Тану үшiн ұсынудың тактикасы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

АЛМАТЫ 20 ж

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

І ТАРАУ. ТАНУ ҮШІН КӨРСЕТУДІҢ ТАКТИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

§ 1. Тану үшін көрсетудің түсінігі, түрлері және міндеттері . . .

§ 2. Тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері . . .

ІІ ТАРАУ. ТАНУ ҮШІН КӨРСЕТУ АЛДЫНДА ЖҮРГІЗІЛЕТІН ДАЙЫНДЫҚ ЖҰМЫСТАРЫ

§ 1. Тану үшін көрсету алдында жүргізілетін дайындық жұмыстарының ерекшеліктері . . .

§ 2. Адамды, мәйітті және адамның фотосуреті бойынша тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері . . .

§ 3. Заттарды тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері . . .

§ 4. Тұрғын үйлер мен жер учаскелерін тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері . . .

§ 5. Ұрланған малды тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері . . .

§ 6. Тану үшін көрсетудің барысы мен нәтижелерін бекіту . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ҚОСЫМША . . .

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

ТҮСІНІК ХАТ

Бітіру жұмысы криминалистика пәні бойынша маңызды институттардың бірі болып есептелетін - тану үшiн ұсынудың тактикасына арналған. Зерттеу тақырыбының көкейкестілігі, Қазақстанда берілген құқықтық институттың жеткілікті ғылыми зерттелмегенімен түсіндіріледі.

Бітіру жұмысының құрылымы Кіріспеден, 2 тарау, қорытынды мен әдебиет тізімдерінен тұрады. Кіріспеде тану үшін ұсыну тактикасының ерекшеліктеріне жалпы шолу жасай отырып, мәселеге қатысты мақсаттар, зерттеу объектілері, криминалистика пәні үшін маңыздылығы, сондай-ақ жұмыстың методологиясы мен тәсілдемесі баян етіледі. 1 тарау - ТАНУ ҮШІН КӨРСЕТУДІҢ ТАКТИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ деп аталады, онда тану үшін көрсетудің түсінігі, түрлері және міндеттері, сондай-ақ, тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері қарастырылған. 2 тарау - ТАНУ ҮШІН КӨРСЕТУ АЛДЫНДА ЖҮРГІЗІЛЕТІН ДАЙЫНДЫҚ ЖҰМЫСТАРЫНА арналған, мұнда тану үшін көрсету алдында жүргізілетін дайындық жұмыстарының ерекшеліктері; адамды, мәйітті және адамның фотосуреті бойынша тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері; заттарды тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері; тұрғын үйлер мен жер учаскелерін тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері ; ұрланған малды тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері; тану үшін көрсетудің барысы мен нәтижелерін бекіту секілді мәселелер қарастырылған.

Зерттеу қорытындылары мына төмендегідей негізгі тұжырымдар мен ұсыныстарды көрсетуге мүмкіндік береді. Атап айтқанда:

Жұмыстың зерттеу барысы социологиялық, логикалық және салыстырмалы-құқықтық (криминология, қылмыстық құқық, қылмыстық іс жүргізу құқығы) әдістемелері қолданғандықтан тақырыптың өзектiлiгiне бірінші бөлімінен бастап-ақ мән бердік.

Жұмысты жазу барысында өз алдыма келесi маңызды сұрақтарды қойдым.

1. Тану дегеніміз не, танудың криминалистiк ерекшелiктерi қандай?

2. Тануды жүргізуге қойылатын міндетті шарттарына нелер кiредi?.

3. Қандай обьектілер тануға жатады ?

4. Тану үшін көрсету тәртібін қалай ерекшелеуге болады?.

5. Тануды қандай тетіктердің және ғылыми-техникалық құралдардың көмегімен жүргізуге болады ?

6. Бірегей заттарды, тірі мақұлықтарды немесе мәйітті тану үшін көрсетудің қандай ерекшеліктері бар ?

Бітіру жұмыста, тану үшiн көрсету деп - ол жәбiрленушiге, куәгерге, сезiктi адамға немесе айыпкерге белгiлi бiр объектiнi көрсету арқылы, осы объектiнi оның бұрын көргенне көрмегенiн анықтап, егер көрген болса қашан және қандай жағдайда көргендiгiн, оны нақты қандай белгiлерi бойынша танитындығын айырып, шешу үшiн жүргiзiлетiн заңда көрсетiлген тергеу әрекетiн түсіну қажеттігін көрсеттім.

КІРІСПЕ

Тану үшiн ұсынудың тактикасы - арнайы сауалдар шеңберінде криминалистика саласында өте кең дискуссиялы мәселені қозғайтын тақырыптардың бірі. Бұл саланы зерттеуді - оқу барысының қорытындысы ретінде қарауға бола ма? Кәзіргі кез үшін оны қаншалықты актуальды (өзекті) және түйінді мәселе ретінде қарауға болады? Неліктен оған баға беруіміз керек?

Бұл сауалдарға жауап ретінде айтатыным: тану үшiн ұсынудың тактикасы - криминалистика пәнінің жүйелік институты және маңызды саласы болып табылады.

Біз үшін бүгін қылмыстарды тергеу дегеніміз не? Біз - жас мемлекетпіз, бүгінгі таңда Қазақстан мемлекеттілігін қалыптастырудың ең сын сағаттары артта қалды деп айта аламыз. Біз бұны неге сүйеніп айтып отырмыз? Егемендігіміз, аумақтық тұтастығымыз халықаралық деңгейде танылып, кепілдік берілді. Қазақстан әлденеше ұйымдардың мүшесі болып табылды1.

Жаңа қоғамдық қатынастар қалыптастыру оңай шаруа емес. Оны қоғамдық өмірдің түрлі қырларынан көруге болады.

Нарықтық қатынастарға байланысты көрініс тапқан жұмыссыздық, көптеген қала мен дала тұрғындарының өмір сүру дәрежесінің төмендеуі біршама келеңсіз құбылыстармен байланысып жатыр.

Осының бір ерекше белгісі - қоғамдық және құқық тәртібін бұзу, оның ең қауіпті түрі - қылмыстылық.

Қылмысты ашу және тергеу үстiнде жүргiзiлетiн тергеу әрекеттерi әрине, заңда көрсетiлген тәртiп бойынша жүргiзiлуi керек. Бiрақ тергеу онымен ғана шектелмейдi.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері

Дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - тану үшiн ұсыну тактикасының ерекшеліктерін белгiлеп, олардың қылмыстық заң нормаларында орын тауып, нақтылы көрсетілуін анықтау болып табылады.

Осы мақсатқа сәйкес зерттеудің міндеттері мыналар:

1. Криминалистік зерттеулер тұрғысынан тану үшiн ұсыну тактикасы белгiлерiнiң негізгі мақсаттарын анықтау.

2. Криминалистiк сипатта тану үшiн ұсыну тактикасының маңызы мен мәнін ашу.

3. Зерттеу мәселесiне қатысты түрлерiне шолу жасау және әрқайсысына тоқталып талқылама жасау.

4. Объектiлердi тану үшiн ұсыну алдында жүргiзiлетiн дайындық жұмыстарын сипаттап беру.

5. Тану үшiн ұсыну барысы мен қорытындысын тiркеу мәселелеріне тоқталу.

Жұмыстың методологиясы мен тәсілдемесі

Зерттеудің методологиялық және теориялық негізі - диалектика заңдары, социология, педагогика және психология ғылымдарының негізгі қағидалары, қылмыстық құқық және криминология ғылымдарының басты-басты қағидалары мен тұжырымдары болып табылады.

Зерттеудің объектісі - тану үшiн ұсыну тактикасының ерекшеліктерін анықтау.

Зерттеудің нақты заты - объектiлердi тану үшiн ұсыну тактикасына қатысты ерекшеліктерінiң тәжiрибеде жүзеге асырылуы және олардың заң нормаларында және сот тәжірибесінде ескеру жолдары болып табылады.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы - Қазақстан Республикасында тұңғыш рет және арнайы түрде тану үшiн ұсыну тактикасы мәселесiн криминалистика тұрғысында зерттелуінде жатыр.

Зерттеудің құрылымы мен көлемі

Дипломдық жұмыстың құрылымы Кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытынды мен әдебиет тізімдерінен тұрады.

Тыңдаушы диплом жұмысын жазу барысында бағалы кеңестер бергені үшін ғылыми жетекшісіне үлкен алғысын білдіреді.

І ТАРАУ. ТАНУ ҮШІН КӨРСЕТУДІҢ ТАКТИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

§ 1. Тану үшін көрсетудің түсінігі, түрлері және міндеттері

Тану үшiн көрсету - ҚIЖК-нiң 228 бабымен реттелетiн дербес тергеу iс-әрекетi екенi белгiлi. Сонымен қатар, ҚIЖК-нiң 122 бабының 1 бөлiгiнiң негiзiнде тану үшiн көрсетiлетiн хаттамаға түсiрiлген iс жүзiндегi мағлұматтар дәлелдер болып табылады.

Энциклопедиялық тұрғыда алғанда, тану анықтау немесе алдын ала тергеу барысында куәгерге (жәбiрленушiге, сезiктiге, айыпталушыға) заңда белгiленген тәртiппен танушы адамның тергеп тексерiлетiн оқиғаға байланысты байқап, ол туралы бұрын жауап берген жайларына ұқсастығы мен айырмашылығын анықтау мақсатында адамды немесе белгiлi бiр объектiнi көрсетуден тұратын тергеу iс-әрекетi ретiнде анықталады2.

Қылмысты iстердi тергегенде кей жағдайда жеке адамның, заттардың, бұйымдардың және басқа да объектiлердiң осы тергелiп жатқан қылмысқа байланысты анықтау үшiн оларды жәбiрленушiге, куәгерге таныту мақсатымен ұсынып, көрсетуге тура келедi. Бұл объектiлердi танытуға көрсету, тергеу әрекетiнiң қылмысты ашуда, iске керектi дәлелдемелердi тауып, жинауда маңызы зор. Себебi осы әрекет арқылы қылмыс жасаған адамның кiм екенi анықталады, iс бойынша керектi айғақ заттар табылады. Бұл тергеу әрекетiнiң мағынасы - ол қылмысқа байланысты бұрын көрген объектiнi танушы адамның өзiнiң ойында қалған осы объектiнiң белгiлерi бойынша танып, айыруы. Яғни, психологиялық жағынан алғанда бұл да криминалистiк идентификациялау процесiнiң бiр түрi. Мұнда да танушы адам өзiне көрсетiп отырған объектiдегi белгiлердi, өзiнiң бұрын көрген объектiнiң ойында қалған белгiлерiмен салыстырып, теңестiрiп, сол бойынша мына көрiп тұрған объектiсi бұрын көрген объектiнiң нақ өзi немесе ол еместiгiн айырып, шешуi керек.

Танытуға көрсетiлетiн объектiлер қатарына жататындар: адамдар, өлiк, зат, бұйым, мал, кей жағдайларда пәтер, бөлме не жеке бiр жер де көрсетiлуi мүмкiн.

Тану үшiн ұсыну дегенiмiз ол жәбiрленушiге, куәгерге, сезiктi адамға немесе айыпкерге белгiлi бiр объектiнi көрсету арқылы, осы объектiнi оның бұрын көргенне көрмегенiн анықтап, егер көрген болса қашан және қандай жағдайда көргендiгiн, оны нақты қандай белгiлерi бойынша танитындығын айырып, шешу үшiн жүргiзiлетiн заңда көрсетiлген тергеу әрекетi.

Бұл тергеу әрекетiн өткiзудiң қажеттiгi тергеу үстiнде алынған жауаптан туындайды. Сондықтан бұл тергеу әрекетiнiң жауап алумен көп ұқсастығы бар. Тiптi, бұрынырақ бұл тергеу әрекетi жауап алудың бiр түрi есебiнде саналып жүрдi. Қылмысты iстер жүргiзу кодексiнде бұл тергеу әрекетi адамның кiм екенiн не заттарды танытқанда жауап алу деп аталып, жауап алудың бiр түрiне теңестiрiлдi. Бiрақ бұл тергеу әрекетiн өткiзудiң психологиялық процесiне талдау жасасақ, ол криминалистiк идентификациялау процесiнiң бiр түрi ретiнде идентификациялық принциптер тұрғысында өткiзiледi. Бұл тергеу әрекетi объектiлерге тән белгiлердi теңестiруге негiзделедi. Әдетте, көзбе- көз көрiп тұрған белгiлердi салыстыру арқылы идентификациялық сұрақ шешiлмейдi. Салыстыруға негiз есебiнде алған белгiлердiң бiр тобын танушы адам көзбе- көз көрiп тұрса, салыстыруға қолданатын екiншi белгiлер, олардың бейнесi жаңағы танушы адамның ойында. Сол ойында қалған белгiлердi көрiп тұрған белгiлермен салытыру арқылы танушы адам осы салыстырып отырған объектiнi бұрын көрген не көрмегендiгiн шешедi. Тануға байланысты мұндай психологиялық процеске әр түрлi факторлар, себептер әсер етедi. Айталық, танушы адам осы танытуға көрсетiлiп отырған объектiнi қандай жағдайда, қандай қашықтықта көрдi, көргенiнен берi қанша уақыт өттi, осыны көрген танушы адамның денсаулығы, эмоционалдық жағдайы қандай болды, т. б. Осылардың бәрi тану мүмкiндiгiне көп әсер етедi. Сондықтан таныту үстiнде осы жағдайлардың бәрi ескерiлуi керек.

Б. Т. Безлепкин атап көрсеткендей, тану үшін көрсету объектінің тек өзіне тән белгілері, басқаша айтқанда, белгілі бір ерекшеліктері болғанда ғана мағынаға ие болады. Бұл оны өзге де ұқсас объектілерден бөліп көрсетуге және осы негізде ұқсастыруға мүмкіндік береді. Объектіні дараландырып тұратын белгілер болғанда ғана оның танушы адам айғақ берген объектімен ұқсастығы немесе айырмашылығы туралы мәселе шешілуі мүмкін. Егер объектіде мұндай белгілер болмаса, оны тану үшін көрсету мағынасыз болып шығады. Мәселен, өте көп мөлшердегі тауарға қатысты болса, ұрланған заттарды тану жөнінде әңгіме болуы мүмкін емес3.

Р. Х. Якуповтың анықтамасы бойынша, тану үшін көрсету - адамның бұрынғы бақылауларының негізінде объектіні тану мүмкіндігін анықтау мақсатында танушы адамнан бақылаудың шарттары, танылатын адамның (заттың) белгілері мен ерекшеліктері туралы алдын ала жауап алудан кейін жүргізілетін тергеу іс-әрекеті4.

Сонымен, танудың мәні «айыра білуші» (немесе танушы) адам бұрын байқаған қажетті объектіні белгілі бір белгілері бойынша айыра білуінде болып табылады. Мұнда танушы адам объектіні оған ұқсас өзге объектілердің ішінен «айыра білетін» белгілерді күні бұрын анықтаған немесе бөліп көрсеткен. Күні бұрын айтылған белгілердің танылатын объектінің белгілерімен сәйкес келуі оның танылғанын білдіреді. Ал бұл өз кезегінде, бұрын өзара таныс адамдарға қатысты тірі адамды тану әрекетінің жүргізілмейтінін білдіреді.

Сонымен, танудың міндеттері мыналарды анықтаудан тұрады:

бұрын байқаған адаммен немесе объектімен ұқсастықтары;
бұрын байқаған адамнан немесе объектіден айырмашылықтары.

Тану мынадай түрлерге бөлінеді:

адамды тану;
затты (немесе заттық әлем объектілерін) тану5;
мәйітті тану.

ҚІЖК-нің 228-бабында тірі мақұлықтарды (үй-жануарларын, құстарды және т. т. ) тану жөнінде еш нәрсе айтылмаған. Заңда тану объектілері ретінде адам, зат және мәйіт қана сөз болады. Алайда ҚІЖК-нің 228-бабының кеңейте түсіндіруі әбден орынды және ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтаудың іс үшін айтарлықтай маңызы бар кез келген тірі мақұлықты тануды, сондай-ақ бүтіннің бөліктерін (мәйітті, қылмыстың қаруларын бөлшектегенде, ұрланған мүлікті ішінара жойғанда және т. т. ) тануды қамтиды.

Танушыдан ол тиісті адамды немесе затты бақылаған кездегі мән-жайлар туралы, ол тани алатын сыртқы түрі, белгілері мен ерекшеліктері туралы алдын ала жауап алу танудың міндетті шарттарының бірі болып табылады. Танушылардан жауап алу куәгерден, жәбірленушіден, сезіктіден немесе айыпталушыдан, сондай-ақ кәмелетке толмағандардан жауап алуға қойылатын талаптарға сәйкес жүргізіледі.

Әдетте, тану айғақ адамдардың қатысуымен адамдарды және объектілерді тануға қойылатын көру және есту түйсіктерінің көмегімен жүзеге асырылады. Осымен қатар, тәжірибеде затты иісі, дәмі, сезіну арқылы танитын жағдайлар да белгілі.

Ұқсату процесін тануға ұсынылған адамдардың немесе объектілердің әрқайсысын оның бұрын байқаудан жадында сақталып қалған бейнемен ойша салыстыру ретінде түсінуге болады. Танылатын адамның немесе объектінің танушы адам жауап беру кезінде атаған жеке белгілері үйлескенде тергеуші көрсетілетін адамның немесе объектінің ұқсастығы жөніндегі қорытындыға келеді.

Осы мәселемiзге қатысты ғылыми пікірсайыстарға келсек. А. Я. Гинзбург пен А. Р. Белкин танудың тағы бір объектісін - жер телімін, тұрғын үйлерді және басқа үй-жайларды атайды6. Олардың қорытындыларымен келісуге болмайды, өйткені тұрғын үйлерді, «жер телімін, және басқа үй-жайларды тану» айғақтарды оқиға болған жерде тексеру және нақтылау жауап алынған адамның берген айғақтарының растығын оларды болған оқиғаның жағдайымен салыстыру арқылы анықтау үшін, яғни жер телімінде, тұрғын үйде және басқа үй-жайларда жүргізіледі. Сонымен қатар, өзге де мән-жайлар нақтыланып, іс жүзіндегі жаңа мағлұматтар анықталады.

Сонымен, бұл жағдайда оқиға болған жерде айғақтарды тексеру мен нақтылаудың мақсаты танудан әлдеқайда кең және іс бойынша дәлелдерді едәуір тиімді жинауға мүмкіндік береді.

Сонымен, тану үшін көрсетудiң түсінігі, шарттары, түрлері және міндеттеріне қатысты тұжырымдама жасайтын болсақ мына төмендегiдей қорытындыға келемiз.

Тану үшін ұсыну - ҚР ҚІЖК-нің 228 бабында көзделген тәртіпкесәйкес жүргізілетін және танушы тұлға бұрын көрген объектімен ұқсастығының немесе айырмашылығының болуын шешу мақсатымен куәға, жәбірленушіге, сезіктіге немесе айыптаушыға ұқсас объектілерді көрсетуден тұратын тергеу әрекеті. Нақтырақ айтқанда, оның барысында бірдейлестірудің арнайы түрі - танушы тұлғаның есінде қалған бейнені тануға ұсынылған объектінің белгілерімен ойша салыстыру жүзеге асырылады.

Тану үшін ұсынудың түрлері:

Танылатын объектілер сипаты бойынша: а) адамдар; ә) мәйіттер; б) аңдар; в) заттар (құжаттар) болып бөлінеді.

Объектінің өзі немесе бейнесі ұсынылған байланысты тікелей және бейне арқылы (тікелей емес) тануды, ал адамның (аңның) сыртқы келбеті белгілерінің сипаты бойынша статикалық және динамикалық белгілер бойынша тануды ажыратады.

Тергеу әрекетіне тергеуші, танушы тұлға, оған көрсетілетін бүкіл азаматтар, куәгерлер қатысуы тиіс. Қажетті жағдайда оған прокурор, аудармашы (мылқау, саңырау адамдардың белгілерін түсінетін тұлға), заңды өкіл және танушы кәмелетке толмаған тұлға болса, педагог қатыса алады.

Тану нәтижелерінің шүбәсіздігі криминалистикалық тактиканың ұсыныстарымен және ҚР ҚІЖК-нің 229 бабында көзделген талаптардан шығатын жалпы ережелерді сақтауымен қамтамасыз етіледі. Аталған ережелердің негізгілері:

- тану объектісінің белгілерін анықтау мақсатымен танушы тұлғадан алдын ала жауап алу. Тергеуші аталған тұлғадан объектіні көрген мән-жайларды ғана емес, сонымен қатар оны ерекшелендіретін жеке белгілерін де нақтылауы тиіс. Кейін ол өткізілген тану нәтижелерінің шүбәсіздігін бағалауға мүмкіндік береді;

- танушы тұлғаға ұсынылатын объектімен алдын ала танысуға жол бермеу, ол тану нәтижелерінің объективтілігін қамтамасыз етеді, қатерлерді және шындықты әдейі бұрмалауды болдырмайды;

- танылатын объектіні өзіне ұқсас объектілер арасында көрсету. Тануға қатыстырылатын адамға негізгі объектіден басқа айтарлықтай айырмасы жоқ кемінде тағы екі объект көрсетілуі тиіс. Бұл ережеде мәйітті тануға, сондай-ақ антикварлық көрекм шығармаларды (картиналар, иконалар, жәдігерлік бұйымдары т. б. ) тануда қолданылмайды;

- объект танылған белгілерді нақтылау. Тануға қатыстырылатын адамның ұсынылған объектілердің біреуін танығанымен қанағаттануға болмайды. Объектіні нақты қандай белгілері арқылы танығанын анықтап алған жөн;

- бұрынғы белгілері бойынша объектіні бұрын танылған тұлға қайтадан танытуды болдырмау. Нәтижесі қандай болса да, әдетте тануды қайтадан жүргізбейді, өйткені олай болса оның шүбәсіздігі күмән тудырады. Бірақ бұл ереже үш жағдайда сақталмайды:

а) алғашқы тану фотосурет, бейнежазба немесе басқа бейне арқылы жүргізілсе және сапасыз болса, объект табылғанда, оның өзін тану үшін көрсетуге болады.

ә) тануға қатыстырылған адам объектіні қасақана танымаған туралы және тануға қайтадан қатысуға дайын екені туралы жария еткенде.

б) бірінші танудың нәтиежелері бойынша күдік тудыратын мән-жайлар болғанда, мәселен, танушы тұлға психологиялық немесе дене жарақатының әсерінен объектіні дұрыс қабылдай алмағанда; танылуға тиіс тұлғаның түрі қылмыстық оқиға кезіндегі түріне сәйкес болмағанда (сақалы бар танылуға тиіс тұлға оны алып тастайды; фотосуретте мәйіттің бет-әлпеті бұзылған және т. с. с. ) .

Тану үшін көрсету барысында келесі міндеттер орындалады:

а) тергеудегі қылмыстық іске қатысы бар дәл сол объект табылған-табылмағаны тексеріледі;

ә) басқа жолмен мүмкін болмағанда, объект не болып танылатыны анықталады;

б) жауап алуға алынған көрсетпелер, олар күдік туғызғанда тексеріледі7.

Тану үшін көрсетудің басқа тергеу әрекетінен басты айырмашылығы ұқсастыруда, ал басқа тергеу әрекеттері үшін ұқсастыру - міндетті емес элемент. Сондай-ақ, аталған процесс алынған мәліметтердің беріктігін қамтамасыз ететін қатаң іс жүргізу шеңберде жүргізіледі. Басқа тергеу әректтерде бұрын байқалған объектіні тану міндетті емес және оны бақылау үшін арнайы шаралар көзделген.

§ 2. Тану үшін көрсетудің тактикалық ерекшеліктері

Тану үшін көрсету ҚІЖК-де көзделген тергеу әрекеті ретінде ойдағы үлгі бойынша объектіні идентификациялаудың процессуалдық түрі. Идентификацияланатын объект ретінде жәбірленуші, куәгер, сезікті, айыпталушы болуы мүмкін8.

Идентификацияланатын объект тану үшін ұсынылатын ұқсас процессуалдық мәртебеге ие басқа адамдар, сондай-ақ жануарлар, құстар, фаунаның (кейде флораның) өзге де өкілдері, адамдар мен жануарлардың мәйіті, өзгешелендіретін (идентификациялық) белгілері мен ерекшеліктері бар тірі және өлі табиғаттың өзге де объектілері болуы мүмкін.

Адамды таныту үшін ұсыну қажеттіліктері мына жағдайларда туындайды:

жауап алынған адам (куәгер, жәбірленуші, сезікті не айыпталушы) тергеуді қызықтырушы адаммен таныс еместігін, бірақ оны таный алатынын, өйткені қандай да бір амалдар (көзбен көру, есту және т. б. ) арқылы көрсетпе бергенде айтылған белгілі бір мән-жайлардың кезінде оны ойында сақтап қалғанын жарияласа;
жауап алынған адам өзінің таныстарының бірі туралы көрсетпе берді, бірақ көрсетпеде көрсетілген адам онымен өзінің таныс екенін қандай да бір себептер бойынша теріске шығарса;
құжаты жоқ адамның жеке басын анықтау керек болса;
жауап алынған адам өзін шын мәнінде басқаның орынына қойып отыр деп болжауға негіз болса.

Қандай да бір қозғалмалы не қозғалмайтын заттарды таныту үшін ұсынуға қажеттілік объектінің қандай нәрсеге тиісті екенін анықтау керек болған жағдайда, тергеліп отырған оқиғаға байланысты оның қылмыстық іс үшін мәні бар белгілі бір қатынастардың жүйесіндегі орыны мен ролін анықтау керек болған жағдайда пайда болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.