Мұнайды дайындау қондырғысындағы құбырлы пештерде мұнайды қыздыру процесінің автоматтандырылуын жобалау»

Кіріспе

Өндірісті автоматтандыру адамның өндірістік процестерді басқару функцияларын тікелей орындаудан босап, бұл фукциялардың арнайы қондырғыларға берілуімен сипатталатын машина өндірісінің жаңа кезеңі. Автоматы түрде реттеу дегеніміз адамның тікелей қатысуынсыз агрегаттың жұмысын немесе процестің берілген режимін демеу.

Технологиялық процесті автоматтандыру ол, еңбек өнімділігін арттыру, өнім сапасын жоғаралату, материал және энергия шығындарын қысқарту, қызметкерлер санын азайту сияқты негізгі қорлары болып табылады. Сондықтан да автоматтандырылған жүйелердің біз үшін маңызы зор.

Қазіргі таңда автоматтандыру мұнай-газ, металлургия, темір жол, азық -түлік, химия және тағы басқа өнеркәсіптерде кеңінен қолданыс тапты.

Күкірт өнеркәсіптік шикізат ретінде 30 мыңнан астам өнім түрлерін өндіруде қолданылады, соның ішінде бірінші кезекте минералдық тыңайтқыштар және қағаз, резеңке, асфальт, текстиль, косметика, пластмасса және бояу өндірісінде маңызды компонент болып табылады. Бүгінде күкірт өндірісінде Қазақстан жетекші жабдықтаушылардың бірі болып табылады. 2009 жылда Жаңажолдағы тауарлық күкірт сату көлемі 3, 2 миллион метрикалық тонна құрады, бұл осы уақытта өндірілген күкірт көлемінен 45%-ға көп. Кәсіпорында алдағы уақытта өнім өткізу көлемін елеулі арттыруға ықпал ететін күкірт түйіршіктейтін өнеркәсіптік жаңа қондырғылардың құрылысы қарқынды жүргізілуде. 2006-2009 жылдардың деректері бойынша Теңізшевройл жоғары сапалы күкіртті төрт тауарлық түрде Қазақстан, Ресей, Украина, Қытай және басқа әлемнің 30 еліндегі 119 сатып алушыға жеткізуде.

Қарапайым күкірт - Қазақстан Республикасының экономикасы үшін үлкен мәні бар минералды шикізат, адамның тіршілік етуі және өсімдіктердің дамуы мен өсуі үшін айрықша маңызды инертті, уытты емес минерал. Осы химиялық элемент аз мөлшерде тіршілік иелерінің бәрінде, соның ішінде адам ағзасында да бар және жер қыртысының шамамен 0, 05%-ын құрайды.

Күкірт сонымен қатар шикі мұнай мен ілеспе газдың құрамында бар.

Менделеевтің периодтық жүйесінің негізгі химиялық элементтерінің бірі болып табылатын күкірт табиғи ортада кең тараған және барлық тіршілік иелерінің, соның ішінде адамның да ағзасында бар.

• Мыңдаған жылдар бойы күкірт медицинада тері ауруларын емдеуге қолданылып келген.

• Баяғы замандарда адам баласы күкірттің көмегімен көптеген ауруларды емдеген, сонымен қатар оны бояғыш заттар мен басқа да пайдалы бұйымдар жасауда қолданған.

• Күкірт қағаз, резина, мата жасауда аса қажетті құрамдас бөліктердің бірі, сондайақ күкірт әрлеуіш заттар, пластмасса мен бояулар жасауда да пайдаланылады.

• Күкірт фармацевтикада да, кен-руда саласында, цемент, асфальт, шыны және болат өндіруде де қолданылады. Күкірт сондай-ақ топырақтың құнарлылығын арттыруға арналған минералдық тыңайтқыштар мен химикаттар өндіруде де кеңінен қолданылады.

• Жер қыртысының құрамындағы күкірттің үлесі 0, 05% шамасында.

• Күкірттің табиғи үлкен көлемді шоғырлары жер шарының бірнеше жерінде бар, мысалы, Сицилия аралында, Америка Құрама Штаттарының оңтүстігінде, Жапонияда, Мексика, Канада және Орталық Азияда.

• Сондай-ақ күкірт шикі мұнай мен ілеспе газ құрамында да бар. Ал, Теңіз кен орны мұнайының құрамындағы күкіртті сутегінің үлес мөлшері - 14%-ды құрайды. Теңіз газ өңдеу зауытында шикі мұнай мен ілеспе газды күкіртті сутегіден тазарту жүзеге асырылады да, нәтижесінде кәдімігі күкірт алынады.

• Болжамдар бойынша 2008-2016 жылдары әлемдік нарықтағы күкіртке деген

сұраныс көлемі жыл сайын 4 пайыздан өспек. Әлемдік күкірт сатып алудың жылдық көлемі қазір 25-30 миллион тоннаны құрайды.

Күкірт сонымен қатар шикі мұнай мен ілеспе газдың құрамында бар. Мысалы, Теңізде өндіріліп жатқан мұнайдың құрамында шамамен 14% күкіртті сутек пен басқа да күкіртті қосылыстар бар. Күкіртті сутегінің өткір иісі көбіне күкіртке

телініп жүр. Өндірісте газ өңдеу зауытында шикі мұнай мен ілеспе газ күкіртті сутегіден тазартылады, сөйтіп, сары түсті сұйық немесе қатты түрдегі қауіпсіз қарапайым күкірт алынады.

Күкіртті өнеркәсіптік ашық сақтау - бүкіл әлемде өнімнің осы түрін сақтаудың жалпыға бірдей қабылданған тәсілі болып табылады. Польша, Ирак, Мексика, Ресей, АҚШ және Канада - күкіртті өнеркәсіптік көлемде ашық сақтау тәжірибесі қалыптасқан елдердің толық емес тізімі, міне, осындай.

Мұнай қыздыру пештерінің автоматтандыру жүйелерін енгізу - басқарудың сапасы мен сенімділігінің жоғарылауымен, жоғалулардың төмендеуімен, өнімділіктің жоғарылауымен және т. с. с анықталған автоматтандырылатын өндірістің тиімділігін жоғарытылуына рұқсат етеді.

Зауыт мұнайды одан әрі өңдеуге жіберер алдында газсыздандырады және ілеспелі газдарды көмірсутектен және меркаптаннан тазартуды жүзеге асырады.

Зауыт бірнеше комплекстерден тұрады:

Комплекс №1- дің басты жобалаушысы «Гипровостокнефть» институты. Ол 1984 жылы іске қосылған. 2000- 2003 жылдары қайта жарақтандыру жұмыстары жүргізілді.

Тауарлы өнім болып табылады:

• Тауарлы мұнай- жоба бойынша көлемі жылына 3 млн. тонна;
• Көмірсутекті газ- жоба бойынша көлемі жылына 800 млн. м3тонна;
• Газдың күкірті- жоба бойынша көлемі жылына 18, 6 мың тонна.

Келесідей қызмет орындары бар:

1. №1 мұнайды дайындау цехы ЦПН1 және 2 кезекте мұнайды сепарациялау; 1 және 2 кезекте мұнайды дайындау, әрқайсысы жылына 1, 5 млн. тонна мұнайды өндіреді; Мұнайды терең газсыздандыру қондырғысы, өнімділігі жылына 3 млн. тонна мұнайды өндіреді; Тауарлы мұнайды сақтайтын 8 резеруардан тұратын резеруарлы парк, олардың әрқайсының көлемі 5000 м3, жалпы көлемі 4 м3;

Мұнайды дайындау процесі екі кезеңнен тұрады:

• Термохимиялық сусыздандыру;
• Электрохимиялық сусыздандыру және тұзсыздандыру.

2. №1 газды дайындау және күкіртті алу цехы1 және 2 кезектегі газды тазарту күкіртті тазарту қондырғысы, әрқайсында тазартылған газдың өнімділігі жылына 350 млн. м3; 1 және 2 кезекте күкіртті алу қондырғысы, әрқайсында өндірілген күкірттің өнімділігі жылына 9300 тонна;

Күкіртті тазарту қондырғысы мұнайға ілескен газды күкірт сутектен және меркаптаннан тазартуға аранлған.

Күкіртті алу қондырғысы күкіртсутекті газдан мөлшерленген күкіртті утилизациялауға арналған.

Күкіртті алудың екі сатылы әдісі қолданылады, қышқылдандыру процессі термиялық және каталитикалық сатылармен. Бұл әдіс күкірт сутекті газдан күкіртті алудың жоғарғы дәрежесіне жетуге мүмкіндік береді

Газды кептіру қондырғысы тазартылған мұнайдың ілеспе газдарын газды дайындау қондырғысына жіберер алдында сусыздандыруды жүргізуге арналған.

Газды дайындау қондырғысы- 2 өнімділігі 675, 5 млн. м ³ , олар дайындалған газды 1, 3 МПа- дан 3, 5 МПа- ға дейін қысуға және тазартылған мұнай газынан ауыр көмірсутектерді төменгі температуралы конденсациялау әдісімен алуға және магистарльды құбырмен оны кейін беруге арналған.

• Газды қысу бөлімі;
• Су және газды салқындатуға арналған салқындатқыш- пропанды бөлім;
• Газды дайындау бөлімі;
• Сумен қамтамасыз ету бөлімі.

3. №1 газ лифталы компрессорлы станса.

№1 газ лифталы компрессорлы стансада екі екісатылы газмоторкомпрессор ГКНМ -240/40-150 негізінде дайындалған газды қысуға және «ОН» НГДУ газлифталы мұнайды өндіруге қажетті газды беруге арналған, қысылған газдың өнімділігі 280 млн. м ³ / жыл.

1. №1, 2 қазандықтар (9 қазандықтар, әрқайсының өнімділігі сағатына 16 тонна) ;

2. Ауа компрессорлары

3. №1, 2 сумен қамтамасыздандыру жүйесі

4. Қабат суын дайындау ғимараты, өнімділігі 4000м ³ /тәу

5. Тұрмыстық суларды тазарту ғимараты, өнімділігі 125 м ³ /тәу

6. Зауытты электрмен қамтамасыздандыру объектілері

Комплекс №2- нің басты жобалаушысы «Синьцзян жобалау зерттеу» институты. Ол 2003 жылы қараша айында іске қосылған.

Тауарлы өнім болып табылады:

• Тауарлы мұнай- жоба бойынша көлемі жылына 2 млн. тонна;
• Көмірсутекті газ- жоба бойынша көлемі жылына 1400 млн тонна;
• Газдың күкірті- жоба бойынша көлемі жылына 48, 5 мың тонна;
• Сығылған газ көлемі жылына 60 тонна.

1. №2 мұнайды дайындау цехы ЦПН

ЦПН-2 құрамына зауыттың келесі қондырғылары жатады:

- 1 және 2 кезекте мұнайды сепарациялау, өнімділігі жылына 2 млн. тонна;

- 1 және 2 кезекте мұнайды дайындау, әрқайсысы жылына 2 млн. тонна мұнайды өндіреді;

- Мұнайды терең газсыздандыру қондырғысы, өнімділігі жылына 2 млн. тонна мұнайды өндіреді;

- Мұнайды демеркатандау қондырғысы- жылына 5 млн тонна

- Тауарлы мұнайды сақтайтын 2 резеруардан тұратын резеруарлы парк, олардың әрқайсының көлемі 5000 м ³

2. Газды дайындау және күкіртті алу цехы (ЦПГ және ПС-2)

Цехтың құрамына кіреді:

- 1 және 2 кезектегі газды күкіртен тазарту қондырғысы, әрқайсында тазартылған газдың өнімділігі жылына 1400 млн. м ³ ;

- 1 және 2 кезекте газды кептіру қондырғысы, өнімділігі жылына 1400 млн. м ³ ;

- 1 және 2 кезекте күкіртті алу қондырғысы, әрқайсында өндірілген күкірттің өнімділігі тәулігіне 138, 56 тонна;

- 1 және 2 кезекте жеңіл көмірсутектер алу қондырғысы, әрқайсында тәулігіне 2 млн м ³ тонна өндіріледі;

3. Газ компрессорлы цех.

Цехтың құрамына кіреді:

- 1 және 2 кезектегі ауа және азотты компрессорлы станса;

- Дожимді компрессор;

- Төменгі қысымды компрессорлар (3 компрессор) жалпы өнімділігі тәулігіне 120 мың м ³ тәулік;

- Жоғары қысымды компрессорлар (3 компрессор) жалпы өнімділігі тәулігіне 700 мың м ³ тәулік.

4. Газ лифталы компрессорлы станса №2, 3.

№2 газлифталы компрессорлы стансада Ajax- Suoenion үш компрессоры негізінде сығылатын газдың өнімділігі 280 млн. м ³ / тәу, олар дайындалған газды қысуға және «Октябрьскнефть» НГДУ газлифталы мұнайды өндіруге қажетті газды беруге арналған. Пайдалануға 2003 жылы берілді.

№3 газлифталы компрессорлы стансада ARIEL маркалы JGK-2 Suoenion үш компрессоры негізінде сығылатын газдың өнімділігі 1, 035 млн. м ³ / тәу.

1. Төрт қазандықтың өнімділігі 20 тонна/ сағат

2. Қабат суын тазарту қондырғысы, өнімділігі 2300 м ³ /тәу.

3. Тұрмыстық суларды тазарту ғимараты

4. Зауытты электрмен қамтамасыздандыру объектілері

1 НЕГІЗГІ бөлім

1. 1 Технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет

«Жаңажол» кен орнындағы газ дайындау және күкірт алу цехы Қазақстан Республикасының ААҚ «Ақтөбе мұнай газ» құрамына кіретін Жаңажол мұнай газ өңдеу кешенінің технологиялық бөлігі болып табылады. Газ дайындау және күкірт алу цехы бірнеше қондырғылардан тұрады:

1. Газды күкірт қышқылынан тазарту қондырғысы;
2. Газ кептіру қондырғысы;
3. Жеңіл көмірсутегілерін алу қондырғысы, пропанды сақтау ыдыстары;
4. Күкіртті алу қондырғысы, күкіртті сақтау қоймасы.

Күкіртті алу қондырғысы (блогы) күкірттісутегі газынан қарапайым күкіртті Клаус әдісімен алу үшін арналған. Блок екі бірдей қондырғыдан тұрады, әрқайсысының өнімділігі тәулігіне 69, 28 тонна. Қондырғы 2003 жылы іске қосылған.

Блок мына технологиялық қондырғылардан тұрады:

- қышқыл газ сепараторы D-1901(I) ;

- негізгі жағу пеші Н-1901(I) ;

- соңғы газдарды жағу пеші Н-1904(I) ;

- қазандық-утилизатор Е-1901(I) ;

- I ст. Е-1902(I) ;

- ауаүрлеуіш К-1901(I) /А, В;

- оттық-қыздырғыш (топка-подогреватель) I ст. Н-1902(I) ;

- реактор I ст. R-1901(I) ;

- конденсатор-тоңазытқыш II ст. Е-1903(I) ;

- оттық- қыздырғыш (топка-подогреватель) II ст. Н-1903(I) ;

- реактор II ст. R-1902(I) ;

- жағу пеші (печь дожига) Н-1904(1) ;

- конденсатор-тоңазытқыш III ст. Е-1904(I) ;

- су жиналатын резервуар D-1903(I) ;

- сұйық күкірт бассейіні РТ-1901(I), РТ-1902(I), Р-1903(I) ;

- сұйық күкірт сораптары Р-1901(I) /А, В, Р-1902(I) /А, В, Р-1903(I) /А, В.

Күкіртті өндіру үшін шикізат ретінде күкірт тазалау қондырғысынан келетін күкіртсутекті газ (қышқыл газ) қолданылады.

Күкіртсутекті газдың (қышқыл газ) құрамы:

• күкіртсутегі Н2S, ( % моль) … . . . 74, 27 %
• көмірқышқылы СО2. …. 18, 48 %
• метан СН4. . 2, 49 %
• Этан С2Н6. 0, 19 %
• Пропан С3Н8. 0, 04%
• Н2О (45°С қанығады) . . . . . 4, 33 %
• Газ температурасы40 °С
• Газ қысымы . . . 0, 16 МПа дейін - (до 1, 6 кс/см2)
• СН3SH 0, 06
• С2Н5SH 0, 03
• С3Н7SH 0, 08Күкірт сутегі газына сипаттамалық қасиеттерін сутегі береді. Күкірсутегі - күкірттің сутегімен қарапайым қосындысы, қалыпты жағдайда түссіз газ. Аз мөлшерде болғанда шіріген жұмыртқаның иісін беріп тұрады. Химиялық қасиеттері: жанғыш, жарылыс қауіпті, улы, су булары болса өте агрессивті болып келеді. Күкірт сутегін сумен араластырса күкірт сутегі қышқылы түзіледі. Күкіртсутегінің сұйық орталарда жақсы еруі технологиялық операциялар жүргізуде, сақтауда және тасымалдауда маңызы зор. Күкіртсутегінің химиялық формуласы… . . . Н2SМолекулярлық салмағы . . . 34, 0825 °С -тағы тығыздығы… . . . 1, 538 кг/нм3Ауа бойынша тығыздығы… . . . 1, 19Қайнау температурасы минус60, 38 °СБалқу температурасы минус85, 7 °С

Қондырғыдан шыққан дайын өнім болып МЕСТ 12-76Е сәйкес келетін сұйық күкірт болып табылады. Оның құрамы мынадай болып келеді: күкірттің массалық үлесі - 99, 5%, Н ₂ S- 10 мг/кг көп емес, күлдің массалық үлесі - 0, 1% аспайды.

Кесте 1. 1

Қондырғыдан дайын өнім ретінде кесек күкірт те шығуы мүмкін, ол МЕСТ 127-93 сәйкес келеді, оның мынадай сорттары болады: 9998, 9900, 9990, 9995, олардың құрылымы 1-кестеде келтірілген.

Күкірт - Д. И. Менделеев кестесінің VI топ элементі, атом салмағы 32, 064.

Қалыпты температурада сары түсті қатты зат болып келеді. Температура төмендегенде күкірт ағарады.

Температура өзгергенде күкірттің тығыздығы бәлендей өзгермейді. Күкірттің балқу температурасы алдында жүргізілген термиялық өңдеуге байланысты болады.

Күкірт электр тогын нашар өткізеді. Қасиеттерінің бірі тұтқырлығының өзгеруі жатады, температура көтерілгшенде күкірттің тұтқырлығы лезде артады.

Күкірт суда ерімейді, ол күкіртсутегінде, бензолда, эфирде, анилинде, фенолда және т. б. органикалық заттарда ериді.

280 °С күкірт оттегімен, 360 °С ауамен араласып SО ₂ және SО ₃ түзеді. Күкірт булары мен ауаның қоспасы жарылыс қауіпті болып келеді.

Құрамында күкірт сутегісі бар қышқыл газды өңдеп, күкіртті алу Клаустың үш сатылы тотықтыру тәсілі бойынша жүргізіледі. Тәсіл бір термиялық және екі каталитикалық сатылар бойынша жүзеге асады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс