Жалдамалы кісі өлтірудің қылмыстық-құқықтық сипаттамасы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 86 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3-7

1 ЖАЛДАМАЛЫ КІСІ ӨЛТІРУДІҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ СИПАТТАМАСЫ

1. 1 Жалдамалы кісі өлтірудің объектісі және объективтік жағы . . . 8-20

1. 2 Жалдамалы кісі өлтірудің субъективтік жағы және субъектісі . . . 21-36

1. 3 Жалдамалы кісі өлтірудің өзге де өмірге қарсы қол сұғушылықтардан айырмашылығы . . . 37-42

2 ЖАЛДАМАЛЫ КІСІ ӨЛТІРУШІНІҢ КРИМИНОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

2. 1 Жалдамалы кісі өлтірушінің жеке тұлғасы . . . 43-51

2. 2 Жалдамалы кісі өлтірушілердің түрлері . . . 52-59

3 ЖАЛДАМАЛЫ КІСІ ӨЛТІРУ ҚЫЛМЫСТАРЫН АЛДЫН АЛУ

3. 1 Жалдамалы кісі өлтіру қылмыстарының себептері мен жағдайлары . . . 60-68

3. 2 Жалдамалы кісі өлтіруді алдын алудың негізгі бағыттары . . . 69-77

3. 3 Жалдамалы кісі өлтіру қылмыстарын алдын алуды жүзеге асырушы субъектілердің қызметі . . . 78-86

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 87-89

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 90-92

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Адам құқықтары туралы жалпы декларацияда, саяси және азаматтық құқық туралы халықаралық Пактіде, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары туралы декларацияда және ең негізгі еліміздегі заң - Қазақстан Республикасының Конституциясында адамның өмірін жоғары етіп алады.

Қазақстан Республикасының Конституциясының бірінші бабында «Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары» [1] . Бұл мемлекетіміздің адамның өмірін өз мүддесінен жоғары қоятындығын көрсетеді. Адам өміріне қарсы бағытталған кез келген қол сұғушылық заңмен қатаң жазаланады. Адамды өмірінен айырған кезде орны толмас зардаптар келеді. Адамды өлтіріп, өмірге қайта әкелу ешқандай адамның қолынан келмейді.

Кісі өлтіру ежелден бері ауыр қылмыс болып есептеліп келеді. Барлық адамзат өмір сүрген заманда бұл қылмыс болып саналды. Алғашқы кісі өлтіру қашан болғанын ешкім білмейді. Бірақ та діни ағымдарда бұл туралы жазылған. Онда алғашқы кісі өлтіруші Қабыл деп жазады. Қабыл Адам атаның алғашқы баласы, жерде туылған тұңғыш адам. Ол қызғаныштан өзінің інісі Абылды өлтіреді. Содан бері адамның адамды өлтіруі әлі жалғасып келуде. Ал ең алғаш жалдамалы кісі өлтіру туралы ешкім білмейді. Тарихта ондай қылмыс алғашқы жалдамалы кісі өлтіру деп тіркелмеген.

Адам өміріне қол сұғудағы ең қауіптісі, тергелу жағынан ең қиыны жалдамалы кісі өлтіру болып табылады. Бұл қылмыс түрі адамдар арасындағы түсініспеушілікті, жауластықты жоюдың ең тиімді тәсілі болып табылады. Өкінішке орай, ақшаң болса, шешілмейтін мәселе болып тұрса, тек кісі өлтіру арқылы шешуге тура келетін болса жалдамалы кісі өлтірушіні жалдау тығырықтан шығудың ең тиімді тәсілі болып табылады. Жалдамалы кісі өлтірушілер кісі өлтіруді өз қызметі ретінде ғана көреді. Адам өмірі олар үшін түкке тұрмайды. Олар тек материалды жағынан қамтамасыз етілуін ғана ойлайды. Кейбір жалдамалы кісі өлтірушілер өз ісінен ләззат алатын жағдайлар да кездеседі. Жалданып кісі өлтіру қылмыстары қоғамға елеулі түрде қауіп төндіреді [2, 71б. ] .

Мемлекет адам өмірін ең жоғарғы қазынасы етіп алады. Ал бұл қылмыс түрі адам өміріне тікелей қасақаналықпен бағытталған іс әрекеттерден тұрады. Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексінің ерекше бөлімі 96-бабы, 2 бөлігі «з» тармақшасында көзделгендей пайда табу мақсатымен, сол сияқты жалданып не қарақшылықпен, қорқытып алушылықпен не бандитизммен ұштасқан іс-әрекет деп бұл қылмысқа баға береді. Оның жазасына келсек «мүлкін тәркілеу арқылы немесе онсыз он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкін тәркілеу арқылы не онсыз өлім жазасына не мүлкін тәркілеу арқылы не онсыз өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады» деп аса ауыр қылмыстар қатарына жатқызады, және өте қатаң жаза қолданады [3] .

Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсанындағы «Азаматтардың өмірі мен денсаулығына жасалған қастандық үшін жауаптылықты реттейтін заңдарды соттардың қолданылуы туралы» қаулыда пайда табу үшін жасалған кісі өлтіруге «өзі немесе басқа адамдар үшін қандай да бір материалдық пайда (ақша, зат, мүліктік құқық, пәтер үйге құқық т. б) табу мақсатында, не материалдық шығындардан құтылу (мүліктік борышты, қызметі үшін төлемді қайтару, мүліктік міндеттемелерді орындау, алимент төлеу т. б) мақсатында адамды қасақана өлтіру» жатқызылған. Яғни тапсырыс беруші мен орындаушының арасында жасалынған келісім шарт нәтижесінде пайда болатын қылмыс болып табылады [4] .

Қазақстандағы қазіргі қылмыстылық жағдайы өзінің масштабы жағынан да, қоғамдық өмірге кері ықпал ету жағынан да, өршіп, мемлекеттің қауіпсіздігіне, қызметіне, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіруде. Ал кісі өлтіру қылмыстары қоғамның назарында болады және азаматтар оның тергелуіне сәйкес құқық қорғау органдарының жұмысының тиімділігіне баға береді.

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының себептері мен жағдайларын зерттеудегі мәселелер тек осы салаға ғана қатысты емес, бүкіл криминологияға қатысты деп қиналмастан айтуға болады. Осы мәселені шешуде криминологиялық теорияның мазмұны мен тәжірибиелік бағыттылығын анықтауға болады. Жалдамалы кісі өлтіру қылмысы көптеген жағдайлардың жиынтығынан, факторлардан, себептерден тұратын күрделі құбылыс [5, 210б. ] .

Соңғы жылдары көптеген ғалымдар (мысалы, В. Н. Антонов, А. Козусев, А. В. Кучинский, В. А. Номоконов, Н. А. Селиванов, М. И. Слинько, А. И. Сотов және т. б) жалдамалы кісі өлтіру қылмысына құқық қолдануда біршама қиындық туғызатын мәселелерге жолығып, бірнеше қарама-қарсы пікірлер қалыптасты. Бұл мәселелер қатарына қылмысқа қатысушылардың қылмысын саралауда, қылмыстың басталу уақыты мен аяқталу уақыты, заңда кәсіпқой орындаушыларға арнайы бөліп алып көрсету туралы және т. б мәселелер кіреді. Бұл мәселелер әлі күнге дейін өз шешімін табар емес.

Профессор Ю. М. Антонянның пайымдауынша жалдамалы кісі өлтірушілердің психологиялық ерекшеліктерін жыныстық сипаттағы күш қолданушы маньяктармен және саяси террористермен ұқсатады. Оларда эмпатияның (жанашырлық таныту) жоқтығы, күш қолдану, қиратушы факторлардың басымдығы, айналасындағы адамдардан басым түсуге, оларды өзіне бағындыруға ұмтылу секілді қасиеттер тән. Олардың қоғамға қауіптілігі ең жоғарғы критерийлермен бағаланады.

Бүгінгі күндері жалдамалы кісі өлтіру түсінігінің детерминациясы маңызды орынға ие болып, сыртқы қылмыстылықтың әлеуметтік құбылыстары мен жағдайларына, оның өзіндік детерминациясына ықпал етуде. Іс жүзінде біз бұл қылмыс түрінің ішкі және сыртқы құбылыстарының қарым-қатынасын өзгеруін бақылап отырмыз. Бұл жерде жүйелік ықпал етудің маңызы зор. Жалпы әлеуметтік құбылыстардағыдай (жалпы, арнайы алдын-алу) сияқты, кәдімгі қылмыстылықтың, жекелеп алсақ жалдамалы кісі өлтіруді жан-жақтан, қоғамдық, мемлекеттік өмір арқылы толық қалпына келтіріп, декриминализациялануы маңызды орынға ие болып отыр.

Дипломдық зерттеудің мақсаттары мен міндеттері. Жалдамалы кісі өлтіру қылмысынының құрбандары атақты кәсіпкерлер, саясаткерлер, бұқаралық ақпарат құралдарының тележүргізушілері және т. б тұлғалар болып табылады. Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының кең таралуына қарамастан, Қазақстан Республикасында бұл қылмысқа криминологиялық зерттеулер аз жүргізілген. Сондықтан бұл қылмыс түрімен күресуде шешілмеген мәселелер көп. Бұл қылмысты алдын алу үшін тиімді шараларды қажет етеді. Ал бұл үшін осы қылмысты зерттеп, оның криминологиялық ерекшеліктерін, жалдамалы кісі өлтіру қылмыстарын жасаушы тұлғалардың ерекшеліктерін, оларды қылмысқа итермелейтін себептер мен жағдайларды анықтап табу дипломдық жұмыстың мақсаты болып табылады.

Бұл мақсатқа жету үшін келесі тапсырмалар қойылды:

а) криминология тұрғысынан жалдамалы кісі өлтіру қылмысының ерекше белгілерін талдап, оны зерттеу;

ә) жалдамалы кісі өлтіру қылмысын жасаушылардың жеке тұлғасын қарап, оларға баға беру;

б) бұл қылмыстылықтың себептілігі мен жағдайларын анықтау;

в) жалдамалы кісі өлтіру қылмысының алдын алу шараларын қамтамасыз ету.

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздері. Зерттеудің ғылыми теориялық негізін қылмыстық құқық, криминология саласындағы бірқатар шетелдік (Долгова А. Н., Кутькин А. Д., Бородуллин А. И., Мацкеевич И., Локк Р., Тайбаков А. А., Кролачева Н. М., Чуфаровский Ю. В., Попов В. И., Сотов А. И., Слинько М. И. ) және отандық (Алауханов Е. О., Ағыбаев А. Н. ) авторлардың еңбектері құрады.

Зерттеудің әдістері. Зерттеудің негізгі ғылыми теориялар мен тәжірибиенің өзара байланысын анықтайтын әдіске негізделген. Құрылымына және оларды қолдану өрістеріне деген талаптарды анықтайтын философиялық ілімдер жүйесі болып табылады. Салыстырмалы-тарихи, салыстырмалы-құқықтық талдау әдістері, социологиялық-психологиялық, формальдық-детальдық, статистикалық әдістер пайдаланылып, болжау жасау әдістері қолданылды.

Зерттелудің объектісі жалдамалы кісі өлтіру қылмысы, жалдамалы кісі өлтірушінің жеке тұлғасы және жалдамалы кісі өлтіру қылмысының себептері мен жағдайлары болып табылады.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

1 ЖАЛДАМАЛЫ КІСІ ӨЛТІРУДІҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ - ҚҰҚЫҚТЫҚ

СИПАТТАМАСЫ

1. 1 Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының объектісі және объективтік жағы

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 96-бабы 2-бөлігі «з» тармақшасында көзделген пайда табу мақсытымен, не сол сияқты жалданып, не қарақшылықпен, не қорқытып алушылықпен немесе бандитизммен ұштасқан іс-әрекетті көрсетеді. Бұл тізбектердің ішінде жалдамалы кісі өлтіру қылмысын кіргізуге болады. Оның объектісі қылмыстық заңмен қорғалатын, адамзаттың ең қымбат қазынасы адамның өмірі болып табылады. Бұл туралы Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабында үлкен әріптермен бекітіліп жазылған.

Өмірге қарсы қылмыстың соның ішінде адам өлтірудің де тікелей объектісі адамның өмірі болып табылады. Заң жасына және денсаулық жағдайына қарамастан кез-келген адамның өмірін бірдей қорғайды. Адам өмірі нәрестенің туған сәтінен, яғни анасының денесінен бөлініп шығып, алғаш тыныс алуы арқылы оның өкпесінің жұмыс істеген уақытынан басталады. Бұл құбылыс нәрестенің алғашқы айқайынан, дыбыс беруінен басталады. Өлім адам өмірінің соңғы сәті болып табылады. Өлім клиникалық және биологиялық болып екіге бөлінеді. Тыныс алуы мен қанның айналысы тоқтағаннаң кейін 5-6 минут шамасында клиникалық өлім сатысы басталады. Қазіргі заманның медицинасының дамуына байланысты мұндай өлімдер көптеп кезедеседі. Адам денесінің салқындауына байланысты бұл кезең 10 немесе одан да көбірек минутқа созылады. Өлудің соңғы кезеңі - биологиялық өлім, орталық нерв жүйесі қызметінің істен шығуына байланысты мидың өлуі басталады. Адамның басқа органдары мен тіндерінің өміршендік белгілері біразға жалғасқанымен, мидың өлуі адам өмірінің соңғы сәті болып табылады. Бірақ та медицинада адам өлімін триаданың тоқтауымен байланыстырады, яғни ми қыртысының, жүректің және өкпенің тоқтауын биологиялық өлім деп атайды. Адам өмірінің соңғы сәті - биологиялық өлім [6, 11б. ] .

Қылмыстық кодекстің 96-бабына түсініктеме берген кезде оның объектісі ретінде - адамның өмірі, ол адамның азаматтығына, ұлтына, дініне, нәсіліне, шыққан тегіне және жасына, немен айналысатынына, денсаулық ахуалына біліміне және т. б байланысты емес. Қылмыстық жәбірленушінің еркіне қарсы адамға қаза келтіруді де, оның келісімімен қаза келтіруді де бірдей дәрежеде адам өлтіруге жатқызады. Жәбірленушінің кім екендігін білмей қалу қасақана адам өлтіргендік үшін жауапкершіліктен босатпайды [6, 12б. ] .

Өмірге қарсы қасақана қаза келтіру объектісінің бар жоғы туралы мәселені шешу үшін оның бастапқы және ақырғы кезеңдерін анықтау қажет.

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының объектісі тек тірі адам болып табылады. Жалдамалы кісі өлтіруші объектіні өлтіремін деп барып, өліп жатқан адамды сыртынан атып кетуі мүмкін. Сот медициналық сараптамасы оны атыс қаруынан келген зардаптардан емес, жүрек талмасынан өлді деген қорытынды береді. Демек, ол кезде өлген адам өмірі бұл қылмыс үшін объект болып танылмайды.

Қылмыстық кұкық теориясында қылмыс объектісіне қоғамдық қатынастар жатқызылған. Кез келген қоғамда көптеген қоғамдық қатынастар бар, олар адамдар арасында, адам мен мемлекет арасында, адам мен ұйымдар арасында және т. б. қалыптасады.

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының қоғамға қауіпті іс-әрекет деп танылатындығы сондықтан, себебі оның жасалуы мемлекеттің, қоғамның мүдделеріне, жеке адамдардың мүдделеріне қайшы келеді, аса қажетті мұқтаждықтарды қанағаттандыруға кедергі болады. Ал, жалдамалы кісі өлтіру қылмысы адам өмірін қиюға тікелей бағытталғандықтан, объектінің маңызы артқан сайын қоғамға қауіптілік деңгейі артады деген қағидаға сүйеніп, оны аса қауіпті деп тануға болады.

Қоғамдық қатынастар құқықтың барлық жүйесімен, оның ішінде қылмыстық құқықпен, сондай-ақ мораль нормаларымен реттеледі және қорғалады. Қылмыстық заң зияннан қоғамдық қатынастардың барлығын бірдей қорғамайды, тек «заң шығарушының пікірінше аса құнды деп саналатындарын» қорғайды, оның шеңбері әрқашан өзгеріп отырады. Ал, адам өмірін мемлекет әрқашан да қорғайды [7, 60б. ] .

Кез-келген адамның өмір сүруге құқығы бар. Ол оған тумысынан беріледі және одан заңда көзделген реттерді қоспағанда ешкім айыра алмайды. Адамды өлтірген кезде оны өмірінен айырады және адамның өмір сүру құқығын реттейтін қоғамдық қатынастарға зиян келтіреді.

«Ең маңызды да құнды қоғамдық қатынастар ғана қылмыс объектісіне жатады» деген тұжырым жасауға болады. «Бұзылуы мемлекет пен қоғамға елеулі зиян келтіретін немесе келтіруі мүмкін қатынастар ең маңызды деп, ал әлеуметтік пайдалы қоғамдық қатынастар ең құнды деп саналады, ал адамның өмірі - ең құнды».

Қылмыстық қастандық объектісін дұрыс түсінудің практикада маңызы зор, ол қылмысты қылмыс еместен ажыратуға көмектеседі. Объектінің сипаты қылмыстың қоғамға қауіптілік деңгейін анықтауға айтарлықтай мүмкіндік тудырады: объект маңызды болған сайын қылмыс та қауіптірек деп жоғарыда айтып кеткен болатынбыз [7, 65б. ] .

Адам өлтіргенде адамның өзі тектік объект, ал оның өмірі - тікелей объект, себебі адамның жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қоғамдық қатынастар өмір, денсаулық, жыныстық бостандық, ар-ождан, намыс сияқты ұғымдарды қамтиды. Қылмыстың тікелей объектісін, тектік объектіге жарым-жартылай немесе түгелдей жатқызуға болады.

Қылмыстың тікелей объектісін анықтау қылмысты дұрыс саралауда, ұқсас құрамдарды ажыратуда маңызды рөл атқарады. Қылмыстық қастандылық бір, екі немесе одан көп объектілерге бірден жасалынуы мүмкін. Бұл қылмыстардың екі объектілік, көп объектілік құрамдарында болады. Мұндай қылмыстар жасалғанда бір уақытта екі объектіге қастандық жасалады. Факультативтік объектілерге қастандылық қылмыстардың қарапайым, бір объектілік құрамдарында болуы мүмкін. Кейде, бұл қылмыс жасалғанда, аталған үш объектіге бір уақытта қастандылық жасалуы мүмкін. Жалдамалы кісі өлтіру қылмысы да бір уақытта бірнеше объектіге қастандық жасай алады. Мысалы, бір адамды өлтіру барысында оның үйіне жарылғыш зат қойып, басқа да объектілерді, оның мүлкін, құнды құжаттарын, тіпті оның отбасы мүшелерін де жарып жіберуі мүмкін.

Қылмыстық заңнамада көзделген қылмыстардын бірқатар құрамдарының маңызды белгілерінің бірі - қылмыстан жәбір шегуші. Қылмыстың бірқатар ұқсас құрамдарын ажырататын да сол. Қылмыстың кімге қарсы жасалғанын анықтағанда ғана оны дұрыс саралауға мүмкіндік туады [7, 69б. ] .

Ал енді жалдамалы кісі өлтіру қылмысының объективтік жағына тоқталып кетсек.

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысы әрекет арқылы да әрекетсіздік арқылы да жасалуы мүмкін. Адамды өмірінен күш қолданып та (жарақат салу, тұншықтыру, уландыру және т. б), психикалық ықпал жасап та (қорқытып, үрейлендіріп т. б) айыруға болады.

1996 жылғы 20 желтоқсандағы №11 қаулымен өзгертулер енгізілген Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сот Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы «азаматтардың өмірі мен денсаулығына жасалған қастандық үшін жауаптылық реттейтін заңдарды соттардың қолдануы туралы» №7 қаулыда былай бекітілген: «Соттар бұзақылық ниетпен қасақана өлтіруді өзара бас араздық себептен болып, төбелес немесе жанжал кезіндегі өлтіруден ажырата білу керек. Бұл қылмыстың себебін, жанжалдың кімнің бастағанын, екі жақтың да сипатын және белсенділігін, басқа да мән-жайларды анықтау қажет» [4] .

Қылмыстың объективті жағы қоғамға қауіпті қастандықтың сыртқы жағы болып табылады. Оны мынадай белгілер сипаттайды: қоғамға қауіпті іс-әрекет (әрекет не әрекетсіздік), қоғамға қауіпті зардап (қылмыстық нәтиже), қоғамға қауіпті іс-әрекет пен қоғамға қауіпті зардап арасындағы себептік байланыс, қылмыс жасалған орын, уақыт, тәсіл, жағдай, жасау құралы мен қаруы.

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысында қылмыс құрамының объективті жағы пайда табу мақсатымен не сол сияқты жалданып құқыққа қайшы, қоғамға қауіпті іс-әрекет немесе әрекетсіздік арқылы жасалады. Көп жағдайда бұл қылмыс түрі әрекет арқылы жасалады. Ал, әрекетсіздік арқылы жасалатын жағдайлар сирек кездеседі. Бірақ қандай жағдай болса да белгілі бір әрекетке барады. Мысалы, тапсырыс берушінің сыйақы беруіндегі әрекет, орындаушының өз қылмысын орындауда қылмысты жоспарлауы т. б.

Қазақстан Республикасының қолданыстағы қылмыстық заңы адамның жүзеге асырылуы адам, қоғам немесе мемлекет үшін қауіптілік төндіретін идеясы мен ойын емес, қылмыстық-құқықтық нормаларды бұзатын қоғамға қауіпті іс-әрекетті қылмыс деп таниды [7, 78б. ] .

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының обьективтік жағы субъективтік жақпен тығыз байланысты. Қылмыстың объективтік жағын анықтай отырып қылмыстық заңда тыйым салынған қоғамға қауіпті іс-әрекет жасаған адамның пиғылын, сылтауын және мақсатын білуге мүмкіндік аламыз. Қылмыстың қандай да бір құрамында объективті жақ болмаса субъективті жақ та болмайды. Осы жерде айта кетететін бір жайт бар. Ол жалдамалы кісі өлтіруде орындаушының өз іс әрекетінен ерікті түрде бас тартуы жағдайындағы тапсырыс берушінің іс-әрекетінде. Оның іс-әрекеті толық аяқталған болып есептеледі. Ол қылмысты орындаушыны тауып, оған қылмысқа дайындалу үшін алдын-ала сыйақысын беріп, нұсқамалар береді. Тапсырыс берушінің іс-әрекетін қылмыс деп тануға бола ма, жоқ па? Осындай сұрақтар көптеген ғалымдарды мазалауда [8, 35б. ] .

ҚК-нің Ерекше бөліміндегі баптардың диспозицияларында заң шығарушы қылмыстың объективті жағының белгілерін міндетті түрде көрсетеді. Мысалы, КК-нің 96-бабы адам өлтіруге басқа адамға құкыққа қарсы қасақана қаза келтіру деп анықтама береді.

Сондықтан, қоғамға қауіпті әрекет (іс-әрекет немесе әрекетсіздік) қылмыстың барлық құрамдарының міндетті белгісі болып табылады деп тұжырым жасауға болады. Сонымен қатар заңда, көбіне, қылмыстың объективті жағының басқа белгілері де көрсетіледі. Бұл белгілер қылмыстың әрбір құрамы үшін міндетті болмағандықтан олар қосымша немесе факультативтік деп аталады.

Сонымен, жалдамалы кісі өлтіру қылмысының объективті жағы дегеніміз қылмыстық-кұқықтық қорғаудағы объекті болып табылатын адамның өміріне қол сұғатын қоғамға қауіпті іс-әрекеттің сыртқы көрінісін сипаттайтын белгілердің жиынтығы, сондай-ақ сол қастандықпен байланысты объективті жағдайлар.

Жалдамалы кісі өлтіру қылмысының объективтік жағының маңызын сөз еткенде, алдымен, ҚК-нің 3-бабына жүгіну керек, онда қылмыстық жауаптылық тудыратын негіз жайында айтылған. Қылмыстық жауаптылықтың бірден бір негізі қылмыс құрамының барлық белгілері бар іс-әрекетті жасау. Яғни, қылмыс құрамының объективті жағының белгілері болмаса - жалпы қылмыстық жауапкершілік те болмайды [3] .

Қылмыстың объективті жағы қылмыстардың дұрыс саралануына септігін тигізеді. Объективті жақты дұрыс анықтай отырып қана бұл қылмыстарды дұрыс саралауға болады. Қоғамға қауіпті іс-әрекеттің жасалу тәсілі белгілі болса, қандай обьектіге қастандық жасалуы мүмкін екендігін де, кінәнің формасын да анықтауға болады. Яғни, адамды өлтірген кезде оны жай өлтіріп, заттарына тиіспесе оның жасаудағы мақсатты анықтай аламыз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.