Құрылымдық электрлік сұлба сипаттамасы
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 2
1 Техникалық процесстің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2 Функционалдық сұлба сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
3 Құрылымдық электрлік сұлба сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 14
4 Щитке сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
4.1. Таңдалған құрал жабдықтарға сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... 16
5 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 17
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 19
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 2
1 Техникалық процесстің сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2 Функционалдық сұлба сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
3 Құрылымдық электрлік сұлба сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 14
4 Щитке сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
4.1. Таңдалған құрал жабдықтарға сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... 16
5 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 17
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 19
Өндiрiстi автоматтандыру – бұл адамның алдын-ала орындаған бақылау және басқару функцияларының аспаптар мен автоматты қондырғыларға берiлу процесi. Өндiрiстi автоматтандырудың негiзгi мақсаты – еңбек өнiмдiлiгiн арттыру және шығарылатын өнiм сапасын жоғарлату .
Автоматты қондырғыларды шығаруға адамдардың қызығушылығы ежелгi заманда-ақ пайда болған.Ежелгi Египет елiнде бiрталай автоматтық жүйелердiң болғандығын археологиялық ашылулар дәлелдедi. Мысалы:жұмыс iстеу әрекетi жылу , күн энергиясына негiзделген және май мен жұмыс iстейтiн қондырғылар табылған. Бiздiң эрамызға дейiнгi I-шi ғасырда автоматиканың негiзiн қалаған .Герон Александрииский деген оқымысты өмiр сүрген. Ол өзiнiң ”пневматика” деген еңбегiнде қысым және жылуды пайдалану принцiпiне негiзделген “Сиқырлы фокустар” қатарын жазды. Ол бу күшiмен айналатын шар конструкциясын жасады. Бұл еңбегi кейiннен “Герон шары” деген атақ алды.
XVIII- ғасырда техниканың ендi жетiлген кезi: мысалы, бу машиналары шықты. Бұл техникалар қайта өңдеудi, автоматты қондырғыларды қоюды талап еттi.
Осы салада ағылшын механигi Уотт, француз ғалымы Понцеле т.б. көптеген еңбек сiңiрдi.Сол сияқты совет ғалымдарынан профессор И.А.Вышнеградскии, математик А.М.Лепунов, Н.Е.Жуковский т.б. ғалымдар көптеген жаңалықтар енгiздi.
Автоматтандыру жүйесiнде ғылым мен техниканың жаңа жетiстiктерi кеңiнен қолданылады.
Қазiргi уақытта салаларда өндiрiстi жеке және екi комплекстi автоматтандыру бар. Бiр – жекелеген өндiрiстердi автоматтандыру . Комплекстi автоматтандыруда негiзiнен бөлiк, цех,завод т.б. автоматтандыруда бiртұтас автоматтандыру комплексi ретiнде әрекет жасайды. Автоматтық басқару жүйесiмен қатар автоматтандырылған басқару жүйесi бар. Олардың
Автоматты қондырғыларды шығаруға адамдардың қызығушылығы ежелгi заманда-ақ пайда болған.Ежелгi Египет елiнде бiрталай автоматтық жүйелердiң болғандығын археологиялық ашылулар дәлелдедi. Мысалы:жұмыс iстеу әрекетi жылу , күн энергиясына негiзделген және май мен жұмыс iстейтiн қондырғылар табылған. Бiздiң эрамызға дейiнгi I-шi ғасырда автоматиканың негiзiн қалаған .Герон Александрииский деген оқымысты өмiр сүрген. Ол өзiнiң ”пневматика” деген еңбегiнде қысым және жылуды пайдалану принцiпiне негiзделген “Сиқырлы фокустар” қатарын жазды. Ол бу күшiмен айналатын шар конструкциясын жасады. Бұл еңбегi кейiннен “Герон шары” деген атақ алды.
XVIII- ғасырда техниканың ендi жетiлген кезi: мысалы, бу машиналары шықты. Бұл техникалар қайта өңдеудi, автоматты қондырғыларды қоюды талап еттi.
Осы салада ағылшын механигi Уотт, француз ғалымы Понцеле т.б. көптеген еңбек сiңiрдi.Сол сияқты совет ғалымдарынан профессор И.А.Вышнеградскии, математик А.М.Лепунов, Н.Е.Жуковский т.б. ғалымдар көптеген жаңалықтар енгiздi.
Автоматтандыру жүйесiнде ғылым мен техниканың жаңа жетiстiктерi кеңiнен қолданылады.
Қазiргi уақытта салаларда өндiрiстi жеке және екi комплекстi автоматтандыру бар. Бiр – жекелеген өндiрiстердi автоматтандыру . Комплекстi автоматтандыруда негiзiнен бөлiк, цех,завод т.б. автоматтандыруда бiртұтас автоматтандыру комплексi ретiнде әрекет жасайды. Автоматтық басқару жүйесiмен қатар автоматтандырылған басқару жүйесi бар. Олардың
Қолданылған әдебиеттер
1. А.С.Клюева Техника чтения схем автоматического управления и технологического контроля. – М.: Энергоатомиздат, 1991
2. М.М.Благовещенская, Н.О.Воронина, А.В.Казаков Автоматика и атоматизация пищевых производств. – М.: Агропромиздат, 1991
3. Н.Я.Лукьянов, Н.В.Барановский Пищевая промышленность. – М.: 1968
4. Бекбаев А.Б. «Автоматика және өндірістік процестерді автоматтандыру» - Алматы: Білім, 1995.
5. В.Д.Сурков, Н.Н.Липатов, Ю.П.Золотин Технологическое оборудование предприятий молочной промышленности. М.: Легкая и пищевая промышленность, 1983
1. А.С.Клюева Техника чтения схем автоматического управления и технологического контроля. – М.: Энергоатомиздат, 1991
2. М.М.Благовещенская, Н.О.Воронина, А.В.Казаков Автоматика и атоматизация пищевых производств. – М.: Агропромиздат, 1991
3. Н.Я.Лукьянов, Н.В.Барановский Пищевая промышленность. – М.: 1968
4. Бекбаев А.Б. «Автоматика және өндірістік процестерді автоматтандыру» - Алматы: Білім, 1995.
5. В.Д.Сурков, Н.Н.Липатов, Ю.П.Золотин Технологическое оборудование предприятий молочной промышленности. М.: Легкая и пищевая промышленность, 1983
Мазмұны
Кіріспе 2
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .
1 Техникалық процесстің 4
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 Функционалдық сұлба 13
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3 Құрылымдық электрлік сұлба 14
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 Щитке 15
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ...
4.1. Таңдалған құрал жабдықтарға 16
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ..
5 17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ..
Қолданылған 18
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
19
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ..
Кіріспе
Өндiрiстi автоматтандыру – бұл адамның алдын-ала орындаған бақылау
және басқару функцияларының аспаптар мен автоматты қондырғыларға берiлу
процесi. Өндiрiстi автоматтандырудың негiзгi мақсаты – еңбек өнiмдiлiгiн
арттыру және шығарылатын өнiм сапасын жоғарлату .
Автоматты қондырғыларды шығаруға адамдардың қызығушылығы ежелгi
заманда-ақ пайда болған.Ежелгi Египет елiнде бiрталай автоматтық жүйелердiң
болғандығын археологиялық ашылулар дәлелдедi. Мысалы:жұмыс iстеу әрекетi
жылу , күн энергиясына негiзделген және май мен жұмыс iстейтiн қондырғылар
табылған. Бiздiң эрамызға дейiнгi I-шi ғасырда автоматиканың негiзiн
қалаған .Герон Александрииский деген оқымысты өмiр сүрген. Ол өзiнiң
”пневматика” деген еңбегiнде қысым және жылуды пайдалану принцiпiне
негiзделген “Сиқырлы фокустар” қатарын жазды. Ол бу күшiмен айналатын шар
конструкциясын жасады. Бұл еңбегi кейiннен “Герон шары” деген атақ алды.
XVIII- ғасырда техниканың ендi жетiлген кезi: мысалы, бу машиналары
шықты. Бұл техникалар қайта өңдеудi, автоматты қондырғыларды қоюды талап
еттi.
Осы салада ағылшын механигi Уотт, француз ғалымы Понцеле т.б.
көптеген еңбек сiңiрдi.Сол сияқты совет ғалымдарынан профессор
И.А.Вышнеградскии, математик А.М.Лепунов, Н.Е.Жуковский т.б. ғалымдар
көптеген жаңалықтар енгiздi.
Автоматтандыру жүйесiнде ғылым мен техниканың жаңа жетiстiктерi
кеңiнен қолданылады.
Қазiргi уақытта салаларда өндiрiстi жеке және екi комплекстi
автоматтандыру бар. Бiр – жекелеген өндiрiстердi автоматтандыру .
Комплекстi автоматтандыруда негiзiнен бөлiк, цех,завод т.б.
автоматтандыруда бiртұтас автоматтандыру комплексi ретiнде әрекет жасайды.
Автоматтық басқару жүйесiмен қатар автоматтандырылған басқару жүйесi бар.
Олардың айырмашылығы адам – машина жүйесi. Онда электронды есептеу
машиналары пайдаланылады. Салаларда технологиялық процестерiнiң
автоматтандырылған жүйесi өндiрiстегi автоматтандырылған бiрақ
қанағаттандырылмаған жүйе. Салалық автоматтандырылған жүйе дамыған.
Автоматтандырудың басты мақсаты өнімнің барлық ресурстарын оптималды
пайдалану үшін жағдай жасау, шығарылатын өнімнің сапалығын жақсарту еңбек
өнімділігін көтеруге бекітеді. Автоматтандыру қазіргі заманғы ҒТР - дің
негізгі факторларының бірі. Объектіні басқару және синтездеуге жүйелі түрде
жақындау өнім автоматизациясының негізіне жатады, сонымен қатар
автоматтандырылған басқарудың техникалық құрылғыларының комплексін құру,
пайдалану, реттеу және бақылау жатады. Автоматтандырылған жүйелерде ғылым
мен техниканың жаңа ашуларын кеңінен қолданады. Қазіргі кезде бөлшектік
және өнім процестерінің комплексті автоматизациясы бақыланады. Бөлшектік
автоматтандырудың - бұл жеке өнім операцияларының автоматтандырылуы. Ол
күрделі процестерді орындау кезде пайда болады, мысалы шұжық өнімдерін
термикалық өңдеу немесе суытқыш құрылғылармен жұмыс істеу.
Комплексті автоматтандыру кезіндегі өнім процестері завод, цех,
участок бірдей қарым-қатынастағы комплекс түрінде жұмыс істейді. Комплексті
автоматизация өлшеу құралдарын пайдалану мен прогресивті басқару тәсілдері,
автоматизация мен есептеуіш техника, қазіргі заманғы технология шартымен
толықтандырылған. Адам енді ғана автоматизация құрылғыларының жағдайын
бақылай отырып автоматтандырылған басқару жүйелерімен бірге қолданады
(АСУ), яғни ол бұл басқару процесінде белсенді қатысады.
1 Техникалық процесстің сипаттамасы
Сүттің құрамы мен қасиеті
Сүт – басқа ешқандай азық-түлік тең келмейтін аса бағалы тағамдық
өнім. Олай болатын реті де бар. Өйткені организмге оның құрамды бөлігінің
95 – 98 проценті сіңеді. Сондай-ақ сүт – амин қышқылдарының, макро және
микроэлементтердің, витаминдердің таптырмайтын көзі.
Адамзат баласы сүтті сол күйінде де, өнеркәсіп орындары өңдеп
шығаратын өнімдері күйінде де іше алады.
Сүттің тағы бір қасиеті – түрлі азық-түлікпен керемет үндесіп, адам
тағамының биологиялық құндылығын көтереді. Неге дейсіз ғой? Өйткені сүт
организмге түсетін қоректік заттардың көлемін арттырып қана қоймайды,
сонымен бірге май, белок, углевод, минералды тұздар, тағы басқалармен
бірлесе, үндесе отырып, әлгі қоректік заттардың организмге сіңімділігін
жақсартады.
Әрине, мал шаруашылығынан көптеген өнімдер алынатынын бәріміз жақсы
білеміз. Солардың ішінде тағамдық өнімдердің орны ерекше. Осы тағамдық
өнімдердің бәрімен салыстырғанда сүттің экономикалық сипаты мүлде өзгеше.
Басқаша айтқанда, оның артықшылығы көп. Мысал келтірейік. 1 килограмм сүт
сауу үшін 1,4 азық өлшемі жұмсалады. Ал енді 8,5 азық өлшемін жұмсап 1
килограмм шошқа етін, 9,5 азық өлшемін жұмсап 1 килограмм сиыр етін
өндіреді екенбіз. Көрдіңіз бе, экономикалық, тиімділік жағынан жер мен
көктей айырмашылығы бар емес пе?
Сүттің адам баласы үшін қаншалықты қажет өнім екені бәрімізге
белгілі. Сондықтан да сүттің құрамы мен қасиетін, санитарлық сапасын
жақсартуға бүгінгі таңдағы халықтың талап-тілегіне сай келетіндей етіп
көңіл аудару сүт өңдейтін орындардың төл міндеті. Сондай-ақ сүт өндіретін
шаруашылықтар құрамында майы, белогы, витаминдері жеткілікті сүт саууға
тырысулары керек. Оның үстіне өңдейтін орындарға сүтті ескіртпей, таза
күйінде тапсыру да естен шығармайтын мәселе.
Сүттің химиялық құрамы
Жаңа сауылған сүттің дәмі жағымды, аздап тәтті, түсі ақшыл сары.
Әрбір малдың сүтінің өзіне тән иісі бар. Оны жабық тұрған ыдысты ашқан
уақытта сезуге болады. Консистенциясы бірқалыпты сұйық болады. Енді мал
сүтінің кесте күйінде берілген құрамына назар аударып көрейік.
Мал сүтінің құрамы
Кесте 1.1.
Мал түлігі Құрғақ зат Майлылығы Белогы Лактоза Күйі
Сиыр сүті 12,5 3,8 3,3 4,7 0,7
Бие сүті 10,3 1,25 2,15 6,5 0,4
Ешкі сүті 13,4 4,4 3,6 4,9 0,8
Қой сүті 18,2 6,7 6,3 4,3 0,9
Түйе сүті 13,6 4,5 3,6 5,1 0,7
Судың массалық үлесі сиыр сүтінде 86%. Мұны айтып отырған себебіміз су
барлық органдардың құрамына кіріп, онда әр түрлі қызмет атқарады.
Сүт белогы табиғаттағы ең толық бағалы белок болып есептеледі.
Организмде сүт белогы 100 процентке дейін қорытылады, сіңімділігі 98
процентке дейін барады. Сүт белогымен салыстырғанда өсімдік белогының
сіңімділігі 70 - 80% қана болады.
Сүт белогы, әсіресе нан, макарон, жармаларға қосқанда олардан
жасалған тағамдардың қорытылу сапасы артады. Сондай-ақ сүт белогының толық
бағалылығы оның құрамындағы амин қышқылдары мен алмастыруға келмейтін амин
қышқылдарының қажетті мөлшерде үндесуінде жатыр. Мысалы метионин мен
триптофан қанның құрылуына, өттің жеке шығуына көмектесіп, бауырдың
майлануына жол бермейді. Лизин, гистидин және триптофан жас нәрестенің
дұрыс өсіп-жетілуіне қажет болса, лицин мен изолицин нерв жүйесін реттейді.
Осы екі амин қышқылы жетіспесе, нерв жүйесі тозып, қанның азаюына әкеліп
соқтырады. Ал енді алтренин болса қарын сөлінің қалыптасуына көмектеседі.
Сүт белогының массалық үлесі – 3,3 – 3,4%.
Сүт қанты лактоза деп те аталады. Осы сүт қанты табиғатта тек сүттен
басқа қосылыстарда болмайтын углеводтың бір түрі. Сүт қанты глюкоза мен
галактозадан тұрады. Ол қызылша қантынан тәтті болмайды. Лактозаның жас
нәресте үшін маңызы өте зор. Организмде лактоза глюкоза мен галактозаға
ажырап, энергия көзі ретінде қызмет атқарады.
Тағы бір айта кететін мәселе – ашушаң, нерв жүйесі тез тозатын адамға
үлкендер уызына жарымаған деп жатады. Осы сөз босқа айтылмаған сияқты.
Адамның миында, нерв жүйелерінде галактоза, глюкоза т.б. углеводтар бар.
Демек, жаңа өсіп келе жатқан ми қабаттарының жұмысына көп энергия керек, ал
ана сүтінде 7 процентке дейін лактоза болады. Ол көбінесе жас нәресте
миының толысуына өте қажетті материал болып табылады.
АҚШ-та жүргізілген зерттеулердің бірінде бір топ балаға анасының
сүтін емізіп, балалардың екінші тобына жасанды сүт тамағы берілген. Олардың
өсіп-жетілуін, мектептегі оқу үлгерімін, университетке, колледжге түсіп
оқуын, жұмыстағы жетістіктерін салыстырып қарағанда жасанды сүт ішкен
балалар ана сүтін емген балалардан ой-өрісінің жетілуі жағынан едәуір қалып
қоятыны анықталған. Міне, көрдіңіздер ме, ана сүтінің құрамын табиғаттың
өзі жас нәрестенің дұрыс өсіп-жетілуіне ыңғайлап жасаған. Сүт қантының
сүттің құрамындағы мөлшері – 4,7%.
Микроорганизмдердің әсерімен сүт қанты ашиды, сол кезде әр түрлі
қышқылдар (сүт қышқылы, май, пропион қышқылдары), спирттер (этил, бутил,
т.б.) және күкірт қышқылы газдары пайда болады. Микроорганизмдердің түріне
қарай сүт қышқылын, спирт қышқылын, пропион қышқылын және май қышқылын түзе
ашиды.
Сүттің сүт қышқылын түзіп, ашуы әр түрлі ірімшіктер, айран, сүзбе
тағы басқа өнімдер дайындағанда пайдаланылады.
Сиыр сүтінің құрамында 6 процентке дейін сүт майы болады. Сүт майы әр
түрлі май қышқылдары мен глицериннен тұрады. Сондай-ақ сүт майының
құрамында қаныққан және қанықпаған май қышқылдары бар. Сиыр сүтінің майында
басқа мал майына қарағанда төменгі молекулалы (май, капрон, лаурил, каприл)
май қышқылдары көп кездеседі. Бұлар сары майға жағымды иіс беріп, тамақтың
маңызын арттырады. Сүт майындағы алмастыруға келмейтін – линол, линел,
арахидон май қышқылдары организмде түзілмей, тек қана сүт тағамдарымен
келеді. Осы май қышқылдары мен Ғ витаминінің арасы бірдей деп те есептеуге
болады. Арахидон май қышқылы простагландының организмдегі құрылуына көмек
етеді, ал простагланда қан қысымының төмендеуіне, нерв жүйесінің, жыныс
органдары қызметінің дұрыс жұмыс жасауына көмектеседі.
Сүт тағамдарын жасауда жоғары молекулалы (стеарин, олеин) май
қышқылдары сары майдың құрамында көп болса, онда майдың консистенциясы
қатты, ал төменгі молекулалы май қышқылдары көп болса, онда майдың
консистенциясы жұмсақ болады. Сары майдың қатты немесе жұмсақ болуы кей
кездерде жемшөптің құрамына да байланысты.
Сүт майының тағамдық маңызы жоғары болғанмен кейбір кезде осы
қасиетін холестериннің төмендетіп жіберетіні бар. Холестерин қан
тамырларының қабырғаларына қабаттасып, организмнің атеросклероз ауруына
шалдығуына әкеп соқтырады. Сондықтан да егде, мосқал тартқан адамдардың
сары майды, кілегейді көп жеуіне болмайды.
Құрғақ сүтті өнімнің сипаттамасы
Сүт өнеркәсібінде кептіргішпен консервілеу кеңінен қолданылады.
тартылмаған сүтті консервілеуінің негізгі өніміне келесілер жатады:
майлылығы 20-25% құрғақ сиыр сүті, “Домашнее” құрғақ сүті, құрғақ кілегей,
майлылығы жоғары құрғақ кілегей, құрғақ ашытылған сүт өнімдері, ерігіштігі
жоғары құрғақ сүтті өнімдер (“Смоленское” құрғақ сүті, құрғақ тез еритін
сүт). Осы өнімдерді кептірудің шашырату әдісімен алады.
Айтылып кеткен өнімдер ұнтақ түрінде болады және құрғақ бөлшектердің
массалық қатынасы өте жоғары болады (95-98,5%). Бөлшектердің формалары
кептіру технологиясына байланысты. Шашыратып кептіру кезінде өнімнің
бөлшектері шар тәрізді және беттері активті заттармен жалатылған агломерат
формада болады (құрғақ тез еритін тартылмаған сүт, майлылығы 15% құрғақ тез
еритін сүт).
Негізінде құрғақ тартылмаған сүттің бөлшектерінің беті 400-640
м2кг, бос беттік майдың массалық бөлігі 0,5 және 20% аралығында болады.
Сонымен қатар өнімнің құрамында ауа болады, бөлшектер арасында және
бөлшектер ішінде. Оның массалық бөлігі 10-60% аралығында.
Өнімнің көлемдік массасы кептіру түріне байланысты және 300-690
кгм3. Бөлшектері агломерат формадағы өнімдер тез еру жылдамдығымен
ерекшеленеді. Сонымен қатар бөлшек тығыздығы мен көлемдік массасының
ұлғаюымен өнімнің еру жылдамдығы артады. Түріне байланысты өнімді тұтынушы
және транспорттық тараға фасуют.
Құрғақ сүтті өнімдердің технологиясының ерекшеліктері
Құрғақ сүтті консервілерді өндіретін негізгі технологиялық құралдарға
вакуум-выпарные және кептіру қондырғылары жатады, ал оған қосымша – құрғақ
сүтті ұнтақтау үшін вальцтық кептіргіштер.
Қолданылатын кептіргіштер өнімнің кептіру түріне байланысты келесі
типтерге бөлінеді.
Вальцтық кептіргіштер. Олар атмосфералық немесе төменгі қысымда жұмыс
істейді, майсыздандырылған сүтті кептіру үшін қолданылады.
Вальцтық атмосфералық кептіргіштер – көлемі кішкентай, конструктивті
күрделі емес, қолдануда ... жалғасы
Кіріспе 2
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .
1 Техникалық процесстің 4
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 Функционалдық сұлба 13
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3 Құрылымдық электрлік сұлба 14
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 Щитке 15
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ...
4.1. Таңдалған құрал жабдықтарға 16
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ..
5 17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ..
Қолданылған 18
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
19
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ..
Кіріспе
Өндiрiстi автоматтандыру – бұл адамның алдын-ала орындаған бақылау
және басқару функцияларының аспаптар мен автоматты қондырғыларға берiлу
процесi. Өндiрiстi автоматтандырудың негiзгi мақсаты – еңбек өнiмдiлiгiн
арттыру және шығарылатын өнiм сапасын жоғарлату .
Автоматты қондырғыларды шығаруға адамдардың қызығушылығы ежелгi
заманда-ақ пайда болған.Ежелгi Египет елiнде бiрталай автоматтық жүйелердiң
болғандығын археологиялық ашылулар дәлелдедi. Мысалы:жұмыс iстеу әрекетi
жылу , күн энергиясына негiзделген және май мен жұмыс iстейтiн қондырғылар
табылған. Бiздiң эрамызға дейiнгi I-шi ғасырда автоматиканың негiзiн
қалаған .Герон Александрииский деген оқымысты өмiр сүрген. Ол өзiнiң
”пневматика” деген еңбегiнде қысым және жылуды пайдалану принцiпiне
негiзделген “Сиқырлы фокустар” қатарын жазды. Ол бу күшiмен айналатын шар
конструкциясын жасады. Бұл еңбегi кейiннен “Герон шары” деген атақ алды.
XVIII- ғасырда техниканың ендi жетiлген кезi: мысалы, бу машиналары
шықты. Бұл техникалар қайта өңдеудi, автоматты қондырғыларды қоюды талап
еттi.
Осы салада ағылшын механигi Уотт, француз ғалымы Понцеле т.б.
көптеген еңбек сiңiрдi.Сол сияқты совет ғалымдарынан профессор
И.А.Вышнеградскии, математик А.М.Лепунов, Н.Е.Жуковский т.б. ғалымдар
көптеген жаңалықтар енгiздi.
Автоматтандыру жүйесiнде ғылым мен техниканың жаңа жетiстiктерi
кеңiнен қолданылады.
Қазiргi уақытта салаларда өндiрiстi жеке және екi комплекстi
автоматтандыру бар. Бiр – жекелеген өндiрiстердi автоматтандыру .
Комплекстi автоматтандыруда негiзiнен бөлiк, цех,завод т.б.
автоматтандыруда бiртұтас автоматтандыру комплексi ретiнде әрекет жасайды.
Автоматтық басқару жүйесiмен қатар автоматтандырылған басқару жүйесi бар.
Олардың айырмашылығы адам – машина жүйесi. Онда электронды есептеу
машиналары пайдаланылады. Салаларда технологиялық процестерiнiң
автоматтандырылған жүйесi өндiрiстегi автоматтандырылған бiрақ
қанағаттандырылмаған жүйе. Салалық автоматтандырылған жүйе дамыған.
Автоматтандырудың басты мақсаты өнімнің барлық ресурстарын оптималды
пайдалану үшін жағдай жасау, шығарылатын өнімнің сапалығын жақсарту еңбек
өнімділігін көтеруге бекітеді. Автоматтандыру қазіргі заманғы ҒТР - дің
негізгі факторларының бірі. Объектіні басқару және синтездеуге жүйелі түрде
жақындау өнім автоматизациясының негізіне жатады, сонымен қатар
автоматтандырылған басқарудың техникалық құрылғыларының комплексін құру,
пайдалану, реттеу және бақылау жатады. Автоматтандырылған жүйелерде ғылым
мен техниканың жаңа ашуларын кеңінен қолданады. Қазіргі кезде бөлшектік
және өнім процестерінің комплексті автоматизациясы бақыланады. Бөлшектік
автоматтандырудың - бұл жеке өнім операцияларының автоматтандырылуы. Ол
күрделі процестерді орындау кезде пайда болады, мысалы шұжық өнімдерін
термикалық өңдеу немесе суытқыш құрылғылармен жұмыс істеу.
Комплексті автоматтандыру кезіндегі өнім процестері завод, цех,
участок бірдей қарым-қатынастағы комплекс түрінде жұмыс істейді. Комплексті
автоматизация өлшеу құралдарын пайдалану мен прогресивті басқару тәсілдері,
автоматизация мен есептеуіш техника, қазіргі заманғы технология шартымен
толықтандырылған. Адам енді ғана автоматизация құрылғыларының жағдайын
бақылай отырып автоматтандырылған басқару жүйелерімен бірге қолданады
(АСУ), яғни ол бұл басқару процесінде белсенді қатысады.
1 Техникалық процесстің сипаттамасы
Сүттің құрамы мен қасиеті
Сүт – басқа ешқандай азық-түлік тең келмейтін аса бағалы тағамдық
өнім. Олай болатын реті де бар. Өйткені организмге оның құрамды бөлігінің
95 – 98 проценті сіңеді. Сондай-ақ сүт – амин қышқылдарының, макро және
микроэлементтердің, витаминдердің таптырмайтын көзі.
Адамзат баласы сүтті сол күйінде де, өнеркәсіп орындары өңдеп
шығаратын өнімдері күйінде де іше алады.
Сүттің тағы бір қасиеті – түрлі азық-түлікпен керемет үндесіп, адам
тағамының биологиялық құндылығын көтереді. Неге дейсіз ғой? Өйткені сүт
организмге түсетін қоректік заттардың көлемін арттырып қана қоймайды,
сонымен бірге май, белок, углевод, минералды тұздар, тағы басқалармен
бірлесе, үндесе отырып, әлгі қоректік заттардың организмге сіңімділігін
жақсартады.
Әрине, мал шаруашылығынан көптеген өнімдер алынатынын бәріміз жақсы
білеміз. Солардың ішінде тағамдық өнімдердің орны ерекше. Осы тағамдық
өнімдердің бәрімен салыстырғанда сүттің экономикалық сипаты мүлде өзгеше.
Басқаша айтқанда, оның артықшылығы көп. Мысал келтірейік. 1 килограмм сүт
сауу үшін 1,4 азық өлшемі жұмсалады. Ал енді 8,5 азық өлшемін жұмсап 1
килограмм шошқа етін, 9,5 азық өлшемін жұмсап 1 килограмм сиыр етін
өндіреді екенбіз. Көрдіңіз бе, экономикалық, тиімділік жағынан жер мен
көктей айырмашылығы бар емес пе?
Сүттің адам баласы үшін қаншалықты қажет өнім екені бәрімізге
белгілі. Сондықтан да сүттің құрамы мен қасиетін, санитарлық сапасын
жақсартуға бүгінгі таңдағы халықтың талап-тілегіне сай келетіндей етіп
көңіл аудару сүт өңдейтін орындардың төл міндеті. Сондай-ақ сүт өндіретін
шаруашылықтар құрамында майы, белогы, витаминдері жеткілікті сүт саууға
тырысулары керек. Оның үстіне өңдейтін орындарға сүтті ескіртпей, таза
күйінде тапсыру да естен шығармайтын мәселе.
Сүттің химиялық құрамы
Жаңа сауылған сүттің дәмі жағымды, аздап тәтті, түсі ақшыл сары.
Әрбір малдың сүтінің өзіне тән иісі бар. Оны жабық тұрған ыдысты ашқан
уақытта сезуге болады. Консистенциясы бірқалыпты сұйық болады. Енді мал
сүтінің кесте күйінде берілген құрамына назар аударып көрейік.
Мал сүтінің құрамы
Кесте 1.1.
Мал түлігі Құрғақ зат Майлылығы Белогы Лактоза Күйі
Сиыр сүті 12,5 3,8 3,3 4,7 0,7
Бие сүті 10,3 1,25 2,15 6,5 0,4
Ешкі сүті 13,4 4,4 3,6 4,9 0,8
Қой сүті 18,2 6,7 6,3 4,3 0,9
Түйе сүті 13,6 4,5 3,6 5,1 0,7
Судың массалық үлесі сиыр сүтінде 86%. Мұны айтып отырған себебіміз су
барлық органдардың құрамына кіріп, онда әр түрлі қызмет атқарады.
Сүт белогы табиғаттағы ең толық бағалы белок болып есептеледі.
Организмде сүт белогы 100 процентке дейін қорытылады, сіңімділігі 98
процентке дейін барады. Сүт белогымен салыстырғанда өсімдік белогының
сіңімділігі 70 - 80% қана болады.
Сүт белогы, әсіресе нан, макарон, жармаларға қосқанда олардан
жасалған тағамдардың қорытылу сапасы артады. Сондай-ақ сүт белогының толық
бағалылығы оның құрамындағы амин қышқылдары мен алмастыруға келмейтін амин
қышқылдарының қажетті мөлшерде үндесуінде жатыр. Мысалы метионин мен
триптофан қанның құрылуына, өттің жеке шығуына көмектесіп, бауырдың
майлануына жол бермейді. Лизин, гистидин және триптофан жас нәрестенің
дұрыс өсіп-жетілуіне қажет болса, лицин мен изолицин нерв жүйесін реттейді.
Осы екі амин қышқылы жетіспесе, нерв жүйесі тозып, қанның азаюына әкеліп
соқтырады. Ал енді алтренин болса қарын сөлінің қалыптасуына көмектеседі.
Сүт белогының массалық үлесі – 3,3 – 3,4%.
Сүт қанты лактоза деп те аталады. Осы сүт қанты табиғатта тек сүттен
басқа қосылыстарда болмайтын углеводтың бір түрі. Сүт қанты глюкоза мен
галактозадан тұрады. Ол қызылша қантынан тәтті болмайды. Лактозаның жас
нәресте үшін маңызы өте зор. Организмде лактоза глюкоза мен галактозаға
ажырап, энергия көзі ретінде қызмет атқарады.
Тағы бір айта кететін мәселе – ашушаң, нерв жүйесі тез тозатын адамға
үлкендер уызына жарымаған деп жатады. Осы сөз босқа айтылмаған сияқты.
Адамның миында, нерв жүйелерінде галактоза, глюкоза т.б. углеводтар бар.
Демек, жаңа өсіп келе жатқан ми қабаттарының жұмысына көп энергия керек, ал
ана сүтінде 7 процентке дейін лактоза болады. Ол көбінесе жас нәресте
миының толысуына өте қажетті материал болып табылады.
АҚШ-та жүргізілген зерттеулердің бірінде бір топ балаға анасының
сүтін емізіп, балалардың екінші тобына жасанды сүт тамағы берілген. Олардың
өсіп-жетілуін, мектептегі оқу үлгерімін, университетке, колледжге түсіп
оқуын, жұмыстағы жетістіктерін салыстырып қарағанда жасанды сүт ішкен
балалар ана сүтін емген балалардан ой-өрісінің жетілуі жағынан едәуір қалып
қоятыны анықталған. Міне, көрдіңіздер ме, ана сүтінің құрамын табиғаттың
өзі жас нәрестенің дұрыс өсіп-жетілуіне ыңғайлап жасаған. Сүт қантының
сүттің құрамындағы мөлшері – 4,7%.
Микроорганизмдердің әсерімен сүт қанты ашиды, сол кезде әр түрлі
қышқылдар (сүт қышқылы, май, пропион қышқылдары), спирттер (этил, бутил,
т.б.) және күкірт қышқылы газдары пайда болады. Микроорганизмдердің түріне
қарай сүт қышқылын, спирт қышқылын, пропион қышқылын және май қышқылын түзе
ашиды.
Сүттің сүт қышқылын түзіп, ашуы әр түрлі ірімшіктер, айран, сүзбе
тағы басқа өнімдер дайындағанда пайдаланылады.
Сиыр сүтінің құрамында 6 процентке дейін сүт майы болады. Сүт майы әр
түрлі май қышқылдары мен глицериннен тұрады. Сондай-ақ сүт майының
құрамында қаныққан және қанықпаған май қышқылдары бар. Сиыр сүтінің майында
басқа мал майына қарағанда төменгі молекулалы (май, капрон, лаурил, каприл)
май қышқылдары көп кездеседі. Бұлар сары майға жағымды иіс беріп, тамақтың
маңызын арттырады. Сүт майындағы алмастыруға келмейтін – линол, линел,
арахидон май қышқылдары организмде түзілмей, тек қана сүт тағамдарымен
келеді. Осы май қышқылдары мен Ғ витаминінің арасы бірдей деп те есептеуге
болады. Арахидон май қышқылы простагландының организмдегі құрылуына көмек
етеді, ал простагланда қан қысымының төмендеуіне, нерв жүйесінің, жыныс
органдары қызметінің дұрыс жұмыс жасауына көмектеседі.
Сүт тағамдарын жасауда жоғары молекулалы (стеарин, олеин) май
қышқылдары сары майдың құрамында көп болса, онда майдың консистенциясы
қатты, ал төменгі молекулалы май қышқылдары көп болса, онда майдың
консистенциясы жұмсақ болады. Сары майдың қатты немесе жұмсақ болуы кей
кездерде жемшөптің құрамына да байланысты.
Сүт майының тағамдық маңызы жоғары болғанмен кейбір кезде осы
қасиетін холестериннің төмендетіп жіберетіні бар. Холестерин қан
тамырларының қабырғаларына қабаттасып, организмнің атеросклероз ауруына
шалдығуына әкеп соқтырады. Сондықтан да егде, мосқал тартқан адамдардың
сары майды, кілегейді көп жеуіне болмайды.
Құрғақ сүтті өнімнің сипаттамасы
Сүт өнеркәсібінде кептіргішпен консервілеу кеңінен қолданылады.
тартылмаған сүтті консервілеуінің негізгі өніміне келесілер жатады:
майлылығы 20-25% құрғақ сиыр сүті, “Домашнее” құрғақ сүті, құрғақ кілегей,
майлылығы жоғары құрғақ кілегей, құрғақ ашытылған сүт өнімдері, ерігіштігі
жоғары құрғақ сүтті өнімдер (“Смоленское” құрғақ сүті, құрғақ тез еритін
сүт). Осы өнімдерді кептірудің шашырату әдісімен алады.
Айтылып кеткен өнімдер ұнтақ түрінде болады және құрғақ бөлшектердің
массалық қатынасы өте жоғары болады (95-98,5%). Бөлшектердің формалары
кептіру технологиясына байланысты. Шашыратып кептіру кезінде өнімнің
бөлшектері шар тәрізді және беттері активті заттармен жалатылған агломерат
формада болады (құрғақ тез еритін тартылмаған сүт, майлылығы 15% құрғақ тез
еритін сүт).
Негізінде құрғақ тартылмаған сүттің бөлшектерінің беті 400-640
м2кг, бос беттік майдың массалық бөлігі 0,5 және 20% аралығында болады.
Сонымен қатар өнімнің құрамында ауа болады, бөлшектер арасында және
бөлшектер ішінде. Оның массалық бөлігі 10-60% аралығында.
Өнімнің көлемдік массасы кептіру түріне байланысты және 300-690
кгм3. Бөлшектері агломерат формадағы өнімдер тез еру жылдамдығымен
ерекшеленеді. Сонымен қатар бөлшек тығыздығы мен көлемдік массасының
ұлғаюымен өнімнің еру жылдамдығы артады. Түріне байланысты өнімді тұтынушы
және транспорттық тараға фасуют.
Құрғақ сүтті өнімдердің технологиясының ерекшеліктері
Құрғақ сүтті консервілерді өндіретін негізгі технологиялық құралдарға
вакуум-выпарные және кептіру қондырғылары жатады, ал оған қосымша – құрғақ
сүтті ұнтақтау үшін вальцтық кептіргіштер.
Қолданылатын кептіргіштер өнімнің кептіру түріне байланысты келесі
типтерге бөлінеді.
Вальцтық кептіргіштер. Олар атмосфералық немесе төменгі қысымда жұмыс
істейді, майсыздандырылған сүтті кептіру үшін қолданылады.
Вальцтық атмосфералық кептіргіштер – көлемі кішкентай, конструктивті
күрделі емес, қолдануда ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz