Испания конституциясы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Испания конституциясы

Испания (Espana), Испания Корольдігі - Еуропаның Оңтүстік-батысында орналасқан мемлекет. Пиреней түбегінің көп бөлігін және Жерорта теңізіндегі Балеар, Питиус аралдары мен Атлант мұхитындағы Канар аралдарын иеленеді. Жер көл. 505, 9 мың км2. Испанияға, сондай-ақ, Солтүстік Африка жағалауларындағы Сеут және Мелилья қ-лары мен оларға жақын жатқан Велесде-ла-Гомера, Алусемас, Чафаринас аралдары да қарайды. Халқы 39, 2 млн. (1999) . Негізінен, испандар, католондар (5 млн-нан астам), галисилер (3 млн. ), баскилер (2 млн-нан астам), т. б. Қала халқы 76, 79%. Ресми тілі - испан тілі. Автономиялық құрылымдарда католон, баски, галиси, т. б. тілдер қолданылады. Ел 17 автономиялық құрылымдардан тұрады. Халқы, негізінен, католик дінін ұстанады. Астанасы - Мадрид қаласы (5 млн. ) . Бұған қоса Барселона(1, 8 млн. ), Валенсия (1 млн. ), Севилия (750 млн. ), т. б. ірі қалалары бар. Ұлттық мейрамы 12 қазан - Испан ұлты күні (Х. Колумбтың 1492 жылы Американы ашқан күні) . Ұлттық ақшасы - песета.

Испания парламенттік демократиялы, конституциялық монархиялы ел. Оңтүстік-батыс Еуропада, Иберия бұғазында орналасқан мемлекет. 1986 жылдан бері Еуропалық Одақтың мүшесі. Номиналдық ЖІӨ бойынша дамыған ел: әлем бойынша ең ірі экономикалар арасында 9-ыншы орында, Еуропа бойынша 5-інші орында.

Испания Америкада көп отарлар істеді. Жаулаушылық кейінгі бүгінгі Испания Көне Римның провинциясы - Һіспаніа болды. Орта ғасырда осы жерге германдар келді, ал содан кейін, арабтар солтүстік Африкадан келіп Кордоба Халифаты орнатылған. Кордоба Халифатының елордасы өз уақытында Еуропаның ең үлкен және бай қаласы болды. Осы уақытта солтүстік Испания, және Португалияда Христиан патшалықтары: Арагон, Кастилия, Наварра және Астурия болды, олар арабтармен жаугершілік күресу - «Рецонқұіста» (ұрып өзіне қарату) басталды. «Рецонқұіста» 722 ж. Ковадонга шайқасымен басталды, христандар жеңіс алып, Астурия патшалығын орнатты. Сондықтан арабтар Пиреней тауларына кетіп, Фрасиямен соғыса бастады. 1469 ж. Кастилия мен Арагон патшалықтары бірлесіп, жаңа бір мемлекет - Испания елін құрды. 1492 ж. христиандар ең соңғы мұсулман мемлекеті - Гранада патшалығын басып алды. Осы жылда Колумб Американы ашты, Испания өз империясының құрылысын бастады.

Испандықтардың Империясына оңтүстік және орталық Америка, Мексика, оңтүстік АҚШ, Филлипины, Солтүстік Италия, Маррокко елдері кірді. Осы кезең Еуропада «Испанияның Алтын Ғасыры» деп аталған. Испания 16-17 ғасырда Еуропаның ең қайратты мемлекеті болып шықты, бірақ 19 ғасырдың француздардың кірісуі былыққа келтірді. 1793 ж. Испания Францияға соғыс жариялады (Франция өз патшасы Луи ХВЫ өлтірді) . Осы соғыста Франция жеңіске жетіп, Испанияда тәуелді мемлекет құрылды. Сондықтан Наполеон Испания патшалығын өз ағасы Жозеф Бонапартқа берді. Бірақ испандықтар келіспей тәуелсіздік соғысын бастады. Осының бәрі Испания Империясын әлсіретті - сонымен Боливия, Мексика, Куба елдері империядан шығып, өздерінің тәуелсіздігін жариялады.

20 ғасырда Испан азамат соғысы басталды, осы соғыста фашистер жеңіске жетті. 1978 жылы Испания демократиялық жолына оралды. Бүгінгі Испания - Парламенттік Патшалық, ол Еуропалық Одаққа кіреді.

Әкімшілік құрылысы

Испанияда 17, 1 автономиялық аймақ (цомұнідадес аұтóномас) және 2 автономиялық қала (ціұдадес аұтóномас) - Кеута және Милилла, бар.

Тағыда Испания 15 провицияға бөлінеді. Жеті автономиялық аймақ тек қана бір провинцияға кіреді, олар: Астурия (Астұріас), Балеар аралдары (Балеаріц Ысландс), Кантабрия (Цантабріа), Ла Риоха (Ла Ріожа), Мадрид (Мадрід), Мурсия (Мұрціа) және Наварра (Наварре) .

Испания жерінде ежелгі адамдар палеолит дәуірінде-ақ (б. з. б. 10-мыңжылдыққа дейін) тіршілік ете бастаған. И. жерінде құрылған ең ежелгі мемлекет - Тартесс (б. з. б. 1 мыңжылдықтың бас кезінде болған) . Ел территориясына б. з. б. 7 ғасырда финикиялықтар мен гректер келіп қоныстана бастады. Б. з. б. 5 - 3 ғасырларда Пиреней арқылы кельттер келді. Б. з. б. 3 ғасырдың аяғында Испания жерінің көпшілігі Карфаген мемлекетіне бағынды. Б. з. б. 2 ғасырда Карфагенді Рим империясы ығыстырып, б. з. б. 21 - 19 жылы қазіргі Испания аумағын түгелімен бағындырды. Рим империясы үстемдігі кезінде елде испан-рим ақсүйектері пайда болды. Кейін Испанияға вандалдар, аландар, свевтер басып кіріп, Солтүстік-батыста Свев корольдігі құрылды. Аландар мен вандалдар оңтүстікке, ал 429 жылы Солтүстік Африкаға қоныс аударды. 5 ғасырдың 2-жартысында вестготтар королі Эйрих (466 - 84) Пиреней түбегін түгелімен басып алды. 585 жылы вестготтар Свев корольдігін толығымен бағындырды. 711 - 18 жылы Пиреней түбегін арабтар (мавр деген ортақ атпен белгілі болған араб және бербер тайпалары) жаулап алып, Омейя әулетіне бағынышты әмірлік құрды. 756 жылы омейялықтар тәуелсіз Кордова әмірлігін, 929 жылы Кордова халифатын құрды (қ. Кордова халифаты) . 1031 жылы Кордова халифаты көптеген ұсақ иеліктерге бөлініп кетті. 11 ғасырда түбектің Солтүстік мен шығысындағы ұсақ христиан иеліктері біртіндеп біріге бастады. Сөйтіп, солтүстікте Кастилия, оңтүстікте Арагон корольдіктері құрылды. Олар біртіндеп Испаниядан арабтарды ығыстыра бастады. 13 ғасырдың ортасында елде тек Гранада әмірлігі ғана қалды. 1479 жылы Леон-Кастиль және Арагон-Каталон корольдіктері әулеттік неке негізінде бір мемлекетке бірікті. 1492 жылы 12 қазанда 10 жылға созылған соғыстан кейін Гранада әмірлігі жаулап алынды. Бұл күн Х. Колумбтың Американы ашып, ұлы жаңалықтар дәуірінің басталуымен тура келді. 16 ғасырдың 1-жартысында испандар Мексиканы, Перуді, Боливияны, Чилиді, т. б. Оңтүстік Америка жерлерін басып алды. Еуропада Испания құрамына Нидерландия қосылды (1516) . Испан королі Карл Қ 1519 жылы Қасиетті Рим империясының императоры тағына отырып, Испандар әлемдегі ең ірі мемлекетке айналды. Мануфактуралар құрылып, испан қалалары жібек тоқитын, былғары шығаратын, қару-жарақ жасайтын ірі орталықтарға айналды. Елде монархия орнады. 16 ғасырдың 2-жартысынан бастап Испания әлсірей бастады. Революция нәтижесінде Нидерландия Испандардан 1581 жылы бөлініп шықты, 1588 жылы атышулы испан флоты - “Жеңілмейтін армада” Англиядан күйрей жеңілді. 17 ғасырда ел экономикасы онан сайын құлдырап кетті. 18 ғасырда бұрынғы испан иеліктері Англия, Франция, Австрия, т. б. мемлекеттердің өзара күресі нысанына айналды. Испан мұрагерлігі үшін күрес (1701 - 14) француз королі Людовик XҚV-нің немересі Филипп V-нің Испандар тағына отыруымен аяқталды. 18 ғасырдың аяғында Францияда революция басталғаннан кейін, Испания билеушілері 1793 жылы Франциямен соғыс бастады. Бірақ жеңіліске ұшырап, өздері француздардың ықпалына көшті. И. енді Франция жағында Англия мен Португалияға қарсы соғысты. Бұл Испандардың Америкадағы отарларымен байланысын нашарлатып жіберді. Үкімет елге француз әскерлерінің кіруіне рұқсат беріп, өзіне халықтың наразылығын туғызды. Бірінші испан революциясы (1808 - 14) елден француздарды қуу және либералдық реформалар жүргізу мақсатын көздеді. Конституция қабылданып (1812), ұлт-азаттық күрес және революция нәтижесінде ел 1814 жылы 18 мамырда толық азат етілді. Бірақ елге оралған король Фердинанд VҚҚ конституцияның күшін жойып, Америкадағы испан отарларындағы көтерілістерді басу үшін әскер жіберді. Екінші испан революциясы (1820 - 23) кезінде Фердинанд VҚҚ көтерілісшілердің талабын орындап, 1812 жылғы конституцияны қалпына келтірді. Конституцияға сәйкес 1820 жылы 9 шілдеде ашылған кортестер (парламент) көптеген прогресшіл заңдар қабылдады. Бұл революция Қасиетті одақтың шешімі бойынша француз интервенттері қолымен (1823 жылы сәуір - қыркүйек) басылды. Елде абсолюттік монархия қалпына келтірілді. Осы кезде испан армиясы Америкада жеңіліске ұшырап, Куба мен Пуэрто-Рикодан басқа барлық отарларынан айырылды. 1833 жылы Испандарда азамат соғысы басталып, ол Үшінші

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.