Жинақтық зейнетақы қорларының мазмұны, қалыптасуы және нарықтағы ролі
Жоспар
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
II. Негізгі бөлім
1. Жинақтық зейнетақы қорларының мазмұны, қалыптасуы және нарықтағы ролі ... ... 5.6
2. Жинақтық зейнетақы жүйесін басқару қағидаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.8
3. жинақтаушы зейнетақы жүйесінің қазіргі жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9.10
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3.4
II. Негізгі бөлім
1. Жинақтық зейнетақы қорларының мазмұны, қалыптасуы және нарықтағы ролі ... ... 5.6
2. Жинақтық зейнетақы жүйесін басқару қағидаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.8
3. жинақтаушы зейнетақы жүйесінің қазіргі жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9.10
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
Кіріспе
Бүгінгі таңда өркениетті даму жолына түскен Қазақстан Республикасы қоғамның барлық саласында аса маңызды реформаларды жүзеге асыруда. Бұл реформалардың ішіндегі ең күрделісі әрі өте байыптылықты қажет ететін бағыты әлеуметтік саладағы реформалар болып табылады. Өйткені, біріншіден, әлеуметтік - экономикалық мәселе адамдардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігіне тікелей қатысты болғандықтан үнемі күн тәртібінде тұрады; екіншіден, мемлекеттің зейнетақы жүйесі әрқашан халықтың назарында болып, оның талқысы мен сынына түсіп отырады. Сондықтан да зейнетақы жүйесі халықты қамтамасыз етуде маңызы зор фактор ретінде қарастырылады.
Қазiргi кезде, Қазақстанның зейнетақы жүйесiнiң реформасы басталғалы бес – сегiз жыл өткеннен соң оны жүзеге асты деуге болады. Жинақтаушы зейнетақы қорларының бұдан әрi дамуы кезеңiнде жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң бәсекелiк қабiлеттiлiгiн және ең басты оның институттарының қаржылық орнықтылығы мәселелерiн қамтитын жаңа айналымын зерттеудi және шешiмiн табуды қажет ететiн мәселелері туындайды. Республикамыздың “Қазақстан – 2030” бағдарламасында барлық Қазақстандықтардың әл – ауқатын, қауiпсiздiгін жақсарту, гүлдену, даму стратегиясында Президентiмiз Н.Ә.Назарбаев атап өткендей, елiмiздiң дамуының басты бағыттарының бiрi тұрғындардың материалдық және әлеуметтiк әл – ауқаты болып табылады. Тұрғындарды зейнетақымен қамтамасыз етудiң деңгейi мен сапасы – елiмiздiң азаматтарының әлеуметтiк және экономикалық жағдайының маңызды құрамдас бөлiгi. Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының тұрақты түрде дамуы Қазақстан Республикасының экономикалық дамуын жылдамдатуға ықпал етедi.
Республиканың әлеуметтiк – экономикалық жүйесiнде неғұрлым қарқынды дамушылардың бiрi зейнетақы жүйесi болып табылады. Сонымен қатар, әрекет етушi жинақтаушы зейнетақы жүйесiнде зерттеулер жүргiзу, оның тереңдеуi, нарықтық экономикалық жағдайындағы Қазақстан экономикасына бейiмделуi
Бүгінгі таңда өркениетті даму жолына түскен Қазақстан Республикасы қоғамның барлық саласында аса маңызды реформаларды жүзеге асыруда. Бұл реформалардың ішіндегі ең күрделісі әрі өте байыптылықты қажет ететін бағыты әлеуметтік саладағы реформалар болып табылады. Өйткені, біріншіден, әлеуметтік - экономикалық мәселе адамдардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігіне тікелей қатысты болғандықтан үнемі күн тәртібінде тұрады; екіншіден, мемлекеттің зейнетақы жүйесі әрқашан халықтың назарында болып, оның талқысы мен сынына түсіп отырады. Сондықтан да зейнетақы жүйесі халықты қамтамасыз етуде маңызы зор фактор ретінде қарастырылады.
Қазiргi кезде, Қазақстанның зейнетақы жүйесiнiң реформасы басталғалы бес – сегiз жыл өткеннен соң оны жүзеге асты деуге болады. Жинақтаушы зейнетақы қорларының бұдан әрi дамуы кезеңiнде жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң бәсекелiк қабiлеттiлiгiн және ең басты оның институттарының қаржылық орнықтылығы мәселелерiн қамтитын жаңа айналымын зерттеудi және шешiмiн табуды қажет ететiн мәселелері туындайды. Республикамыздың “Қазақстан – 2030” бағдарламасында барлық Қазақстандықтардың әл – ауқатын, қауiпсiздiгін жақсарту, гүлдену, даму стратегиясында Президентiмiз Н.Ә.Назарбаев атап өткендей, елiмiздiң дамуының басты бағыттарының бiрi тұрғындардың материалдық және әлеуметтiк әл – ауқаты болып табылады. Тұрғындарды зейнетақымен қамтамасыз етудiң деңгейi мен сапасы – елiмiздiң азаматтарының әлеуметтiк және экономикалық жағдайының маңызды құрамдас бөлiгi. Жинақтаушы Зейнетақы Қорларының тұрақты түрде дамуы Қазақстан Республикасының экономикалық дамуын жылдамдатуға ықпал етедi.
Республиканың әлеуметтiк – экономикалық жүйесiнде неғұрлым қарқынды дамушылардың бiрi зейнетақы жүйесi болып табылады. Сонымен қатар, әрекет етушi жинақтаушы зейнетақы жүйесiнде зерттеулер жүргiзу, оның тереңдеуi, нарықтық экономикалық жағдайындағы Қазақстан экономикасына бейiмделуi
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Зейнетақы жүйесін жаңғырту тетіктері мен бағыттары. // Қазақстан Жоғары Мектебі, 2006 - №4 - 0,43 б.п.
2. Оспанов Г.Б.//Вестник Национальной академии наук РК//2006 №5 96-99 бет.
3. К.М Тулепбаев//Новая модель пенсионного обеспечения население Казахстана: теория, методологии и механизмы реализации// Автореферат Алматы 2007жыл.
4. «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заң 1997 жылғы 20маусымдағы №136-1.
5. Мергенбаева А.Т. Зейнетақы жүйесін жетілдірудің экономикалық тетіктері : 08.00.05- Э.ғ.к. ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған дисс. авторефераты / А. Т. Мергенбаева. - Түркістан, 2009. - 25 б.
6. Жұмағұлов Ғ.Б, Ахметов А, Ахметова Г. //Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы// оқу құралы Алматы 2005 жыл.
7. А.Темен//Еңбек нарығының болашағы және зейнетақы//Президент және Халық 29 ақпан 2008 жыл.
1. Зейнетақы жүйесін жаңғырту тетіктері мен бағыттары. // Қазақстан Жоғары Мектебі, 2006 - №4 - 0,43 б.п.
2. Оспанов Г.Б.//Вестник Национальной академии наук РК//2006 №5 96-99 бет.
3. К.М Тулепбаев//Новая модель пенсионного обеспечения население Казахстана: теория, методологии и механизмы реализации// Автореферат Алматы 2007жыл.
4. «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заң 1997 жылғы 20маусымдағы №136-1.
5. Мергенбаева А.Т. Зейнетақы жүйесін жетілдірудің экономикалық тетіктері : 08.00.05- Э.ғ.к. ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған дисс. авторефераты / А. Т. Мергенбаева. - Түркістан, 2009. - 25 б.
6. Жұмағұлов Ғ.Б, Ахметов А, Ахметова Г. //Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы// оқу құралы Алматы 2005 жыл.
7. А.Темен//Еңбек нарығының болашағы және зейнетақы//Президент және Халық 29 ақпан 2008 жыл.
ЖИНАҚТЫҚ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАР ЖҮЙЕСІ
Жоспар
I.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
II. Негізгі бөлім
1. Жинақтық зейнетақы қорларының мазмұны, қалыптасуы және нарықтағы
ролі ... ... 5-6
2. Жинақтық зейнетақы жүйесін басқару қағидаттары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7-
8
3. жинақтаушы зейнетақы жүйесінің қазіргі жағдайын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9-10
III.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
Пайдаланылған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... . 12
Кіріспе
Бүгінгі таңда өркениетті даму жолына түскен Қазақстан Республикасы
қоғамның барлық саласында аса маңызды реформаларды жүзеге асыруда. Бұл
реформалардың ішіндегі ең күрделісі әрі өте байыптылықты қажет ететін
бағыты әлеуметтік саладағы реформалар болып табылады. Өйткені, біріншіден,
әлеуметтік - экономикалық мәселе адамдардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігіне
тікелей қатысты болғандықтан үнемі күн тәртібінде тұрады; екіншіден,
мемлекеттің зейнетақы жүйесі әрқашан халықтың назарында болып, оның
талқысы мен сынына түсіп отырады. Сондықтан да зейнетақы жүйесі халықты
қамтамасыз етуде маңызы зор фактор ретінде қарастырылады.
Қазiргi кезде, Қазақстанның зейнетақы жүйесiнiң реформасы басталғалы бес –
сегiз жыл өткеннен соң оны жүзеге асты деуге болады. Жинақтаушы зейнетақы
қорларының бұдан әрi дамуы кезеңiнде жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң
бәсекелiк қабiлеттiлiгiн және ең басты оның институттарының қаржылық
орнықтылығы мәселелерiн қамтитын жаңа айналымын зерттеудi және шешiмiн
табуды қажет ететiн мәселелері туындайды. Республикамыздың “Қазақстан –
2030” бағдарламасында барлық Қазақстандықтардың әл – ауқатын, қауiпсiздiгін
жақсарту, гүлдену, даму стратегиясында Президентiмiз Н.Ә.Назарбаев атап
өткендей, елiмiздiң дамуының басты бағыттарының бiрi тұрғындардың
материалдық және әлеуметтiк әл – ауқаты болып табылады. Тұрғындарды
зейнетақымен қамтамасыз етудiң деңгейi мен сапасы – елiмiздiң азаматтарының
әлеуметтiк және экономикалық жағдайының маңызды құрамдас бөлiгi. Жинақтаушы
Зейнетақы Қорларының тұрақты түрде дамуы Қазақстан Республикасының
экономикалық дамуын жылдамдатуға ықпал етедi.
Республиканың әлеуметтiк – экономикалық жүйесiнде неғұрлым қарқынды
дамушылардың бiрi зейнетақы жүйесi болып табылады. Сонымен қатар, әрекет
етушi жинақтаушы зейнетақы жүйесiнде зерттеулер жүргiзу, оның тереңдеуi,
нарықтық экономикалық жағдайындағы Қазақстан экономикасына бейiмделуi және
оған әрекет етудiң қысқа мерзiм iшiнде пайда болған пiкiрталастағы және
шешiлмеген көптеген мәселелер мен сұрақтардың бар екендiгi жөнiнде белгiлi
бiр тұжырымдар жасауға мүмкiндiк бередi.
Зейнетақы активтерiн экономиканың нақты секторындағы шаруашылық салаларын
және зейнетақы саласын дамытудың басты бағыттарын қаржыландыру мақсатында
пайдалану керек деп есептеймiз. Сондықтан, ҚР ЖЗҚ инвестициялық процесiне
талдау жүргiзу және тұрғындарды зейнетақымен қамтамасыз ету жүйесiн
жаңғырту мен әрi қарай дамытудың басымдықтарын зерттеу маңызды мәселелердiң
бiрi болып табылады. Аталған мәселелердi шешу үшiн, оған қатысты отандық
және шетелдiк мамандар мен ғалымдардың зерттеулерiн негiзге ала отырып,
зейнетақы қорларының қызметтерiн жаңғыртуды және олардың экономиканы
қаржыландыруға қатысу мүмкiндiктерiн дұрыс арнаға қоюдың жетiлдiрiлген
әдiстемелiк жолдарын ұсынуды және негiздеудi қажет етедi.
Жинақтаушы зейнетақы жүйесiн енгiзу процесiнде қазақстандық
жинақтаушы зейнетақы қорларының бiрте-бiрте эволюциялануының белгiлi бiр
заңдылықтары қалыптастырылды, жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң қаржылық
менеджментiнiң ерекшелiктерi қалыптастырылуда, оларды зерттеуге отандық
ғалымдар назарын аудара бастады.
1. ЖЕР ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТҮСІНІГІ
Жинақтық зейнетақы қорлары (ЖЗҚ) – бұл контрактілі-сақтаушы типтегі
қаржылық институттары болып табылады, олар ұзақмерзімді контрактілерге
сәйкесті салымшылармен төленетін зейнетақы жарналардың негізінде халықтың
сақталатын ақша қаражаттарын тартады. ЖЗҚ-ның ерекшелігі – олар еңбеккке
қабілеттілігін жоғалту барысында адамдардың материалдық және әлеуметтік
қажеттілігін қамтамасыз ету үшін құрылады. Зейнетақылық жарналардың
салымшылары белгілі бір жасқа келгеннен кейін табыс көзқайнарын
қалыптастыру мақсатында зейнетақы қорларының қарыздық міндеттемелерін сатып
алады.
Зейнетақы қорлардың дамуы корпорациялардың жоғары маманданған жұмыс
күшін тартуға ұмтылысы есебінен пайда болды. Зейнетақы қорлары - жеке және
заңды тұлғалардың зейнетақы төлемдерінің орнына зейнетақы міндеттемелерін
шығаратын қаржылық мекеме. Зейнетақы төлемдері- зейнетақы төлемдері үшін
халықтың, фирмалардың, мемлекеттің салымдары.
Зейнетақы қорларын құрудың негізгі мақсаттары бағалы қағаздарға
зейнетақы жарналарын инвестициялау есебінен жұмыскерлерге төлемдер жасау
болып табылады. Зейнетақы қорлары сенімгерлік компанияларға, коммерциялық
банктерге немесе сақтандыру компанияларына берілу мүмкін. Мұндай
сақтандыру қоры сақтандырылмаған деп аталады. Бірақ корпорациялар
сақтандыру компаниялармен келісім жасау мүмкін, яғни сақтандыру компаниялар
зейнетақы төлемдерін қабылдап, зейнетақы төлемдерін беруді қаматамасыз
етеді.Ондай сақтандыру қоры сақтандыратын деп аталады.
Зейнетақы қорларындағы пассивті операциялардың негізі
корпорациялардың, кәсіпорындардың, сонымен қатар бүкіл түсімдердің 20-30%
құрайтын жұмыскерлер мен қызметкерлердің жарналары болып табылады. Жарна
үлесі түрлі корпорациялар, кәсіпорындар және мемлекеттер бойынша ауытқиды.
Корпорация қуаттырақ әрі байырақ болған сайын, жұмыскерлер мен
қызметкерлердің жарналар үлесі аз болады. Зейнетақы қоры капиталының
жинақталу ерекшелігі кәсіпкерлердің, жұмыскерлердің, қызметкерлердің ұзақ
мерзімге өмірді сақтандыруға кеткен жарналарының сомаларынан құралады.
Зейнетақы қорлары ұзақмерзімді ақша қаражаттарын иемденеді және оларды
үкіметтік, жеке бағалы қағаздарға салады. Зейнетақы қорларының активінің
80% жеке корпорациялардың бағалы қағаздары құрайды. Активтердің 30% астамы
жай акцияларға жататындықтан корпорация саясатына зейнетақы қорлары әсер
етеді. Зейнетақы қорлары өзінің корпорацияларының активтеріне де ақша
қаражаттарын салады.
Жекеменшік зейнетақы қорларымен қатар мемлекеттік зейнетақы қорлары
да бар. Олар орталық үкіметпен және жергілікті басқару органдарымен
құралады. Мұндай қорлардың пассивті операцияларының негізін түрлі
үкіметтік деңгейдегі бюджет қаражаттары және жұмыскерлердің жарналары
құрайды. Активті операциялар мемлекеттік және корпорациялардың бағалы
қағаздарының салымдарында шоғырланады. Мемлекеттік зейнетақы қорларының
қызметінде ақша қаражаттарын инвестициялау мен қызметінің формаларын
ұйымдастыруы бойынша айырмашылықтар болады.
Еркін активтерді құрай отырып зейнетақы жарналары зейнетақы
қорларында жинақталады. Сондықтан зейнетақы қорларының активтері
экономикада маңызды роль атқарады.
Экономикадағы салалардың мәнін ЖІӨ-гі үлесінің көрсеткіші бойынша
мәнін анықтауғы болады. Мысалы, дамыған елдерде ЖІӨ-гі зейнетақы
активтерінің үлесі 10% құрайды.
Зейнетақы қорлары инвестициялар сияқты экономикада макроэкономикалық
және микроэкономикалық қызмет атқарады.
2. ЖЕР ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТҮРЛЕРI
Портфельдік қалыптастыру кезінде түрлі қасиеттері бар құнды қағаздар
арасындағы пропорцияны анықтау қажет. Классикалық консервативті (тәуекелі
аз) портфельді құрудың негізгі қағидалары мыналар: консервативтілік,
диверсификациялау және жеткілікті ликвидтіліктің қағидалары.
Консервативтілік қағидасы басым ықтималдылығы бар тәуекелді үлестен
мүмкін болатын шығындар сенімді активтердің табыстарымен жабылатындай
жоғары сенімді және тәуекелді үлестер арасындағы өзара байланысын ұйғарады.
Мұндай жағдайда инвестициялық тәуекел негіз сомма бөлігінің шығынына
емес, ол тек қана жоғары табысты жеткіліксіз алудан тұрады. Тәжірибе
көрсеткендей, клиенттердің көбісі депозиттік мөлшерлемесі бірден екіге
дейін шамасында ауытқитын сенімгерліктің жоғары категориясындағы
банкілерінің табысымен қанағаттанады.
Диверсификациялау қағидасы портфельдік инвестициялаудың негізгі
қағидасы болып ... жалғасы
Жоспар
I.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
II. Негізгі бөлім
1. Жинақтық зейнетақы қорларының мазмұны, қалыптасуы және нарықтағы
ролі ... ... 5-6
2. Жинақтық зейнетақы жүйесін басқару қағидаттары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7-
8
3. жинақтаушы зейнетақы жүйесінің қазіргі жағдайын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9-10
III.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
Пайдаланылған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... . 12
Кіріспе
Бүгінгі таңда өркениетті даму жолына түскен Қазақстан Республикасы
қоғамның барлық саласында аса маңызды реформаларды жүзеге асыруда. Бұл
реформалардың ішіндегі ең күрделісі әрі өте байыптылықты қажет ететін
бағыты әлеуметтік саладағы реформалар болып табылады. Өйткені, біріншіден,
әлеуметтік - экономикалық мәселе адамдардың өмірі мен тұрмыс-тіршілігіне
тікелей қатысты болғандықтан үнемі күн тәртібінде тұрады; екіншіден,
мемлекеттің зейнетақы жүйесі әрқашан халықтың назарында болып, оның
талқысы мен сынына түсіп отырады. Сондықтан да зейнетақы жүйесі халықты
қамтамасыз етуде маңызы зор фактор ретінде қарастырылады.
Қазiргi кезде, Қазақстанның зейнетақы жүйесiнiң реформасы басталғалы бес –
сегiз жыл өткеннен соң оны жүзеге асты деуге болады. Жинақтаушы зейнетақы
қорларының бұдан әрi дамуы кезеңiнде жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң
бәсекелiк қабiлеттiлiгiн және ең басты оның институттарының қаржылық
орнықтылығы мәселелерiн қамтитын жаңа айналымын зерттеудi және шешiмiн
табуды қажет ететiн мәселелері туындайды. Республикамыздың “Қазақстан –
2030” бағдарламасында барлық Қазақстандықтардың әл – ауқатын, қауiпсiздiгін
жақсарту, гүлдену, даму стратегиясында Президентiмiз Н.Ә.Назарбаев атап
өткендей, елiмiздiң дамуының басты бағыттарының бiрi тұрғындардың
материалдық және әлеуметтiк әл – ауқаты болып табылады. Тұрғындарды
зейнетақымен қамтамасыз етудiң деңгейi мен сапасы – елiмiздiң азаматтарының
әлеуметтiк және экономикалық жағдайының маңызды құрамдас бөлiгi. Жинақтаушы
Зейнетақы Қорларының тұрақты түрде дамуы Қазақстан Республикасының
экономикалық дамуын жылдамдатуға ықпал етедi.
Республиканың әлеуметтiк – экономикалық жүйесiнде неғұрлым қарқынды
дамушылардың бiрi зейнетақы жүйесi болып табылады. Сонымен қатар, әрекет
етушi жинақтаушы зейнетақы жүйесiнде зерттеулер жүргiзу, оның тереңдеуi,
нарықтық экономикалық жағдайындағы Қазақстан экономикасына бейiмделуi және
оған әрекет етудiң қысқа мерзiм iшiнде пайда болған пiкiрталастағы және
шешiлмеген көптеген мәселелер мен сұрақтардың бар екендiгi жөнiнде белгiлi
бiр тұжырымдар жасауға мүмкiндiк бередi.
Зейнетақы активтерiн экономиканың нақты секторындағы шаруашылық салаларын
және зейнетақы саласын дамытудың басты бағыттарын қаржыландыру мақсатында
пайдалану керек деп есептеймiз. Сондықтан, ҚР ЖЗҚ инвестициялық процесiне
талдау жүргiзу және тұрғындарды зейнетақымен қамтамасыз ету жүйесiн
жаңғырту мен әрi қарай дамытудың басымдықтарын зерттеу маңызды мәселелердiң
бiрi болып табылады. Аталған мәселелердi шешу үшiн, оған қатысты отандық
және шетелдiк мамандар мен ғалымдардың зерттеулерiн негiзге ала отырып,
зейнетақы қорларының қызметтерiн жаңғыртуды және олардың экономиканы
қаржыландыруға қатысу мүмкiндiктерiн дұрыс арнаға қоюдың жетiлдiрiлген
әдiстемелiк жолдарын ұсынуды және негiздеудi қажет етедi.
Жинақтаушы зейнетақы жүйесiн енгiзу процесiнде қазақстандық
жинақтаушы зейнетақы қорларының бiрте-бiрте эволюциялануының белгiлi бiр
заңдылықтары қалыптастырылды, жинақтаушы зейнетақы жүйесiнiң қаржылық
менеджментiнiң ерекшелiктерi қалыптастырылуда, оларды зерттеуге отандық
ғалымдар назарын аудара бастады.
1. ЖЕР ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТҮСІНІГІ
Жинақтық зейнетақы қорлары (ЖЗҚ) – бұл контрактілі-сақтаушы типтегі
қаржылық институттары болып табылады, олар ұзақмерзімді контрактілерге
сәйкесті салымшылармен төленетін зейнетақы жарналардың негізінде халықтың
сақталатын ақша қаражаттарын тартады. ЖЗҚ-ның ерекшелігі – олар еңбеккке
қабілеттілігін жоғалту барысында адамдардың материалдық және әлеуметтік
қажеттілігін қамтамасыз ету үшін құрылады. Зейнетақылық жарналардың
салымшылары белгілі бір жасқа келгеннен кейін табыс көзқайнарын
қалыптастыру мақсатында зейнетақы қорларының қарыздық міндеттемелерін сатып
алады.
Зейнетақы қорлардың дамуы корпорациялардың жоғары маманданған жұмыс
күшін тартуға ұмтылысы есебінен пайда болды. Зейнетақы қорлары - жеке және
заңды тұлғалардың зейнетақы төлемдерінің орнына зейнетақы міндеттемелерін
шығаратын қаржылық мекеме. Зейнетақы төлемдері- зейнетақы төлемдері үшін
халықтың, фирмалардың, мемлекеттің салымдары.
Зейнетақы қорларын құрудың негізгі мақсаттары бағалы қағаздарға
зейнетақы жарналарын инвестициялау есебінен жұмыскерлерге төлемдер жасау
болып табылады. Зейнетақы қорлары сенімгерлік компанияларға, коммерциялық
банктерге немесе сақтандыру компанияларына берілу мүмкін. Мұндай
сақтандыру қоры сақтандырылмаған деп аталады. Бірақ корпорациялар
сақтандыру компаниялармен келісім жасау мүмкін, яғни сақтандыру компаниялар
зейнетақы төлемдерін қабылдап, зейнетақы төлемдерін беруді қаматамасыз
етеді.Ондай сақтандыру қоры сақтандыратын деп аталады.
Зейнетақы қорларындағы пассивті операциялардың негізі
корпорациялардың, кәсіпорындардың, сонымен қатар бүкіл түсімдердің 20-30%
құрайтын жұмыскерлер мен қызметкерлердің жарналары болып табылады. Жарна
үлесі түрлі корпорациялар, кәсіпорындар және мемлекеттер бойынша ауытқиды.
Корпорация қуаттырақ әрі байырақ болған сайын, жұмыскерлер мен
қызметкерлердің жарналар үлесі аз болады. Зейнетақы қоры капиталының
жинақталу ерекшелігі кәсіпкерлердің, жұмыскерлердің, қызметкерлердің ұзақ
мерзімге өмірді сақтандыруға кеткен жарналарының сомаларынан құралады.
Зейнетақы қорлары ұзақмерзімді ақша қаражаттарын иемденеді және оларды
үкіметтік, жеке бағалы қағаздарға салады. Зейнетақы қорларының активінің
80% жеке корпорациялардың бағалы қағаздары құрайды. Активтердің 30% астамы
жай акцияларға жататындықтан корпорация саясатына зейнетақы қорлары әсер
етеді. Зейнетақы қорлары өзінің корпорацияларының активтеріне де ақша
қаражаттарын салады.
Жекеменшік зейнетақы қорларымен қатар мемлекеттік зейнетақы қорлары
да бар. Олар орталық үкіметпен және жергілікті басқару органдарымен
құралады. Мұндай қорлардың пассивті операцияларының негізін түрлі
үкіметтік деңгейдегі бюджет қаражаттары және жұмыскерлердің жарналары
құрайды. Активті операциялар мемлекеттік және корпорациялардың бағалы
қағаздарының салымдарында шоғырланады. Мемлекеттік зейнетақы қорларының
қызметінде ақша қаражаттарын инвестициялау мен қызметінің формаларын
ұйымдастыруы бойынша айырмашылықтар болады.
Еркін активтерді құрай отырып зейнетақы жарналары зейнетақы
қорларында жинақталады. Сондықтан зейнетақы қорларының активтері
экономикада маңызды роль атқарады.
Экономикадағы салалардың мәнін ЖІӨ-гі үлесінің көрсеткіші бойынша
мәнін анықтауғы болады. Мысалы, дамыған елдерде ЖІӨ-гі зейнетақы
активтерінің үлесі 10% құрайды.
Зейнетақы қорлары инвестициялар сияқты экономикада макроэкономикалық
және микроэкономикалық қызмет атқарады.
2. ЖЕР ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ТҮРЛЕРI
Портфельдік қалыптастыру кезінде түрлі қасиеттері бар құнды қағаздар
арасындағы пропорцияны анықтау қажет. Классикалық консервативті (тәуекелі
аз) портфельді құрудың негізгі қағидалары мыналар: консервативтілік,
диверсификациялау және жеткілікті ликвидтіліктің қағидалары.
Консервативтілік қағидасы басым ықтималдылығы бар тәуекелді үлестен
мүмкін болатын шығындар сенімді активтердің табыстарымен жабылатындай
жоғары сенімді және тәуекелді үлестер арасындағы өзара байланысын ұйғарады.
Мұндай жағдайда инвестициялық тәуекел негіз сомма бөлігінің шығынына
емес, ол тек қана жоғары табысты жеткіліксіз алудан тұрады. Тәжірибе
көрсеткендей, клиенттердің көбісі депозиттік мөлшерлемесі бірден екіге
дейін шамасында ауытқитын сенімгерліктің жоғары категориясындағы
банкілерінің табысымен қанағаттанады.
Диверсификациялау қағидасы портфельдік инвестициялаудың негізгі
қағидасы болып ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz