Орталық банктердің ұйымдастырудың жолдары мен операциялары

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 ОРТАЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ЖОЛДАРЫ МЕН ОПЕРАЦИЯЛАРЫ 5
1.1 Орталық банкті ұйымдастыру жолдары және оның түрлері мен қызметтері 5
1.2 Орталық банктердің операциялары 12

2 ҚАЗАҚСТАН ҰЛТТЫҚ БАНКІ . МЕМЛЕКЕТТІҢ ОРТАЛЫҚ БАНКІ 15
2.1 Қазақстан Ұлттық банкісінің ұйымдастырылу және функционалдық құрылымы 15
2.2 Қазақстан Ұлттық банкісінің міндеті, қызметтері мен операциялары 17
2.3 Қазақстан Республикасының Ұлттық банк қызметінің негізгі көрсеткіштерін талдау 21

3 БАНК ЖҮЙЕСІНІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДЕГІ ҰЛТТЫҚ БАНКТІҢ РОЛІ 29
3.1 Қазақстан Республикасының банк жүйесінің тұрақтандырудағы мәселелер мен оларды шешу жолдарындағы Ұлттық Банктің рөлі 29
3.2 Қаржы дағдарысы жағдайындағы банк жүйесін жетілдіру жолдары 33

ҚОРЫТЫНДЫ 39

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі: банктік жүйе – нарықтық экономиканың ең маңызды және құрамдас бөлігінің бірі болып табылады. Банктер мен тауарлық өндіріс пен айналымының дамуы тарихи қатар жүретін және бір-біріне тығыз байланысты, осы кезде банктер ақшалай есеп айырысулар мен шаруашылықты несиелей отырып, капиталдарды қайта бөлуде делдалдық қызмет атқара отырып, өндірістің жалпы тиімділігін мәнді жоғарлатады, қоғамдық еңбек өнімділігін өсіруге жол береді. Бүгін, тауарлық және қаржылық нарықтардың дамуы жағдайында банктік жүйенің құрылымы бірден қиындай түседі. Қазіргі кезде жаңа қаржылық бөлімшелердің түрлері, жаңа несиелік құралдар мен клиенттерге қызмет ету әдістері пайда болды.
Шетелде банктік қызметтің тәжірибесі Қазақстанда жәнен ТМД-ның басқа елдерінде қалыптасып отырған жаңа шаруашылық жүйелердің үшін үлкен қызығушылықты көрсетеді. Жоғары монополиялы әкімшілік-басқарушылық мемлекеттік банктік құрылымнан коммерциялық сәттілікке, пайда алуға бағытталған несиелік бөлімшелердің жүйесі жеке ұжымдық меншікке негізделген қарқынды, икемді құрылымына өту жүргізіліп жатыр. Капиталдық нарықта тиімді жұмыс істейтін механизмін, коммерциялық құрылымда қызмет көрсетудің жаңа түрлерін, несиелік жүйенің институционалдық құрылымының оптималды формаларын іздестіру жүргізіліп жатыр. Тұрақты, икемді және тиімді банктік инфрақұрылымды құру – Қазақстанда экономикалық реформалаудың маңызды тапсырмаларының бірі. Тапсырманың қиындатылуының негізгі себебі мынада: «акционерлік қоғам» статусын бере отырып, банктің атын өзгерту арқылы жаңа несиелік институттардың құрылуы туралы жариялау жеткіліксіз. Банктік сектордың ішіндегі қатынастардың барлық жүйесін, басқару мінездемесін және Ұлттық банк жағынан бақылаудың, банктер мен олардың клиенттері арасындағы өзара қатынастардың принциптерін, мемлекеттік бюджетпен есеп айырысуының және т.б. түбегейлі өзгеруі керек.
Жаңа нарықты құру – біздің қоғамымыздың дамуындағы толық қанды жаңа кезең. Жаңа механизмді құру өркениетті әлемде қабыдданған несиелік бөлімшелердің қызмет етуінің жоғалған рационалды принциптерін қайта қалпына келтіру жолымен және көп ғасырды нарықтық қаржылық құрылымдарға сүйене отырып мүмкін болады. Сондықтанда шетелдік тәжірибені оқып-үйрену, ақша, ресурстар, несиелеу мен есеп айырысулардың тәсілдері мен формаларын қолдану мәні өте маңызды болып табылады.
Соңғы он жылдағы біздің мемлекетіміздің дамуы тәуелсіздік алу, елдің экономикасының нарықтық қатынастарға көшуі, жаңа мемлекеттік құрылымның біртіндеп дамуы мен нығаюы, экономиканың әлеуметтік және экономикалық сфераларындағы жүргізіліп жатқан реформалаы сияқты негізгі оқиғалармен мінезделеді. Осы кезде қаржылық сферадағы радикалды қайта құруды ерекше атап көрсетуге болады. Әсіресе экономиканың банктік секторындағы. Бантік жүйе неғұрлым икемді және экономиканың индикаторлық ролін атқаратын сектор болуы керек.
Осы курстық жұмыста банктік жүйенің теориялық сұрақтары мен даму тенденциялары қарастырылады, ол қазіргі уақытта елдің қаржылық секторының ең үлкен және реформаланған секторы болып табылады. Атап көрсету керек, мұндағы негізгі мүмкіндік елдің орталық банкі – Ұлттық банкке беріледі. Банктік реттеудің әлемдік тәжірибесін анықтау, республикада неғұрлым тиімді, өткізілімді классикалық инструменттері оқып-үйрену мен таңдау қазргі уақытта неғұрлым өзекті мәселе болып табылады. Республикада банктік жүйенің теориялары мен тәжірибесін толығымен жасалған кезде жүйелік тәсіл жеткіліксіз қолданылады, талдау көрсеткіштер жүйесі негізінде жүргізілмейді, негізінен депозиттердің, несиелер, бағалы қағаздар, кірістер мен шығыстар өсуінің динамикасын, баланстағы нақты өзгерістерді ғана көрсетіп қояды. Сондықтанда банктік жүйе дамуы нәтижелерін тиімділігін жан-жақты бейнелейтін банктік жүйенің қызмет етуіне жүйелік тәсілді құру қажет.
Осы көрсетіліп отырған мәселелерді қарастыру барысындағы, менің курстық жұмысымның мақсаты банктік жүйе дамуының эволюциясын мазмұндай отыра, нарықтық экономикадағы орталық банктің экономикалық мәнін ашу, Қазақстандағы Ұлттық банктік жүйенің қазіргі жағдайы мен даму тенденцияларына талдау жасау және біздің мемлекетіміздің банктік жүйесін жетілдіру жолдары мен мәселелерін анықтап, одан шығу жолдарын іздестіру болып табылады.
Қойылған мақсатқа сәйкес жұмыста бірқатар тапсырмалар анықталады.
Жұмыстың тапсырмалары:
- Орталық банктің экономикалық мәні мен түрлерін айқындау;
- Орталық банктердің негізгі қызмететрі мен операцияларын сипаттау;
- Ұлттық банктің мақсаты мен міндеттерін, қызметінің бағыттарын, меншікті қаражаттары мен пайдасын анықтау;
- Қазақстандағы банктік жүйенің қазіргі жағдайы мен даму тенденцияларына талдау жасау;
- біздің мемлекетіміздің банктік жүйесін жетілдіру жолдары мен мәселелерін анықтап, одан шығу жолдарын іздестіру.
Курстық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қортындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк туралы Заңы. 1995 ж. 30 наурыз.
2. «Банк және банк қызметі туралы» заң. 1995 ж. 31 тамыз.
3. Сейтжанов Ә.А. Қазіргі кезеңде банктік қызметті мемлекеттік басқарудың кейбір мәселелері \\ Казахстанский журнал международного права. – 2003 ж. - №2(10).
4. Сейтжанов Ә.А. Банк саласында мемлекеттік қадағалаудың болғаны абзал \\ Айқын. – 2008.
5. Давыдова Л., Райманов Д. Банковское право Республики Казахстан. - Алматы: Жеті жарғы, 2000.
6. Кочетекова М.П. Есть такая профессия банки проверять // Банковское дело. - 2008. - №4.
7. Раева Р. О банковской системе Казахстана.// Банки Казахстана.- №6-2001г.
8. Кумайлин Р.Н. Развитие перспективных инструментов платежей и расчетов в экономике РК. // Банки Казахстана.- №12-2004г.
9. Марченко Г.А. Банковский сектор Казахстана: состояние и перспективы развития. // Банки Казахстана. - №1 – 2002г.
10. Марченко Г.А. Проблемы перехода банков второго уровня на международные стандарты.// Банки Казахстана.- №2-2002г.
11. Мамбетова Ж. Банк подписал кредитное соглашение с одним из крупнейших банков США. // Финансы и кредиты, №12, 30.12.2005г.
12. Саттыбаева А.А. Проблемы и перспективы развития банковского сектора. // Экономическое обозрение Национального Банка РК.- июль, 2004г.
13. Куандыков А.А. Пути повышения эффективности деятельности банков на базе информационных технологий. // Экономическое обозрение Национального Банка РК. – январь, 2004г.
14. Мамышев Г.А. Политика развития информационных технологий в банковской системе.// Экономическое обозрение Национального Банка РК. – март, 2004г.
15. Арсамаков А.А. О взаимодействии кредитных организаций с реальным сектором экономики.// Деньги и кредит. – №11- 2004г.
16. Провкин В.Н. Инвестиции в реальный сектор экономики: роль банков.// Деньги и кредит. - №3 – 2004г.
17. Международная инвестиционная позиция банковской системы РК на 31.12.2001г. // Вестник Национального Банка РК. – апрель, 2004г.