Қазақстан Республикасындағы инвестициялар

I. Кіріспе
Инвестиция термині қалыптасу барысында көптеген ойшыл экономистердің қызығушылығын тудырды. Өз заманында Дж. Кейнс инвестицияға классикалық анықтама берген. Оның пайымдауы бойынша, алғашқы инвестицияланған ақша сомасы бастапқы кірістерге айналады. Бұдан соң, ол қаражаттың белгілі бір бөлігі жеке және инвестициялық тұтыну қажеттіліктеріне жұмсалады да, екінші тараптағы кірістерге айналып отырады, яғни, тұтыну көлемін ұлғайту арқылы кіріс көлемін ұлғайтуға инвестициялардың өсуі ықпал етеді.
Қазіргі заманғы шарттарды ескере отырып анықтама берген Пол Хейн, оның жазуы бойынша: “Инвестициялау-болашақта табыс алу үшін алдын ала белгілі бір затты сатып алу керек. Осыдан, фирма станоктар сатып алған кезде инвестициялайды, дәл осылай сіз де акциялар сатып алған сәтте инвестор боласыз”
Көптеген анықтамаларда инвестицияларды ақшалай салымдарға теңестіреді. Мұндай түсінікпен, меніңше, келісуге болмайды. Себебі, капиталды инвестициялау тек ақашалай түрде ғана емес, сонымен қатар басқа да нысандарға қозғалатын және қозғалмайтын мүлік түрінде, әр-түрлі қаржы құралдары түрінде, лицензия түрінде, Ноу-Хау және т.б.
Көптеген авторлар күрделі қаржы мен инвестициялардың бір-бірінен айырмашылығы жоқ деп көрсетсе, ал кейбіреулері инвестицияны мақсатты бағытталуына байланыссыз салынған қаражат салымының кез-келген түрі деп есептейді. Мәселен, Ресей ғалымдары Г.П.Журавлев, И.Ю.Малышев инвестицияны жаңа технологияларды, материалдарды және басқа да құрал-жабдықтарды өнідіріске енгізе отырып, өндірісті кеңейту және жаңарту ісіне жұмсалатын шығындар деп есептейді. Бүл жерде негізгі және айналым қорлары аралығындағы айырмашылықтар, сондай-ақ, ғылыми-техникалық прогресс, еңбек ресурстары және тағы да басқа факторлар есепке алынады.
Тек нарықтық экономика жағдайына өту жоспарлы экономикаға ғана тән “күрделі қаржы” ұғымын, санатында қүнды қағаздары және басқа да қаржылық активтері бар “инвестиция” ұғымына алмастырып қойған жоқ, сондай-ақ, өндіргіш күштердің ғылыми-техникалық тұрғыда өркендеуі жалпы мәдениеттің алға басып, өркен жаюы жағдайында олардың жоғары индустриялық жүйелерінің қалыптасуы және де қоғамымыздың жалпы ұлттық мақсат-мүдделерінің рөлі мен мағынасының күшеюі ғылыми-техникалық және әлеуметтік салаларды қаржыландырудың,еліміздің маттериалдық байлықтары мен қоғамдық құндылықтарына салынатын салым екендігін танатып мойындатуға ықпалды әсерін тигізді.
Ұдайы өндіріс жүйесінде инвестициялар өндірістік ресурстарды жаңарту мен ұлғайтуда, сондай-ақ экономикалық өсудің қарқынды дамуында басты роль атқарады. Қоғамдық ұдайы өндірісті өндіріс, бөлу, алмастыру және тұтыну жүйесі деп алатын болсақ, онда инвестициялар ең алдымен өндіріске қатысты болып келеді және оның дамуының материалдық негізін қалайды.

IV Пайдаланған әдебиеттер:
1. Байгісиев М.
Ұлттык экономиканы мемлекеттік реттеу. — Алматы: 2010. — 240 бет. — «Экономикалық әдебиеттер»
2. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕДЕГІ ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ, МАЗМҮНЫ ЖӘНЕ ҚҮРЫЛЫМЫ
Амантаева М.А.
3. В.Мыльник «Инвестиционный менеджмент» М: 2002 г.
4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ Оқу әдістемелік құралы.
5. Осипова Г.М Экономикалық теория негіздері.
6. В. СИДОРОВИЧТІҢ, Ә. Ә. ӘБІШЕВТІҢ жалпы редакциялауымен ҰЛТТЫҚ ЭКОНОМИКА
7. “Инвестицияларды қаржыландыру және несиелендіру ” пәні бойынша ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
8. ЕСІРКЕПОВА АЛТЫН МАХМҰДҚЫЗЫ. ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫН БАСҚАРУ НЕГІЗДЕРІ
9. http://www.group-global.org/ru/blog/view/6460
10. http://www.kazinvest.kz/
11. http://www.botschaft-kaz.de/kaz/index.php?option=com_content&view=article&id=18&Itemid=29
12. http://taldau.stat.kz/kk/NewIndex/GetIndex/701857

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1 Инвестиция түсінігі
2.2 Шетел инвестицияларын тартудың себептері, мақсаттары, формалары.
2.3 Қазақстандағы инвестициялық саясат
2.4 Қазақстан экономикасындағы инвестициялар
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер

I. Кіріспе
Инвестиция термині қалыптасу барысында көптеген ойшыл экономистердің қызығушылығын тудырды. Өз заманында Дж. Кейнс инвестицияға классикалық анықтама берген. Оның пайымдауы бойынша, алғашқы инвестицияланған ақша сомасы бастапқы кірістерге айналады. Бұдан соң, ол қаражаттың белгілі бір бөлігі жеке және инвестициялық тұтыну қажеттіліктеріне жұмсалады да, екінші тараптағы кірістерге айналып отырады, яғни, тұтыну көлемін ұлғайту арқылы кіріс көлемін ұлғайтуға инвестициялардың өсуі ықпал етеді.
Қазіргі заманғы шарттарды ескере отырып анықтама берген Пол Хейн, оның жазуы бойынша: "Инвестициялау-болашақта табыс алу үшін алдын ала белгілі бір затты сатып алу керек. Осыдан, фирма станоктар сатып алған кезде инвестициялайды, дәл осылай сіз де акциялар сатып алған сәтте инвестор боласыз"
Көптеген анықтамаларда инвестицияларды ақшалай салымдарға теңестіреді. Мұндай түсінікпен, меніңше, келісуге болмайды. Себебі, капиталды инвестициялау тек ақашалай түрде ғана емес, сонымен қатар басқа да нысандарға қозғалатын және қозғалмайтын мүлік түрінде, әр-түрлі қаржы құралдары түрінде, лицензия түрінде, Ноу-Хау және т.б.
Көптеген авторлар күрделі қаржы мен инвестициялардың бір-бірінен айырмашылығы жоқ деп көрсетсе, ал кейбіреулері инвестицияны мақсатты бағытталуына байланыссыз салынған қаражат салымының кез-келген түрі деп есептейді. Мәселен, Ресей ғалымдары Г.П.Журавлев, И.Ю.Малышев инвестицияны жаңа технологияларды, материалдарды және басқа да құрал-жабдықтарды өнідіріске енгізе отырып, өндірісті кеңейту және жаңарту ісіне жұмсалатын шығындар деп есептейді. Бүл жерде негізгі және айналым қорлары аралығындағы айырмашылықтар, сондай-ақ, ғылыми-техникалық прогресс, еңбек ресурстары және тағы да басқа факторлар есепке алынады.
Тек нарықтық экономика жағдайына өту жоспарлы экономикаға ғана тән "күрделі қаржы" ұғымын, санатында қүнды қағаздары және басқа да қаржылық активтері бар "инвестиция" ұғымына алмастырып қойған жоқ, сондай-ақ, өндіргіш күштердің ғылыми-техникалық тұрғыда өркендеуі жалпы мәдениеттің алға басып, өркен жаюы жағдайында олардың жоғары индустриялық жүйелерінің қалыптасуы және де қоғамымыздың жалпы ұлттық мақсат-мүдделерінің рөлі мен мағынасының күшеюі ғылыми-техникалық және әлеуметтік салаларды қаржыландырудың,еліміздің маттериалдық байлықтары мен қоғамдық құндылықтарына салынатын салым екендігін танатып мойындатуға ықпалды әсерін тигізді.
Ұдайы өндіріс жүйесінде инвестициялар өндірістік ресурстарды жаңарту мен ұлғайтуда, сондай-ақ экономикалық өсудің қарқынды дамуында басты роль атқарады. Қоғамдық ұдайы өндірісті өндіріс, бөлу, алмастыру және тұтыну жүйесі деп алатын болсақ, онда инвестициялар ең алдымен өндіріске қатысты болып келеді және оның дамуының материалдық негізін қалайды.

II. Негізгі бөлім
2.1 Инвестиция түсінігі
(латын тілінен іnvesio - киемін) бір ел ішінде және шетелде экономика салаларына капитал салымдарын білдіреді. Экономикада инвестицияларды қаржылық (бағалы қағаздарға салымдар) және нақты (өндіріске, ауыл шаруашылығына, құрылысқа салымдар) деп ажыратады.
Нақты инвестициялар қандай-да бір экономика саласына немесе кәсіпорынға капитал салымдарын білдіреді. Нәтижесінде жаңа капитал немесе қолда бар капиталдың өсуі байқалады. Ал қаржылық - капитал салымдарын акция, облигациялар және басқа да бағалы қағаздарға жұмсау болып табылады. Мұнда нақты капиталдың өсуі байқалмаййды, тек қана сатып алу, меншік құқығының ауысуы жүргізіледі.
Инвестициялық ресурстар түсінігі өндірістің барлық өндірілген нысандарын қамтиды, яғни тауар мен қызмет көрсетулерді өндіру мен олардың тұтынушыға жетуінде қолданылатын құрал - жабдықтардың, машина, құрылғылардың барлық түрлерін қамтиды. Өндірістің осы құралдарын өндіру мен жинақтау инвестициялау деп аталады.
Инвестициялық тауарлар тұтыну тауарларынан айырмашылығы сол, тұтыну тауарлары қажеттіліктерді қанағаттандыратын болса, инвестициялық тауарлар түтыну тауарларының өндірісін қамтамасыз ете отырып, жанама түрде қажеттілікті қанағаттандырады. Нақтылайтын болсақ, мазмұны боынша ұлттық байлықты көбейтетін капитал болып табылады. Мұнда капитал термині ақшаны білдірмейді. Көптеген экономисттер ақша капиталын өндіріске қажетті машина, құрал- жабдықтарды сатып алуға қажетті ақша ретінде түсінеді. Алайда, ақша ештеңе өндірмейді, сондықтан оларды экономикалық ресурстарға жатқызбайды.
Инвестициялар - бұл болашақта көбірек тұтыну үшін ертеңгі күнге сақталған жинақтар. Инвестициялардың бір бөлігі - бұл ағымдағы уақытта қолданылмай, қор түрінде сақталатын тұтыну қажеттілігі болса, екінші бөлігі - өндірісті кеңейтуге бағытталған ресурстар болып табылады.
Осылайша, инвестициялар болып, қоғамның нақты капиталының өсуіне, яғни өндірістік аппараттың ұлғаюы мен жаңаруына бағытталған ресурстар табылады. Бұл жаңа көлік құралдарын, құрылғылар мен ғимараттарды сатып алумен сондай-ақ жолдарды, тағы да көптеген құрылыстарды салумен байланысты болуы мүмкін. Мұнда сондай-ақ білім беру, ғылыми зерттеулер мен мамандар дайындауға кететін шығындарды да қосуға болады. Бұл шығындар адам капиталына жұмсалымдарды білдіреді.

Инвестициялар қүрылымын келесі сызба арқылы арқылы көрсетуге болады:
1-сурет. Инвестициялар құрылымы.

Ұлғаймалы ұдайы өндіріс жүйесінде инвестициялар маңызды құрастырушы қызмет атқарады. Қаражаттардың ұлттық шаруашылықтың қандай-да бір саласына жұмсалуы экономиканың болашақ құрылымын сипаттайды
Жеке инвестициялар негізінен пайда табуға бағытталады. Белгілі бір салаға жұмсалатын инвестициялар деңгейі экономика саласының табыстылық деңгейімен анықталады.
Табыстылық - инвестициялардың артықшылығын анықтайтын аса маңызды құрылымдық критерий болып табылады. Инвестициялардың мемлекеттік емес көздері ең алдымен капитал айналымдылығы жоғары пайдалы салаларға жұмсалады. Мұндай жағдайда жұмсалған салымдардың өтелуі төмен экономика салалары инвестицияланбай қалады. Шамадан тыс инвестициялау инфляцияға алып келсе (экономиканың қызуы), ал жеткіліксіз инвестициялау - дефляцияға алып келеді. Экономикалық саясаттың осы шеткі нүктелерін салықтар, мемлекеттік шығыстар, ақша-несиелік, қаржылық-бюджеттік салада үкіметпен жүргізілетін шаралар кешеніндегі оңтайлы стратегия реттеп отыруы тиіс.
Инвестициялық ресурстарды қалыптастыру мен пайдалану белгілі бір кезеңді қамтиды, ол инвестициялық цикл деп аталады. Егер біз нақты инвестицияларды қарастыратын болсақ, онда ол келесі кезеңдерді қамтиды: ғылыми негіздер, жобалау, құрылыс және пайдалану.
Инвестициялар экономикалық процессте маңызды роль атқарады, олар экономиканың жалпы өсуін анықтайды. Экономикаға қаражаттар жұмсау нәтижесінде өндіріс көлемі артады, ұлттық табыс өседі, таура мен қызмет көрсетулерге сұранысты анықтайтын экономика салаларындағы кәсіпорындар дами түседі. Алынғын ұлттық табыстың өсімі қайтадан жинақталып, өндіріс ары қарай ұлғая түседі, осылайша процесс үздіксіз қайталанып отырады. Сөйтіп, ұлттық табыс есебінен қалыптасатын инвестициялар оны бөлу нәтижесінде, табыстың өсуін, ұлғаймалы ұдайы өндірісті жүргізіп отырады. Инвестициялар неғұрлым оңтайлы болса, соғұрлым ұлттық табыс өседі, өндіріске қайта жұмсалатын жинақтардың абсолютті шамасы артады.
Ұлттық шаруашылықтың негізгі қорларының ұдайы өндірісі инвестициялық салымдар түсуінің үш негізгі тетігі арқылы жүргізіледі: мемлекеттік капиатал салымдары; компания мен кәсіпорындар есебінен жүргізілетін капитал салымдары; тұрғындардың ақша қаражаттарын айналдыру нәтижесінде қалыптасатын инвестициялық қорлар мен компаниялардың есебінен жүргізілетін инвестициялар.
Кәсіпорынның өз өндірістік аппаратын үлғайтуға жүмсалатын инвестициялары бүкіл экономика үшін ынталандыру ролін атқарады. Кәсіпорынның инвестициялық тауарларды сатып алуы, мысалы түрлі машиналар, экономиканың жалпы өсуіне әкелетін таура нарығында сұранысты тудырады.
Осылайша, инвестициялар ұзақ мерзімде қуаттылықтарды кеңейте қоймай, қолда бар қуаттылықтардың тиімді жұмсалуына септігін тигізеді.
Таза экономикалық себептерге қарай инвестициялардың табыстарының айырмашылығы бар. Өндіріске инвестициялар балама инвестицияларға қарағанда (антиквариат, алтын, бағалы тастар, банктік салымдар,т.б) жоғары болуы тиіс. Әйтпесе, әр уақытта тәуекелмен байланысты өндіріске салым салу қажеттігі азаяды.
Инвестициялардан түсетін түпкілікті табыс инвестициялаудың шығыстарын өтегенше, инвестициялық бағдарламалар жүргізіліп отырады. Жұмысқа тартылатын жаңа жұмысшылардың табыстары өндірілетін өнімнің құнынан асатын уақыт бойы кәсіпорындар жаңа жұмысшыларды қабылдайды.
Керісінше, егер өтелу төмен болса, онда бұл қызметті қысқартуға тура келеді. Егер кәсіпорынның инвестициялық шығындары (мысалы инвестицияларға арналған қарыз пайызы) осы салым түрінен түсетін табыстың мөлшерінен артық болса және өнім құны еңбек ақыны төлеуге кететін шығыннан аз болса, кәсіпорынға өз инвестициялық бағдарламаларын тоқтатып, жұмысшыларды қысқартуға тура келеді.

Кез келген қоғамның дамуы - бұл әр түрлі, диалектикалық жағынан өзара байланысты, ең алдымен оларды түсініп, анық құрылымға бөлуді қажет ететін міндеттерді бір уақытта шешу. Қазақстан экономикасының ғылыми негізделген стратегиялық дамуында бүкіл қоғамның әл-ауқатының барынша жету мақсаты қойылған. Басты мақсаттан басқа екінші деңгейдегі міндеттер де бар, олар мемлекет атқаратын, өзін-өзі ұйымдастыру элементіне айналатын, таза нарықтық құралдармен қатар жүйенің тұтастығына қолдау үшін жұмыс істейтін функциялардың жиынтығы ретінде қарастырылады. 1997 жылы Қазақстанның 2030 жылға дейін даму стратегиясы әзірленді. Стратегияның ұзақ мерзімді басымды мақсаттарына мыналар жатады:
1. Ұлттық қауіпсіздік.
Аумақтық тұтастығын толық сақтай отырып, Қазақстанның тәуелсіз егемен мемлекет ретінде дамуын қамтамасыз ету.
2. Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы.
Қазақстанға бүгін және алдағы ондаған жылдар ішінде ұлттық стратегияны жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ішкі саяси тұрақтылық пен ұлттық біртұтастықты сақтап, нығайта беру.
3. Шетел инвестициялары мен ішкі жинақталымдардың деңгейі жоғары ашық нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсу.
Экономикалық өрлеудің нақтылы, тұрлаулы және барған сайын арта түсетін қарқынына қол жеткізу.
4. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты.
Барлық қазақстандықтардың өмір сүру жағдайларын, денсаулығын, білімі мен мүмкіндіктерін ұдайы жақсарту, экологиялық ортаны жақсарту.
5. Энергетика ресурстары.
Мұнай мен газ өндіруді және экспорттауды қалыпты экономикалық өрлеу мен халықтың тұрмысын жақсартуға жәрдемдесетін табыс алу мақсатында жедел арттыру жолымен Қазақстанның энергетикалық ресурстарын тиімді пайдалану.
6. Инфрақұрылым, әсіресе көлік және байланыс.
Осы шешуші секторларды ұлттық қауіпсіздікті нығайтуға, саяси тұрақтылық пен экономикалық өрлеуге жәрдемдесетіндей етіп дамыту.
7. Кәсіби мемлекет.
2.2 Шетел инвестицияларын тартудың себептері, мақсаттары, формалары.
Шетелдік инвестициялар деп шетелдік инвесторлар, басқа мемлекеттер, шетелдік банктері мен компанияларының капитал салуларын айтамыз.
Өзінің мақсатты бағыттылығы бойынша, халықаралық инвестициялар тікелей және портфельді болып бөлінеді. Қаржы иелері рынокта капиталды тұтынушыларын делдарларсыз табуы мүмкін, басқаша айтқанда тікелей инвестицияларды жүзеге асыруы мүмкін. Бұл жерде қаржылардың иелерінен қарыз алушыларға тікелей ауысуы болады. Бұл салымдар түрі инвесторға бағалы қағаздарға немесе шет елдегі меншікке тікелей меншіктену құқығын береді. Тікелей инвестицияларға шетелдік инвестор компаниясының шет елдерде құрған немесе сатып алған, оған өз бақылауын орнатқан кәсіпорындар жатады. Тікелей инвестициялар құрамына жеке меншіктік компаниялардың шет елде салынған өз капиталы, қайта салынған пайдасы және қарыз бен несие түріндегі ішкі фирмалық аударулар кіреді.
Инвестицияларды шет елден тартудың негізгі себебі ішкі рыноктың кеңею кезіндегі капитал қажеттігі болып табылады. Оны тиімді пайдаланса, ол экономикалық өсу мен өндірістік жанартудың маңызды көзі болады. Инвестициялар сыртқы қарызды ұлғайтпайды, олар жұмыс орындарының көбеюіне, жаңа технологиялардың келуіне, ұлттық өндірісті модернизациялауға, сыртқы экономикалық тиімді байланыстарды орнату процесін жылдамдатуға әсер етеді. Инвестор-компания шетелдік компанияның бір бөлігін иемдену құқығының орнына технологияларды, маманданған кадрларды және рыноктарды беруі мүмкін.
Тікелей инвестициялар әлемдік экономикаға және оның жүрегі - халықаралық бизнеске қатты әсер етеді.
Шет елге дайын өнім өндіру үшін шетелдік инвестициялар түрінде өндіріс факторларының халықаралық ауысуы жүзеге асырылады. Капиталды шетке шығару арқылы елдер арысында тығыз экономикалық байланыстар қалыптасады.
Сөйтіп, фирмалар үшін, экономикалық тұрғысынан қарастырғанда, бұл:
- өзі үшін қалыпты рынокты қамтамасыз ету немесе үшінші елдер рыногына шығудың бастамасы;
- әр түрлі секторлары жекелеген елдерде орналасқан өзіндік ішкі рынокты құру;
- аймақтық және халықаралық деңгейдегі мемлекеттік қатынастарға өзінің мүддесін қосу;
Тікелей инвестициялардың капиталды қабылдаушы елдегі негізгі түрдері болып:
- шет елде кәсіпорындар, оның ішінде филиалдар мен (тәуелді) кәсіпорындар құру;
- контракт негізінде бірлескен кәсіпорындарды құру;
- табиғи ресурстарды бірлесіп өндіру;
- елдің кәсіпорындарын сатып алу немесе жаулап алу (захват) болып табылады.
Тікелей инвестициялар әлемдік рынокта халықаралық корпорациялардың үстемдігінің негізі құрайды. Олар, оған шетелдік кәсіпорынды толық иеленуіне немесе акционерлік капиталдың инвестор тарапынан толық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.