Бастауыш мектеп математикасында деңгейлеп-саралап оқыту технологиясын қолдану
Жоспар
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. ДЕҢГЕЙЛІК .САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
1.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... 8
ДЕҢГЕЙЛЕП.САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының бастауыш сынып математикасында әдіс . тәсілдерін қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
ҚОСЫМША
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. ДЕҢГЕЙЛІК .САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
1.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... 8
ДЕҢГЕЙЛЕП.САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының бастауыш сынып математикасында әдіс . тәсілдерін қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Ел президенті Н Назарбаев өз Жолдауында «Ұлттық бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалады» дей келіп, білім саласында түбірлі өзгерістерге әзірліктің қажет екенін баса айтты.
Қазіргі таңда білім берудің әлеуметтік құрылымы маңызды элементтердің біріне айналып отыр. Дүниежүзінде білімнің рөлі артып, әр елдің өзіндік білім беру жүйесі тағайындалған. Бірақ, ол әлем халықтарының білім берудегі тәжірибесімен, бағыт-бағдарымен деңгейлес болуы қажет. Қазақстан Республикасындағы үлкен өзгерістердің білім беру саласында қамтылуы маңызды іс-шара болып табылады. Осы орайда білім беруді дамыту тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудағы маңызды құжат екендігі сөзсіз.
Білім беру жүйесінің басты – міндеті ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясын енгізу, білім беруді ақпараттандыру.
Жаңа талаптарға сай көптеген оқыту технологиялары бар. Солардың бірі –профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп саралап оқыту технологиясы. Бұл технология оқушының ой-өрісінің дамуына, пәнге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Әрбір тарау бойынша деңгейлік тапсырмалар –дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын қамтамасыз етеді. Еліміздің, қоғамның экономикалық, саяси, мәдени дамуына үлес қосатын әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, парасатты азамат тәрбиелеп шығару ұстаздар қауымының бүгінгі таңдағы басты міндеті.
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, косымша шығармашылык деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты-сынып оқушыларын "қабілетті-кабілетсіз" деген жіктерге бөлуді болдырмау.
Деңгейлеп-саралап окыту технологиясының екінші бір жағы — оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг-ұпай жинау әдісіне баулу.
Мәселе – педагогикалық процестің маңызды құрамы оқу ісіндегі субъектілер – оқытушы мен оқушының тұлғалық бағытталған өзара әрекетін ұйымдастыру.
Актуалдығы – деңгейлеп – саралап оқытудың басты сипаты – мақсатты нәтиже. Қоғам талабы да – нәтижелі оқушы даярлауда болып отыр.
Бастауыш сыныптарда жаңаша оқыту даралап, саралап оқыту технологиясына негізделеді. Өйткені жаңаша оқыту оқушының жеке мүмкіндігіне қарай жұмыс істеуіне, мақсат қою, оны жоспарлау, ұйымдастыра білу, өзін-өзі бақылау, өзін-өзі бағалауға үйретеді.
Зерттеудің мақсаты – білім беру сатылары арасындағы бастауыш сыныпта математика сабағынан саралап деңгейлеп оқытудың тәжірибе мен теория жүзінде тиімділігін тексеру. Оқытудың түрлері және әдіс-тәсілдеріндегі деңгейлік саралап оқытудың дидактикалық шарттарын тұжырымдау, оқушылардың үздіксіз математикалық дайындығындағы деңгейлік саралаудың теориялық, ғылыми әдістемелік негізін жасау.
Зерттеудің міндеттері:
Оқыту және тәрбие процесінің диалектикасы оның өзара байланысында, үздіксіз дамуында, жылжымалылығында және қарама-қайшылығында ашылады. Сондықтан қарама-қайшылықты шешіп, сапалы білім беру үшін мектепте математиканы деңгейлік саралап оқытуды қамтамасыз ету қажет.
Зерттеудің тапсырмалары – деңгейлеп – саралап оқытудың тиімділігіне көз жеткізу.
Ел президенті Н Назарбаев өз Жолдауында «Ұлттық бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалады» дей келіп, білім саласында түбірлі өзгерістерге әзірліктің қажет екенін баса айтты.
Қазіргі таңда білім берудің әлеуметтік құрылымы маңызды элементтердің біріне айналып отыр. Дүниежүзінде білімнің рөлі артып, әр елдің өзіндік білім беру жүйесі тағайындалған. Бірақ, ол әлем халықтарының білім берудегі тәжірибесімен, бағыт-бағдарымен деңгейлес болуы қажет. Қазақстан Республикасындағы үлкен өзгерістердің білім беру саласында қамтылуы маңызды іс-шара болып табылады. Осы орайда білім беруді дамыту тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудағы маңызды құжат екендігі сөзсіз.
Білім беру жүйесінің басты – міндеті ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясын енгізу, білім беруді ақпараттандыру.
Жаңа талаптарға сай көптеген оқыту технологиялары бар. Солардың бірі –профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп саралап оқыту технологиясы. Бұл технология оқушының ой-өрісінің дамуына, пәнге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Әрбір тарау бойынша деңгейлік тапсырмалар –дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын қамтамасыз етеді. Еліміздің, қоғамның экономикалық, саяси, мәдени дамуына үлес қосатын әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, парасатты азамат тәрбиелеп шығару ұстаздар қауымының бүгінгі таңдағы басты міндеті.
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, косымша шығармашылык деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты-сынып оқушыларын "қабілетті-кабілетсіз" деген жіктерге бөлуді болдырмау.
Деңгейлеп-саралап окыту технологиясының екінші бір жағы — оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг-ұпай жинау әдісіне баулу.
Мәселе – педагогикалық процестің маңызды құрамы оқу ісіндегі субъектілер – оқытушы мен оқушының тұлғалық бағытталған өзара әрекетін ұйымдастыру.
Актуалдығы – деңгейлеп – саралап оқытудың басты сипаты – мақсатты нәтиже. Қоғам талабы да – нәтижелі оқушы даярлауда болып отыр.
Бастауыш сыныптарда жаңаша оқыту даралап, саралап оқыту технологиясына негізделеді. Өйткені жаңаша оқыту оқушының жеке мүмкіндігіне қарай жұмыс істеуіне, мақсат қою, оны жоспарлау, ұйымдастыра білу, өзін-өзі бақылау, өзін-өзі бағалауға үйретеді.
Зерттеудің мақсаты – білім беру сатылары арасындағы бастауыш сыныпта математика сабағынан саралап деңгейлеп оқытудың тәжірибе мен теория жүзінде тиімділігін тексеру. Оқытудың түрлері және әдіс-тәсілдеріндегі деңгейлік саралап оқытудың дидактикалық шарттарын тұжырымдау, оқушылардың үздіксіз математикалық дайындығындағы деңгейлік саралаудың теориялық, ғылыми әдістемелік негізін жасау.
Зерттеудің міндеттері:
Оқыту және тәрбие процесінің диалектикасы оның өзара байланысында, үздіксіз дамуында, жылжымалылығында және қарама-қайшылығында ашылады. Сондықтан қарама-қайшылықты шешіп, сапалы білім беру үшін мектепте математиканы деңгейлік саралап оқытуды қамтамасыз ету қажет.
Зерттеудің тапсырмалары – деңгейлеп – саралап оқытудың тиімділігіне көз жеткізу.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Беспалко В.П. «Слагаемые педагогической технологии».Педагогика 1989.
2. Кобдикова Ж.У. Оқыту процесін технологияландыру. Алматы 2000 ж
3. Қараев. Ж. А, Кобдикова Ж. У. Актуальные проблемы модернизациипедагогической системы на основе технологического подхода. Алматы. 2005 ж.
4. Құдайбергенова К. С. Құзырлылық табиғаты – тұлғаның өздік дамуында. Алматы, 2006 ж
5. «Қазақстан мектебі» Ғылыми әдістемелік журнал, 2004 ж. № 3. 7- бет.
6. «Математика және физика » Ғылыми әдістемелік журнал.
7. НазарбаевН.Ә. « Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50елдің қатарына кіру стратегиясы». (Елбасының Қазақстан халқына Жолдауы). Астана, 2006 жылғы 1 наурыз
8. Б.Ж. Нұрбеков «Математика курсы» 2002ж. Павлодар
9. «Математикаға арналған дидактикалық материалдар» Б.М. Қосанов, Р.Қ. Өміртаева, 1998 жыл «Атамұра»
10. 1-Сыныпқа арналған математика оқулыға. Т.К. Оспанов, Қ.А. Утеева, 1997 жыл, «Атамұра».
1. Беспалко В.П. «Слагаемые педагогической технологии».Педагогика 1989.
2. Кобдикова Ж.У. Оқыту процесін технологияландыру. Алматы 2000 ж
3. Қараев. Ж. А, Кобдикова Ж. У. Актуальные проблемы модернизациипедагогической системы на основе технологического подхода. Алматы. 2005 ж.
4. Құдайбергенова К. С. Құзырлылық табиғаты – тұлғаның өздік дамуында. Алматы, 2006 ж
5. «Қазақстан мектебі» Ғылыми әдістемелік журнал, 2004 ж. № 3. 7- бет.
6. «Математика және физика » Ғылыми әдістемелік журнал.
7. НазарбаевН.Ә. « Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50елдің қатарына кіру стратегиясы». (Елбасының Қазақстан халқына Жолдауы). Астана, 2006 жылғы 1 наурыз
8. Б.Ж. Нұрбеков «Математика курсы» 2002ж. Павлодар
9. «Математикаға арналған дидактикалық материалдар» Б.М. Қосанов, Р.Қ. Өміртаева, 1998 жыл «Атамұра»
10. 1-Сыныпқа арналған математика оқулыға. Т.К. Оспанов, Қ.А. Утеева, 1997 жыл, «Атамұра».
Жоспар
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. ДЕҢГЕЙЛІК - САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
0.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының негізі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 6
0.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... 8
ДЕҢГЕЙЛЕП-САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының бастауыш сынып математикасында әдіс - тәсілдерін қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Ел президенті Н Назарбаев өз Жолдауында Ұлттық бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалады дей келіп, білім саласында түбірлі өзгерістерге әзірліктің қажет екенін баса айтты.
Қазіргі таңда білім берудің әлеуметтік құрылымы маңызды элементтердің біріне айналып отыр. Дүниежүзінде білімнің рөлі артып, әр елдің өзіндік білім беру жүйесі тағайындалған. Бірақ, ол әлем халықтарының білім берудегі тәжірибесімен, бағыт-бағдарымен деңгейлес болуы қажет. Қазақстан Республикасындағы үлкен өзгерістердің білім беру саласында қамтылуы маңызды іс-шара болып табылады. Осы орайда білім беруді дамыту тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудағы маңызды құжат екендігі сөзсіз.
Білім беру жүйесінің басты - міндеті ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясын енгізу, білім беруді ақпараттандыру.
Жаңа талаптарға сай көптеген оқыту технологиялары бар. Солардың бірі - профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп саралап оқыту технологиясы. Бұл технология оқушының ой-өрісінің дамуына, пәнге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Әрбір тарау бойынша деңгейлік тапсырмалар - дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын қамтамасыз етеді. Еліміздің, қоғамның экономикалық, саяси, мәдени дамуына үлес қосатын әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, парасатты азамат тәрбиелеп шығару ұстаздар қауымының бүгінгі таңдағы басты міндеті.
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, косымша шығармашылык деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты-сынып оқушыларын "қабілетті-кабілетсіз" деген жіктерге бөлуді болдырмау.
Деңгейлеп-саралап окыту технологиясының екінші бір жағы -- оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг-ұпай жинау әдісіне баулу.
Мәселе - педагогикалық процестің маңызды құрамы оқу ісіндегі субъектілер - оқытушы мен оқушының тұлғалық бағытталған өзара әрекетін ұйымдастыру.
Актуалдығы - деңгейлеп - саралап оқытудың басты сипаты - мақсатты нәтиже. Қоғам талабы да - нәтижелі оқушы даярлауда болып отыр.
Бастауыш сыныптарда жаңаша оқыту даралап, саралап оқыту технологиясына негізделеді. Өйткені жаңаша оқыту оқушының жеке мүмкіндігіне қарай жұмыс істеуіне, мақсат қою, оны жоспарлау, ұйымдастыра білу, өзін-өзі бақылау, өзін-өзі бағалауға үйретеді.
Зерттеудің мақсаты - білім беру сатылары арасындағы бастауыш сыныпта математика сабағынан саралап деңгейлеп оқытудың тәжірибе мен теория жүзінде тиімділігін тексеру. Оқытудың түрлері және әдіс-тәсілдеріндегі деңгейлік саралап оқытудың дидактикалық шарттарын тұжырымдау, оқушылардың үздіксіз математикалық дайындығындағы деңгейлік саралаудың теориялық, ғылыми әдістемелік негізін жасау.
Зерттеудің міндеттері:
Оқыту және тәрбие процесінің диалектикасы оның өзара байланысында, үздіксіз дамуында, жылжымалылығында және қарама-қайшылығында ашылады. Сондықтан қарама-қайшылықты шешіп, сапалы білім беру үшін мектепте математиканы деңгейлік саралап оқытуды қамтамасыз ету қажет.
Зерттеудің тапсырмалары - деңгейлеп - саралап оқытудың тиімділігіне көз жеткізу.
Әр пән бойынша оқу модельдерін әзірлеу және әдістемелерін жинақтау
оқушылардың жеке тұлғасын зерттеу деңгейлеп-саралап оқытудың тұлға қажеттіліктерін қанағаттандыруға және оны дамытуға ықпалын анықтау
оқушылардың пәнге деген тұрақты қызығушылығын тудыру.
Зерттеу болжамы - деңгейлеп-саралап оқыту технологиясын оқу-тәрбие процесіне енгізіп және ғылыми-әдістемелік құжаттар мен ұсыныстармен қамтамасыз етсек, онда дәстүрлі оқытудың төмендегідей мәселелерін шеше аламыз:
Оқушылардың 100 пайыздық үлгерімі қамтамасыз етіледі.
Оқушылардың жүктемесін оңтайландыруға мүмкіндік туады (үй тапсырмасы азаяды).
Оқушылардың оқу қызметтерінің нәтижелері әділ бағаланады.
Оқушыларда сәтсіздік, қорқыныш, мазасыздық сезімі жойылады.
Дарынды оқушылар дер кезінде анықталып, оларды дамытуға жағдайлар жасалады.
Танымдық процестерді, оқушылардың таным қабілеттерін зерттеу әдістері жүйеленеді.
Олимпиада, конференция жүлдегерлері, шығармашылық жұмыстардың жеңімпаздарының саны артады.
Бұл технологияның тағы бір ерекшелігі дарынды балалармен тұрақты және жүйелі жұмыс істеу мүмкіндігі болып табылады.
1. ДЕҢГЕЙЛЕП-САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
2.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының негізі
Соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп практикасына енгізілуде. Сондай технологияларының бірі - деңгейлік саралап оқыту педагогикалық технологиясы. Біздің елімізде осы технологияның негізін қалаушылары Кобдикова Ж.У., Қараев Ж.А. болып отыр. Сабақтың тиімділігін арттыру мақсатында оқушы қызметін белсендету негізінде деңгейлік саралау технологиясын сабақ үстінде кеңінен қолдануды дұрыс деп есептеймін. Өйткені, оқыту практикасында деңгейлеп оқыту технологиясын енгізуге оқу ақпараттары көлемінің ұлғаюы, оқушыларға түсетін салмақтың артуы басты себеп болды.
Деңгейлеп оқыту- оқылатын ақпараттың азаюы арқылы емес, оқушыларға қойылатын талаптардың әр түрлілігі арқылы жүзеге асырылады.
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты: әрбір оқушы өзінің даму деңгейіне оқу материалын меңгеруін қамтамасыз етеді.
Бастапқы ғылыми идеялар:
1. Деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып білім алуға жағдай жасап, мүмкіндік береді.
2. Деңгейлеп оқыту әр түрлі категориядағы балаларға бірдей зейін аударып, олармен саралай жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
3. Деңгейлеп саралап оқыту құрылымында білімді игерудің негізгі үш деңгейі қарастырылады: ең төменгі (минималды базалық), бағдарламалық, күрделенген деңгей.
Базалық деңгей мемлекеттік стандарт бойынша анықталған ең төменгі шек. Сондықтан оны әрбір оқушы меңгеруі тиіс. Бұл деңгей оқушыға өзінің құзықушылығы мен қабілетін ескере отырып, уақыты мен күшін дұрыс пайдалануға мүмкіндік береді.
4. Оқушының жеке тәжірибесіне негізделген деңгейлеп оқыту технологиясы тиімді де нәтижелі болу үшін:
- Жеке тұлға ерекшеліктеріне;
- Психикалық даму ерекшеліктеріне есте сақтау қабілетінің ерекшелігіне, ойлану қабілеті, зейін ерекшелігіне, өзінің эмоциясын басқара білуіне;
- Пән бойынша білімді игеру деңгейіне оқушының білімімен іс-әрекет тәсіліне назар аударып, көңіл бөлу керек.
Осы орайда оқушы мен мұғалімнің іс әрекетінің жүйесін төмендегі кесте арқылы тұжырымдауға болады.
Кезеңдер
Мұғалімнің іс әрекеті
Оқушының іс әрекеті
Дайындық
Оқушылардың оқу материалын базалық, бағдарламалық, күрделенген деңгейлер бойынша меңгеруін анықтау
Диагностикалық
Білімді меңгеру деңгейін анықтайтын тапсырмаларды дайындау. Оқушылардың білімді меңгеру деңгейін диагностикалау. Оқушылардан сауалнама алу, сынып жетекшілерімен, оқушылар және олардың ата- аналарымен әңгімелесу
Диагностика нәтижелерімен өз қызығушылықтары негізгі пәнді оқу деңгейі таңдалады. Оқушы өзіндік таңдау жасайды
Оқушыларды топтарға бөлу
Оқушыларды топқа бөлуді ұйымдастыру: әр топ үшін оқу мазмұнын анықтау. Әр деңгейде оқытуға қойылатын нақты талаптарды дайындау. Дайындалған талаптарды оқушыларға ұсыну.
Белгілі топты оқушының таңдауы. Топтағы оқыту талаптарының жобасын талқылауға қатысу.
Деңгейлеп оқытуды жүзеге асыру кезеңі
Оқушылардың топтардағы жұмысын ұйымдастыру.
Тыңдалған топта өзінің оқу іс-әрекетін ұйымдастыруы
Деңгейлеп оқыту жағдайында білімді меңгерту нәтижелерін бағалау кезеңі
Атқарылған жұмыстар нәтижесі бойынша оқушыларды бағалау кері байланыстың дұрыс орнауы, жүзеге асуы
Жеткен нәтижелер бойынша өзара бағалауды және өзін-өзі бағалауды жүзеге асыру
1.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының мазмұны.
Оқыту технологиясын пайдалану - оқушы ынтасын басатын, объективті емес, жіберген қателіктері үшін жазалауға бағытталған бағалау тәсілін өзгертуді талап етеді.Таным процесі үстінде кез келген тұлғаның белсендік көрсетуге, әлде бір себептермен қате жіберіп алған жағдайда оны өзі түзетуге құқығы бар болуы тиісті.
Саралап, деңгейлеп оқыту педагогикалық технологиясында алынған нәтиже сәйкесті меңгеру деңгейлері түрінде анықталады. Бұл жағдай :
а) оқушының оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі;
ә) алынған нәтижені өлшеуге болатындығы;
б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы;
в) бағалаудың жетелеушілік қасиеті;
г) дамыта оқытудың әдіс - тәсілдерін қолдануға ыңғайлы жағдайлар жасалуы, т.б. себептерге байланысты оқушының оқу материалын қажетті минимум деңгейінде меңгеруіне жағдай жасайды. Меңгерудің әр кезекті деңгейіне өтіп отырған сайын ынта, мотив, белсенділік, білік пен дағды да өсіп отырады. Ендеше оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу - білім сапасын қажетті деңгейде қамтамасыз етуге оны көтеруге, тіпті басқаруды қамтамасыз етеді.
Деңгейлік саралау негізіндегі педагогикалық технология мазмұнының ерекшілігі:
- жеке құрылымдарға бағдар беру;
- білім мазмұнының сипаты мен көлемі, оқу жоспарының, материалының, баяндау түрлерінің дидактикалық құрылымы.
Оқушылар бір сыныпта, бір бағдарлама және бір оқулық бойынша оқи отырып, материалды әртүрлі деңгейде игере алуы деңгейлік саралау деп аталады. Сондықтан міндетті дайындық деңгейі анықтаушы шарт болып табылады. Міндетті дайындық деңгейіне жету оқушының мазмұнды игеруге қойылатын ең аз қажетті талаптарды орындағанын сипаттайды. Осының негізінде материалды игерудің жоғарырақ деңгейлері қалыптасады.
Бұл деңгейлердің тапсырмаларына төмендегідей талаптар қойылады:
I - деңгейдегі тапсырмаларға:
1) жаттап алуға лайықталған болуы керек;
2) алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтауына мүмкіндік беруі тиіс;
3) тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты болуы керек;
II - деңгейдегі тапсырмаларға :
1) өтіп кеткен материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар. Бұлар өзгертілген жағдайлардағы тапсырмалар, яғни бұрынғы тапсырмаларға ұқсас, бірақ оларды орындау үшін алғашқы алған білімдерін түрлендіріп пайдалану қажет.
2) оқушының ойлау қабілетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздің ұлттық ерекшеліктеріміз ескеріліп, танымдық және үйретімділік маңызы болуы қажет болады. Бұлар : логикалық есептер, ребустар мен сөзжұмбақтар.
III - деңгейдегі тапсырмаларға :
1) танымдық - іздену (эвристикалық) түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар жаңа тақырып бойынша меңгерген алғашқы қарапайым білімдерін жетілдіріп , тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық ашуы тиіс;
2) әртүрлі әдіс, тәсілдермен шешілетін есептер;
3) өздігімен мысалдар мен есептер құрастыру және оны өздігімен шығару, өмірден алынған мәліметтер негізінде диаграмма, графиктер салу, жергіліктіжағдайда өлшеу жұмыстарын жүргізу, көрнекті құралдар дайындауға берілетін тапсырмалар. Ой қорытуға арналған, дағды қалыптастыратын тапсырмалар.
IV - шығармашылық деңгей тапсырмалары:
1) оқушылардың жинаған өмірлік тәжірбиесі мен қалыптастырған ұғым, түсініктерінің, қиялы мен белсенді ой еңбегінің нәтижесінде жаңаша, бұған дейін бомаған, белгілі бір дәрежеде олардың жеке басының икемділігін байқататын дүние жасап шығуына негізделген.
2) олимпиадалық есептер;
3) берілген тақырыпқа өз бетімен реферат, докладтар дайындау.
Демек, бұл тапсырмалар - оқушылардың біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру және оны бағалау деңгейі болады.
I деңгей тапсырмаларын орындау мемлекеттік білім стандарты талаптарының орындауына кепілдік береді. I деңгейді орындаған оқушы 3 деген бағамен бағаланады. Әрбір оқушы I деңгейді орындауга міндетті және одан жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды орындауға құқылы. Осы түрғыдан алғанда үлгерімі төмен оқушы жақсы оқитын оқушыға ілесе алмай жатса не істеуге болады? - деген сұрақ туады. I деңгейден аса алмай жатқан жағдайда калған тапсырмаларды үйде орындауға беру керек. Деңгейлеп - саралап оқыту технологиясының екінші бір жағы - оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг - ұпай әдісіне баулу.
Деңгейлік тапсырмалар рейтинг - ұпай - балл жинау әдісімен бағаланатынын ескерсек, оқушылардың деңгейлік сабақ өткеннен кейін де сол тапсырмаларда жіберген қателіктеріне, тапсырмаларын орындауда қолданған тәсілдеріне анализ жасап, қателіктері мен кемшіліктерін анықтай білуге мүмкіндік береді. Келесі тапсырмаларда оқушы неғұрлым көбірек ұпай жинау үшін ізденіп оқытушыдан, жолдастарынан, қосымша материалдардан білім жинайды..
Профессор Қараев Жауынбай Амантұраұлының технологиясының тиімділігі сол, жаңа тақырыпты балалар шығармашылық ізденіс үстінде өздігінен меңгеруі тиіс.Сондықтан мұндай сабақтарда оқушылардың ынтасын, белсенділігін арттыру үшін мәселелік сұрақтар қойылып отырады.Тақырып бойынша жасалған деңгейлік тапсырмалар жүйесі дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Саралап оқыту идеясын жүзеге асыруда жақсы нәтиже көрсетілуде. Оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, ынтасын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын дамыту мақсатында деңгейлік тапсырмалар жүйесімен оқушының қабілетіне, қызметіне сәйкес жоғарыға деңгейге көтерілуіне мүмкіндік береді
Деңгейлеп оқыту технологиясының өзіндік ықпалы зор. Оқушыларға өздік жұмысын ұйымдастырып өткізуге көмегін тигізеді.Оқушылар өздік жұмыстарын орындап, білімдерін мониторингтік жүйе арқылы өздері бағалап, диагностикалауға қол жеткізеді.
Деңгейлеп оқыту әр оқушының белсенділігін оятады. Оқушы сабаққа бұрынғысынан тиянақты дайындалып, сабақ барысында ұпайлар жинауға тырысады. Оқушының пәнге қызығушылығын арттырудың бір саласы деңгейлеп, саралап оқытуда байқағаным, оның тиімді жақтары:
* сыныптағы барлық оқушы жұмыспен қамтамасыз етіледі. Оқушы белсендігін оятады.
* Оқушы өз білімінің деңгейіне жұмыстанады.
* Оқушының өз бетімен жұмыс істеу тиянақтылыққа, ұстамдылыққа тәрбиелеп, жауапкершілігі артады.
Әрине тиімді де орынды пайдаланылған педагогикалық технология сапалы білім негізі бола алады. Бүгінгі шәкірт ертеңгі күнгі әр түрлі саланың маман иесі. Мұндай сабақтарда оқушылардың тапсырылған жұмыстарға іскерлігі қалыптасады. Болашақ өмірінде белгілі бір кәсіби мамандықты таңдап алуға септігін тигізеді.
XXІ ғасырдың жан-жақты зерделі, дарынды, талантты адам қалыптастыру бағытындағы білім беру ісі - бүгінгі күн талабы. Бұл талапқа жету жолы - білім берудің тиімді жолдарын таңдай білу. Сондай жолдардың бірі - деңгейлік оқытудың математика сабағындағы тиімділігі. Оны меңгеру мұғалімнің өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыруына көмектеседі
Оқушыны шығармашылық іс-әрекетке бейімдейтін, ақыл-ой өрісін дамытатын құрал- технология. Мысалы, математиканы технология әдісімен оқытуда орындалатын тапсырмалар мен жаттығулар оқушының ойлауын дамытатын, есте сақтау қабілетін арттыратын болу тиіс. Бұл орайда деңгейлік тапсырмалардың атқаратын қызметі зор. Деңгейлік тапсырмалардың мақсаты- оқушыға жеңілден қиынға, қарапайымнан - күрделіге қарай сатылы түрде орындалатын жұмыстар жүйесін ұсына отырып, оқушыны ізденушілікке, шығармашылыққа баулу. Математиканы профессор Ж.А. Қараевтің технологиясы оқушының теориялық білімін нығайтып, оларды өздігінен іздендіре отырып, шығармашылық жұмысқа жетелейтін деңгейлік тапсырмалар арқылы беріледі.
Әр деңгейлі дифференциалды педагогикалық технологиямен оқыту барысының жүйесі:
* Жаңа тақырыпты проблемалық әдіспен, ізденіс барысында түсіндіру.
* Тест немесе диктант 10-15 мин, тақырыптаң меңгерілуін тексеру
* Жалпылама тест барлық түрлерін қолдану
* Өздік жұмыс, деңгейлік тапсырмалар.
* Саралау сабағы, қатемен жұмыс.
* Әр деңгейлі дифференциалды бақылау жұмысы.
* Қорытынды бағалау, бағалау парағы.
Сабақ өткізу формаларын және түсіндіру әдістерінің жаңа тәсілдерін күнделікті сабаққа қолданға болады. Көбінесе мына жағдайларға көңіл бөлу керек:
сабақтың мазмұны,
сабақты өткізудегі тәсілдері мен әдістерін таңдау,
сабақтың нәтижелігі.
2. ДЕҢГЕЙЛЕП-САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Деңгейлеп - саралап оқыту технологиясының әдіс - тәсілдерін қолдану
Сондықтан Қараевтың насихаттап жүрген деңгейлеп оқыту технологиясында оқушыны жан-жақты мүмкіндігін ескере отырып жеңілден аурына қарай деген принципті қолдана отырып, жүйелі түрде қойылатын мақсат - білім, білік дағдыларын тұрақты болуына, өз бетімен жұмыс істеу қабілетінің дамуына ықпал ету. Ол үшін оқушылар мынадай әдіс тәсілдерді қолдану қажет:
· Берілген тапсырмалардың ерекшелігіне көңіл бөлу;
· Берілген тапсырма қызықты, маңызды болған кезде ғана оқушылардың сабаққа қызығушылығы артады.
Деңгейлеп оқыту, біріншіден, білім алушының жеке қабілетін анықтауға, екіншіден, білім алушылардың бір-бірінен қалмауына мүмкіндік берсе, үшіншіден, әр білім алушы өздігінен жұмыс істеуге дағдыланады, төртіншіден, әр білім алушы өз деңгейімен бағаланады
Математика пәнінен 1-сыныпқа арналған деңгейлік тапсырмалар өзіндік жұмыстарды ұйымдастыруда, сондай-ақ оқушылардың білімдерін тексеруде пайдалануға қолайлы.
Мұндағы әр сабақ жеңіл тапсырмалардан басталып біртіндеп күрделеніп келетін төрт деңгейге бөлінген. Әрбір тапсырма күнтізбелік жоспарға сәйкес материалдарды қамтиды.
1-деңгей тапсырмалары міндетті деңгейге қойылатын талаптарға сай алынған.Оны барлық оқушылар орындай білуге тиі с.Ал 2,3-деңгей мүмкіндік деңгей тапсырмаларына жатады. Оны әр оқушы өздігінен орындауға тырысуы керек. Соңғы 4- деңгей шығармашылық деңгей.Бұл тапсырмалар жеке қоушының ой-қиялын, яғни ойлау қабілетін, ой ұшқырлығын дамытуға құрылған.
Салыстыру
1 деңгей
1. Есепте:
3 + 4 = 8 - 5 = 7 - 4 = 6 + 3 = 5 - 5 = 2 + 4 =
2. Салыстыр (, =): 5 + 1 * 2
7 * 8 + 0
3 - 2 * 4
2 * 3 - 3
6 - 4 * 0
4 * 6 - 1
3. 5см кесінді сыз.
4. Салыстыр (, =): 9см * 5см 8см * 10см 4см * 4см
5. Өрнектерді салыстыр (, =): 2 + 1 * 4 - 2 7 - 5 * 5 + 3
2 деңгей
1. Сан қой: Q - 3 5 + 1
3 + Q 6 - 5
3 + Q 10 - 2
5 - Q 1 - Q
2. Есепте: 6 + 3 - 4 = 5 + 5 - 3 = 1 + 4 - 2 =
3. Сан қой: 5 - Q = 3 Q - 4 = 1 5 + Q = 8
3 деңгей
1. Таңба (+, -) қой: 9 + 6 * 4 = 7 5 * 1 * 1 = 7 7 * 1 * 4 = 4
2. Сан қой: 3 + 2 = Q Q 6 - 3 = Q + Q 5 + 5 = Q + Q
4 деңгей
1. Шығарып, жауабын жаз:
Болғаны - 8 алма
Сыйлағаны - 4 алма
Қалды - ? алма
2.2. Деңгейлік саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері
Қазіргі қоғамымызда болып жатқан түбірлі өзгерістерге байланысты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мазмұны
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. ДЕҢГЕЙЛІК - САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
0.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының негізі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 6
0.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... 8
ДЕҢГЕЙЛЕП-САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының бастауыш сынып математикасында әдіс - тәсілдерін қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Ел президенті Н Назарбаев өз Жолдауында Ұлттық бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалады дей келіп, білім саласында түбірлі өзгерістерге әзірліктің қажет екенін баса айтты.
Қазіргі таңда білім берудің әлеуметтік құрылымы маңызды элементтердің біріне айналып отыр. Дүниежүзінде білімнің рөлі артып, әр елдің өзіндік білім беру жүйесі тағайындалған. Бірақ, ол әлем халықтарының білім берудегі тәжірибесімен, бағыт-бағдарымен деңгейлес болуы қажет. Қазақстан Республикасындағы үлкен өзгерістердің білім беру саласында қамтылуы маңызды іс-шара болып табылады. Осы орайда білім беруді дамыту тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудағы маңызды құжат екендігі сөзсіз.
Білім беру жүйесінің басты - міндеті ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясын енгізу, білім беруді ақпараттандыру.
Жаңа талаптарға сай көптеген оқыту технологиялары бар. Солардың бірі - профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп саралап оқыту технологиясы. Бұл технология оқушының ой-өрісінің дамуына, пәнге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Әрбір тарау бойынша деңгейлік тапсырмалар - дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын қамтамасыз етеді. Еліміздің, қоғамның экономикалық, саяси, мәдени дамуына үлес қосатын әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, парасатты азамат тәрбиелеп шығару ұстаздар қауымының бүгінгі таңдағы басты міндеті.
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, косымша шығармашылык деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты-сынып оқушыларын "қабілетті-кабілетсіз" деген жіктерге бөлуді болдырмау.
Деңгейлеп-саралап окыту технологиясының екінші бір жағы -- оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг-ұпай жинау әдісіне баулу.
Мәселе - педагогикалық процестің маңызды құрамы оқу ісіндегі субъектілер - оқытушы мен оқушының тұлғалық бағытталған өзара әрекетін ұйымдастыру.
Актуалдығы - деңгейлеп - саралап оқытудың басты сипаты - мақсатты нәтиже. Қоғам талабы да - нәтижелі оқушы даярлауда болып отыр.
Бастауыш сыныптарда жаңаша оқыту даралап, саралап оқыту технологиясына негізделеді. Өйткені жаңаша оқыту оқушының жеке мүмкіндігіне қарай жұмыс істеуіне, мақсат қою, оны жоспарлау, ұйымдастыра білу, өзін-өзі бақылау, өзін-өзі бағалауға үйретеді.
Зерттеудің мақсаты - білім беру сатылары арасындағы бастауыш сыныпта математика сабағынан саралап деңгейлеп оқытудың тәжірибе мен теория жүзінде тиімділігін тексеру. Оқытудың түрлері және әдіс-тәсілдеріндегі деңгейлік саралап оқытудың дидактикалық шарттарын тұжырымдау, оқушылардың үздіксіз математикалық дайындығындағы деңгейлік саралаудың теориялық, ғылыми әдістемелік негізін жасау.
Зерттеудің міндеттері:
Оқыту және тәрбие процесінің диалектикасы оның өзара байланысында, үздіксіз дамуында, жылжымалылығында және қарама-қайшылығында ашылады. Сондықтан қарама-қайшылықты шешіп, сапалы білім беру үшін мектепте математиканы деңгейлік саралап оқытуды қамтамасыз ету қажет.
Зерттеудің тапсырмалары - деңгейлеп - саралап оқытудың тиімділігіне көз жеткізу.
Әр пән бойынша оқу модельдерін әзірлеу және әдістемелерін жинақтау
оқушылардың жеке тұлғасын зерттеу деңгейлеп-саралап оқытудың тұлға қажеттіліктерін қанағаттандыруға және оны дамытуға ықпалын анықтау
оқушылардың пәнге деген тұрақты қызығушылығын тудыру.
Зерттеу болжамы - деңгейлеп-саралап оқыту технологиясын оқу-тәрбие процесіне енгізіп және ғылыми-әдістемелік құжаттар мен ұсыныстармен қамтамасыз етсек, онда дәстүрлі оқытудың төмендегідей мәселелерін шеше аламыз:
Оқушылардың 100 пайыздық үлгерімі қамтамасыз етіледі.
Оқушылардың жүктемесін оңтайландыруға мүмкіндік туады (үй тапсырмасы азаяды).
Оқушылардың оқу қызметтерінің нәтижелері әділ бағаланады.
Оқушыларда сәтсіздік, қорқыныш, мазасыздық сезімі жойылады.
Дарынды оқушылар дер кезінде анықталып, оларды дамытуға жағдайлар жасалады.
Танымдық процестерді, оқушылардың таным қабілеттерін зерттеу әдістері жүйеленеді.
Олимпиада, конференция жүлдегерлері, шығармашылық жұмыстардың жеңімпаздарының саны артады.
Бұл технологияның тағы бір ерекшелігі дарынды балалармен тұрақты және жүйелі жұмыс істеу мүмкіндігі болып табылады.
1. ДЕҢГЕЙЛЕП-САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНА ЖАЛПЫ СИПАТТАМА
2.1 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының негізі
Соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп практикасына енгізілуде. Сондай технологияларының бірі - деңгейлік саралап оқыту педагогикалық технологиясы. Біздің елімізде осы технологияның негізін қалаушылары Кобдикова Ж.У., Қараев Ж.А. болып отыр. Сабақтың тиімділігін арттыру мақсатында оқушы қызметін белсендету негізінде деңгейлік саралау технологиясын сабақ үстінде кеңінен қолдануды дұрыс деп есептеймін. Өйткені, оқыту практикасында деңгейлеп оқыту технологиясын енгізуге оқу ақпараттары көлемінің ұлғаюы, оқушыларға түсетін салмақтың артуы басты себеп болды.
Деңгейлеп оқыту- оқылатын ақпараттың азаюы арқылы емес, оқушыларға қойылатын талаптардың әр түрлілігі арқылы жүзеге асырылады.
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты: әрбір оқушы өзінің даму деңгейіне оқу материалын меңгеруін қамтамасыз етеді.
Бастапқы ғылыми идеялар:
1. Деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып білім алуға жағдай жасап, мүмкіндік береді.
2. Деңгейлеп оқыту әр түрлі категориядағы балаларға бірдей зейін аударып, олармен саралай жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
3. Деңгейлеп саралап оқыту құрылымында білімді игерудің негізгі үш деңгейі қарастырылады: ең төменгі (минималды базалық), бағдарламалық, күрделенген деңгей.
Базалық деңгей мемлекеттік стандарт бойынша анықталған ең төменгі шек. Сондықтан оны әрбір оқушы меңгеруі тиіс. Бұл деңгей оқушыға өзінің құзықушылығы мен қабілетін ескере отырып, уақыты мен күшін дұрыс пайдалануға мүмкіндік береді.
4. Оқушының жеке тәжірибесіне негізделген деңгейлеп оқыту технологиясы тиімді де нәтижелі болу үшін:
- Жеке тұлға ерекшеліктеріне;
- Психикалық даму ерекшеліктеріне есте сақтау қабілетінің ерекшелігіне, ойлану қабілеті, зейін ерекшелігіне, өзінің эмоциясын басқара білуіне;
- Пән бойынша білімді игеру деңгейіне оқушының білімімен іс-әрекет тәсіліне назар аударып, көңіл бөлу керек.
Осы орайда оқушы мен мұғалімнің іс әрекетінің жүйесін төмендегі кесте арқылы тұжырымдауға болады.
Кезеңдер
Мұғалімнің іс әрекеті
Оқушының іс әрекеті
Дайындық
Оқушылардың оқу материалын базалық, бағдарламалық, күрделенген деңгейлер бойынша меңгеруін анықтау
Диагностикалық
Білімді меңгеру деңгейін анықтайтын тапсырмаларды дайындау. Оқушылардың білімді меңгеру деңгейін диагностикалау. Оқушылардан сауалнама алу, сынып жетекшілерімен, оқушылар және олардың ата- аналарымен әңгімелесу
Диагностика нәтижелерімен өз қызығушылықтары негізгі пәнді оқу деңгейі таңдалады. Оқушы өзіндік таңдау жасайды
Оқушыларды топтарға бөлу
Оқушыларды топқа бөлуді ұйымдастыру: әр топ үшін оқу мазмұнын анықтау. Әр деңгейде оқытуға қойылатын нақты талаптарды дайындау. Дайындалған талаптарды оқушыларға ұсыну.
Белгілі топты оқушының таңдауы. Топтағы оқыту талаптарының жобасын талқылауға қатысу.
Деңгейлеп оқытуды жүзеге асыру кезеңі
Оқушылардың топтардағы жұмысын ұйымдастыру.
Тыңдалған топта өзінің оқу іс-әрекетін ұйымдастыруы
Деңгейлеп оқыту жағдайында білімді меңгерту нәтижелерін бағалау кезеңі
Атқарылған жұмыстар нәтижесі бойынша оқушыларды бағалау кері байланыстың дұрыс орнауы, жүзеге асуы
Жеткен нәтижелер бойынша өзара бағалауды және өзін-өзі бағалауды жүзеге асыру
1.2 Деңгейлік саралап оқыту технологиясының мазмұны.
Оқыту технологиясын пайдалану - оқушы ынтасын басатын, объективті емес, жіберген қателіктері үшін жазалауға бағытталған бағалау тәсілін өзгертуді талап етеді.Таным процесі үстінде кез келген тұлғаның белсендік көрсетуге, әлде бір себептермен қате жіберіп алған жағдайда оны өзі түзетуге құқығы бар болуы тиісті.
Саралап, деңгейлеп оқыту педагогикалық технологиясында алынған нәтиже сәйкесті меңгеру деңгейлері түрінде анықталады. Бұл жағдай :
а) оқушының оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі;
ә) алынған нәтижені өлшеуге болатындығы;
б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы;
в) бағалаудың жетелеушілік қасиеті;
г) дамыта оқытудың әдіс - тәсілдерін қолдануға ыңғайлы жағдайлар жасалуы, т.б. себептерге байланысты оқушының оқу материалын қажетті минимум деңгейінде меңгеруіне жағдай жасайды. Меңгерудің әр кезекті деңгейіне өтіп отырған сайын ынта, мотив, белсенділік, білік пен дағды да өсіп отырады. Ендеше оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу - білім сапасын қажетті деңгейде қамтамасыз етуге оны көтеруге, тіпті басқаруды қамтамасыз етеді.
Деңгейлік саралау негізіндегі педагогикалық технология мазмұнының ерекшілігі:
- жеке құрылымдарға бағдар беру;
- білім мазмұнының сипаты мен көлемі, оқу жоспарының, материалының, баяндау түрлерінің дидактикалық құрылымы.
Оқушылар бір сыныпта, бір бағдарлама және бір оқулық бойынша оқи отырып, материалды әртүрлі деңгейде игере алуы деңгейлік саралау деп аталады. Сондықтан міндетті дайындық деңгейі анықтаушы шарт болып табылады. Міндетті дайындық деңгейіне жету оқушының мазмұнды игеруге қойылатын ең аз қажетті талаптарды орындағанын сипаттайды. Осының негізінде материалды игерудің жоғарырақ деңгейлері қалыптасады.
Бұл деңгейлердің тапсырмаларына төмендегідей талаптар қойылады:
I - деңгейдегі тапсырмаларға:
1) жаттап алуға лайықталған болуы керек;
2) алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтауына мүмкіндік беруі тиіс;
3) тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты болуы керек;
II - деңгейдегі тапсырмаларға :
1) өтіп кеткен материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар. Бұлар өзгертілген жағдайлардағы тапсырмалар, яғни бұрынғы тапсырмаларға ұқсас, бірақ оларды орындау үшін алғашқы алған білімдерін түрлендіріп пайдалану қажет.
2) оқушының ойлау қабілетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздің ұлттық ерекшеліктеріміз ескеріліп, танымдық және үйретімділік маңызы болуы қажет болады. Бұлар : логикалық есептер, ребустар мен сөзжұмбақтар.
III - деңгейдегі тапсырмаларға :
1) танымдық - іздену (эвристикалық) түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар жаңа тақырып бойынша меңгерген алғашқы қарапайым білімдерін жетілдіріп , тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық ашуы тиіс;
2) әртүрлі әдіс, тәсілдермен шешілетін есептер;
3) өздігімен мысалдар мен есептер құрастыру және оны өздігімен шығару, өмірден алынған мәліметтер негізінде диаграмма, графиктер салу, жергіліктіжағдайда өлшеу жұмыстарын жүргізу, көрнекті құралдар дайындауға берілетін тапсырмалар. Ой қорытуға арналған, дағды қалыптастыратын тапсырмалар.
IV - шығармашылық деңгей тапсырмалары:
1) оқушылардың жинаған өмірлік тәжірбиесі мен қалыптастырған ұғым, түсініктерінің, қиялы мен белсенді ой еңбегінің нәтижесінде жаңаша, бұған дейін бомаған, белгілі бір дәрежеде олардың жеке басының икемділігін байқататын дүние жасап шығуына негізделген.
2) олимпиадалық есептер;
3) берілген тақырыпқа өз бетімен реферат, докладтар дайындау.
Демек, бұл тапсырмалар - оқушылардың біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру және оны бағалау деңгейі болады.
I деңгей тапсырмаларын орындау мемлекеттік білім стандарты талаптарының орындауына кепілдік береді. I деңгейді орындаған оқушы 3 деген бағамен бағаланады. Әрбір оқушы I деңгейді орындауга міндетті және одан жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды орындауға құқылы. Осы түрғыдан алғанда үлгерімі төмен оқушы жақсы оқитын оқушыға ілесе алмай жатса не істеуге болады? - деген сұрақ туады. I деңгейден аса алмай жатқан жағдайда калған тапсырмаларды үйде орындауға беру керек. Деңгейлеп - саралап оқыту технологиясының екінші бір жағы - оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг - ұпай әдісіне баулу.
Деңгейлік тапсырмалар рейтинг - ұпай - балл жинау әдісімен бағаланатынын ескерсек, оқушылардың деңгейлік сабақ өткеннен кейін де сол тапсырмаларда жіберген қателіктеріне, тапсырмаларын орындауда қолданған тәсілдеріне анализ жасап, қателіктері мен кемшіліктерін анықтай білуге мүмкіндік береді. Келесі тапсырмаларда оқушы неғұрлым көбірек ұпай жинау үшін ізденіп оқытушыдан, жолдастарынан, қосымша материалдардан білім жинайды..
Профессор Қараев Жауынбай Амантұраұлының технологиясының тиімділігі сол, жаңа тақырыпты балалар шығармашылық ізденіс үстінде өздігінен меңгеруі тиіс.Сондықтан мұндай сабақтарда оқушылардың ынтасын, белсенділігін арттыру үшін мәселелік сұрақтар қойылып отырады.Тақырып бойынша жасалған деңгейлік тапсырмалар жүйесі дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Саралап оқыту идеясын жүзеге асыруда жақсы нәтиже көрсетілуде. Оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, ынтасын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын дамыту мақсатында деңгейлік тапсырмалар жүйесімен оқушының қабілетіне, қызметіне сәйкес жоғарыға деңгейге көтерілуіне мүмкіндік береді
Деңгейлеп оқыту технологиясының өзіндік ықпалы зор. Оқушыларға өздік жұмысын ұйымдастырып өткізуге көмегін тигізеді.Оқушылар өздік жұмыстарын орындап, білімдерін мониторингтік жүйе арқылы өздері бағалап, диагностикалауға қол жеткізеді.
Деңгейлеп оқыту әр оқушының белсенділігін оятады. Оқушы сабаққа бұрынғысынан тиянақты дайындалып, сабақ барысында ұпайлар жинауға тырысады. Оқушының пәнге қызығушылығын арттырудың бір саласы деңгейлеп, саралап оқытуда байқағаным, оның тиімді жақтары:
* сыныптағы барлық оқушы жұмыспен қамтамасыз етіледі. Оқушы белсендігін оятады.
* Оқушы өз білімінің деңгейіне жұмыстанады.
* Оқушының өз бетімен жұмыс істеу тиянақтылыққа, ұстамдылыққа тәрбиелеп, жауапкершілігі артады.
Әрине тиімді де орынды пайдаланылған педагогикалық технология сапалы білім негізі бола алады. Бүгінгі шәкірт ертеңгі күнгі әр түрлі саланың маман иесі. Мұндай сабақтарда оқушылардың тапсырылған жұмыстарға іскерлігі қалыптасады. Болашақ өмірінде белгілі бір кәсіби мамандықты таңдап алуға септігін тигізеді.
XXІ ғасырдың жан-жақты зерделі, дарынды, талантты адам қалыптастыру бағытындағы білім беру ісі - бүгінгі күн талабы. Бұл талапқа жету жолы - білім берудің тиімді жолдарын таңдай білу. Сондай жолдардың бірі - деңгейлік оқытудың математика сабағындағы тиімділігі. Оны меңгеру мұғалімнің өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыруына көмектеседі
Оқушыны шығармашылық іс-әрекетке бейімдейтін, ақыл-ой өрісін дамытатын құрал- технология. Мысалы, математиканы технология әдісімен оқытуда орындалатын тапсырмалар мен жаттығулар оқушының ойлауын дамытатын, есте сақтау қабілетін арттыратын болу тиіс. Бұл орайда деңгейлік тапсырмалардың атқаратын қызметі зор. Деңгейлік тапсырмалардың мақсаты- оқушыға жеңілден қиынға, қарапайымнан - күрделіге қарай сатылы түрде орындалатын жұмыстар жүйесін ұсына отырып, оқушыны ізденушілікке, шығармашылыққа баулу. Математиканы профессор Ж.А. Қараевтің технологиясы оқушының теориялық білімін нығайтып, оларды өздігінен іздендіре отырып, шығармашылық жұмысқа жетелейтін деңгейлік тапсырмалар арқылы беріледі.
Әр деңгейлі дифференциалды педагогикалық технологиямен оқыту барысының жүйесі:
* Жаңа тақырыпты проблемалық әдіспен, ізденіс барысында түсіндіру.
* Тест немесе диктант 10-15 мин, тақырыптаң меңгерілуін тексеру
* Жалпылама тест барлық түрлерін қолдану
* Өздік жұмыс, деңгейлік тапсырмалар.
* Саралау сабағы, қатемен жұмыс.
* Әр деңгейлі дифференциалды бақылау жұмысы.
* Қорытынды бағалау, бағалау парағы.
Сабақ өткізу формаларын және түсіндіру әдістерінің жаңа тәсілдерін күнделікті сабаққа қолданға болады. Көбінесе мына жағдайларға көңіл бөлу керек:
сабақтың мазмұны,
сабақты өткізудегі тәсілдері мен әдістерін таңдау,
сабақтың нәтижелігі.
2. ДЕҢГЕЙЛЕП-САРАЛАП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ОҚЫТУ ҮРДІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Деңгейлеп - саралап оқыту технологиясының әдіс - тәсілдерін қолдану
Сондықтан Қараевтың насихаттап жүрген деңгейлеп оқыту технологиясында оқушыны жан-жақты мүмкіндігін ескере отырып жеңілден аурына қарай деген принципті қолдана отырып, жүйелі түрде қойылатын мақсат - білім, білік дағдыларын тұрақты болуына, өз бетімен жұмыс істеу қабілетінің дамуына ықпал ету. Ол үшін оқушылар мынадай әдіс тәсілдерді қолдану қажет:
· Берілген тапсырмалардың ерекшелігіне көңіл бөлу;
· Берілген тапсырма қызықты, маңызды болған кезде ғана оқушылардың сабаққа қызығушылығы артады.
Деңгейлеп оқыту, біріншіден, білім алушының жеке қабілетін анықтауға, екіншіден, білім алушылардың бір-бірінен қалмауына мүмкіндік берсе, үшіншіден, әр білім алушы өздігінен жұмыс істеуге дағдыланады, төртіншіден, әр білім алушы өз деңгейімен бағаланады
Математика пәнінен 1-сыныпқа арналған деңгейлік тапсырмалар өзіндік жұмыстарды ұйымдастыруда, сондай-ақ оқушылардың білімдерін тексеруде пайдалануға қолайлы.
Мұндағы әр сабақ жеңіл тапсырмалардан басталып біртіндеп күрделеніп келетін төрт деңгейге бөлінген. Әрбір тапсырма күнтізбелік жоспарға сәйкес материалдарды қамтиды.
1-деңгей тапсырмалары міндетті деңгейге қойылатын талаптарға сай алынған.Оны барлық оқушылар орындай білуге тиі с.Ал 2,3-деңгей мүмкіндік деңгей тапсырмаларына жатады. Оны әр оқушы өздігінен орындауға тырысуы керек. Соңғы 4- деңгей шығармашылық деңгей.Бұл тапсырмалар жеке қоушының ой-қиялын, яғни ойлау қабілетін, ой ұшқырлығын дамытуға құрылған.
Салыстыру
1 деңгей
1. Есепте:
3 + 4 = 8 - 5 = 7 - 4 = 6 + 3 = 5 - 5 = 2 + 4 =
2. Салыстыр (, =): 5 + 1 * 2
7 * 8 + 0
3 - 2 * 4
2 * 3 - 3
6 - 4 * 0
4 * 6 - 1
3. 5см кесінді сыз.
4. Салыстыр (, =): 9см * 5см 8см * 10см 4см * 4см
5. Өрнектерді салыстыр (, =): 2 + 1 * 4 - 2 7 - 5 * 5 + 3
2 деңгей
1. Сан қой: Q - 3 5 + 1
3 + Q 6 - 5
3 + Q 10 - 2
5 - Q 1 - Q
2. Есепте: 6 + 3 - 4 = 5 + 5 - 3 = 1 + 4 - 2 =
3. Сан қой: 5 - Q = 3 Q - 4 = 1 5 + Q = 8
3 деңгей
1. Таңба (+, -) қой: 9 + 6 * 4 = 7 5 * 1 * 1 = 7 7 * 1 * 4 = 4
2. Сан қой: 3 + 2 = Q Q 6 - 3 = Q + Q 5 + 5 = Q + Q
4 деңгей
1. Шығарып, жауабын жаз:
Болғаны - 8 алма
Сыйлағаны - 4 алма
Қалды - ? алма
2.2. Деңгейлік саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері
Қазіргі қоғамымызда болып жатқан түбірлі өзгерістерге байланысты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz