Негізгі-құралдардың-есебін-ұйымдастыру-және-оны-талдау

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 81 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

Негізгі құралдар бухгалтерлік есептің объектісі . . . 5

1. 1. Негізгі құралдардың мәні мен ерекшеліктері . . . 5

1. 2. Ұйымның техника-экономикалық сипаттамасы . . . 8

1. 3. Ұйымның экономикалық саясаты . . . 12

2. Халықаралық стандарттарға көшудегі негізгі құралдарды есепке алуды

ұйымдастыру ерекшеліктері . . . 19

2. 1. Халықаралық стандарттаудың мәні, маңызы және ерекшеліктері

2. 2. Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыру . . . 22

2. 3. Негізгі құралдар, оларды жіктеу және бағалау . . . 26

2. 4. Негізгі құралдар қозғалысының есебі . . . 31

2. 5. Негізгі құралдардың амортизациясы мен тозу есебі . . . 41

2. 6. Негізгі құралдарға кейін жұмсалатын күрделі шығындар . . . 47

2. 7. Негізгі құралдарды түгендеу . . . 54

3. Негізгі құралдарды талдау . . . 56

3. 1. Негізгі құралдардың құрамын және қамтамасыз етілуін талдау . . . 56

3. 2. Негізгі құралдардың тиімді пайдалануын талдау . . . 66

3. 3. Қор қайтарымы мен рентабельділігінің, өндірілген өнімнің өсу резервтері . . . 76

Қорытындылар мен ұсыныстар . . . 80

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 82

Кіріспе

Қазақстан Республикасы кәсіпорындары «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңына сәйкес 2007 жылдың 28 ақпаннан бастап қаржылық есеп берулердің халықаралық стандарттарына көшті.

Сондықтан да бүгінгі таңда Қазақстан Республикғасы қаржылық есеп берулерінің бухгалтерлік есеп жүйелерін халықаралық стандарттарға көшіру ең көкейтесті проблема болып табылады. Бұл бағытта елімізде үлкен жұмыстар атқарылып жатыр.

ҚЕХС -ке көшу Қазақстан Республикасы үшін аса маңызды, өйткені ол елдің әлемдік ақпарат кеңістігіне шығуын қамтамасыз етеді, халықаралық капитал рыногымен уақытылы қарым-қатынас жасауға (байланысқа шығуға), шетелдік инвестицияны тартуға мүмкіндік тудырады.

Нарықтық экономика жағдайында бухгалтерлік есептің рөлі мен мәні артуда.

Бухгалтерлік есеп экономикалық білім жүйесіндегі негізгі пәндердің бірі, әрі ол шаруашылық жүргізуші кез-келген субъект қызметінде жетекші орын алады. Бухгалтерлік есептің мәліметтері негізінде бүкіл шаруашылық субъектінің қызметінің іс-әрекеттері сипатталып, оның табысы мен шығыны есепке алынады, қаржылық жағдайы ашып көрсетіледі, негізгі құралдарды тиімді пайдалануын, негізгі құралдардың есебін және тозуын есептейді.

Бухгалтерлік есеп ауқымында алған терең теориялық білімі арқылы экономикалық талдау мен негізгі құралдардың есебін жүргіземіз, ол Қазақстан Республикасының азаматтық құқықтары және заңнамаларды есепке ала отырып, әр түрлі экономикалық шешімдер қабылдап, ұйымның келешектегі қызметін жоспарлай білуі тиіс.

Ұйымның шаруашылық іс-әрекетін белгілеу бойынша пайдалану мақсатымен алынған негізгі құралдар құрамына көрсетіледі.

Негізгі құралдар есебі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп жөніндегі қаулысымен бекітілген 2-ҰҚЕС-ның 16 - «Негізгі құралдар есебі» бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес іске асырылады.

Мақсаттық белгілеуіне және орындалатын іс-қызмет аясына байланысты, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Ұлттық бухгалтерлік есеп бойынша қаулысымен бекітілген қаржы-шаруашылық қызметтің бухгалтерлік есебі шоттарының Бас жоспарына сәйкес негізгі құралдар топтар бойынша мақсатты белгілеу мен орындалатын іс-қызмет аясына байланысты жіктеледі.

Диплом жұмысының мақсаты: ұйымда негізгі құралдардың құрылымын, өзгерісін және жағдайын, олардың есебін білуге ерекше көңіл бөлінеді. Себебі, бұлар қоғамның ұзақ мерзімді активінің үлес салмағының көп бөлігін алады.

Негізгі құралдар кез-келген өндірістің маңызды факторларының бірі болып табылады. Олардың жағдайы мен тиімді пайдалануы қоғамның шаруашылық қызметінің нәтижелеріне тікелей әсер етеді.

Осы мақсатқа байланысты мынадай міндеттер қойылады:

Негізгі құралдарды жіктеп бағалау;
Негізгі құралдар қозғалысының есебін жүргізу;
Негізгі құралдардың амортизациясын есептеу;
Негізгі құралдарды түгендеу;
Негізгі құралдардың құрамы мен қамтамасыз етілуін талдау;
Негізгі құралдардың тиімді пайдалануын талдау;

Алға қойылған міндеттерді шешу үшін "САК - комбинат Продоформление" Ашық Акционерлік Қоғамы 2005-2007 жылдардағы есеп мәліметтері, сондай - ақ Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп саласындағы нормативтік - құқықтық ақпараттары, арнайы әдебиеттер пайдаланылды.

Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, үш тараудан және қорытындылар мен ұсыныстардан тұрады.

1 Негізгі құралдар бухгалтерлік есептің объектісі

1. 1 Негізгі құралдардың мәні мен ерекшеліктері

Қазіргі кезде кез-келген ұйымдарды алып қарасақ та олардың бухгалтерлік есеп барысында негізгі құралдардың алатын орны, олардың мөлшері ұлғаюда. Сондықтан да негізгі құралдар бухгалтерлік есептің объектісі ретіндегі алатын орны зор. Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыруда оларды бағалауда кездесетін көптеген мәселелер туындайды. Өйткені олар тікелей өндіріске немесе басқа да салаларда пайдаланылу барысында алатын орны үлкен. Сондай-ақ олардың амортизациялық аударымдарын дұрыс есептеу мен есептік әдістерін таңдау барысында олардың әр түрі өзіндік құнның мөлшерін өзгеріске ұшыратады.

Негізгі құралдар дегеніміз - өндірісте ұзақ уақыт бойы яғни бір жылдан артық уақыт бойы пайдаланылатын, өзінің бастапқы заттай нысанын (пішінін, түрін) сақтай отырып, құнын шығарылған өнімге, орындалған жұмысқа көрсетілген қызметке біртіндеп бөліп-бөліп есептелген амортизациялық аударым мөлшерінде ауыстыратын еңбек құралдарын, яғни материалдық активтерді айтамыз. Негізгі құралдарға ұйымның қозғалмайтын мүлік, жер учаскелері, үйлер мен ғимараттар, өткізгіш тетіктер, машиналар мен жабдықтар, өлшеуіш және реттеуіш аспаптары, есептеуіш машиналар мен техникалары және олардың бағдарламалық құралдары, көлік тасымалдау құралдары, аспаптар, өндірістік және шаруашылық құрал-саймандары, өнім және жұмыс малдары, көп жылдық көшеттер, шаруашылықтың ішкі жолы тағы да басқаларын жатқызамыз. Көлемінің үлкен-кішілігіне, бағасының азды-көптілігіне (арзанды-қымбаттылығына) қарамастан пайдалану мерзімі бір жылдан аспайтын өндіріс құралдары негізгі құралдардың қатарына жатпайды. Сонымен қатар негізгі құралдардың құрамына ұйымның қоймаларындағы дайын бұйымдар (тауарлар) болып саналатын жабдықтар мен машиналар, күрделі құрылыс құрамында есептелетін монтаждауды (құрастыруды, орнатуды) қажет ететін жабдықтар, жасалып, салынып біткен бірақ әлі пайдаланылуға берілмей тұрған машиналар мен жабдықтар сондай-ақ құрылыс-монтаж жұмысының өзіндік құнының құрамында қаралған қосымша шығындардың есебінен салынған титулдық тізімге кірмеген ғимараттар мен тетіктер, сонымен бірге жас малдар, яғни мал төлдері де жатпайды. Негізгі құралдардың бухгалтерлік есептегі мәнін ашып қарау үшін олардың бағалануын, пайдалану және шығындарын зерттеу керек. Жалпы алғанда барлық негізгі құралдар өздерінің өндіріске қатысуына қарай өндірістік және өндірістік емес болып екіге үлкен топқа бөлінеді. Негізгі құралдарды халық шаруашылығының салаларына қарай топтастырған кезде олардың қатысуымен шығарылған өнімдердің немесе орындалған жұмыстар мен қызметтердің шаруашылықтың қай түріне жататындығы негізге алынады. Егер ұйымдағы негізгі құралдардың барлығы тек қана ұйымның негізгі шаруашылығының түріне ғана қызмет жасайтын болса, онда бұл ұйымдағы негізгі құралдардың барлығы түгелімен сол ұйымның атқаратын қызметі саласындағы топқа жатады. Негізгі құралдардың бүгінгі таңдағы болсын бұрынғы болсын шаруашылықта алатын орны ерекше. Қай салада да болмасын қолданыстарында негізгі құралдар болады. Сондықтан да олардың пайдаланылуын және де оларға амортизация есептеуде бухгалтерлік мамандарға қойылатын талаптар жоғарылауда.

Халық шаруашылығының алдына қойған міндеттерін табысты шешуде оның басты буындары - экономиканың нақты секторындағы ұйымдарды басқаруды жетілдірудің маңызы зор. Негізгі құралдар ұлттық байлықтың бір бөлігі, еліміздің экономикасын дамытудың материалды техникалық базасы болып табылады. Сондықтан да, өндіріс тиімділігін әрі қарай арттыру негізгі құралдарды тиімді пайдаланумен тығыз байланысты. Қоғамдық өндірістің тиімділігі едәуір дәрежеде негізгі құралдардың ұтымды пайдаланылуына байланысты.

Экономиканың нарықтық жолмен даму барысында ұйым қызметінің қаржылық мәселелері күшейе түсуде. Осыған сәйкес ұйым басшылығының ерекше көңілі бухгалтерлік есептің ұйымдастырылуына мән беріліп отыр. Әсіресе, елімізде халықаралық стандартқа сәйкес жаңа бухгалтерлік есеп стандартының енгізілуі ел экономикасының дамуына оң әсерін тигізуде. Бұл еліміздің қазіргі даму кезеңінде, оның шетел инвесторларымен қарым-қатынастарының нығаю кезеңінде маңызды болып саналады.

Бүгінгі таңдағы ауқымды өзгерістер кезеңі қоғам өмірінің барлық саласын жан-жақты қамтуда. Сол себепті қалыптасқан құрылымды мүлдем жаңартып, экономикалық-әлеуметтік және рухани дамуға жол ашатын демократиялық қоғам құруға сай экономикамызды нарықтық қатынастарға көшірді. Осы негізде әлеуметтік, күрделі мәселелерді шешу - бүгінгі күннің басты талаптарының бірі болып саналады. Әсіресе, соңғы жылдары экономика ілімінде түбірлі өзгерістер орын алуда. Мұның өзі қоғамдық және өндірістік қатынастарда болып жатқан жаңа құбылыстар мен процестерге тікелей байланысты. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының нарықтық қатынасқа өту барысында нарықтық қатынас заңдарына сәйкес өнімді өндіруге кеткен шығындарды анықтау өте маңызды орын алады. Себебі, қандай болмасын өнеркәсіп өзі шығарған өнімдерінің өзіндік құнын анықтап, яғни кеткен шығындарын біле отырып, оны нарыққа шығаруға тырысады. Ол өнімнің сапалы және бағасы жағынан арзан, яғни сұранысқа деген талабына сай келетіндей қылып жасауға ұмтылады. Сондықтан мұндағы шығындардың есебін жүргізудегі негізгі көрсеткіштердің бірі бұл - негізгі құралдардың амортизациясы және де ол бүгінгі таңда бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде басты орындардың бірін алып отыр.

Негізгі құралдар бухгалтерлік есептің объектісі ретінде қаралатын ең негізгі көрсеткіштердің біріне жатқызылады. Сондықтан да бухгалтерлік есептегі оның мәні мен ерекшелігі өте зор.

1. 2 Ұйымның техника-экономикалық сипаттамасы

"САК - комбинат Продоформление" Ашық Акционерлік Қоғамы 1994 жылы 31-ші мамырда шаруашылық жүргізуші субъект ретінде тіркелген.

Акционерлік Қоғамның жарғысы 1994 жылдың 27-ші мамырында мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі Алматы қалалық территориялық комитетінің № 56552 Қаулысымен бекітілген. Алматы қаласының Әділет басқармасы 1997 жылдың 17-ші қыркүйегінде бекіткен қайта тіркеу жөніндегі №13360-1910-АО күәлігінің негізінде "Комбинат продоформление" Акционерлік Қоғамы "САК - комбинат Продоформление" Акционерлік Қоғамына ауыстырылған. Акционерлік Қоғам заңды тұлға болып табылады және ол өз қызметін Қазақстан Республикасының заңдарымен өзінің жарғысына сәйкес жүргізеді.

Акционерлік Қоғамның қаржылық және өндірістік қызметі шаруашылық- даралық негізінде жүзеге асады. Акционерлік қоғамның өзінің жеке (дара) балансы, банктерде есеп айрысу және өзге де шоттары, орысша және қазақша аталуы жазылған мөрі бар. Акционерлік қоғамның қызметінің мақсаты - пайда тауып, оны Акционерлердің мүддесінде, өндірісті дамытуға, кәсіпорын үжымының және қоғамға қарайтын ұйымдардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға пайдалану. Қоғам этикеткалық орамдық, кітаптық, газеттік-журналдық, бланкілік, жарнамалық және өзге де полиграфиялық өнім өндіріп өткізумен, көтерме және жеке саудамен, кәсіпорындарға, ұйымдарға, жеке тұлғаларға қызмет көрсетумен және Қазақстан Республикасының заңдарымен тиім салынбаған қызмет түрімен айналысады. Акционерлік қоғамның қатысушылары "Financial Management Group" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жарғылық қордың 90%-і, "САК - комбинат Продоформление" акционерлік қоғамының жұмысшылар ұжымы -- жарғылық қордың - 10%-іне ие. Акционерлік қоғамның барлық қатысушылары акционерлік қоғамнан алған акцияларының құнын өтегеннен кейін акционерлік қоғамның Жарғысына сәйкес құқтар мен міндеттерге ие болады. Нарықты қатынастық экономикага көшу барысында бухгалтерлік есеп және аудит қызметінің алатын орны және қажеттілігі артуда.

"САК комбинат Продоформление" Ашық Акционерлік қоғамының бухгалтерлік есебінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік комитеті жасаған типтік, арнайыландырылған типтік және типтік унифициалданған құжаттар қолданылады. Кәсіпорындағы есеп толығымен компьютерлендірілген. Машинограммалардың көпшілігі журнал-ордерлік қағида бойынша құрылған.

Акционерлік қоғам тауарлық материалдық қорлар есебіне оперативтік-бухгалтерлік әдіс қолданады. Өндіріске кеткен шығындар есебі нормативтік әдіс бойынша жүргізіледі. Қаржы шаруашылық қызмет туралы есеп беру Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп стандартының №3 стандартында қарастырылған "САК - комбинат Продоформление" Акционерлік Қоғамының қаржы шаруашылық қызметін талдап көрстеу үшін оның негізгі "қаржы шаруашылық қызметінің көрсеткіштері" кестесін келтіреміз. Мұндағы коэфициенттер келесідей есептелінеді:

1. Актив айнылымдылығы = негізгі құралдардың орташа жылдық құны / өнімді өткізуден түскен табыс

2. Қор сиымдылығы = негізгі құралдардың орташа жылдық құны /

өнімді өткізуден түскен табыс

3. Қор қайтарымдылығы = өнімді өткізуден түскен табыс /

негізгі құралдардың орташа жылдық құны

4. Сату рентабельділігі = Таза табыс / өнімді өткізуден түскен табыс

5. Активтердің рентабельділігі = Таза табыс / активтердің жалпы орташа қүны * 100 %

№1-кесте

"САК" - комбинат "Продоформление" АҚ-ның қаржы шаруашылық қызметінің негізгі көрсеткіштері

№: №

Көрсеткіштер: Көрсеткіштер

2006 жыл: 2006 жыл

2007 жыл:

2007 жыл

Ауытқулар: Ауытқулар

№:

Көрсеткіштер:

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

сомасы

%

№:

1

Көрсеткіштер: Өткізуден (сатудан) түскен табыс (мың. тг)

2006 жыл:

299862, 2

2007 жыл:

382993311

Ауытқулар:

+ 37999469

№:

2

Көрсеткіштер: Өнімнің өзіндік құны (мың. тг)

2006 жыл:

291463, 4

2007 жыл:

371550290

Ауытқулар:

+ 36863566

№:

3

Көрсеткіштер:

Жалпы табыс (мың. тг)

2006 жыл:

8398, 8

2007 жыл:

11443021

Ауытқулар:

+ 11434623

№:

4

Көрсеткіштер: Кезеңдік шығындар

2006 жыл:

43795, 8

2007 жыл:

58680207

Ауытқулар:

+ 58636412

№:

Көрсеткіштер:

(мың. тг)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№: 5

Көрсеткіштер: Салық салынғанға

2006 жыл:

23667, 1

2007 жыл:

-47237186

Ауытқулар:

-47260853

№:

Көрсеткіштер: дейінгі табыс (мың. тг)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

6

Көрсеткіштер: Таза табыс (мың. тг)

2006 жыл:

23667, 1

2007 жыл:

-47237186

Ауытқулар:

-47260851

№:

7

Көрсеткіштер: Негізгі құралдардың

2006 жыл:

134

2007 жыл:

1081

Ауытқулар:

+ 947

8, 067

№:

Көрсеткіштер: орташа жылдық құны

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

Көрсеткіштер:

(мың. тг)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

8

Көрсеткіштер: Еңбек өнімділігі

2006 жыл:

45

2007 жыл:

3125

Ауытқулар:

+ 3080

69, 44

№:

Көрсеткіштер:

(мың. тг)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

9

Көрсеткіштер: Қор қайтарымдылығы

2006 жыл: 0, 14

2007 жыл: 0, 23

Ауытқулар: 0, 09

1, 64

№:

Көрсеткіштер:

(мың. тг)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

10

Көрсеткіштер: Қор сиымдылығы

2006 жыл: 0, 30

2007 жыл: 0, 001

Ауытқулар: 0, 699

11, 09

№:

Көрсеткіштер:

(мың. тг)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

11

Көрсеткіштер: Активтердің

2006 жыл: 0, 19

2007 жыл: 0, 098

Ауытқулар:

№:

Көрсеткіштер: айналымдылығы (рет)

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

12

Көрсеткіштер:

Сату табыстылығы

2006 жыл: 0, 0006

2007 жыл: 0, 004

Ауытқулар: 0, 0034

6, 4

№:

Көрсеткіштер:

(рентабелділігі), %

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

13

Көрсеткіштер: Активтердің

2006 жыл: 0, 0004

2007 жыл: 0, 005

Ауытқулар: 0, 0046

12, 5

№:

Көрсеткіштер:

пайдалылыры

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

№:

Көрсеткіштер:

(рентабелділігі), %

2006 жыл:

2007 жыл:

Ауытқулар:

Мұндағы көрсеткіштер қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп беруден және баланстан алынды. Есептеулерге келсек, онда олар жоғарыда көрсетілген формулалар арқылы есептелінеді. Кестеден көріп отырганымыздай 2007 жылы ұйымда қызмет көрсету, сату көлемі біршама көбейгенімен табыстық мөлшері жоқ. Сату көлемі ұлғайып, соған қарай өнімнің өзіндік құны да жоғарылаған. Яғни 2006 жылы 291463, 4 тг. болса, 2007 жылы 371550290 тг. болған.

2007 жылы сатудан түскен табыс 382993311 тг. болып, өнімнің өзіндік құны 371550290 болған. Ал, кезеңдік шығындар мөлшері тым көбейіп, яғни 58680207 тг. соған байланысты ұйым банкроттыққа ұшыраудың аз алдында тұр. Өйткені кезең шығындары мен өнімнің өзіндік құны тым жогарылаған. Мұнда кестеде көріп отырғанымыздай активтер дейңгейі жоғарылағанымен, сондай-ақ табыс табу деңгейі де жоғары, бірақ соған қарай шырындар мөлшері де көп.

Сондықтан ұйым корпоративтік табыс салығын төлемейді. Өйткені салық салынғанға дейінгі табыс мөлшері (-47237186 тг. ) . Жалпы ұйымның қаржы-шаруашылық қызметі туралы есептемеде 2006 жылы сатудан түскен табыстың мөлшері 382993311 тг. болса 2004 жылы 299862, 2 тг. яғни ауытқу сомасы ( + 37999469 тг. ) болды. Мұнда көріп отырранымыздай өткен жылмен салыстырранда сату мөлшері ( + 37999469 тг. ) жоғарылаған. Ал, өнімнің өзіндік құны ( + 36863566 тг. ) көбейді. Енді, менің ойымша ұйымның банкроттыққа ұшырау себебі негізсіз шығындардың көбеюінен болып отыр. ЯҒНИ, мұнда әсіресе кезең шырындарының үлесі артып отыр.

Ұйымның есепті жылғы, яғни 2006 жылғы бухгалтерлік балансынан көріп отырғанымыздай міндеттемелер бойынша қарыздар өтелмеген. Және де өткен жылға қарағанда керісінше жоғарылаған. Мысалы, салықтар бойынша қарыз сомасы 2005 жылы 3491636 тг. болса, 2006 жылы 12766806 тг. жоғарылаған.

Бөлінбеген пайда 2006 жылы (-48424407 тг. ) ал, 2007 жылы

(-93598568 тг. ) құраган. Ал, кез-келген шаруашылықтың тиімділігінің артуы, едәуір дәрежеде активтердің ұйымды пайдаланылуына байланысты болып келеді. ¥йым қаражаты оның ішкі және сыртқы (дебиторлық қарыз, бағалы қағаздарды сатып алу) қажеттіліктеріне пайдаланылуы мүмкін. Сондай-ақ осы ұйымның төлем қабілеттілігінің төмендегенін де атап өтуге болады. Төлем қабілеттілігі дегеніміз - бұл ұйым өзінің шұғыл міндеттемелері бойынша дер кезінде төлем жасау мүмкіншілігін айтады. Яғни, ұйымның төлем қабілеті бұл белгіленген мерзімде төлемді және міндеттемелерін өз қаржысымен өтеу дегенді білдіреді. Енді, осы ұйымның табысының болмауын сипаттайтын болсақ, мұнда әсіресе есеп айырысу шотында ақша қаражатының азаюы, яғни 2006 жылы 79448 тг. , 2007 жылы 25273 тг. болғандығын көруге болады. Сондай-ақ төлемі өтіп кеткен төлемдердің бар екендігін және қаржылық, инвестициялық, тиімді баға саясатының жоқтығы, төлем дәрменсіздігін аңғартады. Ол үшін, яғни ұйымның қызметін тұрақтандыру үшін кредиторлық "мезгіл дефицитін" кеміту қажет және айналым қаржыларының айналымдылығын арттыру арқылы ұйымның іскерлік белсенділігің де арттыруға болады.

1. 3 Ұйымның экономикалық саясаты

Экономиканың қай саласында болмасын, әсіресе нақты сектордағы ұйымдарда есеп саясаты әдетте міндетті түрде болады. Яғни ұйымның ең негізгі ақпарат көзі болып табылады. Біз одан ұйымның табыс көзін, қызметін, есебінің жүргізілу әдістерін тағы да басқа әрекеттерімен танысуымызға болады.

“САК - комбинат Продоформление” ААҚ-ың есеп саясаты 14-тараудан тұрады. Онда 1-тарау, ұйымның жалпы сипаттамасы келтірілген. Оны біз дипломдық жұмыстың 1. 2. Ұйымның техника-экономикалық сипаттамасы бөлімінде жазып өткенбіз. Яғни онда ұйымның аталуы, тіркелген жері, ашылған және бекітілген уақыты көрсетіледі және де заңды аталуы, қызмет түрі, өндіретін өнім түрі, өнім атаулары жазылған. Сондай-ақ Акционерлік Қоғамның қатысушылары, олардың үлестері, құқықтары мен міндеттері келтірілген.

2-тарау ұйымның есеп саясатының жалпы ережелері жазылады.

3-тарау Қаржылық инвестициялар. Мұнда Акционерлік Қоғамның инвестициялары туралы мәлімет алуға болады. АҚ тиісті заңдылықтарға сәйкес жарғылық капиталға үлестерін акция ретінде салады. Сондай-ақ Акционерлік Қоғам акция, облигация және басқа да құнды қағаздарды алады және табыс табу мақсатында оларды қор биржаларында қайта сатады. Басқа ақша-қаржыларын қоғам депозиттік шоттарда сақтайды.

4-тарау. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау (жұмыстың, қызметтің) және өндірістік шығындар есебі.

АҚ өндірістің цехтық құрылымдарына ие. Әр цехта өндірістік шығындар қойылған номенклатура бойынша негізгі және қосымша өндіріс, жалпы өндірістік шығындар баптары бойынша есептеледі. Өндірістік шығындардың жиынтық есебі №10 журнал-ордерде және машинограммада да жүргізіледі. Бұл құжатта өндірістік шығындар экономикалық элементтері бойынша жазылады. Ал шығығындар және өнім өндіру есебінің аналитикалық есебі өнімнің әр түріне ашылған карточкаларда жүргізіледі. Аяқталмаған өндіріс есебіне әр айдың соңында инвентаризация жүргізіліп отырады. Инвентаризациялау мәліметтері өндірілген өнімнің өзіндік құнын анықтауда да әсерін тигізеді. Жалпы өндірістік шығындар ай сайын өндірістік есеп шоттарында есептеліп, бөліп таратылады. Яғни, Типтік шоттар жоспарының 8-бөлімінде есепке алынады. Яғни 8000 - “Негізгі өндіріс” бөлімше шоттары (8000-8040), 8020 - “Өзіндік өндірістің жартылай фабрикаттары” бөлімше шоттары (8020-8040), 8030 - “Көмекші өндіріс” бөлімше шоттары (8030-8040), 8040 - “Үстеме шығындар” бөлімше шоттары (8040-8040), өнімнің өзіндік құнына енбейтін жалпы өндіріс шығындары ай сайын 7200 - “Жалпы және әкімшілік шығындар” бөлімше шотында есептеледі. Өндірісте болған ақауы бар өнімдер және жөндеуге келмейтін ақаулардың құны 8010 - “Негізгі өндіріс” шотында бөліп есептелінеді. Шығындар есебі барлық өндірісте нормативтік әдіс бойынша есептеледі. Норманың өзгеруі яғни ауытқулар сомасы жедел анықталып отырады.

1 - бөлімде өнімді өндіру және оны сату қарастырылған.

Өндірістегі дайын өнім есебі 1320 - “Дайын өнім” шотында есепке алынады. Онда өнім нақты өзіндік құны бойынша есептеледі. Дайын өнімнің бухгалтериядағы және қоймадағы есебі жедел-бухгалтерлік (сальдолық) әдіспен жүргізіледі. Өнімді жөнелту және сату бойынша коммерциялық шығындар 7100 - “Тауарды (жұмыс, қызмет) сату бойынша шығындар” - шотында есепке алынады. Және де бұл кезең шығындары есепті кезеңнің соңында 5410 - “Жиынтық табыс” шотымен есептен шығарылады. Негізгі құралдарды сату және есептен шығару сондай-ақ материалдық емес активтерді сату және есептен шығару 7410 - “Материалдық емес активтерді сату бойынша шығындар”, 7420 - “Негізгі құралдарды сату бойынша шығындар” шоттарында есепке алынады. Тауарлар есебі 1330 -“Тауарлар” шотында кіріс етілген құны бойынша есептеледі. Дайын өнімді, тауарларды сату қолма-қол немесе қолма-қолсыз есеп айырысу жолымен жүргізіледі. Кейбір жағдайларда бартерлік жолмен жүргізіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.