Кедендік сараптама: мақсаттары, міндеттері, объектілері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 КЕДЕНДІК САРАПТАМА КЕДЕНДІК ӘКІМШІЛІК ЖҮРГІЗУ НЫСАНЫ РЕТІНДЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1Кедендік бақылау жүргізу принциптері және орындалу тәртібі ... ... ... ... ...5
1.2Кедендік бақылаудың жүргізудің нысандары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.3Кеден ісіндегі сараптама түсінігі және кеден ісіндегі сараптаманы тағайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
1.4 Кеден сараптамасын жүргізудің құқықтық нысаны ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
1.5 Тауар шығарылған елді анықтау, тауардың шығу тегі туралы сараптама актісін жасау және ішкі айналым үшін тауар шығарылған елді айқындау және тауардың шығу тегі туралы сертификатты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2 ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ САРАПТАМА ЖҮРГІЗУДІҢ ЖАҒДАЙЫН ЖЕТІЛДІРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
2.1 Қазақстан Республикасына импортталатын тауарлардың кедендік құнының олардың сапасы мен санына сәйкестiгiне тәуелсіз сараптама жүргiзу . ҚР кеден органдарының сараптама қызметін жетілдірудің қолайлы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 КЕДЕНДІК САРАПТАМА КЕДЕНДІК ӘКІМШІЛІК ЖҮРГІЗУ НЫСАНЫ РЕТІНДЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1Кедендік бақылау жүргізу принциптері және орындалу тәртібі ... ... ... ... ...5
1.2Кедендік бақылаудың жүргізудің нысандары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.3Кеден ісіндегі сараптама түсінігі және кеден ісіндегі сараптаманы тағайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
1.4 Кеден сараптамасын жүргізудің құқықтық нысаны ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
1.5 Тауар шығарылған елді анықтау, тауардың шығу тегі туралы сараптама актісін жасау және ішкі айналым үшін тауар шығарылған елді айқындау және тауардың шығу тегі туралы сертификатты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2 ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ САРАПТАМА ЖҮРГІЗУДІҢ ЖАҒДАЙЫН ЖЕТІЛДІРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
2.1 Қазақстан Республикасына импортталатын тауарлардың кедендік құнының олардың сапасы мен санына сәйкестiгiне тәуелсіз сараптама жүргiзу . ҚР кеден органдарының сараптама қызметін жетілдірудің қолайлы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
КІРІСПЕ
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі - кеден саясаты ұлттық экономикамыздың дамуы мен күшеюі, экономикалық және саяси қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін өте қажетті сала – экспорт пен импорттың іс-әрекетін, яғни мемлекетіміздің ішкі сауда саясаты мен сыртқы сауда саясатын анықтайды.
Қазақстан Республикасының Кеден Кодексінің 3-бабында көрсетілгендей, Қазақстан Республикасының кеден саясаты:
1. Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасының ішкі және сыртқы саясатының құрамдас бөлігі болып табылатын бірыңғай кеден саясаты жүзеге асырылады.
2. Кеден саясаты өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарының қарауына жатады.
3. Қазақстан Республикасының экономикасын дамытуды ынталандыру және экономикалық мүдделерін қорғау, тиімді кедендік бақылауды қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген өзге де мақсаттар Қазақстан Республикасы кеден саясатының негізгі мақсаттары болып табылады.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев кедендік түсімдер мен салықтарды жинауды арттыру мақсатында алдымен автоматтандырылған жүйеге көше отырып, кеден қызметін нығайту керектігін айтқан болатын. Заңмен негізделген сөзінен кеден саясатының елбасымыздың да ойында жүрген келелі мәселе екенін анықтауға болады. Ел туралы айтпас бұрын, онымен қарым-қатынас жасамас бұрын әрбір ел әуелі сол елдің кедендік саясаты мен экономикасын зерттеп, содан кейін шешім қабылдайды.
Елдің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін халықаралық сауда қарым-қатынастарды реттеп, үйлестіріп отыратын органның бірі – кеден қызметі. Кеден қызметінің қаншалықты сапалы, ел үшін тиімді әрі экономикамыздың даму беталысына ықпалы кедендік скаясаттың жемісі болып табылады. Тәуелсіздік тұсында құрылған Қазақстанның кеден қызметі соңғы 12-13 жылдың бедерінде қалыптасу кезеңін артқа тастап, бүгінде жасампаздық жолына түсті. 2009 жылғы қаңтар-сәуір айлары ішінде республиканың кеден органдары бюджетке 90,0 млрд. теңге кедендік төлемдер мен салықтардың түсімін қамтамасыз етті. 2008 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 20,3 млрд. теңгеге немесе 28,9 % артық.заңмен негізделген жоғарыдағы мәліметтерден Қазақстан Республикасының экономикалық және саяси дамуы үшін кеден саясатының үлкен рөл ойнайтынын және бұл тақырыптың қаншалықты өзекті екендігін аңғаруға болады.
Бүгінгі таңда ҚР – сы сыртқы экономикалық қызметке белсенді қатынасуда. Бұл тендения кедендік саясат саласында айқындалған шараларды жүргізді талап етеді: қазақстандық нарықты қорғау, отандық
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі - кеден саясаты ұлттық экономикамыздың дамуы мен күшеюі, экономикалық және саяси қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін өте қажетті сала – экспорт пен импорттың іс-әрекетін, яғни мемлекетіміздің ішкі сауда саясаты мен сыртқы сауда саясатын анықтайды.
Қазақстан Республикасының Кеден Кодексінің 3-бабында көрсетілгендей, Қазақстан Республикасының кеден саясаты:
1. Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасының ішкі және сыртқы саясатының құрамдас бөлігі болып табылатын бірыңғай кеден саясаты жүзеге асырылады.
2. Кеден саясаты өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарының қарауына жатады.
3. Қазақстан Республикасының экономикасын дамытуды ынталандыру және экономикалық мүдделерін қорғау, тиімді кедендік бақылауды қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген өзге де мақсаттар Қазақстан Республикасы кеден саясатының негізгі мақсаттары болып табылады.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев кедендік түсімдер мен салықтарды жинауды арттыру мақсатында алдымен автоматтандырылған жүйеге көше отырып, кеден қызметін нығайту керектігін айтқан болатын. Заңмен негізделген сөзінен кеден саясатының елбасымыздың да ойында жүрген келелі мәселе екенін анықтауға болады. Ел туралы айтпас бұрын, онымен қарым-қатынас жасамас бұрын әрбір ел әуелі сол елдің кедендік саясаты мен экономикасын зерттеп, содан кейін шешім қабылдайды.
Елдің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін халықаралық сауда қарым-қатынастарды реттеп, үйлестіріп отыратын органның бірі – кеден қызметі. Кеден қызметінің қаншалықты сапалы, ел үшін тиімді әрі экономикамыздың даму беталысына ықпалы кедендік скаясаттың жемісі болып табылады. Тәуелсіздік тұсында құрылған Қазақстанның кеден қызметі соңғы 12-13 жылдың бедерінде қалыптасу кезеңін артқа тастап, бүгінде жасампаздық жолына түсті. 2009 жылғы қаңтар-сәуір айлары ішінде республиканың кеден органдары бюджетке 90,0 млрд. теңге кедендік төлемдер мен салықтардың түсімін қамтамасыз етті. 2008 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 20,3 млрд. теңгеге немесе 28,9 % артық.заңмен негізделген жоғарыдағы мәліметтерден Қазақстан Республикасының экономикалық және саяси дамуы үшін кеден саясатының үлкен рөл ойнайтынын және бұл тақырыптың қаншалықты өзекті екендігін аңғаруға болады.
Бүгінгі таңда ҚР – сы сыртқы экономикалық қызметке белсенді қатынасуда. Бұл тендения кедендік саясат саласында айқындалған шараларды жүргізді талап етеді: қазақстандық нарықты қорғау, отандық
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Таможенный кодекс Таможенного союза от 16.04.2010 г. Алматы.: Юрист, 2011. 176 с.
2. Кодекс Республики Казахстан «О таможенном деле в Республике Казахстан». 2010 г. Алматы.: Юрист, 2011.- 218 с.
3. Алибеков, С.Т. Таможенное дело в Республики Казахстан. Учебное пособие/С.Т. Алибеков- Алматы.: Әділет Пресс, 2003. – 410 с.
4. Баймуханов, К. Роль органов таможенного контроля в предупреждении контрабанды – А.: Вестник Каз ГУ. 2000г. №2, С. 29.
5. Байдуллаев Б.Б., Краснощекова Е.А. Организация таможенного дела. Учебное пособие для дистанционного обучения. Караганда, 2004
6. Байдуллаев Б.Б., Лагуткина Н.В. Таможенный контроль: Учебное пособие.- Караганда: Карагандинский экономический университет, 2007.
7. Драганов, В.Г. Основы таможенного дела: учебник / В.Г. Драганов - М.: Экономика, 1998. - 687 с
8. Додобаев, Ю.Т., Халиков, К.Х., Абдурахманов, К.Х. Таможенное право: учеб. пособие /Ю.Т. Додобаев, К.Х. Халиков ,К.Х.Абдурахманов- А.: ЮРИСТ, 2007. – 286 с.
9. Козырин А.Н. Международное право /А.Н. Козырин А.Н.- М.: Статут, 2000. – 386 с.
10. Кузнецов, В.И. Международное право: учебник/В.И. Кузнецов –М.: «Международные отношения», 1988.- 624 с.
11. Некрасов, В.А., Джандарбеков, И.А. Основы таможенного дела в Республике Казахстан: учебник / В.А. Некрасов, И.А. Джандарбеков - А: 2002. – 508 с.
12. Матвеева, Н. Государственная граница: сборник НПА / Н. Матвеева - А.: 2000. -64 с.
13. Матузов Н.И., Малько А.В. Правовые режимы: вопросы теории и практики. // Правоведение. М.,1996. С. 47.
14. Мухамбетжанов, Э.Б. Международные договоры, ратифицированные РК в сфере таможенного законодательства: учеб.пособие / Э.Б. Мухамбетжанов - А.: 2000. – 82 с.
15. Основы таможенного дела. Учебное пособие в 3-х томах / Под общ. ред. А.А. Литовченко, А.Д. Смирнова/ Модуль 7. Теория и практика применения ТСТК. М.: РИО РТА, 2005.
16. Некрасов, Джандарбеков. Основы таможенного дела в РК: учебник / Н.И. Некрасов, А. Джандарбеков, - Астана. 2002. – 580 с.
17. Сапарбаев, Б. Закон прямого действия //Таможенный кодекс Республики Казахстан: Вопросы и ответы / Б. Сапарбаев.- Астана.: ТОО «Кеден-Gustoms», 2003.- 128с.
1. Таможенный кодекс Таможенного союза от 16.04.2010 г. Алматы.: Юрист, 2011. 176 с.
2. Кодекс Республики Казахстан «О таможенном деле в Республике Казахстан». 2010 г. Алматы.: Юрист, 2011.- 218 с.
3. Алибеков, С.Т. Таможенное дело в Республики Казахстан. Учебное пособие/С.Т. Алибеков- Алматы.: Әділет Пресс, 2003. – 410 с.
4. Баймуханов, К. Роль органов таможенного контроля в предупреждении контрабанды – А.: Вестник Каз ГУ. 2000г. №2, С. 29.
5. Байдуллаев Б.Б., Краснощекова Е.А. Организация таможенного дела. Учебное пособие для дистанционного обучения. Караганда, 2004
6. Байдуллаев Б.Б., Лагуткина Н.В. Таможенный контроль: Учебное пособие.- Караганда: Карагандинский экономический университет, 2007.
7. Драганов, В.Г. Основы таможенного дела: учебник / В.Г. Драганов - М.: Экономика, 1998. - 687 с
8. Додобаев, Ю.Т., Халиков, К.Х., Абдурахманов, К.Х. Таможенное право: учеб. пособие /Ю.Т. Додобаев, К.Х. Халиков ,К.Х.Абдурахманов- А.: ЮРИСТ, 2007. – 286 с.
9. Козырин А.Н. Международное право /А.Н. Козырин А.Н.- М.: Статут, 2000. – 386 с.
10. Кузнецов, В.И. Международное право: учебник/В.И. Кузнецов –М.: «Международные отношения», 1988.- 624 с.
11. Некрасов, В.А., Джандарбеков, И.А. Основы таможенного дела в Республике Казахстан: учебник / В.А. Некрасов, И.А. Джандарбеков - А: 2002. – 508 с.
12. Матвеева, Н. Государственная граница: сборник НПА / Н. Матвеева - А.: 2000. -64 с.
13. Матузов Н.И., Малько А.В. Правовые режимы: вопросы теории и практики. // Правоведение. М.,1996. С. 47.
14. Мухамбетжанов, Э.Б. Международные договоры, ратифицированные РК в сфере таможенного законодательства: учеб.пособие / Э.Б. Мухамбетжанов - А.: 2000. – 82 с.
15. Основы таможенного дела. Учебное пособие в 3-х томах / Под общ. ред. А.А. Литовченко, А.Д. Смирнова/ Модуль 7. Теория и практика применения ТСТК. М.: РИО РТА, 2005.
16. Некрасов, Джандарбеков. Основы таможенного дела в РК: учебник / Н.И. Некрасов, А. Джандарбеков, - Астана. 2002. – 580 с.
17. Сапарбаев, Б. Закон прямого действия //Таможенный кодекс Республики Казахстан: Вопросы и ответы / Б. Сапарбаев.- Астана.: ТОО «Кеден-Gustoms», 2003.- 128с.
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Кафедра: Кеден ісі
Пән: Кеден ісін ұйымдастыру
Тақырып: Кедендік сараптама: мақсаттары, міндеттері, объектілері
2013 жыл.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Кедендік сараптама кедендік әкімшілік жүргізу нысаны ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1Кедендік бақылау жүргізу принциптері және орындалу тәртібі ... ... ... ... ...5
1.2Кедендік бақылаудың жүргізудің нысандары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..9
1.3Кеден ісіндегі сараптама түсінігі және кеден ісіндегі сараптаманы тағайындау ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
1.4 Кеден сараптамасын жүргізудің құқықтық нысаны ... ... ... ... ... ... ... . ... .19
1.5 Тауар шығарылған елді анықтау, тауардың шығу тегі туралы сараптама актісін жасау және ішкі айналым үшін тауар шығарылған елді айқындау және тауардың шығу тегі туралы сертификатты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 5
2 Қазіргі кездегі сараптама жүргізудің жағдайын жетілдіру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
2.1 Қазақстан Республикасына импортталатын тауарлардың кедендік құнының олардың сапасы мен санына сәйкестiгiне тәуелсіз сараптама жүргiзу - ҚР кеден органдарының сараптама қызметін жетілдірудің қолайлы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
КІРІСПЕ
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі - кеден саясаты ұлттық экономикамыздың дамуы мен күшеюі, экономикалық және саяси қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін өте қажетті сала - экспорт пен импорттың іс-әрекетін, яғни мемлекетіміздің ішкі сауда саясаты мен сыртқы сауда саясатын анықтайды.
Қазақстан Республикасының Кеден Кодексінің 3-бабында көрсетілгендей, Қазақстан Республикасының кеден саясаты:
1. Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасының ішкі және сыртқы саясатының құрамдас бөлігі болып табылатын бірыңғай кеден саясаты жүзеге асырылады.
2. Кеден саясаты өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарының қарауына жатады.
3. Қазақстан Республикасының экономикасын дамытуды ынталандыру және экономикалық мүдделерін қорғау, тиімді кедендік бақылауды қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген өзге де мақсаттар Қазақстан Республикасы кеден саясатының негізгі мақсаттары болып табылады.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев кедендік түсімдер мен салықтарды жинауды арттыру мақсатында алдымен автоматтандырылған жүйеге көше отырып, кеден қызметін нығайту керектігін айтқан болатын. Заңмен негізделген сөзінен кеден саясатының елбасымыздың да ойында жүрген келелі мәселе екенін анықтауға болады. Ел туралы айтпас бұрын, онымен қарым-қатынас жасамас бұрын әрбір ел әуелі сол елдің кедендік саясаты мен экономикасын зерттеп, содан кейін шешім қабылдайды.
Елдің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін халықаралық сауда қарым-қатынастарды реттеп, үйлестіріп отыратын органның бірі - кеден қызметі. Кеден қызметінің қаншалықты сапалы, ел үшін тиімді әрі экономикамыздың даму беталысына ықпалы кедендік скаясаттың жемісі болып табылады. Тәуелсіздік тұсында құрылған Қазақстанның кеден қызметі соңғы 12-13 жылдың бедерінде қалыптасу кезеңін артқа тастап, бүгінде жасампаздық жолына түсті. 2009 жылғы қаңтар-сәуір айлары ішінде республиканың кеден органдары бюджетке 90,0 млрд. теңге кедендік төлемдер мен салықтардың түсімін қамтамасыз етті. 2008 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 20,3 млрд. теңгеге немесе 28,9 % артық.заңмен негізделген жоғарыдағы мәліметтерден Қазақстан Республикасының экономикалық және саяси дамуы үшін кеден саясатының үлкен рөл ойнайтынын және бұл тақырыптың қаншалықты өзекті екендігін аңғаруға болады.
Бүгінгі таңда ҚР - сы сыртқы экономикалық қызметке белсенді қатынасуда. Бұл тендения кедендік саясат саласында айқындалған шараларды жүргізді талап етеді: қазақстандық нарықты қорғау, отандық өндірушілер мен тұтынушыларды қорғау, экономикалық дамуын қолдау мен сауда саясаты саласындағы міндеттеді шешу.
Кеден органдарының алдында тұған міндеттерді бірі кедендік бақылауды жүзеге асыру, ал кедендік бақылау әдістерінің бірі кедендік сараптама жүргізу.
Курстық жұмыстың басты мақсаты кедендік сараптама жүргізуге байланысты кеден органдары қызметін жетілдіру жолындағы мақсаттарды айқындау.
Қойлған мақсатқа байланысты айқындалған міндеттер төмендегідей:
oo кедендік сараптама ұғымының анықтау мен оның жіктелуін қарастыру;
oo Кеден органдарында кедендік сараптама жүргізу ережелерін талдау;
oo ҚР кеден органдарының сараптама мен зерттеу жүргізуін талдау;
oo ҚР - да кедендік сараптама жүргізуде туындап отырған басты мәселелерді анықтау;
oo ҚР - да кедендік сараптама сапасылы жүргізуді бақылау жүйесін жетілдіру жолдарын анықтау;
oo ҚР кеден органдарының кедендік сараптама қызметі ісіне жаңа технологиялар мен жаңа зерттеу әдістерін енгізу жолдарын анықтау;
oo ҚР кеден органдарындағы сарапшылардың кәсіби деңгейлерін көтеру әдістерін анықтау.
Зерттеудің теориялық Курстық жұмыстың методологиялық негізі Қазақстан Республикасының қазіргі таңдағы заң актілері зерттелген - Қазақстан Республикасының Конституциясы; Қазақстан Республикасының кеден кодексі және басқа кеден ісі саласына қатысты заң актілері мен нормативті құжаттары, Қазақстан Республикасының Президентінің жарлықтары, Қазақстан Республикасының Үкіметінің қаулы, мен өкімдері, Кедендік бақылау комитетінің бұйрықтары мен ережелері және сонымен қатар Қазақстан Республикасының беделді, атақты ғалымдары Алибеков С.Т., Сарсембаев М.А., Баймуханов Э.П., Нұрмашев Ү.Ө., еңбектері де қарастырылды.
Курстық жұмыстың құрылымы алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге негізделген және кіріспе, екі тарау, қорытынды, ұсыныстардан пайдаланылған әдебиеттер тізімі және сілтемеден тұрады.
1. КЕДЕНДІК САРАПТАМА КЕДЕНДІК ӘКІМШІЛІК ЖҮРГІЗУ НЫСАНЫ РЕТІНДЕ.
1.1 Кедендік бақылау жүргізу принциптері және орындалу тәртібі
Құжаттар мен мәліметтерді тексеру, тауарлар мен көлік құралдарын тексеру, жеке тексеру, тауарлар мен көлік құралдарының есебі, ауызша сұрау алу, есеп пен есеп беру жүйесін тексеру, қоймалар ғимаратын және кеден бақылауына жататын тауарлар мен көлік құралдары орналасқан басқа да орындарды (адам өмірі мен денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктерге қауіпсіз және тауарлар мен көлік құралдарына зиян келтірмейтін техникалық құралдарды қолдану арқылы) тексеру - кеден бақылауының түрлері болып табылады.
Арнайы экономикалық аймақта кеден реттеулерін, соның ішінде кеден рәсімдеуін жүргізу өзекті проблема болып отыр. 2006 жылдың 16 қаңтарында Президенттің Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық аймақ туралы Заң күші бар жарлығы (бұдан кейін - Арнайы экономикалық аймақ туралы жарлық) қабылданды.
Кеден бақылауының мақсаты экспорттық ақша түсімдерінің өз уақытында түсуін және толықтығын қамтамасыз ететін, сондай-ақ импорт мақсатында валюта қаражатын заңды және негізделген түрде пайдалануды қамтамасыз ету болып табылатын кеден органдарына жүктелген валюталық бақылаумен қатар жүргізіледі.. Кеден заңы кеден рәсімдерін құрайтын келесі тараулардан тұрады: жалпы ережелер, алдын-ала жүргізілетін операциялар; уақытша сақтау; кедендік тасымалдау; мәлімдеу.
Сыртқы экономикалық қызмет және сыртқы сауда заңды және жеке тұлғалармен тауарлар мен көлік құралдарының мемлекет шекарасы арқылы өтуімен байланысты. Тауарлар мен көлік құралдары кедендік бақылауға жатады. Кедендік шекара арқылы өтетін тауарлар мен көлік құралдарының кеден бакылауының мәні мен түсінігін ескеру өте маңызды. Қазақстан Республикасының кедендік территориясына тауарлар мен көлік құралдарын әкелу кезінде, сонымен қатар, еркін кедендік аумак және еркін қойма территориясынан Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан өткендігі туралы кеден органын хабардар етуі керек және тауарларға көліктік, басқа да жөнелтпелі құжаттар ұсыну қажет.
Қазақстан Республикасының кедендік территориясынан тыс тауарлар мен көлік құралдарын шығара алатын тұлға Қазақстан Республикасының кеден органын алдын ала хабардар етуі қажет. Қазақстан Республикасының кеден органы мұндай хабарды тіркеуге және кедендік бақылауды жүзеге асыру үшін тауарлар мен көлік құралдарының келу орны мен уақытын таңдауға құқылы. Егер де тауарлардың иесі белгіленген хабарды жасамаса, онда мұндай міндет тасымалдаушыға жүктеледі.Кеден бақылауының мақсаты Қазақстан Республикасының Кеден кодекс нормаларын, басқа қазақстандық зандылық актілерін, нормативті құжаттарды, сонымен қатар, халықаралық келісімдерді сақтауды қамтамасыз ету болып табылады.
Кеден бақылауының міндеттеріне мыналар жатады:
а) кеден бақылауын нақтырақ жүргізу үшін мамандарды, сарапшыларды тарту;
ө) тауарлар мен көлік құралдардың, үй - жайлардың бірдейлендіруін жүргізу;
б) тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасынан өткізетін жеке және занды тұлғалардың қаржылық қызметін тексеру;
г) іріктемелі бақылау жүргізу.
Кеден бақылауы кеден органдарының лауазымды тұлғаларының белгіленген тізбектілікте жүзеге асыру бойынша және әрекет ететін заңдардың сақтауын қамтамасыз етуіне бағытталған, кеден шекарасы арқылы өтетін тауарлар мен көлік құралдарының өтуі кезінде тарифтік емес реттеу шараларын сақтау әрекетін білдіреді. Әкелу кезінде кеден бақылауы Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан тауарлар мен көлік құралдарының өтуі кезінен басталады. Әкелу кезінде кеден бақылауы Қазақстан Республикасының Кеден кодексімен қарастырылмаған тауарлар мен көлік құралдарының шығарылымы кезінде кеден бақылауы Қазақстан Республикасының кеден шекарасын өту кезінен бастап аяқталады.
Кеден бақылауының объектісі - Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан өтетін тауарлар мен көлік құралдар; олар туралы мәліметтер мен құжаттар;заңмен негізделген тауарларға қатысы бар заңды және жеке тұлғалар -- кеден брокерлері, декларанттар, кедендік тасымалдаушылар және тағы басқа кеден шекарасы арқылы тауарлар мен көлік құралдарының өту тәртібіне сәйкес олардың құжаттары; тауарлар мен көлік құралдарына қатысты кеден органдарының рұқсатымен декларантпен кедендік режимдерді таңдау мүмкіндігі мен сақтау.
Кеден бақылауы мынадай сатыларға да жүргізіледі: тауарлар қозғалысы, оның өндірісі, сақтау, сатып алу, сату, тиеу, түсіру, қораптау, жүк тасу, сақтандыру, пайдалану және т.б[11].
Кеден бақылауын жүргізуді қамтамасыз етуге мыналар жатады:
- сыртқы экономикалық айналымды тездетуге көмектесетін шарттарды құру;
- тауарлар мен көлік құралдарының кеден шекарасы арқылы өтудің рұқсат етілген тәртібі;
- контрабандамен, кеден ережелерін бұзу және салық зандарындағы бұзушылықпен күресуді жүргізу, сонымен қатар, есірткі құралдары, қару-жарақ, жарылғыш заттар, халықтың көркемдік, тарихи және археологиялық мұралар заттарының кеден шекарасы арқылы өтудегі заңсыз айналымы мен күресуді жүргізу;
- кедендік баждарды, салықтар мен басқа да кедендік төлемдерді уақтылы және толық алу;
- сыртқы сауданың кедендік статистикасын және Қазақстанның арнайы кедендік статистикасын жүргізу;
- кеден органдарының өз құзыреті шеңберінде валюталық бақылауды жүзеге асыру;
- сыртқы экономикалық қызметінің Тауарлық номенклатурасын жүргізу және т.б.
Кеден бақылауын тиімді жүзеге асыру мүмкіндігі тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу функцияларын жүргізу көмегімен қалыптасады.
Кеден бақылауынының негізгі әдістері мыналар болып табылады:
- мамандарды, сарапшыларды тарту;
- тауарлар мен көлік құралдарының бірдейлендіруін жүргізу;
- занды тұлғалардың қаржылық-шаруашылықтық қызметін тексеру;
- іріктемелі бақылау жүргізу.
Кеден бақылауы адамның денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктер үшін қауіпсіз техникалық құралдар көмегімен өндірілуі мүмкін.
Мамандар мен сарапшыларды тарту тауарлар мен көлік құралдарының нақты есеп жүргізуі мақсатында шақырылады.
Тауарлар мен көлік құралдарының бірдейлендіруін жүргізу декларацияланған сол тауар, не сол көлік құралы екені күмәнсіз болу үшін өндіріледі. Бұл бақылау пломбаны қою, мөрмен қағазды жапсыру, тауарлардан сынамалар мен үлгілерді алу, тауарларды тізімдемелеу, олардың суреті, сол тауарлардың сызбасы, олардың иллюстрациясы жолдарымен жүзеге асырылады. Қойылған пломбаларды, жапсырмаларды және басқа да таңбаларды өшіру, алып тастау тек кеден органдарының рұқсатымен жүргізіледі.
Заңды тұлғаның қаржылық-шаруашылықтық тексеруі -- кеден бақылау әдістерінің бірі болып табылады. Тексеру тауарлар, көлік құралдары, анықтамалар, жазбаша және ауызша түсіндірмелер бар лауазымды тұлғалардан алу жолымен жүргізіледі.
Іріктемелі кедендік бақылау, егер тауар жария сипатында және барлық жақты тексеру қажеттілігі керек болмаса ғана жүргізіледі.
Шығарылған тауарлар мен көлік құралдарын тексеруден кейін де кедендік бақылау жүргізілуі мүмкін.
Кедендік бақылауды ұйымдастырудың типтік нұсқасы. Кедендік бақылау кезінде кеден органдарымен жүзеге асырылатын шаралар тиімді нәтиже алу мақсатында, бақылаудың барлық қатысушылары арасындағы қарым-қатынасты жетілдіруге бағытталған үрдістер мен әрекеттер жиынтығы арқылы іске асырылады.
Кедендік ұйымдастырудың бірінші міндеті сыртқы экономикалық байланыс қатысушыларына жақындатылған тауарлардың кеден шекарасы арқылы өту уақытын қысқарту мақсатында қарқынды сыртқы экономикалық қызмет орындарына жақындатылған кедендер мен олардың құрылымдық бөлімшелерін өрістету болып табылады.
Кедендік бақылауды және ресімдеуді жүзеге асыру бойынша жұмыстың негізгі көлемі кедендер мен кеден бекеттеріне жүктеледі. Кедендік бақылауды ұйымдастырудың екінші міндеті бұл үрдіске сыртқы экономикалық қызмет қатысушыларын, көлік және байланыс кәсіпорындарын, басқа құқық қорғау органдарын, Қазақстан Республикасының атқарушылық өкімет органдарын енгізу болып табылады. Бұл жерде кедендік операцияларды жүзеге асыруында кеден бақылауын жүргізуді тездету мен максималды женілдету, сонымен қатар, уақыт, күш және құралдар шығындарын қысқартуға қызметі бағытталған кеден брокерлеріне, кедендік тасымалдаушыларына, уақытша сақтау қоймалар мен кедендік қоймалар иелеріне ерекше орын берілген.
Кедендiк бақылауды жүргiзу кезiнде кеден органдары iрiктеу принципiн негiзге алады және Қазақстан Республикасының кеден заңдарының сақталуын қамтамасыз ету үшiн жеткiлiктi нысандармен шектеледi.
Мемлекеттiк шекарада радиациялық бақылау жүргiзу тәртiбiн тиiстi уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келiсiм бойынша кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлейдi.
Кедендік бақылаудағы тауарлар мен көлік құралдар мен кедендік бақылауға жататын көлік құралдар.
Қазақстан Республикасының әр құқық саласы белгілі принциптерге негізделеді. Принциптері дегеніміз құқықтың негізгі бастауы. Кеден бақылаудың принциптері:
1) заңдылық;
2) заң алдындағы қорғалу мен теңдік құқығын қамтамасыз ету, сыртқы экономикалық және кеден ісі саласындағы өзге де қызметке қатысушылардың құқықтарын құрметтеу мен сақтау;
3) жариялылық принциптерінде құрылады[12].
Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына әкелiнген тауарлар мен көлiк құралдары Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасынан өткен кезден бастап және кодекстiң 14-бабына сәйкес шартты шығаруды қоспағанда,
1) еркiн айналыс үшiн шығарылғанға;
2) жойылғанға;
3) мемлекеттiң пайдасы үшiн тауардан бас тартқанға не оларды мемлекеттiк меншiкке айналдырғанға;
4) тауарларды, көлiк құралдарын Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасынан тысқары жерлерге нақты шығарғанға дейiн кедендiк бақылауда болады.
Қазақстандық тауарлар мен көлiк құралдары оларды Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан тысқары жерлерге әкету кезiнде кедендiк декларацияны берген немесе тауарларды Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан тысқары жерлерге әкетудi жүзеге асыруға тiкелей бағытталған өзге де әрекеттер жасаған кезден бастап Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасынан өткенге дейiн кедендiк бақылауда болады [13].
Кеден органдары тұлғалардың қазақстандық тауарлар мен көлiк құралдарын не оларды қайта өңдеу өнiмдерiнзаңмен негізделген Кодексте айқындалған тәртiппен кедендiк режимдердiң талаптарына сәйкес қайта әкелу туралы мiндеттемелерiн орындауына кедендiк бақылауды жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн барлық тауарлар мен көлiк құралдары кедендiк бақылауға жатады.
Кеден органдары Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан кеден органының рұқсатынсыз шығып кеткен көлiк құралдарын тоқтатуға, сондай-ақ теңiз, iшкi су және әуе кемелерiн мәжбүрлеп қайтаруға құқылы. Бұл орайда шетелдiк кемелер мен басқа мемлекеттердiң аумағындағы кемелердi ұстау (қайтару) жөнiндегi әрекеттер Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға сәйкес жүргiзiледi.
Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру, және (немесе) кедендiк тексерiп қарау арқылы кедендiк бақылауды жүзеге асыру, оларды сақтау және кедендiк қадағалаумен өткiзу мақсаттары үшiн Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы бойында, кедендiк ресiмдеу, алдын ала операцияларды жүргiзу орындарында, тауарларды қайта тиеу, оларды тексеру және кедендiк тексерiп қарау орындарында, кедендiк бақылаудағы тауарларды тасымалдайтын көлiк құралдарын уақытша сақтау, тұрақ орындарында, кеден қоймаларында, арнайы экономикалық аймақ аумағында, еркiн қоймаларда, бажсыз сауда дүкендерiнде, кеден органдары орналасқан орындарда кедендiк бақылау аймақтары құрылады.
Кедендiк бақылау аймақтары оларда кедендiк бақылауға жататын тауарлар ұдайы болған жағдайларда - тұрақты, немесе тауарларды тексеру немесе кедендiк тексерiп қарау қажет болған жағдайда уақытша жәнезаңмен негізделген ндай операцияларды жүргiзу кезiне құрылатын болуы мүмкiн.
Кедендiк бақылау аймақтарын құру мен белгiлеудiң тәртiбiн, сондай-ақ кедендiк бақылау аймағына жiберу тәртiбiн кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган айқындайды.
Адамдарды кедендiк бақылау аймағына жiберу - тек кеден органының рұқсатымен жүзеге асырылады, ал құқық қорғау органдары мен арнаулы қызметтер үшiнзаңмен негізделген органдардың қаулысын немесе ұйғарымын көрсету бойынша рұқсат етiледi.
1.2 Кедендік бақылаудың жүргізудің нысандары
Кедендiк бақылау жүргiзу кезiнде кеден органдары Қазақстан Республи-касы заңдарының және Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының сақталуын қамтамасыз ету үшiн жеткiлiктi болып табылатын кедендiк бақылау нысандарын пайдаланады.
Кедендiк бақылау нысандарын таңдау кезiндезаңмен негізделген Кодекстiң 60-тарауында көзделген тәуекелдiктi бағалау мен басқару пайдаланылады. Кедендiк бақылаудың басқа нысандарын қолданбау не олардан босату тұлғаларзаңмен негізделген Кодекстiң ережелерiн сақтау мiндеттiлiгiнен босатылады дегендi бiлдiрмеуге тиiс. Қажет болған жағдайда кеден органдарызаңмен негізделген Кодекстiң көрсетiлген жағдайларды қоспағанда, кедендiк бақылаудың барлық нысандарын пайдалана алады [14].
Кедендiк бақылау нысандары:
1) кедендiк декларацияны, құжаттар мен мәлiметтердi тексеру;
2) ауызша пiкiр сұрау;
3) түсiндiрмелер алу;
4) кедендiк қадағалау;
5) тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру;
6) тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау;
7) жеке тексеру;
8) тауарларды арнаулы таңбалармен таңбалау Кеден Кодексте және Қазақстан Республикасының салық заңдарында көзделген жағдайларда оларға бiрдейлендiру белгiлерiн соғу;
9) тауарлар мен көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк жүйесiн тексеру;
10) тауарлар мен көлiк құралдарын есепке алу;
11) үй-жайлар мен аумақтарды тексеру болып табылады.
1. Кедендiк декларацияны, құжаттар мен мәлiметтердi тексеру Кеден органдары, құжаттардың түпнұсқалылығын және мәлiметтердiң дұрыстығын анықтау мақсатында, тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк ресiмдеу кезiнде берiлген кедендiк декларацияны, құжаттарды және мәлiметтердi тексередi. Кеден органдарына кедендiк ресiмдеу кезiнде берiлген мәлiметтердiң дұрыстығын тексеру оларды басқа дерек-көздерден алынған ақпаратпен салыстыру, арнаулы кедендiк статистиканың мәлiметтерiн талдау, ақпараттық технологияларды пайдалана отырып мәлiметтердi өңдеу арқылы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған басқа да тәсiлдермен жүзеге асырылады. Кедендiк бақылауды жүзеге асыру кезiнде кеден органы кедендiк декларациядағы ақпараттарды тексеру мақсатында тұлғалардан жазбаша түрде барлық құжаттар мен мәлiметтердi сұратып алуға құқылы. Iрiктеп тексеру негiзiнде кеден органдарының құжаттар мен мәлiметтердi тексеруiне жол берiледi.
2. Ауызша пiкiр сұрау Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн тауарлар мен көлiк құралдарына кедендiк ресiмдеудi жүргiзу, алдын ала операциялар мен өзге де кедендiк рәсiмдер кезiнде кеден органдарының лауазымды адамдары тұлғалардан ауызша пiкiр сұрауға құқылы, аталған тұлғалардан мұндай пiкiр сұрау нәтижелерi жазбаша нысанда ресiмделмейдi.
3. Түсiндiрмелер алу Түсiндiрмелер алу - кеден органдары лауазымды адамдарының декларанттардан және кедендiк бақылауды жүзеге асыру үшiн маңызы бар мән-жайлар туралы мәлiметтердi бiлетiн өзге де адамдардан кеден iсi саласындағы қажеттi ақпаратты алуы. Түсiндiрме жазбаша нысанда ресiмделедi. Адамды түсiндiрме алу үшiн шақыру туралы хабарламаға тиiстi кеден органының басшысы қол қояды және шақырылған адамға қол қойғызып алу арқылы тапсырылады.
4. Кедендiк қадағалау - кеден органдары лауазымды адамдарының кедендiк бақылаудағы тауарлар мен көлiк құралдарының тасымалдануын, олармен жүк және өзге де операциялардың жасалуын көзбен шолып, оның iшiнде техникалық құралдарды қолдана отырып бақылауы.
5. Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру Кеден органы лауазымды адамдарының тауарлар мен көлiк құралдарын, оның iшiнде халықаралық почта жөнелтiмдерiн, жеке тұлғалардың багажын қарауы кедендiк бақылаудағы тауарлардың сипаты, шығарылған жерi, жай-күйi, мөлшерi туралы, тауарларда, көлiк құралдарында және олардың жүк тиелетiн бөлiктерiнде кедендiк пломбалардың, мөрлердiң және басқа да қондырылған бiрдейлендiру құралдарының бар екендiгi туралы мәлiметтердi растау үшiн жүзеге асырылады. Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру - егер мұндай тексеру көлiк құралы мен оның жүк тиелетiн бөлiктерiн ашумен және тауарлардың орамаларын бұзумен байланысты болмаса, кедендiк бақылау мақсаттары үшiн тауарларды, жеке тұлғалардың багажын, көлiк құралдарын, жүкке арналған ыдыстарды, кедендiк пломбалардың, мөрлердiң және өзге де тауарларды бiрдейлендiру құралдарының бар-жоқтығын сырттай көзбен тексеру.
Кедендiк бақылау аймағында тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де адамдар және олардың өкiлдерi тексеру кезiнде қатысуға тiлек бiлдiретiн жағдайларды қоспағанда, аталған адамдардың қатысуынсыз жүргiзiлуi мүмкiн.
Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру нәтижелерi бойынша кеден органдарының лауазымды адамдары, егер мұндай тексерудiң нәтижелерi кедендiк мақсаттарда пайдаланылатын болса, белгiленген нысан бойынша акт жасайды. Кеден органының лауазымды адамдары тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамның талабы бойынша акт жасауға мiндеттi. Кедендiк қарау жүргiзiлгендiгi туралы актiнiң екiншi данасы тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамға тапсырылады.
6. Тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау Кедендiк тексерiп қарау - кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың орамаларын немесе көлiк құралының жүк тиелетiн бөлiктерiн не ыдыстарды, контейнерлердi және тауарлар бар немесе болуы мүмкiн өзге де орындарды ашумен байланысты тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты iс-әрекетi. Кедендiк тексерiп қарау тауарларды кедендiк мақсаттар үшiн бiрдейлендiру, мәлiмделетiн мәлiметтердiң дұрыстығын анықтау не Қазақстан Республикасының кеден заңдарын бұзу туралы ақпарат болған кезде мұндай ақпаратты тексеру, сондай-ақ iрiктеп тексерудiң негiзiнде кедендiк бақылау жүргiзу мақсатында жасалады. Декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де тұлғалар және олардың өкiлдерi өздерiнiң бастамасы бойынша тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау кезiнде қатысуға құқылы. Тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiгi бар декларант немесе өзге тұлғалар және олардың өкiлдерi кеден органы лауазымды адамдарының талабы бойынша тауарлар мен көлiк құралдарын тексерiп қарау кезiнде қатысуға және кеден органының лауазымды адамдарына қажеттi жәрдем көрсетуге мiндеттi. Тасымалдаушы арнайы уәкiлеттiк берген өкiл болмаған жағдайда, көлiк құралын басқаратын жеке тұлғазаңмен негізделген мiндеттi атқарушы болып табылады.
Кеден органы декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де адамдар және олардың өкiлдерi болмаған кезде, мынадай жағдайларда:
1) аталған адамдар тауарлар мен көлiк құралдары тапсырылғаннан кейiн он күн өткен соң келмеген жағдайда;
2) ұлттық қауiпсiздiкке, адамның өмiрi мен денсаулығына, қоршаған ортаға, Қазақстан Республикасы халықтарының мәдени игiлiгiн сақтауға қауiп болған жағдайда және кейiнге қалдыруға болмайтын өзге де жағдайларда;
3) тауарларды халықаралық почта жөнелтiмдерiмен жiберген кезде;
4) тауарлар мен көлiк құралдарын Қазақстан Республикасының кедендiк аумағында кедендiк режимдi бұза отырып қалдырған жағдайда тауарлар мен көлiк құралдарына кедендiк тексерiп қарау жүргiзуге құқылы.
Аталған жағдайларда тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау екi куәгердiң қатысуымен жүргiзiледi және кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiткен нысан бойынша кедендiк тексерiп қарау актiсi ресiмделедi.
Кедендiк тексерiп қараудың нәтижелерi бойынша екi дана етiп акт жасалады. Кедендiк тексерiп қарау жүргiзiлгендiгi туралы актiде мынадай мәлiметтер: кедендiк тексерiп қарауды жүргiзген кеден органының лауазымды тұлғалары мен оны жүргiзу кезiнде қатысқан адамдар туралы мәлiметтер; декларанттың, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де адамның қатысуынсыз кедендiк тексерiп қарау жүргiзудiң себептерi; кедендiк тексерiп қараудың нәтижелерi көрсетiледi. Актiнiң екiншi данасы тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамға не оның өкiлiне тапсырылады.
7.Жеке тексерiп қарау Кедендiк бақылаудың ерекше нысаны ретiндегi жеке тексерiп қарау Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өтетiн не кедендiк бақылау аймағындағы немесе халықаралық әуежайдың транзит аймағындағы жеке тұлғаның Қазақстан Республикасының заңдарын бұзу объектiлерi болып табылатын тауарларды өзiнде жасырып, бермей тұр деп ойлауға жеткiлiктi негiздер болған жағдайда, кеден органы басшысының, оны алмастырушы адамның не Қазақстан Республикасының кедендiк шекара-сындағы бақылау-өткiзу пунктi уәкiлеттi лауазымды адамының жазбаша шешiмi бойынша жүргiзiледi. Жеке тексерiп қарау жүргiзуге байланысты рәсiмдi және жеке тексерiп қарауды рәсiмдеу тәртiбiн кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган айқындайды.
Жеке тексерiп қарау басталар алдында кеден органының лауазымды адамы жеке тұлғаға кеден органы басшысының немесе оны алмастырушы адамның жеке тексерiп қарауды жүргiзу туралы шешiмiн көрсетуге, жеке тұлғаны мұндай тексерiп қарауды жүргiзу кезiндегi құқықтарымен таныстыруға және жасырған тауарларын өз еркiмен беру туралы ұсыныс жасауға мiндеттi. Кеден органы лауазымды адамының жеке тексерiп қарау жүргiзу кезiндегi iс-әрекетi жеке тұлғаның ар-намысы мен абыройына нұқсан келтiрмеуге тиiс. Өзiне қатысты жеке тексерiп қарау жүргiзiлiп отырған жеке тұлғаның: жеке тексерiп қарау жүргiзу басталғанға дейiн оны жүргiзу тәртiбiмен және жеке тексерiп қарау жүргiзу туралы шешiммен танысуға; Қазақстан Республикасының заңдарын бұзу объектiлерi болып табылатын өзiнде жасырған тауарларын өз еркiмен беруге; жеке тексерiп қарау жүргiзетiн кеден органы лауазымды адамының жеке тексерiп қарау жүргiзу туралы хаттамаға мiндеттi түрде енгiзе отырып, мәлiмдеме жасауға; жеке тексерiп қарау жүргiзудiң нәтижелерiмен және iс жүргiзу құжаттарымен танысуға; жеке тексерiп қарау жүргiзетiн кеден органы лауазымды адамдарының iс-әрекеттерiнезаңмен негізделген Кодекске сәйкес шағым жасауға; адвокаттың қызметтерiн пайдалануға құқығы бар.
Өзiне қатысты жеке тексерiп қарау жүргiзiлген жеке адамға жеке тексерiп қараудың жүргiзiлгенi туралы хаттаманың көшiрмесi, тауарлардың алынып қойғаны туралы актi берiледi. Жеке тексерiп қарауды тексерiлiп қаралатын адаммен бiр жыныстағы кеден органының лауазымды адамдары сол жыныстағы екi куәгердiң қатысуымен санитарлық-гигиеналық талаптарға сай келетiн оқшауланған үй-жайда жүргiзедi. Бұл үй-жайға басқа жеке тұлғалардың енуiне және олардың тарапынан жеке тексерiп қараудың жүргiзiлуiн қадағалау мүмкiндiгiне жол берiлмеуге тиiс. Тексерiп қаралатын адамның дене органдарын тексерiп зерттеудi маман-дәрiгер, қажет болған жағдайда арнайы медициналық техниканы пайдалана отырып жүргiзуге тиiс.
Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, маман-дәрiгердiң кеден органы басшысының немесе оны алмастырушы адамның жеке тексерiп қарауды жүргiзу туралы шешiмiн орындаудан жалтаруға құқығы жоқ. Жеке тексерiп қараудың жүргiзiлгендiгi туралы кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiтетiн нысан бойынша хаттама жасалады. Хаттамаға - жеке тексерiп қарауды жүргiзген кеден органының лауазымды адамы, өзiне қатысты тексерiп қарау жүргiзiлген жеке тұлға, куәгерлер, ал тексерiп зерттеу жүргiзiлген кезде - дәрiгер қолдарын қояды.
8. Тауарларды арнаулы таңбалармен таңбалау, оларға бiрдейлендiру белгiлерiн қою Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда кеден органдары кедендiк бақылауды тауарларда (олардың орамаларында) арнаулы таңбалардың, бiрдейлендiру белгiлерiнiң немесе оларды Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына әкелудiң заңдылығын растау үшiн пайдаланылатын тауарларды белгiлеудiң өзге де тәсiлдерiнiң болуын тексеру жолымен жүзеге асырады. Тауарларда арнаулы таңбалардың, бiрдейлендiру белгiлерiнiң немесе тауарларды белгiлеудiң өзге де тәсiлдерiнiң болмауы, егер өзiнен мұндай тауарлар табылған адам, декларант не өзге де мүдделi адам басқаша дәлелдей алмаса, Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына тауарларды кедендiк ресiмдеу мен шығару жүргiзiлмей жүзеге асырылған тауарлар әкелу ретiнде қаралады.
9. Тауарлардың және көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк жүйесiн тексеру Кедендiк бақылаудың нысаны ретiндегi тауарлардың және көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк жүйесiн тексеру мынадай жағдайларда: кеден ережелерiне сәйкес кедендiк ресiмдеудiң оңайлатылған рәсiмдерiн қолдану туралы мәлiмдеген кезде; Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртiппен есепке алынуға тиiс тауарларды шартты түрде шығарған кезде; кеден брокерлерi, кедендiк тасымалдаушылар ретiндегi қызметтi жүзеге асыратын, сондай-ақ жекелеген кедендiк режимдер шеңберiнде және уақытша сақтау бойынша кеден қызметтерiн көрсету жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын тұлғаларға қатысты; кедендiк бақылаудағы тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларды тексеру кезiнде қолданылады. Есеп пен есептiлiк жүйесiн тексеру кеден iсi саласындағы сыртқы экономикалық және өзге де қызметтi тексерудi пайдалана отырып кедендiк бақылау жүргiзу кезiнде iске асырылуы мүмкiн.
10. Тауарлар мен көлiк құралдарының есебiн жүргiзу Шартты түрде шығарылған тауарлар мен көлiк құралдарын, тарифтiк және тарифтiк емес реттеу шаралары белгiленген тауарларды бақылауды қамтамасыз ету мақсатында кеден органдарызаңмен негізделген Кодекске сәйкес кедендiк ресiмдеу мен кедендiк бақылау кезiнде тұлғалар беретiн мәлiметтер негiзiнде, кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен және нысандарда Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн тауарлар мен көлiк құралдарының есебiн жүргiзедi. Қазақстан Республикасының аумағында шартты түрде шығарылған тауарлар мен көлiк құралдарын пайдаланатын тұлғалар және Кеден Кодексінде белгiленген өзге де тұлғалар олардың есебiн жүргiзуге және кеден органдарына кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен есептiлiк тапсыруға мiндеттi.
11. Үй-жайлар мен аумақтарды тексеру Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден бақылауын жүргiзу мақсатында кеден органының лауазымды адамдары қызметтiк куәлiгiн және кеден органының басшысы қол қойған нұсқаманы көрсеткен кезде, кедендiк бақылауға жататын тауарлар мен көлiк құралдары, кедендiк бақылау үшiн қажеттi құжаттар болатын, не болуы мүмкiн, не кедендiк бақылаудағы тауарларға қатысты қызмет жүзеге асырылатын аумақ пен үй-жайларға (тексерiп қарау мен тiнту жүргiзу құқығынсыз) кiруге құқығы бар[15]. Кiруге прокурор рұқсат ететiн тұрғын үй-жайларды қоспағанда, аумаққа және үй-жайға кiргiзуден бас тартқан жағдайда кеден органдарының лауазымды адамдары, аумаққа және үй-жайға екi куәгердiң қатысуымен қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кiруге құқылы. Үй-жайларға қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кiрудiң барлық жағдайлары туралы кеден органдары жиырма төрт сағаттың iшiнде прокурорды хабардар етедi. Кеден органдары лауазымды адамдарының аумақ пен үй-жайларға кiруiне қарсылық көрсеткен адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады. Кейiнге қалдыруды күттiрмейтiн жағдайларда прокурордың рұқсаты талап етiлетiн әрекеттер рұқсатсыз да, бiрақ кейiннен прокурорды жиырма төрт сағаттың iшiнде жазбаша хабардар ете отырып жүргiзiлуi мүмкiн. Прокурор аталған хабарламаны алғаннан кейiн жүргiзiлген әрекеттердiң заңдылығын тексередi және олар заңсыз болған жағдайда күшiн жояды немесе тыйым салу-шектеу сипатындағы шараларды өз қаулысымен тоқтатады.
Кедендiк бақылауды өткізгеннен кейін қандайда бір құқық бұзушылық болғанын дәлелдеу үшін кедендік сараптама жүргізіледі.
1.3 Кеден ісіндегі сараптама түсінігі және кеден ісіндегі сараптаманы тағайындау
Кеден ісінде, кеден шекарасында қызмет атқарушы объектілердің кәсібінде, кедендік инфрақұрылымда және кедендік аумақта арнайы білімді қажет ететін жағдайлар туындауы мүмкін.
Егемендік алғаннан кейін ҚР - сы халықаралық саудаға белсене араласына байланысты. ҚР кеден қызметі кедендік саясатта белсенді шаралар қолдануға мәжбүр болды.
Осындай шаралардың бірі ҚР кеден органдары жүйесінде сараптамалық орталықтарды құру болды. Сған сәйкес кедендік зертханалар құру, зеттеу құрылғыларын орнату, білікті мамандарды жинақтау, нормативтік және ғылыми - әдісемелік база құру концепцияларын қарастырыла бастады. Заңмен негізделген 1995 жылы орталық кеден зертханасы құрылып, оның қызметіне әр түрлі зерттеулер мен сараптамалар жүргізу, кедендік бақылау мен рәсімдеу кірді.
Мына мәселелер бойынша шешім қабылдау кеден органдарының қызметіне жатады :
1. ТМД СЭҚ ТН сәйкес тауар коды;
2. Тауардың шығарылған елі;
3. Кедендік құны;
4. Тауарларды қайта өңдеуге байланысты кедендік режимді анықтау;
5. Тауардың ұсынылуы;
6. Тауардың контрабандалық және контрафактілік деңгейі[16].
Кедендік мақсатта сараптаманың көптеген түрі жүргізіледі. Сараптама белгілі бір білімді қажет ететін ғылыми зерттеудің бір түрі. Сараптама кәсіби билікті - сарапшының қатысуымен жүргізіледі. Сааптамалық зерттеудің ерекшелігі, нақты бір саулдарға билігі бір мерзім ішінде нақты жауап табу. Араптамалық зерттеу қабылдаған сұрақтарға жауап берілген жазбаша қортындының дайындалумен аяқталатды. Сараптаманың қортындысы талас тудыратын мәселелерге шешім табу үшін қажет.
Сараптамалық зерттеу, сарапшы қойылған сұрақтарды шешу үшін зерттеу құралдары мен әдістерін қалай пайдалану қажеттігін өзі шешкендіктен ғылыми жұмыс деп есептеледі. Әлемде сараптаманың мыңдаған түрі кездеседі. Олардың көмегімен әр қилы объектілер зерттеліп, әр түрлі мәселелер шешіледі. Кез - келген сарапшының мақсаты ортақ - әділдік орнаиу сарапшыларды әр түрлі белгілеріне сәйкес жүйелендіруге және жіктеуге болады.
Мақсаты бойынша сараптама процессуалдық сипаттағы Кеденкік және Кедендік емес деп бөлінеді[17].
Сараптаманы жүйелендіру ғылыми саласына немесе қызмет саласына байлаысты жүргізіледі (ғылыми тәжірибелік білім саласында).заңмен негізделген шартқа сәйкес сараптаманы, экономикалық, криминалистикалық, медециналық, шығармашылық, тауар жүргізушілік, экономикалық және басқа топтарға бөлінеді.
Әр топқа сәйкес әр түрлі сараптама түрлері қолданылады, алайда олардың ортақ белгілері: сараптама заты, объекті, әдісі ен сараптамалық зерттеу міндеттері өз кезегінде бірдей сараптаманың ішінде сараптама түрлері, мен оларға ұқсас типтері болуы мүмкін.
Сараптама жүргізілуіне байланысты - алғашқы және қайталана , шешу міндеттеріне байланысты - негізгі және қосымша, зерттеу объектілерінебайланысты аз және көп объектілі, сарапшылар мен олардың атқаратын жұмысына байланысты - жеке және топтасқан деп бөлінеді.
Кедендік сараптама - бұл кеден ісінің фискалдық, бақылау, экономикалық, құқық қорғау, статистикалық және қорғау сипатындағы, әр түрлі сараптамалардың жүргізуін талапе ететін арнайы ғылыми- тәжірибелік зерттеу. Сараптаманы нақты өткізуді белгілеу үшін кеден органы қызметкері сәйкесінше сараптама өткізу тәжірибесі мен теориялын білуі қажет.
Кедендік сараптаманы сараптамалардың ерекше тобына жатқызуға болады, себебі оның өзіне тән: заты, міндеттері, объекті мен зерттеу әдістері бар [18].
Кедедік сараптама объектілері материалдандырылған ақпарат көздері: тауарлар мен заттар, оларды зерттеу үшін алынатын үлгілер мен сұрыптар, кеден ережесіне бұзған контрабанда объектілері, тауар тасымалдауда қатар жүретін әр түрлі құжаттар.
Кедендік сараптама пәніне кеден ісінің жалпы проблемаларымен қатар кедендік бақылау процедуралырын да жатқызуға болады. Олардың ішіндегі маңыздылыларының сараптама түрін анықтау, кедендік бақылау объектісінің жағдайы мен белгіленуі; СЭҚ ТН сәйкес тауардың жіктелуі; тауарлардың кедендік құнын анықтау; тауарлардың нарықтық құнын анықтау, тауарлардың сапалық көрсеткіштерін анықтау (маркасаы, сұрабы, түрі, материалдардың шынйылығы т.б.), таардың сипатын анықтау (лицензиялы, акциздік, қос ұсынылымдағы), тауардың шығарылған елін, онда шикізаттан дайын өнімінің шығу нормасын, тауардағы есрткізаттарының жоқтығын, бағалы заттарды, ескі құндылықтарды, мұражайдың бағалы заттарын анықтау.
Кеден сарапшылары кедендік тәртәпті бұзуға байланыстыжәне контрабандамен күресуге байланысты сараптаманың криминалистикалық түрлерін қолданады.
Кеден сарапшыларымен шешілетін басты мәселелер қатарына мыналар жатады: объектіледі теңестіруге жіберу, сұлбасы арқылы объектіні анықтау , үлгі бойынша таардың СЭҚ ТН сәйкес атауын, сапасы мен шығарылған елін анықтауды; диагностикақалық, яғни оқиғалардың өрбу механизмін, әрі қарай өрбу әдісін, себепті байланыстыратын анықтау жұмыстарын да сыған жатқызуға болады. Сонымен қатар, технолгиялық сараптамалар; шығару нормасын анықтау, шикізат көзін анықтау, сарапама алдында жүргізілетін шаралар заң бұзуғаәсер еткен жағдайды анықтау мен оларды жою шараларын жасақтауды жатқызады.
Кедендік сараптаманың тағы бір ерекшелігі, тек сараптама арқылы ғана тауардың кедендік атауын анықтау мәселесін, тауардың шығарылған елі мен кедендік құнын анықтау мәселелерін шешуге болады.
Әлеуметтанулық зерттеулердің сапалық әдістеріне жататын сараптаманың эмпирикалық мәні зор. Сарпатама (expertus - лат.тілінен тәжірбиелі, experiti - қолдану, сынау сөзінен шыққан) көптеген анықтамалар бойынша, сұрақ, мәселенің шешімін табу үшін белгілі бір білім саласында (ғылым, техника, өнер, кәсіп, т.б.) арнайы білімді қажет ететін зерттеу саласы. Сонымен қатар, Ожегов сөздігінде, Экспертиза (сараптама) - қандай да бір сұрақ бойынша қорытынды жасау сарапшының қарастыруы деп көрсеткен. Ал ғаламтордағы ағылшын сөздігінде сарапшы (expert) - өзінің кәсіби, мамандандырылған саласында шебер, аса білімді тұлға деп жазған. Сараптама дегеніміз - арнайы білімді қажет ететін қандай да бір мәселені қажетті адамдар (сарпашылар) көмегімен шешуге арналған зерттеу. Сараптамалар ноологиялық (трансцендентальды, мистикалық, астрологиялық, т.б), гуманитарлық, әлеуметтік және ғылыми-жаратылыстанулық болуы мүмкін. Сараптамның мұндай әр түрі символикалық, құндылықтық, нормативтік немесе дескриптивті формада біліміге ие қабілеті бар сарапшыларды қажет етеді.
Сараптаманың әр түрі болады, оның көпшілгінің қызметі заңмен анықталып, міндеттері, қолдану аймағы құжаттарда көрсетілген.
Кеден сараптама өндірісі Қазақстан Республикасының аумағында әрекет етуші қылмыстық процессуалдық талаптарға және кеден заңдылығына сәйкес қарастырылады.Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық заңдарына сәйкес жүзеге асырады. Кедендік сараптама қазақстандық кеден органдарымен тағайындап кеден бақылау немесе контрабанда қылмыстық ісін тануды жүзеге асыраған кедендік органдарда және кеден органдарының компетенцияға қатысты басқа да қылмыстар танымдық өндірістерде тағайындалады[19].
Сараптама мынадай жағдайда тағайындалады: кеден бақылауын немесе кеден рәсімдеуін жүргізген Қазақстан Республикасыныңкеден органдарының өкілетті тұлғасы яғни кеден бақылауын және кеден рәсімдеуін жүзеге асырушы органның бастығының келісімімен немесе оның орынбасарымен жүргізіледі.
НТП ісін жүргізу- кеден органдарының өкілетті тұлғасымен НТП ісі бар өндістізаңмен негізделген органдарының бастығымен немесе оның орынбасарымен немесезаңмен негізделген ған қатысты контрабанда және кеден ережелерін бүзумен күресі бөлімінің бастығымен немесе оның орынбасарымен келісілген келісімі бойынша,ал бұл істі қарау кезде кеден органдарының өкілетті тұлғасы жүзеге асырған іс болып есептеледі және солардың келісімі арқылы жүзеге асырады.
Кедендік сараптаманың мақсаты Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлардың сапалық құрамын анықтау үшін, олардың Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес дұрыс жіктелуі үшін зерттеу жүргізу болып табылады.
Кеден органдары:
1) кедендік ресімдеу мен кедендік бақылауды жүзеге асырған;
2) алдын ала шешім қабылдаған;
3) кеден ісі саласында құқық бұзушылықтар анықталған жағдайларда кеден органдары лауазымды адамдарының тауардың сапалық құрамын айқындауы мүмкін болмаған кезде кедендік сараптама тағайындауы мүмкін.
Тауарлар, кедендік және өзге де құжаттардағы тауарлар туралы мәліметтер, бiрдейлендiру құралдары кедендік сараптамалардың объектілері болып табылады.
Кедендік сараптаманы кедендік зертханалардың сарапшылары жүргізеді.
Кедендік сараптаманы жүргізу үшін:
1) кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау сатысында немесе алдын ала шешім қабылдау кезінде, сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың өтініштері бойынша - кедендік сараптамаға жолдама;
2) кеден ісі саласындағы құқық бұзушылықтар бойынша - кедендік сараптама тағайындау туралы қаулы негіз болып табылады.
Жолдамада не қаулыда:
1) кедендік сараптама жүргізу үшін негіздеме;
2) кедендік сараптама жүргізілуге тиіс кеден зертханасының атауы;
3) сарапшының алдына қойылған мәселелер;
4)сарапшының қарауына берілетін материалдар көрсетіледі.
Кедендік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кафедра: Кеден ісі
Пән: Кеден ісін ұйымдастыру
Тақырып: Кедендік сараптама: мақсаттары, міндеттері, объектілері
2013 жыл.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Кедендік сараптама кедендік әкімшілік жүргізу нысаны ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1Кедендік бақылау жүргізу принциптері және орындалу тәртібі ... ... ... ... ...5
1.2Кедендік бақылаудың жүргізудің нысандары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..9
1.3Кеден ісіндегі сараптама түсінігі және кеден ісіндегі сараптаманы тағайындау ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
1.4 Кеден сараптамасын жүргізудің құқықтық нысаны ... ... ... ... ... ... ... . ... .19
1.5 Тауар шығарылған елді анықтау, тауардың шығу тегі туралы сараптама актісін жасау және ішкі айналым үшін тауар шығарылған елді айқындау және тауардың шығу тегі туралы сертификатты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 5
2 Қазіргі кездегі сараптама жүргізудің жағдайын жетілдіру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
2.1 Қазақстан Республикасына импортталатын тауарлардың кедендік құнының олардың сапасы мен санына сәйкестiгiне тәуелсіз сараптама жүргiзу - ҚР кеден органдарының сараптама қызметін жетілдірудің қолайлы түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 41
КІРІСПЕ
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі - кеден саясаты ұлттық экономикамыздың дамуы мен күшеюі, экономикалық және саяси қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін өте қажетті сала - экспорт пен импорттың іс-әрекетін, яғни мемлекетіміздің ішкі сауда саясаты мен сыртқы сауда саясатын анықтайды.
Қазақстан Республикасының Кеден Кодексінің 3-бабында көрсетілгендей, Қазақстан Республикасының кеден саясаты:
1. Қазақстан Республикасында Қазақстан Республикасының ішкі және сыртқы саясатының құрамдас бөлігі болып табылатын бірыңғай кеден саясаты жүзеге асырылады.
2. Кеден саясаты өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарының қарауына жатады.
3. Қазақстан Республикасының экономикасын дамытуды ынталандыру және экономикалық мүдделерін қорғау, тиімді кедендік бақылауды қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген өзге де мақсаттар Қазақстан Республикасы кеден саясатының негізгі мақсаттары болып табылады.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев кедендік түсімдер мен салықтарды жинауды арттыру мақсатында алдымен автоматтандырылған жүйеге көше отырып, кеден қызметін нығайту керектігін айтқан болатын. Заңмен негізделген сөзінен кеден саясатының елбасымыздың да ойында жүрген келелі мәселе екенін анықтауға болады. Ел туралы айтпас бұрын, онымен қарым-қатынас жасамас бұрын әрбір ел әуелі сол елдің кедендік саясаты мен экономикасын зерттеп, содан кейін шешім қабылдайды.
Елдің әлеуметтік-экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін халықаралық сауда қарым-қатынастарды реттеп, үйлестіріп отыратын органның бірі - кеден қызметі. Кеден қызметінің қаншалықты сапалы, ел үшін тиімді әрі экономикамыздың даму беталысына ықпалы кедендік скаясаттың жемісі болып табылады. Тәуелсіздік тұсында құрылған Қазақстанның кеден қызметі соңғы 12-13 жылдың бедерінде қалыптасу кезеңін артқа тастап, бүгінде жасампаздық жолына түсті. 2009 жылғы қаңтар-сәуір айлары ішінде республиканың кеден органдары бюджетке 90,0 млрд. теңге кедендік төлемдер мен салықтардың түсімін қамтамасыз етті. 2008 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 20,3 млрд. теңгеге немесе 28,9 % артық.заңмен негізделген жоғарыдағы мәліметтерден Қазақстан Республикасының экономикалық және саяси дамуы үшін кеден саясатының үлкен рөл ойнайтынын және бұл тақырыптың қаншалықты өзекті екендігін аңғаруға болады.
Бүгінгі таңда ҚР - сы сыртқы экономикалық қызметке белсенді қатынасуда. Бұл тендения кедендік саясат саласында айқындалған шараларды жүргізді талап етеді: қазақстандық нарықты қорғау, отандық өндірушілер мен тұтынушыларды қорғау, экономикалық дамуын қолдау мен сауда саясаты саласындағы міндеттеді шешу.
Кеден органдарының алдында тұған міндеттерді бірі кедендік бақылауды жүзеге асыру, ал кедендік бақылау әдістерінің бірі кедендік сараптама жүргізу.
Курстық жұмыстың басты мақсаты кедендік сараптама жүргізуге байланысты кеден органдары қызметін жетілдіру жолындағы мақсаттарды айқындау.
Қойлған мақсатқа байланысты айқындалған міндеттер төмендегідей:
oo кедендік сараптама ұғымының анықтау мен оның жіктелуін қарастыру;
oo Кеден органдарында кедендік сараптама жүргізу ережелерін талдау;
oo ҚР кеден органдарының сараптама мен зерттеу жүргізуін талдау;
oo ҚР - да кедендік сараптама жүргізуде туындап отырған басты мәселелерді анықтау;
oo ҚР - да кедендік сараптама сапасылы жүргізуді бақылау жүйесін жетілдіру жолдарын анықтау;
oo ҚР кеден органдарының кедендік сараптама қызметі ісіне жаңа технологиялар мен жаңа зерттеу әдістерін енгізу жолдарын анықтау;
oo ҚР кеден органдарындағы сарапшылардың кәсіби деңгейлерін көтеру әдістерін анықтау.
Зерттеудің теориялық Курстық жұмыстың методологиялық негізі Қазақстан Республикасының қазіргі таңдағы заң актілері зерттелген - Қазақстан Республикасының Конституциясы; Қазақстан Республикасының кеден кодексі және басқа кеден ісі саласына қатысты заң актілері мен нормативті құжаттары, Қазақстан Республикасының Президентінің жарлықтары, Қазақстан Республикасының Үкіметінің қаулы, мен өкімдері, Кедендік бақылау комитетінің бұйрықтары мен ережелері және сонымен қатар Қазақстан Республикасының беделді, атақты ғалымдары Алибеков С.Т., Сарсембаев М.А., Баймуханов Э.П., Нұрмашев Ү.Ө., еңбектері де қарастырылды.
Курстық жұмыстың құрылымы алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге негізделген және кіріспе, екі тарау, қорытынды, ұсыныстардан пайдаланылған әдебиеттер тізімі және сілтемеден тұрады.
1. КЕДЕНДІК САРАПТАМА КЕДЕНДІК ӘКІМШІЛІК ЖҮРГІЗУ НЫСАНЫ РЕТІНДЕ.
1.1 Кедендік бақылау жүргізу принциптері және орындалу тәртібі
Құжаттар мен мәліметтерді тексеру, тауарлар мен көлік құралдарын тексеру, жеке тексеру, тауарлар мен көлік құралдарының есебі, ауызша сұрау алу, есеп пен есеп беру жүйесін тексеру, қоймалар ғимаратын және кеден бақылауына жататын тауарлар мен көлік құралдары орналасқан басқа да орындарды (адам өмірі мен денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктерге қауіпсіз және тауарлар мен көлік құралдарына зиян келтірмейтін техникалық құралдарды қолдану арқылы) тексеру - кеден бақылауының түрлері болып табылады.
Арнайы экономикалық аймақта кеден реттеулерін, соның ішінде кеден рәсімдеуін жүргізу өзекті проблема болып отыр. 2006 жылдың 16 қаңтарында Президенттің Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық аймақ туралы Заң күші бар жарлығы (бұдан кейін - Арнайы экономикалық аймақ туралы жарлық) қабылданды.
Кеден бақылауының мақсаты экспорттық ақша түсімдерінің өз уақытында түсуін және толықтығын қамтамасыз ететін, сондай-ақ импорт мақсатында валюта қаражатын заңды және негізделген түрде пайдалануды қамтамасыз ету болып табылатын кеден органдарына жүктелген валюталық бақылаумен қатар жүргізіледі.. Кеден заңы кеден рәсімдерін құрайтын келесі тараулардан тұрады: жалпы ережелер, алдын-ала жүргізілетін операциялар; уақытша сақтау; кедендік тасымалдау; мәлімдеу.
Сыртқы экономикалық қызмет және сыртқы сауда заңды және жеке тұлғалармен тауарлар мен көлік құралдарының мемлекет шекарасы арқылы өтуімен байланысты. Тауарлар мен көлік құралдары кедендік бақылауға жатады. Кедендік шекара арқылы өтетін тауарлар мен көлік құралдарының кеден бакылауының мәні мен түсінігін ескеру өте маңызды. Қазақстан Республикасының кедендік территориясына тауарлар мен көлік құралдарын әкелу кезінде, сонымен қатар, еркін кедендік аумак және еркін қойма территориясынан Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан өткендігі туралы кеден органын хабардар етуі керек және тауарларға көліктік, басқа да жөнелтпелі құжаттар ұсыну қажет.
Қазақстан Республикасының кедендік территориясынан тыс тауарлар мен көлік құралдарын шығара алатын тұлға Қазақстан Республикасының кеден органын алдын ала хабардар етуі қажет. Қазақстан Республикасының кеден органы мұндай хабарды тіркеуге және кедендік бақылауды жүзеге асыру үшін тауарлар мен көлік құралдарының келу орны мен уақытын таңдауға құқылы. Егер де тауарлардың иесі белгіленген хабарды жасамаса, онда мұндай міндет тасымалдаушыға жүктеледі.Кеден бақылауының мақсаты Қазақстан Республикасының Кеден кодекс нормаларын, басқа қазақстандық зандылық актілерін, нормативті құжаттарды, сонымен қатар, халықаралық келісімдерді сақтауды қамтамасыз ету болып табылады.
Кеден бақылауының міндеттеріне мыналар жатады:
а) кеден бақылауын нақтырақ жүргізу үшін мамандарды, сарапшыларды тарту;
ө) тауарлар мен көлік құралдардың, үй - жайлардың бірдейлендіруін жүргізу;
б) тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасынан өткізетін жеке және занды тұлғалардың қаржылық қызметін тексеру;
г) іріктемелі бақылау жүргізу.
Кеден бақылауы кеден органдарының лауазымды тұлғаларының белгіленген тізбектілікте жүзеге асыру бойынша және әрекет ететін заңдардың сақтауын қамтамасыз етуіне бағытталған, кеден шекарасы арқылы өтетін тауарлар мен көлік құралдарының өтуі кезінде тарифтік емес реттеу шараларын сақтау әрекетін білдіреді. Әкелу кезінде кеден бақылауы Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан тауарлар мен көлік құралдарының өтуі кезінен басталады. Әкелу кезінде кеден бақылауы Қазақстан Республикасының Кеден кодексімен қарастырылмаған тауарлар мен көлік құралдарының шығарылымы кезінде кеден бақылауы Қазақстан Республикасының кеден шекарасын өту кезінен бастап аяқталады.
Кеден бақылауының объектісі - Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан өтетін тауарлар мен көлік құралдар; олар туралы мәліметтер мен құжаттар;заңмен негізделген тауарларға қатысы бар заңды және жеке тұлғалар -- кеден брокерлері, декларанттар, кедендік тасымалдаушылар және тағы басқа кеден шекарасы арқылы тауарлар мен көлік құралдарының өту тәртібіне сәйкес олардың құжаттары; тауарлар мен көлік құралдарына қатысты кеден органдарының рұқсатымен декларантпен кедендік режимдерді таңдау мүмкіндігі мен сақтау.
Кеден бақылауы мынадай сатыларға да жүргізіледі: тауарлар қозғалысы, оның өндірісі, сақтау, сатып алу, сату, тиеу, түсіру, қораптау, жүк тасу, сақтандыру, пайдалану және т.б[11].
Кеден бақылауын жүргізуді қамтамасыз етуге мыналар жатады:
- сыртқы экономикалық айналымды тездетуге көмектесетін шарттарды құру;
- тауарлар мен көлік құралдарының кеден шекарасы арқылы өтудің рұқсат етілген тәртібі;
- контрабандамен, кеден ережелерін бұзу және салық зандарындағы бұзушылықпен күресуді жүргізу, сонымен қатар, есірткі құралдары, қару-жарақ, жарылғыш заттар, халықтың көркемдік, тарихи және археологиялық мұралар заттарының кеден шекарасы арқылы өтудегі заңсыз айналымы мен күресуді жүргізу;
- кедендік баждарды, салықтар мен басқа да кедендік төлемдерді уақтылы және толық алу;
- сыртқы сауданың кедендік статистикасын және Қазақстанның арнайы кедендік статистикасын жүргізу;
- кеден органдарының өз құзыреті шеңберінде валюталық бақылауды жүзеге асыру;
- сыртқы экономикалық қызметінің Тауарлық номенклатурасын жүргізу және т.б.
Кеден бақылауын тиімді жүзеге асыру мүмкіндігі тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу функцияларын жүргізу көмегімен қалыптасады.
Кеден бақылауынының негізгі әдістері мыналар болып табылады:
- мамандарды, сарапшыларды тарту;
- тауарлар мен көлік құралдарының бірдейлендіруін жүргізу;
- занды тұлғалардың қаржылық-шаруашылықтық қызметін тексеру;
- іріктемелі бақылау жүргізу.
Кеден бақылауы адамның денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктер үшін қауіпсіз техникалық құралдар көмегімен өндірілуі мүмкін.
Мамандар мен сарапшыларды тарту тауарлар мен көлік құралдарының нақты есеп жүргізуі мақсатында шақырылады.
Тауарлар мен көлік құралдарының бірдейлендіруін жүргізу декларацияланған сол тауар, не сол көлік құралы екені күмәнсіз болу үшін өндіріледі. Бұл бақылау пломбаны қою, мөрмен қағазды жапсыру, тауарлардан сынамалар мен үлгілерді алу, тауарларды тізімдемелеу, олардың суреті, сол тауарлардың сызбасы, олардың иллюстрациясы жолдарымен жүзеге асырылады. Қойылған пломбаларды, жапсырмаларды және басқа да таңбаларды өшіру, алып тастау тек кеден органдарының рұқсатымен жүргізіледі.
Заңды тұлғаның қаржылық-шаруашылықтық тексеруі -- кеден бақылау әдістерінің бірі болып табылады. Тексеру тауарлар, көлік құралдары, анықтамалар, жазбаша және ауызша түсіндірмелер бар лауазымды тұлғалардан алу жолымен жүргізіледі.
Іріктемелі кедендік бақылау, егер тауар жария сипатында және барлық жақты тексеру қажеттілігі керек болмаса ғана жүргізіледі.
Шығарылған тауарлар мен көлік құралдарын тексеруден кейін де кедендік бақылау жүргізілуі мүмкін.
Кедендік бақылауды ұйымдастырудың типтік нұсқасы. Кедендік бақылау кезінде кеден органдарымен жүзеге асырылатын шаралар тиімді нәтиже алу мақсатында, бақылаудың барлық қатысушылары арасындағы қарым-қатынасты жетілдіруге бағытталған үрдістер мен әрекеттер жиынтығы арқылы іске асырылады.
Кедендік ұйымдастырудың бірінші міндеті сыртқы экономикалық байланыс қатысушыларына жақындатылған тауарлардың кеден шекарасы арқылы өту уақытын қысқарту мақсатында қарқынды сыртқы экономикалық қызмет орындарына жақындатылған кедендер мен олардың құрылымдық бөлімшелерін өрістету болып табылады.
Кедендік бақылауды және ресімдеуді жүзеге асыру бойынша жұмыстың негізгі көлемі кедендер мен кеден бекеттеріне жүктеледі. Кедендік бақылауды ұйымдастырудың екінші міндеті бұл үрдіске сыртқы экономикалық қызмет қатысушыларын, көлік және байланыс кәсіпорындарын, басқа құқық қорғау органдарын, Қазақстан Республикасының атқарушылық өкімет органдарын енгізу болып табылады. Бұл жерде кедендік операцияларды жүзеге асыруында кеден бақылауын жүргізуді тездету мен максималды женілдету, сонымен қатар, уақыт, күш және құралдар шығындарын қысқартуға қызметі бағытталған кеден брокерлеріне, кедендік тасымалдаушыларына, уақытша сақтау қоймалар мен кедендік қоймалар иелеріне ерекше орын берілген.
Кедендiк бақылауды жүргiзу кезiнде кеден органдары iрiктеу принципiн негiзге алады және Қазақстан Республикасының кеден заңдарының сақталуын қамтамасыз ету үшiн жеткiлiктi нысандармен шектеледi.
Мемлекеттiк шекарада радиациялық бақылау жүргiзу тәртiбiн тиiстi уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келiсiм бойынша кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлейдi.
Кедендік бақылаудағы тауарлар мен көлік құралдар мен кедендік бақылауға жататын көлік құралдар.
Қазақстан Республикасының әр құқық саласы белгілі принциптерге негізделеді. Принциптері дегеніміз құқықтың негізгі бастауы. Кеден бақылаудың принциптері:
1) заңдылық;
2) заң алдындағы қорғалу мен теңдік құқығын қамтамасыз ету, сыртқы экономикалық және кеден ісі саласындағы өзге де қызметке қатысушылардың құқықтарын құрметтеу мен сақтау;
3) жариялылық принциптерінде құрылады[12].
Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына әкелiнген тауарлар мен көлiк құралдары Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасынан өткен кезден бастап және кодекстiң 14-бабына сәйкес шартты шығаруды қоспағанда,
1) еркiн айналыс үшiн шығарылғанға;
2) жойылғанға;
3) мемлекеттiң пайдасы үшiн тауардан бас тартқанға не оларды мемлекеттiк меншiкке айналдырғанға;
4) тауарларды, көлiк құралдарын Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасынан тысқары жерлерге нақты шығарғанға дейiн кедендiк бақылауда болады.
Қазақстандық тауарлар мен көлiк құралдары оларды Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан тысқары жерлерге әкету кезiнде кедендiк декларацияны берген немесе тауарларды Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан тысқары жерлерге әкетудi жүзеге асыруға тiкелей бағытталған өзге де әрекеттер жасаған кезден бастап Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасынан өткенге дейiн кедендiк бақылауда болады [13].
Кеден органдары тұлғалардың қазақстандық тауарлар мен көлiк құралдарын не оларды қайта өңдеу өнiмдерiнзаңмен негізделген Кодексте айқындалған тәртiппен кедендiк режимдердiң талаптарына сәйкес қайта әкелу туралы мiндеттемелерiн орындауына кедендiк бақылауды жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн барлық тауарлар мен көлiк құралдары кедендiк бақылауға жатады.
Кеден органдары Қазақстан Республикасының кедендiк аумағынан кеден органының рұқсатынсыз шығып кеткен көлiк құралдарын тоқтатуға, сондай-ақ теңiз, iшкi су және әуе кемелерiн мәжбүрлеп қайтаруға құқылы. Бұл орайда шетелдiк кемелер мен басқа мемлекеттердiң аумағындағы кемелердi ұстау (қайтару) жөнiндегi әрекеттер Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға сәйкес жүргiзiледi.
Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру, және (немесе) кедендiк тексерiп қарау арқылы кедендiк бақылауды жүзеге асыру, оларды сақтау және кедендiк қадағалаумен өткiзу мақсаттары үшiн Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы бойында, кедендiк ресiмдеу, алдын ала операцияларды жүргiзу орындарында, тауарларды қайта тиеу, оларды тексеру және кедендiк тексерiп қарау орындарында, кедендiк бақылаудағы тауарларды тасымалдайтын көлiк құралдарын уақытша сақтау, тұрақ орындарында, кеден қоймаларында, арнайы экономикалық аймақ аумағында, еркiн қоймаларда, бажсыз сауда дүкендерiнде, кеден органдары орналасқан орындарда кедендiк бақылау аймақтары құрылады.
Кедендiк бақылау аймақтары оларда кедендiк бақылауға жататын тауарлар ұдайы болған жағдайларда - тұрақты, немесе тауарларды тексеру немесе кедендiк тексерiп қарау қажет болған жағдайда уақытша жәнезаңмен негізделген ндай операцияларды жүргiзу кезiне құрылатын болуы мүмкiн.
Кедендiк бақылау аймақтарын құру мен белгiлеудiң тәртiбiн, сондай-ақ кедендiк бақылау аймағына жiберу тәртiбiн кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган айқындайды.
Адамдарды кедендiк бақылау аймағына жiберу - тек кеден органының рұқсатымен жүзеге асырылады, ал құқық қорғау органдары мен арнаулы қызметтер үшiнзаңмен негізделген органдардың қаулысын немесе ұйғарымын көрсету бойынша рұқсат етiледi.
1.2 Кедендік бақылаудың жүргізудің нысандары
Кедендiк бақылау жүргiзу кезiнде кеден органдары Қазақстан Республи-касы заңдарының және Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының сақталуын қамтамасыз ету үшiн жеткiлiктi болып табылатын кедендiк бақылау нысандарын пайдаланады.
Кедендiк бақылау нысандарын таңдау кезiндезаңмен негізделген Кодекстiң 60-тарауында көзделген тәуекелдiктi бағалау мен басқару пайдаланылады. Кедендiк бақылаудың басқа нысандарын қолданбау не олардан босату тұлғаларзаңмен негізделген Кодекстiң ережелерiн сақтау мiндеттiлiгiнен босатылады дегендi бiлдiрмеуге тиiс. Қажет болған жағдайда кеден органдарызаңмен негізделген Кодекстiң көрсетiлген жағдайларды қоспағанда, кедендiк бақылаудың барлық нысандарын пайдалана алады [14].
Кедендiк бақылау нысандары:
1) кедендiк декларацияны, құжаттар мен мәлiметтердi тексеру;
2) ауызша пiкiр сұрау;
3) түсiндiрмелер алу;
4) кедендiк қадағалау;
5) тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру;
6) тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау;
7) жеке тексеру;
8) тауарларды арнаулы таңбалармен таңбалау Кеден Кодексте және Қазақстан Республикасының салық заңдарында көзделген жағдайларда оларға бiрдейлендiру белгiлерiн соғу;
9) тауарлар мен көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк жүйесiн тексеру;
10) тауарлар мен көлiк құралдарын есепке алу;
11) үй-жайлар мен аумақтарды тексеру болып табылады.
1. Кедендiк декларацияны, құжаттар мен мәлiметтердi тексеру Кеден органдары, құжаттардың түпнұсқалылығын және мәлiметтердiң дұрыстығын анықтау мақсатында, тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк ресiмдеу кезiнде берiлген кедендiк декларацияны, құжаттарды және мәлiметтердi тексередi. Кеден органдарына кедендiк ресiмдеу кезiнде берiлген мәлiметтердiң дұрыстығын тексеру оларды басқа дерек-көздерден алынған ақпаратпен салыстыру, арнаулы кедендiк статистиканың мәлiметтерiн талдау, ақпараттық технологияларды пайдалана отырып мәлiметтердi өңдеу арқылы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған басқа да тәсiлдермен жүзеге асырылады. Кедендiк бақылауды жүзеге асыру кезiнде кеден органы кедендiк декларациядағы ақпараттарды тексеру мақсатында тұлғалардан жазбаша түрде барлық құжаттар мен мәлiметтердi сұратып алуға құқылы. Iрiктеп тексеру негiзiнде кеден органдарының құжаттар мен мәлiметтердi тексеруiне жол берiледi.
2. Ауызша пiкiр сұрау Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн тауарлар мен көлiк құралдарына кедендiк ресiмдеудi жүргiзу, алдын ала операциялар мен өзге де кедендiк рәсiмдер кезiнде кеден органдарының лауазымды адамдары тұлғалардан ауызша пiкiр сұрауға құқылы, аталған тұлғалардан мұндай пiкiр сұрау нәтижелерi жазбаша нысанда ресiмделмейдi.
3. Түсiндiрмелер алу Түсiндiрмелер алу - кеден органдары лауазымды адамдарының декларанттардан және кедендiк бақылауды жүзеге асыру үшiн маңызы бар мән-жайлар туралы мәлiметтердi бiлетiн өзге де адамдардан кеден iсi саласындағы қажеттi ақпаратты алуы. Түсiндiрме жазбаша нысанда ресiмделедi. Адамды түсiндiрме алу үшiн шақыру туралы хабарламаға тиiстi кеден органының басшысы қол қояды және шақырылған адамға қол қойғызып алу арқылы тапсырылады.
4. Кедендiк қадағалау - кеден органдары лауазымды адамдарының кедендiк бақылаудағы тауарлар мен көлiк құралдарының тасымалдануын, олармен жүк және өзге де операциялардың жасалуын көзбен шолып, оның iшiнде техникалық құралдарды қолдана отырып бақылауы.
5. Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру Кеден органы лауазымды адамдарының тауарлар мен көлiк құралдарын, оның iшiнде халықаралық почта жөнелтiмдерiн, жеке тұлғалардың багажын қарауы кедендiк бақылаудағы тауарлардың сипаты, шығарылған жерi, жай-күйi, мөлшерi туралы, тауарларда, көлiк құралдарында және олардың жүк тиелетiн бөлiктерiнде кедендiк пломбалардың, мөрлердiң және басқа да қондырылған бiрдейлендiру құралдарының бар екендiгi туралы мәлiметтердi растау үшiн жүзеге асырылады. Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру - егер мұндай тексеру көлiк құралы мен оның жүк тиелетiн бөлiктерiн ашумен және тауарлардың орамаларын бұзумен байланысты болмаса, кедендiк бақылау мақсаттары үшiн тауарларды, жеке тұлғалардың багажын, көлiк құралдарын, жүкке арналған ыдыстарды, кедендiк пломбалардың, мөрлердiң және өзге де тауарларды бiрдейлендiру құралдарының бар-жоқтығын сырттай көзбен тексеру.
Кедендiк бақылау аймағында тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де адамдар және олардың өкiлдерi тексеру кезiнде қатысуға тiлек бiлдiретiн жағдайларды қоспағанда, аталған адамдардың қатысуынсыз жүргiзiлуi мүмкiн.
Тауарлар мен көлiк құралдарын тексеру нәтижелерi бойынша кеден органдарының лауазымды адамдары, егер мұндай тексерудiң нәтижелерi кедендiк мақсаттарда пайдаланылатын болса, белгiленген нысан бойынша акт жасайды. Кеден органының лауазымды адамдары тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамның талабы бойынша акт жасауға мiндеттi. Кедендiк қарау жүргiзiлгендiгi туралы актiнiң екiншi данасы тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамға тапсырылады.
6. Тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау Кедендiк тексерiп қарау - кеден органдары лауазымды адамдарының тауарлардың орамаларын немесе көлiк құралының жүк тиелетiн бөлiктерiн не ыдыстарды, контейнерлердi және тауарлар бар немесе болуы мүмкiн өзге де орындарды ашумен байланысты тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты iс-әрекетi. Кедендiк тексерiп қарау тауарларды кедендiк мақсаттар үшiн бiрдейлендiру, мәлiмделетiн мәлiметтердiң дұрыстығын анықтау не Қазақстан Республикасының кеден заңдарын бұзу туралы ақпарат болған кезде мұндай ақпаратты тексеру, сондай-ақ iрiктеп тексерудiң негiзiнде кедендiк бақылау жүргiзу мақсатында жасалады. Декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де тұлғалар және олардың өкiлдерi өздерiнiң бастамасы бойынша тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау кезiнде қатысуға құқылы. Тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiгi бар декларант немесе өзге тұлғалар және олардың өкiлдерi кеден органы лауазымды адамдарының талабы бойынша тауарлар мен көлiк құралдарын тексерiп қарау кезiнде қатысуға және кеден органының лауазымды адамдарына қажеттi жәрдем көрсетуге мiндеттi. Тасымалдаушы арнайы уәкiлеттiк берген өкiл болмаған жағдайда, көлiк құралын басқаратын жеке тұлғазаңмен негізделген мiндеттi атқарушы болып табылады.
Кеден органы декларант, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де адамдар және олардың өкiлдерi болмаған кезде, мынадай жағдайларда:
1) аталған адамдар тауарлар мен көлiк құралдары тапсырылғаннан кейiн он күн өткен соң келмеген жағдайда;
2) ұлттық қауiпсiздiкке, адамның өмiрi мен денсаулығына, қоршаған ортаға, Қазақстан Республикасы халықтарының мәдени игiлiгiн сақтауға қауiп болған жағдайда және кейiнге қалдыруға болмайтын өзге де жағдайларда;
3) тауарларды халықаралық почта жөнелтiмдерiмен жiберген кезде;
4) тауарлар мен көлiк құралдарын Қазақстан Республикасының кедендiк аумағында кедендiк режимдi бұза отырып қалдырған жағдайда тауарлар мен көлiк құралдарына кедендiк тексерiп қарау жүргiзуге құқылы.
Аталған жағдайларда тауарлар мен көлiк құралдарын кедендiк тексерiп қарау екi куәгердiң қатысуымен жүргiзiледi және кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiткен нысан бойынша кедендiк тексерiп қарау актiсi ресiмделедi.
Кедендiк тексерiп қараудың нәтижелерi бойынша екi дана етiп акт жасалады. Кедендiк тексерiп қарау жүргiзiлгендiгi туралы актiде мынадай мәлiметтер: кедендiк тексерiп қарауды жүргiзген кеден органының лауазымды тұлғалары мен оны жүргiзу кезiнде қатысқан адамдар туралы мәлiметтер; декларанттың, тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар өзге де адамның қатысуынсыз кедендiк тексерiп қарау жүргiзудiң себептерi; кедендiк тексерiп қараудың нәтижелерi көрсетiледi. Актiнiң екiншi данасы тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты өкiлеттiктерi бар адамға не оның өкiлiне тапсырылады.
7.Жеке тексерiп қарау Кедендiк бақылаудың ерекше нысаны ретiндегi жеке тексерiп қарау Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өтетiн не кедендiк бақылау аймағындағы немесе халықаралық әуежайдың транзит аймағындағы жеке тұлғаның Қазақстан Республикасының заңдарын бұзу объектiлерi болып табылатын тауарларды өзiнде жасырып, бермей тұр деп ойлауға жеткiлiктi негiздер болған жағдайда, кеден органы басшысының, оны алмастырушы адамның не Қазақстан Республикасының кедендiк шекара-сындағы бақылау-өткiзу пунктi уәкiлеттi лауазымды адамының жазбаша шешiмi бойынша жүргiзiледi. Жеке тексерiп қарау жүргiзуге байланысты рәсiмдi және жеке тексерiп қарауды рәсiмдеу тәртiбiн кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган айқындайды.
Жеке тексерiп қарау басталар алдында кеден органының лауазымды адамы жеке тұлғаға кеден органы басшысының немесе оны алмастырушы адамның жеке тексерiп қарауды жүргiзу туралы шешiмiн көрсетуге, жеке тұлғаны мұндай тексерiп қарауды жүргiзу кезiндегi құқықтарымен таныстыруға және жасырған тауарларын өз еркiмен беру туралы ұсыныс жасауға мiндеттi. Кеден органы лауазымды адамының жеке тексерiп қарау жүргiзу кезiндегi iс-әрекетi жеке тұлғаның ар-намысы мен абыройына нұқсан келтiрмеуге тиiс. Өзiне қатысты жеке тексерiп қарау жүргiзiлiп отырған жеке тұлғаның: жеке тексерiп қарау жүргiзу басталғанға дейiн оны жүргiзу тәртiбiмен және жеке тексерiп қарау жүргiзу туралы шешiммен танысуға; Қазақстан Республикасының заңдарын бұзу объектiлерi болып табылатын өзiнде жасырған тауарларын өз еркiмен беруге; жеке тексерiп қарау жүргiзетiн кеден органы лауазымды адамының жеке тексерiп қарау жүргiзу туралы хаттамаға мiндеттi түрде енгiзе отырып, мәлiмдеме жасауға; жеке тексерiп қарау жүргiзудiң нәтижелерiмен және iс жүргiзу құжаттарымен танысуға; жеке тексерiп қарау жүргiзетiн кеден органы лауазымды адамдарының iс-әрекеттерiнезаңмен негізделген Кодекске сәйкес шағым жасауға; адвокаттың қызметтерiн пайдалануға құқығы бар.
Өзiне қатысты жеке тексерiп қарау жүргiзiлген жеке адамға жеке тексерiп қараудың жүргiзiлгенi туралы хаттаманың көшiрмесi, тауарлардың алынып қойғаны туралы актi берiледi. Жеке тексерiп қарауды тексерiлiп қаралатын адаммен бiр жыныстағы кеден органының лауазымды адамдары сол жыныстағы екi куәгердiң қатысуымен санитарлық-гигиеналық талаптарға сай келетiн оқшауланған үй-жайда жүргiзедi. Бұл үй-жайға басқа жеке тұлғалардың енуiне және олардың тарапынан жеке тексерiп қараудың жүргiзiлуiн қадағалау мүмкiндiгiне жол берiлмеуге тиiс. Тексерiп қаралатын адамның дене органдарын тексерiп зерттеудi маман-дәрiгер, қажет болған жағдайда арнайы медициналық техниканы пайдалана отырып жүргiзуге тиiс.
Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, маман-дәрiгердiң кеден органы басшысының немесе оны алмастырушы адамның жеке тексерiп қарауды жүргiзу туралы шешiмiн орындаудан жалтаруға құқығы жоқ. Жеке тексерiп қараудың жүргiзiлгендiгi туралы кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiтетiн нысан бойынша хаттама жасалады. Хаттамаға - жеке тексерiп қарауды жүргiзген кеден органының лауазымды адамы, өзiне қатысты тексерiп қарау жүргiзiлген жеке тұлға, куәгерлер, ал тексерiп зерттеу жүргiзiлген кезде - дәрiгер қолдарын қояды.
8. Тауарларды арнаулы таңбалармен таңбалау, оларға бiрдейлендiру белгiлерiн қою Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда кеден органдары кедендiк бақылауды тауарларда (олардың орамаларында) арнаулы таңбалардың, бiрдейлендiру белгiлерiнiң немесе оларды Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына әкелудiң заңдылығын растау үшiн пайдаланылатын тауарларды белгiлеудiң өзге де тәсiлдерiнiң болуын тексеру жолымен жүзеге асырады. Тауарларда арнаулы таңбалардың, бiрдейлендiру белгiлерiнiң немесе тауарларды белгiлеудiң өзге де тәсiлдерiнiң болмауы, егер өзiнен мұндай тауарлар табылған адам, декларант не өзге де мүдделi адам басқаша дәлелдей алмаса, Қазақстан Республикасының кедендiк аумағына тауарларды кедендiк ресiмдеу мен шығару жүргiзiлмей жүзеге асырылған тауарлар әкелу ретiнде қаралады.
9. Тауарлардың және көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк жүйесiн тексеру Кедендiк бақылаудың нысаны ретiндегi тауарлардың және көлiк құралдарының есебi мен олар бойынша есептiлiк жүйесiн тексеру мынадай жағдайларда: кеден ережелерiне сәйкес кедендiк ресiмдеудiң оңайлатылған рәсiмдерiн қолдану туралы мәлiмдеген кезде; Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртiппен есепке алынуға тиiс тауарларды шартты түрде шығарған кезде; кеден брокерлерi, кедендiк тасымалдаушылар ретiндегi қызметтi жүзеге асыратын, сондай-ақ жекелеген кедендiк режимдер шеңберiнде және уақытша сақтау бойынша кеден қызметтерiн көрсету жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын тұлғаларға қатысты; кедендiк бақылаудағы тауарлар мен көлiк құралдарына қатысты сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларды тексеру кезiнде қолданылады. Есеп пен есептiлiк жүйесiн тексеру кеден iсi саласындағы сыртқы экономикалық және өзге де қызметтi тексерудi пайдалана отырып кедендiк бақылау жүргiзу кезiнде iске асырылуы мүмкiн.
10. Тауарлар мен көлiк құралдарының есебiн жүргiзу Шартты түрде шығарылған тауарлар мен көлiк құралдарын, тарифтiк және тарифтiк емес реттеу шаралары белгiленген тауарларды бақылауды қамтамасыз ету мақсатында кеден органдарызаңмен негізделген Кодекске сәйкес кедендiк ресiмдеу мен кедендiк бақылау кезiнде тұлғалар беретiн мәлiметтер негiзiнде, кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен және нысандарда Қазақстан Республикасының кедендiк шекарасы арқылы өткiзiлетiн тауарлар мен көлiк құралдарының есебiн жүргiзедi. Қазақстан Республикасының аумағында шартты түрде шығарылған тауарлар мен көлiк құралдарын пайдаланатын тұлғалар және Кеден Кодексінде белгiленген өзге де тұлғалар олардың есебiн жүргiзуге және кеден органдарына кеден iсi мәселелерi жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен есептiлiк тапсыруға мiндеттi.
11. Үй-жайлар мен аумақтарды тексеру Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден бақылауын жүргiзу мақсатында кеден органының лауазымды адамдары қызметтiк куәлiгiн және кеден органының басшысы қол қойған нұсқаманы көрсеткен кезде, кедендiк бақылауға жататын тауарлар мен көлiк құралдары, кедендiк бақылау үшiн қажеттi құжаттар болатын, не болуы мүмкiн, не кедендiк бақылаудағы тауарларға қатысты қызмет жүзеге асырылатын аумақ пен үй-жайларға (тексерiп қарау мен тiнту жүргiзу құқығынсыз) кiруге құқығы бар[15]. Кiруге прокурор рұқсат ететiн тұрғын үй-жайларды қоспағанда, аумаққа және үй-жайға кiргiзуден бас тартқан жағдайда кеден органдарының лауазымды адамдары, аумаққа және үй-жайға екi куәгердiң қатысуымен қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кiруге құқылы. Үй-жайларға қарсылықтың жолын кесу және жабық үй-жайларды ашу арқылы кiрудiң барлық жағдайлары туралы кеден органдары жиырма төрт сағаттың iшiнде прокурорды хабардар етедi. Кеден органдары лауазымды адамдарының аумақ пен үй-жайларға кiруiне қарсылық көрсеткен адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады. Кейiнге қалдыруды күттiрмейтiн жағдайларда прокурордың рұқсаты талап етiлетiн әрекеттер рұқсатсыз да, бiрақ кейiннен прокурорды жиырма төрт сағаттың iшiнде жазбаша хабардар ете отырып жүргiзiлуi мүмкiн. Прокурор аталған хабарламаны алғаннан кейiн жүргiзiлген әрекеттердiң заңдылығын тексередi және олар заңсыз болған жағдайда күшiн жояды немесе тыйым салу-шектеу сипатындағы шараларды өз қаулысымен тоқтатады.
Кедендiк бақылауды өткізгеннен кейін қандайда бір құқық бұзушылық болғанын дәлелдеу үшін кедендік сараптама жүргізіледі.
1.3 Кеден ісіндегі сараптама түсінігі және кеден ісіндегі сараптаманы тағайындау
Кеден ісінде, кеден шекарасында қызмет атқарушы объектілердің кәсібінде, кедендік инфрақұрылымда және кедендік аумақта арнайы білімді қажет ететін жағдайлар туындауы мүмкін.
Егемендік алғаннан кейін ҚР - сы халықаралық саудаға белсене араласына байланысты. ҚР кеден қызметі кедендік саясатта белсенді шаралар қолдануға мәжбүр болды.
Осындай шаралардың бірі ҚР кеден органдары жүйесінде сараптамалық орталықтарды құру болды. Сған сәйкес кедендік зертханалар құру, зеттеу құрылғыларын орнату, білікті мамандарды жинақтау, нормативтік және ғылыми - әдісемелік база құру концепцияларын қарастырыла бастады. Заңмен негізделген 1995 жылы орталық кеден зертханасы құрылып, оның қызметіне әр түрлі зерттеулер мен сараптамалар жүргізу, кедендік бақылау мен рәсімдеу кірді.
Мына мәселелер бойынша шешім қабылдау кеден органдарының қызметіне жатады :
1. ТМД СЭҚ ТН сәйкес тауар коды;
2. Тауардың шығарылған елі;
3. Кедендік құны;
4. Тауарларды қайта өңдеуге байланысты кедендік режимді анықтау;
5. Тауардың ұсынылуы;
6. Тауардың контрабандалық және контрафактілік деңгейі[16].
Кедендік мақсатта сараптаманың көптеген түрі жүргізіледі. Сараптама белгілі бір білімді қажет ететін ғылыми зерттеудің бір түрі. Сараптама кәсіби билікті - сарапшының қатысуымен жүргізіледі. Сааптамалық зерттеудің ерекшелігі, нақты бір саулдарға билігі бір мерзім ішінде нақты жауап табу. Араптамалық зерттеу қабылдаған сұрақтарға жауап берілген жазбаша қортындының дайындалумен аяқталатды. Сараптаманың қортындысы талас тудыратын мәселелерге шешім табу үшін қажет.
Сараптамалық зерттеу, сарапшы қойылған сұрақтарды шешу үшін зерттеу құралдары мен әдістерін қалай пайдалану қажеттігін өзі шешкендіктен ғылыми жұмыс деп есептеледі. Әлемде сараптаманың мыңдаған түрі кездеседі. Олардың көмегімен әр қилы объектілер зерттеліп, әр түрлі мәселелер шешіледі. Кез - келген сарапшының мақсаты ортақ - әділдік орнаиу сарапшыларды әр түрлі белгілеріне сәйкес жүйелендіруге және жіктеуге болады.
Мақсаты бойынша сараптама процессуалдық сипаттағы Кеденкік және Кедендік емес деп бөлінеді[17].
Сараптаманы жүйелендіру ғылыми саласына немесе қызмет саласына байлаысты жүргізіледі (ғылыми тәжірибелік білім саласында).заңмен негізделген шартқа сәйкес сараптаманы, экономикалық, криминалистикалық, медециналық, шығармашылық, тауар жүргізушілік, экономикалық және басқа топтарға бөлінеді.
Әр топқа сәйкес әр түрлі сараптама түрлері қолданылады, алайда олардың ортақ белгілері: сараптама заты, объекті, әдісі ен сараптамалық зерттеу міндеттері өз кезегінде бірдей сараптаманың ішінде сараптама түрлері, мен оларға ұқсас типтері болуы мүмкін.
Сараптама жүргізілуіне байланысты - алғашқы және қайталана , шешу міндеттеріне байланысты - негізгі және қосымша, зерттеу объектілерінебайланысты аз және көп объектілі, сарапшылар мен олардың атқаратын жұмысына байланысты - жеке және топтасқан деп бөлінеді.
Кедендік сараптама - бұл кеден ісінің фискалдық, бақылау, экономикалық, құқық қорғау, статистикалық және қорғау сипатындағы, әр түрлі сараптамалардың жүргізуін талапе ететін арнайы ғылыми- тәжірибелік зерттеу. Сараптаманы нақты өткізуді белгілеу үшін кеден органы қызметкері сәйкесінше сараптама өткізу тәжірибесі мен теориялын білуі қажет.
Кедендік сараптаманы сараптамалардың ерекше тобына жатқызуға болады, себебі оның өзіне тән: заты, міндеттері, объекті мен зерттеу әдістері бар [18].
Кедедік сараптама объектілері материалдандырылған ақпарат көздері: тауарлар мен заттар, оларды зерттеу үшін алынатын үлгілер мен сұрыптар, кеден ережесіне бұзған контрабанда объектілері, тауар тасымалдауда қатар жүретін әр түрлі құжаттар.
Кедендік сараптама пәніне кеден ісінің жалпы проблемаларымен қатар кедендік бақылау процедуралырын да жатқызуға болады. Олардың ішіндегі маңыздылыларының сараптама түрін анықтау, кедендік бақылау объектісінің жағдайы мен белгіленуі; СЭҚ ТН сәйкес тауардың жіктелуі; тауарлардың кедендік құнын анықтау; тауарлардың нарықтық құнын анықтау, тауарлардың сапалық көрсеткіштерін анықтау (маркасаы, сұрабы, түрі, материалдардың шынйылығы т.б.), таардың сипатын анықтау (лицензиялы, акциздік, қос ұсынылымдағы), тауардың шығарылған елін, онда шикізаттан дайын өнімінің шығу нормасын, тауардағы есрткізаттарының жоқтығын, бағалы заттарды, ескі құндылықтарды, мұражайдың бағалы заттарын анықтау.
Кеден сарапшылары кедендік тәртәпті бұзуға байланыстыжәне контрабандамен күресуге байланысты сараптаманың криминалистикалық түрлерін қолданады.
Кеден сарапшыларымен шешілетін басты мәселелер қатарына мыналар жатады: объектіледі теңестіруге жіберу, сұлбасы арқылы объектіні анықтау , үлгі бойынша таардың СЭҚ ТН сәйкес атауын, сапасы мен шығарылған елін анықтауды; диагностикақалық, яғни оқиғалардың өрбу механизмін, әрі қарай өрбу әдісін, себепті байланыстыратын анықтау жұмыстарын да сыған жатқызуға болады. Сонымен қатар, технолгиялық сараптамалар; шығару нормасын анықтау, шикізат көзін анықтау, сарапама алдында жүргізілетін шаралар заң бұзуғаәсер еткен жағдайды анықтау мен оларды жою шараларын жасақтауды жатқызады.
Кедендік сараптаманың тағы бір ерекшелігі, тек сараптама арқылы ғана тауардың кедендік атауын анықтау мәселесін, тауардың шығарылған елі мен кедендік құнын анықтау мәселелерін шешуге болады.
Әлеуметтанулық зерттеулердің сапалық әдістеріне жататын сараптаманың эмпирикалық мәні зор. Сарпатама (expertus - лат.тілінен тәжірбиелі, experiti - қолдану, сынау сөзінен шыққан) көптеген анықтамалар бойынша, сұрақ, мәселенің шешімін табу үшін белгілі бір білім саласында (ғылым, техника, өнер, кәсіп, т.б.) арнайы білімді қажет ететін зерттеу саласы. Сонымен қатар, Ожегов сөздігінде, Экспертиза (сараптама) - қандай да бір сұрақ бойынша қорытынды жасау сарапшының қарастыруы деп көрсеткен. Ал ғаламтордағы ағылшын сөздігінде сарапшы (expert) - өзінің кәсіби, мамандандырылған саласында шебер, аса білімді тұлға деп жазған. Сараптама дегеніміз - арнайы білімді қажет ететін қандай да бір мәселені қажетті адамдар (сарпашылар) көмегімен шешуге арналған зерттеу. Сараптамалар ноологиялық (трансцендентальды, мистикалық, астрологиялық, т.б), гуманитарлық, әлеуметтік және ғылыми-жаратылыстанулық болуы мүмкін. Сараптамның мұндай әр түрі символикалық, құндылықтық, нормативтік немесе дескриптивті формада біліміге ие қабілеті бар сарапшыларды қажет етеді.
Сараптаманың әр түрі болады, оның көпшілгінің қызметі заңмен анықталып, міндеттері, қолдану аймағы құжаттарда көрсетілген.
Кеден сараптама өндірісі Қазақстан Республикасының аумағында әрекет етуші қылмыстық процессуалдық талаптарға және кеден заңдылығына сәйкес қарастырылады.Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық заңдарына сәйкес жүзеге асырады. Кедендік сараптама қазақстандық кеден органдарымен тағайындап кеден бақылау немесе контрабанда қылмыстық ісін тануды жүзеге асыраған кедендік органдарда және кеден органдарының компетенцияға қатысты басқа да қылмыстар танымдық өндірістерде тағайындалады[19].
Сараптама мынадай жағдайда тағайындалады: кеден бақылауын немесе кеден рәсімдеуін жүргізген Қазақстан Республикасыныңкеден органдарының өкілетті тұлғасы яғни кеден бақылауын және кеден рәсімдеуін жүзеге асырушы органның бастығының келісімімен немесе оның орынбасарымен жүргізіледі.
НТП ісін жүргізу- кеден органдарының өкілетті тұлғасымен НТП ісі бар өндістізаңмен негізделген органдарының бастығымен немесе оның орынбасарымен немесезаңмен негізделген ған қатысты контрабанда және кеден ережелерін бүзумен күресі бөлімінің бастығымен немесе оның орынбасарымен келісілген келісімі бойынша,ал бұл істі қарау кезде кеден органдарының өкілетті тұлғасы жүзеге асырған іс болып есептеледі және солардың келісімі арқылы жүзеге асырады.
Кедендік сараптаманың мақсаты Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлардың сапалық құрамын анықтау үшін, олардың Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес дұрыс жіктелуі үшін зерттеу жүргізу болып табылады.
Кеден органдары:
1) кедендік ресімдеу мен кедендік бақылауды жүзеге асырған;
2) алдын ала шешім қабылдаған;
3) кеден ісі саласында құқық бұзушылықтар анықталған жағдайларда кеден органдары лауазымды адамдарының тауардың сапалық құрамын айқындауы мүмкін болмаған кезде кедендік сараптама тағайындауы мүмкін.
Тауарлар, кедендік және өзге де құжаттардағы тауарлар туралы мәліметтер, бiрдейлендiру құралдары кедендік сараптамалардың объектілері болып табылады.
Кедендік сараптаманы кедендік зертханалардың сарапшылары жүргізеді.
Кедендік сараптаманы жүргізу үшін:
1) кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау сатысында немесе алдын ала шешім қабылдау кезінде, сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың өтініштері бойынша - кедендік сараптамаға жолдама;
2) кеден ісі саласындағы құқық бұзушылықтар бойынша - кедендік сараптама тағайындау туралы қаулы негіз болып табылады.
Жолдамада не қаулыда:
1) кедендік сараптама жүргізу үшін негіздеме;
2) кедендік сараптама жүргізілуге тиіс кеден зертханасының атауы;
3) сарапшының алдына қойылған мәселелер;
4)сарапшының қарауына берілетін материалдар көрсетіледі.
Кедендік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz