Мемлекеттің қаржысын басқару түсінігі
Жоспар
Кіріспе
1.1 Мемлекеттің қаржысын басқару түсінігі
Негізгі бөлім
2.1.Жалпы мемлекеттік қаржыны басқару
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын басқару
2.3 Қаржыны басқарудың автоматтандырылған жүйесі
Қорытынды
Пайдалынылған әдебиеттер
Кіріспе
1.1 Мемлекеттің қаржысын басқару түсінігі
Негізгі бөлім
2.1.Жалпы мемлекеттік қаржыны басқару
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын басқару
2.3 Қаржыны басқарудың автоматтандырылған жүйесі
Қорытынды
Пайдалынылған әдебиеттер
Кіріспе
Мемлекеттің қаржысын басқару
Қаржыны басқару стратегиялық және оперативтік басқару болып ажыратылады. Стратегиялық басқаруды дәстүр бойынша мемлекеттік биліктің және басқарудың жоғары органдары – Парламент, Президент аппараты, Үкімет, Қаржы министрлігі, Экономикалық даму және сауда министрлігі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Президентіне оның көптеген өкілеттіктерінің Парламентке өтуіне қарамастан көп жағдайда Президент аппараты арқылы қаржыны басқаруға үлкен өкілеттік берілген:
1) Республикалық бюджетті әзірлеу және оның атқарылуы туралы есеп беру тәртібін айқындайды;
2) Республикалық бюджеттік комиссияны құрады, ол туралы қағиданы бекітеді, оның құрамын айқындайды;
3) Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік төтенше бюджет енгізу туралы шешім қабылдайды және оны әзірлеу тәртібін айқындайды;
4) Президенттің Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының қаржылық-кредиттік және салықтық-бюджеттік саясаттарының негізгі бағыттары айқындалады;
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес құрады және ол туралы қағиданы бекітеді; Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану тиімділігін арттыру жөнінде, сондай-ақ оны пайдаланудың көлемі мен бағыттары жөнінде шешімдер қабылдайды. Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану туралы есептерді бекітеді.
6) Қазақстан Республикасының төтенше немесе соғыс жағдайларында тиісті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын бекітеді және Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктердің жүзеге асырады.
Мемлекеттің қаржысын басқару
Қаржыны басқару стратегиялық және оперативтік басқару болып ажыратылады. Стратегиялық басқаруды дәстүр бойынша мемлекеттік биліктің және басқарудың жоғары органдары – Парламент, Президент аппараты, Үкімет, Қаржы министрлігі, Экономикалық даму және сауда министрлігі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Президентіне оның көптеген өкілеттіктерінің Парламентке өтуіне қарамастан көп жағдайда Президент аппараты арқылы қаржыны басқаруға үлкен өкілеттік берілген:
1) Республикалық бюджетті әзірлеу және оның атқарылуы туралы есеп беру тәртібін айқындайды;
2) Республикалық бюджеттік комиссияны құрады, ол туралы қағиданы бекітеді, оның құрамын айқындайды;
3) Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік төтенше бюджет енгізу туралы шешім қабылдайды және оны әзірлеу тәртібін айқындайды;
4) Президенттің Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының қаржылық-кредиттік және салықтық-бюджеттік саясаттарының негізгі бағыттары айқындалады;
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес құрады және ол туралы қағиданы бекітеді; Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану тиімділігін арттыру жөнінде, сондай-ақ оны пайдаланудың көлемі мен бағыттары жөнінде шешімдер қабылдайды. Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану туралы есептерді бекітеді.
6) Қазақстан Республикасының төтенше немесе соғыс жағдайларында тиісті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын бекітеді және Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктердің жүзеге асырады.
Қорытынды
Пайдалынылған әдебиеттер
1. С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметова, У.А Жанандаров Экономикалық теория. Оку құралы. Жалпы редакция С. Әкімбековтікі. — Астана: 2002.ISBN 9965-408-99-8
2.Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
3. Несие, банктер теориясы: Оқулық. — Алматы: Жеті жарғы, 2011. ISBN 978-601-288-026-7
4. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
5., несие, банктер теориясы: Оқулық. — Алматы: Жеті жарғы, 2011. ISBN 978-601-288-026-7
6.Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
7. Қазақ ұлттық энциклопедиясы.
8.Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
Пайдалынылған әдебиеттер
1. С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметова, У.А Жанандаров Экономикалық теория. Оку құралы. Жалпы редакция С. Әкімбековтікі. — Астана: 2002.ISBN 9965-408-99-8
2.Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
3. Несие, банктер теориясы: Оқулық. — Алматы: Жеті жарғы, 2011. ISBN 978-601-288-026-7
4. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
5., несие, банктер теориясы: Оқулық. — Алматы: Жеті жарғы, 2011. ISBN 978-601-288-026-7
6.Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
7. Қазақ ұлттық энциклопедиясы.
8.Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
Жоспар
Кіріспе
1.1 Мемлекеттің қаржысын басқару түсінігі
Негізгі бөлім
2.1.Жалпы мемлекеттік қаржыны басқару
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын басқару
2.3 Қаржыны басқарудың автоматтандырылған жүйесі
Қорытынды
Пайдалынылған әдебиеттер
Кіріспе
Мемлекеттің қаржысын басқару
Қаржыны басқару стратегиялық және оперативтік басқару болып ажыратылады. Стратегиялық басқаруды дәстүр бойынша мемлекеттік биліктің және басқарудың жоғары органдары - Парламент, Президент аппараты, Үкімет, Қаржы министрлігі, Экономикалық даму және сауда министрлігі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Президентіне оның көптеген өкілеттіктерінің Парламентке өтуіне қарамастан көп жағдайда Президент аппараты арқылы қаржыны басқаруға үлкен өкілеттік берілген:
1) Республикалық бюджетті әзірлеу және оның атқарылуы туралы есеп беру тәртібін айқындайды;
2) Республикалық бюджеттік комиссияны құрады, ол туралы қағиданы бекітеді, оның құрамын айқындайды;
3) Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік төтенше бюджет енгізу туралы шешім қабылдайды және оны әзірлеу тәртібін айқындайды;
4) Президенттің Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының қаржылық-кредиттік және салықтық-бюджеттік саясаттарының негізгі бағыттары айқындалады;
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес құрады және ол туралы қағиданы бекітеді; Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану тиімділігін арттыру жөнінде, сондай-ақ оны пайдаланудың көлемі мен бағыттары жөнінде шешімдер қабылдайды. Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану туралы есептерді бекітеді.
6) Қазақстан Республикасының төтенше немесе соғыс жағдайларында тиісті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын бекітеді және Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктердің жүзеге асырады.
Қаржыны жалпы басқару Қазақстан Республикасының заң шығару қызметін жүзеге асыратын елдің ең жоғарғы өкілді органы - Парламентке жүктелген.
Палаталардың бірлескен отырысында Парламент Үкімет пен Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерін бекітеді, республикалық бюджетті, сондай-ақ республикалық бюджетке өзгерістер мен толықтырулар енгізеді, бекітеді, салықтар мен алымдарды белгілейді және оларды алып тастайды, мемлекеттік қарыздар мен республиканың экономикалық және өзге көмек көрсетуі туралы мәселелерді шешеді.
Парламенттің құзырында қаржылық проблемаларды шешу заңнамалық актілерді - Қазақстан Республикасының заңдары мен Парламент қаулыларын талқылауға және кейін дауыс беруге енгізу жөніндегі заңнамалық бастама құқында жүзеге асырылады. Парламент аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін заңдар шығарады, негізгі қағидаттар мен нормаларды белгілейді. Парламенттің жұмыс органдары тұрақты жұмыс істейтін сенат пен мәжілістің тұрақты комитеттерінің бірі - Қаржы және бюджет комитеті болып табылады. Комитетте заңнамалық актілер оларды парламенттің палаталарында дауысқа салуға енгізгенге дейін анықталады.
Қазақстан Респубдикасының Үкіметі - Министрлер кабинеті Республика Президенті белгілейтін тәртіппен Парламентке республикалық бюджетті және оның атқарылуы туралы жылдық есепті табыс етеді. Мұндай есепті Үкімет Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне де табыс етеді, қарыз алуды жүзеге асырады, мемлекттік қаржылық, валюталық және материалдық ресурстарды жасау және пайдалану кезінде заңдылықтың сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді, Қазақстан Республикасының заңдарына және Президенттің актілеріне сәйкес өзге өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Бұл органдар басқа функцияларды орындаумен бірге қаржыны басқарады, өйткені қаржылық проблемалар жөніндегі шешімдер қоғам дамуының бағдарламаларын әзірлеумен және іске асырумен байланысты басқа шаруашылық және саяси проблемалармен тығыз тоқайласады. Ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді бағдарламалар мен жоспарларды(болжамдарды) жүзеге асыру міндеті қаржылық қамтамасыз етуді, яғни нақтылы қаржылық ресурстарды іздестіруді қажет етеді. Сондықтан әлеуметтік-экономикалық проблемалар бойынша шешімдерді жасау үдерісінде салықтық емес түсімдер, трансферттер,қарыздық қаражаттар, басқа ақшалай көздер түрінде қаржы базасы анықталады.
Мемлекеттік қаржысын басқаруға өзінің функцияларының өзгешелігіне сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк белгілі бір түрде қатысады.
Ұлттық банк ақшалай-кредиттік саясатты жүргізгенде, ақша айналысын реттегенде, қаржылық ресурстарды басқарғанда қаржылық қатынастарға тікелей де, сонымен бірге жанама түрде де ықпал жасайды; ол Қаржы министрлігімен бірлесіп мемлекеттік валюталық-қаржылық қатынастарға, экономиканың қажеттіліктерін қаржыландыруға арналған сырттан қарыз алуға қатысады. Сондықтан Ұлттық банктің басқарушылық ықпалының тиімділігі мемлекеттің бірыңғай қаржылық-кредиттік саясатын жүргізгенде мемлекеттің қаржысы мен субъектілер қаржысының жай-күйінде көрініп білінеді.
Қазақстан Республикасының экономикалық және жемқорлық қылмыстылықпен күрес жөніндегі агенттігі (қаржы полициясы) әлеуметті құрылым болып табылады және қаржы службасы құрамына атаулы түрде кірмейді. Бұл Қазақстан Республикасы Президентіне бағынатын атқарушы орган, құрылымында облыстарда, Алматы және Астана қалаларында аумақтық органдары, аудан аралық бөлімдері бар. Агенттік (қаржы полициясы) органдары қаржылық операциялармен: ысыраптармен, мемлекет қаражаттармен ұрлаумен, бюджеттік ресурстарды мақсатсыз пайдаланумен, салықтар мен бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдерді төлемеу немесе кірістерді жасыру не кемітіп көрсету мақсатымен жасаумен, салу объектілерін немесе онымен байланысты объектілерді жасырып қалумен, салықтар мен басқа міндетті төлемдерді төлеуден жалтарынумен байланысты қылмыстық және құқықтық бұзушылықты анықтап, жолын кесу жөніндегі функцияларды орындайды.
Негізгі бөлім
2.1 Жалпы мемлекеттік қаржыны басқару
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес қаржы полициясының органдары анықтау, алдын ала тергеу және жедел іздестіру қызметін, салық төлеушілерге салықтық тексерулер жүргізуді, салықтық құқық бұзушылық фактілері бойынша қылмыстық істер қозғау туралы шешім қабылдауды жүзеге асыруға құқылы.
Қазақстан Республикасы индустрия және жаңа технология министрлігінің Инвестиция жөніндегі комитеті басым инвестициялық жобалар бойынша инвесторлардың ұсыныстарын қарайды, оларды сараптау, тиімділігін анықтау, салықтық және кедендік преференциялардың мөлшерлері, іске асыру ұсыныстары, контракттарды дайындау жөнінде басқа мүдделі ұйымдармен жұмысты үйлестіреді. Сөйтіп, инвестициялық жобалар қаржылық ілеспемен, оларды іске асыру, жүзеге асыруға бақылаумен қамтамасыз етіледі.
Қазақстан Республикасында қаржыны басқару негізінен бюджет жүйесін және салық жүйесін ұйымдастыру бағыттарында жүзеге асырылады.
Жалпы мемлекеттік қаржыны мемлекеттік уәкілетті органдар - Қаржы министрлігі мен Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі басқарады.
Бюджеттік, салықтық және кедендік саясатты қалыптастыру мен бюджеттік жоспарлау саласындағы функциялар мен өкілеттіктерді және басшылықты заңнамамен қарастырылған шектерде Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттарын әзірлеудің, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық және индикативтік жоспарларының, мемлекет қаржысын басқарудың, орта мерзімге арналған мемлекеттік бюджеттің болжамдық көрсеткіштерінің және тиісті қаржы жылына арналған мемлекеттік бюджеттің болжамдық көрсеткіштерінің және тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджеттің жобасын қалыптастырудың сала аралық үйлесуін жүзеге асыратын орталық атқарушы орган ретінде 210 жылғы наурызға дейін Қазақстан Республикасы экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі жүзеге асырып келді.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан ары жетілдіру туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес Зкономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі Қазақстан Республикасының Экономикалық даму және сауда министрлігі етіп қайта құру жолымен қайта ұйымдастырылды, оған стратегиялық жоспарлау мен өңірлік даму және сауда саласындағы функциялар мен өкілеттіктер жүктелінді.
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі туралы қағидаға сәйкес Министрлік басшылықты, сондай-ақ заңнамада көзделген шекте өзінің құзырына жатқызылған қызмет саласында сала аралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы болып табылады.
Министрліктің негізгі міндеттері мен функциялары мыналар болып табылады:
Салықтық, кедендік, бюджеттік саясатты жасау, бухгалтерлік есепті, мемлекет қаржысының бухгалтерлік есебі мен статистикасын атқару, жүргізу, республикалық бюджетті және өз құзыры шегінде жергілікті бюджеттерді, Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің есебі негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын атқару жөнінде бухгалтерлік есепке алуды, бюджеттік есепке алу мен бюджеттік есептемені атқару, жүргізі, салық және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдердің түсу, Мемлекеттің әлеуметтік сақтандыру қорына жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетакы жарналарын есептеудің, ұстау мен аударудың және әлеуметтук аударымдарды есептеу мен төлеудің толықтығы мен уақтылығын қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының салықтық саясатын іске асыруға қатысу, өз құзыры шегінде экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, үкіметтік және мемлекет кепілдендірген брышты және мемлекет алдындағы борышты басқару, ішкі қаржылық бақылау мен мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру, банкроттау рәсімдерінің жүргізілуін бақылау(банктер мен сақтық(қайта сақтандыру)ұйымдарын және жинақтаушы зейнетақы қорларын қоспағанда), бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептеме саласындағы қызметті реттеу, аудиторлық қызмет саласындағы реттеу және аудиторлық пен ккәсіби ұйымдардың қызметін бақылау, меншіктің мемлекеттің мониторингін жүргізу, заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында қаржы мониторингін жүзеге асыру, бюджеттің, бухгалтерлік есеп пен бюджеттік есепке алудың, қаржылық және бюджеттік есептеменің, аудиторлық қызметтің атқарылуы, мемлекеттің қаржылық активтерін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық қорында шоғырландырылатын материалдық емес активтерді қоспағанда, өзге мүлікті жинақтау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру, Қазақстан Республикасының салық саясатын іске асыруға қатысу;
негізгі бағыттарды әзірлеу және Қазақстан Республикасында бюджеттік жоспарлау жүйесін жетілдіру жөнінде жұмыстар жүргізу;
республикалық және жергілікті бюджеттерге түсетін түсімдерді болжау, кезекті қаржы жылына арналған республикалық бюджеттің, сондай-ақ немесе үш жылдық кезеңге арналған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің болжамдық көрсеткіштерін әзірлеу;
республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын талдау;
мемлекет қаржысын және мемлекеттік меншікті басқару сферасында мемлекеттік саясаттың мақсаттары мен басымдықтарын анықтауға қатысу;
қарыз алу лимиттерін, сондай-ақ айрықша маңызды жергілікті бюджеттік бағдарламалар бойынша шығыстардың ең аз мөлшерлерін жергілікті атқарушы органдарға жеткізу;
бірыңғай бюджеттік сыныптаманы және республикалық және жергілікті бюджеттер үшін қаржылық есептеменің бірыңғай нысанын әзірлеу және бекіту;
бюджеттік үдеріске әдіснамалық басшылық, бюджеттік бағдарламалау әдістерін және мемлекеттің шығыстарын функциялық талдау әдістемесін енгізу;
мемлекеттік қаржы және экономикалық ұйымдармен, донор-елдермен, рейтингтік агенттіктермен өзара іс-қимыл жөніндегі жұмысты үйлестіру;
Министрліктің құзырына кіретін бағыттар бойынша мемлекеттік және салалық (секторлық) бағдарламалар әзірлеу;
саясатты әзірлеу, жоспарлауды және мемлекеттік және мемлекет кепілдендірген қарыз алу және кредиттік саясат мониторингін жүзеге асыру;
жай-күйді жыл сайын бағалауды жүзеге асыру және алдағы 10 жылдық мерзісге арналған мемлекеттік және мемлекет кепілдендірген борыш пен қарыз алуды болжау;
республикалық бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру;
есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті жасау және оны Қазақстан Республикасының Үкіметіне, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және мемлекеттік қаржылық бақылау органдарына ұсыну, есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Парламентінде қарау кезінде бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің жұмысын үйлестіруді қамтамасыз ету.
Министрліктің негізгі міндеттерін және функцияларын жүзеге асыру үшін заңдарда белгіленген тәртіппен Қаржы министрлігіне үлкен құқықтар берілген.
Министрліктің мынадай ведомстволары бар: Қазынашылық комитеті, Кедендік бақылау комитеті, Қаржылық бақылау комитеті, Салық комитеті, Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті, Дәрменсіз борышкерлермен жұмыс комитеті, Қаржы мониторингі комитеті.
Қазіргі кезде Қаржы министрлігінің орталық аппаратында мынадай бірқатар департаменттер маңызды орын алады: Бюджеттік рәсімдер әдіснамасы; Заң службасы; Мемлекеттік органның бюджеттік қаражаттарын статистикалық дамыту және басқару; Бюджеттік жоспарлау және болжау; Бюджеттердің атқарылуын талдау, бағалау, мемлекеттік қаржының есептемесі мен статистикасы; Әлеуметтік, материалдық өндіріс, агроөнеркәсіптік кешен, табиғи ресурстары, құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы сферасында бюджеттік бағдарламаларды іске асыруды жоспарлау, атқарылуын талдау және бағалау; Жергілікті бюджеттердің атқарылуын талдау және бағалау және бағалау.
Департаменттер мен комитеттер өз кезегінде нақтылы функциялық міндеттерді орындайтын басқармалардан, ал олар бөлімдерден тұрады. Бөлімдер басқармалар орындайтын функцияларды нақтылайды. Министрліктің құрылымына сондай-ақ Мемлекеттік сатып алуды үйлестіру басқармасы және Ақпарат пен жұмылдыру жұмысын қорғау бөлімі бөлінген.
Қазыналық комитеті өз құзырыныфң шегінде мемлекеттік бюджеттің атқарылуы саласындағы іске асыру және бақылау-қадағалау функцияларын жүзеге асыратын Қаржы министрлігінің ведомствосы болып табылады.
Комитеттің негізгі міндеттері: республикалық бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру; жергілікті бюджеттерге, оның ішінде мемлекеттік мекемелердің шоттарына қызмет көрсету; Комитет органдарына бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мен мемлекеттік мекемелер ұсынатын құжаттардың қолданыстағы бюджет заңнамасына сәйкестігін бақылау болып табылады.
Қазынашылық комитетінің ұйымдық құрылымы Қаржы министрлігі құрамындағы Қазынашылықтың орталық аппаратынан және облыстар, қалалар бойынша оған бағынышты аумақтық бөлімшелерден тұрады.
Кедендік бақылау комитеті өз құзырының шегінде Қазақстан Республикасының кеден ісі саласындағы іске асыру және бақылау-қадағалау фуекцияларын жүзеге асыратын Қаржы министрлігінің ведомствосы болып табылады.
Комитеттің негізгі міндеттері: өз құзырының шегінде Қазақстан Республикасының егемендігін, ұлттық және экономикалық қауіпсіздігін, сондай-ақ адамның өмірі мен денсаулығын қорғау, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету; орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының кеден органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының кеден және өзге заңнамаларының сақталуын қамтамасыз ету; Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарына кедендік ресімдеуді және кедендік бақылауды жүзеге асыру; Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарына кедендік ресімдеуді және кедендік бақылауды жүзеге асыру; Қазақстан Республикасының кедендік саясатты іске асыруды қамтамасыз ету; Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету, сондай-ақ өз құзырының шегінде шетелдік мемлекеттердің кеден және өзге құзырлы органдарымен, халықаралық ұйымдармен кеден ісі мәселлерері бойынша ынтымақтастықты жүзеге асыру; халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру; сыртқы экономикалық және кеден ісі саласындағы өзге қызметке қатысушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау болып табылады.
Комитеттің заңи тұлғалар болып табылатын аумақтық органдары бар, оларға: облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша Кедендік бақылау департаменеттері, кедендер, Кинологиялық орталық және Орталық кеден зертханасы жатады.
Кедендік бақылау комитеті Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыыра отырып, сыртқы экономикалық қызметте, кедендік саясатын жүргізгенде, кеден службасының органдары арқылы мемлекеттің қаржылық ресустарының айтарлықтай үлесін құррайтын кедендік баждар мен төлемдерді төлетуді ұйымдастырады.
Қаржылық бақылау комитеті орталық атқарушы органның құзыры шегінде ішкі қаржылық бақылау мемлекеттік сатып алу, аудиторлық қызмет, бухгалтерлік есеппен қаржыдлық есептеме саласында іске асыру және бақылау функцияларын жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Қаржы Министірлігінің маңызды ведомстваларының бірі болып табылады.
Қаржылық бақылау комитеті бақылау саласындағы ұйымдық әдіснамалық және талдамалық жұмыстарды жүзеге асырады. Оның органдары ұлттық шаруашылықттың барлық салалары мен қызметтер сферасының мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдарына әлеуметтік сфера ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1.1 Мемлекеттің қаржысын басқару түсінігі
Негізгі бөлім
2.1.Жалпы мемлекеттік қаржыны басқару
2.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын басқару
2.3 Қаржыны басқарудың автоматтандырылған жүйесі
Қорытынды
Пайдалынылған әдебиеттер
Кіріспе
Мемлекеттің қаржысын басқару
Қаржыны басқару стратегиялық және оперативтік басқару болып ажыратылады. Стратегиялық басқаруды дәстүр бойынша мемлекеттік биліктің және басқарудың жоғары органдары - Парламент, Президент аппараты, Үкімет, Қаржы министрлігі, Экономикалық даму және сауда министрлігі жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Президентіне оның көптеген өкілеттіктерінің Парламентке өтуіне қарамастан көп жағдайда Президент аппараты арқылы қаржыны басқаруға үлкен өкілеттік берілген:
1) Республикалық бюджетті әзірлеу және оның атқарылуы туралы есеп беру тәртібін айқындайды;
2) Республикалық бюджеттік комиссияны құрады, ол туралы қағиданы бекітеді, оның құрамын айқындайды;
3) Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік төтенше бюджет енгізу туралы шешім қабылдайды және оны әзірлеу тәртібін айқындайды;
4) Президенттің Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының қаржылық-кредиттік және салықтық-бюджеттік саясаттарының негізгі бағыттары айқындалады;
5) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңес құрады және ол туралы қағиданы бекітеді; Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану тиімділігін арттыру жөнінде, сондай-ақ оны пайдаланудың көлемі мен бағыттары жөнінде шешімдер қабылдайды. Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану туралы есептерді бекітеді.
6) Қазақстан Республикасының төтенше немесе соғыс жағдайларында тиісті қаржы жылының бірінші тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын бекітеді және Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктердің жүзеге асырады.
Қаржыны жалпы басқару Қазақстан Республикасының заң шығару қызметін жүзеге асыратын елдің ең жоғарғы өкілді органы - Парламентке жүктелген.
Палаталардың бірлескен отырысында Парламент Үкімет пен Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерін бекітеді, республикалық бюджетті, сондай-ақ республикалық бюджетке өзгерістер мен толықтырулар енгізеді, бекітеді, салықтар мен алымдарды белгілейді және оларды алып тастайды, мемлекеттік қарыздар мен республиканың экономикалық және өзге көмек көрсетуі туралы мәселелерді шешеді.
Парламенттің құзырында қаржылық проблемаларды шешу заңнамалық актілерді - Қазақстан Республикасының заңдары мен Парламент қаулыларын талқылауға және кейін дауыс беруге енгізу жөніндегі заңнамалық бастама құқында жүзеге асырылады. Парламент аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін заңдар шығарады, негізгі қағидаттар мен нормаларды белгілейді. Парламенттің жұмыс органдары тұрақты жұмыс істейтін сенат пен мәжілістің тұрақты комитеттерінің бірі - Қаржы және бюджет комитеті болып табылады. Комитетте заңнамалық актілер оларды парламенттің палаталарында дауысқа салуға енгізгенге дейін анықталады.
Қазақстан Респубдикасының Үкіметі - Министрлер кабинеті Республика Президенті белгілейтін тәртіппен Парламентке республикалық бюджетті және оның атқарылуы туралы жылдық есепті табыс етеді. Мұндай есепті Үкімет Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне де табыс етеді, қарыз алуды жүзеге асырады, мемлекттік қаржылық, валюталық және материалдық ресурстарды жасау және пайдалану кезінде заңдылықтың сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді, Қазақстан Республикасының заңдарына және Президенттің актілеріне сәйкес өзге өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Бұл органдар басқа функцияларды орындаумен бірге қаржыны басқарады, өйткені қаржылық проблемалар жөніндегі шешімдер қоғам дамуының бағдарламаларын әзірлеумен және іске асырумен байланысты басқа шаруашылық және саяси проблемалармен тығыз тоқайласады. Ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді бағдарламалар мен жоспарларды(болжамдарды) жүзеге асыру міндеті қаржылық қамтамасыз етуді, яғни нақтылы қаржылық ресурстарды іздестіруді қажет етеді. Сондықтан әлеуметтік-экономикалық проблемалар бойынша шешімдерді жасау үдерісінде салықтық емес түсімдер, трансферттер,қарыздық қаражаттар, басқа ақшалай көздер түрінде қаржы базасы анықталады.
Мемлекеттік қаржысын басқаруға өзінің функцияларының өзгешелігіне сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк белгілі бір түрде қатысады.
Ұлттық банк ақшалай-кредиттік саясатты жүргізгенде, ақша айналысын реттегенде, қаржылық ресурстарды басқарғанда қаржылық қатынастарға тікелей де, сонымен бірге жанама түрде де ықпал жасайды; ол Қаржы министрлігімен бірлесіп мемлекеттік валюталық-қаржылық қатынастарға, экономиканың қажеттіліктерін қаржыландыруға арналған сырттан қарыз алуға қатысады. Сондықтан Ұлттық банктің басқарушылық ықпалының тиімділігі мемлекеттің бірыңғай қаржылық-кредиттік саясатын жүргізгенде мемлекеттің қаржысы мен субъектілер қаржысының жай-күйінде көрініп білінеді.
Қазақстан Республикасының экономикалық және жемқорлық қылмыстылықпен күрес жөніндегі агенттігі (қаржы полициясы) әлеуметті құрылым болып табылады және қаржы службасы құрамына атаулы түрде кірмейді. Бұл Қазақстан Республикасы Президентіне бағынатын атқарушы орган, құрылымында облыстарда, Алматы және Астана қалаларында аумақтық органдары, аудан аралық бөлімдері бар. Агенттік (қаржы полициясы) органдары қаржылық операциялармен: ысыраптармен, мемлекет қаражаттармен ұрлаумен, бюджеттік ресурстарды мақсатсыз пайдаланумен, салықтар мен бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдерді төлемеу немесе кірістерді жасыру не кемітіп көрсету мақсатымен жасаумен, салу объектілерін немесе онымен байланысты объектілерді жасырып қалумен, салықтар мен басқа міндетті төлемдерді төлеуден жалтарынумен байланысты қылмыстық және құқықтық бұзушылықты анықтап, жолын кесу жөніндегі функцияларды орындайды.
Негізгі бөлім
2.1 Жалпы мемлекеттік қаржыны басқару
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес қаржы полициясының органдары анықтау, алдын ала тергеу және жедел іздестіру қызметін, салық төлеушілерге салықтық тексерулер жүргізуді, салықтық құқық бұзушылық фактілері бойынша қылмыстық істер қозғау туралы шешім қабылдауды жүзеге асыруға құқылы.
Қазақстан Республикасы индустрия және жаңа технология министрлігінің Инвестиция жөніндегі комитеті басым инвестициялық жобалар бойынша инвесторлардың ұсыныстарын қарайды, оларды сараптау, тиімділігін анықтау, салықтық және кедендік преференциялардың мөлшерлері, іске асыру ұсыныстары, контракттарды дайындау жөнінде басқа мүдделі ұйымдармен жұмысты үйлестіреді. Сөйтіп, инвестициялық жобалар қаржылық ілеспемен, оларды іске асыру, жүзеге асыруға бақылаумен қамтамасыз етіледі.
Қазақстан Республикасында қаржыны басқару негізінен бюджет жүйесін және салық жүйесін ұйымдастыру бағыттарында жүзеге асырылады.
Жалпы мемлекеттік қаржыны мемлекеттік уәкілетті органдар - Қаржы министрлігі мен Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі басқарады.
Бюджеттік, салықтық және кедендік саясатты қалыптастыру мен бюджеттік жоспарлау саласындағы функциялар мен өкілеттіктерді және басшылықты заңнамамен қарастырылған шектерде Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттарын әзірлеудің, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық және индикативтік жоспарларының, мемлекет қаржысын басқарудың, орта мерзімге арналған мемлекеттік бюджеттің болжамдық көрсеткіштерінің және тиісті қаржы жылына арналған мемлекеттік бюджеттің болжамдық көрсеткіштерінің және тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджеттің жобасын қалыптастырудың сала аралық үйлесуін жүзеге асыратын орталық атқарушы орган ретінде 210 жылғы наурызға дейін Қазақстан Республикасы экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі жүзеге асырып келді.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан ары жетілдіру туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес Зкономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі Қазақстан Республикасының Экономикалық даму және сауда министрлігі етіп қайта құру жолымен қайта ұйымдастырылды, оған стратегиялық жоспарлау мен өңірлік даму және сауда саласындағы функциялар мен өкілеттіктер жүктелінді.
Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі туралы қағидаға сәйкес Министрлік басшылықты, сондай-ақ заңнамада көзделген шекте өзінің құзырына жатқызылған қызмет саласында сала аралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы болып табылады.
Министрліктің негізгі міндеттері мен функциялары мыналар болып табылады:
Салықтық, кедендік, бюджеттік саясатты жасау, бухгалтерлік есепті, мемлекет қаржысының бухгалтерлік есебі мен статистикасын атқару, жүргізу, республикалық бюджетті және өз құзыры шегінде жергілікті бюджеттерді, Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің есебі негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын атқару жөнінде бухгалтерлік есепке алуды, бюджеттік есепке алу мен бюджеттік есептемені атқару, жүргізі, салық және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдердің түсу, Мемлекеттің әлеуметтік сақтандыру қорына жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетакы жарналарын есептеудің, ұстау мен аударудың және әлеуметтук аударымдарды есептеу мен төлеудің толықтығы мен уақтылығын қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының салықтық саясатын іске асыруға қатысу, өз құзыры шегінде экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, үкіметтік және мемлекет кепілдендірген брышты және мемлекет алдындағы борышты басқару, ішкі қаржылық бақылау мен мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру, банкроттау рәсімдерінің жүргізілуін бақылау(банктер мен сақтық(қайта сақтандыру)ұйымдарын және жинақтаушы зейнетақы қорларын қоспағанда), бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептеме саласындағы қызметті реттеу, аудиторлық қызмет саласындағы реттеу және аудиторлық пен ккәсіби ұйымдардың қызметін бақылау, меншіктің мемлекеттің мониторингін жүргізу, заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында қаржы мониторингін жүзеге асыру, бюджеттің, бухгалтерлік есеп пен бюджеттік есепке алудың, қаржылық және бюджеттік есептеменің, аудиторлық қызметтің атқарылуы, мемлекеттің қаржылық активтерін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық қорында шоғырландырылатын материалдық емес активтерді қоспағанда, өзге мүлікті жинақтау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру, Қазақстан Республикасының салық саясатын іске асыруға қатысу;
негізгі бағыттарды әзірлеу және Қазақстан Республикасында бюджеттік жоспарлау жүйесін жетілдіру жөнінде жұмыстар жүргізу;
республикалық және жергілікті бюджеттерге түсетін түсімдерді болжау, кезекті қаржы жылына арналған республикалық бюджеттің, сондай-ақ немесе үш жылдық кезеңге арналған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің болжамдық көрсеткіштерін әзірлеу;
республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын талдау;
мемлекет қаржысын және мемлекеттік меншікті басқару сферасында мемлекеттік саясаттың мақсаттары мен басымдықтарын анықтауға қатысу;
қарыз алу лимиттерін, сондай-ақ айрықша маңызды жергілікті бюджеттік бағдарламалар бойынша шығыстардың ең аз мөлшерлерін жергілікті атқарушы органдарға жеткізу;
бірыңғай бюджеттік сыныптаманы және республикалық және жергілікті бюджеттер үшін қаржылық есептеменің бірыңғай нысанын әзірлеу және бекіту;
бюджеттік үдеріске әдіснамалық басшылық, бюджеттік бағдарламалау әдістерін және мемлекеттің шығыстарын функциялық талдау әдістемесін енгізу;
мемлекеттік қаржы және экономикалық ұйымдармен, донор-елдермен, рейтингтік агенттіктермен өзара іс-қимыл жөніндегі жұмысты үйлестіру;
Министрліктің құзырына кіретін бағыттар бойынша мемлекеттік және салалық (секторлық) бағдарламалар әзірлеу;
саясатты әзірлеу, жоспарлауды және мемлекеттік және мемлекет кепілдендірген қарыз алу және кредиттік саясат мониторингін жүзеге асыру;
жай-күйді жыл сайын бағалауды жүзеге асыру және алдағы 10 жылдық мерзісге арналған мемлекеттік және мемлекет кепілдендірген борыш пен қарыз алуды болжау;
республикалық бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру;
есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті жасау және оны Қазақстан Республикасының Үкіметіне, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға және мемлекеттік қаржылық бақылау органдарына ұсыну, есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Парламентінде қарау кезінде бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің жұмысын үйлестіруді қамтамасыз ету.
Министрліктің негізгі міндеттерін және функцияларын жүзеге асыру үшін заңдарда белгіленген тәртіппен Қаржы министрлігіне үлкен құқықтар берілген.
Министрліктің мынадай ведомстволары бар: Қазынашылық комитеті, Кедендік бақылау комитеті, Қаржылық бақылау комитеті, Салық комитеті, Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті, Дәрменсіз борышкерлермен жұмыс комитеті, Қаржы мониторингі комитеті.
Қазіргі кезде Қаржы министрлігінің орталық аппаратында мынадай бірқатар департаменттер маңызды орын алады: Бюджеттік рәсімдер әдіснамасы; Заң службасы; Мемлекеттік органның бюджеттік қаражаттарын статистикалық дамыту және басқару; Бюджеттік жоспарлау және болжау; Бюджеттердің атқарылуын талдау, бағалау, мемлекеттік қаржының есептемесі мен статистикасы; Әлеуметтік, материалдық өндіріс, агроөнеркәсіптік кешен, табиғи ресурстары, құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы сферасында бюджеттік бағдарламаларды іске асыруды жоспарлау, атқарылуын талдау және бағалау; Жергілікті бюджеттердің атқарылуын талдау және бағалау және бағалау.
Департаменттер мен комитеттер өз кезегінде нақтылы функциялық міндеттерді орындайтын басқармалардан, ал олар бөлімдерден тұрады. Бөлімдер басқармалар орындайтын функцияларды нақтылайды. Министрліктің құрылымына сондай-ақ Мемлекеттік сатып алуды үйлестіру басқармасы және Ақпарат пен жұмылдыру жұмысын қорғау бөлімі бөлінген.
Қазыналық комитеті өз құзырыныфң шегінде мемлекеттік бюджеттің атқарылуы саласындағы іске асыру және бақылау-қадағалау функцияларын жүзеге асыратын Қаржы министрлігінің ведомствосы болып табылады.
Комитеттің негізгі міндеттері: республикалық бюджеттің атқарылуын ұйымдастыру; жергілікті бюджеттерге, оның ішінде мемлекеттік мекемелердің шоттарына қызмет көрсету; Комитет органдарына бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мен мемлекеттік мекемелер ұсынатын құжаттардың қолданыстағы бюджет заңнамасына сәйкестігін бақылау болып табылады.
Қазынашылық комитетінің ұйымдық құрылымы Қаржы министрлігі құрамындағы Қазынашылықтың орталық аппаратынан және облыстар, қалалар бойынша оған бағынышты аумақтық бөлімшелерден тұрады.
Кедендік бақылау комитеті өз құзырының шегінде Қазақстан Республикасының кеден ісі саласындағы іске асыру және бақылау-қадағалау фуекцияларын жүзеге асыратын Қаржы министрлігінің ведомствосы болып табылады.
Комитеттің негізгі міндеттері: өз құзырының шегінде Қазақстан Республикасының егемендігін, ұлттық және экономикалық қауіпсіздігін, сондай-ақ адамның өмірі мен денсаулығын қорғау, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету; орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының кеден органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының кеден және өзге заңнамаларының сақталуын қамтамасыз ету; Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарына кедендік ресімдеуді және кедендік бақылауды жүзеге асыру; Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарына кедендік ресімдеуді және кедендік бақылауды жүзеге асыру; Қазақстан Республикасының кедендік саясатты іске асыруды қамтамасыз ету; Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету, сондай-ақ өз құзырының шегінде шетелдік мемлекеттердің кеден және өзге құзырлы органдарымен, халықаралық ұйымдармен кеден ісі мәселлерері бойынша ынтымақтастықты жүзеге асыру; халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру; сыртқы экономикалық және кеден ісі саласындағы өзге қызметке қатысушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау болып табылады.
Комитеттің заңи тұлғалар болып табылатын аумақтық органдары бар, оларға: облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша Кедендік бақылау департаменеттері, кедендер, Кинологиялық орталық және Орталық кеден зертханасы жатады.
Кедендік бақылау комитеті Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыыра отырып, сыртқы экономикалық қызметте, кедендік саясатын жүргізгенде, кеден службасының органдары арқылы мемлекеттің қаржылық ресустарының айтарлықтай үлесін құррайтын кедендік баждар мен төлемдерді төлетуді ұйымдастырады.
Қаржылық бақылау комитеті орталық атқарушы органның құзыры шегінде ішкі қаржылық бақылау мемлекеттік сатып алу, аудиторлық қызмет, бухгалтерлік есеппен қаржыдлық есептеме саласында іске асыру және бақылау функцияларын жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Қаржы Министірлігінің маңызды ведомстваларының бірі болып табылады.
Қаржылық бақылау комитеті бақылау саласындағы ұйымдық әдіснамалық және талдамалық жұмыстарды жүзеге асырады. Оның органдары ұлттық шаруашылықттың барлық салалары мен қызметтер сферасының мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдарына әлеуметтік сфера ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz