Қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негізі ретінде

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Х. Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті

Экономика және басқару факультеті

Қаржы және есеп кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

Қаржы және есеп кафедрасының

меңгерушісі, э. ғ. к., аға оқытушы

Утепкалиева К. М.

«» 2010 жыл

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ҚАРЖЫ САЯСАТЫ КӘСІПОРЫН ҚАРЖЫСЫН ЖЕДЕЛ БАСҚАРУ НЕГІЗІ РЕТІНДЕ

050509 - Қаржы

Орындаған: күндізгі оқыту бөлімінің

4-курс, 410 топ студенті Ахатов Б. Г.

Ғылыми жетекшісі:

«Экономикалық теория»

кафедрасының профессоры, э. ғ. к. Жуманов Қ. Ж.

Атырау, 2010

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ҚАРЖЫ САЯСАТЫ КӘСІПОРЫН ҚАРЖЫСЫН ЖЕДЕЛ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 7

1. 1 Қаржы саясатының түсінігі, сыныптамасы . . . 7

1. 2 Қаржы саясатының негізгі құрамдас бөліктері12

1. 3 Кәсіпорынның қаржы саясатының негізі және оның қысқа мерзімде жүзеге асуы. 19

2 «БОНАТТИ» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІГІНІҢ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ҚАРЖЫ САЯСАТЫ КӘСІПОРЫН ҚАРЖЫСЫН ЖЕДЕЛ БАСҚАРУ. 28

2. 1 «Бонатти» ЖШС ұйымдастырушылық-экономикалық қызметіне сипаттама28

2. 2 «Бонатти» ЖШС қаржылық жағдайын талдау. 31

2. 3 «Бонатти» ЖШС қаржылық көрсеткіштерін талдау37

2. 4 «Бонатти» ЖШС қаржылық саясатын қысқа мерзімде жедел басқару көрсеткіштерін бағалау мен есептеу40

2. 5 Кәсіпорынның қаржылық саясатын қысқа мерзімде жедел басқару бизнес-жоспарын құру әдісі ретінде. 45

3 ҚАЗАҚСТАНДА ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ҚАРЖЫ САЯСАТЫ КӘСІПОРЫН ҚАРЖЫСЫН ЖЕДЕЛ БАСҚАРУ НЕГІЗІ РЕТІНДЕГІ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАСЫ. . 51

3. 1 Қазақстандық кәсіпорындардың қаржылық саясатын жетілдіру жолдары. . 51

3. 2 Кәсіпорындардың ағымдағы қызметі негізінде қаржылық саясатын қамтамасыз етудегі талдау және жоспарлау жүйесінің қазіргі кездегі жағдайы. . 53

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 63

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 65

ҚОСЫМШАЛАР

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Соңғы жылдары рыноктық қатынастарға көшуге байланысты Қазақстан экономикасында көптеген өзгерістер туындады. Экономиканың қайта қалыптасуы байқалды, көптеген шағын кәсіпорындар нақты түрде еркіндікке қол жеткізді, қаржы нәтижелері мен экономикалық тиімділіктерді басқару шешімдерін қабылдауда негізгі критерий ретінде қолданыла бастады.

Экономиканың дамуы көп жағдайда қаржы жүйесінің рационалды қалыптасуына, соның ішінде қаржы саясатының тиімді жүргізілуіне тікелей байланысты.

Қаржы саясаты - бұл қоғамның элеуметтік-экономикалық дамуы жөніндегі міндеттерді шешу үшін қаржыны пайдалану жөніндегі мемлекеттің нысаналы қызметі, қаржыны басқарудың түпкілікті мақсаты, оның нақтылы нәтижесі. Ол мемлекеттің экономикалық саясатының құрамды бөлігі болып табылады. Демек, қаржы саясаты қаржы ресурстарын іздестіру, шоғырландыру және жинақтау және экономикалық саясат жасайтын дамудың бағыттары бойынша оларды бөлудің міндеттерін шешеді.

Қаржы саясаты өзіне бюджет, салық, ақша, кредит, баға және кеден саясатын қамтиды. Өз кезегінде мемлекеттің қаржы саясаты тек оның экономикалық және қаржылық саясатын жүзеге асырудың құралы болып келеді, яғни қосалқы рөлді орындайды. Мемлекеттік саясаттың басқа да бағыттарын - ұлттық, геосаясатты, әскери саясаттарды да ұмытуға болмайды.

Осы бес бағыттың жиынтығы мемлекеттік саясатты жүргізудің негізгі құралы болып табылатын қаржы саясатын анықтайды.

Мемлекет экономикалық жағдайды реттеу және бақылау мақсатында мынадай салық түрлерін қолданылады: тұтынушыдан алынатын табыс және инфляция салығы, қосылған құнға салық, сонымен қатар кез- келген пайда көзіне салынатын салық. Салықтың салынғаннан кейін мемлекет қоғам тауарларының көлемін белгілейді. Бұл жерде қаржылық саясаттың кері әсерінің мәні өндіруші, тұтынушы және мемлекет пайдасынан қалыптасады. Экономикада зиянды қалыптастыратын салық және инфляция әсерін талдауға болады.

Шағын кәсіпорынның қаржысын басқарудың мазмұны экономикалық заңдардың әсерін ескере отырып және даму міндеттеріне сәйкес қаржыны жоспарлы түрде ұйымдастыру мен пайдалану болып табылады.

Нарықты экономикалық қатынастар жағдайныда кез-келген шаруашылық субъектісі қызметін тиімді ұйымдастыру, қаржылық тұрақтылыққа, еркіндікке жету мақсатында қаржылық саясатын тиімді жүзеге асыруы тиіс. Шағын кәсіпорынның қаржысын басқарудың мақсаты: бәсекелестік күресте жеңіп шығу; банкроттыққа ұшырамау; бәсекелестермен күресте жетекшілікке жету; шағын кәсіпорынның рыноктық құнын көтеру; өндіріс және өткізу көлемін өсіру; шығындарды төмендету; қызметтің рентабельділігін қамтамасыз ету. Осындай мақсаттарға жету үшін шағын кәсіпорының қаржы саясаты оның қызметінде ерекше роль атқарады.

Нарықтық қатынастардың, шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы жағдайында экономикада бәсекелестік күрес жеңіп шығу және рынокта өз үлесін жаулап алу үшін шаруашылық субъектілері өз қызметтерін, әсіресе қаржылық қызметін тиімді ұйымдастыруға тырысады. Бұл мақсатқа жетуде дұрыс ұйымдастырылған қаржы саясаты, оны жүзеге асыру жолдарын дұрыс таңдай білу маңызды болып табылды.

Дипломдық жұмыстың зерттеу мақсаты - қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйелерін ұйымдастыру, оны жүзеге асыру жолдарын анықтап, рынокты экономика жағдайында қызмет ететін шаруашылық субъектісі үшін қаржы саясатының ерекшеліктерін айқындау.

Зерттеу пәні - бәсекелестік орта жағдайындағы қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін ұйымдастырушылық және экономикалық аспектілері болып табылады.

Зерттеу болжамы - Қазақстанның кәсіпорындары және және «Бонатти» ЖШС бизнес-жоспарын талдау болып табылады.

Зерттеу міндеттері келесідей :

а) жалпы қаржы ғылымындағы қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесіұғымына түсініктеме беру;

ә) "Бонатти" ЖШС қаржы қорлары мен қаржы ресурстарын тарту жолдарының негізін анықтау;

б) кәсіпорын мысалында оның қаржылық-шаруашылық жағдайына, техника-экономикалық көрсеткіштеріне талдау жүргізу;

в) экономикалық саясаттың бір бөлігі ретіндегі қаржы саясатын кәсіпорында жүзеге асыру ерекшеліктерін анықтау.

Зерттеу нысаны - Қазақстанның кәсіпорындары және «Бонатти» ЖШС болып табылады.

Мәселенің зерттелу деңгейі . Қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесінің ерекшеліктері және қызметтерін талдаудың мазмұны, оның әлеуметтік-экономикалық және қаржылық қатынастар жүйесіндегі, ұдайы өндіріс процесіндегі рөлі туралы көптеген атақты отандық және шетелдік ғалымдар еңбектер жазған. Дипломдық жұмысты орындау барысында танымал авторлардың еңбектері қолданылды. Мысалы, Қ. К. Кеулімжаев, З. Н. Әжібаева, Н. А. Құдайбергенов «Бухгалтерлік есеп принциптері», Родостовец В. К., Родостовец В. В., Шмидт О. Н. «Бухгалтерский учет на предприятии», Кеулімжаев Қ. К., Әжібаева З. Н., Құдайбергенов н. А., Жантаева А. А. «Қаржылық есеп», Нидлз Б, Андерсон Х, Колдуэлл Д «Принципы бухгалтерского учета», т. б. әдебиеттер қолданылды. Отандық және жақын шетелдердегі экономикалық әдебиеттерде шағын кәсіпорындар қаржысын ұйымдастыру ерекшеліктері және қызметтерін талдау бойынша жазылған еңбектер көбіне оқу құралы ретінде жарық көрген.

Мәселенің деректік көзі ретінде статистикалық мәліметтер, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мәліметтері, Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігінің, Қазақстан Республикасының Заңнамалық актілері, қаржы рыногы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау Агенттігінің мәліметтері, Қазақстан статистикалық басқармасының мәліметтері, «Бонатти» ЖШС 2009 жылдық есебі осы проблемалар бойынша басылымдар мен монографиялар болып табылады

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері - қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін талдаудың теориясының мәселелері, тұрақты даму теориясы, сондай-ақ күрделі әлеуметтік-экономикалық жүйені стратегиялық басқару сұрақтарын жан-жақты талдаған танымал отандық және шетелдік ғалымдардың еңбегі дипломдық зерттеудің жалпы теориялық негізі болып табылады. Мәселені зерттеу барысында жүйелік, логикалық, статистика - экономикалық, салыстырмалы талдау, топтастыру, сараптама әдістері қолданылды.

Зерттеу әдістері. Зерттеу салыстыру әдістерін қолданумен және сараптаушылық бағалауды ескерумен жүйелік және факторлық талдау қағидаларымен жүргізілді.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңашылдығы қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін талдаудың концептуалды алғышарттарын әзірлеу және маңызды бағыттарын негіздеу болып табылады. Ғылыми жаңалықтың негізгі тұстарына мыналар жатады:

- қаржылық шығындарды төмендету мақсатында құрылған және жеке субъектілердің экономикалық тәуекелінің бірігуіне негізделген қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін талдаудың экономикалық қатынастар жүйесіндегі орны анықталды;

- «Бонатти» ЖШС қарыз қаражаттарын есептеу үлгілерін көрсету процесіндегі орны мен мәні дәлелденген;

- зиянды қайтару мақсатындағы кәсіпкерлік қызметтің ерекше түрі ретінде, заңды және жеке тұлғалардың қызығушылықтарын қорғау жүйесіндегі қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін талдаудың экономикалық мазмұны дәлелденген;

- рыноктың қазіргі даму ерекшеліктерін ескере отырып, қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін талдау жүйесі қалыптастырып, қаржы ресурстарын жетілдіру стратегиялары әзірленді.

Практикалық маңыздылығы дипломдағы теориялық жағдайлар мен практикалық ұсыныстарды «Бонатти» ЖШС Қазақстан Республикасы кәсіпорын қызметін қаржыландырудағы қарыз қаражаттары, қаржылық ресурстарының басқарушылар кеңінен пайдалануы мүмкін ғылыми зерттеудің материалдарын «Қаржылық менеджменті» курсы бойынша лекцияда және семинарлық сабақ жүргізуде қолдануға болады.

Практикалық базасы ұсыныстарды «Бонатти» ЖШС және Қазақстан Республикасы кәсіпорындардың қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негіз ретіндегі жүйесін талдау болып табылады.

Диломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Сандық материалдар кестелерде, суреттерде және қосымшаларда келтірілген.

Дипломдық жұмыстың бірінші тарауында қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқарудың теориялық негіздерін құрайтын қаржы саясатының түсінігі, сыныптамасы, қаржы саясатының негізгі құрамдас бөліктері, кәсіпорынның қаржы саясатының негізі және оның қысқа мерзімде жүзеге асуы жөнінде қаралды.

Дипломдық жұмыстың екінші тарауында экономикалық өсу процесіндегі «Бонатти» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негізін құрайтын «Бонатти» ЖШС ұйымдастырушылық-экономикалық қызметіне сипаттама, «Бонатти» ЖШС қаржылық жағдайын талдау, «Бонатти» ЖШС қаржылық көрсеткіштерін талдау, «Бонатти» ЖШС қаржылық саясатын қысқа мерзімде жедел басқару көрсеткіштерін бағалау мен есептеу, кәсіпорынның қаржылық саясатын қысқа мерзімде жедел басқару бизнес-жоспарын құру әдісі ретіндегі жүйесі жөнінде қаралды.

Дипломдық жұмыстың үшінші тарауында Қазақстанда қысқа мерзімді қаржы саясаты кәсіпорын қаржысын жедел басқару негізі ретіндегі даму перспективасы негізін құрайтындар: Қазақстандық кәсіпорындардың қаржылық саясатын жетілдіру жолдары, кәсіпорындардың ағымдағы қызметі негізінде қаржылық саясатын қамтамасыз етудегі талдау және жоспарлау жүйесінің қазіргі кездегі жағдайы мәселелері келтірілді.

Диломдық жұмыс көлемі. Диломдық жұмыс компьютерде терілген 66 бетте, оның ішінде 12 кесте, 2 сурет, 3 қосымшада баяндалған.

1 ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ҚАРЖЫ САЯСАТЫ КӘСІПОРЫН ҚАРЖЫСЫН ЖЕДЕЛ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Қаржы саясатының түсінігі, сыныптамасы

Саясат мемлекет қызметінің барлық бағыттарын қамтиды. Қоғамдық қатынастардың өрісіне қарай экономикалық немесе әлеуметтік, мәдени немесе техникалық, қаржы немесе несие, ішкі немесе сыртқы саясаттар болады.

Кез келген қоғамда мемлекет қаржыны өзінің қызметтері мен міндеттерін жүзеге асыру үшін, белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу үшін пайдаланады. Қойылған мақсаттарды іске асыруда қаржы саясаты маңызды рөл атқарады.

Қаржы саясаты - бұл қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуы жөніндегі міндеттерді шешу үшін қаржыны пайдалану жөніндегі мемлекеттің нысаналы қызметі, қаржыны басқарудың түпкілікті мақсаты, оның нақтылы жүйесі. Қаржы саясаты мемлекеттің экономикалық саясатының құрамды бөлігі болып табылады [1] .

Қаржы саясаты түрлі басқа саясат сияқты қондырмаға жатады, ал қаржы саясатында білінетін және өндірістік қатынастардың, белгілі бір экономикалық формацияның бір бөлігі ретінде көрінетін қаржы қатынастары базистік болып табылады. Қаржы саясаты экономика және әлеуметтік өріске ықпал жасаудың белсенді тетігі болып табылады.

Қаржы саясаты қаржы ресурстарын іздестіру, шоғырландыру және жинақтау және экономикалық саясат жасайтын дамудың бағыттары бойынша оларды бөлудің міндеттерін шешеді.

Қаржы саясаты өзіне бюджет, салық, ақша, несие, баға және кеден саясатын кірістіреді.

Қаржыны басқарудың бүкіл жүйесі мемлекеттің қаржы саясатына негізделеді. Қаржы саясатын жасауға биліктің заңнамалық және атқарушы тармақтары қатысады. Қаржы саясатын жасаудағы басымдық экономикалық саясат сияқты Қазақстан Республикасының Президентіне жатады, ол жыл сайынғы Жолдауында ағымдағы жылға және келешекке арналған қаржы саясатының басты бағыттарын анықтайды. Үкімет сол Жолдаудың шеңберінде іс-қимыл жсауы тиіс. Осыған орай биліктің атқарушы тармағының бір бөлігі ретінде Үкімет қаржы саясатын іске асыруға қажетті заңдардың жобаларын жасайды және оларды қарап, қабылдау үшін Президентке тапсырады.

Мезгілінің ұзақтығына және шешілетін мәселелердің сипатына қарай мемлекеттің қаржы саясаты қаржы стратегиясы мен қаржы тактикасы болып бөлінеді.

Қаржы стратегиясы экономикалық және әлеуметтік стратегиямен анықталып, келешекке есептелген және ірі ауқымды міндеттерді шешуді қарастыратын қаржы саясатының ұзақ мерзімді курсы. Қаржы саясатының мазмұны экономикалық жүйеде қаржыны пайдаланудың стратегиялық бағыттылығымен үнемі анықталып отырады. Қаржы стратегиясын мемлекет қоғам дамуының ірі тарихи кезеңдеріне үйлестіре отырып жасайды.

Қаржы тактикасы қаржы байланыстарын ұйымдастыруды дер кезінде өзгертіп отыру, қаржы ресурстарын қайта топтастыру арқылы қоғамды дамытудың нақтылы кезеңінің мәселелерін шешуге бағытталған. Ол назарды кезек күттірмейтін міндеттерді шешуге, пайда болған үйлесімсіздіктерді қаржылардағы және елдің, аумақтың, саланың экономикасындағы ауытқушылықтарды жоюға аударта отырып, стратегиялық нұсқаманы анықтайды [2] .

Қаржы стратегиясы мен қаржы тактикасы өзара байланысты.

Қаржы саясатын экономикалық қатынастар тудырады, себебі қоғам қаржы саясатын жасауда ерікті емес, ол өзінің мүмкіндіктеріне, обьективті шындықтың шарттарына сүйенеді.

Қазіргі жағдайдағы қаржы саясатының негізгі бағыттары:

шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының аясында нарықтық қатынастарды нығайту жөнінде шаралар жүргізу;
дағдарысты жай-күйді жою және қаржы жүйесін сауықтыру;
халықты әлеуметтік қорғау жөнінде шаралар кешенін жүргізу.

Қаржы саясаты бірінші кезектегі міндеттерді - мемлекеттік бюджеттің тапшылығы мен ішкі және сыртқы борыштың мөлшерін, қаржы нарығын дамыту, қолданыстағы салық жүйесін жетілдіру, инфляцияның қарқынын төмендету және т. б. шешу үшін пайдаланылады.

Қаржы саясатын жасаған кезде оның бірнеше нұсқалары дайындалады. Олардың барлығы сараптық бағалаудан өткізіледі, неғұрлым оңтайлы нұсқасы Үкіметке жіберіледі. Көп нұсқалы жоба математикалық үлгілеу және жобалауды пайдалануды талап етеді. Мұнымен бірге қаржы ресурстарының босалқы қорын құру қажет. Қаржы саясатын жасаған кезде қаржы ресурстарын бөлуге және оларды негізгі бағыттарға шоғырландыруға үлкен маңыз беріледі.

Елдің қаржы жағдайын сипаттаушы көрсеткіштер:

жалпы қоғамдық өнім және ұлттық табыс;
инвестициялаудың ауқымы;
негізгі қорларды (капиталдарды) жаңартудың қарқындары;
еңбек өнімділігінің өсуі;
халықтың тұрмыс деңгейі;
мемлекет бюджетінің тапшылығы.

Қаржы саясатына ақша-несие саясаты қосылады.

Қаржы саясатының бағыттары фискалдық және экономикалық саясат болып табылады. Фискалдық саясат орталықтандырылған мемлекеттік қорларды толықтырумен, экономикалық саясат экономикалық процестерді реттеумен байланысты [3] .

Қаржы саясатының басты субъектісі мемлекет болып табылады. Мемлекет қоғамның ұзақ келешекке арналған қаржысын дамытудың басты бағыттарының стратегиясын жасайды және алдағы кезеңге арналған міндеттерді, қаражаттарды және оған жетудің жолдарын анықтайды. Қоғамдық дамудың әрбір кезеңінде қаржы саясатының өзіне тән белгілері болады.

Қаржыны басқарудың бүкіл жүйесі мемлекеттің қаржы саясатына негізделеді. Қаржы саясатын жасауға биліктің заңнамалық және атқарушы тармақтары қатысады. Қазақстан Республикасында оның конституциялық ерекшеліктеріне қарай жалпы экономикалық саясат сияқты қаржы саясатын жасаудағы басымдық Қазақстан Республикасының Президентіне жатады, ол жыл сайынғы Жолдауында ағымдағы жылға және перспективаға арналған қаржы саясатының басты бағыттарын анықтайды. Үкімет экономиканы дамытудың басты бағыттарын жүзеге асыру және қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатымен осы Жолдаудың шеңберінде іс-қимыл жасауы тиіс. Осыған орай биліктің атқарушы тармағының бір бөлігі ретінде Үкімет қаржы саясатын іске асыруға қажетті заңдардың жобаларын жасайды және оларды қарап, қабылдау үшін Президентке тапсырады (Сурет 1. 1) .

ҚОНДЫРМА

Қаржы органдары

Қаржы саясаты

Қаржы механизмі

ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫ

ҰДАЙЫ ӨНДІРІС

Экономикалық категориялар

Экономикалық заңдар

Өндірістік Өндіргіш

қатынастар күштер

БАЗИС

Мезгілінің ұзақтылығына және шешілетін мәселелердің сипатына қарай қаржы саясаты қаржы стратегиясы мен қаржы тактикасы болып бөлінеді.

Қаржы стратегиясы экономикалық және әлеуметтік стратегия мен

анықталып, перспективаға есептелген және ірі ауқымды міндеттерді шешуді қарастыратын қаржы саясатының ұзақ мерзімді курсы. Ол макроэкономикалық процестер дамуының ұзақ кезеңіне бағытталған, ал оның шеңберіндегі күнделікті міндеттер басты стратегиялық мақсатқа жетудің кезеңдері ретінде жүзеге асырылып отырады. Сөйтіп, қаржы саясатының мазмұны экономикалық жүйеде қаржыны пайдаланудың стратегиялық бағыттылығымен үнемі анықталып отырады [3] .

Мемлекеттің қаржы саясатының мазмұны айтарлықтай күрделі, сондықтан ол келесі дәйекті жүзеге асыру сатыларын қамтиды:

экономикалық заңдардың әрекеті, экономиканың жай-күйі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының келешегі негізінде елдегі қаржының ғылыми негізделген тұжырымдамасын әзірлеу;
экономикалық саясаттың тиісті мақсаттары мен міндеттерін негіздей отырып, қаржы саясатының стратегиялық және тактикалық шараларын тұжырымдау;
белгіленген іс-әрекеттерді қаржы механизмі арқылы іс жүзінде жүзеге асыру.

Осы негізгі үш буынның бірлігі қаржы саясатының мазмұнын анықтайды.

Экономикалық заңдардың іс-әрекетін есепке ала отырып, қоғамды дамытудың міндеттеріне байланысты қаржыны ұйымдастыру мен пайдалану мемлекеттің қаржы саясатының мазмұны болып табылады.

Қаржы саясатының шешетін басты міндеттері:

елдің дамуының әрбір нақты кезеңінің ерекшеліктері негізінде қаржы ресурстарының неғұрлым мүмкін болатын көлемін жасаудың жағдайларын қамтамасыз ету;
қаржы ресурстарын қоғамдық өндірістің өрістері арасында, ұлттық шаруашылық секторлары арасында ұтымды бөлу және пайдалану, ресурстарды белгілі бір мақсаттарға бағыттау;
экономикалық дамудың белгіленген бағыттарын орындау үшін тиісті қаржы механизмін жасап, оны үнемі жетілдіріп отыру.

Қаржы саясатының мақсаты - қоғам дамуының аса маңызды қажеттіліктерін қанағаттандыруға қажет қаржы ресурстарын толық жұмылдыру.

Таяудағы мақсат - мемлекеттік бюджет теңгерімділігіне жету және экономиканы тұрақтандырудың негізінде ұлттық шаруашылықтың қаржы жағдайын сауықтыру проблемасын шешу.

Қаржы саясатын жүзеге асырудың негізіне жалпы және жеке қағидалар жатқызылады.

Қаржы саясатын жүргізгенде оның келесі қағидаларын жүзеге асыру қажет:

бюджеттерді жасау, бекіту және атқару кезінде қоғамдық өндірістің барлық қатысушыларының, әлеуметтік, ұлттық және кәсіби топтардың мүдделерін сақтау;
қаржы қатынастарының жоспарлы ұйымдастырылуын қамтамасыз ету;
қаржы жүйесінің барлық аялары мен буындарында кірістер мен шығыстардың теңгерімділігі;
қаржы резервтерін жасау;
мемлекет пен шаруашылық жүргізуші субъектілер арасында қаржы ресурстарын оңтайлы бөлу.

Қаржы саясатының негізіне алынатын жалпы қағидалар:

объективті экономикалық заңдардың іс-әрекетін ескеру;
нақты тарихи жағдайларды ескеру;
өткен жылдардың өзіндік тәжірибесін және дүниежүзілік тәжірибені ескеру.

Қаржы саясатының жеке қағидаларына жататындар:

- қоғамда қаржы жүйесінің ұтымды құрылымын, қаржы қатынастарын жоспарлы ұйымдастыруды, қаржы механизмінің дұрыс құрылуын қамтамасыз ету;

қаржы жүйесінің барлық салалары мен буындарындағыв кірістер мен шығыстардың тепе-теңдігі;
бюджеттегі кірістердің шығыстардан асып түсетін қаржы резервтерін жасау;
қаржы және ақша-несие саясатының тепе-теңдігі және тағы басқалары.

Қаржы саясаты нақты шаруашылық өмірде қаржы механизмі арқылы жүзеге асырылады. Қаржы механизмі - бұл қаржыны ұйымдастыру, жоспарлау және басқару түрлерінің, нысандарының және әдістерінің жүйесі.

Қаржы механизмі мемлекет белгілеген қаржы шараларын атаулы, нақтылы нәтижелерге айналдырып, іске асырады [4] .

Қаржы механизмі - экономикалық және әлеуметтік даму үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында қоғам қолданатын қаржы қатынастарын ұйымдастыру нысандарының, қаржы ресурстарын қалыптастырып, пайдалану әдістерінің жиынтығы. Қаржы механизмі қаржы қатынастарын ұйымдастырудың түрлерін, нысандарын және әдістерін, оларды сан жағынан анықтаудың амалдарын кірістіреді.

Қаржы механизмі шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылық механизмі және мемлекет қаржысының механизмі болып екіге бөлінеді. Өз кезегінде бұл аялардың әрқайсысы жеке құрылымдық буындарды қамтиды. Мысалы, мемлекет қаржысының механизмі бюджеттік механизм және бюджеттен тыс ресурстар механизмі болып бөлінеді.

Жалпышаруашылық механизмі секілді қаржы механизмінің де өзіне тән ішкі құрылымы бар және ол айтарлықтай күрделі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.