Спутник байланыс желісіндегі ақпаратты қорғаудың маңыздылығы

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . .

І Әдеби шолу . . .

Ғарыш аппаратына спутниктік байланыстың жердегі станцияларының қолжетімділігінің техникалық талаптары . . .

1. 2 Бірінші қазақстандық жерсерігін ұшыру . . .

1. 3 Спутник байланыс желісін дамыту мақсатында ғарышқа ұмтылу . . .

ІІ. Эксперименттік бөлім. . … . . . …

2. 1 Спутник байланыс желісіндегі «Қазақтелеком» АҚ кәсіпорынның қызметі . . .

2. 2 «Қазақтелеком» АҚ қызметінің даму келешегі . . .

2. 3 «Қазақтелеком» АҚ қызметін жетілдіру . . .

2. 4 Спутниктік байланыстың желілік, желістік және каналдар типтері . . .

2. 5 Спутник байланыс желісіндегі ақпаратты қорғаудың маңыздылығы . . .

ІІІ. Қорытынды . . .

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . .

Қосымшалар . . .

КІРІСПЕ

Алғы сөз : «Жаңа онжылдық - жаңа экономикалық өрлеу - Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері»

Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың атты ел халқына Жолдауынан

Елбасы осы сөзінді елді әрі қарай инновациялық бағытта дамыту қажеттігі көзделеді. Экономикалық дамудың маңызды факторларының бірі өндірістік әлеуетті сақтап, тиімді дамыту қажеттігімен шартталған тиімді инновациялық саясат болып табылады. Ерте кезде хабар жаяу жүргінші немесе салтатты кісі арқылы ауызша, сондай-ақ, от, дабыл, қада, белгі арқылы жеткізілген. Қоғамдағы өзгерістер мен дамуға, техникалық жетістіктерге орай Байланыс құралдары жетіле түсті. 18 ғасырдың аяғында оптикалық телеграф пайда болды. 19 ғасырда сым бойымен тез хабар бере алатын телеграф аппараттары шықты. 1837 жылы сызық пен нүкте (код) арқылы тұтас сөздерді бере алатын Морзе аппаратын, 1876 жылы телефон, 1895 жылы радиобайланыс құралы ойлап табылды. Техника құрал-жабдықтарының сипатына қарай Байланыс почта және электрлік Байланыс болып бөлінеді. Почта Байланысы арқылы хат, газет, журнал, бандероль, т. б. жеткізіп беру және ақша аудару қызметтері атқарылады.

Бүгінде почта корреспонденцияларын іріктеудің автоматтандырылған жүйелері қолданылады. Электрлік Байланыс құрылымы бойынша сым арқылы және радиотолқын арқылы таралатын байланыс болып, ал ақпарат түрі бойынша телефон, телеграф, фототелеграф, телевизия, т. б. болып бірнеше түрге бөлінеді. Телеграф аппараттары бағанадағы сым, жер асты кабелі, радиорелелік желілер арқылы жалғасады. Телеграф техникасының жетілдірілген түрі - факсимильді байланыс (фототелеграфия) . Онымен газет беттерінің көшірмесі, фотография, сурет, қолжазба, сызба, сондай-ақ, Байланыстың басқа түрімен қабылданбайтын құжаттар беріледі. Телефон Байланысы: халықаралық, қалааралық және жергілікті болып бөлінеді. Қалааралық телефон-телеграф Байланыссы көбінесе, симметриялық және коаксиальдык кабельдерден тұратын магистралдық желілер арқылы жүргізіледі. Жергілікті жердегі (қаладағы) телефон байланысы автоматты телефон стансалары (АТС) арқылы жұмыс істейді. Онда бір абонентті екінші абонентке стансадағы автомат-аспаптар жалғайды. Қалааралық байланыс телеграф, фототелеграф, телевизия және радиорелелік желілері арқылы да беріледі.

Радиобайланыс қазіргі заманда өте кең тараған. Сәйкестілік, сілтеме, байланыстарды редакциялау кезінде - символ/символ, символ/адрес немесе адрес/адрес типінің сәйкестілігі; кибернетикалық жүйе жайында - әсер, ықпал; мәліметтерді қашықтан өндеу желісіндегі мәліметтерді жеткізу құралдарының жиынтығы; объектілер арасындағы қатынас; программалық модульдердің әрекетгестік механизмі; гипермәтіннің белгіленген элементі; сол элементті тышқанмен басқару арқылы мәтіннің басқа бөлігіне ауысу; желілердегі байланыс түйіні; екі байланыс торабын жалғастыру жабдығы.

Байланыс құралдары қазіргі кезеңдегі ең басты қажеттіліктердің бірі болып табылады. Ол өте маңызды экономикалық және әлеуметтік қызмет атқарады. Осы заманғы байланыс құралдарының көмегімен Жер шарының ең шалғай орналасқан аудандарымен, тіпті ғарышпен де байланыс жасалады. Бірақ дүниежүзінде байланыс жүйесі біркелкі таралмаған, тіпті адамзаттың тең жартысына жуығы "телефон" дегеннің не екенін де білмейді.

Байланыс жүйесі өте күшті дамыған ел - АҚШ. Оның үлесіне дүниежүзінлегі телефон жүйелерінің 2/5-сі, ең жаңа байланыс жүйелерінің 9/10-ы тиесілі. Оған нақты мысал ретінде мынаны айтуға болады: Нью-Йорктің Манхаттен ауданындағы телефон желісінің саны бүкіл Африка материгіндегі желілер санымен бірдей.

20 ғасырдың басында Қазақстанда 250 почта-телеграф пункті болды. Электр Байланысның техника құралдары мен телевизияны пайдалану 1950-1960 жылдары басталды. Осы кезеңге дейін республикалық байланыс құралдарының негізін бағаналы желілер мен коммутациялық қондырғылар құрады. 1950 жылы Алматыда 800 нөмірлік АТС, 1956-1957 жылдары Алматы, Қарағанды, Өскемен қалаларында тұңғыш телевизия орталықтары салынды. 1960-1975 жылдары қалалардағы АТС-ті автоматтандырудың үлес салмағы 97%-ке жетті. 1966 жылы Қазақстанның батыс және оңтүстік облысы арқылы өткен Мәскеу-Ташкент Байланыс кабелі желісінің құрылысы аяқталды. Бұдан соң Новосибирск-Алматы, Самара-Атырау-Жаңа Өзен кабель магистральдары, 1967 жылы “Орбита” ғарыш қабылдау станциясы іске қосылды, халықаралық телефон байланысын автоматтандыру басталды. 1972 жылы Алматыда Қазақстанды КСРО-ның 120 қаласымен байланыстыратын АРМ-20 халықаралық автоматты телефон станциясы іске қосылды. 20 ғасырдың аяғына қарай Қазақстандағы Байланыс желілері телекоммуникацияның цифрлы жүйелері негізінде өзгертіле бастады. Республикадағы халықаралық телефон байланысы 2 жер үстілік телепорттар арқылы жүзеге асырылады. Республикада халықаралық телефон байланысы 1992 жылы Алматыда және 1995 жылы Ақмолада Жер серігі телеайлақтары арқылы қамтамасыз етілді. Халықаралық автоматты коммутациялық станциялар С-12 жүйесіндегі цифрлы станциялармен ауыстырылды. Аумағы зор, халқының орналасу тығыздығы әркелкі, кабель желілерін тартуға болмайтын қиын жерлері көп Қазақстанда ғарыштық спутник арқылы байланыс аса тиімді. 20 ғасырдың 90-жылдары Қазақстанда байланыстың телефакс, ұялы радиобайланыс, пейджинг, транкинг, интернет сияқты жаңа түрлері пайда болды. Республиканың 7 облыс орталығында 7000 абонент ұялы байланыс, 12 ірі қаласында 5000 абонент дербес радиошақыру (пейджинг) қызметін пайдаланып келеді. 1996-1997 жылдары пайдалануға берілген Ақмола-Қарағанды талшықты-оптикалық желі Қазақстандағы халықаралық цифрлы Байланыс торабының негізін қалады. 1998 жылы республикадағы халықаралық телефон каналдарының ұзындығы 43 млн 363 мың км-ге жетті. Республика қалаларында жалпы сыйым. 1. 856. 997 нөмірлік 637 АТС, ауылдық жерлерде жалпы сыйымд. 573945 нөмірлік АТС-тер жұмыс істеді.

Қазақстанда қазіргі кезде байланыс құралдарының ең жаңа үлгілерін іске қосылуда. Республикамыздың байланыс жүйесінде сандық телефон стансылары, ұялы телефон, арнайы карточка көмегімен байланысқа шығуға мүмкіндік беретін таксофондар, факс және пейджинг, Жердің жасанды серіктері арқылы байланысу елеулі орын ала бастады. 1994 жылдан бері Қазақстан әлемдік интернет жүйесіне тұрақты қосылды

Жұмыстың мақсаты - қызмет көрсету саласындағы спутниктік қызметтерді жоспарлау мен басқарудың әдістемелік негіздерін зерттеу және игеру, нашар жақтарын айқындау, оларды талдау және әзірлеу болып табылады.

Ғарыш аппаратына спутниктік байланыстың жердегі станцияларының қолжетімділігін анықтау. Қазақстан спутниктік байланыс желісінің қазіргі таңда атқарып жатқан қызметтерінің адам баласына қаншалықты дәрежеде қажеттілігін ашу болып табылады. Ғарыш аппаратына спутниктік байланыстың жердегі станцияларының қолжетімділігінің осы Техникалық талаптары (бұдан әрі - Техникалық талаптар) техникалық пайдалануын және транпондерлерін жалға беру бойынша қызметтерді көрсетуді ғарыштық байланыс жүйесінің ұлттық операторы қамтамасыз ететін «KazSat-2» ғарыш аппаратына спутниктік байланыстың жердегі станцияларының (бұдан әрі - СБЖС) қолжетімділік тәртібін айқындау дипломдық жұмыстың басты мақсаттарының бірі.

Зерттеу объектісі: «Қазақтелеком» АҚ болып алынады.

Зерттеу іс-әрекеті: «Қазақтелеком» АҚ кәсіпорынындағы спутниктік қызметті ұйымдастыру аспектілері болады.

Жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытынды мен қолданылған әдебиеттер тізімінен, қосымшлардан тұрады.

І Әдеби шолу

1. 1 ҒАРЫШ АППАРАТЫНА СПУТНИКТІК БАЙЛАНЫСТЫҢ ЖЕРДЕГІ СТАНЦИЯЛАРЫНЫҢ ҚОЛЖЕТІМДІЛІГІНІҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ТАЛАПТАРЫ

Ғарыш аппаратына спутниктік байланыстың жердегі станцияларының қолжетімділігінің осы Техникалық талаптары (бұдан әрі - Техникалық талаптар) техникалық пайдалануын және транпондерлерін жалға беру бойынша қызметтерді көрсетуді ғарыштық байланыс жүйесінің ұлттық операторы қамтамасыз ететін «KazSat-2» ғарыш аппаратына спутниктік байланыстың жердегі станцияларының (бұдан әрі - СБЖС) қолжетімділік тәртібін айқындайды.

Бұл Техникалық талаптарда келесі түсініктер қолданылады:

Ғарыштық байланыс жүйесінің ұлттық операторы - «Республикалық ғарыштық байланыс орталығы» АҚ (бұдан әрі - Ұлттық оператор) .

Өтініш беруші - Ұлттық оператордың мекен-жайына транспондерлерді жалға алу өтінімімен жүгінген жеке немесе заңды тұлға;

Мониторингті басқару орталығы - техникалық сүйемелдеу мен спутниктік ресурсқа бақылауды жүзеге асыратын Ұлттық оператордың құрылымдық бөлімшесі;

СБЖС ғарыш сегментіне қол жетімділігі - Ұлттық оператормен берілетін, спутниктік байланыстың жердегі станцияларының транспондерлерге қосылуының (кем дегенде бір СБЖС «KazSat» сериялы спутниктерінің орбиталық позициясына бағыттағы қуатты сәулелендіру режімін орнату) техникалық мүмкіндігін растайтын құжат (рұқсат қағаз) ;

СБЖС рұқсат беру рәсімі - СБЖС ғарыш сегментіне қолжетімділігіне рұқсат алуға мүмкіндік беретін ұйымдастыру-техникалық жұмыстарының кешені.

Өтініш берушінің СБЖС сынау жүргізу тәртібі : Бірінші сынаудың мақсаты СБЖС параметрлерінің Өтініш берушінің спутниктік байланыс қызметін көрсетуге ұсынған өтінімінде (Техникалық талаптарға көрсетілген деректерге сәйкестігін тексеру болып табылады және СБЖС бөлек параметрлері Өтініш берушімен төлқұжатқа енгізіледі VSAT желілерінің типті СБЖС үшін Өтініш берушінің қарауы бойынша таңдаулы дербес сынау жүргізілуі мүмкін.

СБЖС радиожабдықтарын дербес сынау Өтініш берушінің өз бетімен «KazSat» сериялы спутниктердің орбиталық позициясының бағытына қарай сәулелендірмей жүргізіледі.

Сынаудың екінші кезеңі: Екінші сынаудың мақсаты МБО техникалық құралдарының көмегімен тестіленетін СБЖС антенна параметрлері мен жоғары жиілікті сипаттамаларын тексеру болып табылады. Сынау сынаудың типтік бағдарламасына сәйкес жүргізіледі. Сынауды жүргізудің оперативті басқаруын МБО операторлары жүзеге асырады, ол үшін Өтініш берушімен ұйымдастырылған, МБО мен сыналатын СБЖС арасында байланыс арнасы қолданылады. Байланыс арнасы барлық сынаулар кезінде жұмыс жасап тұруы қажет. Байланыс бұзылған жағдайда сынау үзіледі, ал СБЖС таратқышы бірден өшеді. Байланыс қалпына келтірілгеннен кейін ғана сынауды қайтадан бастау мүмкін болады. Уақытты үйлесімдеу және СБЖС және/немесе Өтініш берушінің қызметкерлерінің сынауға дайын болмау себебінен рұқсат беру рәсімін жүргізу барысында кезектің туындауын болдырмау мақсатында МБО операторлары бұл рәсімді өзге келісілген уақытқа жылжыта алады немесе келесі Өтініш берушілердің СБЖС жоспарлы рұқсаттарды жүргізе алады.

Геостационарлық орбитадағы «KazSat» сериялы спутниктердің орбиталық позицияларына бағытталған қуатты сәулелендіру режімінде әрбір СБЖС шығуы МБО операторының командасы бойынша ғана жүзеге асырылады. «KazSat» сериялы спутниктердің орбиталық позициясына дәлденген СБЖС сынау басталғанға дейін таратқыш шығыс қуатты сәулелендірмеу режімінде болуы қажет. СБЖС сынау кезінде «KazSat» сериялы спутниктерінің орбиталық позициясының бағытындағы сәулелендіру режімі Өтініш берушінің СБЖС таратқышында сынау тікелей жүріп жатқан кезде ғана қосылуы қажет.

СБЖС спутникке алғашқы шығуы: Ғарыш сегментіне Өтініш берушінің СБЖС қолжетімділігі МБО рұқсаты бойынша және МБО операторының басқаруымен жүзеге асырылады. Спутникке шығар алдында Өтініш берушінің СБЖС техникалық қызметкері қабылдау және тарату жабдықтарын тексеруі, спутникке бағыттау координаттарын нақтылауы, станция антеннасының маяк бойынша немесе МБО мониторинг станциясынан бақылаушы модульденбеген тасымалдауыш бойынша дәл бағыттауын жүргізуі, сондай-ақ қабылдау мен таратуға сынау сигналдарының жұмыс поляризациялары мен жиіліктерін тексеруі қажет. Өтініш берушінің СБЖС қуатты сәулелендіру режімінде спутникке бірінші шыққанда Өтініш берушінің техникалық қызметкері келесі тәртіпті ұстануы керек:

СБЖС антеннасының спутникке дәл бағытталуына көз жеткізу;
өлшеу үшін бөлінген жиілік жолағында БҚТК шығысынан орынсыз сигналдардың қабылданбауына көз жеткізу;
жалпы пайдалану арнасы немесе қызметтік байланыстың бөлінген арнасы бойынша МБО операторымен қызметтік байланыс орнату;
МБО операторының командасы бойынша қажетті жиілікті және тасымалдаушы сынау сигналының БИСҚ орнату;
таратқышты МБО операторының командасы бойынша ғана және алғашқы кезеңде БИСҚ белгіленген номиналынан 10 дБ төмен деңгейде қосу;
сигнал жиілігі мен қуатын, таратқыштан шығардағы жанама және жолақтан тыс сәулелендіру деңгейін қадағалау;
МБО операторының бақылауымен БИСҚ номиналды мәнін белгілеу;
өлшеудің аяқталуы бойынша СБЖС таратқышын сөндіру.

Өлшеулер нәтижелерін рәсімдеу : Өтініш берушінің СБЖС жабдықтарының сипаттамаларын өлшеуді аяқтағаннан кейін сынау хаттамасы жасалады. Сынаудың аяқталуы бойынша хаттамаға енгізілген деректердің негізінде Өтініш беруші осы сәйкес рәсімделген СБЖС паспортын жасайды. VSAT (Very Small Aperture Terminal) желісінің типтік абоненттік СБЖС үшін бір паспорт толтырылады, ал бұл СБЖС орналасқан жерлері мен сәйкестендіру нөмірлері МБО-ға бөлек тізіммен жіберіледі.

Типті СБЖС тобы дегенде қабылдау-тарату жабдықтарының конфигурациясы мен сипаттамалары бірдей СБЖС түсіндіріледі:

жасаушы және антенна жүйесінің диаметрі,
қабылдау/таратуға жұмыс жиіліктерінің жолағы,
БИСҚ максималды мәні,
ЖС (G/T) беріктілік мәні,
қабылдау/таратуға антеннаны күшейту коэффиценті,
шығарушы және таратқыштың қуаты.
модем моделі мен шығарушысы.

Сынауларды талдау (сынаулар нәтижелері оң болған жағдайда) және Өтініш берушінің МБО-ға СБЖС паспортын ұсыну нәтижелері бойынша Ұлттық оператор ғарыш сегментіне осы СБЖС қолжетімділікке рұқсатты рәсімдейді және рұқсаттың бір данасын Өтініш берушіге жібереді, екінші данасын хаттамамен бірге МБО-да сақтайды. Ғарыш сегментіне қолжетімділікке рұқсаттың көшірмесі Шартқа қоса беріледі және Ұлттық операторда сақталады.

Өтініш берушінің СБЖС өлшеу нәтижелері осы көрсетілген техникалық талаптармен сәйкес келмеген жағдайда Ұлттық оператор Өтініш берушіні келісілген күнде және уақытта қайтадан сынау қажеттілігі туралы хабардар етеді, ал Өтініш беруші СБЖС қайтадан өлшеулерге дайындайды. Ғарыш сегментіне СБЖС қолжетімділікке рәсімделген рұқсаттың болуы осы СБЖС пайдаланумен спутниктік байланыс арнасын пайдалануға енгізу үшін негіз болып табылады. СБЖС аппаратурасын (антенналар және/немесе таратқыш құрылғылар) ауыстырған немесе қосымша жабдықтаған жағдайда Өтініш беруші қайтадан рұқсат беру рәсімін жүргізудің қажеттілігі туралы шешім қабылдау үшін МБО-ға ақпарат береді.

БИСҚ сигналының жиілігін қолдау тұрақтылығы: Өлшеулердің мақсаты 24 сағат бойы СБЖС жиілігінің тұрақтылығын және тасымалдаушысының БИСҚ тексеру болып табылады. Өлшеу уақыты өзара келісім бойынша өзгертілуі мүмкін.

СБЖС өлшеу аппаратурасының ұсынылып отырған үлгілік құрамы:

қуат өлшеуіш (бұдан әрі - ҚӨ) ;
жиілік генераторы (бұдан әрі - Ген. ) .

БИСҚ тұрақтылығын және СБЖС тасымалдаушысының жиілігін өлшеу сызбанұсқасы көрсетілген.

Іс-қимылдардың сабақтастығы:

Жиіліктің ауытқуын және Өтініш берушінің СБЖС қолдауының тасымалдаушысының БИСҚ қолдауының дәл еместігін өлшеу бір мезгілде жүргізіледі;
Өтініш берушінің техникалық қызметкерлер құрамы СБЖС антеннасын спутникке маяктың сигналының ең жоғары деңгейі бойынша дәл бағыттауды жүргізеді;
Өтініш берушінің СБЖС МБО операторының нұсқауы бойынша спутниктің бағытына бастапқы сәтте МБО операторы белгілеген номиналдан 10 дБ төмен деңгейде модульденбеген тасымалдаушы (бұдан әрі - CW) сәулесін шығарады. Тасымалдаушының деңгейін көтеру МБО операторының командасы бойынша ғана жүзеге асырылады;
МБО операторы қабылдауда СБЖС тасымалдаушысының сәуле шығаруын бақылайды;
Өтініш берушінің техникалық қызметкерлер құрамы МБО операторының бақылауымен БИСҚ тасымалдаушысының номинал мәнін белгілейді. Тасымалдаушының белгіленген деңгейін егер осындай мүмкіндік болса Өтініш берушінің қызметкерлер құрамы таратқыштың шығуына бағытталған тармақтаушы арқылы қосылған қуат өлшеуіші бойынша бақылауы да мүмкін;
МБО операторы БИСҚ және Өтініш беруші СБЖС тасымалдаушы жиіліктің спутниктен қабылдаудағы номинал мәндерінің өзгерулерін қабылдау бойынша МБО-ның техникалық құралдарымен автоматты тіркеуді жүзеге асырады;
Өтініш берушінің техникалық қызметкерлер құрамы өлшеулер аяқталғаннан кейін МБО операторының нұсқауы бойынша СБЖС таратқышын ажыратады;

1. 2 БІРІНШІ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ЖЕРСЕРІГІН ҰШЫРУ

Спутник КазСат Бірінші қазақстандық ЖҚЗ (жерді қашықтықтан зондтау) жерсерігін ұшыру 2013 жылдың 4-тоқсанына жоспарланып отыр деп хабарлайды Ұлттық ғарыш агенттігінің баспасөз қызметі.

«Бірінші қазақстандық ЖҚЗ (айыру қабілеті орта) жерсерігін ұшыру Ресейдегі «Ясный» ғарыш алаңынан 2013 жылдың 4-тоқсанына жоспарланып отыр», -делінген жерсерігін ұшыруға арналған халықаралық семинардың алдында таратылған баспасөз хабарламасында.

Екінші ЖҚЗ (айыру қабілеті жоғары) жерсерігін ұшыру 2014 жылы Куру фрнацуз ғарыш алаңынан ұшыру жоспарланып отыр.

Қазақстан жерсерігімен зымыран тасығыштар Байқоңырдан неге ұшырылмайды деген сауалдарына жауап берген «Қазғарыш» басшысы Талғат Мұсабаев айыру қабілеті жоғары жерсерігінің «құпия жабдығы» бар, сондықтан француздық тарап оны франциздық Гвианада ғарыш айлағы аумағынан ұшыруды өтінді деп түсіндірді.

Ғарыштық ұшырулардың қазіргі нарығы тұрақты дамуды басынан кешіріп отыр. Forecast International бағалауы бойынша, соңғы бірнеше жылда тоқтаусыз төмендеген әлемдік ғарыштық ұшырулар нарығындағы белсенділіктің бейнебір жоғарылау үрдісі байқалады - орташа есеппен жылына 5%. Тұтастай алғанда, сараптамалық бағалау бойынша, таяу 10 жылда ҒА шығару бойынша орташа жылдық ұсыныс 1300-1500 тоннаны құрайтын болады.

Қазіргі кезде ұшыру қызметтеріне сұраныстың өсуі жағдайында туындап отырған РТ қуаттарының тапшылығын сарапшылар жылына 200-350 тонна деп бағалап отыр. Бұдан әрі ғарыштық ұшыруларға деген сұраныс заманауи спутниктік телекоммуникациялық жүйелерге (байланыс, Интернет, цифрлі теледидар, жаңа мультимедиялық сервистер) артып келе жатқан сұраныспен байланысты болатындығы күтілуде.

Ұшыру нарығын талдау 1990-2007 жылдар аралығында жыл сайынғы РТ ұшыру көлемі 2 есеге төмендеп кеткендігін көрсетіп отыр. Осы уақыт аралығында нарық ауыз толтырып айтарлықтай бірнеше құлдырауды бастан кешірді (1990-1991 жж. - 25%-дық төмендеу, 2000-2001 жж. - 25%-дық төмендеу), солардың нәтижесінде ол 1990-шы жылдардағы-деңгейге-де жете алмады (орташа есеппен жылына 82 ұшыру) . 2001 жылдан бастап ұшыру нарығы азғана жоғары көрсеткіштермен (орташа есеппен жылына 60 ұшыру) терең тұралау сатысында болды.

Сурет - 1990-2008 жылдардағы ғарыштық ұшыру динамикасы

Талданып отырған әлемдік нарықтың 18-жылдық кезең тұрғысынан ғарыштық нарықтың ұшыру сегментін дамыту динамикасы көрсетіп отырғандай, ғарыштық экономика тікелей жалпыәлемдік экономикалық үрлстерге байланысты емес, бірақ саяси факторларға тәуелді: 1990 жылғы 25%-дық төмендеу, шындығында, КСРО коллапсына, геосаяси бәсеңдеу және әскери белсенділіктің түсуіне байланысты болды, 2001 жылғы 25%-дық төмендеу, АҚШ бастауымен ғаламдық терроризмге қарсы компанияның басталуымен, қауіпсіздік факторының артуы, әскери-қорғаныс саласына қуатты қаржы, ағындарымен байланысты туындады.

Дегенмен 1997-1998 жылдардағы әлемдік қаржы дағдарыстары кезеңінде ұшыру сегменті ешбір құлдыраусыз қалыпты дамуын көрсетті, ал 2007-2008 жылдардағы кешенді(қаржылық, ипотекалық, азық-түліктік және энергетикалық) әлемдік дағдарыс шеңберінде тұрақты өсім байқалды.

Атап айтқанда, 2006 жылдан бастап ұшыру сегменті жылына орташа есеппен 5% жүйелі өсу сатысын басынан өткерді, және-де күтілгендей, 2008 жылдың қорытындысы бойынша ұшыру саны 70 есеге артқан. Қазіргі кездегі өсу себебі ретінде сарапшылар ескі ҒА ауыстыру немесе жаңа ҒА ұшыру арқылы спутниктік қуаттардың артуын қажет ететін телекоммуникациялар, байланыс және мультимедия нарығының дамуын тап көрсетеді: қай жағдайда болмасын ҒА орбитаға жеткізу үшін ұшыру қызметтері қажет болады.

Келесі себебі, соның салдарынан ғарыштық қызметін дамытып отырған мемлекеттер саны өсіп отырған (қазіргі таңда 80 жуық ел) ғарыштық (ең алдымен, спутниктік) технологиялардың өсіп келе жатқан қолжетімдігі, екінші жағынан шаруашылық-экономикалық ақпараттандыру ғарыштық технологияларды тәуелсіз иеленуге тырысатын көптеген мемлекеттерді (қалған елдер қандай да бір себеппен үшінші елдердің ғарыштық қызметтерін коммерциялық негізде пайдаланады) спутниктер сатып алуға және соған сәйкес ұшыру операторларының қызметіне жүгінуге мәжбүрлейді.

Қай жағдайда болмасын, қазіргі кезде әлемде ракеталық-ғарыштық технологиялары бар 8 ғана мемлекет (Ресей, АҚШ, Еуропалық одақ, Украина, ҚХР, Үндістан, Израиль, Жапония), олардың ішінде 3 ел коммерциялық ұшыру қызметтерін белсенді түрде көрсетіп отыр, ал тағы 3 ел оларды кей кездері және өте аз көлемде көрсетеді. Ғарыштық қызметін жүйелі түрде дамытып отырған 80 ел шеңберінде РТ ұшыруға тапсырыстар қоржынын толтыру перспективалары аса оптимистік тұрғыда және көз жетерлік болашақта ұшыру сегментінің 5% және орташа мерзімді перспективада 10-15% өсуіне кепілдік береді, бұл 2012-2014 жылдардан кейін ұшыру қуаттарының туындаған тапшылығының орнын толтыра алатын жаңа буынның жаңа ракеталық-ғарыштық кешендерінің (оның ішінде, «Ангара» РТ тобы) байланысты.

Сараптамалық деректер бойынша, тоғызжылдық перспективаға арналған жиынтық көлем 40, 5 млрд. АҚШ долл. көлемінде күтілуде. Болжамға сәйкес, ұшыру қызметтеріндегі жоғары сұранысқа коммерциялық құрылымдар (49, 8%), олдан кейін азаматтық мақсаттағы тапсырыстар 28, 9% көлемінде, және 21, 2% құрайтын әскери құрылымдар тапсырыстар көлемі ие болады. Осылайша, аса қажетті, демек аса табысты, коммерциялық ұшырулар секторына бағдарланған тиісті маркетингтік стратегия құру мақсатқа лайық болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.