дәрі-дәрмектер.
Ағзаға парентеральды енгізу артықшылықтары:
-әсері тез және 100% биологиялық жетімді дәрілік зат ;
-нақты және ыңғайлы дозалау;
-науқас естүссіз жатқан кезде д.т. енгізу мүмкіншілігі;
-ас қорыту фермент әсерлерінің болмауы ;
-үлкен мөлшерде стерильді ерітінді қорын жинақтау мүмкіншілігі,яғни ол дәріханадан өткізуді жеңілдетеді және жылдамдатады.

Ағзаға парентеральды енгізу кемшіліктері:
-cұйықтықтарды тері арқылы енгізу кезінде қанға патогенді микроорганизмдер түсуі
-инъекцияға арналған ерітіндіні ағзаға енгізгенде ауа кіруі,жүрек қызметінің бұзылысына не тамыр эмболиясын шақыруы мүмкін
-құрамында аз мөлшерде бөгде қоспалардың болуы науқас ағзасына зиян әсерін тигізуі мүмкін
-дәрілердің инъекциясын тек білімді маман жүргізеді.
Тері астына инъекция енгізу
Терінің май қабаты қан тамырларына бай болғандықтан, дәрі тез әсерін тигізу үшін тері астына егуді қолданады. Тері астындағы бос клетчаткасына тез сорылатын және оған жаман әсерін тигізбейтін дәрілік ерітіндісін енгізеді. Тері астына аз мөлшерден 2 литрге дейін сұйық енгізуге болады.
Тері астына егу жасағанда ірі тамырларға және жүйке сабына тигізбеу керек. Терінің ең ыңғайлы жерлері: иықтың сыртқы үстіңгі бөлігі, жауырынның асты, санның алдыңғы сыртқы бөлігі, іштің үстірт жағының жаны. Осы бөліктерде тері жеңіл жиырылып ұсталынады және тамырлардың, жүйкелердің және сүйек қабықтың зақымдану қауіп-қатері болмайды.
Тері астына егу жасағанда мынадай асқынулар: жұмсақ ұлпаларда иненің сынығы қалып қоюы, аллергиялық реакциялар, қателік жіберіп, басқа дәріні тері астына жіберу болуы мүмкін.
Бұлшық етке
Бұлшық етте өте көп қан және лимфа тамырлары бар, сондықтан дәрілер тез және түгелімен сорылады. Дәрілерді тері астына енгізгенде ауырсыну, қиын сорылу жағдайлары болса және тез терапиялық тиімділігіне жету үшін, тері астына енгізуді бұлшық етке енгізумен ауыстырады.
Бұлшық етке егуді көп бұлшық ет тарамдары бар жерлерге және үлкен тамырлардан, жүйкелерден алыстау жасау керек.
Тері ішіне егу.
Осы инъекцияның түрі ең жоғары деп саналады. Ине тері қабығының астына терең емес енгізіледі. Бұл инъекциялардың мақсаты - диагностика және жергілікті жансыздандыру. Диагностика үшін (туберкулезге иммунитетін тексе-ру, аллергиялың пробалар, гидрофилдық проба), тері ішіне 0,01-ден 0,1 мл дейін препарат енгізіледі. Осындай шамалы доза сый-ымдылығы 1 мл (туберкулин) шприцімен қамтамасыз етіледі. Пробаны дұрыс жасағанда инъекция салған жерде диаметрі 5 мм томпаңша шығады. Қан шықпауы керек. 30 минуттан кейін томпақша тарап кетеді.
Парентеральды енгізу жолдары:
Енгізу жолдары
Артықшылықтары
Кемшіліктері
Тамыр ішіне
-әсердің тез дамуы
-науқас ес-түссіз кезінде қолдану мүмкіншілігі
-дозасын тез өзгерту мүмкіншілігі
-ІҚТ тітіркендірмейді

-асептика қатаң сақталуы қажет
-тромбоздың,тромбоэмболия дамуы
-мед.қызметкер көмегі қажет

Бұлшық етке
-ІҚТ тітіркендірмейді

-ауырсыну
-өзінің қолдануға болмаушылығы
Тері астына
-сенімді
-өзінің қолдану мүмкінші
-д.т. көп мөлшерде қолдануға,тітіркендіретін заттар енгізуге болмайды
-липоатрофияны шакыра

Дәрілерді сыртқа қолдану тәсілдері
1. Дәріні теріге май, эмульсия, ерітінді, тұнба жэне т.б. формада жағады.
Қолданылуы көбінесе жергілікті әсерге, айқын дәрежедегі рефлекторлы және аздаған дәрежедегі резорбты әсерге негізделген. Закымдалмаған терінің сіңіру қабілеті көп емес, тек майға еритін заттар, көбінесе шаш фолликулалары мен май бездерінің шығару жолдары арқылы сіңіріледі.Қолдану тәсілдері: жағу, компрестер, ұнтақ себулер, сүртулер, жарақатты тану. Дәріні жағу әрқашан таза теріге, таза құралсаймандармен және мұқият жуылған қолдармен жүргізіледі.
2.Көз ауруларын емдегенде әртурлі дәрілік заттардың ерітінділері және майлар
колданылады. Қолдану мақсаты - жергілікті әсер, бірақ конъюктивтің сіңіру
қабілетінің жақсылығын есте сақтаған жөн және осы мүмкіндікті ескере отырып мөлшерлеу керек. Көзге дәрі тамызу пипеткамен жасалынады. Бұл үшін төменгі қабакты тартып тұрып шырышты қабатка тамшыны тамызады. Көз майын арнайы шыны қалақшамен көздің сыртқы бұрышына конъюктивтің шырышты кабаты мен көз алмасы арасындағы сызықка жағылады.
3. Мұрынга дәріні жергілікті, резорбты, рефлекторлы әсер ету мақсатында
ұнтақ, бу (амилнитрат, мүсәтір спирті), ерітінді және май түрінде қолданады.
Ұнтақтар мұрынға дем алған ауамен кіреді: он жақ мұрын қуысын жауып
тұрып, ұнтақты сол жақ мұрын куысы арқылы ішке тартады және керісінше.
Тамшыларды пипеткамен енгізеді, бұл кезде науқас басын артқа қарай
шалқайтады. Майды шыны қалақшамен жағады. Жағуды дәрігер зондқа
оралған мақта тампонымен жүргізеді, содан кейін мақта тампонын лақтырып
тастайды, ал зонд дезерітіндіде залалсыздандырылады.
Құлаққа да дәрі пипеткамен тамызылады. Дәрілік заттардың майлы ерітінділерін дене температурасына дейін жьлытқан жөн. Оң жақ есту жолына тамызғанда науқас сол жақ қырына жатады немесе басын солға қарай қисайтады және керісінше. Дәріні енгізгенннен кейін сыртқы есту жолы мақта тампонымен жабылады. 1
5.Әйел жыныс жолдарына әсер ету үшін жағуға және жуып-шаюға арналған дәрілер қынапқа какао-майда жасалынған шариктер, әртүрлі сұйықтықтар мен майларға матырылған мақта-дәкелік тампондар, ұнтақтар, ерітінділер түрінде енгізіледі. Медикаменттер көбінесе жергілікті әсер етеді, өйткені қынаптың зақымданбаған шырышты қабаты арқылы аз мөлшерде сіңіріледі. Шайып жуу арнайы қынаптық ұштығы бар Эсмарх кружкасының көмегімен немесе алмұрт і тәрізді резеңке баллонмен жүргізіледі, бұл кезде науқастың бөксесінің астына 1 дәрет ыдысын қояды. Жуып шаю үшін дәрігердің тағайындауымен дәрілердің жылы ерітінділері немесе емдік шөптердің тұнбалары қолданылады.
Тыныс жолы енгізу жолдары
Ингаляциялық енгізу дегеніміз - дәрілік заттарды тыныс жолдары арқылы енгізу. Ингаляция арқылы ағзаға газ тәрізді ,затаарды (мысалы: азот қышқылы, қышқылтегін), қос ұшпалы сұйықтықтарды (эфир, фторотан), аэрозольдер (дәрілік заттардың ұсақ бөліктерінің ауадағы салмағы).
Ингаляциялық енгізу жолдарының тиімділігі
Тыныс жолындағы патологиялық процеске тікелей әсері.
Қабынған жерге бауырда сүзілмей, ешбір өзгермей өзінің жоғары сапасында жетуі.
Ингаляциялық енгізу жолдарының тиімсіздігі
Бронхиалдық өту жолдарының нашар өткізгіштігінен дәрілік заттың қабынған жерге дұрыс жетпеуі.
Тыныс алу жолдарының шырышты бөлігінің дәрілік заттар әсерінен қабынуы мүмкін.
Бұл жолмен дәрі енгізу кезінде агзаға жергілікті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.