Салық органдарының қызметін ұйымдастыруды жетілдіру

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 4

1 САЛЫҚ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің қалыптасуы мен дамуы. . 6

1. 2 Салық қызметін ұйымдастыру принциптері, құрамы, құрылымы . . . 13

1. 3 Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің салық комитетінің қызметі . . . 20

2 САЛЫҚ ОРГАНДАРЫ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

2. 1. Республикалық бюджет деңгейінде салықтық түсімдерді талдау . . . 24

2. 2 Салықтармен бюджетке төленетін басқа міндетті телемдердің түсуінің қазіргі жағдайын талдау (Қостанай облысы мысалында) . . . 34

3 САЛЫҚ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ

3. 1 Салық органдарының қызметін жетілдірудегі шетел тәжірибесі . . . 43

3. 2 Салық органдарының қызметінің тиімділігін арттырудағы мәселелер және оны шешу жолдары . . . 48

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 63

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 65

КІРІСПЕ

Кез-келген мемлекеттің өзінің толыққанды тәуелсіздігін алуы үшін және өзін-өзі жан-жақты қамтамасыз етуі барысында, мықты да тұрақты қаржы базасы қажет. Дамыған елдер тәжірибесі көрсетіп отырғандай, мемлекеттің негізгі қаржылық тірегі болып халықтар мен шаруашылық жүргізуші субъектілерден жиналатын салықтар болып табылады [1] .

Салық тек қана мемлекеттің қаржылық базасы ғана емес, сонымен қатар экономиканы мемлекеттік реттудің кұралы болып табылады. Салық ұдайы өндірістік процестерге әсер ете отырып, экономикалық өсуді қамтамасыз ететін маңызды фактор ретінде әрекет етеді.

Қазақстан Республикасының Президенті - Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында Қазақстан Республикасының жаңа Қазақстанның жаңа саяси бағыты аясында салық саясатын өзгерту туралы айтқан болатын, онда өндіріс және жаңа технологиялар саласындағы салық салу объектілері үшін қолайлы салық режімін енгізу қажет екендігін және оны жетілдіру мақсатын қойды. Барлық қолданыстағы салық жеңілдіктеріне ревизия жүргізіп, оларды мейілінше тиімді ету керек. Сондай-ақ, салық әкімшілігін ырықтандыру және кеден әкімшілігін жүйелендіру саясатын жалғастыру және салық есептілігін жеңілдетіп, әрі мейлінше азайту қажеттігіне баса назар аударды. Сондай-ақ жаңа салық саясаты әлеуметтік бағыт алуға тиіс. Бұл үшін 2015 жылдан бастап ынталандыру шаралары кешенін, соның ішінде білім беруге, өзін, өз отбасын, қызметкерлерін медициналық сақтандыруға қаражат салатын азаматтар мен компанияларды салықтан босату практикасын көздейтін ынталандыру кешенін әзірлеу қажет. Нарық қатысушыларын салықтан жалтару жолдарын іздеуге емес, бәсекелестікке ынталандыруымыз қажет деп атап көрсетті [2] .

Осылайша, бизнес деңгейіндегі болашақ салық саясаты ішкі өсімді ынталандыруы және сыртқы нарықтарға отандық экспортты, ал азаматтар деңгейінде олардың қорларын, жинақтарын және салымдарын ынталандыруға тиіс. Салық қызметтерін жүзеге асыру, мемлекеттің тиісті құқықтық нормалар шығаруы арқылы жүзеге асырылады. Салық құқығының нормалары арқылы, салықтың уақытылы және толыққанды төленуіне бақылау, оны төлеуден бас тарту жағдайында, мәжбүрлі өндіріп алу қамтамасыз етіледі, сондай ақ салық заңнамасын бұзған тұлғаларды құқықтық жауапкершілікке тарту жүзеге асырылады.

Бұл жағдайда басты маңызды мәселе, бұл мемлекеттің барлық салықтық құрылымының, дербес жағдайда, салық органдарының жұмысын құру мен қамтамасыз ету табылады. Салықтар мен бюджетке түсетін төлемдерді жинау жұмысын ұтымды ұйымдастырмай, барлық фискалдық органдар бірлесіп қызмет етпей, мемлекеттік қазынаны жүйелі түрде толтырып отыруға қол жеткізу қиын. Салық қызметі органдары, бюджетке төленетін салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді уақытылы, және толық, заңды төленуін қамтамасыз етеді. Олар - елдің бүкіл қаржы нарығының жұмысын қамтамасыз ететін негізгі буын. Сол себептен республикалық салық қызметінің мемлекет бюджетін толықтыру бағытындағы жүмыстарының тимділігін арттыру қажет.

Қазіргі уақытта елімізде салықтық реформа жүргізілуде. Ал салық реформасын табысты түрде жүзеге асыру барысында, салық органдарының бақылау - экономикалық қызметінің мәнісі күшеюде.

2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап республикада жаңа Салық Кодексі енгізілді. Жаңа Салық кодексі Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың 2008 ж 6 ақпандағы Қазақстан халқына «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру- мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты жолдауына сәйкес құрылды. Онда салық жүйесін Қазақстанның жаңа сатыдағы дамуының міндеттерімен сәйкестендіру қажет делінген. Қазіргі уақытта салық жүйесінің стратегиялық мақсаты болып экономиканы жаңашаландыру мен әртарптандыру арқылы көлеңкелі экономикадан бизнесті шығару.

Жалпы барлық мемлекеттік мәселелерді шешу түптеп келгенде әрбір қазақстандықтың әлеуметтік жағдайының өсуі салық қызметі жұмысының сапалылығына тікелей байланысты. Жоғарыда аталған мәселе зерттеудің өзектілігінің растайды.

Анықталған зерттеудің мақсаты Қазақстан Республикасында салық қызметін ұйымдастырудың тиімділігін арттырудағы мәселелерді қарап, оны шешу жолдарын қарастыру. Мақсатқа жету үшін келесідей міндеттерді шешу қажет:
-мемлекеттің салықтық құрылымының мәнін анықтау;
-салық органдары қызметінің басты міндеттері мен принциптерін ашып көрсету;
- Қазақстан Республикасының салық қызметінің құрылымдық ерекшеліктерін ашу;
- салық қызметі органдарының құқықтары мен міндеттерін анықтау;

• салық қызметі органдарының қазіргі жағдайын талдау.

Зерттеу объектісі ретінде Қазақстан Республикасының салық органдарының қызметін ұйымдастыру қарастырылды.

Жұмыстың теориялық және әдіснамалық негіздері . Жұмысты жазу барысында салық салу бойынша, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілері, оның ішінде Қазақстан Республикасының салық кодексі, отандық және шетелдік ғалымдар - экономистердің - А. И. Худяковтың, И. Г. Русакованың, В. И. Гуреевтің, С. М. Найманбаевтің және т. б. еңбектері пайдаланылды.

Дипломдық жұмыстың бірінші бөлімінде салық органдарының қызметін ұйымдастырудың теориялық негіздері қарастырылған. Екінші бөлімінде салықтардың түсімін республикалық және жергілікті деңгейлерде экономикалық талдау жасалынған. Ал, үшінші бөлімінде салық органдарының қызметін ұйымдастырудағы шетел тәжірибелері және олардың тиімділігін арттыру жолдары қамтылған. Жұмыста 9 кесте қолданылды.

1 САЛЫҚ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ

ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің қалыптасуы мен

дамуы

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық - экономикалық құрылысы мен саяси іс бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі, ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық тетігі, мемлекеттің кірістерін және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.

Мемлекет тарихында оның түрлі кезеңдерінде салық жинаумен әртүрлі мемлекеттік билік органдары айналысты. Мемлекеттік салық қызметі 1990 жылы құрылып, бастапқыда Қазақ КСР Қаржы министрлігінің құрамына енді. Салық органдарына дербестік пен ресми мәртебе республиканың тәуелсіздігі жылдары берілді. Нақты айтсақ, әртүрлі кезеңде мемлекеттік Кіріс министрлігінің және Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің құрамында жүрген құрылым Қазақ КСР Президентінің 1991 жылғы 9 шілдедегі Жарғысымен Мемлекеттік салық инспекциясы және оның облыстар мен аудандардағы бөлімшелері болып құрылды.
Қазіргі таңда өз тарихындағы ең ірі және ықпалды мемлекеттік ведомство ретінде танылып отырған Қазақстанның салық қызметінің қалыптасу жолы қиындықтарға толы болды.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: «Заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады», - деп жазылған [3] .

Салық - мемлекет бір жақты тәртіппен заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде қайтарымсыз және өтеусіз, тұрақты сипатта бюджетке төленетін төлемдер. Салықтар - қайтарымсыз, баламасыз және тұрақты сипаттағы құқықтық формадағы мемлекет арқылы белгіленген міндетті төлемдер. Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі салық белгілі бір обьектілерден (табыс, мүлік, тауар, жер, көлік, мұра) төленеді. Сонымен қатар салықты төлеудің өзіндік бір мерзімі болады (салық кезеңі - бір күндік, он күндік, айлық, тоқсандық, жылдық) және белгілі бір көлемде немесе мөлшерде (салық ставкасы) алынады. Салық жүйесі - мемлекет пен салық төлеушінің арасындағы күрделі, өзара байланысты әлеуметтік-экономикалық қатынастардың жиынтығы. Осы қарым-қатынастар неғұрлым үйлесімді болса, соғұрлым салық жүйесі мемлекеттің экономикалық саясатына ықпалды болады. Салық жүйесі экономикалық саясаттың құралы ретінде кәсіпкерлік қызметті ынталандыруға, елдің тұрмыс-жағдайын жақсартуға, елде болып жатқан экономикалық процестерге белсене қатысуы тиіс.

Салық жүйесіне қажетті негізгі талаптар мыналар:

- салық құрамы дәл анықталуы қажет. Ол үшін салық заңдылығында мемлекетте алынатын салықтардың толық тізімі мазмұндалуы керек;

- салық жүйесі салық төлеушілер үшін салықтан жалтару тиімсіз болатындай етіп жасалуы тиіс;

- салық жүйесінің қарапайымдылығы. Бұл әсіресе, салықтың дұрыс төленуі үшін бақылауды жүзеге асыруда маңызды;

- салық жүйесі салық төлеушінің өз қаражатын өндіріске салуына ықпал етуі керек.

Жалпы, салық жүйесі мемлекеттің қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып, дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен жүзеге асуына мүмкіндік туғызады.

Барлық өркениетті елдерде салықтардың бүкіл жиынтығы әр түрлі принциптер бойынша жіктеледі:

- салық салу объектілері бойынша;

- салықты алатын және салықтан жиналған сомаға билік жасайтын органға қарай;

- пайдалану тәртібі бойынша;

- объектінің экономикалық белгісі бойынша [4; с 102-115] .

Салықтарды салу объектісі бойынша олар тікелей және жанама салықтар болып бөлінеді. Тікелей салықтар - салық төлеушінің кірісі мен мүлкінен алынатын салықтар. Тікелей салықтардың ең соңғы төлеушісі (салық салынушы) болып мүліктің (табыстың) иесі табылады Олар өз кезегінде нақты және жеке салықтарға жіктеледі. Нақты салықтар салық төлеушілердің мүлкінің (меншігінің) кейбір түрлеріне (үй, жер, кәсіп, ақшалай капитал және т. б. ) салынады. Жеке тікелей салықтар - бұл жеке адамдар мен заңды тұлғалардың табыстарына салынатын салықтар. Нақты салықтардан айырмашылығы жеке салық салу әрбір салық төлеушінің жеке табысы мен мүлкін де, оның қаржы жағдайын да ескереді. Жанама салықтар - бағаға не тарифке үстеме түрінде белгіленген салық төлеушінің кірістері мен мүлкіне тікелей байланысты емес салықтар. Жанама салықтарға қосылған құнға салынатын салық, акциздер жатады. Жанама салықтарға сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметтен түсетін түсімдер де (кеден баждары түріндегі, ішкі рынокта сатылатын тауарлар бағасы мен олардың фактуралық құнының айырмасы) жатады. Жанама салықтар мемлекеттің фискалдық мүдделерін білдіреді. Бұл салықтардың ең соңғы төлеушісі болып тауарды тұтынушы табылады. Жанама салық салудың мәні салықтың тауар бағасына (қызмет тарифіне) қосылатындығында. Бұл жағдайда салықты тауардың (қызметтің) нақты тұтынушысы төлейді, алайда тұтынушы мен мемлекет арасында тікелей байланыс болмайды.

Жанама салықтар салық салу объектісіне қарай төмендегіше бөлінеді:

Жеке жанама салықтар - қатаң түрде белгіленген бір тауар топтарына салынады; Әмбебап жанама салықтар - негізінен барлық тауарлар мен қызметтерге салынады; Фискалды-монополиялық жанама салықтар - мемлекеттік құрылымдарда сатылатын өндірістің барлық тауарларына салынады. Кедендік баж - экспортты-импортты операциялар жасау кезінде тауарлар мен қызметтерге салынады.

Салықты алатын және оған билік жасайтын органға қарай салықтар жалпымемлекеттік және жергілікті болып бөлінеді. Жалпымемлекеттік салықтар - барлық элементтері мемлекеттің заңдарымен анықталатын және сол елді жалпыға бірдей біртұтас қолданылатын салықтар. Бұл салықтарды бекітіп, жүзеге асыратын - Парламент. Бұл салықтар ір деңгейдегі бюджеттерге бөлініп отырады. Жергілікті салықтар - мемлекеттің заңдарына сәйкес жергілікті өкімет органдары жүзеге асыратын салықтар. Олар жергілікті деңгейде қабылданған шешім негізінде ғана жүзеге асырылады. Бұл салықтар толығымен жергілікті бюджетке түсіп отырады.

Пайдалану тәртібіне қарай барлық салықтар жалпы және арнаулы болып бөлінеді. Жалпы салықтар тиісті деңгейлердің бюджеттерінде шоғырландырылады және жалпымемлекеттік қажеттіліктерді қаржыландыруға пайдаланылады. Арнаулы салықтардың нысаналы мақсаты болады (мысалы, зейнетақы төлемдерін қалыптастыру үшін пайдаланылатын әлеуметтік салық) .

Объектінің экономикалық белгілері бойынша табысқа және тұтынуға салынатын салықтар болып бөлінеді. Табысқа салынатын салықтар төлеушінің салық салынатын кез келген объектіден алған табыстарынан алынады. Тұтынуға салынатын салықтар - бұл тауарлар мен қызметтер көрсетуі тұтыну кезінде төленетін шығынға салынатын салықтар.

Бүгінде Қазақстан Республикасының салық жүйесі мен салықтары ұдайы және айтарлық реформалану үстінде. Бұл процестердің өтпелі кезең талаптары мен өмір тынысына, сондай-ақ мемлекет пен қоғамның мүдделері мен қажеттіліктеріне, республикалық бюджет пен жергілікті бюджеттердің кірістері шығыстарын қалыптастыру принциптерін жаңалауға, салықтар жүйесін өзгертуге, салық салу базаларын таңдау және қалыптастыру әдістемелеріне орай жүзеге асырылып жатқаны белгілі.

Қазақстан Республикасындағы салықтар жүйесі (салықтар мен бюджетке төленетін өзге де төлемдердің түрлері мен жиынтығы) қазіргі кезде заң жүзінде (Салық кодексінде) белгіленген тәртіп негізінде мынадай көрініс тапқан:

• салықтар;
• алымдар;
• төлемақылар;
• мемлекеттік баж;
• кеден төлемдері [5, 151 бет] .

Қазақстан Республикасында салық жүйесінің қалыптасуы мен даму кезеңдерін төмендегі 1-кесте арқылы көрсетіп отырмыз.

Кесте 1

Қазақстанда салық жүйесінің қалыптасуы мен даму кезеңдері

Қазақстанның қазіргі салық жүйесі 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген Қазақстан Республикасының «Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Кодексімен реттеледі. Аталған құжат мемлекет пен салық төлеушілер арасында сапалы жаңа қатынастарды реттемелейді. Ол салық салудың ойластырылған құқықтық негізін құрудың түпкілікті міндетін шешуге бағытталған.

Сонымен салықтар мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер айқын болуға тиіс. Салық салудың айқындылығы салық төлеушінің салықтық міндеттемелерінің туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық заңында белгілеу мүмкіндігін білдіреді. Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты бірыңғай болып табылады

Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев 2012 жылдың 26 желтоқсанында «Қазақстан Республикасының салық салу бойынша кейбір заңнамалық актілеріне өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңына қол қойған болатын. Осы Заң негізінде салық салу саласындағы тиімсіз нормалар жойылып, резервтердің мөлшерін азайтудан түсетін және жылдық жиынтық кірістен алынатын табыс түрлері кеңейтілді.
Жалпы, Қазақстандағы салық жүйесі туралы сөз еткенде, саладағы үкіметтік саясат салықтық жеңілдіктердің көмегімен экономиканы дамытудың басым бағыттарын қолдауға негізделіп отырғанын айтпай кетуге болмас [6] .

Біздегі Салық кодексінің негізгі ережелері экономиканы жаңғыртып, әртараптандыруға, экономиканың нақты секторындағы кәсіпорындар мен өндіріс, аграрлық сектор саласындағы шағын және орта бизнес субъектілері үшін салықтық жүктемелерді азайтуға толық мүмкіндік береді. Сонымен қатар, экономиканың кен өндіруші секторындағы қарқынды күшейтуге, салықтық жеңілдіктерді оңтайландырып, жоспарлау жүйесін жетілдіруге де заңдық тұрғыдан жеңілдіктер қарастырылған. Ал саладағы салықтық әкімшілендіру деңгейінің сапасын арттыру өз алдына бөлек әңгіме. 2009 жылдан бастап заңды тұлғалардың табысын арттыру мақсатында ұжымдық табыс салығы 20%-ға (бұған дейін 30% болған) дейін азайтылды. Араға екі жыл салып, төлем көзінен ұсталатын ұжымдық табыс салығы 10%-ға төмендеді.

Қазақстанда шағын және орта бизнес кәсіпорындарына да салықтық жеңілдіктер жасалып отырғанын байқауға болады. Атап айтсақ, қазір бизнестің мұндай түрінде ұжымдық табыс салығы бойынша міндетті аванстық төлемдер жоқ. Тек жылдық табысы «Республикалық бюджет туралы» Қазақстан Заңы бойынша сәйкес белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 325000 есе көлеміне тең сомадан асып кеткен кәсіпкерлер аванстық төлемдер енгізу жолымен ұжымдық табыс салығын төлеуге міндетті.

Салықтық жеңілдіктер беру механизміне бірқатар өзгерістер енгізілді. Инвестициялық салықтық жеңілдіктер енді ұжымдық табыс салығы бойынша ғана берілмек. Бұл арада елді елең еткізген жәйттің бірі - жер және мүлік салығына жеңілдіктердің алынып тасталуы.
Шығындарды өтеу мерзімін 3 жылдан 10 жылға дейін ұлғайту салық төлеушілерге инвестициялық салықтық жеңілдіктердің артықшылығын пайдалануға беріліп отырған мүмкіндіктің бірі [7] .

2003-2015 жылдарға арналған Қазақстанның Индустриялдық-инновациялық даму стратегиясын тиімді жүзеге асыру мақсатында фискалдық мүдделермен қатар, арнайы экономикалық аймақ аумағында қызмет ететін ұйымдарға ерекше салық салу режимін орнату жолымен экономиканың басымдық берілген салаларын дамытуды ынталандыру механизмдері сақталып отыр.

Соңғы жылдары жанама салық салу жүйесінде де айтарлықтай өзгерістер орын алып отыр. Әсіресе, бұл өзгерістердің қосымша құн салығына (ҚҚС) анағұрлым көбірек қатысы бар. Қазақстанның салық жүйесіне ҚҚС енгізілген күннен бастап ғалымдар мен сарапшылар оны төлеу тетіктерін сынға алумен келеді. Сондықтан, елдің салық заңнамасына енгізілетін кез келген өзгертулер мен толықтырулар міндетті түрде ҚҚС-ға да қатысты болып отыр. 2009 жылдан бастап ҚҚС-ны төлеу тәртібіне бірқатар жаңа түзетулер енгізілді. Ең алдымен, шағын және орта бизнес саласындағы салықтық жүктемені жеңілдету мақсатында ҚҚС бойынша тіркеу есебінен міндетті қойылатын шегі екі есе - сәйкес қаржылық жылда белгіленген 15000-нан 3 еселенген айлық есептік көрсеткішке (АЕК) дейін ұлғайтылды. Мұның нәтижесінде, айналымдағы қаржысы осы шекті деңгейден төмен салық төлеушілер тіркеу есебіне тұруға міндетті болмайды және ҚҚС-ны төлемейді. Сонымен қатар, әлеуметтік салық, мүлік салығы және көлік құралдары салығына да өзгерістер енгізілген.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс