Экология мен экономиканың қатынасы
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Экология мен экономиканың қатынасы
2.2 Қазақстан Республикасының экономикалық жағдайына сипаттама
2.3 Экологиялық қауіпсіздік ұғымы
ІІІ. Қорытынды
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Экология мен экономиканың қатынасы
2.2 Қазақстан Республикасының экономикалық жағдайына сипаттама
2.3 Экологиялық қауіпсіздік ұғымы
ІІІ. Қорытынды
Айналадағы табиғи ортаны қорғау, яғни экология проблемасы бүгінгі таңда жер бетіндегі бүкіл адамзатты толғандырып отыр. Оның бүгінгі заманғы негізгі проблемалардың санатында аталуы әсте кездейсоқ емес. Сондықтан табиғатты қорғау жөніндегі іс-әрекетімізді жандандырып, ұлғайта түсу, онда қоғам, адамзат үшін қолайсыз, зардапты өзгерістерді барынша болдырмау және мүмкіндігінше азайту- баршамыздың қасиетті борышымыз.
Экология проблемасы қысқа мерзімді, өткінші науқан емес, ол мақсатты түрде жүргізілуге тиісті процесс. Ал өндірістің уақыт талабына сай үздіксіз жетілдіріліп, өзгерістер енгізіліп отыратыны сөзсіз. Ендеше осыған орай табиғаттың өндіріспен өзара байланысы ұдайы да өзгеріп отырады. Өндірістің дамуы нәтижесіндегі антропогендік әсерлер топырақтың құнарлығына, өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп төніруде. Сондықтан аталмыш мәселе жөніндегі білімді әрдайым тереңдетіп, кеңітіп отыру қазіргі заман талабы.
Халықтың өмірлік қарекетіне, әсіресе денсаулығы мен өсіп - өнуіне, тікелей немесе әлеуметтік-экономикалық жағдай арқылы жанама түрде табиғи ортаның құрауыштары мен олардың жиынтығы – атмосфералық ауа, табиғи сулар, топырақ жамылғысы, геологиялық құрылым, өсімдіктер мен жануарлар, сонымен қоса төтенше құбылыстар мен барлық биосферада жүретін процестер ықпал жасайды. Табиғат арқылы адамзат өзінің көптеген қажеттілігін қамтамасыз етеді.
Қазақстанда «Қоршаған ортаны қорғау туралы» заң 1991 жылы қабылданған. Осы заң қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзге де қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық сан алуан тіршілікті сақтау мен табиғатты тиімді пайдалануы ұйымдастыруға бағытталған.
Еліміздегі экономикалық ахуалдың өзгеруіне байланысты қоршаған ортаны қорғау және табиғи қазбаларды тиімді пайдалану жөніндегі нормативтік-құқықтық базаны да ретке келтіру қажеттілігі туындауда. Осыған орай ауаға тарайтын зиянды заттардың мөлшерін азайту мақсатында "Атмосфералық ауаны қорғау туралы" Заң және "Қоршаған ортаны қорғау туралы" Заңы және басқа да заңдар қабылданды.
Табиғат және қоғам жүйесінде табиғат заңдылығы қатаң ескеріліп, сақталып отыруы керек. Табиғат – қоғам бірлестігі табиғат заңдылығымен берілген, олар өзара тығыз байланысты. Осы байланыс бұзылмау үшін адамзат өзінің табиғат пен қатынасын табиғат заңдарына сүйене отырып жүргізілуі керек. Табиғатқа ықпал жасау сол табиғат заңдылығының негізінде болуы керек. Бұл принципті сақтамау қоғамның дамуын тежеуге әкеп соғады. Осы орайда өндірісті экологиялазиялау – табиғат қорын түгесілмейтін, оған нұқсан келтірмейтін технология арқылы өндірісті ұйымдастыру, экологиялық еңбектің өнімділігін арттыру. Өндірісті экологиязациялау мына бағыттарда жүргізіледі: экологиялық жүйелерді сақтау, қалпына келтіру; шикізат өндіруде озық технология қолдану; шикізат қорларын үнемді пайдалану; қалдықсыз және аз қалдықты технология қолдану; табиғат қорғау шараларын кеңіту; өндірісті экологиялық талаптарға сәйкес орналастыру; табиғи ортаны ластауды азайту, жою, т.б.
2.1Экология мен экономиканың қатынасы
Экология проблемасы қысқа мерзімді, өткінші науқан емес, ол мақсатты түрде жүргізілуге тиісті процесс. Ал өндірістің уақыт талабына сай үздіксіз жетілдіріліп, өзгерістер енгізіліп отыратыны сөзсіз. Ендеше осыған орай табиғаттың өндіріспен өзара байланысы ұдайы да өзгеріп отырады. Өндірістің дамуы нәтижесіндегі антропогендік әсерлер топырақтың құнарлығына, өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп төніруде. Сондықтан аталмыш мәселе жөніндегі білімді әрдайым тереңдетіп, кеңітіп отыру қазіргі заман талабы.
Халықтың өмірлік қарекетіне, әсіресе денсаулығы мен өсіп - өнуіне, тікелей немесе әлеуметтік-экономикалық жағдай арқылы жанама түрде табиғи ортаның құрауыштары мен олардың жиынтығы – атмосфералық ауа, табиғи сулар, топырақ жамылғысы, геологиялық құрылым, өсімдіктер мен жануарлар, сонымен қоса төтенше құбылыстар мен барлық биосферада жүретін процестер ықпал жасайды. Табиғат арқылы адамзат өзінің көптеген қажеттілігін қамтамасыз етеді.
Қазақстанда «Қоршаған ортаны қорғау туралы» заң 1991 жылы қабылданған. Осы заң қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзге де қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық сан алуан тіршілікті сақтау мен табиғатты тиімді пайдалануы ұйымдастыруға бағытталған.
Еліміздегі экономикалық ахуалдың өзгеруіне байланысты қоршаған ортаны қорғау және табиғи қазбаларды тиімді пайдалану жөніндегі нормативтік-құқықтық базаны да ретке келтіру қажеттілігі туындауда. Осыған орай ауаға тарайтын зиянды заттардың мөлшерін азайту мақсатында "Атмосфералық ауаны қорғау туралы" Заң және "Қоршаған ортаны қорғау туралы" Заңы және басқа да заңдар қабылданды.
Табиғат және қоғам жүйесінде табиғат заңдылығы қатаң ескеріліп, сақталып отыруы керек. Табиғат – қоғам бірлестігі табиғат заңдылығымен берілген, олар өзара тығыз байланысты. Осы байланыс бұзылмау үшін адамзат өзінің табиғат пен қатынасын табиғат заңдарына сүйене отырып жүргізілуі керек. Табиғатқа ықпал жасау сол табиғат заңдылығының негізінде болуы керек. Бұл принципті сақтамау қоғамның дамуын тежеуге әкеп соғады. Осы орайда өндірісті экологиялазиялау – табиғат қорын түгесілмейтін, оған нұқсан келтірмейтін технология арқылы өндірісті ұйымдастыру, экологиялық еңбектің өнімділігін арттыру. Өндірісті экологиязациялау мына бағыттарда жүргізіледі: экологиялық жүйелерді сақтау, қалпына келтіру; шикізат өндіруде озық технология қолдану; шикізат қорларын үнемді пайдалану; қалдықсыз және аз қалдықты технология қолдану; табиғат қорғау шараларын кеңіту; өндірісті экологиялық талаптарға сәйкес орналастыру; табиғи ортаны ластауды азайту, жою, т.б.
2.1Экология мен экономиканың қатынасы
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Баешов А. Экология. Алматы: Дәнекер, 2003
2. Баешов А.Б., Баешова А.Қ., Сарбаева Г.Т. и др. Инновационный патент РК № 20681 от 26.06.2007.
1. Баешов А. Экология. Алматы: Дәнекер, 2003
2. Баешов А.Б., Баешова А.Қ., Сарбаева Г.Т. и др. Инновационный патент РК № 20681 от 26.06.2007.
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:
Экология мен экономиканың қатынасы
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Экология мен экономиканың қатынасы
2.2 Қазақстан Республикасының экономикалық жағдайына сипаттама
2.3 Экологиялық қауіпсіздік ұғымы
ІІІ. Қорытынды
Кіріспе
Айналадағы табиғи ортаны қорғау, яғни экология проблемасы бүгінгі таңда жер бетіндегі бүкіл адамзатты толғандырып отыр. Оның бүгінгі заманғы негізгі проблемалардың санатында аталуы әсте кездейсоқ емес. Сондықтан табиғатты қорғау жөніндегі іс-әрекетімізді жандандырып, ұлғайта түсу, онда қоғам, адамзат үшін қолайсыз, зардапты өзгерістерді барынша болдырмау және мүмкіндігінше азайту- баршамыздың қасиетті борышымыз.
Экология проблемасы қысқа мерзімді, өткінші науқан емес, ол мақсатты түрде жүргізілуге тиісті процесс. Ал өндірістің уақыт талабына сай үздіксіз жетілдіріліп, өзгерістер енгізіліп отыратыны сөзсіз. Ендеше осыған орай табиғаттың өндіріспен өзара байланысы ұдайы да өзгеріп отырады. Өндірістің дамуы нәтижесіндегі антропогендік әсерлер топырақтың құнарлығына, өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп төніруде. Сондықтан аталмыш мәселе жөніндегі білімді әрдайым тереңдетіп, кеңітіп отыру қазіргі заман талабы.
Халықтың өмірлік қарекетіне, әсіресе денсаулығы мен өсіп - өнуіне, тікелей немесе әлеуметтік-экономикалық жағдай арқылы жанама түрде табиғи ортаның құрауыштары мен олардың жиынтығы – атмосфералық ауа, табиғи сулар, топырақ жамылғысы, геологиялық құрылым, өсімдіктер мен жануарлар, сонымен қоса төтенше құбылыстар мен барлық биосферада жүретін процестер ықпал жасайды. Табиғат арқылы адамзат өзінің көптеген қажеттілігін қамтамасыз етеді.
Қазақстанда Қоршаған ортаны қорғау туралы заң 1991 жылы қабылданған. Осы заң қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзге де қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық сан алуан тіршілікті сақтау мен табиғатты тиімді пайдалануы ұйымдастыруға бағытталған.
Еліміздегі экономикалық ахуалдың өзгеруіне байланысты қоршаған ортаны қорғау және табиғи қазбаларды тиімді пайдалану жөніндегі нормативтік-құқықтық базаны да ретке келтіру қажеттілігі туындауда. Осыған орай ауаға тарайтын зиянды заттардың мөлшерін азайту мақсатында "Атмосфералық ауаны қорғау туралы" Заң және "Қоршаған ортаны қорғау туралы" Заңы және басқа да заңдар қабылданды.
Табиғат және қоғам жүйесінде табиғат заңдылығы қатаң ескеріліп, сақталып отыруы керек. Табиғат – қоғам бірлестігі табиғат заңдылығымен берілген, олар өзара тығыз байланысты. Осы байланыс бұзылмау үшін адамзат өзінің табиғат пен қатынасын табиғат заңдарына сүйене отырып жүргізілуі керек. Табиғатқа ықпал жасау сол табиғат заңдылығының негізінде болуы керек. Бұл принципті сақтамау қоғамның дамуын тежеуге әкеп соғады. Осы орайда өндірісті экологиялазиялау – табиғат қорын түгесілмейтін, оған нұқсан келтірмейтін технология арқылы өндірісті ұйымдастыру, экологиялық еңбектің өнімділігін арттыру. Өндірісті экологиязациялау мына бағыттарда жүргізіледі: экологиялық жүйелерді сақтау, қалпына келтіру; шикізат өндіруде озық технология қолдану; шикізат қорларын үнемді пайдалану; қалдықсыз және аз қалдықты технология қолдану; табиғат қорғау шараларын кеңіту; өндірісті экологиялық талаптарға сәйкес орналастыру; табиғи ортаны ластауды азайту, жою, т.б.
2.1Экология мен экономиканың қатынасы
Негізінде жаңа экологиялық-экономикалаық жобаны экономика саласында қалыптастыру үшін экономиканы дамытудың экологияландырылған тұжырымдамасын жасау талап етілуде. Қоғам мен технологиялық саланың өзара қарым-қатынасында қоршаған ортамен экономиканың барлық құрлымдарымен функциялары, яғни өндіріс, бөлу және тұтыну тартылған десе де болады. Адамдар қоғамының материалдық игілігінде шек жоқ, ал материалдық қажеттілікті қамтамасыз ететін ресурстар шектеулі. Осыған орай, бұл байланыста экономиканың іргелі тәртіптің негізіне байланысты қалыптасатын әсте естен шығармаған жөн. Шектеулі ресурстармен қажеттіліктерді барынша қанағаттандыруда экологиялық процестерді онтайландыруда айқын көрініс табады. Экономиканың табиғи ресуртарымен қамтамасыз етлуі ұзақ уақыт табиғи заңдылыққа тәуелді екендігі мойындалмай келді. Өндіргіш күштердің соңғы онжылдықта қарыштап дамуына байланысты бұл тәуелділік қатты сезілуде. Мәселен, топырақ құнары 1%-ке төмендесе, өткен жылғы егін шығындылығын сол деңгейде сақтау үшін шығынды 10%-ке арттыру керек болады. Кесілген орманның орнына өскен жаңа ағаштың сапасы бұрынғы шырышы бұзылмаған орман ағашының кем болатыны анықталды. Көріп отырғанымыздай ресурстарды пайдалануда шаруашылық қызметтің ұқыпсыздығы, немқұрайдылық бізге өте қымбатқа түсуде. Ең бастысы - әлеуметтік және экологиялық-экономикалық зиянның аса зор болуынан қоршаған орта ластануда.
Бұл проблеманы әлеуметтік-экономикалық саланың экологияландыру жолымен келесі жағдайлардың негізінде шешуге болады:
экологиялық факторлар мен ресурстарды, оның ішінде байлықтың өзге категорияларымен тең болатын экономиканың категориялар санында қайта жаңғыртылатындарды қосу;
экологиялық шектеулер мен төлем жүйесінің кеңеюімен балансталған табиғатты пайдаланудың принципі жіәне ресуртарды пайдалануы мен өндіріс экономикасын бағындыру;
өнірістің технологиялық жарақтану негізінде сапалы өсудің стратегиясына көшуі.
Осы кунге дейін табиғат қойнауынан қанша ресурстарды алуға болады және оның салдары қандай болатындығы туралы нақты негіздеме жоқтын қасы. Біздің экономикамыздың ресурстарды тұтынуға бейімделгендігі ғана белгілі нәрсе. Арине, оны пайдаланудың өсе түсуі ұлттық табыстың өсу тепе – теңдігіне әкелмейді. Шетел тәжірибелері көрсеткендей, қай мемлекет табиғи ресустарды аз пайдаланса, сонда ұлттық табыстың өсуі жоғары болып отыр.
Ғылыми-техникалық дамудың негізінде табиғат ресурстарын жасанды жолдармен алмастыруды енгізудің дәрежелері туралы мәселелер принципті бола бастады. Арине, мұндай алмастырудың мүмкіндігі тым шекетеулі. Ал, адам баласы үшін бір қатар маңызды экологиялық жүйе мен табиғи игіліктер тіптен алмастырылуға келмейді. Мысалы, отын ресурстарының орнына күн немесе жел энергиясын пайдаланатын болса, табиғи ландшафтарды, өсімдік пен жануарлар әлемін, озон қабатын және т.б жасанды жолмен алмастыру мүлде мүмкін емес.
Қазіргі заманғы экономикалық теорияның ең бір қиындығы экологиялық факторлардың экономикалық категорияға енгізілуі. Өйткені маркстік саяси экономия тек қана адам баласының еңбек өнімін экономикалық категория айналымына еңгізуге рұқсат етті. Шындығында бағалы ретінде құн шығын мен нәтиженің синтезіндей экологиялық жағдай мен табиғат ресурстарының бірлігінен көрінеді. Қоршаған орта факторымен оның қандай да болсын құрылған формасына әсер етпейтін құн өмірде жоқ. Экологиялық факторлардың экономикалық категориялар санына енуі пайдалы шекті теориясына сай болады.
Елде өндірілген барлық соңғы тауарлармен қызмет көрсетудің нарықтық құны – экономикадағы маңызды экономикалық көрсеткіштердің бірі. Өйткені, өнімнің әрбір бірлігіне 10 бірлік қалдық массасы өндіріледі, ал табиғатты пайдалануда біршама жоғары. Осы қалдықтар ортаны ластап,адамның тіршілік ахуалын нашарлатады және олардың тұрмыс жағдайын төмендетеді. Шығындар жалпы ұлттық өнімнің есебінен шығарылмайды, ал адамдардың тұрмыс халінің бағасы арта түседі. Біздің қолымыздан келгені жалғыз-ақ нәрсе,ол – табиғатты пайдалануды мемлекет тарапынан реттелуімен қоршаған ортанынң ластануына, табиғат ресурстарына төлем жолымен ғана белгілеу болып табылады.
Экономика жақсарған сайын, экологияға көңіл көбірек бөлінетіні белгілі. Дегенмен, экологияның қордаланған проблемалары толықтай шешілді деуге ерте. Ал оны мемлекет тарапынан оңалтуға бағыт алынғаны аса құптарлық іс. Бүгінгі күні әлемнің барлық мемлекеттері экологияның саяси және экономикалық игіліктерге әсер ететін стратегиялық сала екенін ұғынды. Сондықтан да болар, қазір елімізде бес жыл бойы айтылып, пісуі жеткен, барлық экологиялық ережелер мен нормаларды жинақтаған Экология кодексі қабылданды. Онда өтпелі кезеңнің экологиялық саясаты табиғи ресурстарды реттеудің экономикалық әдістерін дамытуға, жергілікті органдардың өкілеттілігі мен құқықтарын арттыруға бағытталған. Енді елдегі қоршаған ортаны ластаушылар негізінен екі түрлі ғана рұқсат ала алады. Олар қоршаған ортаға эмиссиялар және кешенді экологиялық рұқсаттар. Мемлекеттік экологиялық сараптамамен қатар, қоғамдық экологиялық сарапшылардың институты енгізілді. Оның жұмыс істеу тетіктері нақтыланып жазылды. Қоғамдық экологиялық бақылау институты құрылды.
Жердің әрбір аймағында өзіне тән экологиялық проблемалар бар. Осыған байланысты нақты мәселені шешу саясатын ұстанған дұрыс дер едім. Алайда, мемлекеттердің көбіне тән экологиялық саясаттың жалпы даму бағыты – тұрақты даму жолы. Бұл тұрғыда көп жетістіктерге жеткен Батыс Еуропа елдері мен Америка болып отыр. Оларда өткен ғасырдың 60-70-жылдары байқалған қоршаған ортаның айтарлықтай тозуынан соң ауа мен суды ластанудан қорғайтын жергілікті және аймақтық мәселелерді шешу жөніндегі бағдарламалар әзірленді және жүзеге асырылуда. Нәтижесінде, Батыс Еуропадағы күкірт қышқылының шығарындысы екі еседен астам азайды.
Ал Қазақстанның жер қойнауының, егіншілік үшін пайдалы жер ресурстарының байлығы экологиялық зардаптарға ұрындырды. Сонымен қатар, әскери базалар мен полигондар, оның ішінде ядролық, тәжірибе аумақтарының орналастырылуы және тың жерлерді, оның ішінде өзен-көлдер мен жайылымдардың ормандық және тау ландшафтарының жыртылуымен байланысты болған азып-тозулар көп зиян келтіріп отыр. Соның кесірінен судың, топырақтың, ауаның ластануы, жердің тозуы мен жануарлар мен өсімдік әлемінің азуы, экожүйелердің тепе-теңдігінің бұзылуы кейбір жерлерде қайтып орнына келмейтіндей бағыт алды.
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан БҰҰ-ның қоршаған ортаны қорғау және дамыту жөніндегі экологиялық қауіпсіздік идеясына қосылып, Рио-92 қорытынды құжаттарына қол қойды. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға көшу тұжырымдамасы осы тұғырнаманы бекітетін басты құжат болып табылады. Ол Президент Жарлығымен былтырғы жылдың 14 қарашасында күшіне енді.
Нарықтық экономика мемлекеттік қоршаған ортаны қорғау органдарының барлық дәрежелерінде іс пен жауапкершілікті нақты бөлісуді талап етеді. Ал жауапкершілік пен экологиялық апат салдарын жою жоғарыда аталған Кодексте жан-жақты көрсетілген.
Қоршаған ортаны қорғау жүйесі әлеуметтік-экономикалық объект ретінде аса күрделі жүйелердің біріне жатады. Оның күрделілігі адамның ластаушы және ластанған өнімді тұтынушы ретінде көрінуінде. Ал апаттың алдын алу туралы айтсақ, қоршаған ортаға әсерді бағалау қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына тікелей немесе жанама әсер етуі мүмкін болатын кез келген шаруашылық және өзге де қызмет түрлері үшін міндетті болып табылады.
Әлемнің барлық елдерінде экологиялық таңбалау өндірілетін өнімнің, оның алынатын және жасалатын жолының тазалығын көрсетеді. Экологиялық таңбалау тұтынушыларды қоршаған ортаға қауіпті өнімді сатып алудан қорғайды. Өнімдердің барлық түрлерін өндіру, пайдалану және жою, кәдеге жарату және өңдеу кезінде қоршаған ортаның ластануынан сақтайды. Жабдықтардың, технологиялық үдерістердің, өндірістердің және өнімдердің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
Медицина адамның өзінің туып-өскен мекенінде өніп-піскен өнімді жеп қоректену адамның денсаулығына пайдалы екенін көлденең тартады. Өнеркәсіптік тауарларды айтсақ, біз өзіміздің кәсіпкерлерді көтеру үшін отандық өнімді сатып алатын болуымыз керек деген Президенттің ұсынысы жан-жақты қолдау тауып, кәсіпкерлер мен тауар өндірушілер де сапалы әрі халыққа жағымды, халықаралық стандарттарға сай өнім өндіруге ұмтылуы қажет. Қазір бұл ұмтылыс мемлекет тарапынан қаржылай ынталандырылады.
Академия экологияның барлық қолданбалы саласында, экологиялық ақпаратты тарату, экологиялық мінез-құлық және сана-сезім қалыптастыру, экологиялық білім беру саласында жұмыс істейді. Сонымен қатар, академияның негізгі қызмет бағыттарының бірі – оқу құралдарын әзірлеп тарату. Академияда дүние жүзі мойындаған халықаралық сапа стандарттарына өндірушілерді үйрету жүзеге асырылады. Бұл Бүкіл әлемдік сауда ұйымына мүше болуға ынталы мемлекет үшін сәйкестік өлшемдерінің бірі болып табылады. Елімізде тұңғыш рет жоғарыда айтылған “Экологиялық таза өнім” стандарты бекітіліп, өндіріске енгізілуі де академияның үлесінде.
Мыңдай стандарты бекітетін Техникалық комитет (ТК) пен Индустрия және сауда министрлігі. Біздің “Экологиялық таза өнім” Техникалық стандарттау жөніндегі комитеті Техникалық реттеу және метрология комитетінің (Мемстандарт) былтырғы жылғы 25 сәуірдегі №159 бұйрығымен құрылып, №60 болып реестрге енгізілген болатын. Халықаралық экология академиясы мекемесінің базасында жұмыс істейді. Ең алдымен, “Экологиялық таза өнім” стандарты уақыттың өзі тудырған қажеттілік екенін баса айту керек. Қазір отандық кәсіпорындар экологиялық таза өнім өндіру мәселесіне өте үлкен мән бере бастады. Бұл, әрине, еліміздің экономикасы адамдар арасында өздерінің тұтынар өнімдері мен тағамдарына мән беріп, оның саламаттылығын қалыптастыруға көңіл бөлетін және осы үшін ақы төлеуге әзір топ қалыптастыратындай дәрежеге көтерілгенін айғақтаса керек. Шын мәнінде ол жаңа қалыптасып, тығырықтан шығу жолына түскен мемлекет үшін үлкен жетістік. Біздің тауар өндірушілер тұтынушылардың талабынан шығу мақсатында өндіріс пен сатуды ынталандыратын экологиялық сертификаттар мен маркалауды қабылдай бастады. Екінші жағынан алғанда, тауарда “ЭКО” белгісінің болуы отандық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігінің бір сипатын көрсетеді.
Дүниежүзілік сарапшылар Қазақстандағы ауыр экологиялық ахуал жайлы сөз қозғап жүр. Бұл шындық екені де даусыз. Алайда, бізде өндірілетін өнімдер экономикасы дамыған елдерге қарағанда экологиялық жағынан анағұрлым таза болып келеді. Дәлірек айтсақ, адам ағзасына зиянды химиялық жолмен өндірілген немесе өсірілген өнімдерден гөрі табиғи, я болмаса залалсыз, қарапайым жолмен өндіріледі. Алайда біздің елімізде өнім өндірушілердің бәріне қойылатын арнайы талаптар бар.
Халықаралық стандарттарды енгізу мемлекет тарапынан ынталандырылады. Қазір Елбасының Жолдауында, кездесулерінде халықаралық стандарттарға ауыл шаруашылығы салаларын енгізу туралы нақты тапсырмалар берілуде. Оны жалғастырып, әрі қарай нормативтік базасын жетілдіріп, жұмыс істеу тетіктерін нақтылау мемлекеттік органдардың құзыретінде. Дегенмен, біздің академия үкіметтік емес ұйым ретінде өзінің ұстанымдарын үнемі ұсыныстар түрінде мүдделі мемлекеттік органдарға енгізіп отырады.
Қазақстанда экономика түзелген сайын халықтың үлкен қалаларға шоғырлануы тәрізді урбанизациялық күрделі мәселе көтеріліп келеді. Бұл қалалардың экологиялық мәселелері жүйелі шешілетін бағдарламалар әлі жоқ. Бұл мәселе біз үшін ғана күрделі емес. Әлемдік техногендік өркениеттің негізгі көрінісі ғылым мен білім және өркениет шоғырланған ірі қалалардың көбеюі болып отыр. Үлкен қала-мегаполистер бүкіл планетадағы халықтың дұрыс орналасуын қалыптастырады. Көптеген болжаушы ғалымдар (футурологтар) өркениеттің болашағын тек қана өзара байланысқан қалалар деп ұғындырады. Ал аздаған ғалымдар, оның ішінде экологтар жерде қалалар мен олардың ортасындағы бос жатқан экологиялық кеңістіктер болған күннің өзінде мегаполис қалаларда тұтынылатын өнімдерді өндірудегі экологиялық зиян олардың ықшам орналасу тиімділігінен едәуір асып кететінін дәлелдейді.
Тағы бір тоқталатын мәселе – сумен қамтамасыз ету және суды төгу. Бұл Қазақстанның барлық үлкен қалалары үшін өте күрделі мәселе болып қалып отыр. Оны реформалау үрдісі тиімділікті арттырып, шығынды азайтуға бағытталуы тиіс. Жер асты суларын тазартудың жер үсті суларын тазартудан шығыны үш есе аз екені белгілі. Кейбір аудандарда су жетіспеушілігінен халық суды құдықтардан, өзен мен бұлақтардан алады. Мұндай сулардың сапасы күмәнді. Мұнда қаржылық және экологиялық тәртіп болуы керек. Су тағамдық және шаруашылық-тұрмыстық қолданыста болады. Осыған байланысты оның сапасына қойылатын талаптар да жоғары болуы керек.
Он жыл құлдыраған Қазақстан экономикасы 2000-жылдан бастап жоғары қарқынмен өсе бастады. Шынайы ІЖӨ (ішкі жалпы өнім) –нің жылдық орташа өсімі 10 пайыздан асты. Елдің мол көлемдегі қазба байлықтары мен минералды ресурстарына деген əлемдегі жоғары сұраныс, мал шаруашылығы мен бидай өндірісі бар аймақтарда ауыл шаруашылығының гүлденуі, экономикалық реформалардың қолдауын көрген қызмет көрсету саласының екпінді
дамуы, жекешелендіру саласындағы алға басушылық пен тікелей инвестициялардың келіп құйылғаны –қоршаған ортаны қорғау саласындағы іс-қимылдарды қарастырған алғашқы Шолу жазылғаннан кейін елдің экономикалық ахуалының мейілінше өзгеруіне мұрындық болды. Аталған кезеңдегі басты мəселе кедейшілікті жою (халықтың 28% - ы күнкөріс қалтасының ең
төменгі көлемінен аз келетін табыс тауып отырды), қоршаған орта сапасының нашарлауын ауыздықтау, атап айтқанда, қоршаған ортаға экономикалық тірлікке байланысты тиетін əсерді өсірмеуге тірелді. 2006-жылы Қазақстан Республикасының Президенті елдегі тұрақты дамуға (ТД) жоғары басымдылық берілетінін жариялады. ҚР Үкіметінде 2000-2002 жылдар аралығындағы кезеңде экологиялық мəселелер аясындағы құзыреттерді қайта бөлістіру бағытында өзгертулер орын алды, ол кезде су қорлары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Экология мен экономиканың қатынасы
2.2 Қазақстан Республикасының экономикалық жағдайына сипаттама
2.3 Экологиялық қауіпсіздік ұғымы
ІІІ. Қорытынды
Кіріспе
Айналадағы табиғи ортаны қорғау, яғни экология проблемасы бүгінгі таңда жер бетіндегі бүкіл адамзатты толғандырып отыр. Оның бүгінгі заманғы негізгі проблемалардың санатында аталуы әсте кездейсоқ емес. Сондықтан табиғатты қорғау жөніндегі іс-әрекетімізді жандандырып, ұлғайта түсу, онда қоғам, адамзат үшін қолайсыз, зардапты өзгерістерді барынша болдырмау және мүмкіндігінше азайту- баршамыздың қасиетті борышымыз.
Экология проблемасы қысқа мерзімді, өткінші науқан емес, ол мақсатты түрде жүргізілуге тиісті процесс. Ал өндірістің уақыт талабына сай үздіксіз жетілдіріліп, өзгерістер енгізіліп отыратыны сөзсіз. Ендеше осыған орай табиғаттың өндіріспен өзара байланысы ұдайы да өзгеріп отырады. Өндірістің дамуы нәтижесіндегі антропогендік әсерлер топырақтың құнарлығына, өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігіне ғана емес, адамдардың денсаулығына да үлкен қауіп төніруде. Сондықтан аталмыш мәселе жөніндегі білімді әрдайым тереңдетіп, кеңітіп отыру қазіргі заман талабы.
Халықтың өмірлік қарекетіне, әсіресе денсаулығы мен өсіп - өнуіне, тікелей немесе әлеуметтік-экономикалық жағдай арқылы жанама түрде табиғи ортаның құрауыштары мен олардың жиынтығы – атмосфералық ауа, табиғи сулар, топырақ жамылғысы, геологиялық құрылым, өсімдіктер мен жануарлар, сонымен қоса төтенше құбылыстар мен барлық биосферада жүретін процестер ықпал жасайды. Табиғат арқылы адамзат өзінің көптеген қажеттілігін қамтамасыз етеді.
Қазақстанда Қоршаған ортаны қорғау туралы заң 1991 жылы қабылданған. Осы заң қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілейді және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, шаруашылық және өзге де қызметтің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әсерін болғызбауға, биологиялық сан алуан тіршілікті сақтау мен табиғатты тиімді пайдалануы ұйымдастыруға бағытталған.
Еліміздегі экономикалық ахуалдың өзгеруіне байланысты қоршаған ортаны қорғау және табиғи қазбаларды тиімді пайдалану жөніндегі нормативтік-құқықтық базаны да ретке келтіру қажеттілігі туындауда. Осыған орай ауаға тарайтын зиянды заттардың мөлшерін азайту мақсатында "Атмосфералық ауаны қорғау туралы" Заң және "Қоршаған ортаны қорғау туралы" Заңы және басқа да заңдар қабылданды.
Табиғат және қоғам жүйесінде табиғат заңдылығы қатаң ескеріліп, сақталып отыруы керек. Табиғат – қоғам бірлестігі табиғат заңдылығымен берілген, олар өзара тығыз байланысты. Осы байланыс бұзылмау үшін адамзат өзінің табиғат пен қатынасын табиғат заңдарына сүйене отырып жүргізілуі керек. Табиғатқа ықпал жасау сол табиғат заңдылығының негізінде болуы керек. Бұл принципті сақтамау қоғамның дамуын тежеуге әкеп соғады. Осы орайда өндірісті экологиялазиялау – табиғат қорын түгесілмейтін, оған нұқсан келтірмейтін технология арқылы өндірісті ұйымдастыру, экологиялық еңбектің өнімділігін арттыру. Өндірісті экологиязациялау мына бағыттарда жүргізіледі: экологиялық жүйелерді сақтау, қалпына келтіру; шикізат өндіруде озық технология қолдану; шикізат қорларын үнемді пайдалану; қалдықсыз және аз қалдықты технология қолдану; табиғат қорғау шараларын кеңіту; өндірісті экологиялық талаптарға сәйкес орналастыру; табиғи ортаны ластауды азайту, жою, т.б.
2.1Экология мен экономиканың қатынасы
Негізінде жаңа экологиялық-экономикалаық жобаны экономика саласында қалыптастыру үшін экономиканы дамытудың экологияландырылған тұжырымдамасын жасау талап етілуде. Қоғам мен технологиялық саланың өзара қарым-қатынасында қоршаған ортамен экономиканың барлық құрлымдарымен функциялары, яғни өндіріс, бөлу және тұтыну тартылған десе де болады. Адамдар қоғамының материалдық игілігінде шек жоқ, ал материалдық қажеттілікті қамтамасыз ететін ресурстар шектеулі. Осыған орай, бұл байланыста экономиканың іргелі тәртіптің негізіне байланысты қалыптасатын әсте естен шығармаған жөн. Шектеулі ресурстармен қажеттіліктерді барынша қанағаттандыруда экологиялық процестерді онтайландыруда айқын көрініс табады. Экономиканың табиғи ресуртарымен қамтамасыз етлуі ұзақ уақыт табиғи заңдылыққа тәуелді екендігі мойындалмай келді. Өндіргіш күштердің соңғы онжылдықта қарыштап дамуына байланысты бұл тәуелділік қатты сезілуде. Мәселен, топырақ құнары 1%-ке төмендесе, өткен жылғы егін шығындылығын сол деңгейде сақтау үшін шығынды 10%-ке арттыру керек болады. Кесілген орманның орнына өскен жаңа ағаштың сапасы бұрынғы шырышы бұзылмаған орман ағашының кем болатыны анықталды. Көріп отырғанымыздай ресурстарды пайдалануда шаруашылық қызметтің ұқыпсыздығы, немқұрайдылық бізге өте қымбатқа түсуде. Ең бастысы - әлеуметтік және экологиялық-экономикалық зиянның аса зор болуынан қоршаған орта ластануда.
Бұл проблеманы әлеуметтік-экономикалық саланың экологияландыру жолымен келесі жағдайлардың негізінде шешуге болады:
экологиялық факторлар мен ресурстарды, оның ішінде байлықтың өзге категорияларымен тең болатын экономиканың категориялар санында қайта жаңғыртылатындарды қосу;
экологиялық шектеулер мен төлем жүйесінің кеңеюімен балансталған табиғатты пайдаланудың принципі жіәне ресуртарды пайдалануы мен өндіріс экономикасын бағындыру;
өнірістің технологиялық жарақтану негізінде сапалы өсудің стратегиясына көшуі.
Осы кунге дейін табиғат қойнауынан қанша ресурстарды алуға болады және оның салдары қандай болатындығы туралы нақты негіздеме жоқтын қасы. Біздің экономикамыздың ресурстарды тұтынуға бейімделгендігі ғана белгілі нәрсе. Арине, оны пайдаланудың өсе түсуі ұлттық табыстың өсу тепе – теңдігіне әкелмейді. Шетел тәжірибелері көрсеткендей, қай мемлекет табиғи ресустарды аз пайдаланса, сонда ұлттық табыстың өсуі жоғары болып отыр.
Ғылыми-техникалық дамудың негізінде табиғат ресурстарын жасанды жолдармен алмастыруды енгізудің дәрежелері туралы мәселелер принципті бола бастады. Арине, мұндай алмастырудың мүмкіндігі тым шекетеулі. Ал, адам баласы үшін бір қатар маңызды экологиялық жүйе мен табиғи игіліктер тіптен алмастырылуға келмейді. Мысалы, отын ресурстарының орнына күн немесе жел энергиясын пайдаланатын болса, табиғи ландшафтарды, өсімдік пен жануарлар әлемін, озон қабатын және т.б жасанды жолмен алмастыру мүлде мүмкін емес.
Қазіргі заманғы экономикалық теорияның ең бір қиындығы экологиялық факторлардың экономикалық категорияға енгізілуі. Өйткені маркстік саяси экономия тек қана адам баласының еңбек өнімін экономикалық категория айналымына еңгізуге рұқсат етті. Шындығында бағалы ретінде құн шығын мен нәтиженің синтезіндей экологиялық жағдай мен табиғат ресурстарының бірлігінен көрінеді. Қоршаған орта факторымен оның қандай да болсын құрылған формасына әсер етпейтін құн өмірде жоқ. Экологиялық факторлардың экономикалық категориялар санына енуі пайдалы шекті теориясына сай болады.
Елде өндірілген барлық соңғы тауарлармен қызмет көрсетудің нарықтық құны – экономикадағы маңызды экономикалық көрсеткіштердің бірі. Өйткені, өнімнің әрбір бірлігіне 10 бірлік қалдық массасы өндіріледі, ал табиғатты пайдалануда біршама жоғары. Осы қалдықтар ортаны ластап,адамның тіршілік ахуалын нашарлатады және олардың тұрмыс жағдайын төмендетеді. Шығындар жалпы ұлттық өнімнің есебінен шығарылмайды, ал адамдардың тұрмыс халінің бағасы арта түседі. Біздің қолымыздан келгені жалғыз-ақ нәрсе,ол – табиғатты пайдалануды мемлекет тарапынан реттелуімен қоршаған ортанынң ластануына, табиғат ресурстарына төлем жолымен ғана белгілеу болып табылады.
Экономика жақсарған сайын, экологияға көңіл көбірек бөлінетіні белгілі. Дегенмен, экологияның қордаланған проблемалары толықтай шешілді деуге ерте. Ал оны мемлекет тарапынан оңалтуға бағыт алынғаны аса құптарлық іс. Бүгінгі күні әлемнің барлық мемлекеттері экологияның саяси және экономикалық игіліктерге әсер ететін стратегиялық сала екенін ұғынды. Сондықтан да болар, қазір елімізде бес жыл бойы айтылып, пісуі жеткен, барлық экологиялық ережелер мен нормаларды жинақтаған Экология кодексі қабылданды. Онда өтпелі кезеңнің экологиялық саясаты табиғи ресурстарды реттеудің экономикалық әдістерін дамытуға, жергілікті органдардың өкілеттілігі мен құқықтарын арттыруға бағытталған. Енді елдегі қоршаған ортаны ластаушылар негізінен екі түрлі ғана рұқсат ала алады. Олар қоршаған ортаға эмиссиялар және кешенді экологиялық рұқсаттар. Мемлекеттік экологиялық сараптамамен қатар, қоғамдық экологиялық сарапшылардың институты енгізілді. Оның жұмыс істеу тетіктері нақтыланып жазылды. Қоғамдық экологиялық бақылау институты құрылды.
Жердің әрбір аймағында өзіне тән экологиялық проблемалар бар. Осыған байланысты нақты мәселені шешу саясатын ұстанған дұрыс дер едім. Алайда, мемлекеттердің көбіне тән экологиялық саясаттың жалпы даму бағыты – тұрақты даму жолы. Бұл тұрғыда көп жетістіктерге жеткен Батыс Еуропа елдері мен Америка болып отыр. Оларда өткен ғасырдың 60-70-жылдары байқалған қоршаған ортаның айтарлықтай тозуынан соң ауа мен суды ластанудан қорғайтын жергілікті және аймақтық мәселелерді шешу жөніндегі бағдарламалар әзірленді және жүзеге асырылуда. Нәтижесінде, Батыс Еуропадағы күкірт қышқылының шығарындысы екі еседен астам азайды.
Ал Қазақстанның жер қойнауының, егіншілік үшін пайдалы жер ресурстарының байлығы экологиялық зардаптарға ұрындырды. Сонымен қатар, әскери базалар мен полигондар, оның ішінде ядролық, тәжірибе аумақтарының орналастырылуы және тың жерлерді, оның ішінде өзен-көлдер мен жайылымдардың ормандық және тау ландшафтарының жыртылуымен байланысты болған азып-тозулар көп зиян келтіріп отыр. Соның кесірінен судың, топырақтың, ауаның ластануы, жердің тозуы мен жануарлар мен өсімдік әлемінің азуы, экожүйелердің тепе-теңдігінің бұзылуы кейбір жерлерде қайтып орнына келмейтіндей бағыт алды.
Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан БҰҰ-ның қоршаған ортаны қорғау және дамыту жөніндегі экологиялық қауіпсіздік идеясына қосылып, Рио-92 қорытынды құжаттарына қол қойды. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға көшу тұжырымдамасы осы тұғырнаманы бекітетін басты құжат болып табылады. Ол Президент Жарлығымен былтырғы жылдың 14 қарашасында күшіне енді.
Нарықтық экономика мемлекеттік қоршаған ортаны қорғау органдарының барлық дәрежелерінде іс пен жауапкершілікті нақты бөлісуді талап етеді. Ал жауапкершілік пен экологиялық апат салдарын жою жоғарыда аталған Кодексте жан-жақты көрсетілген.
Қоршаған ортаны қорғау жүйесі әлеуметтік-экономикалық объект ретінде аса күрделі жүйелердің біріне жатады. Оның күрделілігі адамның ластаушы және ластанған өнімді тұтынушы ретінде көрінуінде. Ал апаттың алдын алу туралы айтсақ, қоршаған ортаға әсерді бағалау қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына тікелей немесе жанама әсер етуі мүмкін болатын кез келген шаруашылық және өзге де қызмет түрлері үшін міндетті болып табылады.
Әлемнің барлық елдерінде экологиялық таңбалау өндірілетін өнімнің, оның алынатын және жасалатын жолының тазалығын көрсетеді. Экологиялық таңбалау тұтынушыларды қоршаған ортаға қауіпті өнімді сатып алудан қорғайды. Өнімдердің барлық түрлерін өндіру, пайдалану және жою, кәдеге жарату және өңдеу кезінде қоршаған ортаның ластануынан сақтайды. Жабдықтардың, технологиялық үдерістердің, өндірістердің және өнімдердің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
Медицина адамның өзінің туып-өскен мекенінде өніп-піскен өнімді жеп қоректену адамның денсаулығына пайдалы екенін көлденең тартады. Өнеркәсіптік тауарларды айтсақ, біз өзіміздің кәсіпкерлерді көтеру үшін отандық өнімді сатып алатын болуымыз керек деген Президенттің ұсынысы жан-жақты қолдау тауып, кәсіпкерлер мен тауар өндірушілер де сапалы әрі халыққа жағымды, халықаралық стандарттарға сай өнім өндіруге ұмтылуы қажет. Қазір бұл ұмтылыс мемлекет тарапынан қаржылай ынталандырылады.
Академия экологияның барлық қолданбалы саласында, экологиялық ақпаратты тарату, экологиялық мінез-құлық және сана-сезім қалыптастыру, экологиялық білім беру саласында жұмыс істейді. Сонымен қатар, академияның негізгі қызмет бағыттарының бірі – оқу құралдарын әзірлеп тарату. Академияда дүние жүзі мойындаған халықаралық сапа стандарттарына өндірушілерді үйрету жүзеге асырылады. Бұл Бүкіл әлемдік сауда ұйымына мүше болуға ынталы мемлекет үшін сәйкестік өлшемдерінің бірі болып табылады. Елімізде тұңғыш рет жоғарыда айтылған “Экологиялық таза өнім” стандарты бекітіліп, өндіріске енгізілуі де академияның үлесінде.
Мыңдай стандарты бекітетін Техникалық комитет (ТК) пен Индустрия және сауда министрлігі. Біздің “Экологиялық таза өнім” Техникалық стандарттау жөніндегі комитеті Техникалық реттеу және метрология комитетінің (Мемстандарт) былтырғы жылғы 25 сәуірдегі №159 бұйрығымен құрылып, №60 болып реестрге енгізілген болатын. Халықаралық экология академиясы мекемесінің базасында жұмыс істейді. Ең алдымен, “Экологиялық таза өнім” стандарты уақыттың өзі тудырған қажеттілік екенін баса айту керек. Қазір отандық кәсіпорындар экологиялық таза өнім өндіру мәселесіне өте үлкен мән бере бастады. Бұл, әрине, еліміздің экономикасы адамдар арасында өздерінің тұтынар өнімдері мен тағамдарына мән беріп, оның саламаттылығын қалыптастыруға көңіл бөлетін және осы үшін ақы төлеуге әзір топ қалыптастыратындай дәрежеге көтерілгенін айғақтаса керек. Шын мәнінде ол жаңа қалыптасып, тығырықтан шығу жолына түскен мемлекет үшін үлкен жетістік. Біздің тауар өндірушілер тұтынушылардың талабынан шығу мақсатында өндіріс пен сатуды ынталандыратын экологиялық сертификаттар мен маркалауды қабылдай бастады. Екінші жағынан алғанда, тауарда “ЭКО” белгісінің болуы отандық тауарлардың бәсекеге қабілеттілігінің бір сипатын көрсетеді.
Дүниежүзілік сарапшылар Қазақстандағы ауыр экологиялық ахуал жайлы сөз қозғап жүр. Бұл шындық екені де даусыз. Алайда, бізде өндірілетін өнімдер экономикасы дамыған елдерге қарағанда экологиялық жағынан анағұрлым таза болып келеді. Дәлірек айтсақ, адам ағзасына зиянды химиялық жолмен өндірілген немесе өсірілген өнімдерден гөрі табиғи, я болмаса залалсыз, қарапайым жолмен өндіріледі. Алайда біздің елімізде өнім өндірушілердің бәріне қойылатын арнайы талаптар бар.
Халықаралық стандарттарды енгізу мемлекет тарапынан ынталандырылады. Қазір Елбасының Жолдауында, кездесулерінде халықаралық стандарттарға ауыл шаруашылығы салаларын енгізу туралы нақты тапсырмалар берілуде. Оны жалғастырып, әрі қарай нормативтік базасын жетілдіріп, жұмыс істеу тетіктерін нақтылау мемлекеттік органдардың құзыретінде. Дегенмен, біздің академия үкіметтік емес ұйым ретінде өзінің ұстанымдарын үнемі ұсыныстар түрінде мүдделі мемлекеттік органдарға енгізіп отырады.
Қазақстанда экономика түзелген сайын халықтың үлкен қалаларға шоғырлануы тәрізді урбанизациялық күрделі мәселе көтеріліп келеді. Бұл қалалардың экологиялық мәселелері жүйелі шешілетін бағдарламалар әлі жоқ. Бұл мәселе біз үшін ғана күрделі емес. Әлемдік техногендік өркениеттің негізгі көрінісі ғылым мен білім және өркениет шоғырланған ірі қалалардың көбеюі болып отыр. Үлкен қала-мегаполистер бүкіл планетадағы халықтың дұрыс орналасуын қалыптастырады. Көптеген болжаушы ғалымдар (футурологтар) өркениеттің болашағын тек қана өзара байланысқан қалалар деп ұғындырады. Ал аздаған ғалымдар, оның ішінде экологтар жерде қалалар мен олардың ортасындағы бос жатқан экологиялық кеңістіктер болған күннің өзінде мегаполис қалаларда тұтынылатын өнімдерді өндірудегі экологиялық зиян олардың ықшам орналасу тиімділігінен едәуір асып кететінін дәлелдейді.
Тағы бір тоқталатын мәселе – сумен қамтамасыз ету және суды төгу. Бұл Қазақстанның барлық үлкен қалалары үшін өте күрделі мәселе болып қалып отыр. Оны реформалау үрдісі тиімділікті арттырып, шығынды азайтуға бағытталуы тиіс. Жер асты суларын тазартудың жер үсті суларын тазартудан шығыны үш есе аз екені белгілі. Кейбір аудандарда су жетіспеушілігінен халық суды құдықтардан, өзен мен бұлақтардан алады. Мұндай сулардың сапасы күмәнді. Мұнда қаржылық және экологиялық тәртіп болуы керек. Су тағамдық және шаруашылық-тұрмыстық қолданыста болады. Осыған байланысты оның сапасына қойылатын талаптар да жоғары болуы керек.
Он жыл құлдыраған Қазақстан экономикасы 2000-жылдан бастап жоғары қарқынмен өсе бастады. Шынайы ІЖӨ (ішкі жалпы өнім) –нің жылдық орташа өсімі 10 пайыздан асты. Елдің мол көлемдегі қазба байлықтары мен минералды ресурстарына деген əлемдегі жоғары сұраныс, мал шаруашылығы мен бидай өндірісі бар аймақтарда ауыл шаруашылығының гүлденуі, экономикалық реформалардың қолдауын көрген қызмет көрсету саласының екпінді
дамуы, жекешелендіру саласындағы алға басушылық пен тікелей инвестициялардың келіп құйылғаны –қоршаған ортаны қорғау саласындағы іс-қимылдарды қарастырған алғашқы Шолу жазылғаннан кейін елдің экономикалық ахуалының мейілінше өзгеруіне мұрындық болды. Аталған кезеңдегі басты мəселе кедейшілікті жою (халықтың 28% - ы күнкөріс қалтасының ең
төменгі көлемінен аз келетін табыс тауып отырды), қоршаған орта сапасының нашарлауын ауыздықтау, атап айтқанда, қоршаған ортаға экономикалық тірлікке байланысты тиетін əсерді өсірмеуге тірелді. 2006-жылы Қазақстан Республикасының Президенті елдегі тұрақты дамуға (ТД) жоғары басымдылық берілетінін жариялады. ҚР Үкіметінде 2000-2002 жылдар аралығындағы кезеңде экологиялық мəселелер аясындағы құзыреттерді қайта бөлістіру бағытында өзгертулер орын алды, ол кезде су қорлары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz