Мультиплексор және демультиплексордің жұмысын зерттеу

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Мультиплексорлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1. Жалпы мағлұмат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Мультиплексорларды ТТЛ элементінде тұрғызудың ерекшеліктері... 9
1.3. Мультиплексорларды КМОЖ элементтерінде құру ерекшеліктері ...12
1.4. Мультиплексорлар. Микросхемалар мысалдары ... ... ... ... ... ... ... ... .14
1.5. Қолдану мысалдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2. Демультиплексорлар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 25
2.1 Жалпы мағлұмат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3. Мультиплексор мен демультиплексорды жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
3.1. Мультиплексор. 26
3.2. Демультиплексор. 28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31

Кіріспе

Сандық техниканың пайда болуымен ақпаратарды бірнеше қор көзінен біреуіне жөнелту қажеттігі туды. Сол үшін мультиплексор шығарылды. Сонымен қатар кері байланыс үшін демультиплексор пайда болды.
Бұл курстық жобада мультиплексор мен демультиплексор туралы жалпы мағлұмат, схемалар мен әртүрлі микросхемалардың артықшылықтары келтірілген.
Сандық жүйеде ақпараттың көп бөлігі сымдар мен басу тақтасының сымдары арқылы беріледі. Көбінесе екілік сигнал ақпараттарын біреше қайтара бір жерден екінші жерге жөнелту қажеттігі туады. Кейбір жағдайда ақпаратты алшақ жерлерге телефон сымдары мен кабельдер арқылы жөнелту қажеттігі туады. Егер барлық ақпарат байланысты сызығымен параллельді түрде бір мезгілде жөнелтілсе, онда мұндай кабельдердің жалпы ұзындығы өте үлкен болып, олар тым қымбат болар еді. Оның орнына ақпарат тізбекті түрде бір сыммен жөнелтіліп, осы сызықты байланыстың соңында бір жерге топтастырылады. Тізбекті жөнелту мен қабылдауда қолданылатын құрылғы сәйкесінше мультиплексор мен демультиплексор болып табылады. Сандық құрылғының бір параллельді ақпараты мультиплексор көмегімен бір сыммен жөнелтілетін тізбекті ақпараттық сигналға айналдырылады. Демультиплексордың шығысында осы тізбекті сигналдар тағы да параллельді ақпаратқа топтастырылады.
Mультиплексор - бірнеше кіріс сигналдары, бір немесе бірнеше басқаратын кіріс сигналдары мен бір шығысы бар құрылғы. Мультиплексор сигналды бір кірістен шығысқа жөнелтуге мүмкіндік береді; сонымен қатар қажетті кірісті таңдау басқарушы сигналдар комбинациясымен жүзеге асады.
Аналогты және сандық мультиплексорлар жұмыс жасау принципімен ерекшеленеді. Біріншісі таңдалған кірісті электрлік шығыспен байланыстыады (при этом сопротивление между ними невелико — порядка единиц/десятков ом). Екіншісі таңдалған кіріс пен шығыс арасында тікелей байланыс орнатпай, тек таңдалған кірістен шығысқа логикалық деңгейді ('0' немесе '1') көшіреді. Аналогты мультиплексорлар кейде кілт немесе коммутаторлар деп аталады. [1, 12]
Мультиплексорға өзінің функциясымен қарама-қарсы құрылғыны демультиплексор деп атайды. Аналогтық мультиплексорды қолданғанда мультиплексор мен демультиплексор арасында ешқандай айырмашылық болмайды да мұндай құрылғылар коммутаторлар деп аталуы мүмкін.
Мультиплексор операциясына кері операцияны, яғни жалғыз ақпараттық кірістен 2n-нің бір шығысына сигналды жөнелту жүзеге асырылады. Бұл шығыстың адресі n-разрядты екілік санды қабылдайтын адрестік кірістегі комбинациялық сигналмен анықталады. Осыған арнайы арналған демультиплексордың микросхемасы салынбайды.
Мультиплексорлар мен демультиплексорлар логикалық сигналдардың ауыстырылып қосылу функциясын орындайды. Мультиплексорда тек жалғыз шығыс бір кіріске қосыла алады, сонымен қатар қосылатын кірістің нөмірі мультиплексормен екілік кодпен беріледі.
Демультиплексор функционалдық жағынан мультиплексорға қарама-қарсы. Мұнда жалғыз кірістегі ақпарат шығыстардың біреуіне екілік код арқылы беріледі.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Аналоговые и цифровые интегральные микросхемы: Справочное пособие / С.В. Якубовский, Н.А. Барканов, Л.И. Ниссельсон и др.; Под ред. С.В. Якубовского. - М: Радио и связь, 1984. - 432 с.
2. Прянишников В.А. Электроника: Курс лекций. – СПб.: Корона принт, 1998. – 400 с.
3. Интегральные микросхемы: Справочник /Под ред. Б.В. Тарабрина. - М. - 1984.
4. Бабич Н.П. Компьютерная схемотехника. Методы построения и проектирования: Учебное пособие / Н.П.Бабич, И.А.Жуков. – Беларусь, Минск: МК-Пресс, 2004. – 576 с.
5. Опадчий Ю.Ф. и др. Аналоговая и цифровая электроника (Полный курс): Учебник для вузов / Ю.Ф.Опадчий,, О.П.Глудкин, А.И.Гуров; Под ред. О.П.Глудкина. – М.: Горячая Линия-Телеком, 2000. – 768 с.
6. Угрюмов Е.П. Цифровая схемотехника. - СПб.: БХВ-Петербург, 2001.
7. Пухальский Г.И., Новосельцева Т.Я. Проектирование дискретных устройств на интегральных микросхемах: Справочник. - М.: Радио и связь, 1990. – 304 с.
8. Пухальский Г.И., Новосельцева Т.Я. Цифровые устройства: Учебное пособие для вузов. – СПб.: Политехника, 1996. – 885 с.
9. Зельдин Е.А. Цифровые интегральные микросхемы в информационно-измеритель-ной аппаратуре. – Л.: Энергоатомиздат, 1986. – 280 с.
10. Преснухин Л.Н., Воробьев Н.В., Шишкевич А.А. Расчет элементов цифровых устройств. – М.: Высшая школа, 1991. – 526 с.