Тамырлар бойымен қан қозғалысының физико – математикалық заңдылықтары. биологиялық ұлпалардың пассивті механикалық қасиеттері

Жоспар:

1. Кіріспе

2.Тамырлар бойымен қан қозғалысының физико . математикалық заңдылықтары.Биологиялық ұлпалардың пассивті механикалық қасиеттері
2.1.Қанның реологиялық қасиеттері
2.2.Ньютондық және ньютондық емес сұйықтықтар
2.3.Қанның ағыстары

3. Қорытынды

4. Пайданылған әдебиеттер

Кіріспе
Атқаратын функциясына және құрылыс жағынан қарағанда жұмсақ биологиялық тіндердің ішінде жүрек құлақшалары мен қан тамырларының алатын орны ерекше. Морфологиялық тұрғыдан қарағанда қан тамырларын эластикалық, аралас және бұлшық еттік ( тегіс бұлшық ет ұлпалары басым болғандықтан ) болып үшке бөлінеді.
Үлкен артериялық тамырлардың қабырғалары үш қабатты болады: 1- ішкі, 2 – орта және 3 – сыртқы қабаттар. Ішкі қабат құрамынан эндотелий, астыңғы эндотелий және ішкі эластикалық мембраналар кіреді. Тамырдың ішкі бетін жауып тұрған эндотелиальді жасушаның гемодинамикалық маңызы аса зор: олардың бүтіндігінің бұзылуы тромбалардың пайда болуына әкеп соқтырады. Астыңғы эндотелий – жіңішке эластикалық және коллагендік талшықтардан, байламдық – ұлпалық жасушадан және негізгі заттан тұрады. Ішкі эластикалық мембрана коллагендік талшықтармен оралған эластиндік талшықтан тұрады.
Ортаңғы қабат жиырылу бағыттары басқарылатын көптеген эластикалық мембраналардың құрылымынан тұрады. Тегіс бұлшық ет талшықтары эластикалық мембранаға бекітілген.
Ішкі және сыртқы қабатқа жанасқан, көлденең коллаген әсерінен бір құрылымда орналасқан шеңбер бойымен коллагендік фибриллалардан және тізбек бойымен бағытталған жуан эластикалық талшықтардан тұратын сыртқы эластикалық мембрана.
Веналардың құрылысы – артериялардың құрылысына ұқсас. Бірақ веналар қабырғаларын ішкі, ортаңғы және сыртқы қабаттарға бөлу өте қиын, тіпті кейде бөлуге мүмкіншілік болмайды. Артериялық тамырларға қарағанда вена тамырларының ішінде қан қысымының өзгеруі үлкен болады. Артерия тамырына қарағанда вена тамырларыныңқабырғалары жұқа және де эластикалық ұлпалары да аз болады. вена тамырларының сыртқы қабаты қалың және коллагендері көп болады. Мысалы, венада коллаген эластиннен үш есе көп болса, кеуде жасушасында екі есе көп болады.
Пульстік қысымның әсерінен қан тамырларының қабырғаларына кезеңі өзгермелі жүктеме әсер етеді. Қан тамырлар қабырғалары сызықты – тұтқыр - серпімді болғандықтан, қорытынды деформация фазасы бойынша бұрышына кейін қалады. Ол бұрыштың мәні зерттелінетін материалдық қасиетіне байланысты болады. Осындай материалдар үшін динамикалық модулі былай анықталады:
Eдин = E1 + E2
мұндағы: Е1 – серпімді модулі; E2 – шығын модулі.
Динамикалық серпімділік модулі 1 – 2 Гц жиілікте көп өзгеріске ұшырамайды. Ол төменгі жиіліктер өседі. Кешігу бұрышы аз, мөлшерімен 10% шамасында болады. Егер жүрек соғысының жиілігі 2 Гц болса,
E2 / E1 < 0,123 болады.
Осы нәтиже сол ортада серпімді компоненттерге қарағанда тұтқыр компоненттердің аз болатынын көрсетеді. Егер қан қысымының өзгерісі 20 – 120 мм. сынап бағанасы мөлшерінде ( 2,5 – 15,0 кПа ) болса, онда қан тамырлар қабырғаларының тұтқыр – серпімді қасиеті көрінеді. Ол қасиет гистерезис бұғалығына ұқсайтын болады.

Пайданылған әдебиеттер тізімі
• Медициналық биофизика, Б.Көшенов
Алматы (Қарасай), 2008 жыл
• Әдістемелік нұсқау
• Ремизов А.Н. ( медициналық және биологиялық физика ),
Высшая школа, 2004 жыл
• Антонов В.Ф. и соав. (Биофизика) М.(Владос) 2000жыл