Уран

Кіріспе
1. Жалпы сипаттамасы
2. Физикалық химиялық қасиеттері
3. Алынуы, Қолданылуы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Уран - периодты жүйедегі атомдық нөмірі 92 болатын химиялық элемент. Атомдық массасы - 238.029, U (лат. - Uranium) болып белгіленеді, актиноидқа жатады.
Уран - бәсекелестiк қабiлетi анағұрлым жоғары энергия көзi болып табылады. Оның басқа отын көздерiнен басты айырмашылығы - ол жоғары концентрацияланған энергия көзi. Яғни, әрi жеңiл, әрi арзан тасымалданатын энергия көзiнен саналады. Уран - Д.И.Менделеевтің химиялық элементтерінің топтық жүйесіндегі табиғатта кездесетін 92 – ші, радиоактивті элемент. (Қазір бұл жүйеде 109 химиялық элемент бар). Әрі орасан қуат көзі. Мәселен, 1 кг уран дәл осы мөлшердегi көмiрден бөлiнетiн энергиядан 20 мың есе жоғары электр қуатын бөледi. Жалпы құны жағынан да тиiмдi. 1 кВт сағат өндіруге

Аудиовизуальды және интерактивті оқыту құралдары
1.В/ф. Химия вокруг нас.
2.В/ф. Оснывные классы неорганических веществ.
3.В/ф. Периодическая система Д.И.Менделеева. Металлы и неметаллы.
4.CD-ROM № 1. Химия для всех. Серия «Обучающие энциклопедии», 2 диска.
5.CD-ROM № 2. Электронный учебник. «Химия».
6.CD-ROM № 3. Серия 1 С: Репититор. Химия.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Әуезов атындағы ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
___________________________________ _______________________________кафе драсы

Тақырыбы: ___________________________________ _______________________________

Орындаған: Туреханов Азамат
Тобы: ХТ-13-1к1
Қабылдаған: _________________

Шымкент 2013 жыл
УРАН
Уран - периодты жүйедегі атомдық нөмірі 92 болатын химиялық элемент. Атомдық массасы - 238.029, U (лат. - Uranium) болып белгіленеді, актиноидқа жатады.
Уран - бәсекелестiк қабiлетi анағұрлым жоғары энергия көзi болып табылады. Оның басқа отын көздерiнен басты айырмашылығы - ол жоғары концентрацияланған энергия көзi. Яғни, әрi жеңiл, әрi арзан тасымалданатын энергия көзiнен саналады. Уран - Д.И.Менделеевтің химиялық элементтерінің топтық жүйесіндегі табиғатта кездесетін 92 - ші, радиоактивті элемент. (Қазір бұл жүйеде 109 химиялық элемент бар). Әрі орасан қуат көзі. Мәселен, 1 кг уран дәл осы мөлшердегi көмiрден бөлiнетiн энергиядан 20 мың есе жоғары электр қуатын бөледi. Жалпы құны жағынан да тиiмдi. 1 кВт сағат өндіруге кететін көмiрдің құны 4 евроцент тұрса, осы мөлшердегi газ 1,3 - 2,3 евроцентке шамалас. Ал уранның дәл осы көлемi небәрi 0,4 евроцентпен бағаланады. Ал осындай жеңiлдiктерге ие бола тұра, Қазақстан сонау жылдан берi көз қырын қайда қадап жүрген? деген сұраққа жауап - Қазақстан әлi Чернобыльэлектр стансасындағы жарылысты ұмыта қойған жоқ. Уранның радиоактивтiлiгi оны өндiру мен өңдеуде, тасымалдау, өндiрiсте қолдану кезiнде үлкен кедергi келтiрумен бiрге төндiретiн қатерден қауіптенген елiмiз уран кенорындарын зерттеу жұмыстарын жасырын түрде жүргiзiп келдi.
Уранның әлемдiк қорының 80 пайызы 9 ел үлесiне тиедi. Олар: Аустралия, Қазақстан, Канада, ОАР, Намибия, Нигерия, Ресей, Бразилия және АҚШ
Атап өтерлiгi, уран өндiрiсiнде алғы шептегi үш мемлекеттiң бiрi - Канада мен Австралиядан кейiн тұрған Қазақстан. Соңғы зерттеу қорытындылары ел аумағында 1 млн. тоннаға жуық табиғи уран қоры бар екенiн айқындап бердi. Уран қоры Қазақстанның оңтүстiк бөлiгiнде шоғырланған. Бүгiнде уран кенiшiнiң төрт торабы бар. Солтүстiк торапта Уанас, Шығыс Мыңқұдық, Ыңғай, Ақдала, оңтүстiк Ыңғай, Батыс Мыңқұдық, орталық Мыңқұдық және Буденовское кенiштерi орналасса, шығысында оңтүстiк Мойынқұм, оңтүстiк Мойынқұм-1, Төртқұдық, Қанжуған, оңтүстiк Мойынқұм-2, батыс торапта солтүстiк Қарамұрын, оңтүстiк Қарамұрын, Қарасан-1, Иiркөл және оңтүстiк торапта iрi Заречное кенiштерi бар. Рас, бұлардың кейбiрi уран өндiрумен қазiрдiң өзiнде айналысып жатса, құрылысы бiтпеген келесiлерi алдағы екi-үш жыл iшiнде өз жұмыстарын бастайды деп жоспарланып отыр.
Әлем бойынша уран өндіру
2005 -- 2006 жж елдер бойынша U өндіру (тоннамен).
Ел
2005 жыл
Канада
11410
Аустралия
9044
Қазақстан
4020
Ресей
3570
АҚШ
1249
Украина
920
Қытай
920
Компаниялар бойынша өндіріс, 2006 ж.
Cameco - 8.1 мың тонна
Rio Tinto - 7 мың тонна
AREVA - 5 мың тонна
Қазатомөнеркәсіп - 3.8 мың тонна
ОАО ТВЭЛ - 3,5 мың тонна
PHB Billiton - 3 мың тонна
Навоийский ГМК - 2.1 мың тонна
Uranium One - 1 мың тонна
Heathgate - 0.8 мың тонна
Denison Mines - 0.5 мың тонна
"Қазатомпром" ұлттық атом компаниясына сүйенген "Интерфакс-Қазақстан" агенттігінің хабарлауынша, Қазақстан өткен жылы 20,9 мың тонна уран өндірген.
Компания таратқан ақпаратқа қарағанда, 2012 жылы әлемде өндірілген 55,7 мың тонна уранның 37 пайызын Қазақстан өндірген. Бірақ, компания өткен жылғымен салыстыру жасамаған. Дегенмен, Қазақстан 2011 жылы 19450 тонна уран өндіргендіктен, 2012 жылы өндірілген уран көлемі 7,5 пайызға артқанын байқауға болады.
Экологиялық ахуал басты назарда
Уран өндірісі Қазақстан экономикасының басым бағыт - тары - ның бірі. Бүгінде еліміз уран өндіру бойынша әлемнің көшбасшы мемлекеттерінің біріне айналды. Қызылорда облысы Шиелі ауданында орналасқан РУ-6 жауапкершілігі шектеулі серіктестігі Қазақстанның уран өндірісіне ерекше екпін қосып отырған мекеменің бірі. Бүгінгі таңда біздің мекеме Солтүстік Қарамұрын, Оңтүстік Қарамұрын және Иіркөл кен орындарында табиғи уранды ұңғылар арқылы жерасты сілтілендіру әдісімен өндіріп отыр.
Кеніштердің ерекшелігі неде? Алдымен дүние жүзінде ең терең қабаттан өнім өндіруімен ерекшеленетінін айту керек. Табиғи уран өндіру геотехнологиялық жүйемен 450-680 метр тереңдіктен қатарлы және ұялы орналасқан ұңғылар жүйесі арқылы көтеріледі. Түсінікті тілмен айтсақ, шахталардағыдай немесе карьердегідей тау жынысын қопарып, оны жер бетіне шығарып, үлкен тас диірмендерге салып уатып немесе аса зор ыдыстарға салып қышқыл заттармен ерітпейді. Экологиялық ахуалға зиян тигізбес үшін барлық жұмыс жер астында, тау жыныстарының орналасқан жерінде жүреді. Сондықтан ауаны ластайтын шаң-тозаң, қышқыл заттардың буы жер бетіне шықпайды. Әлемдегі экологияны басты назарда ұстайтын мемлекеттердің барлығы қазір осы тәсілді пайдаланады. Мысалы, АҚШ, Канада, Австралия сияқты елдерде бұл тәсіл кеңінен тараған. Мұндай жетістікке Қазақстан да жетіп отыр.
Аталған тәсілге арналған құбырлар қышқыл заттарға төзімді полиэтилен, поливинилхлорид, тотықпайтын болат материалдардан жасалады. Сонымен қатар оларда уран ерітінділері де қалыбын бұзбайды. Ал өндірілген заттар герме - тика - лық цистерналарға құйылып, діттеген жерге шашпай-төкпей жеткізіледі. Бұл тұрғыда да экологиялық ахуал басты назарда болады.
Бүгінде уран өндірісіндегі күкірт қышқылы да қоршаған ортаны бұзады деген әңгіме айтылып қалады. Біздің тәжірибемізде ондай жоқ. Мысалы, күкірт қышқылы бізге темір жол арқылы арнайы құтылармен жеткізіледі. Оны герме - тикалық цистерналарға құйып аламыз. Сонан соң елді мекендерден тысқары жатқан жолдармен тасымалдап, көздеген жерге жеткіземіз.
Ал сілтілендіру реагенті негізінен тек жер астында жүреді. Өйткені жер астындағы өнім сумен дайындалады. Ерітіндіні сору мен құю циклында да тепе-теңдік сақталады. Мәселен, металы бар қабатты жоғары және төменгі бөліктегі саз-балшықпен шектеп, гидроизоляция талабын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар оның үстінде қалыңдығы 300-350 метр болатын саз-балшықтан құралған қабат бар. Бентонит деп аталатын бұл зат су тиген кезде ісініп, ұңғыларды қысып қала - ды да үстіндегі су қабаттарын төмендегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.