Мүлік жалдау шартының ұғымы және элементтері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кіріспе . . . 3

1. Мүлік жалдау шартының ұғымы және элементтері . . . 4-22

1. 1 Мүлік жалдау шартының ұғымы.

1. 2 мүлік жалдау шартының элементтері.

2. Мүлік жалдау шартының жекелеген түрлері . . . 22-46

2. 1 Мүлік жалдау шартының жекелеген түрлеріне жалпы

сипаттама.

2. 2 Мүлік жалдау шартының жекелеген түрлері.

Қорытынды . . . 47

Кіріспе.

Екі немесе одан да көп тұлғаның азаматтық құқықтар мен міндеттерді белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы келісім шарт болып танылады.

Шарттық қарым-қатынастарды қоғамдық қатынастардан айырып қарауға болмайды, өйткені олар соңғы аталған қатынастардың біг тармағы. Олардың табиғаты мен мазмұны қоғам өмірінің материалдық жағдайына байланысты. Сондықтан да бұлар нарықтық экономика жүйесінде шаруашылық қатынастарының негізгі реттеушісі ретінде азаматтық- құқықтық шарттың қолданылуы.

Азаматтық заңдармен реттелінетін шарттардың түрлері сан алуан. Сонымен қатар, тараптар, азаматтық заңдарында көрсетілмеген шарттарды да жасасыуы мүмкін, егер олардың мазмұны азаматтық құқығының жалпы негіздері мен мәніне қарама-қайшы келмесе. ( АК, 7-бап) .

Азаматтық құқық саласындағы, яғни азаматтық заңда белгіленген шарттардың бір түрі ретінде, мүлік жалдау шарты болып табылады.

Мүлік жалдау шарты бойынша жалға беруші жалға алушыға мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенеді.

Мен осы курстық жұмысты жазу барысында алдыма қойған мақсатым, осы мүлік жалдау шартының мазмұнын, толық ашып тереңірек зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін мен төменлегідей міндеттерді көздедім:

Біріншіден, мүлік жалдау шартының ұғымын беру.

Екіншіден, осы мүлік жалдау шартының элеметтерін көрсету.

Үшіншіден, осы шарттың жекелеген турлерінің әрқайсысына жеке-жеке тоқталып, олардың мазмұнын ашу.

1. Мүлiк жалдау (аренда) шартының ұғымы және элементтерi.

1. 1 Мүлік жалдау шартының ұғымы. Мүлiк жалдау қатынасы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң 29-тарауында реттелген, § 1 мүлiк жалдау туралы жалпы ережелер мазмұндалған. Мүлiк жалдау қатынастарын реттеу, тек АК-пен шектелiп қоймайды, олар сондай-ақ басқа да заңды актiлермен реттеледi. Азаматтық құқық нормаларының диспозитивтiк мiнезi мүлiк жалдау шартына да қатысты өзiнiң көрiнiсiн табады. Сондықтан нақты шарт қатысушыларына алғашқы нормаларды өзгертуге, оларды өздерiнiң қажеттiлiктерiн барынша толық қамту үшiн лайықтауға мүмкiншiлiк бередi.

Сатып алу-сату шартында сияқты мүлiктi жалдау шартында жалдау нысанасының, шарт орнауының ерекшелiгiне сондай-ақ басқа факторлардың әсерiнен оның бiрнеше түр-түрi қалыптасады. Күшiндегi Азаматтық кодекс мүлiк жалдаудың лизинг, кәсiпорынды жалдау, ғимарат және үйлер жалдау, көлiк құралын экипажымен жалдау прокат, тұрғын үйдi жалдау сияқты түр- түрлерiн қамтиды. Мүлiк жалдаудың болуы мүмкiн бөлек түрлерi мұнымен шектелмейдi.

Мүлiк жалдау және аренда терминдерi (түсiнiктерi) тепе тең болып келедi, осыны қоғамдық қатынастардың аталмыш түрiн реттейтiн Азаматтық кодекстiң 29-тарауының өзiнен де байқауға болады. Бiрақ, кейбiр кезеңдерде, терминологиялық түсiнiксiздiк пайда болды. Аренданы мүлiк жалдаудың өзгеше түрi ретiнде бағалайтын және осыған байланысты оның ерекше жағдайларын бөлiп шығарған, мысалы, аренда нысанасын сатып алу құқығын қарастыратын жағдайын сатып алу, сату құқығы, Қазақ КСР-нiң “Аренда туралы” арнайы Заңы қабылданды. Ол өмiрге қабiлетсiздiгiне байланысты доғарылды. Аталмыш терминдердiң ара қатынасы үлкен мәселенi дау тудырып отырған жоқ. Бiрақ бұл жөнiнде әртүрлi көзқарастар бар. Кейбiрлерiне сәйкес мүлiктi жалдау шарттарының қатарында аренданың бөлектеу орны бар ¹ .

Мүлiк жалдау (аренда) шарты бойынша жалға берушi жалға алушыға мүлiктi ақыға уақытша иеленуге және пайдалануға беруге мiндеттенедi. (Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң 540-б. ) .

Аренда шартының сатып алу, сату рента шарттарынан айыр-машылығы, ол мүлiктi уақытша иеленуге беруге байланысты қатынасты реттейдi. Мүлiк жалдау шарты Римде кеңiнен таралған едi. Ол (locatio conductio rerum) деп аталады. Оның анықтамасы қазiргi кезде жүзеге асырылып отырған анықтамадан елеулi ерекшеленген жоқ.

Сонымен қатар, мүлiктi жалдау затты пайдалануды болжайтын ¹ мұнымен қоса жалдаушының иеленуiне назар аударылмайтын, ал негiзiнен жалдаушы тек затты ұстаушы меншiк иесi құқықтарын жүзеге асыруға көмектесетiн тұлға ретiнде ғана бағаланатын ² . Түбiрiне қарайтын болсақ, қазiргi уақытта да ең басты мақсат жалдаушыға мүлiктi қажеттi көлемде пайдалану, оның пайдалы қасиеттерiн мүмкiншiлiгiн беру екенiн айтуға болады.

Қатынасты реттеудiң түбiрлi негiзi сақталғанымен өзгерiстер де енiп жатыр. Мүлiктiк қатынастарды жеке құқықпен реттеу жалпылама жетiлдiрудiң әсерiн сезген және әрине жетiлдiру одан да әрi жалғасады. Осының нәтижесiнде шарттық қатынастардың мазмұны өзгерiс шегедi, оларды реттейтiн нормалар меншiк құқығы және өзге заттық құқықтарды реттейтiн нормалармен тығыздау тұйысады.

Аренданы заттық құқықтарға жатқызу немесе жатқызбау сауалы ұзақ мерзiм бойы даулы болып келдi. Заттың құқықтарға (олардың мәселелерiне) арналған соңғы Қазақстандық жұмыстарда аренда заттық құқықтардың қатарына жатқызылады ³ . Бұл көзқарас көрiп тұрғанымыздай аренданың заңнамалық анықтамасында да қолдау табады, яғни онда пайдалану мен қоса иеленуде бiрге қарастырылады. Бұл заңнамалық шешiм арендалық қатынастарға бұрынғыдан көрi жоғарылау (көбiрек) тұрақтылық бередi, олардың мәнiн көтередi. Осының нәтижесiнде мүлiктi меншiк құқығы негiзiнде иемденуге мүмкiншiлiгi жоқ бөтен бiреудiң мүлкiн пайдаланған кезде, мүлiктi жалдау шарты тиiстi қатынастарды тыйымды реттетуге мүмкiншiлiк бередi. Кейбiр жағдайларда аренда (мыс. жер арендасы) тiпте меншiк құқығына балама ретiнде қарастырылатын 99 жылға дейiнгi ұзақ мерзiмдi жер арендасы Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1995 жылғы 22 желтоқсанда қабылданған “Жер туралы” заң күшi бар Жарлығының 41 бабында қарастырылған едi. Аренда белгiлi мөлшерде жерге меншiк құқығының баламасы деген түсiнiк қазiргi (күшiндегi) заңнамада да сақталып тұр. Қазақстан Республикасының 2001 жылы 24 қаңтардан “Жер туралы” заңының 28 бабымен 49 жылға дейiнгi жердiң ұзақ мерзiмдi арендасы қарастырылған.

Аренда тек жалдаушының қажетiн, мүддесiн қамтамасыз етiп қоймайды. Оның нормаларында жалға берушiнiң мүдделерiнде есепке алу бар Меншiк иесi ретiнде ол бәрiбiр жалға алушыға қарағанда артықшылық жағдайында болып келедi.

Мүлiктi жалдау шарты консенсуалды (құқықтары мен мiн-деттерi тек тараптардың келiсiмi негiзiнде пайда болатын), өзара, өтеулi (ақылы) болып табылады.

Арендалық шарттан туындайтын мiндеттемелiк құқықтық қатынастарды және заттық құқықтық қатынастарды ажыратып қарау қажет. Әрине, мiндеттемелiк құқық шеңберiнде бiрiншi кезекте аталған қатынастардың бiрiншi тобын қарау керек. Аренданың заттық құқығы жеткiлiктi дәрежеде жан-жақты және толық заттық құқық мәселелерiне арналған еңбектерде талданған. Сонымен қатар, аренданың заттық құқығы ескерiлмесе жолға алушының да жалға берушiнiң де құқықтық жағдайының сипаттамасы толық болмайды. Жалдаушы мен жалға берушiнiң заттық құқық қатынастар негiзiнде қатысуын (олар сырттай шарттық болып көрiнгенiмен) жоққа шығаруға болмайды. Бiздiң айтып отырғанымыз арендаға берiлетiн мүлiктi күтiп ұстау ауыртпалығына, меншiк иесiнiң (жалға берушiнiң) және жалдаушының заттық құқықтарының бәсекесiне және тағы басқа ұқ-сас нәрселерге қатысты.

Мүлiк жалдау шартының нысаны . Бұл шартқа да ҚР АК 151-154-б. ұсталатын мәмiленiң нысаны қойылатын жалпы талаптар қолданымды болып келедi. Сонымен бiрге мүлiктi жалдау шартының нысанына арнайы талаптар да қойылады. Егер, мысалы, ол бiр жылдан астам мерзiмге жасалса, онда оның нысаны жазбаша болуы тиiс.

Кәсiпкерлiк әлде кәсiпкерлiк емес болғанына, мерзiмiне қарамастан, тарабы заңды тұлға болып келетiн мүлiктi жалдау шарттары да жазбаша нысанда жасалуы керек. Жылжымайтын мүлiктi жалдау шарты мемлекеттiк тiркеуге жатады. Туралап айтсақ, Қазақстан Республикасы Президентiнiң “Жылжымайтын мүлiкке құқықтарды және онымен жасалатын мәмiлелердi мем-лекеттiк тiркеу туралы” заң күшi бар Жарлықтың 2-бабына сәйкес мемлекеттiк объектiсi болып мерзiмi бiр жылдан асатын пайдалану, жер пайдалану құқығы келедi. Бұдан, егер аренда шартында мерзiм анықталмаса не жасау керек деген сұрақ туады. Қойылған сұраққа мынандай жауап беруге болады. Тараптар бiрiншi кезекте басшылыққа өз мүдделерiн (қажеттерiн) алуы керек, соларға сәйкес ниеттенулерi танылуы тиiс. Ал тiркеушi орган болса анықтамаған мерзiмге жасалған, аренда шартын тiркеуден бас тартпауы (соған кедергi жасалмауы) тиiс. Қазақстан Республикасындағы жылжымайтын мүлiкке тiркеу жүйесi Еуропалық тiркеу жүйесiмен ұқсас болып табылады. Оның мiндетi мүлiкке пайда болатын барлық құқықтардың ке-пiлдiгiн қамтамасыз ету ¹ .

Азаматтар араларындағы 1 жылға дейiнгi мүлiктi жалдау шарттары ауызша нысанда жасалуы мүмкiн. Егер, болашақта жалдаушыға мүлiкке өтетiнi қарастырылса, меншiк құқығы онда мүлiктi жалдау шарты сатып алу-сату шартының нысанындай нысанда жасалуы тиiс.

1. 2Мүлiк жалдау шартының элементтерi . Мүлiк жалдау шартының тараптары жалға алушы және жалға берушi, жалға берушi және жалға алушы ретiнде кез келген тұлға, заңды және жеке тұлға бола алады. Егер шарт мемлекет атынан не әкiмшiлiк-аумақтық бiрлестiк атынан жасалса мүлiктi жалға берушi болып өкiлеттi мемлекеттiк орган, ҚР Қаржы министрлiгiнiң Мемлекеттiк мүлiк және жекешелендiру бойынша комитетiнiң аумақтық органдары келедi.

Жалға берушi - бұл пайдалануға берiлген мүлiктiң иесi, ал заңды тұлға - оқшауланған мүлiкке меншiк, шаруашылық жүргiзу, оралымды басқару құқығы бар субъект. Кейбiр жағдайларда мүлiктi жалға берушi болып оған өзге де құқықтары бар жеке немесе заңды тұлғалар келуi мүмкiн, олар мүлiктi жалға беруге заңмен немесе шартпен өкiлденуi тиiс (мысалы, бұл мүлiктi сенiмгершiлiкпен басқаратын болуы мүмкiн) .

Жалдаушы (арендатор) - мүлiктi уақытша иелену және пайдалануға, немесе тек пайдалануға алған жеке немесе заңды тұлға. Мысалы, станокты жалдаушыға онда белгiлi сағаттарда немесе күндерде қажеттi жұмыстарды жасау (орындау) мүмкiншiлiгi берiлуi мүмкiн. Мүлкiне оралымды басқару құқығы бар коммерциялық емес заңды тұлғалар, олардың мүлкiнiң меншiк иесiмен мүлiктi жалдау құқығында шектелуi мүмкiн.

Тараптар құқықтары мен мiндеттерiнiң өзге тұлғаларға ауысуы iшiнара және де әмбе бап құқықтық мирасқорлық негiзiнде болуы мүмкiн. Жалға берiлген мүлiкке меншiк құқығының немесе шаруашылық жүргiзу, оралымды басқару құқықтарының өзге тұлғаға ауысуы мүлiктi жалдау шартын өзгерту немесе бұзу үшiн негiз болмайды.

Басқаша айтатын болсақ аренда құқығы жалға берiлген мү-лiкке ауыртпалық тудырады.

Азамат өлуiмен жалға алушының құқықтарына қатысты мұрагерлiк трансмиссия егер заң актiлерiнде немесе шартта өзгеше қарастырылмаса жалпы тәртiп бойынша болады. Заңды тұлғалар қайта құрылған кезде де әмбебап мирасқорлықтың бұл тәртiбiн қолдану керек.

Мүлiктi жалдау шартын жасасу жалдаушының тұлғасына жеке байланысты болмаса, жалға берушi оның қалған мерзiмiне шартқа мұрагердiң (құқықтық мирасқордың) жалдаушы ретiнде кiрiсуiне кедергi жасай алмайды.

Мүлiк жалдау шартының нысанасы (объектiсi ) болып негiзi-нен қозғалатын сондай-ақ қозғалмайтын заттар келедi. Аренда шарты бойынша (негiзiнде) берiлетiн заттар жеке сипаттары мен анықталатын, тұтынылмайтын заттарға жатады, олар оларды пайдалану барысында өздерiнiң тұтынушылық қасиеттерiн бiрте-бiрте табиғи тозу салдарынан жоғалтады. Кейбiр объектiлер пайдалану тәртiбi дұрыс болса тiптi өздерiнiң қасиеттерiн жоғалтпауы мүмкiн, оларға жер бөлшектерi, көп жылдық егiстер және с. с. жатады. АК. 541-бабына сәйкес, мүлiктiк жалдауға, кәсiпорындар мен басқа да мүлiктiк кешендер, жер учаскелерi, үйлер, ғимараттар, жабдықтар, көлiк құралдары берiлуi мүмкiн. Жалдаудың объектiсi өзге де заттар бола алады.

Заңнамада оларды мүлiктiк жалдауға беруге тыйым салынған, немесе жалдау мүмкiншiлiгi шектелген мүлiк түрлерi анықталуы мүмкiн. Бiрiншi кезекте шектеулер азаматтық айналымнан алынып тасталған, немесе азаматтық айналымы шектеулi заттарға қатысты болып келедi.

Әрине, азаматтық айналымнан алынып тасталған заттар жалға берiлуi мүмкiн емес. Ал азаматтық айналымы шектеулi заттар жалға оларды пайдалану тәртiбi, жалпылама оларға меншiк құқығын жүзеге асырудың барлық тәртiбi сақталып жалға берiлуi мүмкiн. Мысалы, тұлға азаматтық айналымы шектеулi бiр немесе өзге мүлiктi иеленуге рұқсат алмаса, ол өзiнде бар сондай (азаматтық айналымы шектеулi) мүлiктi иелiгiнен шыға-руы керек. Заңның (ҚР АК 252 бабы 2 тармағы) тiкелей нұсқауына сәйкес көрсетiлгендей мүлiкке меншiк құқығы тоқтатылуы қажет. Яғни ондай мүлiкте иелiктен шығаруға бағытталған шарттар болып сатып алу-сату, сыйға тарту, айырбас шарттары келедi деп болжам жасаймыз.

Бiрақ мәселенi тым шектеулi шешуге болмайды. Сiлтеме жа-салған азаматтық кодекстiң нормасы өмiрде оны әртүрлi жағдайларға лайықтап қолдануды талап етедi. Мысалы, айналымы шектеулi мүлiктiң иегерi болашақта оған рұқсат аламын деп үмiттенетiн болса оған оны жалға беруге тыйым салынбауы керек. Немесе мүлiктi иеленуге рұқсаты жоқ айналымы шектеулi заттың меншiк иесi бiрден сатып алушыны таппаған соң оны болашақта сатып алу жағдайы қарастырылатын жалдау шарты негiзiнде бере алады. Қаралғандай қосымша шешiмдер меншiк иесi жағдайын жақсартады. Қандай да болсын мүлiкке меншiк-тiң заң бойынша кепiлдiктерiн нығайтады.

Кейбiр объектiлердi (негiзiнен табиғи объектiлердi) жалға тапсырған кезде шарт ерекшелiктерi пайда болады (ерекшелiктер шарт мазмұнына және т. б. қатысты болуы мүмкiн) . Айтатын болсақ, Қазақстан Республикасының “Жер туралы” Заңының 48 бабына сәйкес, жер пайдаланушылары жердi жер учаскесiн беру актiсiне немесе аренда шартына (уақытша ақысыз жер пайда-лану шартына) сәйкес пайдалануы тиiс. Осымен бiрге жалға алу-шыға тағы да бiрқатар мiндеттер жүктеледi. Бұл мiндеттер жалға алушының жалға берiлген мүлiктi тиiстi пайдалану бойынша азаматтық-құқықтық мiндетiмен тығыз байланысты, кейбiр көрi-нiстерiнде оларды мүлiктi тиiстi пайдалану бойынша мiндеттiк нақтылануы ретiнде бағалауға болады. Жер пайдаланушыға мы-надай мiндеттер жүктеледi:

- тиiстi санитарлық және экологиялық талаптарға сәйкес ке-летiн өндiрiс технологиясын қолданудың, халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиян келтiрiлуiне жол бермеу;

- топырақтың құнарлығын нашарлатпаудың жер қорғау жөнiндегi шараларды жүзеге асырудың, орман, су ресурстары мен басқа да табиғи ресурстарды пайдалану тәртiбiн сақтаудың, жер учаскесiнде орналасқан, заңдарға сәйкес мемлекет қорғай-тын тарих, сәулет ескерткiштерi, археологиялық мұра мен басқа да объектiлердiң қорғалуын қамтамасыз ету;

- басқа меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың құ-қықтарын бұзбау;

- топырақтың құнарлы қабатын сыдырып алу оның бiр-жола жоғалуын болғызбау үшiн қажет болған жағдайларды қос-пағанда, басқа тұлғаларға сату не беру мақсатымен құнарлы қабатты сыдырып алуға жол бермеу;

- сервитуттары заңдарда көзделген тәртiпте ұсынуды қамтамасыз ету.

Өз ерекшелiктерi тұрғын үйдi жер қойнауының учаскелерiн және басқа объектiлердi жалдауда орын алады. Жер қойнауының учаскiлерi концессиялық және басқа келiсiмдер негiзiнде пайдалануға берiледi, олар АК 541-б, 4-т. сәйкес өзiнiң заңды табиғаты бойынша мүлiктi жалдауға түбiрлес болып келедi және оның жалпы (негiзгi) ережелерiне негiзделедi. Мұндай кең түсiнiк ҚР азаматтық заңнамасында шарттардың бұрынғы кеңестiк кезеңдегi азаматтық құқыққа таныс емес тәртiптенген жүйесi қалыптасып келетiнiн сипаттайды. Бұл бөлек шарттардың құрылысын өңдеуде де, бүкiл шарттық құқық жүйесiн өңдеуде де өз көрiнiсiн тауып отыр ¹ . Жер қойнауын пайдаланумен байланысты және өзге де шарттардың жаңа түрлерiне қатысты пайда болған айқынсыздық ақырындап жойылып келедi.

ҚР АК тағы да бiр елеулi жаңалық бар. Оны заңнаманы дамытудағы батыл, өркендi қадам ретiнде бағалауға болады және онда бiздiң көзқарасымыз бойынша арендалық қатынастарды одан әрi дамытудың мүмкiншiлiктерi қарастырылған. Бiрақ ол жалдау туралы дәстүрлi көзқарастарды ескеретiн болсақ үйре-нiмсiз болып көрiнедi. ҚР АК 541-бабының 2-тармағына сәйкес жалдаудың нысанасы болып жер пайдалану құқығы, жер қой-науын пайдалану құқығы және өзге заттық құқықтар келуi мүм-кiн. Мүлiктiк құқықтардың арендасына жол бермеу заңнамалық актiлермен қарастырылуы мүмкiн. Аталған норманы қолдану мүлiктiк құқықтардың айналымын жан-жақты дамытуға мүмкiншiлiк бередi.

Мүлiктi жалдау шартының ақылы мiнезi, жалпылама мiндеттемелiк құқық нормаларының мазмұны және қалыптасқан шарттық тәжiрибеде мүлiктi жалдау шартында сатып алу-сату шартында да сияқты оның бiрден бiр елеулi жағдайы болып нысанасы туралы жағдай келетiнiне әсер етедi.

Мүлiк жалдау шартында жалдаушыға мүлiктiк жалдаудың объектiсi ретiнде берiлуге жататын мүлiктi анықтауға мүмкiншiлiк беретiн мәлiметтер келтiрiлуi керек. Егер бұл мәлiметтер шартта болмаса, онда мүлiктiк жалдауға берiлуге жататын объект туралы жағдай келiсiлмеген болып, ал тиiстi шарт жасалмаған болып есептеледi. Үлкен тәжiрибелiк мән жалға берiлетiн объек-тiнi толық сипаттауда болып келедi, яғни оны тек жалпы анық-тау жеткiлiксiз. Осының қажеттiлiгi мүлiктi жалдау шарты маз-мұнының өзiнен көрiнiс табады.

Аренда шартының бағасы. Ол шартқа сәйкес анықталады. Егер, ол шартта көрсетiлмесе, онда басшылыққа бiр немесе өзге жағдайларда төленетiн аренданың бағасы алынады.

Аренда шартының мерзiмi . Мүлiктi жалдау шарты нақты анықталған мерзiмге жасалуы мүмкiн. (ҚР АК. 545-б, 1-т. ) Қаз. ҚСР-ң Азаматтық кодексiмен, жалға берiлетiн мүлiк түрiне қарамастан мүлiктiк жалдаудың мерзiмi 10 жылдан аспауы тиiстiгi қарастырылған едi. ҚР АК аренданың ақырғы мерзiмiн тек оның бөлек түрлерi үшiн, немесе бөлек мүлiк арендасы үшiн қарастырады. Айтылғандай жердiң арендасы 49 жылдан аспауы керек. Прокат шарты бiр жылдан аспайтын мерзiмге ғана жаса-луы мүмкiн.

Мүлiк жалдау шарты нақты анықтамлаған мерзiмге жасалуы мүмкiн, бұл үшiн ол күшiнде болып келетiн мерзiм шартта көрсетiлмейдi. Нақты анықталмаған мерзiмге жасалған мүлiктi жалдау шартында әрбiр тарап, шарт қозғалмайтын мүлiк жөнiнде болғанда екiншi тарапқа үш ай бұрын ескертiп, ал шарт қозғалатын мүлiк жөнiнде болғанда бiр ай бұрын ескертiп, кез келген уақытта шарттан бас тарта алады. Өзгеше тәртiп заң актiлерiмен немесе шартпен қарастырылуы мүмкiн. Мысалы шартта тараптар нақты анықталмаған мерзiмге жасалған мүлiктi жалдау шартын бiр жақты тәртiпте бұруға тиым салуы мүмкiн.

Егер мүлiктi жалдаудың ақырғы мерзiм заңнамада қарастырылса, ал шарттың өзi нақты анықталмаған мерзiмге жасалса, мүлiктi жалдаудың ақырғы мерзiмi өтуiмен ол күшiн өзiмен өзi жоғалтады. Яғни, мүлiктi жалдау шартының мерзiмi заңнама бойынша қарастырылған ең үлкен (ақырғы) мерзiмнен асып кетсе де шарт бәрiбiр заңнамалық мерзiмнен аспайтын (оған тең) мерзiмге жасалған болып саналады.

Мүлiк жалдау шартының мазмұны . Жалға берушi мүлiктi жалға алушыға шарт талаптары мен мүлiктiң мақсатына сәйкес, келетiн күйде беруге мiндеттi (АК 547-б. 1-тармағы) . Мүлiктiң күйi бiрiншi кезекте шартпен анықталуы тиiс. Мысалы, жалға қоймалар берiлгенде, олар өрт қауiпсiздiгiнiң талаптарына бөлмелердегi ауаның ылғалдылығына не құрғақтығына қойылатын талаптарға және басқаларға сәйкес болуы керек екенi болжа-нылуы мүмкiн.

Шарттың мүлiктiк күйiне талаптар анықталмаса, онда олар мүлiктiң тағайындалуы және мүлiктi пайдаланудың болжамды (мақсаты ескерiлiп мүмкiн күйiне талаптар туралануы мүмкiн. Бiрақ мүлiктi жалдау шарты бойынша мүлiкке талаптарды анықтау сатып алу-сату шарты бойынша заттың қажеттi сапасын анықтаудан ауырға түседi. Жалға берiлетiн мүлiктiк күйiне қатысты талаптар өте субъективтi болып келедi. Олар жөнiнде келiспеген тараптар араларында қиын жолмен шешiлетiн даулар пайда болуы мүмкiн. Сондықтан, жалға алушы мүлiктiң кейбiр ерекше қасиеттер бар болуын қаласа, оның бұл туралы жалға берушiмен келiскенi аса қажеттi болады. Жалға берiлетiн мүлiктiк кемiстiктерi болмауы керек, немесе кемiстiктер тiкелей шартта ескертiлуi керек. Бұл жасалмаса жалға берушi берiлген заттардың кемiстiктерi үшiн жауапты болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.