Мұғалім мен балалардың педагогикалық процестегі ынтымақтастығы



Жоспар

1. Балалар ұжымы және оның даму кезеңдері.
2. Балалар ұжымымен жұмыстар жүргізудегі мұғалімнің кәсіби
маңызды қасиеттері.
3. Балалар ұжымынының жағдайын диагностикалау әдістемесі.
Балалар ұжымы дамуының кезеңдері мен заңдары, оқушылардың өздерін-өздері басқаруы, оқушы ұжымының қалыптасуының диагностикасы.

Жеке тұлға және ұжым мәселелерімен философтар, әлеуметтанушылар, әлеуметтік психологтар, педагогтар айналысуда. Бұл аталған мәселенін педагогикалық ғылым мен практиканың шеңберінен әлдеқашан шығып кеткендігінің дәлелі. Ұжымнын педагогакалық теориясын дамытуға П.П. Блонский, Л.С. Выготский, Н.К. Крупская, П.Н. Лепеппшский, В.И. Сорока-Росинский, С.Т. Шацкий және т.б. өз үлестерін қосты.

Ұжымдағы жеке тұлға теориясын құрудың негізі А.С. Макаренко еңбектеріңде жатыр. Ол ұжымда жеке тұлғаны тәрбиелеудің басты нәтижесі оның қоғамдық бағыттылығы деп есептейді. А.С. Макаренко ұжымның басты белгілерін нақты тұжырымдап берді; ұжым – басқа ұжыммен органикалық байланыста болатын қоғамның бір бөлігі; қоғамдық манызы бар мақсаттың болуы; ұжым мүшелерінің қызметін ұйымдастыру; ұжым мүшелері арасындағы өзара жауапкершілікті карым-қатынас орнату; өзін-өзі басқару оргаңдарының болуы.

Мектептің балалар ұжымы бастауыш ұжымдардан (сыныптардан) тұрады; осы алғашқы ұжымда-ақ балалар жалпы мақсатын жүзеге асыруға бірігіп қатыса отырып бір-бірімен жақын араласа бастайды. Онда балалардын мүмкіндіктеріне, қызығушылықтарына, қабілеттеріне, құрбыларына деген қарым-қатынастарына қарай әрқайсысының белсенділендіруге жағдай жасалады. Сонымен бірге бұл ұжым өзінің тар мағынадағы мүдделерімен ғана шектеліп қалмай болашақ жоспарларын күрделендіріп, мүдделерін кеңейтуі тиіс. Бұл тек осы алғашқы ұжымдарды қоғаммен байланыстыратындай ұжымаралық байланыс жасау арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
Байтанасова, Қ. М. Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі:оқу құралы [кәсіптік бастауыш және орта білім беру ұйымдарына ұсынады] / Қ. М. Байтанасова, С. Ш. Айтуғанова.-Астана:Фолиант,2008.-160 б.-(Кәсіптік білім) .-ISBN 9965-35-327-1:1020.00
1.Педагогика - оқыту методикасы - қазақ әдебиеті
Хранение: ЧЗ-2, Колледж-48
б 74.261 б 74.261.8я723

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:   
Мұғалім мен балалар ұжымының педагогикалық процестегі ынтымақтастығы

Мақсаты: педагогикалық процестегі мұғалім мен балалар ұжымының өзара
ықпалдастығының ғылыми негізлеріне сипаттама беру.

Міңдеттері:
а) Әлеуметгік ортаның компоненті ретінде балалар ұжымының
феноменін негіздеу.
ә) Педагогикалык процестегі окушылар ұжымын дамытудың мәнін, кезендерін
және зандарын анықтау.
б) Тұтас педагогикалық процестегі балалар ұжымының жағдайын
зерделеу әдістемесін ашып көрсету.

Жоспар

1. Балалар ұжымы және оның даму кезеңдері.
2. Балалар ұжымымен жұмыстар жүргізудегі мұғалімнің кәсіби
маңызды қасиеттері.
3. Балалар ұжымынының жағдайын диагностикалау әдістемесі.

Балалар ұжымы дамуының кезеңдері мен заңдары, оқушылардың өздерін-өздері
басқаруы, оқушы ұжымының қалыптасуының диагностикасы.

Жеке тұлға және ұжым мәселелерімен философтар, әлеуметтанушылар, әлеуметтік
психологтар, педагогтар айналысуда. Бұл аталған мәселенін педагогикалық
ғылым мен практиканың шеңберінен әлдеқашан шығып кеткендігінің дәлелі.
Ұжымнын педагогакалық теориясын дамытуға П.П. Блонский, Л.С. Выготский,
Н.К. Крупская, П.Н. Лепеппшский, В.И. Сорока-Росинский, С.Т. Шацкий және
т.б. өз үлестерін қосты.

Ұжымдағы жеке тұлға теориясын құрудың негізі А.С. Макаренко еңбектеріңде
жатыр. Ол ұжымда жеке тұлғаны тәрбиелеудің басты нәтижесі оның қоғамдық
бағыттылығы деп есептейді. А.С. Макаренко ұжымның басты белгілерін нақты
тұжырымдап берді; ұжым – басқа ұжыммен органикалық байланыста болатын
қоғамның бір бөлігі; қоғамдық манызы бар мақсаттың болуы; ұжым мүшелерінің
қызметін ұйымдастыру; ұжым мүшелері арасындағы өзара жауапкершілікті карым-
қатынас орнату; өзін-өзі басқару оргаңдарының болуы.

Мектептің балалар ұжымы бастауыш ұжымдардан (сыныптардан) тұрады; осы
алғашқы ұжымда-ақ балалар жалпы мақсатын жүзеге асыруға бірігіп қатыса
отырып бір-бірімен жақын араласа бастайды. Онда балалардын мүмкіндіктеріне,
қызығушылықтарына, қабілеттеріне, құрбыларына деген қарым-қатынастарына
қарай әрқайсысының белсенділендіруге жағдай жасалады. Сонымен бірге бұл
ұжым өзінің тар мағынадағы мүдделерімен ғана шектеліп қалмай болашақ
жоспарларын күрделендіріп, мүдделерін кеңейтуі тиіс. Бұл тек осы алғашқы
ұжымдарды қоғаммен байланыстыратындай ұжымаралық байланыс жасау арқылы
жүзеге асырылуы мүмкін.

Ұжым проблемасын зерттеушілер қазір оны зерделеудін әртүрлі әдіс-тәсілдерін
жасауда. Л.И. Новикова әрбір баланың тұлғалық қасиеттерін жан-жақты дамыту
құралы ретінде балалар ұжымын басқарудың барынша тиімді жолдарын
зерттеуде. Т.Е. Конникова ұсынған ғылыми бағыт ұжымның басты кқызметін
оқушының адамгершілік дамуымен байланыстырады. Р.С. Немов, А.Г. Кирпичник
өз жұмыстарында балалар ұжымының қызметін жүйелі бағалауға үлкен мән
береді.

Қазіргі қоғам жағдайында балалар ұжымы жеке тұлғаны әлеуметтендірудің
манызды факторы. Оқушы үшін ұжым қоғамнын моделі, әлеуметтік орта, оның
өмір әрекетінде, пікірлесуде жеке тұлғаның қарым-қатынасында тәжірибесі
кенейіп әлеуметтік рөлдерді менгереді, орнықты, жеке тұлғаның өзін-өзі
басқаруы, өзін-өзі іске асыруы, оны қорғаумен сүйемелдеу қамтамасыз
етіледі.

Оқушылар ұжымы деп мақсатты, әлеуметтік маңызды іс-әрекет негізіндегі
оқушылар бірлестігін ұйымдастыру формасын түсінуге болады.

Оқушылардың іс-әрекеті оқу және оқудан тыс уақыттағы іс-әрекет. Балалар
ұжымынын үлкендер ұжымына қарағандағы ерекшеліктері:

- қоғамдық құндылық пен жеке тұлғаның манызды мақсатына
бағытталған бірлескен іс-әрекеті;

- ұжым мүшелерінін еркін қарым-қатынас жасауы;

- ұжым мүшелерінің бір-бірімен өзара жауапкершілігі және
тәуелділігі;

- өзін-өзі сайлау органдарының болуы.

Зерттеушілер балалар ұжымдарының басқа да ерекшеліктеріне тоқталған,
олардың қатарында тапсырмаларды және рөлдерді бөлудегі тең құқықтық өзі
басқару органдарынын болуы, ұйымшылдық, адамгершілік психологиялық
ықыластық, тәртіп т.б.

Балалар ұжымы — өте сезімтал аспап, ол тек педагог тұлғасын басшылығымен
ғана дамиды (В.А.Сухомлинский). Сондықтан мұғалім ұжымның даму
заңдылктарын, оның даму сатыларын, оқушылардың жеке мүмкіншіліктерін және
ұжымда орнықты сезінуін бітуі қажет.

А.С. Макаренко балалар ұжымының технологиясының негізгі қағидаларын
Ұстаздық дастанда келтірген. Оның пікірінше ұжымдағы ұжым мүшелерінің
ілгері жылжуы еркін адамдар ұжымының болмыс формасы. Ұжым қоғамның бөлігі
болғандықтан ілгері жылжығанда ғана дамиды. Қозғалыссыз ұжым әлеуметтік
тұрғыдан дағдарысқа ұшырайды. Ұжым дамуының негізгі заңдылығы —
перспективалық бағыттарының болуы оның мәні ұжымынын дамуы тек перспектива
(мақсат, іс) болса және жаңа перспективалар байқалғанда ғана мүмкін.
Балалардың алдында перспективалар тек педагогпен ғана қатынаспайды, олар
өздері қызықты, әлеуметтік манызды істерді іздейді. А.С. Макаренко
перспективалық бағыттарды үш топқа бөледі: жақын, орта, алыс перспектива.

Перспективаларды-ертеңгі куанышты субъекті жүзеге асыру күш-жігерді талап
етеді, сонымен қатар мақсатқа жету куанышына бөліп, ұжым мен оның
мүшелерінін канағат сезімін тудырады. Ұжымнын іс-әрекеті арқылы бірте-бірте
дәстүр қалыптасады. Олар ұжымда қалыптасқан, онын стилін, құндылық бағыты,
мақсатылығы көрсететін салт-сана, тәртіп, мінез-құлық ережелері. Бірлескен
іс-әрекеті барысында ұжым мүшелерінің мұғалім, ұжым, белсенділер ықпалында
тікелей емес, жанама түрде, оның оқушыға жүйелі әсері тәрбие механизмі
арқылы болуы мүмкін. Балалар ұжымында тәрбие міндеттерін шешуде қатынастар
жүйесін баскару ұжымның дамуының келесі заңы — параллельді ықпалдар заңы.

Оқушылар ұжымында (ер балалар мен қыздар арасында, белсеңділер,
микротоптар, лидерлер т.б.) өте күрделі қатынастар кездеседі. Бұл
қатынастарды 2 негізгі топтарға жіктеуге болады: жауапкершілікті тәуелділік
(іскерлік, ресми) және эмоциональды-психологиялық - тұлға аралық (достық,
ұнату, жаратпау т.с.с). Ғылыми зерттеу еңбектері көрсеткендей жеке тұлға
мен ұжымның арасындағы қатынастардың үш модельі қалыптасады:

1. Жеке тұлға ұжымға тәуелді;

2. Жеке тұлға және ұжым оптимальды қатынасты болуы
(И.П.Подласый).
3. Жеке тұлға ұжымды өзіне бағындыруы.

Жеке тұлғаның және ұжымның әртүрлі қатынасы бұл модельдермен шектелмейді.
Бұл жағдайда мұғалім жеке тұлғанын даралығын,өзін-өзі көрсете білу
кабілетін калыптастыру үшін балалар арасындағы қатынасты күрделі зерттеп,
ұжым мен әр-бір жеке тұлғанын ара қатынасын, білуі қажет.

Ұжым даму заңдылықтарына сәйкес әртүрлі кезендерден өтеді (А.С. Макаренко)
олар ұжымға қойылатын талаптармен сипатталады.

Әрине, осы кезендердін арасын нақты уақытша бөлімдерге бөлуте болады,
өйткені олардың арасында ешқандай шекара жоқ, солай бола тұрса да ұжымды
дамытудың негізгі үш кезеңінін барлығын педагогтардын дұрыс менгеруі
олардың өздеріне оқушы ұжымын қалыптастыру бойынша істелетін жұмыстарды
сауатты ұйымдастыруға көмектеседі.

Оқушы ұжымын дамытудың бірінші сатысы әдеттегідей оқушылардың нашар
ұйымдастырылуымен сипатталады, балалар бұл сатыда алғашқы ұжымдарға
формальды түрде топтастырылады. Сынып белсенділері болмайды, соған
байланысты мұғалім сыныпқа тиісті талаптарды өзі қояды. Бұл мектепке немесе
сыныпқа қайтадан келген балалар жинақталған "кұрама сынып" оқушылары
ұжымының басты ерекшеліктері. Көп жағдайда мұғалім бірге көп жылдар бойы
бірге оқып келе жатқан оқушылар ұжымымен жұмыс істейді, бірақ сынып тәртібі
нашар, көшбасшылар формальды түрде сайланады, бірақ мұның ұжымдық қарым-
қатынасқа ешқандай ықпалы болмайды, яғни жалпы нашар ұйымдастырушылық орын
алады.

Бұл кезенде мұғалім сабақта және сабақтан тыс уақыттарда оқушыларды әртүрлі
бірігіп атқарылатын іс-әрекеттерге араластыру арқылы бір-бірін (оқушы мен
мұғалім) жақсы танысуға күш салуы тиіс. Сонымен қатар, ұжымнын қалыптасуы
кезенінде сынып белсенділері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Оқушылар ұжымы арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру жолдары
Педагогика пәні бойынша бағдарлама
Тәрбие мен оқыту бірлігінің маңыздылығы
Мектеп басшысының жеке тұлға ретіндегі ролі
Педагогика. Оқулық
Мектептегі оқу-тәрбие процесін басқару мазмұны мен оны ұйымдастыру
Мектепке дейінгі мекемелерде оқыту үдерісінің мәні оның міндеттері мен құрылымын нақтылау
Ынтымақтастық педагогиканың негізгі идеялары
Педагогиканың теориялық, методологиялық негіздері. Тұтас педагогикалық процестің теориясы мен практикасы
Мектепалды даярлық тобындағы балаларды әдептілікке тәрбиелеу әдістері
Пәндер