Қала көшелерін өндеу

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ТЫНЫШПАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗККА АҚТАУ КӨЛІК КОЛЛЕДЖІ ЖШС

Мамандығы: 1401400- Жол қозғалысын ұйымдастыру.
Тобы: ОДД-919-01

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы:Көше-жол торабынының талдамасы
Диплом қорғаушы: Шаудірбаев Қайсар
Жетекшісі:_________________________ .
Консультант:_______________________ __
Рецензент:_________________________ .

АҚТАУ 2023 ж.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
М.ТЫНЫШПАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗККА АҚТАУ КӨЛІК КОЛЛЕДЖІ

Қаралды

Қорғауға жіберілді
Педагогикалық кеңес

Басшының оқу ісі жөніндегі
отырысында _______________

орынбасары
Хаттама №__ ________ 2023 ж.

___________Еркимбаева А.М.

_______________2023 ж.

ТАПСЫРМА
Студент:Шаудірбаев Қайсар
Тобы: ОДД-919-01
1.Жұмыс тақырыбы:Көше-жол торабының талдамасы
2 Бекітілді:___________________
3. Диплом жұмысының қысқаша мазмұны:___________________________ ___
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________
4.Есептеу-түсінік жазбасының қысқаша мазмұны:________________________
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________
5.Сызба графикасының беттері:___________________________ __________
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ _____________________________________________________________________________________
6.Жұмыс бойынша консультанттар: __________________________________
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ _____________________________________________________________________________________
7.Тапсырманың берілген уақыты:00.00.2022 ж________________
жетекшінің қолы
8.Әдебиеттер:
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ _____________________________________________________________________________________

Тапсырманы алған уақыты: _________________________
студенттің қолы

Ескерту:
1.Тапсырма аяқталған диплом жұмысымен МЕК-на тапсырылады.
2.Тапсырмадан басқа диплом қорғаушы жетекшісінен диплом жұмысының этаптарының орындалу мерзімі көрсетілетін күнтізбелік жоспар алу керек.

КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР

№
Диплом жұмысының этаптары
Орындалу мерзімі
Ескертулер

Негізгі
20.12-28.12.2021ж

1
бөлім

Техника-
29.12-24.01.2021ж

2
технологиялық

бөлім

Еңбекті және
25.01-02.02.2022ж

3
қоршаған ортаны

қорғау бөлімі

Экономикалық
03.02-09.02.2022ж

4
бөлім

Диплом қорғаушы: Шаудірбаев Қайсар
Жетекшісі:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе
4
І. НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1. Қалаларды функционалды зоналау және жоспарлау құрылымы.
6
1.2.Қаланың функциональды аймақтары.
9
1.3. Қала көше-жолдарының жіктелуі.
10
ІІ. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1. Қала қозғалысын есептеу әдістері
15
2.2. Қала жол торабының өткізу қабілеті.
17
2.3. Жолдың қозалыспен жүктелу деңгейінің тиімділігі.
17
ІІІ. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

3.1. Автомобильдердің техникалық шарттарын тексеру, техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезіндегі қауіпсіздік
33
3.2.Автомобильдердің диагностикасы, техникалық қызметі, техникалық шартты және жөндеу жұмыстары кезінде еңбекті қорғаудың қауіпсіздік шарттарын қамту
33
ІV. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ

4.1.Көшелердің бойлық және көлденең қималарының негізгі элементтері.
38
4.2. Көшелік жол торабындағы автомобиль жолын есептеу.
39
Қорытынды
40
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
41

Кіріспе
Көп көшелер мен қала сыртындағы жолдар өздерiнiң параметрлерiмен қазіргi техникалық нормативтерге сәйкес келмейдi. Бұл жағдайлар қозғалыс үшiн ынғайсыз жағдайлар туғызады және жол қозғалысын ұйымдастырудың инженерлiк жұмыстарын қиындатады. Қозғалысты ұйымдастыру тапсырмаларын шешу кезiнде келесiдей сипаттамалар үлкен мєнге ие: қарастырылатын жердегi тұрғындардың тығыздығы жєне оның геометриялық сызба-нұсқасы, сонымен қатар көше жол торабының ортасынан шеткi нүктесiне дейiнгi орташа қашықтық, шеткi нүктелерiнiң ара-қашықтығы және жол торабының түзу сызықтық коэффициентi.
Тар орындарды көше-жол торабында аныктаудың негiзгi кемшiлiгi тек болып өткен ЖКО туралы ғана қорытындылар жасау мүмкiндiгi болып табылады, ал жол қозғалысын ұйымдастырудың басты мiндетi оларды алдын-алуға негiзделген көптеген зерттеулер ЖКО-ның әсiресе қақтығыс нұктелерi деп аталатын орындарда, яғни жол қозғалысына қатысушылардың өзара спецификалық әсерлесуi орын алатын жерлерде жиi болатындығын көрсетiп отыр. Осылайша, потенциалдық қақтығысу нүктелерiн анықтау жєне оларды алыстату ЖКО-ның пайда болуын күтпей-ақ, қозғалыс жағдайларының қауіпсiздiгiн арттыруға мүмкiндiк бередi. Бұл жағдайда, әсiресе жол қиыласулары ерекше мєнге ие болады.
Қиылыс - бiр деңгейдегi жолдардың қиылысуынан туындайтын аймақ. Қиылыс тротуардың немесе жол шеттерiнiң сыртқы шекараларын байланыстыратын құрастырылған сызықтармен шектелiнедi. Қиылыстар үшiн ағындары єртүрлi бағыттар бойынша бөлу, тоғысу жєне қиылысу нүктелерi немесе тұтас алғанда қақтығыс нүктелерi деп атайды. Әрбiр қақтығыс нүктесiне тән ерекшелiгi ЖКО-ның пайда болуының потенциалдық қауiпi ғана емес, сонымен қатар көлiк құралдарының кiдiру ықтималдығы болып табылады.

І. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1. Қалаларды функционалды зоналау және жоспарлау құрылымы
Қазiргi заманға сай қала - салыстырмалы шағын ауданда тұрғын үйлердің, өндіріс орындарының, әкімшілік, мәдени және медициналық мекемелердiң орналасуын айтады. Қала бұл темiр жол мен автомобиль жолдарының өзегi. Қала өмірінің жағдайы сол қаладағы көлiк қызметi қаншалықты толық жолға қойылуына тәуелді болады.
Қаланың жоспарлы дамуы меңгерілетін аумақтың сәулеттік-жобалық және инженерлік жабдықталу мәселелерін шешіп қана қоймайды, сонымен қатар қаланың көлік жүйесінің толық жетілуіне, оның ішінде көше-жол торабының дамуына мүмкіндік береді. Көне жолды қайта өңдеу және жаңа жолдар салу қаланың бас жобасына сәйкес жүргізіледі.
Сәулетшiлер, жол құрылысшылары мен көлiк жұмысшыларының қазiргi заманғы қалаға тигiзер үлестерi мол. Сондықтан да қазiргi қала құрылысының құрылуына қаланы жоспарлаудың жаңа бағытын өңдеуде. Бұл бағыттар көлiк, құрылыс, жоспарлау және табиғи сақтандырғыш кәсiпорындарды қамтиды. Олардың ең басты мақсаты көше-жол торабының тиімді құрылымын құру, бұл мәселе қала халқының көлiк қызметi жағдайын шешедi.
Әрбір қалада территорияны инженерлік дайындауда бірқатар күрделі мәселелерді: инженерлік тораптарды орналастыру, территорияны жасылдандыру мен суландыру мәселелерін шешуге тура келеді. Бұл мәселелрдің шешу қиындығы мен деңгейі қаланың әкімшілік маңыздылығына, географиялық жағдайына, рельефіне, топырақты-геологиялық жағдайына байланысты. Кейбір мәселерді шешу кейінге қалдырылуы мүмкін, бірақ көліктік қатынас мәселесі қала пайда болғаннан бастап шешілуі қажет. Көлiк мәселесі қала үлкендiгiне байланысты шиленісе түседі. Оған екi себеп бар: бiрiншi себебі - қала халқының көбеюi, екiншiсi қала территориясының кеңеюi мен қала жолдарының ұзаруы. Бұл себептiң екеуi де қаладағы автомобиль санының көбеюiне, автотұрақ үшiн үлкен алаң қажеттігіне және өткiзу қабiлеттілігі жоғары тығыз көше-жол торабына әкеледi.
Қаланы ірілігі бойынша жіктеу қала халық саны бойынша анықталады:
Iрi қалалар 500 мың жоғары
Iрiлеу 250-500 мың
Үлкен қала 100-250 мың
Орташа қала 50-100 мың
Кiшi қала 10-50
Қала типтес ауыл 10 мыңға дейiн
Қала қозғалысының ең өткір мәселелерінің бірі - қала көшелеріндегі өткізу қаблетін қамтамасыз ету. Қала көшелері өзінің техникалық параметрлері бойынша автомобиль жолдарының ІІІ-техникалық категориясына сәйкес келеді. Ал мұндағы қозғалыспен жүктелуі 5-10 есе жоғары. Қозғалысты ұйымдастыруда ең қиын мәселе қарбалас сәт кезі.
Сонымен қатар жоғары қарқымдылықты көлік ағыны жаяу жолаушылар ағымынымен шиленісе түседі. Жаяу жолаушылар ағымынының автомбильге жақындығы және бір көшеде олардың бір-бірімен әсерлесуі ЖКО пайда болуының басты себебі. Бұл қиындықтарды шешу 2- жолмен ұйымдастырылады:
1. Қала көшелерін өндеу.
2. Жаяулар ағымы үшін арнайы орындар бөлу.
Қаланың негізгі мәселелерінің бірі - автомобиль тұрақтарын ұйымдастыру. Бұл мәселенің шешу жолы - мөлтек аудандарда, әкімшілік, мәдениет орталықтарында және спорт комплексі маңында арнайы алаңдар мен көп қабатты тұрақтар қарстырылуы қажет.
Қала қозғалысы артқан сайын қоршаған ортаны қорғау мәселесі күрт шиеленісе түседі. Көлік қозғалысының әсерінен пайда болатын шу, діріл, ауа бассейінің ластануы ең басты мәселе болып табылады. Біздің елімізде бұл мәселені шешу үшін қала территориясын тиімді жобалау, жүк қозғалысы үшін көшеден тыс жол торабтарын ашу және қоғамдық көлік қозғалысының жұмысын дамыту және жақсартуы арқылы қаладағы қозғалыс қарқындылығын төмендетумен шешіледі.
1.2. Қаланың функциональды аймақтары.
Қазiргi заманға сай қалада тұрғын үй құрылысынан басқа да кәсiпорындар, әкімшілк-кәсiби мекеме, демалыс орындары болуы керек. Өзiнiң функционалды тағайындалуына байланысты қала территориясы 6 негiзгi аймаққа бөлiнедi: қоныстану, өндiрiстiк, коммуналды-қойма, сыртқы көлiк, санитарлы-қорғаныс және демалу аймақтары. Сонымен қатар мамандандырылған қалаларда қала ерекшелiгiне байланысты қосымша аймақтар туады (ғылыми, курорттық).
Қаланың көп және ортақ бөлігін тұрғын аудан зонасы алады. Мұндағы құрылымдық бірлік - аудан, тұрғын үйлер. Сонымен қатар мұнда халықтың қажеттілігін қамтамасыз ететін мәдени және тұрмыстық құрылымдар бар: балабақша, мектеп, дүкен, кинотеатр, театр т.б. Тұрғын аудан аймағында халықтың қажеттілігі неғұрлым толық қанағаттандырылса, соғұрлым қаладағы көліктік проблема оңай шешіледі. Тұрғын аудандардың шекарасы жолаушылар тасымалын қамтамасыз ететін магистраль көшелер болып табылады.
Өндіріс зонасы қаланың өндіріс территориясында орналасады. Ол қаланың шетінде немесе ортаңғы аймақтарда орналасады. Тұрғын аудандар зонасынан өндіріс зонасы санитарлы қорғаныс зонасы арқылы бөлінеді. Санитарлы қорғаныс зонасы 50-300 м аралығында өзгереді (аллея, парк).

Өндіріс ауданына жақын жерлерде, коммуналды-қойма территориясы орналасады. Онда өндірістік, азық-түлік қоймасы және көтерме қоймалар орналасады.

Тұрғын аудандар зонасынан коммуналды-қойма зонасы санитарлы қорғаныс зонасы арқылы бөлінеді Оның ені қойманың түріне байланысты 5 (азық-тұлік қоймасы) - 500 метрге (қаланың базистік қоймасы) дейін өзгереді. Қала әкімшілік мәдени және индустриалды орталық болғандықтан еліміздің территориясымен дамыған және сенімді көліктік байланыста болуы кере. Бұл байланыс әуе, автомобиль және темір жол арқылы жүзеге асады.
Азропорт әуе бассейін сақтау талаптарына сәйкес қала шекарасынан 10-20 км қашықтықта орналасуы керек. Азропортпен қала арасындағы байланыс жоғары жылдамдықты қамтамасыз ететі автомагистраль арқылы жүзеге асырылуы керек.
Қала территориясында темір жол көлігінің жабдықтары мен ғимараттары мейлінше тұрғын аудуандардан тыс арнай жолақта (полоса отвода) орналасуы керек. Оның ені жолдың санына, бекеттер мен сорттау пунктерінің санына және болашаққа 20 жылға есептейді алынады.
Қала автомобиль жолының ең үлкен түйіні болып табылады. Сондықтанда қалаға жақындаған сайын қозғалыс қарқындылығы артады. Қаланың көлік ағынын жергілікті және транзитті деп бөледі. Қаланың сырт жолдарыменен байланысты 4 түрлі схема арқылы жүргізіледі: а) сақиналы айналмалы жол. б) қаланың басты көшесін айналма жол арқылы сырқа шығу; в) сыртқы жолдың қала арқылы байланысы қосымша жол арқылы; г) - сыртқы жолдың қала арқылы өтуі;

Қаланың жобасында көше мен жолдар бір-бірімен байланысып, тор түзеді. Осы тордың геометриялық суретіне қарап отырып, қаланың көше-жол торабын төмендегідей түрлерге бөлеміз.
Мұндай схемаларға еркiн, тiкбұрышты, тiкбұрышты-диогналды және радиалды-сақиналы схемалар кiредi.
Еркiн схемалар. Көшелердiң еркiн схемасы ескi оңтүстiк қалаларға тән. Барлық көшелерінің ені өзгермелі және тар біржақты қозғалыс болып келеді. Мұндай көшелерді өндеу үшін сол жердегі құрылыстарды бұзу керек болды. Қазiргi заманғы қалаларда бұл схема жарамайды.

Тiк бұрышты схема. Төрт бұрышты схема өте кең таралған және жас қалаларға тән: Ақтөбе, Алматы, Ақтау. Артықшылығы: қаланың орталығы анық көрінбейді. Сондықтан көлік ағымы қаланың барлық территориясында бірдей таралған. Кемшілігі: қаланың шеткі нүктелерімен тура байланыс жоқ; бір көше бойында қозхғалыспен жүктелген қиылыстар саны көп.

Тiк бұрышты-диогналды схема. Төрт бұрышты-диогональді схема төрт бұрышты схеманың дамыған түрі. Қаланың шеткі нүктелерін бір-бірімен тура байланыстыу үшін диагональды-хордалы жолдар қарастырылған. Бірақ бір проблема шешілгенімен екінші проблема туындады: қиын қиылыстардың пайда болуы.

Радиалды-сақиналы схема. Радиалды-сақиналы схеманың өте iрi және ірі қалаларға тән. Екі түрлі магистральдан тұрады: радиалды және сақиналы.
Радиалды магистраль автомобиль жолының жалғасуы болып табылып, қалаға көлiк ағынының кiруiне қызмет етедi. Сақиналы магистраль алдымен көлiк ағынының бiр радиалдан екiншi радиал магистралiне ауысуын қамтамасыз етедi. Олар сонымен қатар бөлек аудан арасындағы көлiк қатынастары үшiн қызмет етедi.

1.3. Қала көше-жолдарының жіктелуі.
Көше мен жолдардың жіктеуінің қажеттілігі қала территорясында көліктің барлық түрінің қозғалысын қамтамсыз ету үшін пайда болды.
Жіктелудің мақсаты: көшенің атқаратын қызметіне сәйкес біртекті көлік ағынының қозғалысын қалыптастыру. Қазіргі уақытта қала көшелірінің атқаратын қызметіне қарай жіктелуі қарастырылған. Қаланың бас жобасында кше-жол торабын болашыққа 50-100 жылға жобалайды, және жолдың дамуына территория алып қояды..
Көшені тұрғындар территорясынан бөліп тұратын сызықты қызыл сызық деп атайды. Көлік және жаяулары қозғалысын қамтамасыз ететін көшенің барлық элементттері, осы қызыл сызық аралығында орналасады.
Қала көшелерi атқаратын қызметіне қарай төмендегідей топтарға бөлінеді.
Көшелер мен жол категориясы
Көшелердi функционалды тағайындау
Негiзгi есептiк параметрлер
Жылдамдықты магистраль жолдары
Қала көлігінің үздіксіз және жоғары жылдамдықты қозғалысты қамтасыз етуге арналған. Бұл жол қала сыртында орналасқан ірі өндіріс орындарымен, қала мен қала маңайын, әуежаймен, демалыс орындарымен байланыстыруға арналған. Көше-жолдармен қиылыс әртүрлі деңгейде. Басымдылық көліктің - жеңіл автомобиль, қоғамдық экспресс жолаушы
Жылдамдықты жолдар I техникалық категориялы жолдың нормативтерi бойынша жүргiзiледi. Халық көп орналасқан жерлерде есептiк жылдамдық 80 кмсағ, орталықтан, тыс жерде 100кмсағ. Қозғалыс жолағының саны 4-8, қозғалыс жолағының енi 3,75м
Магистраль көшелерi
а) жалпы қалалық мағынасы бар көшелер
Жалпы қалалық маңыздағы объектілермен, өндіріс аудандармен, жылдамдықты және қала сыртындағы жолдармен байланысты қамтамасыз етеді, сонымен қатар тұрғын аудандарды, өндіріс және қойма аудандарының өзара байланысын қамтамсыз етеді. Қозғалыстың мөлшеріне және жергілікті жағдайларға байланысты басқа көшелермен қиылысу әртүрлі деңгейде орналасады Магистраль жолдары Үзiлiссiз қозғалыс, реттелген қозғалыста болады.

Есептiк жылдамдық 100 кмсағ 80кмч; жолақ саны 4-8; жолақ ені 3,5-3,75м, бойлық еңістік 50%, , ұзына бойлық енiстiк 40%.-ге дейiн, бөлу жолақтары, жер-гiлiктi және жақтық жүру жолдары. Пландағы қисықтың радиусы 500м, ұзына бойлық қимадағы дөңес қисық 500м-ден жоғары, ойықтың радиусы 1000м.

Б)Аудандық мағынасы бар жолдар
Жоспарлы ауданындағы өндіріс ауданын, қоғамдық орталықтарының және демалыс орындарының өзара көліктік байланысын, сонымен қатар магистраль жолдарының бір деңгейдегі Жүк автомобильдерінің қозғалысы рұқсат етіледі.
Есептік жылдамдық 60кмсағ; жолақ саны 2-4; жолақ ені 3,5м; бойлық еністік продольные уклоны до 60%0 дейін. Жолаушы көлігінің аялдама арақашықтығы 600м артық емес.
Жергілікті маңыздағы көше мен жолдар
А) тұрғындар зонасында
Тұрғын ықшам аудандардан аудандық деңгейдегі магистральдық көшелерге шығатын тұрғын аудандардағы жергілікті деңгейдегі көшелер, көлік және жаяулар қозғалысын қамтамасыз етеді.
Есептік жылдамлдық 40кмч; жолақ саны 2-3; жолақ ені 3м; бойлық еңістік 70%0 дейін. Тротуары ені 1.5 м артық.
Б)өндiрiстiк-қоймалық
Өндірістік және қоймалық аудандарға аймағында көлік байланысын және жүк автомобилдерінің қозғалысын, сонымен қатар, қалалық магистралдарға шығуды қамтамасыз етеді.
Есептiк 50кмсағ, қозғалыс жолағының саны 2-4, қозғалыс жолағының енi-3,5 ұзына бойлық енiстiк 70%.,
В)Жаяу жүргiншi
Еңбек ету орындарындағы, ұйымдар мен кәсiп-орындардың көпшiлiк орталықтардағы, демалыс орындары мен жалпы көлiк пунктерiнiң аялдамала-рындағы жаяулар қозғалысын қамтамысыз етеді.
Жаяу жүргiншiлер жолының енi-1,0м, есептiк ең үлкен ұзына бойлық енiстiк 40%.

ІІ. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1. Қала қозғалысын есептеу әдістері
Қозғалыс қарқындылығының негізгі есептеуі жүк пен жолаушыларды тасымалдау көлемі болып табылады. Ол қала жоспарының дамуы мен қала қозғалысын зерттеу материалдарымен анықталады.
Қала жоспарының көліктік бөлімі материалдардың екі тобынан тұрады.
I топ - көшелік жол торабының зерттеу кезіндегі және негізгі бағытта жолаушылар мен жүк кернеулігінің сипаттамасы.
II топ - автоматтандыру деңгейін ескергендегі қала қозғалысы мен көшелік жол торабының, қаланың кәсіптік және әлеуметтік дамуын ескергендегі қала қозғалысының қарқынды дамуы.
Шикізат материалдарын өңдеудің негізі картограммадан тұрады. Қалалық көлік пен қозғалыс қала халқы негізгі аймақ болып табылады. Осындай зерттеудің нәтежиесі тасымалдаудың жылдық көлемін тасымалдаудың пункт аралық байланыс картограммасы болып табылады. Қалалық көлікті зерттеу кезінде тоқтайтын пунктердің жолаушы айналымы мен жолаушылық көліктің негізгі маршруты бойынша жолаушылық ағыннын орындайды. Бұл зерттеулер жеңіл және жүк автомобильдерінде жүргізіледі. Жеңіл көлік үшін жылдың әр мезгілінде, жүк автомобильдер үшін негізгі жүк ағынын бөлу, жүк қозғалысы, негізгі бағыттар тасымалдаудың ұзақтылығы мен жүк жұмысының көлемі.
Зерттеулер таңдаулы немесе тегіс болуы мүмкін. Таңдаулы зерттеу ықтималдық теория мен математикалық статистика есебінде жүргізіледі. Қала қозғалысын зерттеу кезіндегі керекті көлемді келесі формуламен анықтаймыз.

n=Et2·δ2(T∆2+ t2 δ) (2.1.1)

E-зерттелетін көрсеткіштердің генералдық жиынтығы;
t-сенімді ықтималдықтар функциясы;
δ - орташа квадраттық күту ауытқуы;
∆ -мүмкіндік қателікке әкелетін өлшеу дәлдігі

Таблица 2.1 Сенімді ықтималдықтар функциясы
Сенімділік %

85

95

99

99.9
Функция, t
1.5
2.0
2.6
3.3

Тегіс зерттеулер және еңбек сыйымдылығы өте жоғары. Сондықтанда көлік жолаушы көлігінің бір түріне әкеледі.
Тасымалдау көлемін жеке бағыт бойынша экстраполяциондық әдіспен жақын аралық қарқындылыққа, ал ұзақ уақыт үшін қарқындылықты аналитикалық әдіспен есептейді.
Қандай да бір айналым үшін жүкті жүкті пайдалану жайлы фактілік мәліметтер болса, тасымалдаудың жылдық көлемін Qr -ді анықтау үшін тасымалдау көлемі Q - ді жүктің қайталану коэффициенті Кn ескере отырып, құрылыс уақытына бөлумен анықтаймыз.
Qr= Кn ·QТ (2.1)
Мұндағы
Кn-кәсіптік құрылыс үшін 1,4-1,5; мәдени, коммуналдық құрылыс үшін 1,2-1,3.
Бір сағат ішіндегі көше бойындағы есептік қозғалыс қарқындылығын келесі формуламен анықтаймыз.

И= Qr · Кмез · К тәу · К бағ ·hc 2γ·β·q·365 (2.2)
Мұндағы
Кмез, К тәу, К бағ-бір сағаттағы мезгілдік, тәуліктік, бағытқа қатысты теңсіздік коэффициенті,
hc- бір сағат ішіндегі қозғалыстың тәуліктік қарқындылығының үлесі (0,08-0,1)
γβ- автомобильдің жүріп өтуі мен жүк көтерімділікті пайдалану коэффициенті
q-автомобильдердің орташа жүк көтерімділігі (5т).
Коэффициенттерді көше қозғалысын зерттеу арқылы анықтайды. Есептеу үшін орташа мәндер алынады.
Кмез - 1,05; К тәу -1,0 -1,1; К бағ - 1,3; γ=0,95, β-0,6. Осы мәндерді ескере отырып қозғалыс қарқындылығын есептейміз.

И=0,15· Qr365 (2,3)

Жолаушылардың көлік құралының қозғалыс қарқындылығы келесі формуламен анықталады.

И жол =Рi · γ ·Көзг Ohm (2.4)

Рi - бір сағат ішнде маршрут бойынша тасымалданатын жолаушылар саны.
Көзг- жылдың әр мезгілінде бірлік қозғалыс құрамының бағытының өзгеруін ескеретін коэффициент Көзг=1,15;
Ohm - қозғалыс құрамының бірлік сыйымдылығы;
Жолаушылық көліктік құрамның шекті қозғалыс қарқындылығы :
2 минуттан кем немесе 7 жоғары емес маршрутты интервалды автобустар үшін ; 3-10 минутты троллебустар үшін қозғалыс қарқындылығы бір байланыс торабында 160 машсағ-тан жоғары болмау керек.

2.2. Қала жол торабының өткізу қабілеті.

Қала көше-жолдарының көліктік-эксплуатациялық сапасын сипаттайтын негізгі көрсеткіш - өткізу қабілеті.
Жолдың өткізу қабілеті дегеніміз - берілген жылдамдық пен қауіпсіздік қамтамасыз етілген жағдайда, жол бөлігімен қандай да бір уақыт аралығында өткен автомобильдердің ең көп санын айтамыз.
Үздіксіз қозғалыстағы жолдарда және жылдамдықты магистальдарда бір жолақтың өткізу қабілетін білу қажет.
Көлік ағынының негізгі сипаттамалары - қозғалыс жылдамдығы мен тығыздық болып табылады. Тығыздық 1 км келетін автомобиль санымен өлшенеді.
Ағын тығыздығы (D) қозғалыс жылдамдығымен (v) және жол шартымен (жағдайымен) байланысты. Бір қалыпты қозғалыс жылдамдығы кезінде ағын тығыздығы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым автомобиль арасындағы арақашықтық аз болады. Қозғалыс ағынының ең үлкен тығыздығы қозғалыс қарқындылығы жоғары болғанда байқаланады Экспериментальды зерттеу көрсеткендей "жылдамдық-тығыздық" байланыста үш обласы бар - екі сызықсыз және ортасында бір сызықты.
Ағынның жоғарғы тығыздығы қозғалыс қарқымдылығының үлкен мәнінде байқалады.
Көлік ағынының тығыздығы, жылдамдық және қозғалыс қарқымдылығы N=D*v тәуелділікпен байланысты. D=Dmax болған жағдайда қарқымдылық шегіне жетеді және ол өткізу қабілетінің сандық мәні болады.
Қозғалыс жолағының және барлық жүріс бөлігінің өткізу қабілеті автомобиль арасындығ интервалды ескере отырып есептейді. Бұл интервал ұзындық немесе уақыт бірлігінде алынуы мүмкін. Белгілі жылдамдықтағы автомобиль арасындағы уақыттық интерваль △ti=liv.
Автомобиль арасындағы интервалды келесі формула бойынша есептйміз.
∆tmin=Smin (2.8)

мұндағы
Smin-автомобильдер арасындағы ең кіші арақашықтықтар, м
Өткізу қабілеттілігі автомобильдер арасындағы Ii интервалы арқылы анықталады. Шектік жағдай ретінде ең кіші интервалды қарастырамыз.

∆tmin=(Sт2 - Sт1 ) (2.9)

мұндағы
Sт2 , Sт1 - тежелу жолы бірінші және екінші автомобильге қатысты. Ол келесі формуламен анықталады.

Sт2 =Тр·+Кэ2·2(2·9,8(φ+-i)) (2.10)

Sт1 = Кэ1·2(2·9,8(φ+-i)) (2.11)

Мұндағы
t- жүргізушінің реакция уақыты, с;
Кэ2 , Кэ1- бірінші және екінші автомобильге қатысты ұзына бойлық ілігісудің коэффициенті ;
i-ұзына бойлық еністік ;
Егер жол жағдайлары екі автомобиль үшін бірдей болса, тежелу жолы әр автомобильдің ұзына бойлық ілігісу коэффициентімен анықталып, өткізу қабілеттілігі келесі формуламен анықталады.

N=3600∆tmin (2.12)

мұндағы 3600 - 1 сағаттағы секунд саны; △tmin - автомобиль арасындағы ең аз интерваль,с.
Автомобильдер арасындағы интерваль, жүргізушінің (шаршауы) напряженность және оның реакция уақыты өзара байланысты. Интерваль азайған сайын жүргізушінің жұмыс істеу жағдайы қиындай түседі.
Қозғалыс жолағының өткізу қабілеті көлік ағынының құрамына байланысты. Өткізу қабілетін есептеген кезде барлық ағының құрамын типі бойынша бір шартты - жеңіл автомобильге келтіреміз, ол келтіру коэффициенті арқылы жүзеге асырылады. Келтіру коэффициенті көлік жабдығына байланысты төмендегідей мәндерге ие.
Кесте 2.2.4. Келтірілген коэффициенттер
Көліктің аталуы
. Келтірілген коэффициенттер
Жеңіл автомобилдер
1,0
Автобустар
2,5
Троллейбустар
3,0
Тіркемелі троллейбустар мен трамвайлар
4,0
Массасы 4тн дейінгі жүк автомобильдері
2,0
Массасы 4-8тн дейінгі жүк автомобильдері
2,5
Массасы 8 т-дан жоғарғы жүк автомобильдері
3,5
12т дейінгі автопоездар
4,0
12т-20т дейінгі автопоездар
5,0
20т-30т дейінгі автопоездар
6,0
30т жоғары автопоездар
8,0
Мотоциклдер
0,5
Велосипедтер
0,3

Жолдың шектеулі өткізу қабілеті ағында жүк автомобильінің үлесі артқан сайын төмендейді.
Өткізу қабілеті режимінде жұмыс істейтін жолдардағы көлік ағыны қиындықпен байланысты. Жүргізуші жоғары напряж тез шаршап, қозғалыс жылдамдығын бағалауда қателік жібереді. Ағындағы режим бірқалыпты емес: үдеулер жоғарылайды, тез тежеулер, тұрулар. Қозғалыс қарқымдылығы ең жоғарғы өткізу қабілетіне жақындаған кезде қозғалыс жылдамдығы азайып қана қоймайды, сонымен қатар қозғалыстың бірқалыптылығы нашарлайды.
Қозғалыс жолағын ауыстыру - көп жолақты қала жолдарының қалыпты жұмысты қамтамасыз ету үшін қажетті маневр. Қозғалыс жолағының қажетті саны көшедегі қозғалыс қарқындылығының картограммасы бойынша анықтауға болады.
Автомобильдердің жүріс бөлігінің ені бойынша таралуы жолдың ұзындығына (перегон) және қозғалыстың құрамына байланысты болады. Жолақты ауыстыру маневрі 4-6с ұзарады, шеткі сол жақтан шеткі оң жаққа ауысу маневріне қажетті уақыт:
tм= tож+tсп(n-1)
мұндағы tож - мүмкін болатын маневрді күту ұзақтығы;
tсп - қозғалыс жолағын ауыстыру маневрінің ұзақтығы;
n - число полос движения.
tм - ескере отырып, жолақты ауыстыру жол бөлігін (Lм) анықтайды.
Lм = v*tм.
Ағында жолақ ауыстыру маневрі орындалу үшін, қосылатын ағымды жеткілікті интерваль болуы қажет. Осындай интервал берілген (50 % немес 85%) жүргізушілер үшін қабылдауға болатын болса, онда ол шектеулі интервал деп аталады және ұзындық бірлігімен (екі автомобиль арасындағы арақашықтық lспгр) немесе уақытпен (интервал ∆tспгр) өлшенеді.
Жолақ ауыстыру маневрі орындалу үшін қажетті шектеулі интервал жылдамдыққа аз тәуелді. Оның ең аз мәні көлік ағынының тығыз ағынында, өткізу қабілетіне жақын жағдайда байқалады. Жылдамдығы (60+-10) кмсағ қала магистралдарында жеңіл автомобилі қозғалыс жолағын ауыстыру үшін интервал ∆tспгр=3,8с, жүк автомобилі қозғалыс жолағын ауыстыру үшін ∆tспгр=4,6с. Қозғалыс қарқымдылығы артқан сайын интервал азайып, қозғалыс жолағын ауыстыру мүмкін саны азаяады.
Көп жолақты үздіксіз жүріс бөлігінің өткізу қабілеті қазіргі уақытта төмендегі формуламен анықтайды:
P=PoПKi ; мұндағы No - бір жолақтың есептік өткізу қабілеті;
ПKi - жол шарттарын, қозғалыс құрамын және жолақ санын ескеретін коэффициенттердің көбейтіндісі.
Жолдың өткізу қабілетіне елеулі әсер ететін факторлар: қозғалыс жолағының саны (Kп); қозғалыс құрамы - (Kгр); жүріс бөлігінің жағдайы (Kφ); бойлық еңістік (Kіп); Европа елдерінде тағы бір фактор қозғалыс жолағының ені (Kшп); Батыс Европа елдерiнде ескерiлетiн факторлардың бiрi - (Кшп) қозғалыс жолағының енi ескi қалалардың орталық бөлiгiндегi қозғалыс жолағының енi 2,5м-ге дейiн болғанда ескерiледi. Жолақ енi 3,5м болған кезде көшедегi өткiзу қабiлеттiлiгi бұл факторға әсер етпейдi
Есептік өткізу қабілеті: P= Po*Kп*Кгр*Кіп*Кφ*Кшп
2.3. Жолдың қозалыспен жүктелу деңгейінің тиімділігі.
Қала жолдарындағы қозғалыс қарқындылығы қысқа мерзім ішінде өте кең көлемде өзгереді Бір тәулік ішінде көліктің қала көшелеріндегі тұрып қалуын, көп жолақты жүріс бөлігі мен жалғыз автомобиль қозғалысын да байқауға болады.
Жолдың өткізу қабілетін пайдалану дәрежесін көлік ағынының қарқымдылығының өткізу қабілетіне қатынасымен сипатталады: z=NP. Бұл қатынасты жолдың қозғалыспен жүктелу деңгейі деп атайды. Пайдалану дәрежесі 0 z 1 - аралығында өзгереді, Z-нің дәрежесі неғұрлым 1-ге жақын сайын, соғұрлым көлік ағынының тығыздығы жоғарылайды, жылдамдық төмендеп, қозғалыс жағдайы қиындайды. Жолдың өткізу қабілеті режимінде жұмыс істейтеу көп жағдайда тиімсіз. Қозғалыс режимі тұрақсыз, кептелістер жиі пайда болады, ағындағы тежеулер және үдеулер саны көбейеді, автомобильдердің көбісі төмен берілістерде жұмыс істеп көп отын шығындайды. Жолаушылар көлігін және жаяулар қозғалысын ұйымдастыру, автомобиль тұрағымен тоқтаулары қиындай түседі. Мұндай жолдарда авария өседі, ауа ластанады.
Жолдың қозғалыспен шектеулі жүктелуі кейбір жағдайда оң шешім береді. Жүктелудің шектеулі деңгейі жобалау кезінде қозғалыс жолағының саны мен енін қысқартып, көшенің бойлық еңістігін арттырады, бірнеше қозғалыс жолағының және қоғамдық көлігінің аялдамасын құрлысынан бас тартуға мүмкіндік береді. Ал бұның бәрі көшені құрлысының шығынын азайтады.
Көшені қозғалыспен жүктелуі ыңғайлылығы мен қозғалыс жайлылығы бойынша көше жүктемесінің қозғалысын қызмет көрсету деңгейі деп аталатын келесі бес деңгейге бөлеміз:
А деңгейі (ағынның жағдайы - еркін ) - жүктелу деңгейі 0,3-тен кіші болғандағы деңгей. Ағында автомобильдер бір-біріне елеулі әсер етпейді, сонымен қатар автомобильдердің бір-бірін басып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.