Слесарь мамандығы бойынша практика есебі

Мазмұны
Нұсқау беру
Слесарлық жұмыстар
1.Слесарлық құрал.жабдықтармен,
құрал.саймандармен танысу.
2.Қауіпсіздік техника және өндірістік санатория.
3.Технологиялық өлшеулердің негіздері.
4.5.Жазықтықта белгілеу.
ЖАЗЫҚТЫҚТА БЕЛГІ САЛУ.
8.9.Темірді шабу
10.Дайындамаларды ию.
11.Түзеу.
12.Темірдің бетін қыру және үйкеу
13. Eгеу
14.Темірді тесу, тесіктің төбесін қазу және тесіктің ішін тегістеу.
15.Темірді бұрғылау және үнгіштеу.
16. Темірді тойтармалау
17. Дәнекерлеу
18.Бұранданы қию.
I . бөлім. Токар станогіндегі жұмыстар.
2.1 Темір жону станогының құрылысымен және құралдарымен танысу
2.2 Қайрау станогімен танысу
2.3 Конустық бетті өңдеу, өнделген бетке бұран қазу
2.4 Цилиндірлік беттерді таза өңдеу
2.5 Темірдің жақтауын жону және қию
2.6 Цилиндірлік беттерді ішінара өңдеу
Пайдаланған әдебиеттер

Нұсқау беру

Инструктаж білімдерің ауызша сұрау немесе оқытудың техникалық жабдықтары арқылы тексермен, сондай-ақ қауіпсіз жұмыс істеу қабілеттерін тексерумен аяқталады. Білімін инструктаж жүргізуші адам тексереді. Өзінің білімін қанағаттандырарлықсыз көрсеткен жұмыскер 1 ай көлемінде жұмысқа жіберіледі.
Бірінші реттік инструктажда жұмыс орынды өндіріс ретінде қызметіне кірісер алдында жаңадан келген жұмысшылармен бір жұмыстан екінші жұмысқа ауысқан және өндірістік тәжірибеден алуға келген студенттермен жүргізіледі. Жұмыс орындағы инструктаждағы мастер смена басшысы жеке карточкасында тіркеу арқылы жүргізіледі. Жұмыс орындағы инструктаж бір типті қондырғыға қызмет көрсететін 1 топ жұмыскерлерімен жүргізілуі мүмкін. Инструктаждың мастердің профилактикалық журналында тіркеледі.
1.Жұмыскер 30 күн немесе одан көп уақыт бойы үзіліс болған кезде;
2. Егерде жұмыскер техникалық қауіпсіздік нұсқауларын бұзса;
3.Егерде жұмыскер техникалық қауіпсіздік ережесін білуде нашар көрсеткіштер танытса;
4.Технологиялық процестің және қондырғы өзгеруін және соның нәтижесінде қауіпсіздік талаптары өзгергенде;
5. Кезектен тыс инструктаж қауіпсіздік карточкасында тіркеліп және оның себептері жазылады.

Пайдаланған әдебиеттер

1. Правила устройства электроустановок (ПУЭ – 76).- 6-е изд.- М. Атомиздат, 1985.
2. Строительные нормы и правила (СНиП). Ч. III. –М.: Строй- издат,1982.
3. Электротехникалық жабдықтар. Ө. Өтешов, С. А. Кешуов, Алматы
4. Нормы испытания электрооборудования. -5-е изд. – М.: Атомиздат. 1978.
5. Кешуов С. А, Утегулова Б.Б, Коаырин В. С, Элементы систем автоматизированного электропривода сельскохозяйственных машин, агрегатов и поточных линий. Павлодар: ПГУ им. С. Торайгырова, 2004
6. Литабеков В. Б. Ремонт электрооборудования промышленных предприятий. – М.: Высшая школа, 1985.
7. Кокрев А. С. Электрослесарь по ремонту электрических машин. – 2-е изд., перераб. и доп.- М.: Высшая школа, 1983.
8. Вернер В. В.,Вартанов Г. А. Электромонтер- ремонтник. – 6-е изд. перераб. и доп. – М.: Высшая школа, 1982.
9. Крюков В. И. Обслуживание и ремонт электрооборудования подстанций и распределительных устройств. – М.; Высшая школа 1983.
10. И. Ктиторов А. Ф. Основные приемы и способы выполнения электромонтажных работ. – М.: Высшая школа, 1982.
11. Атабеков В. Б. Ремонт трансформаторов и электрических машин. – М.: Высшая школа, 1983.
13. Интернет. www.google.kz, www.yandex.kz және Wikipedia сайттар.

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Нұсқау беру
Слесарлық жұмыстар
1.Слесарлық құрал-жабдықтармен,
құрал-саймандармен танысу.
2.Қауіпсіздік техника және өндірістік санатория.
3.Технологиялық өлшеулердің негіздері.
4-5.Жазықтықта белгілеу.
ЖАЗЫҚТЫҚТА БЕЛГІ САЛУ.
8-9.Темірді шабу
10.Дайындамаларды ию.
11.Түзеу.
12.Темірдің бетін қыру және үйкеу
13. Eгеу
14.Темірді тесу, тесіктің төбесін қазу және тесіктің ішін тегістеу.
15.Темірді бұрғылау және үнгіштеу.
16. Темірді тойтармалау
17. Дәнекерлеу
18.Бұранданы қию.
I – бөлім. Токар станогіндегі жұмыстар.
2.1 Темір жону станогының құрылысымен және құралдарымен танысу
2.2 Қайрау станогімен танысу
2.3 Конустық бетті өңдеу, өнделген бетке бұран қазу
2.4 Цилиндірлік беттерді таза өңдеу
2.5 Темірдің жақтауын жону және қию
2.6 Цилиндірлік беттерді ішінара өңдеу
Пайдаланған әдебиеттер

Нұсқау беру

Инструктаж білімдерің ауызша сұрау немесе оқытудың техникалық
жабдықтары арқылы тексермен, сондай-ақ қауіпсіз жұмыс істеу қабілеттерін
тексерумен аяқталады. Білімін инструктаж жүргізуші адам тексереді. Өзінің
білімін қанағаттандырарлықсыз көрсеткен жұмыскер 1 ай көлемінде жұмысқа
жіберіледі.

Бірінші реттік инструктажда жұмыс орынды өндіріс ретінде қызметіне
кірісер алдында жаңадан келген жұмысшылармен бір жұмыстан екінші жұмысқа
ауысқан және өндірістік тәжірибеден алуға келген студенттермен жүргізіледі.
Жұмыс орындағы инструктаждағы мастер смена басшысы жеке карточкасында
тіркеу арқылы жүргізіледі. Жұмыс орындағы инструктаж бір типті қондырғыға
қызмет көрсететін 1 топ жұмыскерлерімен жүргізілуі мүмкін. Инструктаждың
мастердің профилактикалық журналында тіркеледі.

1.Жұмыскер 30 күн немесе одан көп уақыт бойы үзіліс болған кезде;

2. Егерде жұмыскер техникалық қауіпсіздік нұсқауларын бұзса;

3.Егерде жұмыскер техникалық қауіпсіздік ережесін білуде нашар көрсеткіштер
танытса;

4.Технологиялық процестің және қондырғы өзгеруін және соның нәтижесінде
қауіпсіздік талаптары өзгергенде;

5. Кезектен тыс инструктаж қауіпсіздік карточкасында тіркеліп және оның
себептері жазылады.

Слесарлық жұмыстар

Слесарлық іс - іскерлікте құрылушы қолдық слесарлық аспаптардың
көмегі жанында салқын күй-жағдайда метал өңдеу, слесарлық іс мақсатымен
әртүрлі бөлшектердің қолдық даярлау, жөндейтін және монтаждық жұмыстардың
орындалуы болып келеді .
Операция кезінде өндірілген технологиялық процес көтеріледі, жұмыс
орында орындалады. Бөлек өңдеу процеcі немесе құрастыру, бөлек
операциялардан түзеледі. Яғни қатал айқындалатын технологиялық процеспен
орындалады.
Операциялар өзіндік ерекшелікпен және орындалатын жұмыстардың
көлемімен, қолданылатын аспаппен, лайықтаумен және жабдықтаумен
ерекшеленеді.
Темір ұста - салқын күйінде металдарды өңдеу, құрастыру, монтаждау,
бөлектеу, жабдықтау, жөндеуден тұрады. Машиналардың, механизмдердің және
құрылғылардың қолдық слесарлық аспап көмегімен, қарапайым қосалқы
құралдарды жабдықтауы мүмкін (электрлік және пневматикалы аспап). Кесуге
арналған қарапайым станоктар: бұрғымен тесу, дәнекерлеу, престеу және т.б
жатады.
Слесарлық жұмыстардың орындалуы келесі түрлерге бөлінеді:
даярлайтындар (жұмысқа дайындау), негізгі технологиялық (өңдеумен,
құрастырумен немесе жөндеумен байланынысты), қосалқылар (демонтажды және
монтажды).
Даярлайтын операцияларға жататындар: техникалық және технологиялықпен
құжатнамамен таныстыру, лайықты материал іріктеп алу, жұмыс орынын дайындау
және аспаптарды дайындау, қажетті операцияларды орындауға арналған.
Қосалқы операцияларға: белгі салу, шегендеу, өлшеу, өңделетін
бөлшекті лайықтау бекітуі немесе, түзету, материалды иу, тойтару, шыңдау,
дәнекерлеу(пайкалау), желімдеу, дәнекерлеу(сварка), әсемдеу және өңдеу
жатады.
Негізгі операциялар: кесінді дайындау, кесу, бұрғымен тесу, тегістеу,
ою, ажарлау, сипап тегістеу және өңдеу.

Операцияларға демонтаждау кезіндегі операцияларға мыналар жатады:
тәртіптеп сұрыптаумен байланысты (қолдық немесе механикаландырылған аспап
арқасында) машиналар жинақтау, құрастырылатын бөлшектер.
Слесарлық шеберхана - арнайы слесарлық жұмыстарды қажетті
жабдықтармен жабдықтауға, аспаппен және техникалық лайықталғауға арналған.
Монтаждау операцияларына: бөлшектерді құрастыру жатады, құрастырылатын
бірліктер, жинақтар, агрегаттарды құрастыру және машиналар немесе
механизмдар кіреді. Монтаждық операция құрастырылатын жұмыстарды басқа
техникалық құжатнама, монтаж мөлшерлерінің сәйкестік бақылауын қосады және
техникалық бақылау талаптарына қосады. Жиналған құрастырылатын бірліктерді
жөнге салу, жинақтардың және агрегаттардың сонымен қатар монтаждық
операциялар жатады.
Үлкен шеберханаларда токарьлық станок болуы мүмкін, сүргілейтін
станоктар, кейде фрезерлық және тегістейтін станоктар, сонымен қатар
электрлі пісіретін аппарат, газды дәнекерлеуге арналған жабдықтау,
термиялық өңдеу үшін пісіру, бөлшектердің салқындауына арналған былау
ұшыратылғандарды термиялық өңдеуге, қосалқы жабдықтау.
Ацителендік генератор бөлек жерде орналастырады, сондықтан оны дұрыс
орналастырмау- зардаптармен жарылуға әкеле алады.

1.Слесарлық құрал-жабдықтармен,
құрал-саймандармен танысу.

Әмбебап өлшеу аспаптар: -металл сызғыш; б-штангенциркуль; в-
кронциркуль; г-штангенглубиномермен;д-әмбебап нутромер; е- жалпақ бұрыштық
темір90'; ж- бұрыш өлшеуіш.
Мөлшерлердің бақылауына арналған әмбебап өлшеу аспаптарға, слесарлық
істе қолданылады, сымбатты бір қалыпты металл сызғыш немесе металл рулетка,
әмбебап штангерциркуль сыртқы өлшеулерге арналған нормалы кронциркуль,
диаметр өлшеуіне арналған нормалы нутромер жатады, штангенглубиномермен
қарапайым, әмбебап бұрыш өлшеуіш, сонымен қатар циркульдер, бұрыштық 90°
жатады.
Мөлшерлерді бақылауға арналған қарапайым арнайы аспаптарға: слесарлық
істе қолданылатын, бұрыштық екі шеттекті шабындығымен сызғыш жатады, тік
бұрышты сызғыш, резьбалы үлгі, тік бұрыштық сызғыш, қуыс бұрғы, құрама бір
өңді тығын, екі жақтық шекті тығын, шекті бір өңді тұтқа және шекті екі
жақтық тұтқадан тұрады.
Нониус – штангенциркульдің сырғыма тиегінің төменгі
бөлімдерінде орналасқан.
Мөлшерлердің бақылауына арналған қарапайым арнайы аспаптар: а-
бұрыштық сызғыш екі жақтық шабындықпен; б - тік бұрышты сызғыш; в- резьбалы
үлгі; г - қуыс бұрғы; д - бір жақты құрама тығын;
е - екі жақтық құрама шекті тығын; ж- бір өңді тұтқа; з - екі шекті жақтық
тұтқа.
Кронциркуль - бір қалыпты аспап, слесарлық істе қолданылады және
масштабқа бөлшек мөлшерлерін тасымалдау. Кронциркульдердің ішікі және
сыртқы түрлері нутромеровты айырады. Кронциркульде ішкі өлшеулерге арналған
шкала болуы мүмкін.
Циркуль шеңберлер сызу үшін қажет. Бұрыш үлгісі, бұрыштық деп
аталады. Өңделетін бұйым жазықтықтарына немесе - бұрыштардың тексеруі үшін
қызмет етеді. Жалпақ бұрыштықтар болады (әдеттегілер және лекалдық),
сонымен қатар жалпақтар кең негізбен болады.
Аспаптарға және дәл өлшеулерге арналған құралдарға
штангенциркульдерді жатқызуға болады.
Өлшеу индикаторлар берілген мөлшердің алулардың анықтама жолымен
салыстырма өлшеулер үшін арналған.
Тік бұрышты және қырланған сызығыштар тексеруіне арналған қарапайым
слесарлық қосалқы аспап.
Үлгілерге, темір ұстасы жиі қолданады, бұрыштықтар, оюға арналған
үлгілер, қуыс бұрғылар, модалы беттерге арналған үлгілері жатады.
Өлшеу лайықтаулар үлкен мөлшерлердің бұйымдардың өлшеуі үшін арналған.
Қосалқы өлшеу лайықтауларға жататындар: тақталар, сызғыштар,
призмалар, деңгейлер, өлшеу тік туралау және тесіктердің өлшеуіне арналған
ұштар.
Барлық өлшеу құралдар атқару биік дәлдігімен құйып алады және мұқият
кетуді талап етеді.

2.Қауіпсіздік техника және өндірістік санатория.

Белгі салу процесі кезінде қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау
шарт. Чертилкалармен жұмыс істегенде, олардың өткір ұшымен өзіңді жаралап
алмай, сақ болу керек. Жұмыс істеп болғаннан кейін чертилкаларға қорғағыш
қалпақша кигізіп қою керек.Детальдарды тақтаның, верстактың үстіне қойғанда
абайлау керек, детальды орнықтырып қойған жөн, орнықсыз қойылып құлап кетсе
бір жерді зақымдауы мүмкін.

Электрлік кернермен жұмыс істегенде электр қауіпсіздігінің ережелерін
сақтау керек. Соққы жасаған сәтте кернерге қуатты электр тогы беріледі,
сондықтан оның ток жүретін бөліктерінің изоляциясын тексеріп қою керек,
онсыз олардың бір жері жалаңаштанған болса, дайындамаға да ток өтіп жұмыс
істеп тұрған жұмысшыны ток соғуы мүмкін.Жұмыс орнын дұрыс ұстаудың да мәні
зор. Белгі салатын тақтаның үстінде артық зат болмау керек, аспаптар және
көмекші материалдарды мынандай есеппен сол қолмен ұсталатыны сол жақта, оң
қолмен ұсталатыны оң жақта орналасқаны жөн. Жиі қолданылатын аспаптар
слесарьға жақын жатуы керек. Чертежді арнаулы жасалған тіреуішке бекітіп
қою керек.

Электр энергиясының берулерi тоқтатылуда жұмыс станок бөлiп тастауы керек
желiлер.Жұмыстардың аяқтау бойыншасындағы талаптары. Жұмыстардың аяқтау
бойыншасы жұмысы мiндеттi:

- станоктi өшiрсiн және оның жинасын өткiзу;

- қажеттi қабылдау және ауысымның өткiзуiн журналдағы жазуларды жасау.
Авария ахуалындағы талаптары.

Табиғат және қоршаған оның ортасы - бұл адам өз өндiрiстiк қызметiн
процессте тiкелей ықпалы тятын құбылыстардың кешен өзара байланысты
бiртұтас. Керек, адам суды табиғаттан алатын барлық, ауа шиқылдаймын,
айналадағы ортаны қорғауды барлық ұйым өнеркәсiп және тағы басқалар үшiн
шикiзат қорғау туралы заңдардың негiзiнде салады.

Заң кәсiпорын басшыларының қатал жауапкершiлiгiн ескередi, мекеме
сонымен бiрге терiс қолдану немесе жаратылыс байлықтарының бұзуына қонақ үй
азаматтары.

Мысалы, тағы басқалар қай құрылыс туралы барлық шешiмдер дәл қазiр
экологиялық сараптамаларды қалай ең болмаса табиғаттарды балшықтайды өтедi.
Маңызды рөлдi айналадағы ортаны қорғауларда қоршаған ортаның күйiне
бақылаудың қызметтерi ойнайды. Ластану туралы алған мәлiмет зиянды
заттардың шоғырландыруды жоғарылатуы себептi айқындауға жылдам мүмкiндiк
бередi. Бақылаудың қызметтерi ршш туралы тұрғындарды үнемi мәлiмет бередi.
Олар бұзушыда айыппұл салып, заңды тұлға немесе басқа субъект болса, немесе
әр түрлi басқа санкциялар қолдануға құқығы болады.

3.Технологиялық өлшеулердің негіздері.

Метрология және техникалық өлшеу негізгі анықтамалары Мақсатары.
Өлшеу және бақылау аспаптарының классификациясы. Метрология және техникалық
өлшеу негізгі анықтамалары Мақсатары. Өлшеу және бақылау аспаптарының
классификациясы. Негізгі метрологиялық көрсеткіштер. Метрология - өлшеу
жұмыстарын жүргізу, олардың бірлігін қамтамасыз ету әдістері мен құралдары
және қажетті дәлдікке жету тәсілдері туралы ғылым.Қазіргі замандағы өлшеу
жұмыстары ғылыми-техникалық білім негізі болып, материалдық ресурстарды
есепке алу және жоспарлау, өнім сапасын қамтамасыз ету, бөлшектер мен
тораптардың өзара ауыстырымдылығын қамтамасыз ету және технологияларды
дамыту, еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету және басқа мәселелерді шешуге
бағытталады.

Қандай да болса талдау, жобалау, жоспарлау, бақылау, реттеу барысында
әрқашан да шикізат, дайын өнім көлемі және сапасы туралы, технологиялық
әрекет немесе тұтас өндірістік цикл туралы ақпарат қажетті. Бұл ақпарат әр
түрлі көптеген физикалық шамаларды, көрсеткіштерді және параметрлерді өлшеп
анықтауын талап етеді.

Қажетті дәлдікпен анықталған нақты ақпарат дұрыс шешім қабылдануына әсер
етеді, ал керісінше, жалған ақпарат өнім сапасын төмендетеді, әр түрлі
төтенше жағайлардың себебі болуы мүмкін көптеген қателіктерге
апарады.Кейбір мәселелер әртүрлі жерде, әртүрлі кезде, әр түрлі өлшеу
жабдықтарымен өлшеу нәтижелері бойынша қорытындалады. Сондықтан өлшеу
нәтижелерін қолдануға болады, егер олар бір-бірімен сәйкес болса. Өндіріс
саласында түпкі өнімді бақылаумен шектелмей, әрқашан да технологиялық
процесс бойында өнім сапасына қатысты көрсеткіштерді өлшеу және бақылау
жағдайларын қарастыру маңызды.Жаңа өнім шығару және технологиялық процессін
дайындау кезінде, өндірістің метрологиялық дайындығы туралы мәселе
қолдануға алынған. Аттестациядан өткен өлшеу және сынау әдістер мен
жабдықтары негізінде атқарылуы тиісті. Қолдану тапқан өлшеу техникасының
деңгейі бойынша өндіріс саласының, мемлекеттің ғылыми және техникалық даму
деңгейі анықталады.

Өлшеу түрлері және әдістері

Өлшеу жұмыстарын жүргізу үшін қажетті:

Ø физикалық мән;

Ø өлшеу әдісі;

Ø өлшеу жабдығы;

Ø жұмысты атқарушы;

Ø өлшеу жұмыстарын атқару жағдайы.

4-5.Жазықтықта белгілеу.

Пішін, орналасу және беттер бұдырлығын нормалау мен бақылау әдістері
мен аспаптарыПішін, орналасу және беттер бұдырлығын нормалау мен бақылау
әдістері мен аспаптары.Машиналар бөлшектерінің пішіндері мен беттер
орналасуының дәлдік шектері, терминдері, анықтамалары ГОСТ 24642-81 (СТ СЭВ
301-88) бойынша стандартталған.

Стандартты анықтамалар және шекті ауытқулар жазықтықтарға;
цилиндірлердің көлденең және бойлық қималар пішіндеріне; беттер және осьтер
мен беттер өзара орналасуына орнатылған.

Пішіндер және орналасу барлық ауытқулары келесі үш топқа бөлінеді:

· пішіндер ауытқуы және дәлдік шегі;

· орналасу ауытқуы және дәлдік шегі;

· пішіндер және орналасу қосынды ауытқулары мен дәлдік шегі.

Сызбаларда бұл пішіндер ауытқу түрлері орнатылуы шектеледі немесе
орнатылмайды. Бірақ кейбір жағдайларда орнатушы беттер үшін дөңестік және
өлшеуші беттер ойыстық болмауы тиісті. Түзуліктен немесе жазықтықтан
ауытқу мәндері бөлшектің белгіленген пішінін орындау және дәлдік дәрежесіне
байланысты.

ЖАЗЫҚТЫҚТА БЕЛГІ САЛУ.

Жұмысқа кірісе отырып, слесарь болашақ детальдың чертежін, қажетті бұйымды
жасауға керекті металл кесегі және дайындаманы алады.Дайындаманың көлемі
жасалатын бұйымның көлемінен әрқашан да үлкен болады. Оның керекті формасы
мен көлемін алу үшін оның сыртқы бетінен металдың белгілі бір қабатын алып
дайындаманы өңдеу қажет. Өңдеу кезінде жонылып алынып тасталатын металл
қабатын қалым деп атайды. Өңдеуді қалай жүргізу керек? Мысалы, мынадай
тәсіл қолдануға болады; дайындаманы қысқышқа бекітеді де керекті құрал-
сайманды (мысалы, егеуді) алып, металды аздап жонады, содан соң өлшейді,
сөйтіп керекті форма мен көлемге жеткенше тағы да өңдейді. Бірақ, бұл тәсіл
жұмыс уақытын көп ысырап етуге байланысты. Сірә, басқа тәсіл неғұрлым
тиімді болатын шығар: чертежге сәйкес белгі салынады, дайындама бетіне
сызық риска түсіріледі, содан кейін осы сызықтарға дейін әңдеу жүргізіледі.
Мұнда бекітуге — дайындаманы түсіріп, өлшеуге кететін уақыт шығыны
жойылады.Чертежде көрсетілген детальдардың формалары мен көлемін дайындама
бетіне түсіру операциясын белгі салу деп атайды.

Белгі салу дәлдікпен жүргізуді керек ететін жауапты операциялар
қатарына жатады. Мұның сапасына болашақ детальдің дәлдігі едәуір дәрежеде
байланысты.Өндірісте қажетті бұйымдар жасап шығару саны онша көп болмаған
жағдайда белгі салу кеңінен қолданылады.

8-9.Темірді шабу
Кескіш мөлшерлері: ұзындығы 100-200мм, жуандығы 8-20мм, ені 12-30мм
болуы мүмкін. Слесарлық кескіш шабу үшін қызмет етеді. Олармен кесу, кесу
және материал ойып кесуі сонымен қатар өндіруге болады.
Кесілуші материал (қаңылтыр, тілінген темір, болат бау, профиль,
шыбықша) болат тақтаға ереді.
Жапырақ немесе қаңылтыр кесегі белгі қойылғанмен онда элементті
қаңылтыр кесуіне арналған болат тақтаға қояды. Кескіш ұшын ара қашықтыққа
қояды. Кескішпен балғамен соққылай, қаңылтырды кеседі.
Қисайған немесе мыжылған қаңылтырды резеңке немесе ағаш балғамен
тақтада белгілейді. Тақтаға жапырақ салуының алдында, белгіге және шабуға
тақтаны мұқият тазалау және сүрту керек. Доғал немесе бұдырланған кескішпен
және бұдырланған немесе шегесі суырылған балғамен пайдалануға болмайды .
Кескіш оқиғаларда материал кесуі үшін қайшылар немесе араны қолданады.
Крейцмейсель - слесарлық аспап. Ол тік бұрышты немесе модалы кішкене
қанаулардың ойып кесуі үшін қызмет етеді . Аспап көміртекті болаттан
әзірленеді. Крейцмейсельдің мөлшерлері: ұзындық 80-350мм, ені 6-25мм,
жуандық 6-16мм болып келеді.
Крейцмейселдің бірнеше түрі болады: тік бұрышты, жарты шеңбер және
арнайылар.
Кескішті көміртекті аспаптық болаттан әзірлейді.
Механикалы кесулерден кейін қолдық пневматикалық балға қолданылады.

10.Дайындамаларды ию.

Тәжірибелік өндірістік алаң еліміз бен аумағымыздың басым
бағыттарына арналған бұйымдар мен құрылғылардың кіші өндірісін өңалту,
тәжірибелік үлгілерді алу, инновациялық технологияларды сынау, зерттеу
нәтижелерін апробациялауға материалдық-техникалық, кадрлық және ғылыми база
жасаумен айналысады. Алаңның құрылғылық паркі кескіш, жонғыш, тескіш,
фрезерлеу станоктарынан құралған. Содай-ақ пісіру аппараттарынан, құбырлық
және муфельді пештер, қаттылықты өлшегіштерден, қалыпты жағдайда үлгінің
механикалық қасиеттерін жерттеу құрылғысынан, илектеу станы, ажарлау
станогы, гидравликалық пресс, консольды бекітілген үлгіні бұрауға және
циклдық тұрақтылыққа механикалық зерттеу құрылғылары және т.б. бар. 3Д
шөгу және тең бұрышты бұрыштық пресстеу әдістерімен көлемді
наноқұрылымдарды алу, және жаңа қорытпаларды балқытып алу және олардың
қасиеттерін зерттеу жұмыстары жүргізіледі.

Негізгі шешілетін міндеттер.

Технология циклның аяқталуын жүзеге асыру үшін бар құрылғыларды
модернизациялау және жаңа құрылғылар әзірлеу; жобаларды жүзеге асыру үшін
ПОҚ, докторанттарды, магистраннтарды және студенттерді дайындау және тарту;

Перспективті темір, мыс, алюминий және т.б. қортпалардан дайындамаларды
әзірлеу технологияларын жобалау;

Қарқынды пластикалық деформациялау үшін жетілдірілген құрылғылар мен
жабдықтарды жобалау және дайынлау; жоғары легірленген материалдар деңгейіне
дейін қасиеттері жақсартылған көлемді наноқұрылымдарды қарқынды пластикалық
деформациялау әдістерімен дайындамалар алу.

11.Түзеу.

Халық шарушылығы есептерінің арасында бухгалтерлік есептің алатын
орны ерекше. Барлық экономикалық ғылымдар ішінде бухгалтерлік есеп өз
алдына дараланып тұратын бөлек ғылыми сала. Өйткені, бухгалтерлік есеп
қоғамдық өндірістің дамуы жолында қажет. Бухгалтерлік есептің мәліметтері
мен көрсеткіштері қоғамдық өндірістің дамуын экономикалық тұрғыдан
зерттеуге бірден-бір негіз болып табылады. Сондықтан да бухгалтерлік
есептің негізгі міндеті – халық шаруашылығының барлық салаларында нақты
тұжырымды мемлекеттік талапқа сай есептеу жұмысын жүргізеді.

Кез келген өндіріс өз қызметіне құрал-жабдықтарын тартса ғана жүреді,
ал ол еңбек заттары (шикізат, материалдар, сатып алынған жартылай
фабрикаттар) және еңбек құралдары (машина, станок) болып бөлінеді. Бұл
арада еңбек құралдарының құрамы сыртқы белгісімен емес, олардың өндіріс
процесінде атқаратын роліне қарап анықталады. Мысалға, заводта дайындалған
бу қазаны сол зауыт үшін дайын өнім болып саналады; ал орнату үшін сатып
алған субъект үшін осы қазан еңбек құралы болып табылады. Осы қазанды
келешекте қайта сатуға алса, онда ол тауар болып табылады.

Негізгі құралдар материалдық өндіріс саласында да, өндірістік емес
(әлеуметтік) салада да ұзақ уақыт бойы (бір жылдан астам) қызмет етеді.Осы
негізгі құралдарға: үйлер, ғимараттар, көп жылдық екпе ағаштары, машиналар
және құрал-жабдықтар (соның ішінде автоматты машиналар және құрал-жабдық);
машиналар және жабдықтар; өлшеу және реттеу аспаптары және қондырғылар мен
лабораториялық жабдықтар; есептеу техникасы; басқа материалдар мен құрал-
жабдық, көлік құралдары, құрал-сайман, өндірістік мүлік және жабдықтар.
Шаруашылық мүлкі: жұмысшы және өнім беретін мал, көп жылдық екпе ағаштар,
жерді жақсартуға (ғимараттарсыз) шыққан күрделі шығын, басқа да негізгі
құралдар жатады.

Негізгі құралдың бастапқы құны мынадай жолмен анықталады:

Жер учаскелері бойынша меншік немесе тұрақты пайдалану құқығы –
актіде көрсетілген сатып алу құны, қозғалмайтын мүліктер бойынша агенттерге
берілген сыйақы, сатып алу-сату келісімін рәсімдеу бойынша көрсетілген
қызметтердің төлемі, жерді мақсатты пайдалануға дайындау бойынша (ескі
үйлерді бұзу, тазалау, тегістеу, т.б. кезінде алынған материалдарды сатудан
түсетін табыстың шегерілімінен басқа) жұмсалатын шығыстар;бірақ та біз
ұмытпауға тиіспіз әр бір затты ұқыпты ұстамаса онда ол бұзылып қалады
негізгі құралдарда сол сияқты бұзылуы мүмкін. Бұндай жағдайда біз оның
бетін ала аламыз – жөндеу арқылы. Жөндеу есебі кәсіпорынға қажет. Негізгі
құралдың естен шыққан жағдайында өндіріс процесі де тоқтауы мүмкін. Ал
өндіріс процесінің тоқтауы біздің пайда табуымызға кедергісін жасайды. Ал
жөндеу арқылы біз өндіріс процесінде көп жетіктіктерге жетеміз.

12.Темірдің бетін қыру және үйкеу

Түйіндестірілетін түбегейлі ауыр машина жасауда қыруға душар болады.
Қыру – сыйымды операция. Ол әсірсе қолмен орындалады. Қыру кезінде
жұмысшының қолы ғана емес сонымен қатар иығы да жұмыс істейді.

А.А. Барышников жана қыру әдісін ойлап тапты. Ол әдісті "өзіне қыру"
әдісі деп атады. Өзіне қыру әдісінің артықшылығы: қыруды қолдану кезінде үш
нүктенің қолданылуы. Металға тірелуіне және кесу ауданынан оңай шығуына
және өңделетін беттің үлкен тазалығын қамтамасыз етеді; қыруды 0,005мм аз
тереңдікте орындауға болады; бұл әдіс подшибниктің цилиндрлік бетін жалпақ
қырғышпен қыруға болады.

Қыру жұмыстары кезінде бірнеше рет бақылау тақтайшалары немесе
жинақтаушы бөлшектерін тексеріп отырады. Кейбір жылдам жұмыс кезінде қыру
лысок кесу әдісімен жүргізіледі. Қыру кезінде жеңіл бақылау сызғыштармен
және плиталар қолданылады.

Металл бөлшектерін қыру кезінде скипидар мен сулы эмульсия қолданылған
дұрыс.

Құрылыс заводында қыру үшін ауыр машина пневмоэлектрлік шабер және
электромагниттік плита ойлап табылды.

13. Eгеу

Темірді егеу – дегеніміз слесарлық операция,егеуіштің көмегімен
материалдын сыртқы қабатын алады. Егеуіш – бұл көп жүзді кесуші
құрал,заттың жоғарғы дәлдік және төменгі беттің бұдырың қамтамасыз етеді.

Егелген зат керекті пішім мен көлемді береді ,шашылған заттарды бір-біріне
қосып,басқада жұмыс атқарады.Егеуіштің көмегімен жалпақтықты шығарады,қисық
сызықты төбелер,жоғарғылық,әр түрлі бұрыштарда орналасу және т.б. Егеу
кезіңде 0,5-тен 0,025 мм дейін шамалы орын қалдырады.Жұмыс кезінде 0,2-ден
0,05 мм дейін қателіктер болуы мүмкін бөлек жағдайларда 0,005мм дейін.

Егелен заттың жалпақтығын тексеру үшін тексергіш сызығышқа саламыз
(на просвете).Егерде жоғарғы жақтың егелуі ерекше және нақты дұрыс
болуы,үшін оны тексергіш плитаның көмегімен тексереді.Бұл жағдайда
жалпақтын белгілі-бір бұрышпен бұрылып егелетін болса,тәртіп бұрыштық және
бұрыш өлшегіштің көмегімен іске асады. Параллельді екі жалпақтықты тексеру
үшін штангенциркулем және кронциркулем қолданылады. Параллельді
жалпақтықтың ара қашықтығы әр қашан бірдей болуы керек.

14.Темірді тесу, тесіктің төбесін қазу және тесіктің ішін тегістеу.

Шаншы аударатын бұрғының бір бөлігі нақтылы бұрышпен бір біріне
орналасқан екі шаншып аударатын шеттермен құрастырылады.

Операцияларды материал қабаттай бұрғы, ұнғуыш және т.б айналдырушы және
кесетін аспаптың ілгерілмелі қозғалыстарымен іске асады. Бұл қозғалыстар
құрал сайман ток бұрғысы механикаланған ұңғы бұрғы қол сонымен бірге
бұрғылайтын,токарь және т.б станоктер көмегімен жасалады.Бұрғының арнайы
аспабы көмегімен бұл кесудің алу және саңылауларды өңдеуді іске асыруға
болады. Сонымен қатар кез келген басқа кесетін аспап, бұрғы сынаның
қағидасы бойынша жұмыс істейді.

Бұрандалы ойыстардың бағыты әдетте оң. Сол бұрғылар ілуде бірлерде
қолданылады. Цилиндірлік бөліктер, бұрғыдағы ойыстарды бойлай таспа деп
аталатын тар жолақшаларда болады. Олар 0,25 0,5 мм нің диаметрін бұрғы
таспаларсыз орындалады.

Зенкермен өңдеу ақырғы өңдеуді жазу даярлайтын процесс бола алады.
Алғашқы жазылған және саңылаудың таза өңдеулері үшін жазбалардың екі-үш
дана тұратын конплекттерін қолданады. Саңылауларды өңдеуге арналған басқа
кесетін аспаптар материалдардын да түрлері көп. Саңылауларының өңдеуін
қарастырылатын операциялар бұрғылайтын немесе токарь ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.