тіс қатарының қысқартылуы. ортодонтика
Тіс қатарының қысқартылуын диагностикалық моделдерін анализдеу арқылы анықтауға болады: Мындай анализ сипатын көру үшін мысал ретінде 18 жастағы И., емделушісінің анализін қарастырайық: бүйір тістердің қабысуы дұрыс, орынның жетіспеуі үшін 7,5 мм құрайды, үстіңгі кескіш тістердің ені астыңғы тістерге сәйкес келмейді (Тонн индексі = 1,44), жоғарғы жақтың тіс қатары төменгіден ұзынырақ, мезиалды жылжытылған және осының нәтижесінде алдыңғы тіс доғасының 4,3 мм – ге қысқартылуы байқалады, үстіңгі жақтың апикалды базисінің ені мен ұзындығы қысқарған және сәйкесінше 34,1% және 32,6% құрайды (қалыпты жағдайда = 44% және 39%); рентгенограммада тісінің жарып шықпағаны көрініп тұр; диагноз – екі жақтың да алдыңғы тістерінің нығыз орналасуы, үстіңгі жақтың кескіш тістерінің өлшемдерінің ұлғаюы, оның апикалды базисінің ұзындығы мен енінің азаюы; емдеуді жоспарлау кезінде дисталды араластыру жолымен үшін орын тағайындау болып табылады, соңғысы 6 ай ішінде орындалды, кейін 13 және 11 тістер пружинасы бар алынбалы аппаратпен 2,5 ай ішінде дұрыс қалпына келтірілді, ал ретенция үшін қарапайым пластмассалы базис қолданылды. Тістердің жиілігі 464 суретте келтірілген.
Егер орын жетіспеуі азын – аулақ болса ( ≈ 1,5 – 3,0), онда бірден аппаратуралық емдеуді өткізудің қажеті жоқ. Мұндай кезде баланың диспансердеуін өткізген жөн, Hotz көзқарасы бойынша «дер кезінде сүт тістерін тегістеу арқылы тіс жарып шығу процесін басқару » деп аталады. Ауыстыратын периодта тіс жарып шығару процесін басқару кезінде эстетика мәселесіне байыпты мән берген жөн, себебі емделушілерді сүт тістерін жұлып тастағаннан кейінгі орталық сызықтың жылжуы ойландырады.
Бұдан да анағұрлым маңызды мәселе жоғарғы жақтың орталық сызығында, себебі, ол төменгі жақ эстетикасына аздау әсер етеді. Бұл шара комплексі ассиметрияның өлшеміне, сипатына (иілген немесе корпустық) және тіс қатарында орынның болуына тәуелді. Бәрінен бұрын оның
Егер орын жетіспеуі азын – аулақ болса ( ≈ 1,5 – 3,0), онда бірден аппаратуралық емдеуді өткізудің қажеті жоқ. Мұндай кезде баланың диспансердеуін өткізген жөн, Hotz көзқарасы бойынша «дер кезінде сүт тістерін тегістеу арқылы тіс жарып шығу процесін басқару » деп аталады. Ауыстыратын периодта тіс жарып шығару процесін басқару кезінде эстетика мәселесіне байыпты мән берген жөн, себебі емделушілерді сүт тістерін жұлып тастағаннан кейінгі орталық сызықтың жылжуы ойландырады.
Бұдан да анағұрлым маңызды мәселе жоғарғы жақтың орталық сызығында, себебі, ол төменгі жақ эстетикасына аздау әсер етеді. Бұл шара комплексі ассиметрияның өлшеміне, сипатына (иілген немесе корпустық) және тіс қатарында орынның болуына тәуелді. Бәрінен бұрын оның
Тіс қатарының қысқартылуын диагностикалық моделдерін анализдеу арқылы анықтауға болады: Мындай анализ сипатын көру үшін мысал ретінде 18 жастағы И., емделушісінің анализін қарастырайық: бүйір тістердің қабысуы дұрыс, орынның жетіспеуі үшін 7,5 мм құрайды, үстіңгі кескіш тістердің ені астыңғы тістерге сәйкес келмейді (Тонн индексі = 1,44), жоғарғы жақтың тіс қатары төменгіден ұзынырақ, мезиалды жылжытылған және осының нәтижесінде алдыңғы тіс доғасының 4,3 мм - ге қысқартылуы байқалады, үстіңгі жақтың апикалды базисінің ені мен ұзындығы қысқарған және сәйкесінше 34,1% және 32,6% құрайды (қалыпты жағдайда = 44% және 39%); рентгенограммада тісінің жарып шықпағаны көрініп тұр; диагноз - екі жақтың да алдыңғы тістерінің нығыз орналасуы, үстіңгі жақтың кескіш тістерінің өлшемдерінің ұлғаюы, оның апикалды базисінің ұзындығы мен енінің азаюы; емдеуді жоспарлау кезінде дисталды араластыру жолымен үшін орын тағайындау болып табылады, соңғысы 6 ай ішінде орындалды, кейін 13 және 11 тістер пружинасы бар алынбалы аппаратпен 2,5 ай ішінде дұрыс қалпына келтірілді, ал ретенция үшін қарапайым пластмассалы базис қолданылды. Тістердің жиілігі 464 суретте келтірілген.
Егер орын жетіспеуі азын - аулақ болса ( ≈ 1,5 - 3,0), онда бірден аппаратуралық емдеуді өткізудің қажеті жоқ. Мұндай кезде баланың диспансердеуін өткізген жөн, Hotz көзқарасы бойынша дер кезінде сүт тістерін тегістеу арқылы тіс жарып шығу процесін басқару деп аталады. Ауыстыратын периодта тіс жарып шығару процесін басқару кезінде эстетика мәселесіне байыпты мән берген жөн, себебі емделушілерді сүт тістерін жұлып тастағаннан кейінгі орталық сызықтың жылжуы ойландырады.
Бұдан да анағұрлым маңызды мәселе жоғарғы жақтың орталық сызығында, себебі, ол төменгі жақ эстетикасына аздау әсер етеді. Бұл шара комплексі ассиметрияның өлшеміне, сипатына (иілген немесе корпустық) және тіс қатарында орынның болуына тәуелді. Бәрінен бұрын оның себебін анықтауымыз керек. Мысалы, бір сүт тісін жоғалтқан кезде, симметриялық азу тісті жұлып тастауға тұра келеді немесе арақашықтықты сақтау, не жұлған азудың орнына орналасқан бүйір кескіш тісті жылжыту керек. Уақытынан бұрын екі азу да түсіп қалатын болса, онда протездеу керек немесе орынды сақтап қалу үшін лингвалды доғаны пайдалану керек.
Орталық сызықты түзету төменгі тіс қатарына төртбұрышты доға, ал үстіңгі тіс қатарына шеңбер доғасы бар түрлі ассиметриялық эластикалық тяганың қисындыру жолымен жүзеге асыруға болады. Бұдан басқа, егер жақтардың орталық сызықтары төменгі жақтың жылжуы бүйір окклюзия арқылы сәйкеспейтін болса, онда доға мен эластикалық тартқыштың көмегімен қиылыс қатынастарды өзегрту керек болады. Тістердің иілуі кезінде - қолтәрізді кламмері бар пластинкамен, корпустық жылжыту кезінде орынын алмастыру мен орын алу үшін пружиналарды қолданамыз.
Орталық сызықты түзетуде R. G. Alexander бір жағы брекеттің үстіңгі литералды кескіш тісіне, ал басқасы бүйір кескіштің брекетіне төменгі жақтың қарсы жағына бекітілетін қалыңдығы 6,35 мм болатын эластик қолдануға ұсыныс береді. Бұл эластикке бір соңы үстіңгі жақтың бүйір кескіш тісіне белгіленетін, ал екінші жағы бірінші эластик бекітілген литералды кескішке қосылады (ІІ клас бойынша тіс қатарының қатынастары). Осылайша, күштердің параллелді векторы алынады. ІІІ класта екінші эластиктің орны сәйкесінше өзгереді. Егер тіс қатарының қатынастары І клас бойынша болса, онда қосымша эластиктің мүлдем қажеті болмайды.
Эластиктерді тамақты қабылдау кезінде біріншісін алып тәулік бойына қолдану керек. Одан кейін, 1 - 2 ай шамасынан кейін орталық сызық біршама түзеледі, эластикалық тартқышты тек түнде ғана қолдануға болады. Егер емдеу процесінде жақсы окклюзия болса (І клас), ал орталық сызық қажетінше түзетілмеген болса, онда ескермеуге болады.
Орынның үлкен жетіспеуі және кескіш тістердің ротациясы кезінде McNamara бойынша екі фазалық емдеу нұсқасын қарастыруға болады. Егер толық емдеу шарасын ертерек өткізу керек болса, онда лингвалды доғасы бар ортодонтикалық сақиналарды бірінші тұрақты молярға орналастыру керек болады. Егер оларды сүт молярынына орналастырсақ, онда бұған өте иілгіш сым керек, себебі, бүйір аймақтың ұзындығы қысқа келеді. Соңғы жағдайда тістерді орналастыруды аяқтау үшін ереже бойынша, тұрақты тістердің келесі жарып шыққанына дейін төртбұрышты доға керек. Бірақ, бұл жағдайда, егер сүт моляры жұлынып тасталатын немесе сақталатын болса, онда орнының сақталуын қамтамасыз ету керек.
Емдеудің екінші фазасында барлық тұрақты тістерді жарып шыққаннан кейін, терапия Э. Энгельдің І класы бойынша қабысуға дейін моляр қатынастарының түзетілуіне бағытталуы тиіс. Мұндай молярдың корпустық дисталды орналасуы үшін ауыздан тыс биік тартқышы бар беттік доғаны, яғни, бас киімі бар доғаны пайдаланамыз, ал анағұрлым кеш периодта - ІІ класты жақ аралық тартқышты қолданамыз. Берілген доғаларды пайдалану кезінде өте қырағы болғанымыз жөн, яғни, тартқышымыз биік болуы керек, ол молярдың тісальвеолярдың ұзарып кетпеуін қадағалап отырады.
Көптеген клиника дәрігерлерінің байқауы бойынша, егер тістердің жиілігін ертерек ретенционды периодпен жүргізілмейтін болса, онда рецидив болуы мүмкін. Бұл жағдайдағы мәселе, ата - аналар ерте ортодонтикалық емдеуге эстетикалық бұзылым болғаннан кейін емдеуге тырысады, әсіресе, жиілік тек тұрақты тістердің үлкен өлшемді болуымен ғана емес, сол сияқты тіс қатарында орынның болмауымен түсіндіріледі. Тұрақты тіс жарып шыққанға дейін орынды сақтап қалу үшін тіс қатарының кеңеюі немесе сүт тістерін жұлып тастау альтернативті болуы мүмкін.
Бұл периодта бірінші тұрақты молярдың мезиалды жылжытылуын болждырмау өте маңызды. Ал төменгі жақтың тіс қатарын ұзарту үшін еріндік бамперді пайдаланып, алдыңғы тістерді вестибулярлы иілту керек (егер иілу бұрышының бастапқы өлшемі мүмкіндік берсе). Бұдан кейін жиілікті өіндік реттеу керек, ал тортоауытқу болатын болса, онда тұрақты тістеуде емдеудің екінші фазасында брекет жүйесін пайдалану керек.
Молярдың ауыстыратын тістеуде дистализациясы кезінде емдеу уақыты жылдамдатылады, бірақ, премолярдан кейін жарып шығатын тіске орын дайындау керек болады, кейде ұзақ уақыт бойы (4 - 8 ай шамасында) және моляр ротациясының ескертуінсіз болуы мүмкін. Соңғысын адырлы моляр қабысуына және олардың вестибулярлы тұруының жоқтығына оңай ауыстыруға болады.
Тіс қатарында орынның жетіспеуін оның бірінші немесе екінші фазада емдеу мүмкіндігімен алуға болады. Логикаға сүйенсек, бірінші фазада емдеу дұрыс, бірақ бұл кездегі кемшілігі, емдеудің ұзақ уақытқа созылуында, себебі, тұрақты тістердің жарып шыққан күту көпке созылып кетеді, ал ол емделуші үшін өте ыңғайсыз. Бұл сұрақ емделушімен, егер ол ересек адам немесе ата - анасымен болса серіктес ретінде өте жекелей шешілуі керек. Стриппинг есебінен (тістердің бетін эмальмен тегістеу) жетіспейтін орынды алу 458 суретте көрсетілген.
Астыңғы тіс қатарының кеңейтуін экспандер бұрандасының, ютилити - доға, R. Frankel функциялы реттегіш немесе еріндік бампер көмегімен өткізуге болады. Соңғысы алдыңғы тістерді вестибулярлы жылжытады, бұл өз кезегінде доғаның радиусын өзгерте келе тіс қатарының кейбір ұзындықтарының ұзартуына мүмкіндік береді. Симметриялық жиілікте бастапқы доға ретінде диаметрі 0,40 мм болатын Ni - Ti қолдануға болады. Бұл жағдайда брекеттің ойығына қатты тығыздап бекітуге болмайды және аппараттың қосымша түзетуінсіз емделушіні тасуға болмайды.
Суперэластикалық CuNiTi 35°C типті доғасы суық жағдайда пассивті, ауыз қуысының температурасында жеткілікті күшке жеткізе алады. Оның созылмалы доғамен салыстырғандағы ерекшелігі оның пассивті жағдайында да белгілеудің оңайлылығында. Жиіліктің өте ауыр формаларында ауыстырмалы тістеуде тістерді бірізділікпен жұлып тастау әдісі қолданылады. Бұдан кейін немесе қатарлас аппаратуралық емдеу жүзеге асады.
Ересек адамдардың көбінесе премолярын жояды. Бірақ, төрт премолярды жойғаннан кейін де тұрақты нәтижеге қол жеткізетінімізге кепілдік бере алмайды. Төменгі кескіш тістердегі жиілік аумағында жергілікті пародонталды шалдығу мәселелерін шешу керек болады. Бұл әдіс ретінде C. Mossaz бір немесе екі төменгі кескішті, жоғарғы жақтағы тісті жұлып тастауға немесе бұл отасыз жоюды ұсынады. Автор бұның артықшылығын былай деп көрсетті: тірек альвеолярлы ұлпалар сауықтырылады, азу тістер арасындағы арақашықтық өзгермейді, аппаратураның фиксациясына жағдай жасалады, тістер арасындағы аралық жылдам жабылады. Жұлып тастағаннан кейін, литералды кескіш азумен орынбасылады, ал соңғылары - проемолярмен орынбасылады. Соңғы сатыда эстетикалық нормативтердің, окклюзия мен артикуляцияның соңғы түзетулерін жасау керек, қажет жағдайда, алдыңғы тістердің беткі қабатын тегістеу керек. Ұсынылатын әдіс ортодонтикалық емдеу уақытытын барынша азайтады.
Тістердің өте жиі орналасуы кезінде (азудың вестибулярлы супраокклюзиясы, бүйір кескіштің таңдайлық орналасуы) пемолярды жойғаннан кейін келесі ортодонтикалық доғаларды қолдануға ұсыныс береді: біріншілік тегістеу үшін диаметрі 0,375 мм болатын ширатылған доғаны үстіңгі тіс қатарына және диаметррі 0,40 мм болатын Ni - Ti термоактивтендіргіш доғаны астыңғы жаққа орналастыру; 1,5 - 2 айдан кейін емдеуді жалғастыру үшін ширатылған доғаны жоғарғы тіс қатарына және 0,35 мм шеңбер болат доғасын төменгі тіс қатарына орналастырамыз; шамамен 3 - 4 айдан кейін клиникалық жағдайға байланысты төртбұрышты Ni - Ti термоактивтендіргіш доғаны 0,4750,525 мм сәйкесінше жоғары және төменгі жаққа бекітеміз; кейін тағы да 3 - 4 айдан кейін соңғы доға: дұрыс позицияланған брекеттерге саңылауы 0,05 мм болатын болат төртбұрышты доғаларды орналастырамыз.
Үстіңгі және төменгі жақтардың алдыңғы және бүйір тістерінің нығыз орналасу кезіндегі басқа да жоспарлар бар: бірінші премолярды жойғаннан кейін үстіңгі жақтың алтыншы тісіне түтікшелі сақина орнатылады, ал төменгі жақтың тістеріне - брекет, ал үстіңгі тістерге оларды екінші премолярды жарып шығудан кейін жүзеге асырады; төменгі тіс қатарының брекетіне диаметрі 0,40 мм болатын Ni - Ti термоактивтендіретін доғаны енгізеді; дәл осындай доғаны алдыңғы алты тіске екінші премолярдан кейін брекетке орнатады; ауытқуды түзету деңгейіне қарай, екі жақтың да тіс қатарына төртбұрышты болат доғаны қояды, аралықтарды жабу үшін ІІ класты әлсіз эластиканы қолданады.
Персистентті сүт тістері. Әдебиет мәліметтеріне сәйкес, тұрақты тістің түбірін қалыптастыруда оның ұзындығынан аз болмауы керек, ол өзінің сүт ізбасарын ауыстыруы керек. Егер осы уақыт бойынша немесе одан кеш сүт тістері сақталатын болса, ондай тіс персистентті (тұрақты) деп аталады және оны жұлып алып тастау керек. Егер бұны істемесе, тұрақты тістердің жарып шығуы бұызылады және мысалы, төменгі кескіш тістердің тілдік жарып шығуы болуы мүмкін. Оны дәл уақытында жұлып тастау тұрақты тістердің дұрыс орналасуын қамтамасыз етеді. Егер ол оның толықтай жарып шығуына дейін болмаса, онда ортодонттың арасуы қажет болады. Сүт тісінің анкизолирленуі болуы мүмкін, ол дегеніміз, қуыстың сүйекті қабырғасынан, жиірек кездесетіні мойынында өседі. Нәтижесінде тұрақты тістердің жарып шығуының бұзылуы және тіс қатарының қалыптасу мәселелері туындайды.
Аздаған аумақта өсіп кеткен тісті хирургиялық жолмен алып тастауға болады және бірден ортодонтикалық емдеуге көшу керек. Мұндай тіс кедергі және тіс қатарында түрлі орналасудың себебі болмаса ол ұзақ уақыт бойы сақталуы мүмкін. Инфраокклюзияның даму кезінде және жоғарыда аталған әдістермен түзету мүмкін болмаса Попов - Годон феномен профилактикасына жүгінгеніміз жөн. Тістің сыртын қажетті клиникалық биіктігін қалпына келтіру үшін қосымша бетпен немесе жасанды тіс сыртымен қаптайды. Осындай тістердің аумағында талаурау процестері пайда болған кезде - оны жойып келесідей протездеп немесе тұрақты жарып шығатын тіске орын дайындау конструкциясын қолданамыз .
Қанағаттанарлық окклюзия кезінде интактты персистентті сүт тістері 20 - 25 жасқа дейін және одан да көп жасқа дейін созылуы мүмкін. Оларды жоғалтқаннан кейін, тістердер арасындағы түзілген аралықты жабу үшін сәйкес конструкциялы протездеу керек. Сол сияқты тіс қатарының жиілігі кезінде аутотрансплантация өткізу жағдайын да ойлануға болады. Ержеткен шақта өсу периодының аяқталуында және ересек адамдарда эндоссалды имплантанция әдісі арқылы емдеуге де болады, ал кейін протездеу шарасын жасайды.
Өлшемдердің ауытқуы және тіс формалары (макродентия мен микродентия). Емделушіні тексерістен өткізу үшін тек жақтың ғана жан - жақты салыстырмалы анализін өткізбей, сол сияқты олардың апикалды базисін, тіс қатарын және бірдей унифицирленген параметрлері бойынша жеке тістердің де анализін жасау керек. Макродентия немесе алып тістер (өлшемдері орташадан үлкен ≈ 1,5 есе) екі тістің фолликуласының жабысуынан немесе комплекті тістердің комплектісіз немесе комплекттен тыс тістермен фолликуласы қосылуының нәтижесінде пайда болады. Диагнозы өсіп кеткен тістер болса, оның эмбрионалдық себебін анықтау өте қиынған соғады, себебі, сыртқы ауытқуы геминация түрінде - бір пульпалы камерасы бар немесе басқа да формада толық өспеген тіс түрінде болуы мүмкін. Бұрақ сұрақ бойынша клиникалық байқауларды B. Peretz төменгі жақтың өсіп кеткен тістерінің болу себептерін көрсетті: геминация, адентия және екеуінің қосылысы. Көрсетілген бақылаулардан көріп отырғанымыздай, қалыптасқан макродентияны ажыратудың қиындығы, екі тістің толық қосылуы мен тіс сыртының біршама қосарлануын көруге болады.
Алып тістер көбінесе үстіңгі жақтың орталық күрек тістері немесе премоляры болады, яғни, комплектіден тыс болатын тістер жатады. Макродентия жиіліктің, жеке тістердің ретенциясының, протрузия немесе ретрузиясының себептері болуы мүмкін. Гетчинсон жарты айлық қиындысы бар орталық кескіш тіс формасын тума сифилис белгісі ретінде сипаттады. Фурнье болса тума сифилис үшін жарты ай қиындысы емес, бұрайтын аспап тәрізді форма деп атады. Және осындай тіс өз атымен аталып кетті. Ірі тістер көршілес тістердің жарып шығуына ауытқуы мүмкін болса, ал микродентия диастем мен тремнің пайда болуынаи әкеп соғады.
Тікенек тәрізді тістер - рудиментарлы үстіңгі бүйір тістер, жиірек - орталық тістер. Тікенек тәрізді тістер көбіне комплектіден тыс тістер болып табылады, емделушілердің таңдайы мен ерінінің арасында саңылаудың пайда болуын тудырады. Мұндай ауытқу кезінде тістер арасында өлшемі аз кейіпсіз тістерге байланысты аралықтар пайда болады. Олар сыртқы түр мен тіс қатарының құрылысын, ал жеке жағдайда олардың қарым - қатынасын бұзады. Адентия кезінде, белгілер процесі мен тістердің түзілуі бұзылған кезде, патологиялық тіс формалары жиірек кездеседі.
Тіс өлшемдерінің сәйкес келмеуі емдеудің барлық сатыларында, әсіресе, соңғы сатысында ескеру керек. Шамамен адамдардың 5% - ы тіс өлшемдерінің түрлі диспропорциялану дәрежесіне ие болады екен (Р. У. Проффит). Ескере кеткеніміз жөн, 1,5 мм - ден аз болатын сәйкессіздік жиі ескеріледі. Абсолютті өлшемдерден басқа, үстіңгі және астыңғы жақтың тіс қатарының да қатынастарына мән беруіміз керек.
Ірі тістер винир мен адгезивті қапталған протездеу заттарын қолдану арқылы түзетілуі мүмкін. Соңғысы тістің вестибулярлы бетін жабатын жұқа мата қабаты бар, тісті түзетуге арналған зат. Шетел әдебиеттерінде винир термині veneer (Францияда - қосу, өсіру) кейде ламинат қауыз сөзінен шыққан. Нәтижеге жетуде, эстетикалық жекелік кезінде алдыңғы тістердің параметрлерінің гармоникалық сәйкесуін ескерген дұрыс. Төртбұрыш формалы кескіш - мойын аумағында көлденең өлшем, экваторы мен қиылатын шет бірдей, үшбұрышты форма - көлденең өлшем мойыннан қиылатын шетке дейін ұлғаяды, сопақ формалы орталық кескіш, анағұрлым көлденең өлшем экватор аумағында, ал қиылатын шет пен мойында ол ≈ тең.
Макродентия орнын толтырудың кең таралған әдісі тіс аралық беттік қабаттың эмальін тегістеу, оны емдеудің кез келген сатысында өткізуге болады, соның ішінде, брекет болған жағдайда да. Бұны 2 - 3 сеанста өткізген дұрыс, кейін фтор препараттарымен емдеуге болады. Бұл жағдайда анестезия жасамай - ақ қоюға да болады, бірақ, алдын - ала физиологиялық сепарация жасаған дұрыс. Эмальді тегістеу үшін қолмен абразивті штрипстермен немесе жұқа диск, жұқа қатты балқитын фиссур боры көмегімен жүзеге асыруға болады. Бірақ, бұны өте байқап жасау керек, минималды эмаль қабатын қалдыру керек. Дәрігер эмаль қабатының қалыңдығын тіс бетінің түрлі деңгейлеріне (экватор, мойын) байланысты таңдауы керек. Егер әрбір кескіштің ені тегістеудің есебінен әр қабатынан 0,15 - 0,20 мм азаятын болса, онда бұл ≈ 1,5 - 2,0 мм орынның тапшылығын жояды. Осы бір процедурадан кейін ғана жиілік жойылуы әбден мүмкін.
Микродентия мен ауытқу формасына келсек, онда бұл көбінесе жоғарғы литералды кескіштерге жатады. Қалпына келтіру үшін композитті материалдарды, гибридті және микрогибридті типті Filtek Z 2, ТРН спектрум, Herkulite XPV, протездеу әдістерін қолданамыз. Егер тістер арасындағы аралық аздау болса, онда алдыңғы тістердің иілуін сәл өзгертіп, оны вестибулярлы жаққа ұлғайтамыз, ал микродентияда керісінше, оларды вертикалды орналастырамыз. Дегенмен, бұл кезде кескіштің бастапқы өлшемінен жақтың негізіне апару керек.
Тістердің орналасуының ауытқуы. Жеке тістердің ауытқуы ішінде, көбінесе олардың орналасауының бұзылуы байқалады. Тістердің дұрыс орналаспауы автордың айтуы боынша популяциялық жиілігі 11 - 16% - ды құрайтын ең көп таралған тіс - жақтық ауытқудың түрі. Жеке тістердің жылжытылған түрі сирек жекеленген аутықу болып табылады және көбінесе басқа да тіс - жақ жүйесінің бұзылымдарымен қатарлас жүреді. Олар альвеолярлы өсіндінің дамымай қалуымен, тарылу (жиі үстіңгі жақ), сүт немес тұрақты тістердің ерте жұлынуы немесе бұзылуы, макродентия, диастем мен тремнің салдары болуы мүмкін.
Тістердің жылжуы мардымсыз болуы мүмкін, егер түбір альвеолярлы өсіндінің дәл ортасында орналасса, ал тіс тыртының бөлігі вестибулярлы иіліп тұрса, бірақ тіс жарып шығуы не тіс қатарынан тыс тіс тобы жарып шығуы да мүмкін. Жеке тістерді үш перпендикулярлы бағытта қарастыратын болсақ, келесі негізгі иілім түрлерін анықтап кетуге болады: вестибулярлы, оралды,мезиалды, дисталды, инфраокклюзия, супраокклюзия, тортоаномалия, транспозиция.
Алдыңғы тістердің дұрыс орналаспауынан бүйір тістердің қабысуы да бұзылады. Мысалы, егер азу вестибулярлы орналасса, онда оның тіс қатарындағы орны мезиалды жылжытылған бірінші премолярмен толықтай немесе біртіндеп босамайды. Премолярдың артында тұрған барлық қалған тістер де мезиалды орналасады және бүйір тістердің артикуляциясы бұзылады.
Тістердің вестибулярлы орналасуы. Тістің тіс қатарында емес, ауызға кіре беріс жағында орналасуы. Үстіңгі жақта, ереже бойынша, бірнеше тіс қатарынан биік және төменгі жақта тіс қатарынан төмен. Бүйір тістерден вестибулярлы орналасуға бірінші премоляр, екінші моляр ұшырайды. Бұл ауытқу сүт тістерінің түсуінің кешігунен бастамасының дұрыс орналаспауынан болады. Көбінесе, вестибулярлы жақтан азу орналасады, себебі, толық жарып - шығу үшін төменгі аумақтан көз шарасына дейін ұзақ жол жүреді, ал төменгі жақта - ауыс қуысының түбінен альвеолярлы өсіндіге дейн жетеді. Сондықтан, олардың жарып - шығуы азу орнына басқа ерте жарған тіспен алмасады. Бұл ауытқудың жиі кездесуіне байланысты жеке нозологиялық формаға бөлінеді.
Егер сүт азуы қозғалмайтын болса, ал бастамасы 10 - 11 жастағы балада тұрақты пальпирленбесе, онда рентгенологиялық зерттеу қажет болады (денталды рентгенограмма немесе басқа түрлері). Үстіңгі жақтың азуын дистопикалық жару латеиалды кескіштің түбірін бұзуы мүмкін, сондықтан, оның сүт ізбасарын жою керек болады. Егер рентгенограмма бойынша тұрақты азудың сырты латералды кескіштің түбірінің жартысынан аз болса, онда тіс жаруды дұрыс жолмен келе жатыр деп толық сеніммен болжамдауға болады.
Азудың анағұрлым күрделі орналасуының белгісі тұрақты кескіштің түбірінің резорбциясының басталуы. Мұндай жағдайларда сүт азуын жұлып алып тастау аз және тұрақты азудың хирургиялық жалаңаштануы керек, кейін ортондонтикалық сорып шығару (ретенциямен ұқсас) керек. Емдеу үшін оптималды уақыт ерте тұрақты тістеу периоды болып табылады.
Азудың дұрыс орналаспауы әдетте тіс қатарында орынның жетіспеуімен тығыз байланысты, яғни, осы жағдай ауытқудың ауырлық деңгейін анықтайды: 1 деңгей - өте жеңіл, азуға тіс енінің ден орынның жетпеуімен анықталады; 2 деңгей - анағұрлым ауыр, азуды орнықтыру үшін тіс енінің аз болмау керек, сондықтан тіс қатарын кеңейту немесе тіпті бір тісті жою керек болады; 3 деңгей - өте ауыр және тіс қатарында мүлдем орынның болмауымен ... жалғасы
Егер орын жетіспеуі азын - аулақ болса ( ≈ 1,5 - 3,0), онда бірден аппаратуралық емдеуді өткізудің қажеті жоқ. Мұндай кезде баланың диспансердеуін өткізген жөн, Hotz көзқарасы бойынша дер кезінде сүт тістерін тегістеу арқылы тіс жарып шығу процесін басқару деп аталады. Ауыстыратын периодта тіс жарып шығару процесін басқару кезінде эстетика мәселесіне байыпты мән берген жөн, себебі емделушілерді сүт тістерін жұлып тастағаннан кейінгі орталық сызықтың жылжуы ойландырады.
Бұдан да анағұрлым маңызды мәселе жоғарғы жақтың орталық сызығында, себебі, ол төменгі жақ эстетикасына аздау әсер етеді. Бұл шара комплексі ассиметрияның өлшеміне, сипатына (иілген немесе корпустық) және тіс қатарында орынның болуына тәуелді. Бәрінен бұрын оның себебін анықтауымыз керек. Мысалы, бір сүт тісін жоғалтқан кезде, симметриялық азу тісті жұлып тастауға тұра келеді немесе арақашықтықты сақтау, не жұлған азудың орнына орналасқан бүйір кескіш тісті жылжыту керек. Уақытынан бұрын екі азу да түсіп қалатын болса, онда протездеу керек немесе орынды сақтап қалу үшін лингвалды доғаны пайдалану керек.
Орталық сызықты түзету төменгі тіс қатарына төртбұрышты доға, ал үстіңгі тіс қатарына шеңбер доғасы бар түрлі ассиметриялық эластикалық тяганың қисындыру жолымен жүзеге асыруға болады. Бұдан басқа, егер жақтардың орталық сызықтары төменгі жақтың жылжуы бүйір окклюзия арқылы сәйкеспейтін болса, онда доға мен эластикалық тартқыштың көмегімен қиылыс қатынастарды өзегрту керек болады. Тістердің иілуі кезінде - қолтәрізді кламмері бар пластинкамен, корпустық жылжыту кезінде орынын алмастыру мен орын алу үшін пружиналарды қолданамыз.
Орталық сызықты түзетуде R. G. Alexander бір жағы брекеттің үстіңгі литералды кескіш тісіне, ал басқасы бүйір кескіштің брекетіне төменгі жақтың қарсы жағына бекітілетін қалыңдығы 6,35 мм болатын эластик қолдануға ұсыныс береді. Бұл эластикке бір соңы үстіңгі жақтың бүйір кескіш тісіне белгіленетін, ал екінші жағы бірінші эластик бекітілген литералды кескішке қосылады (ІІ клас бойынша тіс қатарының қатынастары). Осылайша, күштердің параллелді векторы алынады. ІІІ класта екінші эластиктің орны сәйкесінше өзгереді. Егер тіс қатарының қатынастары І клас бойынша болса, онда қосымша эластиктің мүлдем қажеті болмайды.
Эластиктерді тамақты қабылдау кезінде біріншісін алып тәулік бойына қолдану керек. Одан кейін, 1 - 2 ай шамасынан кейін орталық сызық біршама түзеледі, эластикалық тартқышты тек түнде ғана қолдануға болады. Егер емдеу процесінде жақсы окклюзия болса (І клас), ал орталық сызық қажетінше түзетілмеген болса, онда ескермеуге болады.
Орынның үлкен жетіспеуі және кескіш тістердің ротациясы кезінде McNamara бойынша екі фазалық емдеу нұсқасын қарастыруға болады. Егер толық емдеу шарасын ертерек өткізу керек болса, онда лингвалды доғасы бар ортодонтикалық сақиналарды бірінші тұрақты молярға орналастыру керек болады. Егер оларды сүт молярынына орналастырсақ, онда бұған өте иілгіш сым керек, себебі, бүйір аймақтың ұзындығы қысқа келеді. Соңғы жағдайда тістерді орналастыруды аяқтау үшін ереже бойынша, тұрақты тістердің келесі жарып шыққанына дейін төртбұрышты доға керек. Бірақ, бұл жағдайда, егер сүт моляры жұлынып тасталатын немесе сақталатын болса, онда орнының сақталуын қамтамасыз ету керек.
Емдеудің екінші фазасында барлық тұрақты тістерді жарып шыққаннан кейін, терапия Э. Энгельдің І класы бойынша қабысуға дейін моляр қатынастарының түзетілуіне бағытталуы тиіс. Мұндай молярдың корпустық дисталды орналасуы үшін ауыздан тыс биік тартқышы бар беттік доғаны, яғни, бас киімі бар доғаны пайдаланамыз, ал анағұрлым кеш периодта - ІІ класты жақ аралық тартқышты қолданамыз. Берілген доғаларды пайдалану кезінде өте қырағы болғанымыз жөн, яғни, тартқышымыз биік болуы керек, ол молярдың тісальвеолярдың ұзарып кетпеуін қадағалап отырады.
Көптеген клиника дәрігерлерінің байқауы бойынша, егер тістердің жиілігін ертерек ретенционды периодпен жүргізілмейтін болса, онда рецидив болуы мүмкін. Бұл жағдайдағы мәселе, ата - аналар ерте ортодонтикалық емдеуге эстетикалық бұзылым болғаннан кейін емдеуге тырысады, әсіресе, жиілік тек тұрақты тістердің үлкен өлшемді болуымен ғана емес, сол сияқты тіс қатарында орынның болмауымен түсіндіріледі. Тұрақты тіс жарып шыққанға дейін орынды сақтап қалу үшін тіс қатарының кеңеюі немесе сүт тістерін жұлып тастау альтернативті болуы мүмкін.
Бұл периодта бірінші тұрақты молярдың мезиалды жылжытылуын болждырмау өте маңызды. Ал төменгі жақтың тіс қатарын ұзарту үшін еріндік бамперді пайдаланып, алдыңғы тістерді вестибулярлы иілту керек (егер иілу бұрышының бастапқы өлшемі мүмкіндік берсе). Бұдан кейін жиілікті өіндік реттеу керек, ал тортоауытқу болатын болса, онда тұрақты тістеуде емдеудің екінші фазасында брекет жүйесін пайдалану керек.
Молярдың ауыстыратын тістеуде дистализациясы кезінде емдеу уақыты жылдамдатылады, бірақ, премолярдан кейін жарып шығатын тіске орын дайындау керек болады, кейде ұзақ уақыт бойы (4 - 8 ай шамасында) және моляр ротациясының ескертуінсіз болуы мүмкін. Соңғысын адырлы моляр қабысуына және олардың вестибулярлы тұруының жоқтығына оңай ауыстыруға болады.
Тіс қатарында орынның жетіспеуін оның бірінші немесе екінші фазада емдеу мүмкіндігімен алуға болады. Логикаға сүйенсек, бірінші фазада емдеу дұрыс, бірақ бұл кездегі кемшілігі, емдеудің ұзақ уақытқа созылуында, себебі, тұрақты тістердің жарып шыққан күту көпке созылып кетеді, ал ол емделуші үшін өте ыңғайсыз. Бұл сұрақ емделушімен, егер ол ересек адам немесе ата - анасымен болса серіктес ретінде өте жекелей шешілуі керек. Стриппинг есебінен (тістердің бетін эмальмен тегістеу) жетіспейтін орынды алу 458 суретте көрсетілген.
Астыңғы тіс қатарының кеңейтуін экспандер бұрандасының, ютилити - доға, R. Frankel функциялы реттегіш немесе еріндік бампер көмегімен өткізуге болады. Соңғысы алдыңғы тістерді вестибулярлы жылжытады, бұл өз кезегінде доғаның радиусын өзгерте келе тіс қатарының кейбір ұзындықтарының ұзартуына мүмкіндік береді. Симметриялық жиілікте бастапқы доға ретінде диаметрі 0,40 мм болатын Ni - Ti қолдануға болады. Бұл жағдайда брекеттің ойығына қатты тығыздап бекітуге болмайды және аппараттың қосымша түзетуінсіз емделушіні тасуға болмайды.
Суперэластикалық CuNiTi 35°C типті доғасы суық жағдайда пассивті, ауыз қуысының температурасында жеткілікті күшке жеткізе алады. Оның созылмалы доғамен салыстырғандағы ерекшелігі оның пассивті жағдайында да белгілеудің оңайлылығында. Жиіліктің өте ауыр формаларында ауыстырмалы тістеуде тістерді бірізділікпен жұлып тастау әдісі қолданылады. Бұдан кейін немесе қатарлас аппаратуралық емдеу жүзеге асады.
Ересек адамдардың көбінесе премолярын жояды. Бірақ, төрт премолярды жойғаннан кейін де тұрақты нәтижеге қол жеткізетінімізге кепілдік бере алмайды. Төменгі кескіш тістердегі жиілік аумағында жергілікті пародонталды шалдығу мәселелерін шешу керек болады. Бұл әдіс ретінде C. Mossaz бір немесе екі төменгі кескішті, жоғарғы жақтағы тісті жұлып тастауға немесе бұл отасыз жоюды ұсынады. Автор бұның артықшылығын былай деп көрсетті: тірек альвеолярлы ұлпалар сауықтырылады, азу тістер арасындағы арақашықтық өзгермейді, аппаратураның фиксациясына жағдай жасалады, тістер арасындағы аралық жылдам жабылады. Жұлып тастағаннан кейін, литералды кескіш азумен орынбасылады, ал соңғылары - проемолярмен орынбасылады. Соңғы сатыда эстетикалық нормативтердің, окклюзия мен артикуляцияның соңғы түзетулерін жасау керек, қажет жағдайда, алдыңғы тістердің беткі қабатын тегістеу керек. Ұсынылатын әдіс ортодонтикалық емдеу уақытытын барынша азайтады.
Тістердің өте жиі орналасуы кезінде (азудың вестибулярлы супраокклюзиясы, бүйір кескіштің таңдайлық орналасуы) пемолярды жойғаннан кейін келесі ортодонтикалық доғаларды қолдануға ұсыныс береді: біріншілік тегістеу үшін диаметрі 0,375 мм болатын ширатылған доғаны үстіңгі тіс қатарына және диаметррі 0,40 мм болатын Ni - Ti термоактивтендіргіш доғаны астыңғы жаққа орналастыру; 1,5 - 2 айдан кейін емдеуді жалғастыру үшін ширатылған доғаны жоғарғы тіс қатарына және 0,35 мм шеңбер болат доғасын төменгі тіс қатарына орналастырамыз; шамамен 3 - 4 айдан кейін клиникалық жағдайға байланысты төртбұрышты Ni - Ti термоактивтендіргіш доғаны 0,4750,525 мм сәйкесінше жоғары және төменгі жаққа бекітеміз; кейін тағы да 3 - 4 айдан кейін соңғы доға: дұрыс позицияланған брекеттерге саңылауы 0,05 мм болатын болат төртбұрышты доғаларды орналастырамыз.
Үстіңгі және төменгі жақтардың алдыңғы және бүйір тістерінің нығыз орналасу кезіндегі басқа да жоспарлар бар: бірінші премолярды жойғаннан кейін үстіңгі жақтың алтыншы тісіне түтікшелі сақина орнатылады, ал төменгі жақтың тістеріне - брекет, ал үстіңгі тістерге оларды екінші премолярды жарып шығудан кейін жүзеге асырады; төменгі тіс қатарының брекетіне диаметрі 0,40 мм болатын Ni - Ti термоактивтендіретін доғаны енгізеді; дәл осындай доғаны алдыңғы алты тіске екінші премолярдан кейін брекетке орнатады; ауытқуды түзету деңгейіне қарай, екі жақтың да тіс қатарына төртбұрышты болат доғаны қояды, аралықтарды жабу үшін ІІ класты әлсіз эластиканы қолданады.
Персистентті сүт тістері. Әдебиет мәліметтеріне сәйкес, тұрақты тістің түбірін қалыптастыруда оның ұзындығынан аз болмауы керек, ол өзінің сүт ізбасарын ауыстыруы керек. Егер осы уақыт бойынша немесе одан кеш сүт тістері сақталатын болса, ондай тіс персистентті (тұрақты) деп аталады және оны жұлып алып тастау керек. Егер бұны істемесе, тұрақты тістердің жарып шығуы бұызылады және мысалы, төменгі кескіш тістердің тілдік жарып шығуы болуы мүмкін. Оны дәл уақытында жұлып тастау тұрақты тістердің дұрыс орналасуын қамтамасыз етеді. Егер ол оның толықтай жарып шығуына дейін болмаса, онда ортодонттың арасуы қажет болады. Сүт тісінің анкизолирленуі болуы мүмкін, ол дегеніміз, қуыстың сүйекті қабырғасынан, жиірек кездесетіні мойынында өседі. Нәтижесінде тұрақты тістердің жарып шығуының бұзылуы және тіс қатарының қалыптасу мәселелері туындайды.
Аздаған аумақта өсіп кеткен тісті хирургиялық жолмен алып тастауға болады және бірден ортодонтикалық емдеуге көшу керек. Мұндай тіс кедергі және тіс қатарында түрлі орналасудың себебі болмаса ол ұзақ уақыт бойы сақталуы мүмкін. Инфраокклюзияның даму кезінде және жоғарыда аталған әдістермен түзету мүмкін болмаса Попов - Годон феномен профилактикасына жүгінгеніміз жөн. Тістің сыртын қажетті клиникалық биіктігін қалпына келтіру үшін қосымша бетпен немесе жасанды тіс сыртымен қаптайды. Осындай тістердің аумағында талаурау процестері пайда болған кезде - оны жойып келесідей протездеп немесе тұрақты жарып шығатын тіске орын дайындау конструкциясын қолданамыз .
Қанағаттанарлық окклюзия кезінде интактты персистентті сүт тістері 20 - 25 жасқа дейін және одан да көп жасқа дейін созылуы мүмкін. Оларды жоғалтқаннан кейін, тістердер арасындағы түзілген аралықты жабу үшін сәйкес конструкциялы протездеу керек. Сол сияқты тіс қатарының жиілігі кезінде аутотрансплантация өткізу жағдайын да ойлануға болады. Ержеткен шақта өсу периодының аяқталуында және ересек адамдарда эндоссалды имплантанция әдісі арқылы емдеуге де болады, ал кейін протездеу шарасын жасайды.
Өлшемдердің ауытқуы және тіс формалары (макродентия мен микродентия). Емделушіні тексерістен өткізу үшін тек жақтың ғана жан - жақты салыстырмалы анализін өткізбей, сол сияқты олардың апикалды базисін, тіс қатарын және бірдей унифицирленген параметрлері бойынша жеке тістердің де анализін жасау керек. Макродентия немесе алып тістер (өлшемдері орташадан үлкен ≈ 1,5 есе) екі тістің фолликуласының жабысуынан немесе комплекті тістердің комплектісіз немесе комплекттен тыс тістермен фолликуласы қосылуының нәтижесінде пайда болады. Диагнозы өсіп кеткен тістер болса, оның эмбрионалдық себебін анықтау өте қиынған соғады, себебі, сыртқы ауытқуы геминация түрінде - бір пульпалы камерасы бар немесе басқа да формада толық өспеген тіс түрінде болуы мүмкін. Бұрақ сұрақ бойынша клиникалық байқауларды B. Peretz төменгі жақтың өсіп кеткен тістерінің болу себептерін көрсетті: геминация, адентия және екеуінің қосылысы. Көрсетілген бақылаулардан көріп отырғанымыздай, қалыптасқан макродентияны ажыратудың қиындығы, екі тістің толық қосылуы мен тіс сыртының біршама қосарлануын көруге болады.
Алып тістер көбінесе үстіңгі жақтың орталық күрек тістері немесе премоляры болады, яғни, комплектіден тыс болатын тістер жатады. Макродентия жиіліктің, жеке тістердің ретенциясының, протрузия немесе ретрузиясының себептері болуы мүмкін. Гетчинсон жарты айлық қиындысы бар орталық кескіш тіс формасын тума сифилис белгісі ретінде сипаттады. Фурнье болса тума сифилис үшін жарты ай қиындысы емес, бұрайтын аспап тәрізді форма деп атады. Және осындай тіс өз атымен аталып кетті. Ірі тістер көршілес тістердің жарып шығуына ауытқуы мүмкін болса, ал микродентия диастем мен тремнің пайда болуынаи әкеп соғады.
Тікенек тәрізді тістер - рудиментарлы үстіңгі бүйір тістер, жиірек - орталық тістер. Тікенек тәрізді тістер көбіне комплектіден тыс тістер болып табылады, емделушілердің таңдайы мен ерінінің арасында саңылаудың пайда болуын тудырады. Мұндай ауытқу кезінде тістер арасында өлшемі аз кейіпсіз тістерге байланысты аралықтар пайда болады. Олар сыртқы түр мен тіс қатарының құрылысын, ал жеке жағдайда олардың қарым - қатынасын бұзады. Адентия кезінде, белгілер процесі мен тістердің түзілуі бұзылған кезде, патологиялық тіс формалары жиірек кездеседі.
Тіс өлшемдерінің сәйкес келмеуі емдеудің барлық сатыларында, әсіресе, соңғы сатысында ескеру керек. Шамамен адамдардың 5% - ы тіс өлшемдерінің түрлі диспропорциялану дәрежесіне ие болады екен (Р. У. Проффит). Ескере кеткеніміз жөн, 1,5 мм - ден аз болатын сәйкессіздік жиі ескеріледі. Абсолютті өлшемдерден басқа, үстіңгі және астыңғы жақтың тіс қатарының да қатынастарына мән беруіміз керек.
Ірі тістер винир мен адгезивті қапталған протездеу заттарын қолдану арқылы түзетілуі мүмкін. Соңғысы тістің вестибулярлы бетін жабатын жұқа мата қабаты бар, тісті түзетуге арналған зат. Шетел әдебиеттерінде винир термині veneer (Францияда - қосу, өсіру) кейде ламинат қауыз сөзінен шыққан. Нәтижеге жетуде, эстетикалық жекелік кезінде алдыңғы тістердің параметрлерінің гармоникалық сәйкесуін ескерген дұрыс. Төртбұрыш формалы кескіш - мойын аумағында көлденең өлшем, экваторы мен қиылатын шет бірдей, үшбұрышты форма - көлденең өлшем мойыннан қиылатын шетке дейін ұлғаяды, сопақ формалы орталық кескіш, анағұрлым көлденең өлшем экватор аумағында, ал қиылатын шет пен мойында ол ≈ тең.
Макродентия орнын толтырудың кең таралған әдісі тіс аралық беттік қабаттың эмальін тегістеу, оны емдеудің кез келген сатысында өткізуге болады, соның ішінде, брекет болған жағдайда да. Бұны 2 - 3 сеанста өткізген дұрыс, кейін фтор препараттарымен емдеуге болады. Бұл жағдайда анестезия жасамай - ақ қоюға да болады, бірақ, алдын - ала физиологиялық сепарация жасаған дұрыс. Эмальді тегістеу үшін қолмен абразивті штрипстермен немесе жұқа диск, жұқа қатты балқитын фиссур боры көмегімен жүзеге асыруға болады. Бірақ, бұны өте байқап жасау керек, минималды эмаль қабатын қалдыру керек. Дәрігер эмаль қабатының қалыңдығын тіс бетінің түрлі деңгейлеріне (экватор, мойын) байланысты таңдауы керек. Егер әрбір кескіштің ені тегістеудің есебінен әр қабатынан 0,15 - 0,20 мм азаятын болса, онда бұл ≈ 1,5 - 2,0 мм орынның тапшылығын жояды. Осы бір процедурадан кейін ғана жиілік жойылуы әбден мүмкін.
Микродентия мен ауытқу формасына келсек, онда бұл көбінесе жоғарғы литералды кескіштерге жатады. Қалпына келтіру үшін композитті материалдарды, гибридті және микрогибридті типті Filtek Z 2, ТРН спектрум, Herkulite XPV, протездеу әдістерін қолданамыз. Егер тістер арасындағы аралық аздау болса, онда алдыңғы тістердің иілуін сәл өзгертіп, оны вестибулярлы жаққа ұлғайтамыз, ал микродентияда керісінше, оларды вертикалды орналастырамыз. Дегенмен, бұл кезде кескіштің бастапқы өлшемінен жақтың негізіне апару керек.
Тістердің орналасуының ауытқуы. Жеке тістердің ауытқуы ішінде, көбінесе олардың орналасауының бұзылуы байқалады. Тістердің дұрыс орналаспауы автордың айтуы боынша популяциялық жиілігі 11 - 16% - ды құрайтын ең көп таралған тіс - жақтық ауытқудың түрі. Жеке тістердің жылжытылған түрі сирек жекеленген аутықу болып табылады және көбінесе басқа да тіс - жақ жүйесінің бұзылымдарымен қатарлас жүреді. Олар альвеолярлы өсіндінің дамымай қалуымен, тарылу (жиі үстіңгі жақ), сүт немес тұрақты тістердің ерте жұлынуы немесе бұзылуы, макродентия, диастем мен тремнің салдары болуы мүмкін.
Тістердің жылжуы мардымсыз болуы мүмкін, егер түбір альвеолярлы өсіндінің дәл ортасында орналасса, ал тіс тыртының бөлігі вестибулярлы иіліп тұрса, бірақ тіс жарып шығуы не тіс қатарынан тыс тіс тобы жарып шығуы да мүмкін. Жеке тістерді үш перпендикулярлы бағытта қарастыратын болсақ, келесі негізгі иілім түрлерін анықтап кетуге болады: вестибулярлы, оралды,мезиалды, дисталды, инфраокклюзия, супраокклюзия, тортоаномалия, транспозиция.
Алдыңғы тістердің дұрыс орналаспауынан бүйір тістердің қабысуы да бұзылады. Мысалы, егер азу вестибулярлы орналасса, онда оның тіс қатарындағы орны мезиалды жылжытылған бірінші премолярмен толықтай немесе біртіндеп босамайды. Премолярдың артында тұрған барлық қалған тістер де мезиалды орналасады және бүйір тістердің артикуляциясы бұзылады.
Тістердің вестибулярлы орналасуы. Тістің тіс қатарында емес, ауызға кіре беріс жағында орналасуы. Үстіңгі жақта, ереже бойынша, бірнеше тіс қатарынан биік және төменгі жақта тіс қатарынан төмен. Бүйір тістерден вестибулярлы орналасуға бірінші премоляр, екінші моляр ұшырайды. Бұл ауытқу сүт тістерінің түсуінің кешігунен бастамасының дұрыс орналаспауынан болады. Көбінесе, вестибулярлы жақтан азу орналасады, себебі, толық жарып - шығу үшін төменгі аумақтан көз шарасына дейін ұзақ жол жүреді, ал төменгі жақта - ауыс қуысының түбінен альвеолярлы өсіндіге дейн жетеді. Сондықтан, олардың жарып - шығуы азу орнына басқа ерте жарған тіспен алмасады. Бұл ауытқудың жиі кездесуіне байланысты жеке нозологиялық формаға бөлінеді.
Егер сүт азуы қозғалмайтын болса, ал бастамасы 10 - 11 жастағы балада тұрақты пальпирленбесе, онда рентгенологиялық зерттеу қажет болады (денталды рентгенограмма немесе басқа түрлері). Үстіңгі жақтың азуын дистопикалық жару латеиалды кескіштің түбірін бұзуы мүмкін, сондықтан, оның сүт ізбасарын жою керек болады. Егер рентгенограмма бойынша тұрақты азудың сырты латералды кескіштің түбірінің жартысынан аз болса, онда тіс жаруды дұрыс жолмен келе жатыр деп толық сеніммен болжамдауға болады.
Азудың анағұрлым күрделі орналасуының белгісі тұрақты кескіштің түбірінің резорбциясының басталуы. Мұндай жағдайларда сүт азуын жұлып алып тастау аз және тұрақты азудың хирургиялық жалаңаштануы керек, кейін ортондонтикалық сорып шығару (ретенциямен ұқсас) керек. Емдеу үшін оптималды уақыт ерте тұрақты тістеу периоды болып табылады.
Азудың дұрыс орналаспауы әдетте тіс қатарында орынның жетіспеуімен тығыз байланысты, яғни, осы жағдай ауытқудың ауырлық деңгейін анықтайды: 1 деңгей - өте жеңіл, азуға тіс енінің ден орынның жетпеуімен анықталады; 2 деңгей - анағұрлым ауыр, азуды орнықтыру үшін тіс енінің аз болмау керек, сондықтан тіс қатарын кеңейту немесе тіпті бір тісті жою керек болады; 3 деңгей - өте ауыр және тіс қатарында мүлдем орынның болмауымен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz