XVI – XVII ғасырлардағы осман империясы

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1. XVI . XVII ҒАСЫРЛАРДАҒЫ ОСМАН ИМПЕРИЯСЫ.
1.1 Осман империясының әлемдік державаға айналуы. 4
1.2 Арабтармен күрес. 4
1.3 Антифеодалдық қозғалыстар. 5
1.4 XVI ғасырдағы Түркия мен Еуропа державалары. 1535 жылғы капитуляция. 6
1.5 XVI ғасырдағы Түркия мен Ресей. 7
1.6 XVII ғасырдың бірінші жартысындағы көтерілістер. 8
1.7 XVII ғасырдың екінші жартысындағы Түркияның соғыстары. 8
1.8 XVI . XVII ғасырлардағы Осман империясының қол астындағы Араб елдері. 9
1.9 Түрік мәдениеті. 10

ҚОРЫТЫНДЫ 12

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 15

КІРІСПЕ
Осман империясы Оттоман империясы – Түркияны сұлтандар билеген тұстағы мемлекет (1299 - 1922). Осман империясы тарихта ең ұзақ өмір сүрген империялардың бірі болып саналады. 1219 – 1221 жылдардағы Орталық Азиядан батысқа қарай шабуыл жасаған түркі тайпалары ішінде қайы тайпасының көсемі Ертоғрұл Кіші Азияда өз билігіндегі аумақты Византия жерлерін жаулап алу есебінен кеңейте түседі. 1281 ж. Ертоғрұл өлгеннен кейін, оның баласы Осман I сұлтан билігіндегі әмірлікті өз есімімен атап, Осман әулетінің негізін салды.
Осман империясы 14 ғасырдың 20 жылдарында Османның баласы Орханның тұсында қалыптаса бастады. Ол 1326 ж. Кіші Азияның солтүстік батысындағы аса ірі Бурса қаласын басып алып, астана етті. Орхан сұлтан көп ұзамай Никомедияны, Вифинияны, Мизияны, Ионияны жаулап алды.
Сөйтіп 14 ғасырда Еуропаға жақындады. 1389 ж. Баязид I әскері Балқан түбегіндегі елдерді бағындырды. 1453 ж. Мехмед II Фатих сұлтан кезінде Константинополь қаласы алынды. Константинополь қаласының аты өзгертіліп (Стамбұл), Осман империясының астанасына айналды. Константинопольді жаулап алу Осман сұлтандарының мәртебесін көтеріп, империялық құрылымға жол ашты.
Арада 25 жыл өткеннен кейін бүкіл Балқан түбегінен Дунайға дейін Осман империясына қарады. Молдавия мен Валахияға өз ықпалын жүргізді. 1514 – 1515 ж. Армения мен Күрдістан, солтүстік Месопотамия, Сирия, Палестина, Египет, Хиджаз, 1519 ж. Алжирдің бір бөлігі империя құрамына қосылды.
Хиджаз аймағындағы Мекке мен Мәдине қаласына ие болған кейін Селим I барлық мұсылман қауымының дін басшысына айналды. 1521 ж. Белград қаласы алынды, 1526 ж. біріккен Чехия – Венгрия жасақтары талқандалды.
1553 ж. Грузияның батыс бөлігін, 1574 ж. Кипр мен Тунис, кейін Алжир мен Триполи Осман империясының құрамына күшпен кіргізілді. Сондай – ақ 1669 ж. Критті, Подолияны, 1672 ж. Украинаның бір бөлігін басып алды.
Осман империясының 16 – 17 ғасырларда гүлдену дәуірін бастан кешірді. Осман империясының қуатының артуы Сүлеймен I Кануни сұлтанның атымен байланысты болды. Осман империясының жеңістері Еуропа мен Кіші Азияда жаңа өзгерістерді әкелді. Түркі тайпалары жергілікті отырықшы халықпен араласып, византиялық өркениетті тәртіпке бой ұрды. Осы үрдісте Бурса, Эдирне, Стамбұл сияқты негізгі әкімшілік мәдени, сауда және кәсіптік орттар негізгі рөл атақарды. Осман империясының билеушілері рухани бірліктің негізі ретінде исламға ерекше назар аударды. Оңтүстік шығыс Еуропа халықтарын исламдандыру ісін жүзеге асырды. Халық саны өсті, сыртқы және ішкі сауда жанданды. Мәдениеттің әр саласында, әдебиетте, сәулет және бейнелеу өнерінде өрлеу байқалды.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. C.Ә. Тортаев Орта ғасырлардағы Азия және Африка тарихы. Алматы 2009 ж.
2. Васильев Л.C. История Востока: В 2 Т. Т. 1 – М.: Высшая школа, 1998. – 283 – 297 бб.
3. История Востока. Т. III. – M.: Восточная литература РАН, 1999. – 67 – 98 б.
4. Босворт К.Э. История стран зарубежного Востока в средние века. – M., 1970.
5. Cтэнли Лэн – Пуль. Мусульманские династии. – М.Т.Б., 1996.
6. Иванов Н.А. Османское завоевание арабских стран (1516 - 1574). – М.: Наука, 1984.