Балалар бақшасындағы жер учаскесінің маңызы
Мазмұны
Кіріспе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
І тарау. Балабақшадағы жер учаскесі. . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру. . . . . . . . . . .
1.2. Учаскені көгалдандыру. . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Жер учаскесіндегі бақша, бау . бақша, гүлбақшаның маңызы . . . .
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Практикалық бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Пайдаланылған әдебиеттер . . .
Кіріспе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
І тарау. Балабақшадағы жер учаскесі. . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру. . . . . . . . . . .
1.2. Учаскені көгалдандыру. . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Жер учаскесіндегі бақша, бау . бақша, гүлбақшаның маңызы . . . .
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Практикалық бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Пайдаланылған әдебиеттер . . .
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Балалар бақшасының жер учаскесі, әсіресе қалалық жағдайларда, бұл – ойындардың, серуендер мен сабақтардың орны. Күзде, қыста және көктемде балалар күннің көп уақытын учаскеде өткізеді, егер саяжайға (дачаға) кетпесе күні бой болады. Осындай ойын кездерінде балалардың сезіну қабілеті арта түседі.
Гүлбақшада, бақта, бау-бақшада жұмыс істей жүріп балалар колективті түрде еңбек етуге бейімделеді, еңбекке дағдыланады, олар еңбекті сүюге, құрметтеуге және тапсырылған іске жауапкершілікпен қарауға тәрбиеленеді. Учаскеде балаларды табиғаттың маусымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің өсіп жетілуін сымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің өсіп жетілуін және жануарлардың қылықтарын біраз бақылауды ұйымдастырады. Осының бәрі балалардың дүние танымын, едәуір кеңейтіп, өздерін қоршаған өмір туралы білімдерімен байытады, оларды табиғатқа аялай қарауға және ондағы сұлулықты көре білуге тәрбиелейді.
Дұрыс ұйымдастырылған және жақсы көгалдандырылған учаске – балалар бақшаларындағы оқу тәрбие міндеттерін іске асырудағы ең қажетті база болып табылады.
Жер учаскесі көгалдандырылуы және балалар ондағы өсімдіктерді өсіруге, оларды бақылауға күнбе күн қатыса алатындай болып ұйымдастырылуы тиіс. Сондықтан әр жастағы балалар топтарының гүлдік, декоративтік, жемістік, жидектік және овощтық өсімдіктер, сондай – ақ балалар ойнай алатындай шөп те болуы керек. Балалар бақшасының топырақты алаңы жеткілікті болған жағдайда, естияр, ересек топтардың балалары үшін гүлбақша, бау-бақша және бақ ұйымдастырылады.
Көгалдандыруға кіріспей тұрып учаскені қоқыстардан және тастардан тазартып алу керек, оны өлшеп, балалар бақшасының барлық топтары үшін оған өсімдіктерді орналастыру жоспарын жасау керек.
Учаскені әдетте дуалмен қоршайды. Аумақты ағаштар немесе 1 – 3 қатар етіп бұталар отырғызып, өсімдіктермен қоршаған жақсы. Бұл – учаскені көріктендіреді және желден, шаң мен түтіннен қорғайтын болады. Ағаштар мен бұталарды отырғызып, әр жас топтарының учаскесін бөлуге болады.
Тақырыптың өзектілігі:
Балалар бақшасының жер учаскесі, әсіресе қалалық жағдайларда, бұл – ойындардың, серуендер мен сабақтардың орны. Күзде, қыста және көктемде балалар күннің көп уақытын учаскеде өткізеді, егер саяжайға (дачаға) кетпесе күні бой болады. Осындай ойын кездерінде балалардың сезіну қабілеті арта түседі.
Гүлбақшада, бақта, бау-бақшада жұмыс істей жүріп балалар колективті түрде еңбек етуге бейімделеді, еңбекке дағдыланады, олар еңбекті сүюге, құрметтеуге және тапсырылған іске жауапкершілікпен қарауға тәрбиеленеді. Учаскеде балаларды табиғаттың маусымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің өсіп жетілуін сымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің өсіп жетілуін және жануарлардың қылықтарын біраз бақылауды ұйымдастырады. Осының бәрі балалардың дүние танымын, едәуір кеңейтіп, өздерін қоршаған өмір туралы білімдерімен байытады, оларды табиғатқа аялай қарауға және ондағы сұлулықты көре білуге тәрбиелейді.
Дұрыс ұйымдастырылған және жақсы көгалдандырылған учаске – балалар бақшаларындағы оқу тәрбие міндеттерін іске асырудағы ең қажетті база болып табылады.
Жер учаскесі көгалдандырылуы және балалар ондағы өсімдіктерді өсіруге, оларды бақылауға күнбе күн қатыса алатындай болып ұйымдастырылуы тиіс. Сондықтан әр жастағы балалар топтарының гүлдік, декоративтік, жемістік, жидектік және овощтық өсімдіктер, сондай – ақ балалар ойнай алатындай шөп те болуы керек. Балалар бақшасының топырақты алаңы жеткілікті болған жағдайда, естияр, ересек топтардың балалары үшін гүлбақша, бау-бақша және бақ ұйымдастырылады.
Көгалдандыруға кіріспей тұрып учаскені қоқыстардан және тастардан тазартып алу керек, оны өлшеп, балалар бақшасының барлық топтары үшін оған өсімдіктерді орналастыру жоспарын жасау керек.
Учаскені әдетте дуалмен қоршайды. Аумақты ағаштар немесе 1 – 3 қатар етіп бұталар отырғызып, өсімдіктермен қоршаған жақсы. Бұл – учаскені көріктендіреді және желден, шаң мен түтіннен қорғайтын болады. Ағаштар мен бұталарды отырғызып, әр жас топтарының учаскесін бөлуге болады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Жарықбаев Қ., Психология . А: «Білім» 1993.
2. Бала психологиясының ерекшеліктері //Ұлағат /2002., мамыр-маусым. №3.
3. Сәби жастағы баланың тілін дамыту проблемалары Қазақстан мектебі / 2004., ақпан.№5.
4. Егемен Қазақстан / 2003., қыркүйек. №17.
5. Жарықбаев Қ. Ұстаздық еткен жалықпас (Психология очерктері)»Мектеп», 1987.
6. Тәжібаев Т.., Балаубаев С. Психология (оқулық). А: «Мектеп», 1966.
7. Тәжібаев Т. // Жалпы психология/ Алматы – 1993
1. Жарықбаев Қ., Психология . А: «Білім» 1993.
2. Бала психологиясының ерекшеліктері //Ұлағат /2002., мамыр-маусым. №3.
3. Сәби жастағы баланың тілін дамыту проблемалары Қазақстан мектебі / 2004., ақпан.№5.
4. Егемен Қазақстан / 2003., қыркүйек. №17.
5. Жарықбаев Қ. Ұстаздық еткен жалықпас (Психология очерктері)»Мектеп», 1987.
6. Тәжібаев Т.., Балаубаев С. Психология (оқулық). А: «Мектеп», 1966.
7. Тәжібаев Т. // Жалпы психология/ Алматы – 1993
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Абай атындағы Жамбыл Гуманитарлық колледжі
Педагогика және
психология ПЦК-сы
сырттай бөлім
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Балалар бақшасындағы жер учаскесінің маңызы.
Орындаған: сырттай бөлімнің 3 курс 4 топ білімгері Нарымбетова Дана
Ғылыми жетекшісі: Жаманбаева Мейрамкүл
Тараз – 2013ж
Мазмұны
Кіріспе. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _
І тарау. Балабақшадағы жер учаскесі. _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
1. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру. _ _ _ _ _ _ _
_ _ _
2. Учаскені көгалдандыру. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
3. Жер учаскесіндегі бақша, бау - бақша, гүлбақшаның маңызы _ _ _
_
Қорытынды _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
Практикалық бөлім _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
Пайдаланылған әдебиеттер _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Балалар бақшасының жер учаскесі, әсіресе қалалық жағдайларда, бұл
– ойындардың, серуендер мен сабақтардың орны. Күзде, қыста және көктемде
балалар күннің көп уақытын учаскеде өткізеді, егер саяжайға (дачаға)
кетпесе күні бой болады. Осындай ойын кездерінде балалардың сезіну қабілеті
арта түседі.
Гүлбақшада, бақта, бау-бақшада жұмыс істей жүріп балалар колективті
түрде еңбек етуге бейімделеді, еңбекке дағдыланады, олар еңбекті сүюге,
құрметтеуге және тапсырылған іске жауапкершілікпен қарауға тәрбиеленеді.
Учаскеде балаларды табиғаттың маусымдық құбылыстармен таныстырады,
өсімдіктердің өсіп жетілуін сымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің
өсіп жетілуін және жануарлардың қылықтарын біраз бақылауды ұйымдастырады.
Осының бәрі балалардың дүние танымын, едәуір кеңейтіп, өздерін қоршаған
өмір туралы білімдерімен байытады, оларды табиғатқа аялай қарауға және
ондағы сұлулықты көре білуге тәрбиелейді.
Дұрыс ұйымдастырылған және жақсы көгалдандырылған учаске – балалар
бақшаларындағы оқу тәрбие міндеттерін іске асырудағы ең қажетті база болып
табылады.
Жер учаскесі көгалдандырылуы және балалар ондағы өсімдіктерді
өсіруге, оларды бақылауға күнбе күн қатыса алатындай болып ұйымдастырылуы
тиіс. Сондықтан әр жастағы балалар топтарының гүлдік, декоративтік,
жемістік, жидектік және овощтық өсімдіктер, сондай – ақ балалар ойнай
алатындай шөп те болуы керек. Балалар бақшасының топырақты алаңы жеткілікті
болған жағдайда, естияр, ересек топтардың балалары үшін гүлбақша, бау-бақша
және бақ ұйымдастырылады.
Көгалдандыруға кіріспей тұрып учаскені қоқыстардан және тастардан
тазартып алу керек, оны өлшеп, балалар бақшасының барлық топтары үшін оған
өсімдіктерді орналастыру жоспарын жасау керек.
Учаскені әдетте дуалмен қоршайды. Аумақты ағаштар немесе 1 – 3 қатар
етіп бұталар отырғызып, өсімдіктермен қоршаған жақсы. Бұл – учаскені
көріктендіреді және желден, шаң мен түтіннен қорғайтын болады. Ағаштар мен
бұталарды отырғызып, әр жас топтарының учаскесін бөлуге болады.
Ағаштар мен бұталарды өсіру үшін бірнеше жыл керек. Сондай-ақ жақсы
шөп ұстағышты өсіру де біраз мерзімді қажет етеді. Учаскеден ағаштар мен
бұталарды тек олар балалар бақшасы үйіне көлеңкесін түсірген жағдайда,
дымқылдандырып немесе қандай да бір ауруға шалдыққанда ғана тастауға
болады.
Күркелердің, көлеңке түсіргіштердің және басқа құрылыстардың маңына
шырмауық секілді өсімдік тұқымын себеді.
Балабақша дақылдары үшін ашық, солтүстік жағынан құрылыстармен,
дуалмен немесе жазық орынға, су жиналмайтын жерге отырғызады.
Учаскедегі жол балалар өсімдіктерді басып жанышпайтындай кең болуы
тиіс. Гүлбақшадағы клумбалардың және бақшадағы жидектердің ара қашықтығын
50-60 см етіп жасайды.
Жер учаскесінде ұсақ жануарларын (үй қояндары, тауықтар) асырайтын
орындар және ұшып келетін құстарды бақылау үшін жем салынған ыдыстар бар
құстардың үйшіктері мен алаңшалары болуы тиіс.
Зерттеу мақсаты:
1. Балалардың балалар бақшасының жер учаскесі жөнінде түсініктерін
қалыптастыру.
Зерттеу міндеттері:
1. Балалардың балалар бақшасының жер учаскесі жөнінде білімдерін
нақтылау.
2. Балалар бақшасының жер учаскесінде болатын бақша, бау-бақша,
гүлбақша жөнінде білімдерін қалыптастыру.
3. Жер учаскесінде өсетін көкөністерді күтуге үйрету.
І тарау. Балабақшадағы жер учаскесі.
1. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру.
Балалар бақшасының жер учаскесі, әсіресе қалалық жағдайларда, бұл
– ойындардың, серуендер мен сабақтардың орны. Күзде, қыста және көктемде
балалар күннің көп уақытын учаскеде өткізеді, егер саяжайға (дачаға)
кетпесе күні бой болады. Осындай ойын кездерінде балалардың сезіну қабілеті
арта түседі.
Гүлбақшада, бақта, бау-бақшада жұмыс істей жүріп балалар колективті
түрде еңбек етуге бейімделеді, еңбекке дағдыланады, олар еңбекті сүюге,
құрметтеуге және тапсырылған іске жауапкершілікпен қарауға тәрбиеленеді.
Учаскеде балаларды табиғаттың маусымдық құбылыстармен таныстырады,
өсімдіктердің өсіп жетілуін сымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің
өсіп жетілуін және жануарлардың қылықтарын біраз бақылауды ұйымдастырады.
Осының бәрі балалардың дүние танымын, едәуір кеңейтіп, өздерін қоршаған
өмір туралы білімдерімен байытады, оларды табиғатқа аялай қарауға және
ондағы сұлулықты көре білуге тәрбиелейді.
Дұрыс ұйымдастырылған және жақсы көгалдандырылған учаске – балалар
бақшаларындағы оқу тәрбие міндеттерін іске асырудағы ең қажетті база болып
табылады.
Жер учаскесі көгалдандырылуы және балалар ондағы өсімдіктерді
өсіруге, оларды бақылауға күнбе күн қатыса алатындай болып ұйымдастырылуы
тиіс. Сондықтан әр жастағы балалар топтарының гүлдік, декоративтік,
жемістік, жидектік және овощтық өсімдіктер, сондай – ақ балалар ойнай
алатындай шөп те болуы керек. Балалар бақшасының топырақты алаңы жеткілікті
болған жағдайда, естияр, ересек топтардың балалары үшін гүлбақша, бау-бақша
және бақ ұйымдастырылады.
Көгалдандыруға кіріспей тұрып учаскені қоқыстардан және тастардан
тазартып алу керек, оны өлшеп, балалар бақшасының барлық топтары үшін оған
өсімдіктерді орналастыру жоспарын жасау керек.
Учаскені әдетте дуалмен қоршайды. Аумақты ағаштар немесе 1 – 3 қатар
етіп бұталар отырғызып, өсімдіктермен қоршаған жақсы. Бұл – учаскені
көріктендіреді және желден, шаң мен түтіннен қорғайтын болады. Ағаштар мен
бұталарды отырғызып, әр жас топтарының учаскесін бөлуге болады.
Ағаштар мен бұталарды өсіру үшін бірнеше жыл керек. Сондай-ақ жақсы
шөп ұстағышты өсіру де біраз мерзімді қажет етеді. Учаскеден ағаштар мен
бұталарды тек олар балалар бақшасы үйіне көлеңкесін түсірген жағдайда,
дымқылдандырып немесе қандай да бір ауруға шалдыққанда ғана тастауға
болады.
Күркелердің, көлеңке түсіргіштердің және басқа құрылыстардың маңына
шырмауық секілді өсімдік тұқымын себеді.
Балабақша дақылдары үшін ашық, солтүстік жағынан құрылыстармен,
дуалмен немесе жазық орынға, су жиналмайтын жерге отырғызады.
Учаскедегі жол балалар өсімдіктерді басып жанышпайтындай кең болуы
тиіс. Гүлбақшадағы клумбалардың және бақшадағы жидектердің ара қашықтығын
50-60 см етіп жасайды.
Жер учаскесінде ұсақ жануарларын (үй қояндары, тауықтар) асырайтын
орындар және ұшып келетін құстарды бақылау үшін жем салынған ыдыстар бар
құстардың үйшіктері мен алаңшалары болуы тиіс.
Жер учаскесінде жұмыс істеу үшін балалардың шамасы келетіндей көлемде
ауыл шаруашылық құралдары болуы керек.
Күректер мен қалақтарды қалыңдығы 1 – 2 мм темірден немесе қалыңдығы
1 мм жақсы болат қаңылтырдан дайндайды; шелектер мен су сепкіштерді іші
мен сырты майлы бояумен боялган жұқа мырышпен қапталған темірден немесе
жезден жасайды. Зембілдер мен кішкене қол арбаларды жұқа тақтайдан жасайды.
Түзу, тегістеле жонып, кептірілген қатты ағаш күректерге, тырмалар мен
қалақтарға сап бола алады.
Жұмыстан кейін, ауыл шаруашылық құралдарын топырақтан әбден тазалап,
құрғақ жерге апарып қояды. Су сепкіштер мен шелектерді де осы жерге,
шегелерге іледі. Қүректерді арнайы доңғалақты тіреуіштерге орналастырады.
2. Учаскені көгалдандыру.
Өсімдіктерді және оларды орналастыратын таңдағанда олардың
биологиялық ерекшеліктерін ескеру қажет . Жапырақтары әдемі әрі гүлді,
жеуге келетіндей, әрі балалар ойнай алатындай да сүйкімді жемістері бар,
сол жердің ауа райының жағдайларына төзімді ағаштар мен бұталарды отырғызу
керек. Учаскені улы жемісті және тікенекті ағаштармен және бұтақтармен
когалдандыруға болмайды.
Ағаштар – ұшар басына дейін бұтақтана өсетін, діңі қатты көп жылдық
өсімдіктер.
Сүйір жапырақты үйеңкі ұшар басы цилиндр формалы, бұтақтары жұптаса
орналасқан; діңі ашық сұр қабықты, өркендері ақшыл қоңыр түсті, жуан,
бүршіктері құрғақ жалаңаш, жұмытрқадай сопақша, бір-біріне сығылыса
орналасқан. Жапырақтары ірі қалақшаланған, ұштары үшкірленген, жазда ашық
жасыл, күзде сарғыш қызыл түсті.
Гүлшешектері сарғыш жасыл гүлшоғырларына – кішкене қол шатыр немесе
қалқан сияқты топтала жиналған. Жемістер қосқанатты тұқымшалар,
тұқымдарының қанаттары тұйық бұрыштанып өскен. Жылдам шығады,
120-130 жыл өмір сүреді. Аязға шыдамды , желге төзімді, бірақ бұтақтарын
қырыққанды жақтырмайды. Балды өсімдік. Аумағы жақсы көлеңке бола алады.
Шетен жапырақты үйеңкі – бұтақтарынан ұшар басы шар тәрізденіп
тұрады, бұтақтары қос-қостан орналасқан, өркендері тегіс, түсі жасыл қоңыр;
бүршіктері ірі, жұмыртқа тәрізде, төмен салбыраған, сабақтарынан
бөлектенген; өркендерінің жоғарғы ұшында үш-үштен қара немесе қоңыр түйнегі
болады; ұзын сағағына 3-7-ден ашық-жасыл, жапырақтары орналасады, ортаңғы
жапырағы жалпақ, үш қалақшалы болады, ал қалғандары-жұмыртқа тәрізді
сүйірленген. Жапырақтарын жайғанға дейін салбыраған шашақтарынан ашық жасыл
түсті ұсақ гүлдермен гүлдейді; үлкен қанатты жемісі кішкене тұқымша түрінде
екі-екіден жеміс сағағына орналасқан, қос қанат жасап, жан-жағына сүйір
бұрыштана жайылады. Жылдам өсетіндігімен ерекшеленеді және шөлге шыдамды,
бұтақтарын қиып, кесуге төзімді. 120-130 жыл өмір сүреді. Ағаштардың жиі
отырғызғанда ұшар басы жылдам тұтасады және жасыл коридорлар мен күркелер
жасау үшінде пайдалануы мүмкін.
Кәдімгі шетен – бұтақтары типтік түзу діңінен тарайтын, жоғары қарай
бір қалыпты иілетін ірі ағаш. Негізгі бұтақтарын жанамалай доғаша иіліп
қарама-қарсы қосымша бұтақтар шығады. Діңі қара-қоңыр қабықпен қапталған;
жас өркендері сұрғылт жасыл түсті. Бүршіктері қара болады, қиғаштана
қарама-қарсы орналасқан; жапырақтары қою, қос сабақты емес. Гүлшешектер
гүлшоқтарының маңында болмайды, сыпырғыш сияқтанып шоғырлана орналасқан.
Жемістері – қанатты жеміс, сарғыш-қоңыр түсті. Тез өсетін ағаш, 100 жылға
дейін өмір сүреді.
Ұсақ жапырақты жөке - діңі әдемі, түп-түзу, бұтақтары қалың болып
шығады. Жоғарғы бұтақтары бағанынан сүйір бұрыш жасай таралады, ортаңғы
бұтақтары майысқан, ал төменгі бұтақтары жерге қарай иілген. Діңі қара сұр
қабықпен қапталған; жас өркендері ашық қоңыр түсті. Бүршіктері қоңыр,
доғал, құрғақ; жапырақтары дөңгеленіп, жүрек сияқтанған, ұзын сағақты,
төменгі жағы сұрғылт жасыл. Ұшат басының көлеңкесі мол. Июль айының
ортасында қаулап гүлдейді. Гүлшешегі хош иісті гүл жапырақты гүлшоғы
кішкене қалған сияқты бір жерге шоғырланған; қанат тектес гүл жапырақтары
жемісшоғы бі тұқымдас жаңғақтардан тұрады. Жөке 10 жылға дейін баяу өседі,
300-400 жылға дейін өмір сүреді. Көлеңкеге тзімді, сазды жерде өсе алады.
Балды өсімдік. Ұшар басын белгілі бір формаға келтіруге болады.
Шетен – қабағы тегіс ағаш. Жапырақтары жұмыртқа сияқты – сопақша,
жоғарғы ұшы үшкірлеу, хош иісті, ақ гүлшешегі қалқанша болып жиналған.
Терек – тез өсетін биік ағаш. Қабығы сұрғылт жасыл түсті; бұтақтары
жуан. Бүршіктері ірі, шырышты, әтештің тепкісіне ұқсайды; жапырақтары
сопақша немесе үлкен жұмыртқадай; жас жапырақтары шырышты, қатты әрі жақсы
иісі бар; аталық сырғалар қыызғылтым. Бұтақтары бөлмеде жапырақтарының
бүршіктерден өсіп жетілуін бақылауға қолайлы; қыстыгүні немесе ерте
көктемде кесіп алынға бұтақтары оңай тамырланады. Қос мекенді өсімдік.
Ағашты аталық гүлшешегімен отырғызу керек, өйткені аналықтары
жемістегенде учаскені ластайтын көптеген ұшпа жемістер береді.
Қайың – өте әдемі ағаш. Діңі түзу, атластай аппақ қабықпен қапталған;
ұшар басы өрнекті, бұтақтары көбінесе жоғары қарай бітеді. Жапырақтары
жылтыр, қара жасыл, сопақша, ұзын сағақты, көктемде жақсы иісі болады;
гүлшешектері салбырап тұрады. Жемісі – жаңғақ, тұқымы – қанаты жеміс.
Емен – өте ірі ағаш, діңі биік. Қабат-қабат ірі, қоңыр қабықпен
қапталған. Жапырақтары үлкен, тілім-тілім қалақтанып келген қара көк жасыл.
Гүлшешегі гүлшоғына топталған; жемісі – емн жаңғағы. Аязға төзімді, желге
қарсы тұра алатын, ылғалды көп қажетсінбейтін жарық сүйгіш ағаш.
Кәдімгі қарағай – биік ағаш. Діңі қара-сұр, салбыраған, тұқымы
жетілмеген, кейін төменгі қабыршақтары иіледі. Тұқымдарының мөлдір
қанатшалары болады. Жарықты сүйетін, құмды жерде жақсы өсетін ағаш.
Кәдімгі шырша – бұтақтары біршама төмен еңкейген және сүйір
пирамидалы ұшар басы бар, мәңгі көктеп тұратын, әдемі ағаш. Қылқандары
қалың, қара-көк, жылтыр, ұшы өткір. Бүрлері құба немесе қоңыр, цилиндр
сияқты; тұқымының қанатшалары бар. Көлеңкеге төзімді, аязға шыдамды. Ашық
орманнан алынған, келешекте қайта отырғызылатын жас шыршалары жаңа орынға
жақсы өсіп шығады. Өмір бойы өсе береді, пирамидалы формасын сақтайды. 200
– 300 жыл өмір сүреді.
Сібір бал қарағайы – діңі түзу және ұзыншаланған-пирамидалы ұшар басы
бар биік ағаш; қабығы сұр немесе құба. Тікендері жұмсақ, ашық жасыл түсті,
қысқартылған өркендерінде шоқтанып тұрады, күздігүні сарғаяды да , ноябрь
айының бірінші жартысында жапырақтары түсе бастайды. Апрельдің аяғы мен май
айының басында гүлдейді. Бүрлерінің формасы жұмыртқадай, көлемі жағынан
шырша мен қарағайдың бүрлерінен кішірек. Тұқымы – қанатты жеміс; күзде
пісіп жетіледі де бүрлерінен келесі жылдың көктемінде түседі. Бал қарағай –
жарық сүйгіш, қала жағдайларына төзімді ағаш.
Бұталар – бірнеше қатты сабақтары көп жылдық өсімдіктер. Балалар
бақшаларындағы әр түрлі жас топтарының учаскелері шекараларының, жолдардың,
дуалдардың бойына отырғызуға ұсынылатын бұталарды сипаттап шығамыз.
Орташа тобылғы – биіктігі 1 – 1,5 м-ге дейін, қалың қопа береді,
өркендері ашық қоңыр немесе сұр. Бүршіктерінің түсі өркендерімен бірдей,
құрғақ; жапырақтары жасыл, сопақша немесе жұмыртқа сияқты. Май-июнь
айларында қалқандана ақ шашақтар беріп гүлдейді; жемістері – жапырақтары,
күй талғамай, жылдам өсетін өсімдік, 50 жылға дейін өмір сүреді, қырыққанға
көнгіш. Көмкерме ретінде және топтап егу үшін пйдаланады.
Талды тобылғы – биіктігі 1 – 2 м. Июнь-августь ақ кейде қызғылт
шашақтанып гүлдейді. Қоршау жасау үшін пайдаланады.
Бақ жасмині, немесе тұлымшақ – биіктігі 3 м-ге дейін, формасы шар
тәрізді, жерден бастапқалың бұтақтары болады, жапырақтары қоңыр жасысл,
жұмыртқа тектес неммесе сопақша, жоғпрғы жағы сүйірленген, шеттері ирек-
ирек. Ал гүлшешегі аса хош иісті; жемісі – қауашақты. Көлеңкеге де аязға да
шыдамды, бұтақтарын қырқып, кескенге төзімді. 40 жылға дейін өмір сүреді.
Кәдімгі сирень – биіктігі 3-6м-ге дейін жап-жасыл болып тұрады. Әдемі
ақшыл көк немесе ақ гүлшешегі шашақтанып тұрады; жемісі – қауашақты. Қайта
отырғызғанда оп-оңай жерсініп кетеді және тез өсіп жетіледі; аязға төзімді,
ылғалды онша керексінбейді, бірақ түтін мен газға шыдамсыз. Оны тек қоршау
ретінде ғана емес, сондай-ақ жекелей немесе топтап егу үшін де қолданады.
Шыршанақ – сары жапырақты және жеуге болатын хош иісті, қышқыл, тәтті
жемісі бар тікенді бұта. Топырақты талғамайды; азға да, шөлге де шыдамды.
Далалық аудандарда жақсы өседі.
Сіпсе бас гортензия – өте әдемі бұта. Жапырақтары ұзынша әрі сопақ,
сүйірленген, жиектері ара тәріздес, жоғарғы жағы қара көк жасыл, төменнен
қарағанда ақшыл жасыл. Гүл шоқтары сіпсе бас немесе қалқан тәріздес әрі
үлкен. Гүлдері жаз бойы түсін өзгертіп тұрады. Гортензия июль айында гүлдей
бастайды да , қара күзге дейін гүлдеп тұрады. Гортензияның августь-сентябрь
айларында кесіп алынған гүлдер суда өте ұзақ сақталады. Құрғақ шоқ гүл
ретінде қызғылттанып келе жатқан өсімдіктерді алады. Өсімдік қара көлеңке
және дымқыл жерді ұнатады. Июньнің орта кезінде тұқымдарынан, ағаштай қатая
бастаған шыбықтарынан, бұратылып , бұталанып өсіп-өнеді.
Ақ қарша жидегі, немесе қар сүйгіш – ұйыса өскен дөңгелектеу,
сопақша, ашық жасыл жапырақтары және майда қызғылтым гүлшешектері бар,
бұтақтары көп аласа бұта. Июльдің ортасынан бастап, августьтің ортасына
дейін гүлдейді. Жемісі – қардай аппақ үлкен жидектер – күзде пісіп-жетіледі
де, қыс бойы өсімдікте тұрады. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Абай атындағы Жамбыл Гуманитарлық колледжі
Педагогика және
психология ПЦК-сы
сырттай бөлім
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Балалар бақшасындағы жер учаскесінің маңызы.
Орындаған: сырттай бөлімнің 3 курс 4 топ білімгері Нарымбетова Дана
Ғылыми жетекшісі: Жаманбаева Мейрамкүл
Тараз – 2013ж
Мазмұны
Кіріспе. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _
І тарау. Балабақшадағы жер учаскесі. _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
1. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру. _ _ _ _ _ _ _
_ _ _
2. Учаскені көгалдандыру. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
3. Жер учаскесіндегі бақша, бау - бақша, гүлбақшаның маңызы _ _ _
_
Қорытынды _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
Практикалық бөлім _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _
Пайдаланылған әдебиеттер _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Балалар бақшасының жер учаскесі, әсіресе қалалық жағдайларда, бұл
– ойындардың, серуендер мен сабақтардың орны. Күзде, қыста және көктемде
балалар күннің көп уақытын учаскеде өткізеді, егер саяжайға (дачаға)
кетпесе күні бой болады. Осындай ойын кездерінде балалардың сезіну қабілеті
арта түседі.
Гүлбақшада, бақта, бау-бақшада жұмыс істей жүріп балалар колективті
түрде еңбек етуге бейімделеді, еңбекке дағдыланады, олар еңбекті сүюге,
құрметтеуге және тапсырылған іске жауапкершілікпен қарауға тәрбиеленеді.
Учаскеде балаларды табиғаттың маусымдық құбылыстармен таныстырады,
өсімдіктердің өсіп жетілуін сымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің
өсіп жетілуін және жануарлардың қылықтарын біраз бақылауды ұйымдастырады.
Осының бәрі балалардың дүние танымын, едәуір кеңейтіп, өздерін қоршаған
өмір туралы білімдерімен байытады, оларды табиғатқа аялай қарауға және
ондағы сұлулықты көре білуге тәрбиелейді.
Дұрыс ұйымдастырылған және жақсы көгалдандырылған учаске – балалар
бақшаларындағы оқу тәрбие міндеттерін іске асырудағы ең қажетті база болып
табылады.
Жер учаскесі көгалдандырылуы және балалар ондағы өсімдіктерді
өсіруге, оларды бақылауға күнбе күн қатыса алатындай болып ұйымдастырылуы
тиіс. Сондықтан әр жастағы балалар топтарының гүлдік, декоративтік,
жемістік, жидектік және овощтық өсімдіктер, сондай – ақ балалар ойнай
алатындай шөп те болуы керек. Балалар бақшасының топырақты алаңы жеткілікті
болған жағдайда, естияр, ересек топтардың балалары үшін гүлбақша, бау-бақша
және бақ ұйымдастырылады.
Көгалдандыруға кіріспей тұрып учаскені қоқыстардан және тастардан
тазартып алу керек, оны өлшеп, балалар бақшасының барлық топтары үшін оған
өсімдіктерді орналастыру жоспарын жасау керек.
Учаскені әдетте дуалмен қоршайды. Аумақты ағаштар немесе 1 – 3 қатар
етіп бұталар отырғызып, өсімдіктермен қоршаған жақсы. Бұл – учаскені
көріктендіреді және желден, шаң мен түтіннен қорғайтын болады. Ағаштар мен
бұталарды отырғызып, әр жас топтарының учаскесін бөлуге болады.
Ағаштар мен бұталарды өсіру үшін бірнеше жыл керек. Сондай-ақ жақсы
шөп ұстағышты өсіру де біраз мерзімді қажет етеді. Учаскеден ағаштар мен
бұталарды тек олар балалар бақшасы үйіне көлеңкесін түсірген жағдайда,
дымқылдандырып немесе қандай да бір ауруға шалдыққанда ғана тастауға
болады.
Күркелердің, көлеңке түсіргіштердің және басқа құрылыстардың маңына
шырмауық секілді өсімдік тұқымын себеді.
Балабақша дақылдары үшін ашық, солтүстік жағынан құрылыстармен,
дуалмен немесе жазық орынға, су жиналмайтын жерге отырғызады.
Учаскедегі жол балалар өсімдіктерді басып жанышпайтындай кең болуы
тиіс. Гүлбақшадағы клумбалардың және бақшадағы жидектердің ара қашықтығын
50-60 см етіп жасайды.
Жер учаскесінде ұсақ жануарларын (үй қояндары, тауықтар) асырайтын
орындар және ұшып келетін құстарды бақылау үшін жем салынған ыдыстар бар
құстардың үйшіктері мен алаңшалары болуы тиіс.
Зерттеу мақсаты:
1. Балалардың балалар бақшасының жер учаскесі жөнінде түсініктерін
қалыптастыру.
Зерттеу міндеттері:
1. Балалардың балалар бақшасының жер учаскесі жөнінде білімдерін
нақтылау.
2. Балалар бақшасының жер учаскесінде болатын бақша, бау-бақша,
гүлбақша жөнінде білімдерін қалыптастыру.
3. Жер учаскесінде өсетін көкөністерді күтуге үйрету.
І тарау. Балабақшадағы жер учаскесі.
1. Учаскенің маңызы және оны ұйымдастыру.
Балалар бақшасының жер учаскесі, әсіресе қалалық жағдайларда, бұл
– ойындардың, серуендер мен сабақтардың орны. Күзде, қыста және көктемде
балалар күннің көп уақытын учаскеде өткізеді, егер саяжайға (дачаға)
кетпесе күні бой болады. Осындай ойын кездерінде балалардың сезіну қабілеті
арта түседі.
Гүлбақшада, бақта, бау-бақшада жұмыс істей жүріп балалар колективті
түрде еңбек етуге бейімделеді, еңбекке дағдыланады, олар еңбекті сүюге,
құрметтеуге және тапсырылған іске жауапкершілікпен қарауға тәрбиеленеді.
Учаскеде балаларды табиғаттың маусымдық құбылыстармен таныстырады,
өсімдіктердің өсіп жетілуін сымдық құбылыстармен таныстырады, өсімдіктердің
өсіп жетілуін және жануарлардың қылықтарын біраз бақылауды ұйымдастырады.
Осының бәрі балалардың дүние танымын, едәуір кеңейтіп, өздерін қоршаған
өмір туралы білімдерімен байытады, оларды табиғатқа аялай қарауға және
ондағы сұлулықты көре білуге тәрбиелейді.
Дұрыс ұйымдастырылған және жақсы көгалдандырылған учаске – балалар
бақшаларындағы оқу тәрбие міндеттерін іске асырудағы ең қажетті база болып
табылады.
Жер учаскесі көгалдандырылуы және балалар ондағы өсімдіктерді
өсіруге, оларды бақылауға күнбе күн қатыса алатындай болып ұйымдастырылуы
тиіс. Сондықтан әр жастағы балалар топтарының гүлдік, декоративтік,
жемістік, жидектік және овощтық өсімдіктер, сондай – ақ балалар ойнай
алатындай шөп те болуы керек. Балалар бақшасының топырақты алаңы жеткілікті
болған жағдайда, естияр, ересек топтардың балалары үшін гүлбақша, бау-бақша
және бақ ұйымдастырылады.
Көгалдандыруға кіріспей тұрып учаскені қоқыстардан және тастардан
тазартып алу керек, оны өлшеп, балалар бақшасының барлық топтары үшін оған
өсімдіктерді орналастыру жоспарын жасау керек.
Учаскені әдетте дуалмен қоршайды. Аумақты ағаштар немесе 1 – 3 қатар
етіп бұталар отырғызып, өсімдіктермен қоршаған жақсы. Бұл – учаскені
көріктендіреді және желден, шаң мен түтіннен қорғайтын болады. Ағаштар мен
бұталарды отырғызып, әр жас топтарының учаскесін бөлуге болады.
Ағаштар мен бұталарды өсіру үшін бірнеше жыл керек. Сондай-ақ жақсы
шөп ұстағышты өсіру де біраз мерзімді қажет етеді. Учаскеден ағаштар мен
бұталарды тек олар балалар бақшасы үйіне көлеңкесін түсірген жағдайда,
дымқылдандырып немесе қандай да бір ауруға шалдыққанда ғана тастауға
болады.
Күркелердің, көлеңке түсіргіштердің және басқа құрылыстардың маңына
шырмауық секілді өсімдік тұқымын себеді.
Балабақша дақылдары үшін ашық, солтүстік жағынан құрылыстармен,
дуалмен немесе жазық орынға, су жиналмайтын жерге отырғызады.
Учаскедегі жол балалар өсімдіктерді басып жанышпайтындай кең болуы
тиіс. Гүлбақшадағы клумбалардың және бақшадағы жидектердің ара қашықтығын
50-60 см етіп жасайды.
Жер учаскесінде ұсақ жануарларын (үй қояндары, тауықтар) асырайтын
орындар және ұшып келетін құстарды бақылау үшін жем салынған ыдыстар бар
құстардың үйшіктері мен алаңшалары болуы тиіс.
Жер учаскесінде жұмыс істеу үшін балалардың шамасы келетіндей көлемде
ауыл шаруашылық құралдары болуы керек.
Күректер мен қалақтарды қалыңдығы 1 – 2 мм темірден немесе қалыңдығы
1 мм жақсы болат қаңылтырдан дайндайды; шелектер мен су сепкіштерді іші
мен сырты майлы бояумен боялган жұқа мырышпен қапталған темірден немесе
жезден жасайды. Зембілдер мен кішкене қол арбаларды жұқа тақтайдан жасайды.
Түзу, тегістеле жонып, кептірілген қатты ағаш күректерге, тырмалар мен
қалақтарға сап бола алады.
Жұмыстан кейін, ауыл шаруашылық құралдарын топырақтан әбден тазалап,
құрғақ жерге апарып қояды. Су сепкіштер мен шелектерді де осы жерге,
шегелерге іледі. Қүректерді арнайы доңғалақты тіреуіштерге орналастырады.
2. Учаскені көгалдандыру.
Өсімдіктерді және оларды орналастыратын таңдағанда олардың
биологиялық ерекшеліктерін ескеру қажет . Жапырақтары әдемі әрі гүлді,
жеуге келетіндей, әрі балалар ойнай алатындай да сүйкімді жемістері бар,
сол жердің ауа райының жағдайларына төзімді ағаштар мен бұталарды отырғызу
керек. Учаскені улы жемісті және тікенекті ағаштармен және бұтақтармен
когалдандыруға болмайды.
Ағаштар – ұшар басына дейін бұтақтана өсетін, діңі қатты көп жылдық
өсімдіктер.
Сүйір жапырақты үйеңкі ұшар басы цилиндр формалы, бұтақтары жұптаса
орналасқан; діңі ашық сұр қабықты, өркендері ақшыл қоңыр түсті, жуан,
бүршіктері құрғақ жалаңаш, жұмытрқадай сопақша, бір-біріне сығылыса
орналасқан. Жапырақтары ірі қалақшаланған, ұштары үшкірленген, жазда ашық
жасыл, күзде сарғыш қызыл түсті.
Гүлшешектері сарғыш жасыл гүлшоғырларына – кішкене қол шатыр немесе
қалқан сияқты топтала жиналған. Жемістер қосқанатты тұқымшалар,
тұқымдарының қанаттары тұйық бұрыштанып өскен. Жылдам шығады,
120-130 жыл өмір сүреді. Аязға шыдамды , желге төзімді, бірақ бұтақтарын
қырыққанды жақтырмайды. Балды өсімдік. Аумағы жақсы көлеңке бола алады.
Шетен жапырақты үйеңкі – бұтақтарынан ұшар басы шар тәрізденіп
тұрады, бұтақтары қос-қостан орналасқан, өркендері тегіс, түсі жасыл қоңыр;
бүршіктері ірі, жұмыртқа тәрізде, төмен салбыраған, сабақтарынан
бөлектенген; өркендерінің жоғарғы ұшында үш-үштен қара немесе қоңыр түйнегі
болады; ұзын сағағына 3-7-ден ашық-жасыл, жапырақтары орналасады, ортаңғы
жапырағы жалпақ, үш қалақшалы болады, ал қалғандары-жұмыртқа тәрізді
сүйірленген. Жапырақтарын жайғанға дейін салбыраған шашақтарынан ашық жасыл
түсті ұсақ гүлдермен гүлдейді; үлкен қанатты жемісі кішкене тұқымша түрінде
екі-екіден жеміс сағағына орналасқан, қос қанат жасап, жан-жағына сүйір
бұрыштана жайылады. Жылдам өсетіндігімен ерекшеленеді және шөлге шыдамды,
бұтақтарын қиып, кесуге төзімді. 120-130 жыл өмір сүреді. Ағаштардың жиі
отырғызғанда ұшар басы жылдам тұтасады және жасыл коридорлар мен күркелер
жасау үшінде пайдалануы мүмкін.
Кәдімгі шетен – бұтақтары типтік түзу діңінен тарайтын, жоғары қарай
бір қалыпты иілетін ірі ағаш. Негізгі бұтақтарын жанамалай доғаша иіліп
қарама-қарсы қосымша бұтақтар шығады. Діңі қара-қоңыр қабықпен қапталған;
жас өркендері сұрғылт жасыл түсті. Бүршіктері қара болады, қиғаштана
қарама-қарсы орналасқан; жапырақтары қою, қос сабақты емес. Гүлшешектер
гүлшоқтарының маңында болмайды, сыпырғыш сияқтанып шоғырлана орналасқан.
Жемістері – қанатты жеміс, сарғыш-қоңыр түсті. Тез өсетін ағаш, 100 жылға
дейін өмір сүреді.
Ұсақ жапырақты жөке - діңі әдемі, түп-түзу, бұтақтары қалың болып
шығады. Жоғарғы бұтақтары бағанынан сүйір бұрыш жасай таралады, ортаңғы
бұтақтары майысқан, ал төменгі бұтақтары жерге қарай иілген. Діңі қара сұр
қабықпен қапталған; жас өркендері ашық қоңыр түсті. Бүршіктері қоңыр,
доғал, құрғақ; жапырақтары дөңгеленіп, жүрек сияқтанған, ұзын сағақты,
төменгі жағы сұрғылт жасыл. Ұшат басының көлеңкесі мол. Июль айының
ортасында қаулап гүлдейді. Гүлшешегі хош иісті гүл жапырақты гүлшоғы
кішкене қалған сияқты бір жерге шоғырланған; қанат тектес гүл жапырақтары
жемісшоғы бі тұқымдас жаңғақтардан тұрады. Жөке 10 жылға дейін баяу өседі,
300-400 жылға дейін өмір сүреді. Көлеңкеге тзімді, сазды жерде өсе алады.
Балды өсімдік. Ұшар басын белгілі бір формаға келтіруге болады.
Шетен – қабағы тегіс ағаш. Жапырақтары жұмыртқа сияқты – сопақша,
жоғарғы ұшы үшкірлеу, хош иісті, ақ гүлшешегі қалқанша болып жиналған.
Терек – тез өсетін биік ағаш. Қабығы сұрғылт жасыл түсті; бұтақтары
жуан. Бүршіктері ірі, шырышты, әтештің тепкісіне ұқсайды; жапырақтары
сопақша немесе үлкен жұмыртқадай; жас жапырақтары шырышты, қатты әрі жақсы
иісі бар; аталық сырғалар қыызғылтым. Бұтақтары бөлмеде жапырақтарының
бүршіктерден өсіп жетілуін бақылауға қолайлы; қыстыгүні немесе ерте
көктемде кесіп алынға бұтақтары оңай тамырланады. Қос мекенді өсімдік.
Ағашты аталық гүлшешегімен отырғызу керек, өйткені аналықтары
жемістегенде учаскені ластайтын көптеген ұшпа жемістер береді.
Қайың – өте әдемі ағаш. Діңі түзу, атластай аппақ қабықпен қапталған;
ұшар басы өрнекті, бұтақтары көбінесе жоғары қарай бітеді. Жапырақтары
жылтыр, қара жасыл, сопақша, ұзын сағақты, көктемде жақсы иісі болады;
гүлшешектері салбырап тұрады. Жемісі – жаңғақ, тұқымы – қанаты жеміс.
Емен – өте ірі ағаш, діңі биік. Қабат-қабат ірі, қоңыр қабықпен
қапталған. Жапырақтары үлкен, тілім-тілім қалақтанып келген қара көк жасыл.
Гүлшешегі гүлшоғына топталған; жемісі – емн жаңғағы. Аязға төзімді, желге
қарсы тұра алатын, ылғалды көп қажетсінбейтін жарық сүйгіш ағаш.
Кәдімгі қарағай – биік ағаш. Діңі қара-сұр, салбыраған, тұқымы
жетілмеген, кейін төменгі қабыршақтары иіледі. Тұқымдарының мөлдір
қанатшалары болады. Жарықты сүйетін, құмды жерде жақсы өсетін ағаш.
Кәдімгі шырша – бұтақтары біршама төмен еңкейген және сүйір
пирамидалы ұшар басы бар, мәңгі көктеп тұратын, әдемі ағаш. Қылқандары
қалың, қара-көк, жылтыр, ұшы өткір. Бүрлері құба немесе қоңыр, цилиндр
сияқты; тұқымының қанатшалары бар. Көлеңкеге төзімді, аязға шыдамды. Ашық
орманнан алынған, келешекте қайта отырғызылатын жас шыршалары жаңа орынға
жақсы өсіп шығады. Өмір бойы өсе береді, пирамидалы формасын сақтайды. 200
– 300 жыл өмір сүреді.
Сібір бал қарағайы – діңі түзу және ұзыншаланған-пирамидалы ұшар басы
бар биік ағаш; қабығы сұр немесе құба. Тікендері жұмсақ, ашық жасыл түсті,
қысқартылған өркендерінде шоқтанып тұрады, күздігүні сарғаяды да , ноябрь
айының бірінші жартысында жапырақтары түсе бастайды. Апрельдің аяғы мен май
айының басында гүлдейді. Бүрлерінің формасы жұмыртқадай, көлемі жағынан
шырша мен қарағайдың бүрлерінен кішірек. Тұқымы – қанатты жеміс; күзде
пісіп жетіледі де бүрлерінен келесі жылдың көктемінде түседі. Бал қарағай –
жарық сүйгіш, қала жағдайларына төзімді ағаш.
Бұталар – бірнеше қатты сабақтары көп жылдық өсімдіктер. Балалар
бақшаларындағы әр түрлі жас топтарының учаскелері шекараларының, жолдардың,
дуалдардың бойына отырғызуға ұсынылатын бұталарды сипаттап шығамыз.
Орташа тобылғы – биіктігі 1 – 1,5 м-ге дейін, қалың қопа береді,
өркендері ашық қоңыр немесе сұр. Бүршіктерінің түсі өркендерімен бірдей,
құрғақ; жапырақтары жасыл, сопақша немесе жұмыртқа сияқты. Май-июнь
айларында қалқандана ақ шашақтар беріп гүлдейді; жемістері – жапырақтары,
күй талғамай, жылдам өсетін өсімдік, 50 жылға дейін өмір сүреді, қырыққанға
көнгіш. Көмкерме ретінде және топтап егу үшін пйдаланады.
Талды тобылғы – биіктігі 1 – 2 м. Июнь-августь ақ кейде қызғылт
шашақтанып гүлдейді. Қоршау жасау үшін пайдаланады.
Бақ жасмині, немесе тұлымшақ – биіктігі 3 м-ге дейін, формасы шар
тәрізді, жерден бастапқалың бұтақтары болады, жапырақтары қоңыр жасысл,
жұмыртқа тектес неммесе сопақша, жоғпрғы жағы сүйірленген, шеттері ирек-
ирек. Ал гүлшешегі аса хош иісті; жемісі – қауашақты. Көлеңкеге де аязға да
шыдамды, бұтақтарын қырқып, кескенге төзімді. 40 жылға дейін өмір сүреді.
Кәдімгі сирень – биіктігі 3-6м-ге дейін жап-жасыл болып тұрады. Әдемі
ақшыл көк немесе ақ гүлшешегі шашақтанып тұрады; жемісі – қауашақты. Қайта
отырғызғанда оп-оңай жерсініп кетеді және тез өсіп жетіледі; аязға төзімді,
ылғалды онша керексінбейді, бірақ түтін мен газға шыдамсыз. Оны тек қоршау
ретінде ғана емес, сондай-ақ жекелей немесе топтап егу үшін де қолданады.
Шыршанақ – сары жапырақты және жеуге болатын хош иісті, қышқыл, тәтті
жемісі бар тікенді бұта. Топырақты талғамайды; азға да, шөлге де шыдамды.
Далалық аудандарда жақсы өседі.
Сіпсе бас гортензия – өте әдемі бұта. Жапырақтары ұзынша әрі сопақ,
сүйірленген, жиектері ара тәріздес, жоғарғы жағы қара көк жасыл, төменнен
қарағанда ақшыл жасыл. Гүл шоқтары сіпсе бас немесе қалқан тәріздес әрі
үлкен. Гүлдері жаз бойы түсін өзгертіп тұрады. Гортензия июль айында гүлдей
бастайды да , қара күзге дейін гүлдеп тұрады. Гортензияның августь-сентябрь
айларында кесіп алынған гүлдер суда өте ұзақ сақталады. Құрғақ шоқ гүл
ретінде қызғылттанып келе жатқан өсімдіктерді алады. Өсімдік қара көлеңке
және дымқыл жерді ұнатады. Июньнің орта кезінде тұқымдарынан, ағаштай қатая
бастаған шыбықтарынан, бұратылып , бұталанып өсіп-өнеді.
Ақ қарша жидегі, немесе қар сүйгіш – ұйыса өскен дөңгелектеу,
сопақша, ашық жасыл жапырақтары және майда қызғылтым гүлшешектері бар,
бұтақтары көп аласа бұта. Июльдің ортасынан бастап, августьтің ортасына
дейін гүлдейді. Жемісі – қардай аппақ үлкен жидектер – күзде пісіп-жетіледі
де, қыс бойы өсімдікте тұрады. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz