Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу тәртібі

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1. Әдебиетке шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2. Алматы облысы туралы жалпы мәліметтер (Іле,Қарасай ауданы) ... ... ...
2.1 Табиғи.климаттық жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1.1 Климаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1.2 Жер бедері мен геологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1.3 Су қорының жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3. Жер мониторингінің жалпы жағдайы ,түсінігі, мазмұны және міндеті..
3.1. Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу тәртібі ... ... ...
3.2 Ауыл шаруашылығы алқаптарының (жер) топырақ мониторингі ... ..
3.3 Қоршаған ортаның ластануы мониторингі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.4 Ауыл шаруашылығы топырақтың мониторингі ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.5 Табиғи мал азықтық алқаптарының өсімдіктер мониторингісі ... ... ...
3.6 Жер мониторингін ғылыми және технологиялық қамтамасыз ету. Дистанциондық мониторинг ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигоннында дер мониторингін жүргізу бойынша жұмыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5. Іле ауданы Боралдай поселкелік округі «Асар.С» ЖШС тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында жер мониторингін жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6. Қарасай ауданы Баганашыл поселкесі «Олжас» ЖШС тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында жер мониторингін жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7. Жер мониторингін жүргізуді экономикалық негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8. Еңбек қорғау және тіршілік әрекеті қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасында жер мониторингі Қазақстан Республикасы жер кодексі, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 19,09,03 ж №956 «Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу және оның деректерін пайдалану ережесін бекіту туралы» қаулысы, Қазақстан Республикасында жер мониторингінің ғылыми - әдістемелік нұсқауы 1993 жылы, Қазақстан Республикасы жер мониторингін оперативті жүргізу бойынша әдістемелік нұсқау 1995 жылы негізінде жүргізіледі.
Жердің сапалық жағдайына әсер ететін процестерді дамытуың сандық сипаттамасын сенімді қол жеттерлік алу үшін Республикамызды бақлаудың мемлекеттік территориалдық – зоналдық тармақ пунктері қалыптасты, ол стационарлық (СЭА) және жртылай стационарлық (ЖСЭА) экологиялық алаңдардан тұрады.
Стационарлық экологиялық алаңдардағы бақылау жердің сапасына агроөндірістік құндылығы. Сапасына әсер ететін топырақ параметрлеріндегі өзгерістермен жүргізіледі. Сонымен бірге антропогендік және табиғи факторлар: онда дефляция, су эрозиясы, топырақтың тұздануы және сортаңдану, токсиологиялық заттармен ластануы, топырақтың қара – шірік мөлшері, азот, азықтық қозғалыс элементтері, топырақтың су – физикалық және физико – химиялық қасиеттерінің дамуы процестерін зерттеулері. Бақылаудың мерзімділігі, бақыланатын көрсеткіштер динамикасына тәуелді. СЭА 3 жылда 1 рет,ЖСЭА 5 жылда 1 рет жүргізіледі.
Еліміздің әртүрлі табиғи аймақтарындағы 2005 ж 1 қаңтар жағдайында 382 стационарлық және жартылай стационарлық пунктер Республикамыздың жер қоры жағдайына бақылау жүргізіледі.
Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында жер мониторингі бойынша жұмыстар жалғастырылуда. Қоқыс тастайтын жер жақын маңдағы елді мекендер қоқыстарын тастауын азайтқан жоқ. Санитарлық –эпидемиологиялық жағдай әлі жақсарған жоқ жаңа жерлерді қамту есебінен полигонның солтүстік жағынан тұрмыстық қатты қалдықтар орналасқан жердің ауданы ұлғайған. Оңтүстік бөлігінде жерді қайта қалпына келтіру бойынша жұмыстар, барлық нормалар мен технолоияларды сақтамай жүргізілген. Жиналатын қалдықтар көлемі өскен. Құрылған мониторинг шеңберіндегі барлық жұмыс түрлері жұмыс істеп тұрған экологиялық

Қолданылған әдебиеттер

15. «Алматы» энциклопедиясы «Қазақ энциклопедиясы» бас редакциясы, Алматы, 1996ж.
16. Қ Р Ауыл шаруашылығы әрекеті нәтижесінде химиялық ластанған жерлерді анықтауға әдістемелік сілтеулер. Қ Р АШМ, Алматы, 1991
17. Г. В. Новиков, А.Я Дударев. Қазіргі қаладағы қоршаған ортаны санитарлық қорғау. Л. 1978ж.
18. М. Н.Строганова, М.Г. Агаркова. Қала топырағы: зерттеу тәжірбиесі және топтастыру (мысалда Москва қаласының оңтүстік - батыс бөлігі). Топырақтану.1992ж.
19. Ластанған және нашарланған жерлерді анықтауға әдістемелік ұсыныстар. Ресейжерком. АШМ. Р.Ф., Москва, 1995ж.
20. Алматы қаласы жер мониторингісін жүргізу әдістемелік нұсқаулар (уақытша).Алматы қаласы жер ресурстарын басқару жөніндегі комитеті, Алматы,2000ж.
21. Г.Е. Ларина, А.И.Обухов. Москва қаласы Ленин ауданындағы көгалдардағы топырақтың ауыр металдармен ластануы. Топырақтану.1996ж.
22. Д. А. Криволуцкий. «Қаладағы және қала маңындағы аумақтардағы биокөрсетулер» М.Ғылымы, 1993ж.
23. Ю.А. Израиль. Табиғи орта жағдайын бақылау және экологиял. М. Гидрометбаспасы, 2 толықтандырылған баспа, 1984ж.
24. Ю.А. Израиль. Мониторинг философиясы. Метериология және гидрология,1990ж.
25. З. Г. Залибеков.Топырақ жамылғысындағы антропогендік әсердің қарқындылығын зерттеу. Топырақтану 1982ж.
26. Л.А.Гришина, Г.Н. Копцик , Л.О. Моргун.Экологиялық мониторинг үшін топырақ зерттеулерін өткізу және ұйымдастыру. Москва университетінің баспасы, 1991ж.
27. Л.А.Гришина және басқалар.Атмосфералық ластанудың топырақтың қасиеттеріне әсері. ММУ баспасы, 1990ж.
28. Г. Л. Булаткин , Р. А. Матвеева. Егін шаруашылығындағы экологиялық қиыншылықтар. Москва, 1980ж.
В.Н. Башкин. Экосистемадағы ластайтын заттардың көбейіп кеткен
15. Қазақстан Республикасының жер қатынастарын реттеу жөніндегі нормативтік актілердің жинағы. Астана, 2003ж.
16. Қазақстан Республикасының жер кодексі. Астана 2003ж.
17. Баға көрсеткіші прейскурант цен. Алматы 2003 ж.

Пән: Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 118 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1. Әдебиетке
шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ..
2. Алматы облысы туралы жалпы мәліметтер (Іле,Қарасай ауданы) ... ... ...
2.1 Табиғи-климаттық
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..
2.1.1
Климаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
2.1.2 Жер бедері мен
геологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
..
2.1.3 Су қорының
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...
3. Жер мониторингінің жалпы жағдайы ,түсінігі, мазмұны және міндеті..
3.1. Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу тәртібі ... ... ...
3.2 Ауыл шаруашылығы алқаптарының (жер) топырақ мониторингі ... ..

3.3 Қоршаған ортаның ластануы
мониторингі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

3.4 Ауыл шаруашылығы топырақтың
мониторингі ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.5 Табиғи мал азықтық алқаптарының өсімдіктер
мониторингісі ... ... ...
3.6 Жер мониторингін ғылыми және технологиялық қамтамасыз ету.
Дистанциондық
мониторинг ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... .
4. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигоннында дер мониторингін жүргізу
бойынша
жұмыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ...

5. Іле ауданы Боралдай поселкелік округі Асар-С ЖШС тұрмыстық қатты
қалдықтар полигонында жер мониторингін
жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6. Қарасай ауданы Баганашыл поселкесі Олжас ЖШС тұрмыстық қатты қалдықтар
полигонында жер мониторингін
жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7. Жер мониторингін жүргізуді экономикалық
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8. Еңбек қорғау және тіршілік әрекеті
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасында жер мониторингі Қазақстан
Республикасы жер кодексі, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 19,09,03 ж
№956 Қазақстан Республикасында жер мониторингін жүргізу және оның
деректерін пайдалану ережесін бекіту туралы қаулысы, Қазақстан
Республикасында жер мониторингінің ғылыми - әдістемелік нұсқауы 1993
жылы, Қазақстан Республикасы жер мониторингін оперативті жүргізу
бойынша әдістемелік нұсқау 1995 жылы негізінде жүргізіледі.

Жердің сапалық жағдайына әсер ететін процестерді дамытуың сандық
сипаттамасын сенімді қол жеттерлік алу үшін Республикамызды
бақлаудың мемлекеттік территориалдық – зоналдық тармақ пунктері
қалыптасты, ол стационарлық (СЭА) және жртылай стационарлық (ЖСЭА)
экологиялық алаңдардан тұрады.
Стационарлық экологиялық алаңдардағы бақылау жердің
сапасына агроөндірістік құндылығы. Сапасына әсер ететін топырақ
параметрлеріндегі өзгерістермен жүргізіледі. Сонымен бірге
антропогендік және табиғи факторлар: онда дефляция, су эрозиясы,
топырақтың тұздануы және сортаңдану, токсиологиялық заттармен
ластануы, топырақтың қара – шірік мөлшері, азот, азықтық қозғалыс
элементтері, топырақтың су – физикалық және физико – химиялық
қасиеттерінің дамуы процестерін зерттеулері. Бақылаудың мерзімділігі,
бақыланатын көрсеткіштер динамикасына тәуелді. СЭА 3 жылда 1
рет,ЖСЭА 5 жылда 1 рет жүргізіледі.
Еліміздің әртүрлі табиғи аймақтарындағы 2005 ж 1 қаңтар жағдайында
382 стационарлық және жартылай стационарлық пунктер Республикамыздың
жер қоры жағдайына бақылау жүргізіледі.
Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында жер мониторингі бойынша жұмыстар
жалғастырылуда. Қоқыс тастайтын жер жақын маңдағы елді мекендер қоқыстарын
тастауын азайтқан жоқ. Санитарлық –эпидемиологиялық жағдай әлі жақсарған
жоқ жаңа жерлерді қамту есебінен полигонның солтүстік жағынан тұрмыстық
қатты қалдықтар орналасқан жердің ауданы ұлғайған. Оңтүстік бөлігінде жерді
қайта қалпына келтіру бойынша жұмыстар, барлық нормалар мен технолоияларды
сақтамай жүргізілген. Жиналатын қалдықтар көлемі өскен. Құрылған мониторинг
шеңберіндегі барлық жұмыс түрлері жұмыс істеп тұрған экологиялық
алаңшаларда жүргізіледі. Солтүстік –шығыс бағытта қосымша №3 бақылау
алаңшасы салған. Ол полигонның қоршаған ортаға әсер ету аймағын анықтау
мақсатында салынып отыр.

Бір тәжірибелік және екі бақылау алаңшаларында үлгілер алудың тәртібі
мен процедурасы қайталанды. Анықталатын ингредиенттердің құрамы өзгермей,
бұрынғы күйінде қалған. Химиялық анализдердің алынғане нәтижелері өңделіп,
алдыңғы деректермен және нормативтік көрсеткіштермен салыстырылады. Сол
арқылы топырақтың техногендік ластанушылармен ластану динамикасы
анықталады.

Полигондағы ахуалдың алдыңғы көрсеткіштермен және қорытындылармен
ластану дәрежесі мен сипаты бойынша салыстырғандағы жағдайы есепте толық
баяндалады және оған кестелік материалда қоса тіркеледі. Тұрмыстық қатты
қалдықтар полигонының қала мен қала маңындағы жерлерге кері әсерін ескере
отырып, келесі мониторингтің дайындалған схемасы бойынша жұмыстарды
жалғастыру қажет.

Осы жобада жер мониторинг жўмысын ќамтиды. Пайдалану маќсаты
ластанудыњ техногендік таралу љрісін айќындап жђне табиѓатты ќорѓау
шараларын љњдеу болып табылады. Жер мониторингініњ негізгі міндеті жердіњ
жай кџініњ љзгерістерініњ уаќытылы аныќтау, оларды баќылау, болжам жасау
жђне кері ђсері бар процесстерді болдырмау мен зардаптарын жою жљнінде
ўсыныстарды ђзірлеу. Алѓашќы аналитикалыќ талдау нђтижесі ќаладаѓы
экологиялыќ жаѓдайдыњ ќауіпті екенін кљрсетті. Ластану дењгейі туралы
маѓлўматтар ќаланы тџгел ќамтыѓан.

Осы мөлшердегі стационарлыќ экологиялыќ алаңдардың салынуы алдағы
уаќытта ќала аумағындағы топыраќтың наќты жай – күйін, оның ауыр
металлдармен және басќа техногендік заттармен ластану деңгейі туралы
аќпараттармен ќамтамасыз етеді. Осы жылдар аралыѓында экологиялыќ жағдайы
автокөлік санының, әр-түрлі завод – фабрикалардың көбейіп кету салдарынан
нашарлап кеткенін көріп отырмыз.

Стационарлыќ экологиялыќ алаңдардағы байќау нәтижесі аудандағы
табиғи ортаның ластануына көп көңіл бөлу керектігін көрсетеді.
Бўрынғы жобаларда табиғат және экологиялыќ ерекшеліктері
толыќтырылып жазылған. Экологиялыќ ќауіпсіздігіне аса ќауіп туғызатын
автокөлік. 2003 жылы кљшедегі көліктер саны 300 мың және жыл сайын көбеюде.
Айта кету керек ластанудың 80% автокөліктің үлесіне, ірі ЖЭО және
жергілікті ќазандыќтар үлесіне 12% және 8% өнеркәсіптік өндірістің үлесіне
келеді.
Жер мониторингінің даму перспективасы жер жағдайын байқауды
тереңдету және ұлғайту, кері әсері бар процесстерді айқындау, оны бағалау
және оның зардаптарын жою жөнінде ұсыныстар әзірлеу жұмыстарын өткізуді
болжайды.
1. Әдебиетке шолу
Жер мониторингі - болып жатқан өзгерістерді уақтылы анықтау ,
оларды бағала, одан әрі дамуын болжау және керіәсері бар процестерді
болдырмау мен оның зардаптарын жою жөнінде ұсыныстар әзірлеу
мақсатынд жүргізілетін жер қорының сапалық және мөлшерлік жай –
күйін базалық бастапқы, жедел мерзімді байқау жүйесін білдіреді.

Жер мониторингі қоршаған табиғи ортаның жай - күйі мониторингінің
құрамдас бөлігі және сонымен бір мезгілде басқада табиғи ортаға
мониторинг жүргізу үшін база болып табылады.

Халықаралық ғылыми - техникалық бағдарламаларға сәйкес
Қазақстан Республикасы
жердің ғаламдық мониторингі бойынша жұмыстарға
қатысуы мүмкін.
Жерге меншік нысандарына, жердің нысаналы мақсаты мен пайдалану
сипатына қарамастан Қазақстан Республикасының барлық жері жер
мониторингінің объектісі болып табылады.
Жер мониторингін жүргізу.

Жер мониторингін жүргізу ұйымдастыруды жер ресурстарын басқару
жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асырады.
Жер мониторингі бойынша мемлекетаралық және халықаралық
бағдарламаларды іске асыру Қазақстан Республикасының басқа
мемлекеттермен жасасқан келісімдері мен шарттарында айқындалатын
тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырылады.
Жер мониторингін жүргізу және оның деректерін пайдалану тәртібін
Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
Жер мониторингі мына жұмыстарды әзірлейді.
1. Жүйелі бақылауларды, іздестіруді, суретке түсіруді орындау.
2. Жердің жай – күйін талдау мен бағалауды жүргізу.
3. Жердің құнарлығына антропогенді әсер етуді реттеу жөніндегі
ұсыныстарды әзірлеу.
4. Белгілі бір уақыт кезеңінде жердің сапалық жай күйін болжау.
5. Жер туралы деректер жинағын ұйымдастыру.
Жер мониторингінің құрылымы жердің негізгі нысаналы мақсаты мен
аумақтық ауқымды айқындалады. Жер санатына сәйкес келе отырып жер
мониторингі мына жүйелерге бөлінеді.
1. Ауыл шаруашылық мақсатындағы жердің мониторингі.
2. Өнеркәсіп, көлік байланыс, қорғаныс және өзгеде ауыл
шаруашылығына жатпайтын жердің мониторингі
3. Елді – мекен жерлердің мониторингі.
4. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтағы жерлердің сауықтыру
мақсатындағы және тарихи, мәдени мақсатындағы жердің
мониторингі.
5. Орман қоры жерлердің мониторингі.
6. Су қоры жерлердің мониторингі.
7. Босалқы жерлердің мониторингі.

2. Алматы облысы туралы жалпы мәліметтер(Іле,Қарасай ауданы)
2.1.1 Климаты.
Алматы облысы кешенінен қала ландшафтысына негізгі әсер беретін
– климат, бедер, өсімдік және топырақ.
Алматы облысы аумағындағы қоршаған ортаға қауып тудыратың
климаттың өзгеруі және бұның негізгі себебі адамдардың антропогендік
әрекеті. Қаланы индустрияландырудың дамуы физико – геогафиялық және
табиғат климат ерекшеліктеріне экологиялық талаптарға жеткілікті
түрде көңіл бөлмегендіктен экологиялық тепе-теңдіктің бұзылуына
әкеліп соқты.
Климаттың метереологиялық режімі тек қана табиғат құбылысына
ғана емес, сонымен бірге басқа да көптеген аномалдық құбылыстарға
да байланысты.
Алматы облысы аумағы қарлы шыңды тауларға байланысты әр
түрлі климат жағдайына бөлінеді.
Жердің теңіз деңгейінен жоғарлығына байланысты табиғи тік
бағытты аймақтықтың білінуі климат жағдайының ауысуынан байқалады.
Биіктік таңбалардың өсуіне қарай ауаның ылғалдылығы, температуралық
режім ауысады, жауын – шашын мөлшері көбейеді.
Алматы облысы оңтүстік бөлігіне көп мөлшерлі жауын – шашын,
жеткілікті ылғалдылық, температуралық режімнің жылдық маусымдық
өзгерісінің аз болуы тән. Қаланың солтүстік бөлігіне жаз және қыс
мезгілдерінде температуралық режім оңтүстікке қарағанда қаталдау,
жауын - шашын мөлшері аздау және құрғақшылық жағдайы көптеу
климаттық көрсеткіштер тән. Табиғат аймағының әртүрлі климат
жағдайының анық көрінісін білуге әртүрлі биіктікте орналасқан жұмыс
істеп тұрған екі метеостанция бойынша көп жылдық мәліметтері
келтірілді.
Климат көрсеткіштерінің негізі бойынша келесі заңдылықтарды
көрсетуге болады. Жылдық орташа температура +8.7 градус. Ең жылы
шілде айының температурасы +23.3 градус. Ең суық қаңтар айының
температурасы –7.4 градус. Ауаның абсолюттік максимал температурасы +43
градус. Ауаның абсолюттік минималды температурасы максимал
температураға сәйкес +43 градус жылу,-38 градус суық.
Климат үшін температуралық инверсия тән қасиет, олай болса,
жердің биіктігіне қарай температура көтеріледі. Қыста тау етегінде
жазық жерге қарағанда едәуір жылы.
Жауған жауын-шашын мөлшері өте маңызды климат факторы болып
табылады. Орташа жылдық жауын-шашын мөлшері жазық жерлерде төмен,
616 мм-ді құрайды. Абсолюттік биіктіктің жоғарлауына қарай жауын –
шашын мөлшері 906 мм-ге дейін көбейеді. Жыл мерзімдеріндегі жыл
сайынғы жауған жауын – шашын мөлшері бір қалыпты болмауын ескере
отырып, осы есеп беру жұмысында 1 қаңтардан 31 тамызға дейінгі
кезеңдегі жауған жауын – шашын, түрі, тәулігіне,ай сайынғы жауған
мөлшерін толықтыратын мәліметтер келтірілген.
Топырақтың жоғарғы қабатында ауыр металдардың көп шоғырлануына
құрғақшылық кезеңі - сәуір, маусым, айлары өтте қатты әсер еттеді.
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығына биіктік шамалары да әсер етеді.
Қаланың жазық бөлігінде ең биік ылғалдылық шілде, тамыз айларында 44-
45% байқалады.
Тауларда жыл бойында ылғалдылықтың бөлінуі өзгеше: ең жоғарғы
ылғалдылық жаз кезінде 60-65%, ал төмен қыс айларында 52-55% болады.
Жыл бойындағы қатты жел (15м\сек-тан артық) болатын күн саны тауда
– 2, тау етегінде –9, жазықта – 15 күнді құрайды. Аспаптар жиі желсіз
жағдайды көрсетеді. Тауда жергілікті тау аңғары желі көп болады.
Жазықта алғашқы қатқақ 12 қазанда, соңғы 16 сәуірде болады. Аязсыз
кезеңнің ұзақтығы 178 күнді құрайды. Тауда алғашқы қатқақ 21
қарашада, соңғы 17 мамырда байқалады. Аязсыз кезеңнің ұзақтығы 125
күнді құрайды. Қар жамылғысының қалыңдығы аздау: солтүстікте ең үлкен
қалыңдықтың орташа 12 см, оңтүстікте және тау етегінде –28 см, тауда
– 68 см-ге тең. Қар жамылғысының пайда болуы Алматы облысында, Іле
ауданы бойынша 31 қазан, Қарасай ауданы бойынша 6 қазанға, ал кетуі
2 сәуір және 7 мамырға келеді. Қар жамылғысымен болатын күндер
саны Алматы облысы, Іле ауданы бойынша 111, Қарасай ауданы бойынша
173 күн.
Сонымен қатар климат үшін температуралық инверсия тән, бұл
аумақтағы климат жағдайының тереңдеп, тіктік ауа ауысуына кедергі
жасап, жер беті қабатына ластағыш заттардың үздіксіз жиналуына
әкеліп соғады. Бұл біздің Алматы облысы үшін тұмша түріндегі
айқындалуына тән құбылыс.
Алматы облысы жоғарғы жағында (оңтүстік бөлігінде) тау аңғары
желі осы аудандағы ауаның тазарып тұруына әсер етеді. Алматы
облысында солтүстік аумағы тау жүйелерінен алыс болғандықтан ауаның
өзін - өзі тазартуы зор әлуетімен сипатталады. Бұл жерде атмосфераның
өзін - өзі тазартуы тау жүйелерімен бұзылмаған орташа атмосфералық
айналымға байланысты ауа ағымдары арқылы жасалады.

НЕГІЗГІ КЛИМАТТЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР

МетеоМетеостанция І ІІ ІІІ
ролог
иялық
маѓлў
мат
Күн Жауын-шашын (мм) Жауын-шашын (мм) Жауын-шашын (мм)Жауын-шашын (мм)
мөлшері мөлшері мөлшері мөлшері
1 2 4 5 6
3
Мөлше
р
33 41 70 105

Жалғасы

Мамыр Маусым Тамыз
Шілде
КүнЖауын-шашын Жауын-шашын Жауын-шашын Жауын-шашын
(мм)мөлшері (мм)мөлшері (мм)мөлшері (мм)мөлшері
1 2 3 4 5 6 8 9
7
1 0, Аз 0,1 Аздаған Жауын-шашынсыз
1 да даған жа жауын Жауын-ш
жауын ашынсыз
2 Аздаған жауын Жауын-ш4,1Жауын
0, Жауын-шашынс ашынсыз
1 ыз
3 Жауын-шашынсы Жауын-шашынс 0,7Жауын-шашынсыз
з ыз Жауын-ш
ашынсыз
4 Жауын-шашынсы Жауын-шашынс 1,5 Нөсер жауын, қар
з ыз Жауын-ш
ашынсыз
5 0,3Жауын-шашынсы1,0 Жауын 2,2 Нөсер жауын, қар
з Жауын-ш
ашынсыз
6 11, Жауын 0,4 Аздаған Жауын-шашынсыз,
7 жауын Жауын-ш қар
ашынсыз
7 Жауын-шашынсы0,1 Жауын-шашынс Жауын-шашынсыз
з ыз Жауын-ш
ашынсыз
8 26, Нөсер жауын Жауын-шашынс 4,1Жауын
7 ыз Жауын-ш
ашынсыз
9 22,Нөсер жауын Жауын-шашынс 0,5Аздаған жауын
2 ыз Жауын-ш
ашынсыз
10 7,6Жауын Жауын-шашынс Жауын-ш Жауын-шашынсыз
ыз ашынсыз
11 Жауын-шашынсы0,1 Аздаған 0,1 Аздаған Жауын
з жауын жауын
12 2,9Жауын 4,7 Жауын Жауын-ш Жауын
ашынсыз
13 19,Жауын 0,1 Азѓана жауын Жауын-ш Жауын-шашынсыз
5 ашынсыз
14 2,4Жауын 0,1 Азғана 17,Жауын-шашынсыз
Жауын-шашынс жауын 1
ыз
15 Жауын-шашынсы Қар 8,4 Жауын Жауын-шашынсыз
з
16 Жауын-шашынсы0,1 Азғана қар 0,1 Азғана0,Азғана жауын
з жауын 1
17 0,9 Азғана жауын0,1 Жауын-шашынс8,0 жауын Азғана жауын
ыз
18 0,6 Азғана Жауын-шашынс Жауын-ш0,1Жауын-шашынсыз
жауын ыз ашынсыз
19 Жауын-шашынсы10,0 Жауын Жауын-ш Жауын-шашынсыз
з ашынсыз
20 0,5Азғана жауын-2,7 Жауын Жауын 1,9 Жауын шашынсыз
21 2,7 Жауын Жауын-шашынс Жауын-ш Жауын-шашынсыз
ыз ашынсыз
22 39,Өте қатты Жауын-шашынс Жауын-ш0,Азғана жауын
0 жауын ыз ашынсыз1
23 2,4Жауын 0,1 Азғана Жауын-ш Жауын-шашынсыз
жауын ашынсыз
24 3,5Жауын 12,9 Жауын 0,1 Азғана 0,6 Азғана жауын
жауын
25 5,7Жауын 0,4 Азғана жауын0,1 Азғана 0,Азғана жауын
найзаѓай жауын 1
26 1,1Жауын Жауын-шашынс0,1 Жауын
ыз Азғана
жауын
27 0,Азғана жауын Жауын-шашынс Жауын-ш29,Нөсер жауын
1 ыз ашынсыз8
28 Жауын-шашынсы0,1 Азғана жауын0,1 Азғана Жауын-шашынсыз
з жауын
29 0,2Жауын-шашынсы Жауын-шашынс Жауын-ш Жауын-шашынсыз
з ыз ашынсыз
30 Жауын-шашынсы Жауын-шашынс0,1 Азғана 0,8Азғана жауын
з ыз жауын
31 0,Азғана жауын Жауын-шашынс Жауын-ш
1 ыз ашынсыз
Бір айға 149,7
Жалпы түрі, мг\кг
Мырыш никель Мыс күкірт

220 80 132 160

0-5 16,16 5,40 5,20 Т.б.
1 рауалы рауалы рауалы
15,52 3,80 2,00 Т.б.
5-20 рауалы рауалы рауалы
10,72 7,00 8,40 Т.б.
2 0-5 рауалы рауалы рауалы

5-20 16,00 4,00 6,00 Т.б.
рауалы рауалы рауалы

3 0-5 16,00 5,40 4,40 Т.б.
рауалы рауалы рауалы

5-20 11,36 5,20 7,20 Т.б.
рауалы рауалы рауалы

Топырақты ластайтын химиялық заттар мөлшерінің тізімі.

3 кесте
Р\Н Үлгіні Химиялық заттың мөлшері
алу
тереңді
гі(см)

Жалпы түрі, мг\кг
Мырыш никель Мыс фосфор кобальт

23.0 4.0 3.0 200 5.0

0-5 3.20 0.50 0.10 2.96
1 рауалы рауалы рауалы рауалы ізі
3.00 0.30 0.08 0.61 6.0
5-20 рауалы рауалы рауалы рауалы төмен
2.80 0.60 0.18 3.57 2.0
2 0-5 рауалы рауалы рауалы рауалы рауалы
5-20 3.40 0.20 0.10 0.75 3.0
рауалы рауалы рауалы рауалы рауалы

3 0-5 3.40 0.40 0.20 3.44 4.0
рауалы рауалы рауалы рауалы рауалы

5-20 2.00 0.40 0.08 1.44 6.0
рауалы рауалы рауалы рауалы төмен

Тұрмыстық қатты қалдықтар Химиялық заттармен қарқынды ластанудың
көрсеткіші.

№ Заттардың Ластанудыњ (мгкг),сәйкес мөлшері.
аттары.
ПДК 1 2 3 4 5
мазмұныдеңгей деңгей деңгей деңгей деңгей
мүмкіндігтөмен орта жоғары өте
і. жоғары
1 Кадмии (барлық
құмды және 0,5 0,5 0,5-нен1,5-нен 2,5-нен10
топырақты жер 1,5 2,5 дейін10
Қыртысы дейін дейін
Сазды, балшықты 2 2 2-ден 6-нен 10-нен 40
6 дейін10 дейін 40
дейін
2 5 5 5-тен 50-ден 150-нен300
Кобальтың(жылдам 50 150 дейін300
дық түрлері) дейін дейін
3 Никель(басты 20 20 20-дан 35-тен 70-нен 120
түрлері) 35 70 дейін 120
Сазды балшықты дейін дейін
жері.
Никель (басты 80 80 460
тџрлері) 80-нен 140-нен 280нен
Сазды балшықты 140 280 460
жері дейін дейін дейін
4 Никель 4 4 4-тен 40-тан 120 ден 240
(жылжымалы 40 120 дейін240
түрі) дейін дейін
5 Нитраты 130 130 - - - -
6 Марганец 1500 1500 - - - -
(жылжымалы
түрі)
7 Мыс (басты 33 33 33-тен 120-дан 180-нен300
түрі) 120 180 дейін300
Сазды балшықты дейін дейін
жері.
Сазды балшықты 132 132 132-ден500-ден 720-ден1200
жері 500 720 дейін1200
дейін дейін
8 Мыс (жылжымалы 3 3 3-тен 30-дан 90-нан 180
түрі) 30 90 дейін 180
дейін дейін
9 Мобильден 10 10 10-нан 40-тан 100нен 200
(басты түрі) 40дейін100 дейін200
дейін
10 Мышяк (басты 2 2 2-ден 20-дан 30-дан 50
түрі) 20 30 дейін 50
дейін дейін
11 Ртуть (басты 2,1 2,1 2,1-ден3-тен 5-тен 10
түрі) 3 дейін5дейін 10
дейін
12 Қорғасын 32 32 32-ден 125-тен 250-тен600
(басты түрі) 125 250 600 йін
дейін дейін
13 Күкірт 160 160 - - - -
(басты тџрі)
14 Фосфор 200 200 - - - -
(жылжымалы
түрі)
Фосфор (басты 0,5 0,5 0,5-нен1-ден 2
түрі) 1дейін 2 дейін
15 Хром 6 6 6-дан 250-ден 500-ден800
(жылжымалы 250 500 800
түрі) дейін дейін дейін
16 Мырыш (басты55 55 55-тен 250-ден 750-ден1500
түрлері) 250 750 1500
Сазды балшықты дейін дейін дейін
жері.
Сазды балшықты 220 220 220-дан1000-нен 3000-не6000
жері 1000 3000 н
дейін дейін 6000
дейін
17 Мырыш (жылжымалы23 23 23- тен35- тен 60- тан115
түрі) 35 60 дейін 115
дейін дейін

6.Қарасай ауданы Баганашыл поселкесі Олжас ЖШС тұрмыстық қатты
қалдықтар полигонында жер мониторингін жүргізу.
Тұрмыстық қатты қалдықтар помпонындағы жердің экологиялық жағдайы

Топырақтың органикалық және органикалық емес химиялық заттармен ластануы
2003 жылы салынған, жұмыс істеп тұрған №1,2 алаңшаларда мониторинг бойынша
жұмыстар жалғастырылады. Үлгілер әзірленген схема арқылы алынды. Осы үш
алаңшада ауыр металлдардың құрамына жылжымалы түрі (цинк, никель, мыс,
кобальт, фосфор) бойынша және жалпы түрі (цинк, никель, мыс, күкірт)
бойынша үлгілер іріктеп алынды. Үлгілерді іріктепалу алдыңғы жылмен
салыстырғанда элементтердің жылжымалы түріне қайталанды. Химиялық
элементтердің жалпы түріне үлгілер алғаш рет алынды. Жылжымалы түрлері
бойынша анализдерді салыстыра келе, келесідей қорытынды жасауға болады:
цинк, никель, фофсфор 0-5 және 5-20 см тереңдікте орналасқан, өзінің құрамы
бойынша ластанудың былтырғы жылғыдай деңгейін көрсетті, яғни №1 алаңша –
сәйкесінше 11,36 және 12,96 мгкг, 4,20 және 5,80 мгкг, 6,20 және 1,6
мгкг, 1,4 және мгкг; Күкірт табылмаған. №2 алаңша – 13,28 және 5,76
мгкг,6,60 және 3,80 мгкг, 4,20 және 2,2 мгкг, 1,0 және 1,8 мгкг;Күкірт
анықталмаған. №1 алаңшада 0-5 см тереңдікте кобальттың іздері, 5-20 см
тереңдікте ластанудың төменгі деңгейі –6,0мгкг байқалған; №2 алаңшада
ластанудың мүмкінді деңгейі – 2,0 және 3,0мгкг;

Мырыштың, никельдің, мыстың жылжымалы түрінің құрамы бойынша ластанудың
мүмкінді деңгейі байқалады, ол сәйкесінше: №1 алаңшада – 11,36 және
12,96 мгкг, 5,20 және 4,20мгкг, 5,80 және 6,20 мгкг, №2 алаңшада –
0,09 және 0,02 мгкг, 3,80 және 0,50мгкг, 1,56 және 0,36 мгкг;

3 кесте

Топырақты
ластайтын химиялық заттар мөлшерінің тізімі.(мг\кг)

Р\Н Үлгіні Химиялық заттың мөлшері
алу
тереңдігі
(см)

Жалпы түрі, мг\кг
Мырыш Никель Мыс Фосфор Күкірт

220 80 132 2,0 160

1 0-5 11.30 5.20 5.80 1.6 т.б
рауалы рауалы рауалы рауалы

5-20 12.96 4.20 6.20 1.4 т.б.
рауалы рауалы рауалы рауалы

2 0-5 13.28 6.60 4.20 1.0 т.б.
рауалы рауалы рауалы рауалы

5-20 5.76 3.80 2.20 1.8 т.б.
рауалы рауалы рауалы рауалы

3 кесте
Топырақты ластайтын химиялық заттар мөлшерінің тізімі.(мг\кг)

Р\Н Үлгіні Химиялық заттың мөлшері
алу
тереңдігі
(см)

Жалпы түрі, мг\кг
Мырыш Никель Мыс Фосфор Кобальт

23,0 4,0 3,0 200 5,0

Ластану деңгейі

0-5

1
2,40 0,5 0,15 4,20 1,00
рауалы рауалы рауалы рауалы рауалы

5-20 2,00 0,6 0,19 0,61 7,00
рауалы рауалы рауалы рауалы төмен

0-5 3,80 0,5 0,09 1,56 7,00
рауалы рауалы рауалы рауалы төмен

2

5-20 0,50 0,70 0,02 0,36 5,00
рауалы рауалы рауалы рауалы төмен

Тұрмыстық қатты қалдықтар Химиялық заттармен қарқынды
ластанудың көрсеткіші.

№ Заттардың Ластанудыњ (мгкг),сәйкес мөлшері.
аттары.
ПДК 1 2 3 4 5
мазмұныдеңгей деңгей деңгей деңгей деңгей
мүмкіндігтөмен орта жоғары өте
і. жоғары
1 Кадмии (барлық
құмды және 0,5 0,5 0,5-нен1,5-нен 2,5-нен10
топырақты жер 1,5 2,5 дейін10
Қыртысы дейін дейін
Сазды, балшықты 2 2 2-ден 6-нен 10-нен 40
6 дейін10 дейін 40
дейін
2 5 5 5-тен 50-ден 150-нен300
Кобальтың(жылдам 50 150 дейін300
дық түрлері) дейін дейін
3 Никель(басты 20 20 20-дан 35-тен 70-нен 120
түрлері) 35 70 дейін 120
Сазды балшықты дейін дейін
жері.
Никель (басты 80 80 460
тџрлері) 80-нен 140-нен 280нен
Сазды балшықты 140 280 460
жері дейін дейін дейін
4 Никель 4 4 4-тен 40-тан 120 ден 240
(жылжымалы 40 120 дейін240
түрі) дейін дейін
5 Нитраты 130 130 - - - -
6 Марганец 1500 1500 - - - -
(жылжымалы
түрі)
7 Мыс (басты 33 33 33-тен 120-дан 180-нен300
түрі) 120 180 дейін300
Сазды балшықты дейін дейін
жері.
Сазды балшықты 132 132 132-ден500-ден 720-ден1200
жері 500 720 дейін1200
дейін дейін
8 Мыс (жылжымалы 3 3 3-тен 30-дан 90-нан 180
түрі) 30 90 дейін 180
дейін дейін
9 Мобильден 10 10 10-нан 40-тан 100нен 200
(басты түрі) 40дейін100 дейін200
дейін
10 Мышяк (басты 2 2 2-ден 20-дан 30-дан 50
түрі) 20 30 дейін 50
дейін дейін
11 Ртуть (басты 2,1 2,1 2,1-ден3-тен 5-тен 10
түрі) 3 дейін5дейін 10
дейін
12 Қорғасын 32 32 32-ден 125-тен 250-тен600
(басты түрі) 125 250 600 йін
дейін дейін
13 Күкірт 160 160 - - - -
(басты тџрі)
14 Фосфор 200 200 - - - -
(жылжымалы
түрі)
Фосфор (басты 0,5 0,5 0,5-нен1-ден 2
түрі) 1дейін 2 дейін
15 Хром 6 6 6-дан 250-ден 500-ден800
(жылжымалы 250 500 800
түрі) дейін дейін дейін
16 Мырыш (басты55 55 55-тен 250-ден 750-ден1500
түрлері) 250 750 1500
Сазды балшықты дейін дейін дейін
жері.
Сазды балшықты 220 220 220-дан1000-нен 3000-не6000
жері 1000 3000 н
дейін дейін 6000
дейін
17 Мырыш (жылжымалы23 23 23- тен35- тен 60- тан115
түрі) 35 60 дейін 115
дейін дейін

7. Жер мониторингін жүргізуді экономикалық негіздеу.
Жұмыс сипаты:
1. Дайындық жұмыстары: Алматы қаласындағы жер мониторингі тақырыбы
бойынша жұмыс бағдарламасын әзірлеу, жер жағдайы туралы ақпарат
жинауды жүргізу, сулы топырақ, өсімдік анықтамалықтары мен љзге де
қосымша деректер; орналасқан жерге алдын-ала шығу; топырақ құрамын
сипаттайтын, бақылауға алынған ингриедиенттердің нақты құрамын
сараптау.
2. Далалық жұмыстар: стационарлық экологиялық алаңдар салу;
координаттық шартты жүйесі бойынша тіркеу; жергілікті жердегі
экологиялық жағдайды жан-жақты сипаттауды жүргізу; Іріктеу тереңдігі
бойынша 0-5 және 5-20см нүктелерді сипаттау; оларды зертханаларға
өткізу.
3. Зертханалық жұмыстар: Топырақтың ауыр металдармен және өзге де
химиялық ластаулармен ластануын анықтау.
4. Камералдық жұмыстар: стационарлық-экологиялық алаңдарды бақылау
қорытындыларын сараптау, топырақтың ауыр металлдармен және өзге де
химиялық ластаушылармен ластану динамикасын анықтау; ластану деңгейін
бағалау; топырақтың ластану динамикасы бойынша материалдар жинау;
Алматы қаласының жер мониторингі есебін құрастыру, жұмыстарды
дайындау.
Топырақ қимасына енгізу бойынша жер мониторингі (жұмыс ақысы норма бойынша
– 1030 теңгесағатына)

Реттік Жұмыстың атауы Уақыт нормасы
№ адамсағат
1 2 3
I Дайындық жұмыстары 0.88
1 Объект орналасқан жерге алдын-ала беру 2
2 Табиғи-климаттық және топырақ 4
сипаттамасы үшін қажетті мәліметтерді
іріктеу мен зерттеу
3 Жоспарлау негізінде, түсірім масштабын 1.4
жер учаскесінің шекарасын, топырақ
қималарын және стационарлық-экологиялық
алаңдарды анықтау мен орналастыру
4 Топырақ құрамын сипаттайтын, бақылаудағы 1.4
ингридиенттердің нақты құрамын іріктеу
II Далалық жұмыстар 3
1 Учаске шекарасын анықтау, топырақ қимасы 3
мен стационарлық-экологиялық алаңдар
жүйесін енгізу
А) Жағдайларды кеңінен сипаттауға жататын
уақытпен қоса, координаттық шартты жүйе
бойынша үйлестіру, табиғи өсімдіктердің
жағдайы, экологиялық сипаттама
Б) Қималарды қазу, оны топырақ горизонты
бойынша сипаттау және үлгілерді іріктеу
III Зертханалық жұмыстар құрамы бойынша
бір-бір анализдің құны
қарашірік 172х3
азот үйіндісі 714х3
фосфор үйіндісі 301х2
жылжымалы фосфор 120.4х4
жылжымалы калий 55.9х2
РН 98.9х4
карбонаттар 124.7х4
механикалық құрам 860х4
IV Камералдық жұмыстар 12
топырақтық мәліметтерді іріктеу және 4
талдау
Картографиялық материялдарды дайындау 8
Қорытындыларды, нәтижелерді мәтінмен
жазу. Жер мониторингі бойынша барлық
топырақтық мәліметтерді паспортқа енгізу
V Материялдарды дайындау және тапсыру 8

Стационарлық-экологиялық алаңдарды(СЭА) салу бойынша жер мониторингі

РеттЖұмыс түрлері Уақыт Ќүн есебі Жұмыс
ік шығыны калькуляцияға құны,
№ ай.тех сәйкес теңге
1 2 3 4
1 Дайындық жұмыстарын 0.1 Жетекші
жүргізу: маман
Жер мониторингі 0,1х65867 6587
полигондағы Тұрмыстық Маман
қатты қалдықтар 0.1х54642 5464
тақырыбына дамыту
жұмыстарының жоспарын
құру. Жер асты сулары,
өсімдіктері, климат
анықтамасы және де басқа
қосымша бұлақтардың
жердің жағдайы туралы
хабар жинау.
2 Далақ жұмыстар:
1 ... ... ... статционарлық 0.02 Бөлімнің бастығы
экологиялық алаңдар(СЭА); 0.02х61694 1234
2 Координатты шартты жүйеге0.02 Жетекші маман
байланыстыру; 0.02х65867 1317
3 Экологиялық жағдайға анық 0.02 Маман
мәлімет жасау; 0.02х54642 1093
4 Іріктеу нүктелерінің Жүргізуші
тереңдігін 0-5 және 5-20 0,02х84278 1686
см сипаттау;
5 Байқау іріктеуі 0.02 Жұмысшы
0.02х43875 878
6 Байқау іріктеуін химиялық
талдау үшін зертханаға
өткізу.
3 Зертханалық жұмыстар 1х10х17х1571 85000
4 Камералдық жұмыстар Бөлім бастығы
0,02х61694 1234
1.СЭА өңдеу нәтижесін 0.02 Жетекші маман 1317
қадағалау; 0,02х65867
2.Жер қатынасының ауыр 0.02 Маман
металдармен ластану 0.02х54642 1093
динамикасын қадағалау;
3.Ластануына қарай баға 0,02
беру;
4. Картографиялық өнімдерді
жасау, динамикадағы
графикалық мағлұмат, жер
қыртысының ауыр
металдармен ластануы;
5. Жұмысты өңдеу; 0,04 720
Басу;
мәтінге түзетулер
енгшізу;
Мағлұматты мұқабалату:
Көбейту;
6 Соңы: 107623
ҚҚС-15%
Барлығы 5 СЭА 14037.8

Осы кесте стационарлық-экологиялық алаңды ұйымдастыруға
кеткен шығын анықталады.Оның ішіне кіретіндер: амортизациялық шығындар,
транспорт шығындары, құрылыс жалдауға кеткен шығындар, әлеуметтік салық
және тағы басқа шығындар қаралып, оларға мемлекеттік норма берілген. Мысалы
техникада – 21 күн бар.

Қаржылық қамтамасыздығы.

Жер мониторингін жүргізуде қаржыландыру жұмыстары жетліксіз көлемде
жүргізіледі. Соның әсерінен аумақтық зоналық тармақтық, мерзімдік
бақылаудың бұзылуы және басқа джа қажетті жұмыстардың толық
орындалуына кедергі жасайды. Жер мониторингін қаржыландыру
мемлекеттік қаражаттың есебінен соның ішінде мына жылдар бойынша:

1995ж – 5,6 млн. тг.

2000ж – 8,9 млн. тг.

2001ж – 2,3 млн. тг.

2002 ж – 8,0 млн. тг.

2003 ж –13,9 млн. тг.

2004 ж - 16,6 млн. тг.

2004 жыл қаржыландыру 16,6 млн. тг қаржы есебінде Жамбыл, Атырау,
Оңтүстік Қазақстан және Алматы, Астана қалаларына тек жер
мониторингін жүргізу ғана беріледі.

Жер қатынастарын жүзеге асыруды қамтамасыз ету жөніндегі іс
шараларды қаржыландыру.
Облыстардың, астананың және республикалық маңызы бар қалалардың
шекарасын белгілей кезінде жүргізілетін жерге орналастыру, жер
кадастрымен жер мониторингін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.