Өтпелі үдерістер

Жоспар
I. Кіріспе

1. Бірінші текті RL.тізбегіндегі өтпелі процестер

II. Негізгі бөлім

1. Бірінші текті электр тізбегіндегі процестер өтуінің есептеу жолдары
2. Классикалық әдіспен есептеу
3. Операторлық әдіспен есептеу
4. Алынған есептеулер нәтижесі бойынша элементтердің уақытқа тәуелділік графиктерін салу

ІІІ. Қорытынды

Кіріспе
Электр тізбектеріндегі пассивті және активті элементтерді косып, ажыратқан кезде немесе тізбектің жекелеген бөліктерін қыска тұйықтағанда,оларды әртүрлі ауыстырып косқанда тізбек параметрлері тосыннан өзгеруі мүмкін. Осындай өзгерістер салдарынан тізбекте өтпелі процестер пайда болады. Өтпелі процес дегеніміз –амплитудасымен, фазасымен, түрімен немесе тізбекке әсер ететін ЭҚК-імен, сұлбаның параметрлерінің мәндерімен, соның әсерінен тізбектің конфигурациясының өзгеруімен бір-бірінен ерекшеленетін электр тізбегінің бір жұмыс режимінен екіншісіне өтетін процестер. Өтпелі процестер тізбектегі коммутацияның әсерінен болады. Яғни,
Комму¬тация бұл қосқыштардың қосылу немесе ажырау процесі.
Негізінен өтпелі процестер өте тез өтеді, сонда да болса оны зерттеп білу өте маңызды, себебі ол тізбектің жеке бөлігіндегі кернеудің ұлғаюына әкеліп,ол құрылғы оқшауламасы үшін қауіпті болуы да мүмкін, сондай-ақ ток амплитудасының да ұлғаюына әсерін туғызады, олар орныққан периодты процестегі ток амплитудасынан ондаған есе артып кетуі мүмкін.
Коммутацияның екі заңы бар, соларға анықтама бере кетсек:
1. Индуктивті тармақтағы ток және магнит ағыны коммутациялау кезінде коммутацияға дейінгі мәніне тең болады және одан ары қарай сол мәннен бастап өзгере бастайды;
iL (0) = iL (0+), мұндағы iL (0) –коммутацияға дейінгі ток, iL (0+) – коммутациядан кейінгі ток.
Егер индуктивті ток секірмелі өззгереді деп ұйғаратын болсақ, онда индуктивті кернеу шексіздікке тең болар еді. Мысалы, индуктивтігі бар тармақты тізбекке қосқан кезде онда ток болмаса, бұл тармақтағы ток коммутациясы нолге тең болады да, нолден бастап өзгереді.

2. Сыйымдылығы бар кез келген тармақтаға кернеу және сыйымдылықтағы заряд коммутациялау кезінде тікелей коммутацияға дейінгі мәніне тең де, бұдан былай тек осы мәнінен бастап өзгереді. Егер коммутациялау кезінде сыйымдылығы бар тармақ үшін сыйымдылықтағы кернеу екірмелі өзгереді деп ұйғаратын болсақ, онда сыйымдылықтағы ток шексіздікке тең болар еді және кедергісі бар тізбекке Кирхгофтың екінші заңы орындалмайды.
Бұл жағдайларды энергетикалық тұрғыдан да түсіндіруге болады. Индуктивтегі токтың және сыйымдылықтағы кернеудің лезде өзгеру мүмкін еместігі, соларда жиналған энергиялардың секірмелі өзгере алмайтындығында. Шындығында олардағы энергиялардың секірмелі өзгеруі үшін, сыйымдылыққа және индуктивтікке аса үлкен қуат керек болар еді, ал ол мүмкін емес,сондықтан ол физикалық мағынасын жоғалтады.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Бессонов Л.А. Теоретические основы электротехники. Часть 1
2. Добротворский И. Н. Теория электрических цепей: Учебник для техникумов.
3. Гоноровский И. С.Радиотехнические цепи и сигналы. Учебник для вузов

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I. Кіріспе

1. Бірінші текті RL-тізбегіндегі өтпелі процестер

II. Негізгі бөлім

1. Бірінші текті электр тізбегіндегі процестер өтуінің есептеу жолдары
2. Классикалық әдіспен есептеу
3. Операторлық әдіспен есептеу
4. Алынған есептеулер нәтижесі бойынша элементтердің уақытқа тәуелділік графиктерін салу

ІІІ. Қорытынды

Кіріспе
Электр тізбектеріндегі пассивті және активті элементтерді косып, ажыратқан кезде немесе тізбектің жекелеген бөліктерін қыска тұйықтағанда,оларды әртүрлі ауыстырып косқанда тізбек параметрлері тосыннан өзгеруі мүмкін. Осындай өзгерістер салдарынан тізбекте өтпелі процестер пайда болады. Өтпелі процес дегеніміз - амплитудасымен, фазасымен, түрімен немесе тізбекке әсер ететін ЭҚК-імен, сұлбаның параметрлерінің мәндерімен, соның әсерінен тізбектің конфигурациясының өзгеруімен бір-бірінен ерекшеленетін электр тізбегінің бір жұмыс режимінен екіншісіне өтетін процестер. Өтпелі процестер тізбектегі коммутацияның әсерінен болады. Яғни,
Комму - тация бұл қосқыштардың қосылу немесе ажырау процесі.
Негізінен өтпелі процестер өте тез өтеді, сонда да болса оны зерттеп білу өте маңызды, себебі ол тізбектің жеке бөлігіндегі кернеудің ұлғаюына әкеліп,ол құрылғы оқшауламасы үшін қауіпті болуы да мүмкін, сондай-ақ ток амплитудасының да ұлғаюына әсерін туғызады, олар орныққан периодты процестегі ток амплитудасынан ондаған есе артып кетуі мүмкін.
Коммутацияның екі заңы бар, соларға анықтама бере кетсек:
1. Индуктивті тармақтағы ток және магнит ағыны коммутациялау кезінде коммутацияға дейінгі мәніне тең болады және одан ары қарай сол мәннен бастап өзгере бастайды;
iL (0) = iL (0+), мұндағы iL (0) - коммутацияға дейінгі ток, iL (0+) - коммутациядан кейінгі ток.
Егер индуктивті ток секірмелі өззгереді деп ұйғаратын болсақ, онда индуктивті кернеу шексіздікке тең болар еді. Мысалы, индуктивтігі бар тармақты тізбекке қосқан кезде онда ток болмаса, бұл тармақтағы ток коммутациясы нолге тең болады да, нолден бастап өзгереді.

2. Сыйымдылығы бар кез келген тармақтаға кернеу және сыйымдылықтағы заряд коммутациялау кезінде тікелей коммутацияға дейінгі мәніне тең де, бұдан былай тек осы мәнінен бастап өзгереді. Егер коммутациялау кезінде сыйымдылығы бар тармақ үшін сыйымдылықтағы кернеу екірмелі өзгереді деп ұйғаратын болсақ, онда сыйымдылықтағы ток шексіздікке тең болар еді және кедергісі бар тізбекке Кирхгофтың екінші заңы орындалмайды.
Бұл жағдайларды энергетикалық тұрғыдан да түсіндіруге болады. Индуктивтегі токтың және сыйымдылықтағы кернеудің лезде өзгеру мүмкін еместігі, соларда жиналған энергиялардың секірмелі өзгере алмайтындығында. Шындығында олардағы энергиялардың секірмелі өзгеруі үшін, сыйымдылыққа және индуктивтікке аса үлкен қуат керек болар еді, ал ол мүмкін емес,сондықтан ол физикалық мағынасын жоғалтады.
E - ЭҚК көзіне қосылған R, L және C элементтерінен құрылған тізбектердегі өтпелi үдерістерді қарастырамыз. Өтпелi деп аталуының себебі - бір-бірінен айырмашылығы бар орнатылған екі тәртіп арасындағы тізбектегі үдеріс болып табылады: t=0 уақыт моментінде кілтті қосу және ажырату:

Өтпелi үдерістің пайда болуы коммутациямен шартталған.
Орналасу орнына байланысты кілт ток көзін немесе оның бөлек элементтерін тізбекке қосады (тізбектен ажыратады). Осы моменттен бастап талданатын өтпелi үдеріс басталады.
Біз тек уақытқа тәуелді мынадай функцияларды қарастырамыз: тізбек элементтеріндегі i(t) токтарды және сол элементтеріндегі u(t) кернеулерді.
Бұл шамалардың уақытқа тәуелді өзгеруі күрделі өзгеруі мүмкін, сондықтан оларды алдын-ала болжау қиын. Бұл жағдайларды мынадай коммутация заңдарымен өрнектеуге болады.
Индуктивтіліктегі ток және сиымдылықтағы кернеу коммутациядан кейін (t = 0+ уақыт моментіндегі) бірден бұрынғы, коммутацияға дейінгі қалпында (t = 0 - уақыт моментіндегі) қалады.
Қысқаша жазылуы: iL (0) = iL (0+) және uC (0) = uC (0+).
Өтпелі процестер анализінің негізгі түсініктемелері мен принциптері.

Тізбекке тұрақты кернеуді U қосқанда, тізбек бойымен тұрақты ток I=UR ағады, ал егер де синусодалық кернеу U=Umsinωt ағып өтсе, онда тұрақты параметрлі тізбектің бойымен синусодалық ток I=Imsin(ωt-φ) ағады.
Мұндай токтар тізбекті қосқаннан кейін біраз уақыттан кейін немесе тізбек параметрлерін өзгерткеннен кейін ғана орнығады және тізбекке кернеу қосылғанша, параметрі тұрақты болғанша тізбекте қала береді. Бұл токтар орныққан токтар деп аталса, оған сәйкес кернеулері де орныққан деп аталады.
Әрбір орныққан режимнің электрлік тізбегі өзіне сәйкес магнит өрісі мен электр өрісіне ие. Олардың жалпы энергиясы:
Wэ=Cuc22; Wм=LiL22
Электрлік тізбек күйінің кез келген өзгерісі(жағылуы, өшірілуі, тізбек параметрінің өзгеруі және т.б.) коммутация деп атайды. Коммутация принципі бірден орындалады.Бірақ тізбектің энергетикалық күйінің өзгерісі бірден өзгере алмайды.
Мысалы, ашық L сөндіргіші кезіндегі тізбекте тұрақты I1=U(R1+R2)тогы өтедібұл ток тек қана тізбектің R кедергісі арқылы анықталады. Сөндіргіштің үзілуі кезінде, яғни R1 резисторын шунттау кезінде тізбекке тұрақты I2=uUR2I1.
Егер тізбектегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.