Орта мектепте біріктірілген сабактарда компьютерлік технологияларды пайдалану

Кіріспе

Қазақстан Республикасындағы оқу мен тәрбие жүйесін техникаландыру мен автоматтандыру тенденциясының болашақ қарқыны мен қадамдары іздеумен және компьютерлік жүйені оқу-тәрбие үрдісіне енгізумен тығыз байланысты. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында қазіргі замандағы білім беру жүйесінің жаңа технологияларымен қамтамасыз етілуі міндеттелген. Қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін алғаннан бері мектептер аудиторияларда оқыту мәселелері терең зерттеліп, көптеген әдістемелік жаңалықтар оқыту үрдісіне енгізілді. Қазақстан Республикасының қоғамдық-әлеуметтік дамуы мен қазіргі уақыт сұранысына орай компьютерлік оқыту технолгиясының алатын орны күн өткен сайын зор.Компьтердің кең мүмкіншіліктерінің бірі – интернет жүйесі. Мектептегі оқу пәндерін оқытуды сапалы дәрежеге көтеруге ықпал ететін интернеттегі программалардың қоры оқыту үрдісіне жаңа мүмкіндіктер жасайды. Осымен бірге оқушының жеке тұлғасын қалыптастырудағы компьютерлік оқыту технолгиясының маңыздылығы күн өткен сайын анық аңғарылуда. Қазіргі заманда ақпараттың көптігі мен жету жылдамдығы, осы мәселенің психологиялық ерекшелігі де мектеп қабырғасында, сабақта компьютерлік технологияны меңгерудің маңызы мен қажеттілігін дәлелдейді. Қазақ тілін мектепте оқытуда қатысымдық (коммуникативтік) бағытты ұстану басты мәселе болып табылады. Қатысымдық тұрғыдан ұйымдастырылған қазақ тілін оқыту үрдісінің тиімді болуы осы зерттеу жұмысында қатысымдық тұлға – мәтінді компьютер арқылы оқытумен тығыз байланысты. Өйткені компьютердің мультимедиалық мүмкіншіліктері оқушының тілін дамытуды жан-жақты басшылық жасай алады.

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Акулов О. А. Информатика базовый курс: Учебное пособие / Акулов, О. А., Медведева, Н.В.- 2-е изд,испр, и доп,.- М: Омега-Л., 2005 г.- 552 с.
2. Балапанов Е.Қ. Жаңа информациялық технологиялар : Информатика 30 сабақ: Оқулық / Балапанов, Е.Қ., Бөрібаев, Б., Дәулетқұлов, А.Б.- 3- басыл.,- Алматы: ЖТИ, 2004.- 400 б.
3. Брукшир Дж. Информатика и вычислительная техника: 7-е изд.- СПб: Питер, 2004. - 620с.
4. Велихов А. В. Основы информатики и компьютерной техники: Учебное пособие. М: Солон-Пресс, 2003.- 544с.- (Библиотека студента).
5. Власов В.К. Элементы информатики / Власов, В.К., Королев, Л.Н., Сотников, А.Н.; Под ред.Л.Н.Королева.- М: Наука, 1988.- 320 с.
6. Гончаров А. Компьютер для менеджера. Самоучитель.- СПб: Питер, 2000.- 464 с.
7. Ермеков Н. Информатика: Жалпы білім беретін мектептіњ 7-сыныбына арналѓан оќулыќ / Ермеков, Н., Стифутина, Н.- Алматы: Атам±ра, 2003.- 240т.
8. Евсеев Г. Эффективная работа;Познай свой компьютер / Евсеев, Г., Симонович, С.-СПб: Питер, 2003.- 480 с.
9. Информатика базовой курс. / Под. ред. Симоновича С. В.- Питер., 2001 г.- 640 с.
10. Информатика: Учебник / Под ред. проф. Н.В.Макаровой.- 3-е изд.перераб.- М: Финансы и статистика, 2001.- 768 с.
11. Каймин В, А,. Информатика,.- М: Инфра,-М,, 2001,.- 272с,.
12. Информационные технологии управления:учебное пособие/Под ред.Ю.М. Черкасова.- М: ИНФРА-М, 2001.- 216 с.- (Высшее образование).
13. Козырев А.А. Информатика: Учебник для вузов.- СПб: Изд-во Михайлова В. А., 2002.- 511с.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

1 тарау.Білім берудегі компьютерлік технология ерекшеліктері
1.1 . Компьютерлік технологияның
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. .7

1.2. "Біріктірілген сабақтарды өткізу кезінде компьютерлік
технологияны қолдану
әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ...18

2 тарау. Орта мектепте біріктірілген сабактарда компьютерлік
технологияларды пайдалану
2.1. Электрондық кестені оқыту
әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ...26
2.2. Интерактивті құралдарды пайдалану ерекшеліктері ... ... ..27

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Кіріспе

Қазақстан Республикасындағы оқу мен тәрбие жүйесін техникаландыру мен
автоматтандыру тенденциясының болашақ қарқыны мен қадамдары іздеумен және
компьютерлік жүйені оқу-тәрбие үрдісіне енгізумен тығыз байланысты.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында қазіргі замандағы білім
беру жүйесінің жаңа технологияларымен қамтамасыз етілуі міндеттелген. Қазақ
тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін алғаннан бері
мектептер аудиторияларда оқыту мәселелері терең зерттеліп, көптеген
әдістемелік жаңалықтар оқыту үрдісіне енгізілді. Қазақстан Республикасының
қоғамдық-әлеуметтік дамуы мен қазіргі уақыт сұранысына орай компьютерлік
оқыту технолгиясының алатын орны күн өткен сайын зор.Компьтердің кең
мүмкіншіліктерінің бірі – интернет жүйесі. Мектептегі оқу пәндерін оқытуды
сапалы дәрежеге көтеруге ықпал ететін интернеттегі программалардың қоры
оқыту үрдісіне жаңа мүмкіндіктер жасайды. Осымен бірге оқушының жеке
тұлғасын қалыптастырудағы компьютерлік оқыту технолгиясының маңыздылығы күн
өткен сайын анық аңғарылуда. Қазіргі заманда ақпараттың көптігі мен жету
жылдамдығы, осы мәселенің психологиялық ерекшелігі де мектеп қабырғасында,
сабақта компьютерлік технологияны меңгерудің маңызы мен қажеттілігін
дәлелдейді. Қазақ тілін мектепте оқытуда қатысымдық (коммуникативтік)
бағытты ұстану басты мәселе болып табылады. Қатысымдық тұрғыдан
ұйымдастырылған қазақ тілін оқыту үрдісінің тиімді болуы осы зерттеу
жұмысында қатысымдық тұлға – мәтінді компьютер арқылы оқытумен тығыз
байланысты. Өйткені компьютердің мультимедиалық мүмкіншіліктері оқушының
тілін дамытуды жан-жақты басшылық жасай алады. Қазақстандық білім беру
жүйесінде барлық пәндер бойынша электрондық құралдар жасалып жатқаны
белгілі. Дегенмен практикадағы қолданыс барысы әлі мардымсыз екендігін
республикалық басылымдардан да, мектептердегі қазақ тілін оқыту
тәжірибесінен де көп байқауға болады. Зерттеу жұмысының өзектілігі осы
айтылғандармен байланысты айқындалады.
Зерттеу нысаны – мектепте қазақ тілі мәтіндерін компьютермен оқыту
әдістемесі.
Зерттеу жұмысының мақсаты – қазақ тілінде еркін сөйлеу мүмкіндігін
арттыру үшін қатысымдық құзыреттілігі мен қазақша сөйлеу біліктілігін
жетілдіріп, қазақ тіліндегі мәтіндерді компьютермен оқытудың ұтымды
әдістемесін ұсыну.
Зерттеу жұмысынын міндеттері:
- қазақ тілі мәтіндерін компьютер арқылы меңгерту әдістемесінің
әлеуметтік-философиялық, дидактикалық, психофизиологиялық, әдістемелік
заңдылықтарын анықтау;
- қазақ тілін оқыту үрдісін компьютерлік технология арқылы
жаңашаландыру;
- оқушылардың даму деңгейіне сәйкес мәтіндер жүйесін дидактикалық
тұрғыдан іріктеп, олардың мазмұнындағы дидактикалық, тәрбиелік,
елтанымдық, дүниетанымдық білім ерекшеліктерін меңгерту әдістерін
жүйелеу;Зерттеу жұмысының болжамы. Компьютерлік оқыту технологиясына
бейімделген арнайы мәтіндерді окытуға арналған әдістеме қазақ тілін жете
меңгеруге игі ықпал етеді. Мәтіндерді компьютер арқылы оқытумен
байланыстыру қазақ тілін оқыту үрдісін компьютерлендіру міндетіне сай жана
инновациялық әдістемелік жүйе ұсынуға мүмкіндік береді.
Зерттеу жұмысында анализ, синтез, салыстыру, салғастыру, бақылау,
сұрау әдістері қолданылады.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы.
- оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай елтанымдық, дүниетанымдық,
білімдік мақсатқа сай мәтіндер жүйесі іріктеліп, лексикалық және
грамматикалық жаттығулар жүйесі жасалынды;
Зерттеудің теориялық маңызы.
Қазақ тілін оқыту үрдісін компьютерлендіру бағдарында анықталған
әлеуметтік-философиялық, дидактикалық жене психофизиологиялық негіздер
қазақ тілін оқыту теориясын жаңа ұғымдармен байытады. Мәтіннің табиғатын
лингвистикалық тұрғыдан талдау мәтін теориясын меңгеруге игі ықпал етеді.
Мәтінмен лексикалық және грамматикалық тұрғыдан жасалған жұмыс жүйесі
әдістеме ілімінің ғылыми-теориялық негізін түсінуге септігін тигізеді.Қазақ
тілін оқытудың жаңа инновациялық жүйесін енгізу интерактив әдістерді мол
және тиімді қолданудың компьютерлік мүмккіншіліктерін молайтады.
Зерттеудің практикалық манызы.
Мектепте қазақ тілін оқытуды компьютерлендіру жолдары мен оларды
ұйымдастыру амалдары қазақ тілі сабағының сапасын арттырады.
Мемлекеттік тілді оқытудың тиімді нысаны деп танылған мәтін және оны
оқытуда компьютерді қолдану әдістемесі мектепте ғана емес арнаулы, жоғары
оқу орындарында мемлекеттік тілді терең үйренуге мүмкіндік береді.
Комиьютерді қолдану барысында окушының өз бетімен білім алу дағдыларын
жетілдіру басты мақсат болғандықтан, "субъект -объект" жүйесінің өз-өзінен
ығысып, "субъект -субъект" жүйесіне көшудің оңтайлы жолы тәжірибелік
курстарды өткізуге пайдалы. Мәтін бойынша жасалатын жұмыс түрлері
лексикалық, грамматикалык, сөздік, тест арқылы топтастырылып, әдістемелік
кешен түрінде ұсынылуы оқытушыға сабаққа қажет мәселені тандап алуға жағдай
жасайды. Зерттеудің теориялық және практикалық нәтижелерін мұғалімдер оқу-
әдістемелік құрал ретінде, мектеп оқушылары қазақ тілін мемлекетгік тіл
ретінде оқып-үйренетін компьютерлік диск (СВ) түрінде дербес компьютер
құралы ретінде қолдана алады.
Зерттеу жұмысының құрылымы.
Зерттеу жұмысы кіріспеден, негізгі, қорытындыдан, пайдаланылған
әдебиеттер тізімінен тұрады.
1. Компьтерлік оқыту техналогияның оқушыларға маңыздылығы
Мемлекеттік тілді оқытуда мемлекеттік тіл кафедрасының оқытушылары
пәнге деген қызығушылықты арттыру мақсатында дәстүрден тыс әдістер мен
тәсілдерді іздеуде. Өйткені қызығушылық дегеніміз - үйренушілердің
шығармашылық және ойлау қабілетін арттыруға септігін тигізетін ынталылық.
Оқытушылық қызметте накты әдістемелік нысандарда, сонымен қатар
психологиялық міндеттерде осы әдістердің ерекшеліктеріне сүйенеміз. Олар:
• оқушылардың жеке басының есте сақтау қорлары мен интеллектуалдық
белсенділігін дамыту;
• психологиялық кедергілерді меңгеру;
• практикалық сабақ кезінде оқытушы мен оқушылардың белсенділігі мен
оқыту әдісін бекіту; Осындай мотивацияны арттыру үшін оқу-әдістемелік жұмыс
негізгі амалдар, тәсілдер және жаңа техникалар арқылы жүзеге асырылады.
Жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланатын әдістер мен Интернет
секілді қазіргі тәсілдер-жеке бағдарламалық бағытта көмегін тигізеді,
курсанттардың қабілетіне қарай оқытудың дифференциациясын қамтамасыз етеді
және пәнге деген қызығушылығын арттырады.Бүгінгі таңда адамзат өмірінде
компьютердің қолданылмаған жері жоқ. Әр салада компьютерлік технология
белсенді қолданылуда, ал интерактивті бағытта оқытушы мен оқушыға көмекші
құрал. Психологиялық көзқарас тұрғысынан қарағанда компьютермен оқытудың
тиімділігі мол. Оқу-әдістемелік жұмысының тиімділігін, практикалық сабақтың
қызығушылығын қамтиды. Егер компьютерлік бағдарлама сауатты құрылса, онда
ол оқытушыға уақыт үнемдеуге және үиретудің кейбір тиімді сәттеріне назар
аудартуға көмегін тигізеді. Аталмыш технология практикалық сабақты жүйелі
ұйымдастыруда маңызды. Ол әдістердің негізгі функциясы - болжамдық болып
есептеледі, және негізгі қызметі - жобалау, себебі жоғары білікті
мамандарды даярлауда жалпы мақсатты және нәтижелерді, негізгі кезендерді
білім-тәрбие процесінің тәсілдері мен ұйымдастыру формаларын жоспарлайды.
Әсіресе үйрету технологиясында қарастырылған үйрену мен дағдылану
әрекеттерінің қалыптасуы әр сабақта қолданылады
Компьютермен жұмыс істеу өте қызықты. Үлгерімі нашар оқушылардың өзі
компьютермен жұмыс істеуге қызығатын болады, өйткені кейбір жағдайда
компьютер оның білмеген жерін көрсетіп, көмекке келеді. Балалардың білім
сапасының жоғарлауына, жекелей ерекшеліктерінің ескерілуіне ықпал етеді.
Жаттығу жұмысын орындау барысында оның жауаптарына машина тура және
үздіксіз серпілісті қамтамасыз етеді

І тарау. Білім берудегі компьютерлік технология
1.1. Компьютелік технологияның бағыты
Компьютерлік технология жиырмасыншы ғасырдың соңында, ғылым мен
техниканың ерекше дамып, ғылыми-техникалық революцияның негізі қаланған
кезеңде кең өріс ала бастады. В.М.Глушковтың пайымдауынша, компьютерлік
технология кешенді ғылым мен инженерлік, немесе арнайы пәндерден тұрады,
шығармашылықты, жобалауды, ойлап табуды, баға берудің, жасап шығаруды,
компьютерленген жүйені функционалдау (іске қосу), олардың әлеуметтік
тәжірибедегі әсері мен қолдану аясының негізі болып табылады. ЮНЕСКО-ның
құжаттарында компьютерлік технология терминіне үлкен мағына берілген:
ақпарат жинау, талдау мен өңдеу, оған қоса ақпаратты өңдеу құралдары,
микропроцессорларды басқа да электрондық жүйелермен үйлестіре білу.
Компьютерлік технологияның тарихи даму жолына жасаған талдау, оның
мынадай бағыттарда дамығанын көрсетеді (1-сурет). Компьютерлік
технологияның дамып, жетілуін оның қай жерде, қалай қолданылуы мен
бағытталуына қарай айқындауға болады (2-сурет). Ол ақпараттық
технологиялардың күннен-күнге өркендеуіне байланысты жаңарып отырады.
Мысалы, графикалық редакторлауға жаңа түс, материал немесе жаңаша
бояулардың әдістері енгізілсе, бұның өзі үлкен жаңалық болып есептеледі.
Компьютерлік технологияны былайша топтастыруға болады: көркем
компьютерлік технология; инженерлік-компьютерлік технология; иллюстративті-
компьютерлік технология, іс-құжаттық компьютерлік технология, когнитивті-
компьютерлік технология және т.б.

1-сурет – Компьютерлік технологияның бағыттары

2-сурет - Компьютерлік технологияның қолданылуы және бағытталуы

Солардың ішінде Компьютерлік технологияны көркем өнерде қолдану
дегенді – бағдарламалық әрі дербес компьютердің аппарат құралдарын кең
көлемде көркем сурет өнерінің дәстүрлі түрлерінде пайдалану деп түсіну
қажет. Компьютерлік технология түрлерінің атқаратын міндеттері әртүрлі.
Көркем-компьютерлік технология негізінен кескіндеме, сурет, сәндік-
қолданбалы өнер, көркем және кітап графикасы, мүсін және т.б. графикалық
пәндерге бағытталады. Әйтсе де, ол компьютерлік пәндерді толығымен ауыстыра
алмайды. Өзіне тән Adobe Photo Shop, Adobe illustrator, Corel Draw.
Fractal Design Painter, 3D Studio Max және т.б. мүмкіндіктеріне қарай
бағытталап жасалған арнайы бағдарламалармен шектеледі.
Иллюстративті-компьютерлік технология белгілі бір ақпаратты (текст,
аудио жазбалар және т.б.) көруге бағытталады немесе оқуға көмекші құрал
ретінде пайдаланылады. Компьютерлік технологияның бұл түрі арқылы білім
алушы бағдарламаны үйренеді және мультимедиа технологиясының көмегімен кез-
келген пәндегі ақпараттарды алып қарауға мүмкіндік алады. Иллюстративті
компьютерлік технология, сондай-ақ ғылыми ізденістердің нәтижелері мен
графикалық мазмұнда жиі қолданылады.
Іс-құжаттық компьютерлік технология офистік тапсырмаларды шешуде:
графиктер мен диаграммалар құрастыру, кесте таблицаларды көркемдеу және
т.б. құжаттарды өңдеуге графикалық көркемдеу, факстарды, фирмалық стиль
жасау және т.б. қолданылады.
Когнитивті-компьютерлік технология болса, бағдарламалық қамсыздандыру
мен бағдарламаның интерфейстерін жасауға, әсіресе, тестік шешімдерді
қабылдайтын бағдарламаларға бағытталады.
Сонымен, жоғарыда айтылғанның бәрі жаңа компьютерлік технологияны
күнделікті өмірде (киноиндустрия, компьютерлік моделдеу және дизайн, білім
беру саласы, полиграфия, үш көлемдегі графика және анимация, сәулет, видео
өндіріс, мультимедиа және т.б.) кең көлемде пайдалануға болатынын
дәлелдейді.
Ғалымдардың пайымдауынша, соңғы жылдары мәтіндік өркениеттен
бейнелеу өркениетіне ауысу байқалады. Мәселен, егер ғалым В.Паранджанов,
И.Г.Песталоццийдің іліміне сүйене отырып, білім беру саласында бейнелеу
жолымен білім беру кеңінен қанат жая бастады деп ескертсе, суретші П.Вайбел
өнер мен жаңа компьютерлік технологиялардың арасындағы байланыс сонау
Леонардо-да-Винчи заманында-ақ тамырын тереңге жайғанын, ХХ ғасырдың 90-шы
жылдарында суретшілер мен компьютер мамандарының бірлесуі арқасында күш
жиғанын айтады. Компьютер виртуалды шынайылықты көрсетумен шектелмей, оны
трансформациялайтынын атап көрсетті. П.Вайбелдің сөзімен айтқанда: Жаңа
компьютерлік технологиялар суретшілер қабылдауына әсер еткені сонша, өнер
саласы толығымен өзгерді. Адам баласының қабылдауы – технологиялық
процестердің, компьютерді қолдану көп нәрсеге шындық тұрғыда қарау, ойлау
және қиялдау – барлығы бірнеше мыңдаған жылдардағы эволюцияның өнімі. Бұл
келтірілген деректемелерді компьютерлік технологиялардың өнер саласына
қатысты бір қыры ғана деп қабылдауға болады. Ал жалпы адамның компьютерлік
технологиямен жұмыс жасау техникасы жылдар бойы, қызықты өркендеу дәуірлері
арқылы дамыды. Ақпаратты тіркеу және сақтау әдісі де сонау тасқа белгі, ою,
өсімдіктер мен папирустардың қабығына сурет салу кезеңінен бастама алады.
Қазіргі заманда ақпарат тасушылардың міндетін қағаз, фотопленка, магниттік
таспалар, магниттік дискілер, оптикалық дискілер, желілер атқарады, оларға
ақпарат лазерлік сәулелердің көмегі арқылы жазылады және қолданыс табады.
Компьютерлік технологияның даму деңгейі, алдымен, түбегейлі жаңару мен
жетілдіру тенденциясына апаратын ақпараттық және бағдарламалық құралдардың
жағдайымен айқындалады. Ақпараттық-бағдарламалық сипаттама арқылы білім
жүйесіндегі дидактикалық процесті дамыту бағытына септігін тигізіп отырады.
Компьютерлік технология құрамы үш бағытты қарастырады: жеке техниканы
пайдалану арқылы ақпараттық жүйенің техникалық жағдайын қамтамасыз ету,
ақпаратты бағдарламалық өңдеуден өткізу техникасы және негізгі ақпаратты
белгіленген бағдарлама бойынша техникадан өңдеп шығару.
Барлық өндірістік міндеттер, алдымен, функционалдық жүйе бөліктерімен
біріктіріледі. Ал, функционалдық жүйе бөліктері басқарудағы міндеттермен
және іс-әрекеттің түрлерімен белгіленеді. Жүйе бөліктері немесе міндеттері
өндірістік, маркетингтік, қаржылық, есептік, кадрлық, шұғыл болып келеді.
Функционалдық міндеттерді атқаруда үш жүйе бөліктері қызмет атқарады:
бағдарламамен қамтамасыз ету, ақпаратпен және техникамен қамтамасыз ету.
Компьютерлік технологияны пайдалану, оқытудың мақсаты мен мазмұнын
өзгертіп, оқытуды ұйымдастыруда жаңа әдістер мен формалардың төмендегідей
мүмкіндіктерін байқатады:
- студенттердің-болашақ өнер мамандарының жеке қабілеттерін ашуға және
олардың жеке тұлғалық қасиеттерінің жетік дамуына;
- студенттердің танымдық қабілеттерінің қалыптасуына және
шығармашылығының, өздігімен жетілуіне ұмтылуға;
- оқыту мен тәрбиелеу процесі мазмұнын, формалары мен тәсілдерін үнемі
жаңартып отыруға септігін тигізеді.
Студент компьютерлік технологияны толық меңгермей, оның күрделі де
қызықты әдістері мен жолдарын зерделемей, алдында тұрған компьютерлік
технологияға қатысты тапсырмаларды шешуі мүмкін емес.
Жоғары оқу орындарында мамандардың кәсіби даярлығын ұйымдастыруда
компьютерлік технологияны пайдалану реттілікті болжайды: оқытудың
құралдары, пәнді зерттеу, кәсіби тапсырмалардың шешімін іздестіру. Сонымен
бірге білім алушыларға мынадай білім дағдыларын меңгертуді көздейді:
педагогикалық аспаптық құралдардың тұжырымдамалық тұрғыда жасалуын; оқу-
ақпараттық ортаның жас маман даярлығының өзінің кәсіби ортасына бейімделе
білуін; ақпараттық технология арқылы студенттердің кәсіби-бағдарлық
тапсырмаларды шешудегі даярлық деңгейін. Болашақ мамандардың компьютерлік
технологияны пайдаланудан практикалық білім негіздерінен тәжірибе
жинақтауын қажет етеді. Компьютерлік технологияны меңгеру: олардың
атқаратын міндеттерін; жұмыстың негізгі қағидаларын, қолдану саласын
білуді; технологиялардың ұсынған негізгі функционалдық мүмкіндіктерін
білуді; бағдарламалық құралдармен жұмыс жасау тәсілдерін жетік білуді,
оларды шығармашылықпен практикада пайдалануды қарастырады.
Компьютерлік технологияны оқытуда пайдалану – уақыттың талабы. Бүгінгі
күннің басты міндеті, компьютерлерді оқытуда жинақталған тәжірибелерге жан-
жақты талдау бере отырып, компьютерлік оқытуды бағдарламалық және
әдістемелік тұрғыда қамтамасыздандыру болып табылады. Осыған орай, біз
Республиканың бірқатар жоғары оқу орындарының компьютерлік технологияны
пайдалану тәжірибесіне талдау береміз және кемшіліктері (адамдармен қарым-
қатынастың болмауы; ұжымдық әсердің болмауы; эмоционалдық әсердің
құрғақтығы; денсаулыққа зияндығы; консультацияның болмауы; қосымша
түсініктемелердің болмауы; білімді тек компьютерлік бағдарламамен бақылау;
білімді қолма-қол түзетудің, тұжырымдаманы толықтырудың мүмкіндігінің
болмауы және т.б.) мен жетістіктеріне (курс құрылымының, тұжырымдама
құрылымының логикасын көре, түсіне білуі; материалды жаңа талап пен
байланысты қабылдай білуі; білімді толықтырып, жетілдіруі; ойының нақты
болуы; көзқараспен қабылдайтын ақпараттың дәлелді болуы; ойлау логикасының
айшықты болуы; басты мәселеге назар аудара білуі; айтылатын ойдың жүйелі
болуы; уақытты реттей білуі; компьютерді меңгеруден шеберлігін шыңдай білуі
және т.б.) тоқталамыз.
Ғылыми-педагогикалық әдебиеттер мен диссертациялық зерттеулерге
талдау жасау арқылы компьютерлік технологияны меңгерген мамандар даярлығына
қойылатын талаптар мен жоғары мектепті бітірушілердің осы технологияны
кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға даярлық деңгейінің төмендігі арасында
қарама-қайшылықтың бар екенін анықтаймыз. Мұндай қарама-қайшылықтың болуы,
болашақ мамандарға дәстүрлі кәсіби білім беруде компьютерлік технологияны
кәсіби іс-әрекеттерде пайдаланудан арнайы даярлық берілмеуіне байланысты
деп ой тұжырымдаймыз.
Осының бәрін ескере отырып және ҚР-ның Білім беру туралы заңының
басты міндетінің бірі – білім беру жүйесін ақпараттандыру, оқытудың жаңа
технологиясын енгізу, бүкіләлемдік коммуникация желісіне шығу мәселелесін
негізге ала отырып, біз Студенттерді компьютерлік технологияны кәсіби іс-
әрекеттерде пайдалануға даярлау тұжырымдамасын жасаймыз.
Тұжырымдама студентті қазіргі қоғам сұранысына қарай, өзінің
күнделікті әрекетінде компьютер құралдарын қажетті деңгейде пайдалана
алатындай, жан-жақты дамыған тұлға ретінде тәрбиелеуді; информатика мен
коммуникациялық техника құралдарын пайдалану дағдысын қалыптастыруды,
шығармашылық қабілетін іскерлігін дамытуды, компьютерлік даярлықты тұрақты
түрде, үздіксіз оқудың барлық кезеңдерінде жүзеге асыруды көздейді.
Ақпараттандырылған қоғамда өнер саласы мамандарының үздіксіз компьютерлік
даярлығының басты мақсаты болып:
- студенттерді ақпараттық орта жағдайында компьютерлік технологияны
кәсіби іс-әрекеттерге пайдалануға даярлау;
- ақпараттық қоғам тұлғасының менталитетін қалыптастыру;
- ақпараттық қоғамда компьютерлік технологияның теориясы мен
практикасын меңгерген тұлғаның өзін-өзі дамытудағы қабілетін
қалыптастыру;
- әлеуметтің ақпараттануының тез өзгермелі жағдайында өз-өзінің
үздіксіз білімін жетілдіруге қажеттілігі мен қабілетін қалыптастыру
табылады.
Үздіксіз компьютерлік даярлықты біз, ақпараттық және компьютерлік
технологияны кәсіби мақсатта меңгеру мен пайдалану және білім беру
стандарттарының пәндер саласында компьютерлік технологияны пайдалану
талаптарына сәйкес білім беру мен кәсіби іс-әрекетті ақпараттандыру
міндеттерін шешу арқылы қоғамды ақпараттандыру мақсаттарын жүзеге асырудың
көпсатылы процесі деп түсінеміз.
Әдетте, студенттерді компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде
пайдалануға даярлау процесі күрделі ұйымдастырылатын объект болып саналады.
Мұндай объектіні зерттеудің аса ынғайлы әдісіне жүйелілік тәсілін жатқызуға
болады. Студенттерді компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде
пайдалануға даярлығын қалыптастыру үшін модель жасау қажет. Іс-әрекеттің
түріне қарай тұлғалық әлеуеттің құрылымы өзгереді. Тұлғалық әлеует адамның
кәсіби даярлығының жиынтығы және іс-әрекет субъекті ретіндегі
физиологиялық, психологиялық, әлеуеттік қасиеті деген түсінік береді.
Тұлғаның қалыптасуы, оның сапалық өзгерісі іс-әрекет барысында жүзеге
асады. Тұлғаны іс-әрекеттің алғы шарты деп те, нәтижесі деп те қабылдауға
болады. Студенттердің компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде
пайдалануға даярлығын қамтамасыздандыратын оқу-танымдық әрекеттерді жобалау
психологиялық-педагогикалық міндеттің бірі болып табылады. Осының бәрін
ескере отырып, біз даярлық, кәсіби іс-әрекетке даярлық ұғымдарына
тоқталамыз. Ғылыми әдебиеттерге талдау беру арқылы олардың мәнін,
құрылымын, мазмұнын, өзіндік ерекшеліктерін ашып көрсетеміз. Бірқатар
ғалымдардың (А.П.Ершов, А.А.Зенкин, Г.Г.Воробьев және т.б.) болашақ өнер
мамандарының кәсіби даярлығының мәні мен құрылымын дербес компьютерді
пайдалану тұрғысында анықтағанын, енді бірінің (М.И.Капранова, А.Краснов,
В.М.Оксман және т.б.) компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде
пайдалану даярлығын ойлау әрекетінен қажетсіз дегендерді алып тастауға
мүмкіндік беретін, ойлаудың шығармашылық элементтерінің өресін көтеретін,
жаңа идеяны ұсынуға ықпал ететін бүгінгі заман техникасын пайдалану арқылы
өзінің іс-әрекетін құра білетін іскерлік ретінде қарастырғанын негізге ала
отырып өнер мамандарының кәсіби әрекеттерінің негізгі ақпараттық
компоненттерін анықтаймыз:
- міндеттерді қоя білу және мақсатты анықтау;
- кәсіби маңызды ақпаратты анықтау және оны зерттеу;
- ақпаратты жинау, іздестіру, сақтау, өңдеу және көрсете білу
технологиясын жасау;
- ақпаратты компьютерлік технологияны (электрондық кесте, мәліметтер
базасы, мультимедиа, байланыс коммуникациялары және т.б.) пайдалану
арқылы өңдеу.
Ғалымдардың іс-әрекет даярлығы саласындағы көзқарастарын, оған берген
анықтамаларын қолдай отырып, біз компьютерлік технологияны пайдалануға
даярлық – тұлғаның компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде
пайдаланудағы тәжірибесін меңгеру деңгейін көрсететін және мотивациялық,
интеллектуалдық-мазмұндық, эмоционалды-еріктік, эксперттік-аналитикалық
компоненттерін біріктіретін тұлғаның козғалысты дамудағы сапасы деп өз
анықтамамызды береміз. Мотивациялық компонент кәсіби іс-әрекеттерде
компьютерлік технологияны пайдалануға мотивтік, қызығушылықтың,
қажеттіліктің, құндылықтардың болуын болжайды. Интеллектуалдық-мазмұндық
компонент компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде пайдалану
ерекшеліктері мен пайдалану іскерліктерін меңгеруі туралы білімінің болуын
көздейді. Эмоционалдық еріктік компонент компьютерлік технологияны іс-
әрекеттерде пайдалану қажеттігін олардың біліктілігін арттырудың шарты
ретінде түсінуді болжайды. Шығармашылық-іс-әрекеттік компонент компьютерлік
технологияны кәсіби іс-әрекеттерде шығармашылықты үйлесімділікте пайдалану
іскерлігі мен дағдының болуын қарастырады. Эксперттік-аналитикалық
компонент компьютерлік технологияны пайдаланудағы өзінің іс-әрекетіне оң
баға бере білу қабілетінің болуына назар аударады. Аталған компоненттер
студенттердің компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға
даярлығын қалыптастыру моделін жасауға және өлшемдері мен көрсеткіштерін,
деңгейлерін анықтауға мүмкіндік береді (3-сурет,1-кесте). Ұсынылған модель
ақпараттық бөлім пәндерінің үлгісінде талаптардың біртіндеп күрделенуімен
кезеңдеп жүзеге асырылатын даярлықты қарастырады.
Әдетте, қайсыбір модель болмасын белгілі шарттарды ұстанғанда ғана
дұрыс жұмыс жасайды. Осыған орай біз, студенттерді компьютерлік
технологияны кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға даярлаудың психологиялық-
педагогикалық шарттарын айқындадық: оқыту мазмұнын ғылым мен техника
дамуының негізгі бағыттарына сәйкестендіру компьютерлік технологияны
пайдалану арқылы оқытуды кәсіби бағыттау; оқыту процесінде студенттердің
компьютерлік сауаттылығын қалыптастыру; меңгерілетін материалды жүйелі
талдау,
Біз сонымен бірге студенттердің компьютерлік технологияны кәсіби іс-
әрекеттерде пайдалануға даярлығын қалыптастыру мақсатында оқу мазмұнына аса
мән бердік. Оқу мазмұнының негізін жалпығылыми және кәсіптік білім,
іскерлік, дағды жүйесі құрайды. Бұл ҚР-ның Жалпыға міндетті білім беру
стандарттарында көрініс алады. Мамандардың пайымдауынша, қабылданған
стандарттар мен пәндер жүйесі, бір жағынан, білім беруде күні бүгінге
дейін, жаратылыс ғылымы мен техникалық сала мамандарының даярлығында
көрініс алып келе жатқан технократтық тенденцияларды жоюға мүмкіндік берсе,
екіншіден – тұлғаның ұжымнан оқшауланбай, бірге қалыптасуына, оның өзін-өзі
көрсету үшін жағдайлар жасауға септігін тигізеді. Олар білім алушыларға
білім алу бағдарламасын, әлем көрінісін, бүгінгі қоғамның деңгейінен
шығатындай білімді меңгеруін, қазіргі мәдениеттің кәсіби, әлеуметтік-
гуманитарлық және техникалық компоненттерін меңгеруін қалыптастыруды
қамтамасыздандырады, кәсіби біліктілігі жоғары, қоғамның бүгінгі өміріндегі
күрделі проблемаларының шешімін таба білетін мамандарды даярлауды көздейді.

Біздің зерттеп отырған - студенттердің компьютерлік технологияны
кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға даярлау процесі, кәсіби даярлық
мазмұнының бір компоненті болып табылады. Бұл процесс, оларды оңтайлы
басқарған жағдайда ғана, басқалар сияқты тиімді жүзеге асатын болады.
Біздің зерттеуіміз бен педагогикалық тәжірибеміздің талдауы, көптеген
студенттер үшін компьютерлік технологияны өздерінің іс-
әрекетінде пайдалану даярлығын, тұлғаны қалыптастыруды қажет ететін жаңа
сапа болып табылады.
Бұл мақсат Corel Draw, Corel Photо-Paint, Adobe Photo Shop және
т.б. бағдарламаларын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Практикалық сабақ
барысында бұйым үлгілерін конструкциялау мен моделдеу, көркемдеп сәндеу
жұмыстарын компьютердің көмегімен атқарады, бұйым эскизін құру, графикалық
жұмыстар жүргізу, суреттер салу және т.б. жұмыстар осы ақпараттық
құралдармен жұмыс жасау жөніндегі білім негізінде, қажетті программалардың
мүмкіндіктерін пайдалануға бағдарлайды.
Corel Draw бағдарламасы бағыттық бейнелеудегі, суреттер салудағы
үлкен мүмкіндігімен әйгілі. Ол: күрделі құралдармен, мәтінмен жұмыс жасауға
ыңғайлы. Ондағы қолданылатын құралдарды пайдалана отырып, контурларды
құруға, басқаруға, суреттер салуға, оларды әр түрлі түстермен бояуға,
геометриялық формаларды келтіруге және бірінен – біріне өзгерту арқылы
керекті объектіні алуға болады Corel Draw бағдарламасында, әсіресе,
суретті бояу мен белгілі бір бұйымға градиенттік түс беру ыңғайлы.
Бағдарламада салынған суреттің нәтижелі болуы ондағы түстердің
үйлесімділігіне, контурдың дұрыс қойылуына байланысты. Мұнда форманы
түрлендіруге, объектінің нобай сызығын орналастыруға, оған тірі заттың
формасын беруге мүмкіндік бар.
Corel Draw бағдарламасы векторлық сызба жұмысын атқара алатындықтан,
қай жерде сурет салу, сызба сызу, кесте сызу қажет болса, оны сол жерде
қолдануға болады. Компьютерде күрделі жұмыстар жасау үшін Corel Draw-та
керекті құралдарды пайдалануы болатындықтан, мұндай әрекетті басқа
бағдарламалардан іздеудің қажеті жоқ.
Corel Draw бағдарламасының көмегімен жылдам әрі жеңіл түрде түсті
плакаттар, күнтізбек, жарнамалық буклеттер, хабарландырулар дайындап алуға
болады. Бұл бағдарламаны жетік меңгеру өте күрделі процесс. Сондықтан
Corel Draw, Corel Photо-Paint, Adobe Photo Shop, 3D Studio Max,
Auto Cad, Braice, N Design және т.б. бағдарламаларды жетік меңгерген
адам ғана білікті дизайнер бола алады. Мәселенің шешімін де тез табады.
Мәселен, кез келген бұйымның композициялық шешімін: эскизін түзу, түсін
айқындау, пропорциялық үйлесімі мен сәндік әшекей таңдауда Corel Draw
бағдарламысы арқылы іске асыруға болады.
Осы кезеңде студенттердің (2-4 курс) компьютерлік технологияны кәсіби
іс-әрекеттерде пайдалану іскерлігін жетілдіру мақсатында Компьютерлік
графика атты арнайы курсы жүзеге асырылды. Курстың мазмұны арнайы
бағдарламалар арқылы (Corel Draw, Corel Photо-Paint, Adobe Photo Shop, 3D
Studio Max, Auto Cad, Braice, N Design және т.б.) меңгертілді. Нәтижесінде
студенттер жүйелі бірізділікте тапсырмаларды орындау арқылы кәсіби
мамандыққа қажетті іс-әрекет түрлерін (жобалау, практикалық оқыту, шрифт,
құрастыру, композиция және т.б.) үйренді және оларды нақты бір тақырыпты
орындауда кешенді пайдалана білді. Мәселен, үйдің ішкі көрінісінің
перспективасы (интерьер), оның орналасуы, ішкі детальдары, астыңғы және
үстіңгі көріністері, өлшемдері, жиһазы, қосымшалары, фотоны өңдеу, фирмалық
стиль, шрифтік композициялар және т.б. Осылайша студенттер берілген
тапсырмалардың қаңқасын ретімен жасауды үйренеді.
Қалыптастыру экспериментінің үшінші кезеңінде (даярлықтың кәсіптік
кезеңі, 3-4 курс) Компьютерлік графиканы меңгеру жалғасын тапты және
Кескіндерді компьютерде жобалау атты арнайы курс меңгертілді. Үшінші
курста тақырыптардың және тапсырмалардың мазмұны күрделенеді, жасалатын
жобаны жандандыру мақсатында түсіне, объемына, түрлі ракурстан қабылдаудағы
мүмкіндіктеріне, сондай-ақ қосымша мүмкіндіктеріне және т.б. аса мән
беріледі. Төртінші курста студенттер кешенді тапсырмаларды орындайды.
Дипломдық жобаны жүзеге асыруда аталған бағдарламалардың мүмкіндіктерін кең
көлемде қолданады. Мысалы, болашақ дизайн және сәндік-қолданбалы өнер
мамандары нақты тақырыпта тапсырмаларды орындайды (толық үй жобасы,
интерьері, экстерьер, жиһаз, зергерлік бұйымдар, фирмалық стиль және т.б.).
Орындалатын жұмыстары екі бөлімнен тұрады: нобай (эскиз), жоба (4-сурет).
Студенттердің білімі - тесттер жүйесі арқылы, іскерлігі - шығармашылық
тапсырмалар арқылы тексеріліп отырды. Тесттерде әртүрлі шрифттер, түстер,
графиктер мен формулалар, суреттер мен схемалар, сызбалар
пайдаланылды. Студенттердің нақты тақырыптарға шығармашылықпен орындаған
жобалары олардың компьютер бағдарламаларын жетік меңгергенін, тапсырмаларды
орындауда аса тиімді пайдаланатынын көрсетті.

4-сурет –Компьютерлік технологиялар (3D Studio MAX) арқылы жасалған
үйдің ішкі көрінісінің перспективасы (интерьер)

1.2. "Біріктірілген сабақтарды өткізу кезінде компьютерлік
технологияны қолдану әдістемесі
Бүгінгі күні педагогикалық процестің бір маңызды бөлігі болып
педагогтің оқушылармен өзара қарым – қатынас жасауының жеке тұлғаға
бағытталған түрі саналады. Қазіргі кезде адамды қалыптастырғаннан гөрі оны
жетілдіру, дамыту керек, тәрбиеленушінің өмірлік және уәсіби түрде өз орнын
анықтауын жүзеге асыруына көмектесу қажет.
Соңғы кезде жас өспірімдер сабақта жай ғана тыңдаушы рөлінде отырғысы
келмейді, оларды мұғалімнің айтқандарын, дайын рецептерді жазып алу
қызықтырмайды. Олар материалдармен танысу кезінде өздерінің жеке жұмыс
істеп, ойлау қабілеттерін де көрсете алатын, ізденісте болғанын жүзеге
асыра алатын оқытудың жаңа түрлерін күтеді.
Ешбір адамға білім алу мен жетілу беріле салмайды немесе тек айтумен
ғана іске аспайды. Оған қол жеткізуге тырысатын әрбір жан соған өз
еңбегімен, өз күшімен ұмтылуы тиіс, деп Дистервег айтқан болатын.
Сондықтан жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеуге жаңа көзқарас, жаңа тәсіл
керек, жаңа педагогикалық ізденістер мен идеялар қажет, педагог рөлін
арттыратын процесс жүргізілуі тиіс, бұрыңғы педагог – информатордан қазіргі
кездегі оқушыларға арналған технологияларды пайдалана алатын ұйымдастырушы
педагог дәрежесіне көтерілу керек...

Бүгінгі күні жалпы білім беретін орта мектептерде Информатика мен
есептеуіш техника негіздері курсы 10-11 сыныптарда оқытуды. Ал лицей,
гимназия және жекеменшік мектептереде бұл курсы 2, 5 және 7 сыныптарда
оқыту тәжірбиелік жүргізуде. Жалпы, орта мектеп моделінің жаңаруы мен
базалық білім беру мазмұны құрылымының өзгеруіне байланысты информатика
курсын негізгі мектептің 5-9 сыныптарында және 10-11 сыныптарда мамандыққа
баулу курстары бойынша оқыту қажет болып отыр.
Бұған қоса орта білім беру жүйесін ақпараттандыру оқушылардың
информатикдан алған білімдерін басқа пәндерді оқып үйренуде қолдану
қажеттілігін туындатып отыр. Яғни, компьютерді жан- жақты пайдалана білуге
үйрету үшін информатиканы негізгі мектептен бастап оқыту қажет. Пилоттық
мектеп бағдарламасының жобасы бойынша Информатика курсын 7 сыныптан бастап
оқыту тәжірбиессінің оң нәтижесі де, курсты негізгі мектепте оқытудың
тиімді екенін көрсетті.
І кезең (7-9 сыныптар)- негізгі курс, ол информатика пәні бойынша
оқушыларады міндетті жалпы біліммен қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл
кезенде оқушылар компьютермен алғаш танысады, ЭЕМ –ның архитектурасы және
ақпараттық технологиямен жұмыс жасау тәсілдерін үйрене отырып, оқу
процесінде компьютерді жан- жақты тиімді пайдалануда өзінлдік танымсдық іс-
әрекеттерін қалыптастырады.
Базалық курсты оқытуда басқару ісіндегі ақпараттық мәні, ақпараттық
процестердің жалпы зандылықтары және жүйелік ақпараттық тәсілдер туралы
түсініктер қалыптасады. Бұл кезенде оқушылар алгоритм, негізі алгоритмдік
құрылымдар, программалау тілдері, оны алгоритмді жазуда және қолданбалы
есептерді шешуде пайдалану жолдары мен мүмкіндіктері туралы мағлұматтар
алады.
Информатика- ЭЕМ арқылы информатиканы жинау, сақтау, түрлендіру,
жеткізу және оны пайдалану зандылықтары мен тәсілдерін зерттейтін жаңа
ғылыми пән. Информатиканы оқытудың маңыздылығы бұл ғылымның тек ЭЕМ-дің
пайдалану мүмкіндіктері мен олардың жұмыс істеу принциптерін түсіндіріп
қана қоймай, қоғамдық өмірде және адамдар арасында информацияны кенінен
тарату зандары мен тәсілдері туралы түсініктер береді.
Қазіргі кезде жаңа ЭЕМ- дер күнбе- күн пайда болып, олардың даму
процесі үздіксіз ғылыми- техникалық процеске айналып отыр. Сонымен қатар
информацияны өндеу, жинау, және беру тәсілдері декүннен күнге дамып келеді.
Осы себептерге байланысты информатиканы жай өзгеріске ұшыратып ғылыми пән
болып болып саналады да, оны оқып үйренуге күнен күнге күрделеніп барады.
Информацияның негізгі объектісі яғни оның шикізаты мен беретін өнімі
информация болып саналады. Сондықтан Инормация ұғымы информатикамен ЭЕМ-
де жұмыс істеудің ең түбегейлі атауларының бірі болып есептеледі.
Информация термині латынның түсіндіру, баяндау, білу деген ұғымынан
туындаған ағымның information сөзінен шыққан.
Информацияны біз ауызша және жазбаша түрде, қимыл н қозғалыс түрінде
бере аламыз.
Кез- келген керекті иныформацияның мағынасын түсініп, сонын негізінде
белгілі бір түйінді түйеміз.
Бұл кезде ЭЕМ информация өндеудіңең негізгі құралы болып саналады. 70
жылдарда электрониканың дамуы компьютердің жаңа түрін- жеке пайдаланатын
дербес компьютерді көптеп шығаруға жол ашты.
ІІ кезең (10-11сыныптар) – бағдарлыкурс, мұнда оқушылар кәсіптік
бағдар бойынша білім алады. Бұл кезеңде оқыту мамзұны оқушылардың
сұранысына, қабілетіне және қызығушылығына байланысты сарапталып,
қабілетіне және қызығушылығына байланысты сарапталып, оларға кәсіптік
мамандық деңгейіндегі дәрежеде білім беріледі. Мысалы, оқушы жаратыластану-
математика бағдары бойынша оқылса, онда программалау тілі тереңдтіліп
оқытылады.
Сонымен қатар Дербес компьютерді пайдаланушы, Компьютер және іс-
қағаздарын жүргізуші және т.б. курстар енгізілген. Егер базистік жостардың
вариватік бөлігі есебінен жоғарыда аталған курстары оқутыу 136 сағақа дейін
арттарылса, онда оқушыларға мамандыққа сәйкес куәліктер беру мүмкіндігі
туады.
Жалпы, негізгі мектепте бұл курсты оқытуға 68 сағат бөлінсе, ал 10-11
сыныптарда базистік оқу жоспарындағы инваианттық бөлітктің есебінен 68
сағат бөлінген.
Информатиканың базалық курсының негізгі бөлімдері
Информатиканың базалық курсының негізгі бөлімдері төмендегі мәселелер:
Ақпарат.Ақпараттық процестер бөлімінде
• Ақпараттың, информатиканың ақпараттық процестер және басқару
процестеріндегі ақпартық негіздер түсініктері;
• Ақпаратты өңдеу, сақтау және беру терминін қамтитын мағлұматтармен
байланысты мәселелер;
Алгоритмдеу және программалау бөлімінде:
• Алгоритм пәні, оны бейнелеу тәсілдері және атқарушының әрекетін
қалыптастырудың тәсілдері мен құралдары;
• Есептерді шығаруға атқарушы таңдау және оның қасиеттерін талдау;
• Компьютерде есептер шығару кезеңдері;
• Проргаммалау тілдерінің құрылымы, бұйрықтарды және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.