Қала көшелерін өндеу

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ТЫНЫШПАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗККА АҚТАУ КӨЛІК КОЛЛЕДЖІ ЖШС

Мамандығы: 1401400- «Жол қозғалысын ұйымдастыру».

Тобы: ОДД-9/19-01

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

Тақырыбы: « Көше-жол торабынының талдамасы »

Диплом қорғаушы: Шаудірбаев Қайсар

Жетекшісі: .

Консультант:

Рецензент : .

АҚТАУ 2023 ж.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ТЫНЫШПАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗККА АҚТАУ КӨЛІК КОЛЛЕДЖІ

ТАПСЫРМА

Студент: Шаудірбаев Қайсар

Тобы: ОДД-9/19-01

1. Жұмыс тақырыбы: « Көше-жол торабының талдамасы

2 Бекітілді:

3. Диплом жұмысының қысқаша мазмұны:

4. Есептеу-түсінік жазбасының қысқаша мазмұны:

5. Сызба графикасының беттері :

6. Жұмыс бойынша консультанттар:

7. Тапсырманың берілген уақыты: 00. 00. 2022 ж

жетекшінің қолы

8. Әдебиеттер:

Тапсырманы алған уақыты:

студенттің қолы

Ескерту:

1. Тапсырма аяқталған диплом жұмысымен МЕК-на тапсырылады.

2. Тапсырмадан басқа диплом қорғаушы жетекшісінен диплом жұмысының этаптарының орындалу мерзімі көрсетілетін күнтізбелік жоспар алу керек.

КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР

Диплом қорғаушы: Шаудірбаев Қайсар

Жетекшісі:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Көп көшелер мен қала сыртындағы жолдар өздерiнiң параметрлерiмен қазіргi техникалық нормативтерге сәйкес келмейдi. Бұл жағдайлар қозғалыс үшiн ынғайсыз жағдайлар туғызады және жол қозғалысын ұйымдастырудың инженерлiк жұмыстарын қиындатады. Қозғалысты ұйымдастыру тапсырмаларын шешу кезiнде келесiдей сипаттамалар үлкен мєнге ие: қарастырылатын жердегi тұрғындардың тығыздығы жєне оның геометриялық сызба-нұсқасы, сонымен қатар көше жол торабының ортасынан шеткi нүктесiне дейiнгi орташа қашықтық, шеткi нүктелерiнiң ара-қашықтығы және жол торабының түзу сызықтық коэффициентi.
Тар орындарды көше-жол торабында аныктаудың негiзгi кемшiлiгi тек болып өткен ЖКО туралы ғана қорытындылар жасау мүмкiндiгi болып табылады, ал жол қозғалысын ұйымдастырудың басты мiндетi оларды алдын-алуға негiзделген көптеген зерттеулер ЖКО-ның әсiресе қақтығыс нұктелерi деп аталатын орындарда, яғни жол қозғалысына қатысушылардың өзара спецификалық әсерлесуi орын алатын жерлерде жиi болатындығын көрсетiп отыр. Осылайша, потенциалдық қақтығысу нүктелерiн анықтау жєне оларды алыстату ЖКО-ның пайда болуын күтпей-ақ, қозғалыс жағдайларының қауіпсiздiгiн арттыруға мүмкiндiк бередi. Бұл жағдайда, әсiресе жол қиыласулары ерекше мєнге ие болады.
Қиылыс - бiр деңгейдегi жолдардың қиылысуынан туындайтын аймақ. Қиылыс тротуардың немесе жол шеттерiнiң сыртқы шекараларын байланыстыратын құрастырылған сызықтармен шектелiнедi. Қиылыстар үшiн ағындары єртүрлi бағыттар бойынша бөлу, тоғысу жєне қиылысу нүктелерi немесе тұтас алғанда қақтығыс нүктелерi деп атайды. Әрбiр қақтығыс нүктесiне тән ерекшелiгi ЖКО-ның пайда болуының потенциалдық қауiпi ғана емес, сонымен қатар көлiк құралдарының кiдiру ықтималдығы болып табылады.

І. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1. 1. Қалаларды функционалды зоналау және жоспарлау құрылымы

Қазiргi заманға сай қала - салыстырмалы шағын ауданда тұрғын үйлердің, өндіріс орындарының, әкімшілік, мәдени және медициналық мекемелердiң орналасуын айтады. Қала бұл темiр жол мен автомобиль жолдарының өзегi. Қала өмірінің жағдайы сол қаладағы көлiк қызметi қаншалықты толық жолға қойылуына тәуелді болады.

Қаланың жоспарлы дамуы меңгерілетін аумақтың сәулеттік-жобалық және инженерлік жабдықталу мәселелерін шешіп қана қоймайды, сонымен қатар қаланың көлік жүйесінің толық жетілуіне, оның ішінде көше-жол торабының дамуына мүмкіндік береді. Көне жолды қайта өңдеу және жаңа жолдар салу қаланың бас жобасына сәйкес жүргізіледі.

Сәулетшiлер, жол құрылысшылары мен көлiк жұмысшыларының қазiргi заманғы қалаға тигiзер үлестерi мол. Сондықтан да қазiргi қала құрылысының құрылуына қаланы жоспарлаудың жаңа бағытын өңдеуде. Бұл бағыттар көлiк, құрылыс, жоспарлау және табиғи сақтандырғыш кәсiпорындарды қамтиды. Олардың ең басты мақсаты көше-жол торабының тиімді құрылымын құру, бұл мәселе қала халқының көлiк қызметi жағдайын шешедi.

Әрбір қалада территорияны инженерлік дайындауда бірқатар күрделі мәселелерді: инженерлік тораптарды орналастыру, территорияны жасылдандыру мен суландыру мәселелерін шешуге тура келеді. Бұл мәселелрдің шешу қиындығы мен деңгейі қаланың әкімшілік маңыздылығына, географиялық жағдайына, рельефіне, топырақты-геологиялық жағдайына байланысты. Кейбір мәселерді шешу кейінге қалдырылуы мүмкін, бірақ көліктік қатынас мәселесі қала пайда болғаннан бастап шешілуі қажет. Көлiк мәселесі қала үлкендiгiне байланысты шиленісе түседі. Оған екi себеп бар: бiрiншi себебі - қала халқының көбеюi, екiншiсi қала территориясының кеңеюi мен қала жолдарының ұзаруы. Бұл себептiң екеуi де қаладағы автомобиль санының көбеюiне, автотұрақ үшiн үлкен алаң қажеттігіне және өткiзу қабiлеттілігі жоғары тығыз көше-жол торабына әкеледi.

Қаланы ірілігі бойынша жіктеу қала халық саны бойынша анықталады:

Iрi қалалар 500 мың жоғары

Iрiлеу 250-500 мың

Үлкен қала 100-250 мың

Орташа қала 50-100 мың

Кiшi қала 10-50

Қала типтес ауыл 10 мыңға дейiн

Қала қозғалысының ең өткір мәселелерінің бірі - қала көшелеріндегі өткізу қаблетін қамтамасыз ету. Қала көшелері өзінің техникалық параметрлері бойынша автомобиль жолдарының ІІІ-техникалық категориясына сәйкес келеді. Ал мұндағы қозғалыспен жүктелуі 5-10 есе жоғары. Қозғалысты ұйымдастыруда ең қиын мәселе қарбалас сәт кезі.

Сонымен қатар жоғары қарқымдылықты көлік ағыны жаяу жолаушылар ағымынымен шиленісе түседі. Жаяу жолаушылар ағымынының автомбильге жақындығы және бір көшеде олардың бір-бірімен әсерлесуі ЖКО пайда болуының басты себебі. Бұл қиындықтарды шешу 2- жолмен ұйымдастырылады:

1. Қала көшелерін өндеу.
2. Жаяулар ағымы үшін арнайы орындар бөлу.

Қаланың негізгі мәселелерінің бірі - автомобиль тұрақтарын ұйымдастыру. Бұл мәселенің шешу жолы - мөлтек аудандарда, әкімшілік, мәдениет орталықтарында және спорт комплексі маңында арнайы алаңдар мен көп қабатты тұрақтар қарстырылуы қажет.

Қала қозғалысы артқан сайын қоршаған ортаны қорғау мәселесі күрт шиеленісе түседі. Көлік қозғалысының әсерінен пайда болатын шу, діріл, ауа бассейінің ластануы ең басты мәселе болып табылады. Біздің елімізде бұл мәселені шешу үшін қала территориясын тиімді жобалау, жүк қозғалысы үшін көшеден тыс жол торабтарын ашу және қоғамдық көлік қозғалысының жұмысын дамыту және жақсартуы арқылы қаладағы қозғалыс қарқындылығын төмендетумен шешіледі.

1. 2. Қаланың функциональды аймақтары .

Қазiргi заманға сай қалада тұрғын үй құрылысынан басқа да кәсiпорындар, әкімшілк-кәсiби мекеме, демалыс орындары болуы керек. Өзiнiң функционалды тағайындалуына байланысты қала территориясы 6 негiзгi аймаққа бөлiнедi: қоныстану, өндiрiстiк, коммуналды-қойма, сыртқы көлiк, санитарлы-қорғаныс және демалу аймақтары. Сонымен қатар мамандандырылған қалаларда қала ерекшелiгiне байланысты қосымша аймақтар туады (ғылыми, курорттық) .

Қаланың көп және ортақ бөлігін тұрғын аудан зонасы алады. Мұндағы құрылымдық бірлік - аудан, тұрғын үйлер. Сонымен қатар мұнда халықтың қажеттілігін қамтамасыз ететін мәдени және тұрмыстық құрылымдар бар: балабақша, мектеп, дүкен, кинотеатр, театр т. б. Тұрғын аудан аймағында халықтың қажеттілігі неғұрлым толық қанағаттандырылса, соғұрлым қаладағы көліктік проблема оңай шешіледі. Тұрғын аудандардың шекарасы жолаушылар тасымалын қамтамасыз ететін магистраль көшелер болып табылады.

Өндіріс зонасы қаланың өндіріс территориясында орналасады. Ол қаланың шетінде немесе ортаңғы аймақтарда орналасады. Тұрғын аудандар зонасынан өндіріс зонасы санитарлы қорғаныс зонасы арқылы бөлінеді. Санитарлы қорғаныс зонасы 50-300 м аралығында өзгереді (аллея, парк) .

Өндіріс ауданына жақын жерлерде, коммуналды-қойма территориясы орналасады. Онда өндірістік, азық-түлік қоймасы және көтерме қоймалар орналасады.

Тұрғын аудандар зонасынан коммуналды-қойма зонасы санитарлы қорғаныс зонасы арқылы бөлінеді Оның ені қойманың түріне байланысты 5 (азық-тұлік қоймасы) - 500 метрге (қаланың базистік қоймасы) дейін өзгереді. Қала әкімшілік мәдени және индустриалды орталық болғандықтан еліміздің территориясымен дамыған және сенімді көліктік байланыста болуы кере. Бұл байланыс әуе, автомобиль және темір жол арқылы жүзеге асады.

Азропорт әуе бассейін сақтау талаптарына сәйкес қала шекарасынан 10-20 км қашықтықта орналасуы керек. Азропортпен қала арасындағы байланыс жоғары жылдамдықты қамтамасыз ететі автомагистраль арқылы жүзеге асырылуы керек.

Қала территориясында темір жол көлігінің жабдықтары мен ғимараттары мейлінше тұрғын аудуандардан тыс арнай жолақта (полоса отвода) орналасуы керек. Оның ені жолдың санына, бекеттер мен сорттау пунктерінің санына және болашаққа 20 жылға есептейді алынады.

Қала автомобиль жолының ең үлкен түйіні болып табылады. Сондықтанда қалаға жақындаған сайын қозғалыс қарқындылығы артады. Қаланың көлік ағынын жергілікті және транзитті деп бөледі. Қаланың сырт жолдарыменен байланысты 4 түрлі схема арқылы жүргізіледі: а) сақиналы айналмалы жол. б) қаланың басты көшесін айналма жол арқылы сырқа шығу; в) сыртқы жолдың қала арқылы байланысы қосымша жол арқылы; г) - сыртқы жолдың қала арқылы өтуі;

Қаланың жобасында көше мен жолдар бір-бірімен байланысып, тор түзеді. Осы тордың геометриялық суретіне қарап отырып, қаланың көше-жол торабын төмендегідей түрлерге бөлеміз.

Мұндай схемаларға еркiн, тiкбұрышты, тiкбұрышты-диогналды және радиалды-сақиналы схемалар кiредi.

Еркiн схемалар. Көшелердiң еркiн схемасы ескi оңтүстiк қалаларға тән. Барлық көшелерінің ені өзгермелі және тар біржақты қозғалыс болып келеді. Мұндай көшелерді өндеу үшін сол жердегі құрылыстарды бұзу керек болды. Қазiргi заманғы қалаларда бұл схема жарамайды.

Тiк бұрышты схема. Төрт бұрышты схема өте кең таралған және жас қалаларға тән: Ақтөбе, Алматы, Ақтау. Артықшылығы: қаланың орталығы анық көрінбейді. Сондықтан көлік ағымы қаланың барлық территориясында бірдей таралған. Кемшілігі: қаланың шеткі нүктелерімен тура байланыс жоқ; бір көше бойында қозхғалыспен жүктелген қиылыстар саны көп.

Тiк бұрышты-диогналды схема. Төрт бұрышты-диогональді схема төрт бұрышты схеманың дамыған түрі. Қаланың шеткі нүктелерін бір-бірімен тура байланыстыу үшін диагональды-хордалы жолдар қарастырылған. Бірақ бір проблема шешілгенімен екінші проблема туындады: қиын қиылыстардың пайда болуы.

Радиалды-сақиналы схема. Радиалды-сақиналы схеманың өте iрi және ірі қалаларға тән. Екі түрлі магистральдан тұрады: радиалды және сақиналы.

Радиалды магистраль автомобиль жолының жалғасуы болып табылып, қалаға көлiк ағынының кiруiне қызмет етедi. Сақиналы магистраль алдымен көлiк ағынының бiр радиалдан екiншi радиал магистралiне ауысуын қамтамасыз етедi. Олар сонымен қатар бөлек аудан арасындағы көлiк қатынастары үшiн қызмет етедi.

1. 3. Қала көше-жолдарының жіктелуі.

Көше мен жолдардың жіктеуінің қажеттілігі қала территорясында көліктің барлық түрінің қозғалысын қамтамсыз ету үшін пайда болды.

Жіктелудің мақсаты: көшенің атқаратын қызметіне сәйкес біртекті көлік ағынының қозғалысын қалыптастыру. Қазіргі уақытта қала көшелірінің атқаратын қызметіне қарай жіктелуі қарастырылған. Қаланың бас жобасында кше-жол торабын болашыққа 50-100 жылға жобалайды, және жолдың дамуына территория алып қояды. .

Көшені тұрғындар территорясынан бөліп тұратын сызықты қызыл сызық деп атайды. Көлік және жаяулары қозғалысын қамтамасыз ететін көшенің барлық элементттері, осы қызыл сызық аралығында орналасады.

Қала көшелерi атқаратын қызметіне қарай төмендегідей топтарға бөлінеді.

ІІ. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2. 1. Қала қозғалысын есептеу әдістері

Қозғалыс қарқындылығының негізгі есептеуі жүк пен жолаушыларды тасымалдау көлемі болып табылады. Ол қала жоспарының дамуы мен қала қозғалысын зерттеу материалдарымен анықталады.

Қала жоспарының көліктік бөлімі материалдардың екі тобынан тұрады.

I топ - көшелік жол торабының зерттеу кезіндегі және негізгі бағытта жолаушылар мен жүк кернеулігінің сипаттамасы.

II топ - автоматтандыру деңгейін ескергендегі қала қозғалысы мен көшелік жол торабының, қаланың кәсіптік және әлеуметтік дамуын ескергендегі қала қозғалысының қарқынды дамуы.

Шикізат материалдарын өңдеудің негізі картограммадан тұрады . Қалалық көлік пен қозғалыс қала халқы негізгі аймақ болып табылады. Осындай зерттеудің нәтежиесі тасымалдаудың жылдық көлемін тасымалдаудың пункт аралық байланыс картограммасы болып табылады. Қалалық көлікті зерттеу кезінде тоқтайтын пунктердің жолаушы айналымы мен жолаушылық көліктің негізгі маршруты бойынша жолаушылық ағыннын орындайды. Бұл зерттеулер жеңіл және жүк автомобильдерінде жүргізіледі. Жеңіл көлік үшін жылдың әр мезгілінде, жүк автомобильдер үшін негізгі жүк ағынын бөлу, жүк қозғалысы, негізгі бағыттар тасымалдаудың ұзақтылығы мен жүк жұмысының көлемі.

Зерттеулер таңдаулы немесе тегіс болуы мүмкін . Таңдаулы зерттеу ықтималдық теория мен математикалық статистика есебінде жүргізіледі. Қала қозғалысын зерттеу кезіндегі керекті көлемді келесі формуламен анықтаймыз.

n=Et ² ·δ ² /(T∆ ² + t ² δ) (2. 1. 1)

E-зерттелетін көрсеткіштердің генералдық жиынтығы;

t-сенімді ықтималдықтар функциясы;

δ -орташа квадраттық күту ауытқуы;

∆ -мүмкіндік қателікке әкелетін өлшеу дәлдігі

Таблица 2. 1 Сенімді ықтималдықтар функциясы

Тегіс зерттеулер және еңбек сыйымдылығы өте жоғары. Сондықтанда көлік жолаушы көлігінің бір түріне әкеледі.

Тасымалдау көлемін жеке бағыт бойынша экстраполяциондық әдіспен жақын аралық қарқындылыққа, ал ұзақ уақыт үшін қарқындылықты аналитикалық әдіспен есептейді.

Қандай да бір айналым үшін жүкті жүкті пайдалану жайлы фактілік мәліметтер болса, тасымалдаудың жылдық көлемін Q _r - ді анықтау үшін тасымалдау көлемі Q -ді жүктің қайталану коэффициенті К _n ескере отырып, құрылыс уақытына бөлумен анықтаймыз.

Q _r = К _n ·Q/Т (2. 1)

Мұндағы

К _n -кәсіптік құрылыс үшін 1, 4-1, 5; мәдени, коммуналдық құрылыс үшін 1, 2-1, 3.

Бір сағат ішіндегі көше бойындағы есептік қозғалыс қарқындылығын келесі формуламен анықтаймыз.

И= Q _r · К _мез · К _{тә у} · К _бағ ·h _c / 2γ·β·q·365 (2. 2)

Мұндағы

К _{мез ,} К _тәу, К _бағ -бір сағаттағы мезгілдік, тәуліктік, бағытқа қатысты теңсіздік коэффициенті,

h _c - бір сағат ішіндегі қозғалыстың тәуліктік қарқындылығының үлесі (0, 08-0, 1)

γβ- автомобильдің жүріп өтуі мен жүк көтерімділікті пайдалану коэффициенті

q- автомобильдердің орташа жүк көтерімділігі (5т) .

Коэффициенттерді көше қозғалысын зерттеу арқылы анықтайды. Есептеу үшін орташа мәндер алынады.

К _мез - 1, 05; К _тәу -1, 0 -1, 1; К _бағ -1, 3; γ=0, 95, β-0, 6. Осы мәндерді ескере отырып қозғалыс қарқындылығын есептейміз.

И=0, 15· Q _r /365 (2, 3)

Жолаушылардың көлік құралының қозғалыс қарқындылығы келесі формуламен анықталады.

И _жол =Р i · γ ·К _өзг /Ω (2. 4)

Р i _- бір сағат ішнде маршрут бойынша тасымалданатын жолаушылар саны.

К _өзг - жылдың әр мезгілінде бірлік қозғалыс құрамының бағытының өзгеруін ескеретін коэффициент К _өзг =1, 15;

Ω - қозғалыс құрамының бірлік сыйымдылығы;

Жолаушылық көліктік құрамның шекті қозғалыс қарқындылығы :

2 минуттан кем немесе 7 жоғары емес маршрутты интервалды автобустар үшін ; 3-10 минутты троллебустар үшін қозғалыс қарқындылығы бір байланыс торабында 160 маш/сағ-тан жоғары болмау керек.

2. 2. Қала жол торабының өткізу қабілеті.

... жалғасы

Жергілікті қаржылар

Жарықтандыру қондырғыларын жобалау

Өнеркәсіп және энергетика

Мекеме алды жолының екі жағына алма ағашын егу

Жамбыл облысының экологиялық жағдайлары

ХХ ғасырдағы өнердің жаңа бағыттары

Астана жас тәуелсіз мемлекеттің тарихы

Қала тазалығы - өз қолымызда

Қазақстанның ауыл туризмін дамытуға мүмкіндіктері

ҚОРШАҒАН ОРТАНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ЛАСТАНУЫНЫҢ АДАМ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ӘСЕРІ

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс