Үкіметтің конституциялық құқықтық мәртебесі
Кіріспе
1. ҚР Үкіметінің құрылу тәртібі, құрамы және құзыреттік мерзімдері.
2. ҚР Үкімет құзыреті.
3. ҚР Үкіметтінің негізгі нысанының қызметі
Қорытынды
1. ҚР Үкіметінің құрылу тәртібі, құрамы және құзыреттік мерзімдері.
2. ҚР Үкімет құзыреті.
3. ҚР Үкіметтінің негізгі нысанының қызметі
Қорытынды
ҚР-ның Үкімет атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды (64-бап). Үкімет ҚР-ның атқарушы билігінің жоғары органы болып табылады.
ҚР-ның Үкіметі мемлекеттік биліктің жеке тармағы болып табылады және мемлекеттің атқарушы билігін бейнелейді. Барлық атқарушы органдарды басқаратын, олардың қызметіне басшылық жасайтын жоғары атқарушы орган ретінде ол елде мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады. Конституция Үкіметтің мемлекеттік билік жүйесіндегі орнын анықтайды, биліктің басқа тармақтарымен өзара қарым-қатынасының нормативтік негіздерін белгілейді.
Үкімет атқарушы биліктің бірыңғай жүйесіне кіретін министрліктердің, мемлекеттік комитеттер мен басқада ведомстволардың (бірқатар “пәрменді” министрліктер мен ведомстволарды қоспағанда) жұмысын бағыттайды. Үкімет атқарушы биліктің жоғары органы ретінде ҚР-сы Конституциясымен, Президенттің конституциялық заң күші бар Жарлықтарымен, басқа да нормативтік жарлықтарымен оның қарауына жатқызылған мәселелерді жеке шешеді. Үкімет өз құзыретінің шегінде нормативтік және өзге де актілер қабылдайды, заңдардың, Президент Жарлықтарының орындалуын ұйымдастырады, өзге де халықаралық шарттар жасасады, барлық атқарушы билік органдарын басқарады, олардың қызметін бақылайды және заңдардың бұзылуын болдырмау үшін тиісті шаралар қолданады.
ҚР-ның Үкіметі мемлекеттік биліктің жеке тармағы болып табылады және мемлекеттің атқарушы билігін бейнелейді. Барлық атқарушы органдарды басқаратын, олардың қызметіне басшылық жасайтын жоғары атқарушы орган ретінде ол елде мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады. Конституция Үкіметтің мемлекеттік билік жүйесіндегі орнын анықтайды, биліктің басқа тармақтарымен өзара қарым-қатынасының нормативтік негіздерін белгілейді.
Үкімет атқарушы биліктің бірыңғай жүйесіне кіретін министрліктердің, мемлекеттік комитеттер мен басқада ведомстволардың (бірқатар “пәрменді” министрліктер мен ведомстволарды қоспағанда) жұмысын бағыттайды. Үкімет атқарушы биліктің жоғары органы ретінде ҚР-сы Конституциясымен, Президенттің конституциялық заң күші бар Жарлықтарымен, басқа да нормативтік жарлықтарымен оның қарауына жатқызылған мәселелерді жеке шешеді. Үкімет өз құзыретінің шегінде нормативтік және өзге де актілер қабылдайды, заңдардың, Президент Жарлықтарының орындалуын ұйымдастырады, өзге де халықаралық шарттар жасасады, барлық атқарушы билік органдарын басқарады, олардың қызметін бақылайды және заңдардың бұзылуын болдырмау үшін тиісті шаралар қолданады.
1. “Қазақ Советтік Социалисттік Республикасының Мемлекеттік егемендігі туралы”Жалпы Декларация, 1990 жыл 25 қазан.
2. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1991 жыл 16 желтоқсан.
3. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1993 жыл 28 қаңтар.
4. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995 жыл 30 тамыз.
5. “Қазақстан Республикасының конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Қазақстан Республикасының Заңы, 1998 жыл 7 қазан
6. “Қазақстан Республикасының конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Қазақстан Республикасының «Егемен Қазақстан» Астана, Ақорда, 2007 ж. мамырдың 21-і. №254-III ҚРЗ.
7. «http://kk.wikipedia.org/wiki/»
8. “Қазақстан Республикасының Президенті туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 26 желтоқсан.
9. “Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 18 желтоқсан.
10. “Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 16 қазан.
11. “Қазақстан Республикасының сайлау туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 28 қыркүйек.
12. “Республикалық Референдум туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 2 қараша.
13. “Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заң күші бар Жарлығы, 1995 жыл 29 желтоқсан.
14. “Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 2000 жыл 25 желтоқсан.
2. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1991 жыл 16 желтоқсан.
3. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1993 жыл 28 қаңтар.
4. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995 жыл 30 тамыз.
5. “Қазақстан Республикасының конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Қазақстан Республикасының Заңы, 1998 жыл 7 қазан
6. “Қазақстан Республикасының конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Қазақстан Республикасының «Егемен Қазақстан» Астана, Ақорда, 2007 ж. мамырдың 21-і. №254-III ҚРЗ.
7. «http://kk.wikipedia.org/wiki/»
8. “Қазақстан Республикасының Президенті туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 26 желтоқсан.
9. “Қазақстан Республикасының Үкіметі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 18 желтоқсан.
10. “Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 16 қазан.
11. “Қазақстан Республикасының сайлау туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 28 қыркүйек.
12. “Республикалық Референдум туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 1995 жыл 2 қараша.
13. “Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заң күші бар Жарлығы, 1995 жыл 29 желтоқсан.
14. “Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы, 2000 жыл 25 желтоқсан.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Заңтану пәндер кафедрасы
Конституциялық құқық пәні бойынша
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Үкіметтің конституциялық құқықтық мәртебесі
Орындаған:
Тексерген:
АЛМАТЫ - 2010
Жоспар:
Кіріспе
1. ҚР Үкіметінің құрылу тәртібі, құрамы және құзыреттік мерзімдері.
2. ҚР Үкімет құзыреті.
3. ҚР Үкіметтінің негізгі нысанының қызметі
Қорытынды
Кіріспе
ҚР-ның Үкімет атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы
органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды (64-
бап). Үкімет ҚР-ның атқарушы билігінің жоғары органы болып табылады.
ҚР-ның Үкіметі мемлекеттік биліктің жеке тармағы болып табылады
және мемлекеттің атқарушы билігін бейнелейді. Барлық атқарушы органдарды
басқаратын, олардың қызметіне басшылық жасайтын жоғары атқарушы орган
ретінде ол елде мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады. Конституция Үкіметтің
мемлекеттік билік жүйесіндегі орнын анықтайды, биліктің басқа тармақтарымен
өзара қарым-қатынасының нормативтік негіздерін белгілейді.
Үкімет атқарушы биліктің бірыңғай жүйесіне кіретін
министрліктердің, мемлекеттік комитеттер мен басқада ведомстволардың
(бірқатар “пәрменді” министрліктер мен ведомстволарды қоспағанда) жұмысын
бағыттайды. Үкімет атқарушы биліктің жоғары органы ретінде ҚР-сы
Конституциясымен, Президенттің конституциялық заң күші бар Жарлықтарымен,
басқа да нормативтік жарлықтарымен оның қарауына жатқызылған мәселелерді
жеке шешеді. Үкімет өз құзыретінің шегінде нормативтік және өзге де актілер
қабылдайды, заңдардың, Президент Жарлықтарының орындалуын ұйымдастырады,
өзге де халықаралық шарттар жасасады, барлық атқарушы билік органдарын
басқарады, олардың қызметін бақылайды және заңдардың бұзылуын болдырмау
үшін тиісті шаралар қолданады.
1. ҚР Үкіметінің құрылу тәртібі, құрамы және құзыреттік мерзімдері.
Қазақстан Республикасының Үкіметі — Қазақстандағы жоғары атқарушы
билiк органы.
• 1917—19 жж. Алаш Орда
• 1920—24 жж. Қырғыз (қазақ) АКСР Халық Комиссарлары Советi (Халкомсов),
• 1925—36 жж. Қазақ АКСР Халкомсов,
• 1936—46 жж. Қазақ КСР Халкомсов,
• 1946—91 жж. ҚазКСР Мин. Каб. деп аталды.
Қ. Р. Ү. мемл. билiктiң ерекше тармағы ретiнде министрлiктерден,
агенттiктерден, к-ттерден тұратын орт. атқарушы органдар, обл., ауд. және
қалалық әкiмшiлiктерден тұратын жергiлiктi атқарушы органдар жүйесiн
басқарады және олардың қызметiне басшылық жасайды. Оның құқықтық
мәртебесiнiң негiздерi ҚР Конституциясында бекiтiлген (64-бап). Үкiметтiң
құзыретi, ұйымдастырылуы мен қызметiнiң тәртiбi ҚР Конституциясына сәйкес
1995 ж. 18 желтоқсанда қабылданған “Қазақстан Республикасының Үкiметi
туралы” (1999 ж. 6 мамырда өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген) ҚР-ның
конституц. Заңымен белгiленген. Үкiмет ҚР Конституциясының, аталған
конституц. заңның, ҚР-ның заңдары мен өзге де нормативтiк актiлерiнiң
негiзiнде және оларды орындау үшiн iс-қимыл жасайды.
Конституцияда көзделген тәртіппен Үкіметті Президент құрады. Жоғарыда
айтылғандай, Премьер-Министрге кандидатураны Президенттің өзі іріктейді
және кандидатураға келісімін алу үшін оны Парламенттің қарауына енгізеді.
Парламенттің келісімін алғаннан кейін Президент оны Премьер-Министр
қызметіне бекітеді. Президент құрамында Премьер-Министр, оның
орынбасарлары, Үкімет Аппаратының басшысы, министрлер, Мемлекеттік
комитеттердің төрағалары бар Үкіметті құрады. Үкіметтің құрылымы мен құрамы
туралы ұсынысты Премьер-Министр тағайындалғаннан кейінгі он күндік мерзім
ішінде Премьер-Министр енгізеді. Үкімет мүшелері халыққа және Республика
Президентіне ант береді.
ҚР-ның Үкіметі мүшесінің ант беруі:
1. ҚР Үкіметінің мүшесі Қазақстан халқына және Президентіне мынадай
мазмұнда ант береді:
“ҚР-ның халқы мен Президенті алдында өз Отаным – ҚР-ның
экономикалық және рухани даму ісіне барлық күшжігерім мен білімімді
жұмсауға, мемлекеттің Конституциясы мен зағдарын қатаң сақтауға, өзімнің
барлық іс-әрекетімде заңдылық пен әділеттік, азаматтық және ұлтаралық
татулық принциптерін ұстануға, Қазақстан халқына адал қызмет етуге, өз
елімнің мемлекеттілігі мен дүниежүзілік қоғамдастықтағы беделін нығайта
беруге салтанатты түрде ант беремін. Ант етемін”.
Үкімет мүшелерінің антын Республика Президенті өзі белгілейтін
тәртіппен қабылдайды.
Республика Үкіметінің өкілеттік мерзімі
1. Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі біткенше
іс-қимыл жасайды және жаңадан сайланған Республика Президенті алдында
өзінің өкілеттігін доғарады. Республика Үкіметінің жаңа құрамы бекітілгенге
дейін Республика Үкіметі өз міндеттерін атқара береді.
2. Республиканың жаңадан сайланған Президентінің алдында өкілеттігін
доғару Үкіметтің жаңадан сайланған Мемелекет басшысының атына
жолданған және Үкімет мүшелері қол қойған жазбаша өтініш беру арқылы
жүзеге асырылады.
Өкілеттікті доғару туралы өтініш жаңадан сайланған Мемлекет басшысы
қызметке ресми кіріскеннен кейін беріледі.
Үкіметтің өкілеттігін доғаруы оның мушелерінің өкілеттігі тоқтатылғанын
білдіреді.
Үкімет және оның кез келген мүшесі егер өзіне жүктелген қызметті одан
әрі жүзеге асыру мүмкін емес деп есептесе, өзінің орнынан түсетінін
Президентке мәлімдеуге құқылы. Қандай жағдайда Үкіметтің тұтас немесе оның
жекелеген мүшесінің орнынан түсетінін мәлімдей алатындығы заңда
көзделмеген. Егер Үкіметтің орнынан түсуін Үкімет мәлімдесе, оған
Праламентпен өзара қарым-қатынасына қатысты емес әр түрлі мән-жай негіз
болуы мүмкін. Үкіметтің өз ішінде еңсерілмейтін әр түрлі себептер болуы
мүмкін. Үкімет мүшелерінің орнынан түсуіне олардың Үкімет Бағдарламасымен,
Үкімет басшылығының жұмыс стилімен келіспеуі, сырқаты және тағы басқалары
себепші болуы мүмкін.
Парламент Үкіметке сенімсіздік вотумын білдірген кезде
Конституцияда көзделген жағдайларда:
1) егер Үкімет Бағдарламасын Парламент екінші мәрте қайтарса (53-баптың 6-
тармағы);
2) 2) егер Парламент Үкімет енгізген заң жобасын қабылдамай тастаса (61-
баптың 7-тармағы) Үкімет өзінің орнынан түсетіні туралы Президентке
мәлімдейді. Республика Президенті он күн мерзім ішінде орнынан кетуді
қабылдау немесе қабылдамау туралы мәселені қарайды.Егер Президент
орнынан түсуді қабылдаса, онда ол оның мүшесінің өкілеттігі
тоқтатылғанын білдіреді. Егер Премьер-Министр орнынан түсуді мәлімдесе,
онда оның орнынан түсуінің қабылдануы бүкіл Үкімет өкілеттігінің
тоқтатылғанын білдіреді.
Премьер-Министр тағайындалғаннан кейінгі бір айдың ішінде Үкімет
қызметінің бағдарламасы туралы мәселені шешеді. Осы мерзімде Премьер-
Министр Үкімет қызметінің бағдарламасын әзірлейді және ол туралы
Парламентке баяндама ұсынады. Нақ осы мерзім ішінде Үкіметтің жаңа құрамы
Парламентке осының алдындағы Үкімет құрамының Бағдарламасын қолдау туралы
және өз қызметтерінде соны басшылыққа алғысы келетіндері туралы Парламентке
мәлімдей алады.
Егер Парламент Үкіметтің жаңа Бағдарламасын қабылдамай тастаса
Премьер-Министр екі айлық мерзім ішінде Парламентке Бағдарлама туралы
екінші баяндама ұсынады. Үкімет Бағдарламасын Парламент әр Палата
депутаттарының жалпы санының үштен екісінің көпшілік даусымен тағы
қабылдамай тастауына болады. Мұндай көпшілік дауыстың болмағаны Үкімет
Бағдарламасының мақұлданғанын білдіреді.
Республика Үкіметінің құрамында болуға байланысты шектеулер:
Республика Үкіметі мүшелерінің:
1) өкілді органның депутатары болуға;
2) оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерден басқа ақы
төленетін қызметтер атқаруға;
3) кәсіпкерлікпен шұғылдануға;
4) коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына
кіруге хақы жоқ.
2.Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
Үкiметтi Республика Президентi ҚР-ның Конституциясында көзделген
тәртiппен құрады. Премьер-Министр Үкiмет басшысы болып табылады. Премьер-
Министрдi Парламенттiң келiсiмiмен Президент қызметке тағайындайды және
қызметтен босатады. ҚР-ның Премьер-Министрi өзi тағайындалғаннан кейiн он
күн мерзiмде үкiметтiң құрылымы мен құрамы туралы ҚР Президентiне ұсыныс
енгiзедi. Президент Премьер-Министрдiң ұсынысы бойынша үкiмет құрылымын
анықтайды, оның мүшелерiн қызметке тағайындайды және оларды қызметтен
босатады, орт. атқарушы органдарды құрады, таратады, қайта құрады. ҚР
Үкiметiнiң құрылымын министрлiктер мен өзге де орт. атқарушы органдар
құрайды.
Қазақстан Үкiметi — алқалы орган. Оның құрамына Үкiмет мүшелерi —
республиканың Премьер-Министрi, оның орынбасарлары, министрлер, өзге де
лауазымды адамдар кiредi. Премьер-Министр мен Үкiмет мүшелерi қызметке
кiрiсер алдында Қазақстан халқына және елбасына ҚР Үкiметi туралы
конституц. заңда белгiленген тәртiппен ант бередi. Премьер-Министрге ерекше
мәртебе берiлген. Ол Президентке Үкiмет құрамына кiрмейтiн министрлiктердi,
орт. атқарушы органдарды құру, қайта құру және тарату туралы, министр
қызметiне кандидатуралар жөнiнде, министрдi қызметтен босату туралы
ұсыныстар енгiзедi, Үкiметтiң қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық жасайды
және оның жұмысы үшiн дербес жауап бередi.
Үкiметке мынадай негiзгi конституц. өкiлеттiктер берiлген:
• ол мемл. әлеум.-экон. саясаттың негiзгi бағыттарын, оны жүзеге асыру
жөнiндегi стратег. және тактик. шараларды талдап жасау;
• мемл. бағдарламаларды әзiрлеу;
• әлеум.-экон. және ғыл.-тех. дамудың индикативтiк жоспарларын әзiрлеп,
iске асыру;
• Республика Президентi белгiлеген тәртiппен респ. бюджеттi және оған
енгiзiлетiн өзгерiстердi әзiрлеуге қатысу, парламентке респ. бюджет
және оның атқарылуы туралы есеп беру, бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз
ету;
• ҚР-ның қаржы жүйесiн нығайту жөнiндегi шараларды әзiрлеп, жүзеге
асыру;
• мемл. валюталық, қаржы және материалдық қорларының құралуы мен
пайдалануы кезiнде заңдылықтың сақталуына мемл. бақылау жасау;
• құрылымдық және инвестиц. саясатты жүзеге асыру;
• баға құралуының мемл. саясатын әзiрлеп, ұйымдастыру;
• мемл. реттейтiн баға қолданылатын өнiмдердiң, тауарлар мен қызмет
көрсетулердiң номенклатурасын белгiлеу;
• мемл. меншiктi басқаруды ұйымдастыру, оны пайдалану шараларын әзiрлеп,
жүзеге асыру, мемл. меншiк құқығының қорғалуын қамтамасыз ету;
• еңбекке ақы төлеу, азаматтардың әлеум. қорғалуы, мемл. әлеум.
қамсыздандыру және әлеум. сақтандыру жүйесi мен шарттарын айқындау;
• мемл. аймақтық саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлеп, iске асыру;
• аймақтарды әлеум.-экон. дамытудың аймақаралық мәселелерiн шешудi
қамтамасыз етедi;
• ғылым мен техниканы дамыту, жаңа технологияларды енгiзу, мәдениеттi,
бiлiм берудi, денсаулық сақтауды, туризм мен спортты дамыту жөнiндегi
мемл. саясатты айқындап, iске асыру;
• табиғат қорлары мен қоршаған табиғи ортаны оңтайлы пайдалану және
қорғау шараларын әзiрлеп, жүзеге асыру;
• құқықтық реформалардың жүзеге асырылуын қамтамасыз ету;
• азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау және заңдылық пен
құқықтық тәртiптi сақтау, ҚР-ның қауiпсiздiгi мен қорғаныс қабiлетiн,
аумақтық тұтастығын сақтау және қорғау, ҚР-ның мемл. шекарасын күзету
шараларын әзiрлеп, iске асыру;
• келiссөздер жүргiзу және үкiметаралық келiсiмдерге қол қою туралы
шешiмдер қабылдау;
• ҚР-ның шет мемлекеттермен, халықар. және аймақтық ұйымдармен қарым-
қатынасты дамытуын қамтамасыз ету;
• сыртқы экон. саясатты iске асыру шараларын әзiрлеу;
• сыртқы сауданы дамыту шараларын қолдану;
• халықар. қаржы ұйымдарымен ынтымақтастық пен өзара iс-қимылды жүзеге
асыру;
• Конституциямен, заңдармен және президент актiлерiмен жүктелген өзге де
қызметтердi орындау.
Үкiмет өзiнiң бүкiл қызметiнде конституцияда және үкiмет туралы
конституц. заңда белгiленген нысандарда Республика Президентiнiң алдында
жауапты.
ҚР-ның Премьер-Министрi үкiмет қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық
етедi, оның жұмысы үшiн жауап бередi, Президентке Үкiмет қызметiнiң негiзгi
бағыттары жөнiнде баяндайды, қаулылар шығарады. Үкiмет мүшелерi өз құзыретi
шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды, Олар өздерiне бағынышты мемл.
органдардың жұмысы немесе тапсырылған жұмыс аясы үшiн Премьер-Министрдiң
алдында жауап бередi. Парламенттiң әрбiр палатасы үкiмет мүшелерiнiң
қызметтерi жөнiндегi есептерiн тыңдауға хақылы. Үкiмет мүшесi заңдарды
орындамаған жағдайда депутаттар оны қызметтен босату жөнiнде Президентке
мәлiмдей алады. Үкiмет ҚР Конституциясы, заңдары, ҚР Президентiнiң
нормативтiк жарлықтары негiзiнде және солардың орындалуы үшiн өз құзыретi
шегiнде бүкiл мемл. аумағында мiндеттi күшi бар Үкiмет қаулылары мен
Премьер-Министрдiң өкiмдерiн шығарады, олардың iске асырылуын қамтамасыз
етедi. Бұл қаулылар мен өкiмдер Конституцияға, заңдарға, Республика
Президентiнiң актiлерiне қайшы келмеуге тиiс.
Жаңадан құрылған Үкiмет өз қызметiнiң бағдарламасын жасап, бұл туралы
Парламентке баяндама ұсынады. Егер Парламент Үкiметтiң бағдарламасын
қабылдамаса, Үкiмет екi ай iшiнде бағдарламаны қайтадан ұсынады. Егер
Парламент депутаттарының жалпы санының 23-сiнiң дауыс беруiмен бағдарлама
тағы да қабылданбаса, онда бұл Үкiметке сенiмсiздiк вотумын бiлдiредi.
Үкiмет заңдық ұсыныстар енгiзуге хақылы. Ол заң жобаларының жоспарын құрып,
соған сәйкес парламент мәжiлiсiне заң жобаларын ұсынады. Заң жобаларын
дайындауға олардың сапасы үшiн жауапты болатын министрлiктер, мемл. к-ттер,
агенттiктер, бiрiншi басшылар қатысады. Қ. Р. Ү. Президенттiң өкiлеттiк
мерзiмi шегiнде қызмет етедi және жаңадан сайланып, қызметке кiрiскен ҚР
Президентiне үкiмет мүшелерi жазбаша қол қойған өтiнiш беру арқылы өз
өкiлеттiгiн доғарады.
ҚР-ның Конституциясында (70-бап) және ҚР-ның Үкiметi туралы констиуц.
заңда республика Үкiметiнiң, оның мүшелерiнiң тиiстi өкiлеттi мерзiмiнен
бұрын орындарынан түсу себептерi мен тәртiптерi қаралған. Егер Үкiмет, оның
кез келген мүшесi өздерiне жүктелген мiндеттердi одан әрi орындау мүмкiн
емес деп санайтын болса, онда олар республика Президентiне өз орнынан түсуi
туралы мәлiмдеуге хақылы. Конституцияда (53-бап, 7-тармақ, 61-бап, 7-
тармақ) көзделген жағдайларда Парламент Үкiметке сенiмсiздiк бiлдiретiн
болса, Үкiмет өзiнiң орнынан түсуi туралы ҚР Президентiне мәлiмдейдi.
Орнынан түсудi қабылдау немесе қабылдамау туралы мәселенi ҚР Президентi он
күн мерзiмде қарайды. Орнынан түсудi қабылдау Үкiметтiң не оның тиiстi
мүшесiнiң өкiлеттiгi тоқтатылды дегендi бiлдiредi. Премьер-Министрдiң
орнынан түсуiн Президенттiң қабылдауы немесе оны қызметiнен босатуы бүкiл
Үкiметтiң өкiлеттiгi тоқтатылғанын бiлдiредi. Сондай-ақ, президент өз
бастамасымен де Үкiметтiң өкiлеттiгiн тоқтату туралы шешiм қабылдауға және
оның кез келген мүшесiн қызметтен босатуға хақылы. Үкiмет жүргiзiп отырған
саясатпен келiспейтiн және оны жүргiзбей отырған үкiмет мүшелерi атқарып
отырған қызметiнен босатылуға тиiс.
Министрлiктiң және өзге де орт. атқарушы органдардың басшылары болып
табылатын үкiмет мүшелерi: тиiстi мемл. органдарға басшылықты жүзеге
асырады; өз құзыретi шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды; ҚР Премьер-
Министрiнiң алдында өздерiне жүктелген бағынышты мемл. органдардың жұмысы
үшiн, сондай-ақ, тиiстi мемл. органдардың қарауына жататын мемл. басқару
аясындағы iстiң жайы үшiн дербес жауап бередi; ҚР заңдарының, ҚР Президентi
мен Үкiметi актiлерiнiң орындалуын қамтамасыз етедi. Министр ҚР
Конституциясында көзделген ретте (37-бап, 6-тармақ) өз қызметiнiң
мәселелерi жөнiнде парламент палаталарына есеп бередi.
Үкiмет құрамына кiретiн орт. (респ.) атқарушы органдарды қызметiнiң
сипатына қарай салалық құзыреттi органдарға, салааралық құзыреттi
органдарға, бақылау және қадағалау органдарына, мемлекеттiң арнайы немесе
ерекше атқарымдарын iске асыратын мамандандырылған мемл. органдарға бөлуге
болады. Қазiргi кезде мына салалар бойынша респ. орт. атқарушы органдары
жұмыс iстейдi: экономика салалары бойынша: Экон. және бюджеттiк жоспарлау
мин., Қаржы мин., А. ш. мин., Көлiк және коммуникациялар мин., Энергет.
және минералдық қорлар мин., Индустрия және сауда мин., Қоршаған ортаны
қорғау мин., Мемл. материалдық резервтер жөнiндегi агенттiк; Мемл. сатып
алу жөнiндегi агенттiк, Жер ресурстарын басқару жөнiндегi агенттiк,
Ақпараттандыру және байланыс жөнiндегi агенттiк; әлеуметтiк-мәдениет
салалары бойынша: Мәдениет мин., Ақпарат мин., Бiлiм және ғылым мин., Еңбек
және халықты әлеум. қорғау мин., Денсаулық сақтау мин., Туризм және спорт
жөнiндегi агенттiк, Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiк; әкiмшiлiк-
саяси қызмет бойынша: Сыртқы iстер мин., Iшкi iстер мин., Қорғаныс мин.,
Әдiлет мин., Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiк, Қаржы полициясы
агенттiгi.
Орт. атқарушы билiк органдарын ұйымдастырудың және олардың өз қызметiн
атқаруының тәртiбi “Қазақстан Республикасының Үкiметi туралы” конституц.
Заңмен (18.12. 1995), ҚР Үкiметiнiң 1997 ж. 13 наурыздағы 321-қаулысымен
бекiтiлген ҚР-ның мин. (Мемл. к-тi) туралы үлгi ережемен және әрбiр мин.,
агенттiк, к-т туралы ережелермен реттеледi. ҚР-нда ұйымдық-құқықтық
нысандарда қалыптасып, қызмет атқарып жатқан орт. атқарушы органдар: ҚР-ның
министрлiктерi; ҚР-ның агенттiктерi; ҚР министрлiктерiнiң құрылымдық
бөлiмшелерi болып табылатын к-ттер, департаменттер және басқармалар.
ҚР-ның ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Заңтану пәндер кафедрасы
Конституциялық құқық пәні бойынша
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Үкіметтің конституциялық құқықтық мәртебесі
Орындаған:
Тексерген:
АЛМАТЫ - 2010
Жоспар:
Кіріспе
1. ҚР Үкіметінің құрылу тәртібі, құрамы және құзыреттік мерзімдері.
2. ҚР Үкімет құзыреті.
3. ҚР Үкіметтінің негізгі нысанының қызметі
Қорытынды
Кіріспе
ҚР-ның Үкімет атқарушы билігін жүзеге асырады, атқарушы
органдардың жүйесін басқарады және олардың қызметіне басшылық жасайды (64-
бап). Үкімет ҚР-ның атқарушы билігінің жоғары органы болып табылады.
ҚР-ның Үкіметі мемлекеттік биліктің жеке тармағы болып табылады
және мемлекеттің атқарушы билігін бейнелейді. Барлық атқарушы органдарды
басқаратын, олардың қызметіне басшылық жасайтын жоғары атқарушы орган
ретінде ол елде мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады. Конституция Үкіметтің
мемлекеттік билік жүйесіндегі орнын анықтайды, биліктің басқа тармақтарымен
өзара қарым-қатынасының нормативтік негіздерін белгілейді.
Үкімет атқарушы биліктің бірыңғай жүйесіне кіретін
министрліктердің, мемлекеттік комитеттер мен басқада ведомстволардың
(бірқатар “пәрменді” министрліктер мен ведомстволарды қоспағанда) жұмысын
бағыттайды. Үкімет атқарушы биліктің жоғары органы ретінде ҚР-сы
Конституциясымен, Президенттің конституциялық заң күші бар Жарлықтарымен,
басқа да нормативтік жарлықтарымен оның қарауына жатқызылған мәселелерді
жеке шешеді. Үкімет өз құзыретінің шегінде нормативтік және өзге де актілер
қабылдайды, заңдардың, Президент Жарлықтарының орындалуын ұйымдастырады,
өзге де халықаралық шарттар жасасады, барлық атқарушы билік органдарын
басқарады, олардың қызметін бақылайды және заңдардың бұзылуын болдырмау
үшін тиісті шаралар қолданады.
1. ҚР Үкіметінің құрылу тәртібі, құрамы және құзыреттік мерзімдері.
Қазақстан Республикасының Үкіметі — Қазақстандағы жоғары атқарушы
билiк органы.
• 1917—19 жж. Алаш Орда
• 1920—24 жж. Қырғыз (қазақ) АКСР Халық Комиссарлары Советi (Халкомсов),
• 1925—36 жж. Қазақ АКСР Халкомсов,
• 1936—46 жж. Қазақ КСР Халкомсов,
• 1946—91 жж. ҚазКСР Мин. Каб. деп аталды.
Қ. Р. Ү. мемл. билiктiң ерекше тармағы ретiнде министрлiктерден,
агенттiктерден, к-ттерден тұратын орт. атқарушы органдар, обл., ауд. және
қалалық әкiмшiлiктерден тұратын жергiлiктi атқарушы органдар жүйесiн
басқарады және олардың қызметiне басшылық жасайды. Оның құқықтық
мәртебесiнiң негiздерi ҚР Конституциясында бекiтiлген (64-бап). Үкiметтiң
құзыретi, ұйымдастырылуы мен қызметiнiң тәртiбi ҚР Конституциясына сәйкес
1995 ж. 18 желтоқсанда қабылданған “Қазақстан Республикасының Үкiметi
туралы” (1999 ж. 6 мамырда өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген) ҚР-ның
конституц. Заңымен белгiленген. Үкiмет ҚР Конституциясының, аталған
конституц. заңның, ҚР-ның заңдары мен өзге де нормативтiк актiлерiнiң
негiзiнде және оларды орындау үшiн iс-қимыл жасайды.
Конституцияда көзделген тәртіппен Үкіметті Президент құрады. Жоғарыда
айтылғандай, Премьер-Министрге кандидатураны Президенттің өзі іріктейді
және кандидатураға келісімін алу үшін оны Парламенттің қарауына енгізеді.
Парламенттің келісімін алғаннан кейін Президент оны Премьер-Министр
қызметіне бекітеді. Президент құрамында Премьер-Министр, оның
орынбасарлары, Үкімет Аппаратының басшысы, министрлер, Мемлекеттік
комитеттердің төрағалары бар Үкіметті құрады. Үкіметтің құрылымы мен құрамы
туралы ұсынысты Премьер-Министр тағайындалғаннан кейінгі он күндік мерзім
ішінде Премьер-Министр енгізеді. Үкімет мүшелері халыққа және Республика
Президентіне ант береді.
ҚР-ның Үкіметі мүшесінің ант беруі:
1. ҚР Үкіметінің мүшесі Қазақстан халқына және Президентіне мынадай
мазмұнда ант береді:
“ҚР-ның халқы мен Президенті алдында өз Отаным – ҚР-ның
экономикалық және рухани даму ісіне барлық күшжігерім мен білімімді
жұмсауға, мемлекеттің Конституциясы мен зағдарын қатаң сақтауға, өзімнің
барлық іс-әрекетімде заңдылық пен әділеттік, азаматтық және ұлтаралық
татулық принциптерін ұстануға, Қазақстан халқына адал қызмет етуге, өз
елімнің мемлекеттілігі мен дүниежүзілік қоғамдастықтағы беделін нығайта
беруге салтанатты түрде ант беремін. Ант етемін”.
Үкімет мүшелерінің антын Республика Президенті өзі белгілейтін
тәртіппен қабылдайды.
Республика Үкіметінің өкілеттік мерзімі
1. Республика Үкіметі Президенттің өкілеттік мерзімі біткенше
іс-қимыл жасайды және жаңадан сайланған Республика Президенті алдында
өзінің өкілеттігін доғарады. Республика Үкіметінің жаңа құрамы бекітілгенге
дейін Республика Үкіметі өз міндеттерін атқара береді.
2. Республиканың жаңадан сайланған Президентінің алдында өкілеттігін
доғару Үкіметтің жаңадан сайланған Мемелекет басшысының атына
жолданған және Үкімет мүшелері қол қойған жазбаша өтініш беру арқылы
жүзеге асырылады.
Өкілеттікті доғару туралы өтініш жаңадан сайланған Мемлекет басшысы
қызметке ресми кіріскеннен кейін беріледі.
Үкіметтің өкілеттігін доғаруы оның мушелерінің өкілеттігі тоқтатылғанын
білдіреді.
Үкімет және оның кез келген мүшесі егер өзіне жүктелген қызметті одан
әрі жүзеге асыру мүмкін емес деп есептесе, өзінің орнынан түсетінін
Президентке мәлімдеуге құқылы. Қандай жағдайда Үкіметтің тұтас немесе оның
жекелеген мүшесінің орнынан түсетінін мәлімдей алатындығы заңда
көзделмеген. Егер Үкіметтің орнынан түсуін Үкімет мәлімдесе, оған
Праламентпен өзара қарым-қатынасына қатысты емес әр түрлі мән-жай негіз
болуы мүмкін. Үкіметтің өз ішінде еңсерілмейтін әр түрлі себептер болуы
мүмкін. Үкімет мүшелерінің орнынан түсуіне олардың Үкімет Бағдарламасымен,
Үкімет басшылығының жұмыс стилімен келіспеуі, сырқаты және тағы басқалары
себепші болуы мүмкін.
Парламент Үкіметке сенімсіздік вотумын білдірген кезде
Конституцияда көзделген жағдайларда:
1) егер Үкімет Бағдарламасын Парламент екінші мәрте қайтарса (53-баптың 6-
тармағы);
2) 2) егер Парламент Үкімет енгізген заң жобасын қабылдамай тастаса (61-
баптың 7-тармағы) Үкімет өзінің орнынан түсетіні туралы Президентке
мәлімдейді. Республика Президенті он күн мерзім ішінде орнынан кетуді
қабылдау немесе қабылдамау туралы мәселені қарайды.Егер Президент
орнынан түсуді қабылдаса, онда ол оның мүшесінің өкілеттігі
тоқтатылғанын білдіреді. Егер Премьер-Министр орнынан түсуді мәлімдесе,
онда оның орнынан түсуінің қабылдануы бүкіл Үкімет өкілеттігінің
тоқтатылғанын білдіреді.
Премьер-Министр тағайындалғаннан кейінгі бір айдың ішінде Үкімет
қызметінің бағдарламасы туралы мәселені шешеді. Осы мерзімде Премьер-
Министр Үкімет қызметінің бағдарламасын әзірлейді және ол туралы
Парламентке баяндама ұсынады. Нақ осы мерзім ішінде Үкіметтің жаңа құрамы
Парламентке осының алдындағы Үкімет құрамының Бағдарламасын қолдау туралы
және өз қызметтерінде соны басшылыққа алғысы келетіндері туралы Парламентке
мәлімдей алады.
Егер Парламент Үкіметтің жаңа Бағдарламасын қабылдамай тастаса
Премьер-Министр екі айлық мерзім ішінде Парламентке Бағдарлама туралы
екінші баяндама ұсынады. Үкімет Бағдарламасын Парламент әр Палата
депутаттарының жалпы санының үштен екісінің көпшілік даусымен тағы
қабылдамай тастауына болады. Мұндай көпшілік дауыстың болмағаны Үкімет
Бағдарламасының мақұлданғанын білдіреді.
Республика Үкіметінің құрамында болуға байланысты шектеулер:
Республика Үкіметі мүшелерінің:
1) өкілді органның депутатары болуға;
2) оқытушылық, ғылыми немесе өзге шығармашылық қызметтерден басқа ақы
төленетін қызметтер атқаруға;
3) кәсіпкерлікпен шұғылдануға;
4) коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына
кіруге хақы жоқ.
2.Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
Үкiметтi Республика Президентi ҚР-ның Конституциясында көзделген
тәртiппен құрады. Премьер-Министр Үкiмет басшысы болып табылады. Премьер-
Министрдi Парламенттiң келiсiмiмен Президент қызметке тағайындайды және
қызметтен босатады. ҚР-ның Премьер-Министрi өзi тағайындалғаннан кейiн он
күн мерзiмде үкiметтiң құрылымы мен құрамы туралы ҚР Президентiне ұсыныс
енгiзедi. Президент Премьер-Министрдiң ұсынысы бойынша үкiмет құрылымын
анықтайды, оның мүшелерiн қызметке тағайындайды және оларды қызметтен
босатады, орт. атқарушы органдарды құрады, таратады, қайта құрады. ҚР
Үкiметiнiң құрылымын министрлiктер мен өзге де орт. атқарушы органдар
құрайды.
Қазақстан Үкiметi — алқалы орган. Оның құрамына Үкiмет мүшелерi —
республиканың Премьер-Министрi, оның орынбасарлары, министрлер, өзге де
лауазымды адамдар кiредi. Премьер-Министр мен Үкiмет мүшелерi қызметке
кiрiсер алдында Қазақстан халқына және елбасына ҚР Үкiметi туралы
конституц. заңда белгiленген тәртiппен ант бередi. Премьер-Министрге ерекше
мәртебе берiлген. Ол Президентке Үкiмет құрамына кiрмейтiн министрлiктердi,
орт. атқарушы органдарды құру, қайта құру және тарату туралы, министр
қызметiне кандидатуралар жөнiнде, министрдi қызметтен босату туралы
ұсыныстар енгiзедi, Үкiметтiң қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық жасайды
және оның жұмысы үшiн дербес жауап бередi.
Үкiметке мынадай негiзгi конституц. өкiлеттiктер берiлген:
• ол мемл. әлеум.-экон. саясаттың негiзгi бағыттарын, оны жүзеге асыру
жөнiндегi стратег. және тактик. шараларды талдап жасау;
• мемл. бағдарламаларды әзiрлеу;
• әлеум.-экон. және ғыл.-тех. дамудың индикативтiк жоспарларын әзiрлеп,
iске асыру;
• Республика Президентi белгiлеген тәртiппен респ. бюджеттi және оған
енгiзiлетiн өзгерiстердi әзiрлеуге қатысу, парламентке респ. бюджет
және оның атқарылуы туралы есеп беру, бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз
ету;
• ҚР-ның қаржы жүйесiн нығайту жөнiндегi шараларды әзiрлеп, жүзеге
асыру;
• мемл. валюталық, қаржы және материалдық қорларының құралуы мен
пайдалануы кезiнде заңдылықтың сақталуына мемл. бақылау жасау;
• құрылымдық және инвестиц. саясатты жүзеге асыру;
• баға құралуының мемл. саясатын әзiрлеп, ұйымдастыру;
• мемл. реттейтiн баға қолданылатын өнiмдердiң, тауарлар мен қызмет
көрсетулердiң номенклатурасын белгiлеу;
• мемл. меншiктi басқаруды ұйымдастыру, оны пайдалану шараларын әзiрлеп,
жүзеге асыру, мемл. меншiк құқығының қорғалуын қамтамасыз ету;
• еңбекке ақы төлеу, азаматтардың әлеум. қорғалуы, мемл. әлеум.
қамсыздандыру және әлеум. сақтандыру жүйесi мен шарттарын айқындау;
• мемл. аймақтық саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлеп, iске асыру;
• аймақтарды әлеум.-экон. дамытудың аймақаралық мәселелерiн шешудi
қамтамасыз етедi;
• ғылым мен техниканы дамыту, жаңа технологияларды енгiзу, мәдениеттi,
бiлiм берудi, денсаулық сақтауды, туризм мен спортты дамыту жөнiндегi
мемл. саясатты айқындап, iске асыру;
• табиғат қорлары мен қоршаған табиғи ортаны оңтайлы пайдалану және
қорғау шараларын әзiрлеп, жүзеге асыру;
• құқықтық реформалардың жүзеге асырылуын қамтамасыз ету;
• азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау және заңдылық пен
құқықтық тәртiптi сақтау, ҚР-ның қауiпсiздiгi мен қорғаныс қабiлетiн,
аумақтық тұтастығын сақтау және қорғау, ҚР-ның мемл. шекарасын күзету
шараларын әзiрлеп, iске асыру;
• келiссөздер жүргiзу және үкiметаралық келiсiмдерге қол қою туралы
шешiмдер қабылдау;
• ҚР-ның шет мемлекеттермен, халықар. және аймақтық ұйымдармен қарым-
қатынасты дамытуын қамтамасыз ету;
• сыртқы экон. саясатты iске асыру шараларын әзiрлеу;
• сыртқы сауданы дамыту шараларын қолдану;
• халықар. қаржы ұйымдарымен ынтымақтастық пен өзара iс-қимылды жүзеге
асыру;
• Конституциямен, заңдармен және президент актiлерiмен жүктелген өзге де
қызметтердi орындау.
Үкiмет өзiнiң бүкiл қызметiнде конституцияда және үкiмет туралы
конституц. заңда белгiленген нысандарда Республика Президентiнiң алдында
жауапты.
ҚР-ның Премьер-Министрi үкiмет қызметiн ұйымдастырып, оған басшылық
етедi, оның жұмысы үшiн жауап бередi, Президентке Үкiмет қызметiнiң негiзгi
бағыттары жөнiнде баяндайды, қаулылар шығарады. Үкiмет мүшелерi өз құзыретi
шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды, Олар өздерiне бағынышты мемл.
органдардың жұмысы немесе тапсырылған жұмыс аясы үшiн Премьер-Министрдiң
алдында жауап бередi. Парламенттiң әрбiр палатасы үкiмет мүшелерiнiң
қызметтерi жөнiндегi есептерiн тыңдауға хақылы. Үкiмет мүшесi заңдарды
орындамаған жағдайда депутаттар оны қызметтен босату жөнiнде Президентке
мәлiмдей алады. Үкiмет ҚР Конституциясы, заңдары, ҚР Президентiнiң
нормативтiк жарлықтары негiзiнде және солардың орындалуы үшiн өз құзыретi
шегiнде бүкiл мемл. аумағында мiндеттi күшi бар Үкiмет қаулылары мен
Премьер-Министрдiң өкiмдерiн шығарады, олардың iске асырылуын қамтамасыз
етедi. Бұл қаулылар мен өкiмдер Конституцияға, заңдарға, Республика
Президентiнiң актiлерiне қайшы келмеуге тиiс.
Жаңадан құрылған Үкiмет өз қызметiнiң бағдарламасын жасап, бұл туралы
Парламентке баяндама ұсынады. Егер Парламент Үкiметтiң бағдарламасын
қабылдамаса, Үкiмет екi ай iшiнде бағдарламаны қайтадан ұсынады. Егер
Парламент депутаттарының жалпы санының 23-сiнiң дауыс беруiмен бағдарлама
тағы да қабылданбаса, онда бұл Үкiметке сенiмсiздiк вотумын бiлдiредi.
Үкiмет заңдық ұсыныстар енгiзуге хақылы. Ол заң жобаларының жоспарын құрып,
соған сәйкес парламент мәжiлiсiне заң жобаларын ұсынады. Заң жобаларын
дайындауға олардың сапасы үшiн жауапты болатын министрлiктер, мемл. к-ттер,
агенттiктер, бiрiншi басшылар қатысады. Қ. Р. Ү. Президенттiң өкiлеттiк
мерзiмi шегiнде қызмет етедi және жаңадан сайланып, қызметке кiрiскен ҚР
Президентiне үкiмет мүшелерi жазбаша қол қойған өтiнiш беру арқылы өз
өкiлеттiгiн доғарады.
ҚР-ның Конституциясында (70-бап) және ҚР-ның Үкiметi туралы констиуц.
заңда республика Үкiметiнiң, оның мүшелерiнiң тиiстi өкiлеттi мерзiмiнен
бұрын орындарынан түсу себептерi мен тәртiптерi қаралған. Егер Үкiмет, оның
кез келген мүшесi өздерiне жүктелген мiндеттердi одан әрi орындау мүмкiн
емес деп санайтын болса, онда олар республика Президентiне өз орнынан түсуi
туралы мәлiмдеуге хақылы. Конституцияда (53-бап, 7-тармақ, 61-бап, 7-
тармақ) көзделген жағдайларда Парламент Үкiметке сенiмсiздiк бiлдiретiн
болса, Үкiмет өзiнiң орнынан түсуi туралы ҚР Президентiне мәлiмдейдi.
Орнынан түсудi қабылдау немесе қабылдамау туралы мәселенi ҚР Президентi он
күн мерзiмде қарайды. Орнынан түсудi қабылдау Үкiметтiң не оның тиiстi
мүшесiнiң өкiлеттiгi тоқтатылды дегендi бiлдiредi. Премьер-Министрдiң
орнынан түсуiн Президенттiң қабылдауы немесе оны қызметiнен босатуы бүкiл
Үкiметтiң өкiлеттiгi тоқтатылғанын бiлдiредi. Сондай-ақ, президент өз
бастамасымен де Үкiметтiң өкiлеттiгiн тоқтату туралы шешiм қабылдауға және
оның кез келген мүшесiн қызметтен босатуға хақылы. Үкiмет жүргiзiп отырған
саясатпен келiспейтiн және оны жүргiзбей отырған үкiмет мүшелерi атқарып
отырған қызметiнен босатылуға тиiс.
Министрлiктiң және өзге де орт. атқарушы органдардың басшылары болып
табылатын үкiмет мүшелерi: тиiстi мемл. органдарға басшылықты жүзеге
асырады; өз құзыретi шегiнде дербес шешiмдер қабылдайды; ҚР Премьер-
Министрiнiң алдында өздерiне жүктелген бағынышты мемл. органдардың жұмысы
үшiн, сондай-ақ, тиiстi мемл. органдардың қарауына жататын мемл. басқару
аясындағы iстiң жайы үшiн дербес жауап бередi; ҚР заңдарының, ҚР Президентi
мен Үкiметi актiлерiнiң орындалуын қамтамасыз етедi. Министр ҚР
Конституциясында көзделген ретте (37-бап, 6-тармақ) өз қызметiнiң
мәселелерi жөнiнде парламент палаталарына есеп бередi.
Үкiмет құрамына кiретiн орт. (респ.) атқарушы органдарды қызметiнiң
сипатына қарай салалық құзыреттi органдарға, салааралық құзыреттi
органдарға, бақылау және қадағалау органдарына, мемлекеттiң арнайы немесе
ерекше атқарымдарын iске асыратын мамандандырылған мемл. органдарға бөлуге
болады. Қазiргi кезде мына салалар бойынша респ. орт. атқарушы органдары
жұмыс iстейдi: экономика салалары бойынша: Экон. және бюджеттiк жоспарлау
мин., Қаржы мин., А. ш. мин., Көлiк және коммуникациялар мин., Энергет.
және минералдық қорлар мин., Индустрия және сауда мин., Қоршаған ортаны
қорғау мин., Мемл. материалдық резервтер жөнiндегi агенттiк; Мемл. сатып
алу жөнiндегi агенттiк, Жер ресурстарын басқару жөнiндегi агенттiк,
Ақпараттандыру және байланыс жөнiндегi агенттiк; әлеуметтiк-мәдениет
салалары бойынша: Мәдениет мин., Ақпарат мин., Бiлiм және ғылым мин., Еңбек
және халықты әлеум. қорғау мин., Денсаулық сақтау мин., Туризм және спорт
жөнiндегi агенттiк, Көшi-қон және демография жөнiндегi агенттiк; әкiмшiлiк-
саяси қызмет бойынша: Сыртқы iстер мин., Iшкi iстер мин., Қорғаныс мин.,
Әдiлет мин., Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiк, Қаржы полициясы
агенттiгi.
Орт. атқарушы билiк органдарын ұйымдастырудың және олардың өз қызметiн
атқаруының тәртiбi “Қазақстан Республикасының Үкiметi туралы” конституц.
Заңмен (18.12. 1995), ҚР Үкiметiнiң 1997 ж. 13 наурыздағы 321-қаулысымен
бекiтiлген ҚР-ның мин. (Мемл. к-тi) туралы үлгi ережемен және әрбiр мин.,
агенттiк, к-т туралы ережелермен реттеледi. ҚР-нда ұйымдық-құқықтық
нысандарда қалыптасып, қызмет атқарып жатқан орт. атқарушы органдар: ҚР-ның
министрлiктерi; ҚР-ның агенттiктерi; ҚР министрлiктерiнiң құрылымдық
бөлiмшелерi болып табылатын к-ттер, департаменттер және басқармалар.
ҚР-ның ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz