Нарықтық экономика. Қазіргі өтпелі кезең



Кіріспе
Қазіргі өтпелі кезең
Сыртқы рынок
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Осы тақырыпты таңдағанымның Қазақстан Республикасында нарықтық экономика жағдайындағы сыртқа сауда саясатының ролі мен мәнін талдап, тереңірек зерттеу.
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің экономикалық жағдайының, даму деңгейінің, технологиялық даму мен ұлттық бәсекелестік қабілеттілігінің шегеріп қалуына әкелуі мүмкін. Сондықтан сыртқы экономикалық қатынастардың ырықтандырылуы қазіргі заманның талабы болуда. Қазақстан өз экономикалық даму бағдары да сыртқы экономикалық іс - әрекетті ырықтандыруға, әлемнің жаңа технологияларын жетістіктерін кеңінен пайдалануға бағытталған. Мемлекеттің сыртқы ашықтық деңгейі жоғарлаған сайын сыртқы экономикалық факторлардың даму үрдісіне әсері де күшейе түсіп, сыртқы экономикалық қауіпсіздік мәселесін өзектендіре түседі.
Сыртқы экономикалық, қатынастарды ырықтандыру ең алдымен елдің сыртқы саудасында шектемелерді жоюымен көрінеді. Біздің ойымызша оның үрдісі жергілікті, отандық өндірушілердің шетел тауарларымен бәсекелестік қабілетін қолдаудың кең тарамды шаралар жүйесін қалыптастырумен қатар жүргізілуі тиіс. Өйткені, ұлттық капиталдың қорлануының алғашқы кезеңіндегі Қазақстандық өндірушілер үшін қаржылық қуаттылығы мол, технологиялық озықтығы әйгілі, бизнестік тәжірибиесі қомақты шетел өндірушілермен тең дәрежелі бәсекелесу мүмкіндігі екі талай болады. Бұл жағдай елдің сыртқы саудасын ырықтандыру мен сыртқы экономикалық қашықтық дәрежесі арасында тікелей өзара байланыстылығы барын көрсетеді.
Қазақстан Республикасы сыртқы сауда саясатын жүзеге асыруда мемлекеттің орнына айрықша мән беріледі. Оның ұлттық экономикалық мүдделерге сай келуі мен халықаралық аренада бәсекелестік қабілетті жоғарлатуға үлкен ықпал ету мүмкіндігімен көрінеді. Сондықтан кез - келген елдің сыртқы сауда саясаты шетел тауарларының келуін реттеу және ел мүдделеріне сәйкес келетін халықаралық еңбек бөлінісіндегі орнына әсер ету сияқты мақсаттарды көздейді. Осы мақсаттарды орындау барысында халықаралық сауда ағымдарының елдің экономикалық қауіпсіздігіне әсер ету мәселесі ерекше мәнге ие болатындығын Қазақстан Республикасының қызметкерлері жақсы біледі.
Біріншіден халықаралық сауда қатынастарында әрбір ел өз мүдделерін жүзеге асыруға тырысатындықтан, әлемдік нарықта мемлекеттер шиеленісті мүдделер қақтығысы негізінде бәсекелеседі. Екіншіден ғаламдану үрдісінін белен алуы, сыртқы экономикалық катынастардың ырықтандырылу бағытының басым болуы, шаруашылық байланыстардың интерұлттандырылуы ел алдына туындайтын сыртқы қауіп- қатерлерден қорғану шараларын халықаралық келісімдерге сәйкестендіре жасақтауды қажет етеді.
Осы « Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясаты » атты курстық жұмысты жазу барысында, оның бөлімдерін толықтай қарастырылып, негізгі үш бөлімге бөлінді. Яғни сыртқы сауда саясаты, мәні, негізгі түрлері және оны жүзеге асыру құралдарын нақты көрсетіп және Қазақстан Республикасының кедендік тарифтерінен нақты цифырларын келтіріп, Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясатындағы әріптестік қатынастырына тереңірек мән беріп, Қазақстан Республикасының « Дүниежүзілік Сауда Ұйымына » енуге жасап жатқан әрекеттеріне тереңірек тоқталынады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Жүнісов Б. «Нарықтық экономика негіздері» Алматы-1999
2. Әубәкіров Я.Ә. «Экономикалық теория негіздері» Алматы-1996
3. Қ.Бейсембетов «Аль-Пари» журналы 2002-1, 66 бет
4. Шиденов Ө.Қ. «Жалпы экономикалық теория» Алматы-Ақтөбе - 2003
5. Түркебаев «Основы рыночной экономики» Қазақстан даму институты Алматы-2001
6. Оразәлі Сәбден «XX ғасырға қандай экономикамен кіреміз» Алматы-2000
7. Мамедов «Современная экономика» Ростов на Дону -2001
8. Уоттс Майкл «Нарықтық экономика әліппесі» Алматы «Қазақстан»-1998
9. «Қазақстан нарық жолында» Алматы, 2003, 157 бет
10. Байтұрсынов Ж.М., Әуелбаев С.М. «Нарықтық экономика» - Алматы, 2000, 158 бет
11. Жүнісов Б.А. «Нарықтық экономика негіздері», Алматы, 1998, 123-130 бет
12. Сакс Дэн «Рыночная экономика», Алматы, 2000, 60-70 бет
13. Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі, 2004, 56,57 бет
14. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуы, Алматы, 2004 жыл

Пән: Экономика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Кіріспе
Осы тақырыпты таңдағанымның Қазақстан Республикасында нарықтық экономика жағдайындағы сыртқа сауда саясатының ролі мен мәнін талдап, тереңірек зерттеу.
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сырт қалу елдің экономикалық жағдайының, даму деңгейінің, технологиялық даму мен ұлттық бәсекелестік қабілеттілігінің шегеріп қалуына әкелуі мүмкін. Сондықтан сыртқы экономикалық қатынастардың ырықтандырылуы қазіргі заманның талабы болуда. Қазақстан өз экономикалық даму бағдары да сыртқы экономикалық іс - әрекетті ырықтандыруға, әлемнің жаңа технологияларын жетістіктерін кеңінен пайдалануға бағытталған. Мемлекеттің сыртқы ашықтық деңгейі жоғарлаған сайын сыртқы экономикалық факторлардың даму үрдісіне әсері де күшейе түсіп, сыртқы экономикалық қауіпсіздік мәселесін өзектендіре түседі.
Сыртқы экономикалық, қатынастарды ырықтандыру ең алдымен елдің сыртқы саудасында шектемелерді жоюымен көрінеді. Біздің ойымызша оның үрдісі жергілікті, отандық өндірушілердің шетел тауарларымен бәсекелестік қабілетін қолдаудың кең тарамды шаралар жүйесін қалыптастырумен қатар жүргізілуі тиіс. Өйткені, ұлттық капиталдың қорлануының алғашқы кезеңіндегі Қазақстандық өндірушілер үшін қаржылық қуаттылығы мол, технологиялық озықтығы әйгілі, бизнестік тәжірибиесі қомақты шетел өндірушілермен тең дәрежелі бәсекелесу мүмкіндігі екі талай болады. Бұл жағдай елдің сыртқы саудасын ырықтандыру мен сыртқы экономикалық қашықтық дәрежесі арасында тікелей өзара байланыстылығы барын көрсетеді.
Қазақстан Республикасы сыртқы сауда саясатын жүзеге асыруда мемлекеттің орнына айрықша мән беріледі. Оның ұлттық экономикалық мүдделерге сай келуі мен халықаралық аренада бәсекелестік қабілетті жоғарлатуға үлкен ықпал ету мүмкіндігімен көрінеді. Сондықтан кез - келген елдің сыртқы сауда саясаты шетел тауарларының келуін реттеу және ел мүдделеріне сәйкес келетін халықаралық еңбек бөлінісіндегі орнына әсер ету сияқты мақсаттарды көздейді. Осы мақсаттарды орындау барысында халықаралық сауда ағымдарының елдің экономикалық қауіпсіздігіне әсер ету мәселесі ерекше мәнге ие болатындығын Қазақстан Республикасының қызметкерлері жақсы біледі.
Біріншіден халықаралық сауда қатынастарында әрбір ел өз мүдделерін жүзеге асыруға тырысатындықтан, әлемдік нарықта мемлекеттер шиеленісті мүдделер қақтығысы негізінде бәсекелеседі. Екіншіден ғаламдану үрдісінін белен алуы, сыртқы экономикалық катынастардың ырықтандырылу бағытының басым болуы, шаруашылық байланыстардың интерұлттандырылуы ел алдына туындайтын сыртқы қауіп- қатерлерден қорғану шараларын халықаралық келісімдерге сәйкестендіре жасақтауды қажет етеді.
Осы Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясаты атты курстық жұмысты жазу барысында, оның бөлімдерін толықтай қарастырылып, негізгі үш бөлімге бөлінді. Яғни сыртқы сауда саясаты, мәні, негізгі түрлері және оны жүзеге асыру құралдарын нақты көрсетіп және Қазақстан Республикасының кедендік тарифтерінен нақты цифырларын келтіріп, Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясатындағы әріптестік қатынастырына тереңірек мән беріп, Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік Сауда Ұйымына енуге жасап жатқан әрекеттеріне тереңірек тоқталынады.

Қазіргі өтпелі кезеңде барлық қиыншылықтарға қарамастан, біз болашақ жеткіншек ұрпақ жайында, қазіргі өнеркәсіптік потенциалды жаңғарту жайында ойлауға тиіспіз. Отын- энергетика , мұнай- газ, түрлі түсті металдар кешенінің салалары мен халық шаруашылығының басқа да салаларының жаңғартылуын шет ел берген несиелер есебінен қаржыландыруға байланысты жұмасп жатқан күш - жігерді тиімді пайдалану керек. Әйтсе де дағдарыстан кейінгі даму негіздерін қазірден бастап қалау, яғни дағдарысқа қарсы шаралар қолданумен қатар материалдық өндірісті жаңғарту саясатын тұрақтану басталғанға дейін кейінге қалдырмай, қазірден бастыу керек. Кәсіпорындар бұған бөлетін қаражат салықтан босатылуға тиіс. Ғылыми- техниакалық прогреспен тығыз байланыс жасай отырып материалдық өндірісті жаңғарту және техникамен қайта жарақтандыру бағдарламасы керек. Мұнай- газ, түрлі- түсті металургия тағы басқа стратетгиялық мәні бар салалрында өтпелі кезеңге сай мемлекеттік меншік үстем болу керек, ооларды тиімді басқару жүйесін құру қажет.
XXI ғасырда атқарылатын істерге негіз қалай отырып, біз сыртқы және ішкі рыноктардың нақты қажеттерін, республиканың нақты минералдық- шикізат ресурстары мен басқа да мүмкіндіктерін негізге ала отырып, экономикалық өсімді жеделдету проблемалары жайында ойлауға тиіспіз. Экономиканың құрылымын өзгерту және жаңа өндірістер жасау дүниежүзілік рынок талаптарына сай келуге тиіс.
Бұрын ұсынылғандай, республтка ішкі рыногының халық тұтынатын тауарлар мен азық-түлік өнімдері жөніндегі қажеттерін қанағаттандыру, шағын өнеркәсіптік технологияларға аралған еңбек құралдарын өндіру жергілікті басқару органдарына, шаруашылық жүргізуші облыстық және аудандақ буындарға жіктелуге тиіс. Бұл жерде дүниежүзілік практиканың бүкіл арсеналын- Швецияның, Гооландияның, сайып келгенде, селолық аудандары не бары он жылдық ішінде өз рыногын молдықтырып, көпшілік қолды тауарларды экспортқа шығара бастаған Қытайдың тәжірибесін барынша пайдалан керек. Сонымен бігре жапон тәжірибесі ауылшаруащылық өндірісінің ауыртпалығын өз иығымен көтерген ұрпақтың дүниетанымыXX ғасырдың арғы жағында өзгеруі мүмкін екенін көрсетіп отыр. Бұл жағдайда жер меншігінің де, өндіістің де шоғырландырылуы сөзсіз. Демек әлі де кеш болмай тұрғанда, ауыл шаруашылығының ең тиімді кәсіпорындары (кеңшарлар, мемшарлар) мемелекеттік меншігінде қалып, шаруа қожалықтарымен қатар жұмыс істеу үшін шаралар қолдану қажет. Мұның өзі дүние жүзіндегі дамыған елдердің ауыл шаруашылығын дамытудың осы заманғы тенденцияларына сай келеді.
Сыртқы рынокқа келетін болсақ, мазмұны мынадай бағдарлама болуы керек: біріншіден, экспортқа тауарларды өндіруді ұйымдастыру, оларды өткізудің жолдарын іздестіру. Екіншіден, дүние жүзіндегі басқа елдерге инвестициялау мүмкіндіктерін мұқият зерттеу. Қазақстан каптиалын шет елдерде, әсіресе дүние жүзінің дамушы елдерінде, ТМД елдерінде орналастырудың нақты мүмкіндіктерін іздеу. Бұл юіз үшін көтерілмеген тың мәселе, оны қазірден орналастыру қажет. Өркениетті болам деген мемлекет тек шет ел инвестициясын пайдаланып қана қоймай тиімді жерге өз капиталын орналастырғаны да жөн.
Қазақстанның әлем рыноктарына шығып ондағы тұрақтануы траспорт пен коммуникация жүйелерінің дамуына тікелей байланысты.
Егер ауыл шаруашылығы, азық- түлік, жеңіл өнеркәсіп, тау- кен өнімдерінің экпсорты автомобиль және теміржол транспорттарына әуелді болса, мұнай мен газ экспорты- халықаралық транскененталды тасымалдау құбыр жүйелерінің салынуна тіреліп тұр.
Болашақта шикізат ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Өтпелі экономикадағы әлеуметтік-экономикалық қатынастардың қалыптасуы
Экономиканың жүйелердің негізгі типтері
Жекешелендіру: еуропа және азия тәжірибесі
Аралас экономика мәні, маңызы
Экономика пәнінен дәрістер
Постсоциалистік елдердегі өзгерістер
Аралас экономиканың мәні
ҚР нарықтық экономикаға өту ерекшеліктері
Қазақстан аралас экономика кезеңінде
Өтпелі кезеңдегі Қазақстан Республикасының әлеуметтікэкономикалық даму стратегиясы
Пәндер