«Батыс-2» кешеніндегі бу қазандығының автоматтандырылуын жобалау

Кіріспе
І. Технологиялық бөлім
1.1 Технологиялық процесс туралы жалпы мәлімет
1.2 Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау
ІІ. Арнайы бөлім
2.1 Технологиялық процесті автоматтандырудың функциональдық схемасын қарастыру
2.2 Принципиальды электрлік схеманы қарастыру
2.3 Автоматтандыру құрылғыларына тапсырыс беру спецификациясы
ІІІ. Есептеу бөлімі
3.1 Тарылту құрылғысының көмегімен шығынды есептеу
3.2 Шығынды анықтау қателіктерін есептеу
IV. Еңбекті қорғау
4.1 Автоматтандыру құрылғыларын пайдалану кезіндегі техника қауіпсіздігі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер мен нормативті. техникалық құжаттар
Графикалық бөлім:
1.1. Автоматтандыру функциональды схемалары
1.2. Принципиальды электрлік схема

Технологиялық процессті автоматтандыру жүйесі – еңбек өнімділігін арттырудың, өнім сапасын жоғарылатудың, материал және энергия шығындарын қысқартудың , қызметкерлер санын азайтудың және өндірісті басқаруда жаңа әдістерді енгізудің негізгі құралы болып есептеледі. Олар өндірісте апаттық жағдайларды азайтады, құрылғылар жұмысының қауіпсіздігін жоғарылатады, технологиялық процессте зиянды қалдықтардың қоршаған ортаға берілмеуіне көмектеседі, өндірістегі техника – экономикалық көрсеткіштерді жоғарылатады.
Қазандық қондырғы ыстық су мен бу өндіру үшін қолданылатын механизмдер мен қондырғылар жиынтығы. Қазандық қондырғы қазан агрегатынан және қосымша жабдықтардан (газ және ауа құбырларынан, оттықтан, үрлеу құрылғысынан, т.б.) тұрады; тұрғын үй, қоғамдық және өнеркәсіптік ғимараттардың және технология тұтынушылардың (өнеркәсіптік мекемелер, т.б.) жылыту, желдету, ыстық сумен қамтамасыз ету жүйелерін жылумен жабдықтауда қолданылады. Шағын қуатты Қазандық қондырғыда қосымша құрылғылар болмайды, оның есесіне қоректендіргіш арматуралар және қазанға құйылатын су әзірлейтін жабдықтар болады. Қазан цехында, ЖЭО-нда әдетте бірнеше Қазандық қондырғылары орнатылады. Бұл қазандар ортақ магистрал бойынша қоректендіріледі. Буды ауық-ауық қыздырып тұратын қуатты Қазандық қондырғы қазан-турбина блогі жүйесін түзеді. Қуатты Қазандық қондырғының орнатылатын бөлмесінің аумағы бірнеше мың м3, сағатына 4000 т-ға дейін бу өндіре алады. Қазақстанда 20 ғасырдыңдың ортасында жасалған ПТВМ және КВ-ГМ (шамамен 117 дана) түріндегі орташа жылу өндіруі 116 МВт (100 Гкал/сағ) дейінгі су ысытқыш қазандар қолданылыста болған. Қазіргі кезде, тек қана Алматы қаласында КСГн сериялы пайдалы әсер коэффиценті 92%, табиғи газбен жұмыс істейтін 50-ге жуық су ысытқыш қазандар, КВ-Г-3,56 сериялы 4 қазан және КВ-Г-7,65 сериялы бір қазан жұмыс істейді. Жылу техника көрсеткіштері бойынша жетілдірілген жаңа КВ-Г-35 қазаны “АЖЖЭ” ААҚ-ның Оңтүстік қазандығында өндіріске енгізілуде. Қазақ энергетика ғылыми-зерттеулер институтында КСТ, КСГн және КВ-Г-35 сериялы Қазандық қондырғылар жасалды.
Басқару жүйесінің негізгі сипаттарының бірі оның сенімділігі болып табылады. Сондықтан жүйелер базасында аппаратты-техникалық база ретінде бақылаушы таңдалды, ол теріске шығарудан заманға сай қорғаудан құралады: жадынынң энергиялық тәуелділігіндегі жұмыстың негізгі параметрлерінің көшірмесі, тәуелділіктен қорғау құралы және т.б.
Бу қазандық агрегаты. Аз қуатты өндірістік қазандықтың, көп тараған типіне ПТВМ типіндегі қазандық жатады. ПТВМ қазандықтарының өнімділігі - 0,7; 1,1; 1,8; 2,8; 5,6 кг/с (тас көмір және коңыр көмірлерге есептелінген), қысымы 1,28; 2,26 және 3,83 МПа шығарылған.
Қазандықтардың бу өндірулігі - 0,7 кг/с, бу қыздырмаушысымен шығарылған, қалғандары - бу қыздырушысымен және онсыз жасалынған.

1-сурет. ПТВМ - 6,5-13 бу қазаны: 1 - жоғарғы барабан; 2 - бүйірлік экран; 3 - отын лақтырушыға ауаны жеткізу; 4 - пневматикалық лақтырушы; 5 — үрлеуші жапқыш; 6 - жел тарткыш тор; 7 - тіреуші рама; 8 - үрлеуге арналған потрубок; 9 - төменгі барабан; 10 - қайнатушы құбырлар; 11 - үрлеуші құрылғы; 12 - буды үрлеп алып кетуге арналған штуцер; 13 - қоректендіруші суды жеткізуші; 14 - жанып бітуші камера; 15 - буды қыздырушы; 16 - алып кетуді, қайтарушы құрылғы; 17 - газды қақпа; 18 - айналдыра қалаушы; 19 - ысырмалы құбырлар; 20 - төменгі камералар.
ТП БАЖ әзірлеу мәселелері, өлшеу және автоматика құралдарын таңдау технологиялық процесстердің ерекшеліктерімен тығыз байланысты және тиесілі технологиялық құрылғыларды жобалау кезеңінде шешілуі тиіс.
Технологиялық процестің дамуына өндірістік үрдістің технологиясына жаңа прогрессивті үрдістерді енгізу, өнеркәсіпті автоматтандыру, өндірісті модернизациялау, технологиялық процесті автоматтандыруды жасауға мүмкіндік беретін үзіліссіз үрдістерді жасау зор ықпал жасады. Осы мәселелерді шешу нәтижесінде тұтынылатын шикізатты үнемдеуге, өзіндік құнды төмендету және технологиялық процестің сапасын жоғарылатуға қол жеткізуге болады.

Курстық жобада «Батыс-2» бу қазандығының автоматтандыру жүйесін жобалау жүргізілген. Бу қазандығын автоматтандыруға қажетті бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау қарастырылған.
Сонымен қатар технологиялық процесті автоматтандырудың функционалдық схемасын және принципиалды электрлік схеманы құрастыру жүргізіліп, автоматтандыру құралдарына тапсырыс спецификациясы құрылған.
Курстық жоба барысында құбырлық және электрлік өткізгіштерге тапсырыстық спецификация, өткізгіштерді қосу және жалғау кестесі, орындаушы механизмдерді таңдау және монтаждау, қосалқы аспаптарды монтаждауға техникалық талаптар, электрлік өткізгіштерді таңдау және монтаждау, алғашқы түрлендіргіштерді және құрылғыларды таңдау және монтаждау жүргіздім.
Графикалық бөлімде бу қазандығын автоматтандырудың функционалдық схемасы және принципиалды электрлік сұлбасы қарастырылған.
Осы курстық жобаның арқасында мен технологиялық әдебиеттерді қолдануды; технологиялық процесті автоматтандыруға қажетті сезгіш элементтерді, орындаушы механизмдерді таңдауды және аспаптарды монтажтауды үйрендім.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Технологиялық процессті автоматтандыру жүйесі – еңбек өнімділігін
арттырудың, өнім сапасын жоғарылатудың, материал және энергия шығындарын
қысқартудың , қызметкерлер санын азайтудың және өндірісті басқаруда жаңа
әдістерді енгізудің негізгі құралы болып есептеледі. Олар өндірісте
апаттық жағдайларды азайтады, құрылғылар жұмысының қауіпсіздігін
жоғарылатады, технологиялық процессте зиянды қалдықтардың қоршаған
ортаға берілмеуіне көмектеседі, өндірістегі техника – экономикалық
көрсеткіштерді жоғарылатады.
Қазандық қондырғы ыстық су мен бу өндіру үшін
қолданылатын механизмдер мен қондырғылар жиынтығы. Қазандық
қондырғы қазан агрегатынан және қосымша жабдықтардан
(газ және ауа құбырларынан, оттықтан, үрлеу құрылғысынан, т.б.)
тұрады; тұрғын үй, қоғамдық және өнеркәсіптік ғимараттардың және
технология тұтынушылардың (өнеркәсіптік мекемелер, т.б.) жылыту, желдету,
ыстық сумен қамтамасыз ету жүйелерін жылумен жабдықтауда қолданылады.
Шағын қуатты Қазандық қондырғыда қосымша құрылғылар болмайды, оның
есесіне қоректендіргіш арматуралар және қазанға құйылатын су әзірлейтін
жабдықтар болады. Қазан цехында, ЖЭО-нда әдетте бірнеше Қазандық
қондырғылары орнатылады. Бұл қазандар ортақ магистрал бойынша
қоректендіріледі. Буды ауық-ауық қыздырып тұратын қуатты Қазандық
қондырғы қазан-турбина блогі жүйесін түзеді. Қуатты Қазандық қондырғының
орнатылатын бөлмесінің аумағы бірнеше мың м3, сағатына 4000 т-ға дейін бу
өндіре алады. Қазақстанда 20 ғасырдыңдың ортасында жасалған ПТВМ және КВ-
ГМ (шамамен 117 дана) түріндегі орташа жылу өндіруі 116 МВт (100
Гкалсағ) дейінгі су ысытқыш қазандар қолданылыста болған. Қазіргі кезде,
тек қана Алматы қаласында КСГн сериялы пайдалы әсер коэффиценті 92%,
табиғи газбен жұмыс істейтін 50-ге жуық су ысытқыш қазандар, КВ-Г-
3,56 сериялы 4 қазан және КВ-Г-7,65 сериялы бір қазан жұмыс істейді. Жылу
техника көрсеткіштері бойынша жетілдірілген жаңа КВ-Г-35 қазаны
“АЖЖЭ” ААҚ-ның Оңтүстік қазандығында өндіріске енгізілуде. Қазақ
энергетика ғылыми-зерттеулер институтында КСТ, КСГн және КВ-Г-35 сериялы
Қазандық қондырғылар жасалды.
Басқару жүйесінің негізгі сипаттарының бірі оның сенімділігі болып
табылады. Сондықтан жүйелер базасында аппаратты-техникалық база ретінде
бақылаушы таңдалды, ол теріске шығарудан заманға сай қорғаудан құралады:
жадынынң энергиялық тәуелділігіндегі жұмыстың негізгі параметрлерінің
көшірмесі, тәуелділіктен қорғау құралы және т.б.
Бу қазандық агрегаты. Аз қуатты өндірістік қазандықтың, көп тараған
типіне ПТВМ типіндегі қазандық жатады. ПТВМ қазандықтарының өнімділігі -
0,7; 1,1; 1,8; 2,8; 5,6 кгс (тас көмір және коңыр көмірлерге
есептелінген), қысымы 1,28; 2,26 және 3,83 МПа шығарылған.
Қазандықтардың бу өндірулігі - 0,7 кгс, бу қыздырмаушысымен шығарылған,
қалғандары - бу қыздырушысымен және онсыз жасалынған.

1-сурет. ПТВМ - 6,5-13 бу қазаны: 1 - жоғарғы барабан; 2 - бүйірлік
экран; 3 - отын лақтырушыға ауаны жеткізу; 4 - пневматикалық лақтырушы; 5
— үрлеуші жапқыш; 6 - жел тарткыш тор; 7 - тіреуші рама; 8 - үрлеуге
арналған потрубок; 9 - төменгі барабан; 10 - қайнатушы құбырлар; 11 -
үрлеуші құрылғы; 12 - буды үрлеп алып кетуге арналған штуцер; 13 -
қоректендіруші суды жеткізуші; 14 - жанып бітуші камера; 15 - буды
қыздырушы; 16 - алып кетуді, қайтарушы құрылғы; 17 - газды қақпа; 18 -
айналдыра қалаушы; 19 - ысырмалы құбырлар; 20 - төменгі камералар.
ТП БАЖ әзірлеу мәселелері, өлшеу және автоматика құралдарын таңдау
технологиялық процесстердің ерекшеліктерімен тығыз байланысты және
тиесілі технологиялық құрылғыларды жобалау кезеңінде шешілуі тиіс.
Технологиялық процестің дамуына өндірістік үрдістің технологиясына
жаңа прогрессивті үрдістерді енгізу, өнеркәсіпті автоматтандыру,
өндірісті модернизациялау, технологиялық процесті автоматтандыруды
жасауға мүмкіндік беретін үзіліссіз үрдістерді жасау зор ықпал жасады.
Осы мәселелерді шешу нәтижесінде тұтынылатын шикізатты үнемдеуге, өзіндік
құнды төмендету және технологиялық процестің сапасын жоғарылатуға қол
жеткізуге болады.

I. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. Автоматтандырылатын технологиялық процесс туралы мәлімет беру.

Өнеркәсіптік қазан құрылғылары әртүрлі технологиялық процессте
қолданылатын буқозғалтқыштарда бу алу үшін арналған.
Атқаратын міндетіне байланысты қазан құрылғылары мынадай түрлерге
бөлінеді: энергетикалық бу турбиналары үшін бу шығаратын; өндірістік
жылытушы - өндірістік қажеттіліктер, жылу және желдету жүйесі үшін бу
шығаратын; жылу қазандары – жылу жүйесі және мекеменің өндірістік
қажеттіліктері үшін ыстық су және бу шығаратын.
Жұмыс істеу принципі қандайда бір технологияық процесс барысында
алынған жылуды пайдалануға негізделген қазан – утилизатор деп аталатын
қазан құрылғылары да кездеседі.
Бу қысымы 2,3 МПа дейін және бушығару өнімділігі 21 кгс дейін
болған өндірістік жылыту қазандары немесе суқыздыру температурасы 200ºС
дейін және жылушығару өнімділігі 58 МВт болған жылыту қазандары
азқуатты қазан құрылғылары деп аталады.
Қазан құрылғыларының жұмыс істеу принципі су және будың жылуын
ұзатуға негізделген. Қазан құрылғыларының негізгі элементтеріне қазандық
агрегат және қыздыру құрылғысы кіреді.
Қыздыру құрылғылары отын түрлерін үнемді әдіс бойынша жағу және
отынның химиялық энергиясын жылуға айналдыру үшін қолданылады. Қазан
агрегаты отынның жану өнімін буға немесе суға ұзатушы жылуалмасу
құрылғысы болып есептеледі.
Қазан құрылғыларында кең қолданылатын отын түрлеріне табиғи газ
жатады.Отын ретінде мазут немесе көмірді де қолдануға да болады.
Бу қазаны өз құрамына металдан жасалған ыдыс барабан және қайнату
құбырлар жүйесін қамтиды. Қазанға қоректену суы беріледі. Қоректену суы
ретінде технологиялық және жылу аппараттарынан қайтатын конденсат
қолданылады. Конденсат шығынын болдырмау үшін қазан құрылғысына химиялық
тазартылған су беріледі.
Суқыздыру қазанының кірісіндегі судың температурасы 70ºС, ал
шығысында 150ºС болады. Суқыздыру қазанының ішіндегі кең тарағаны ПТВМ
қазаны. Оларда газ – мазуттық қыздыру қолданылады.
Қазан – утилизатордың негізгі ерекшелігі – онда қыздырғыштың
жоқтығы. Бұл қазандар кейбір технологиялық процесс барысында бөлініп
шығатын жылуды пайдаланады. Қазан – утилизаторлар көбінше бір барабанды
тіксуқұбырлық қазан схемасы бойынша жұмыс істейді.
Бу қазандары қаныққан буды береді. Ұзақ аралықтарға тасымалдау және
техникалық қажеттіліктерге пайдалану уақытында бу қайта қыздырылған
болуы керек. Оларды суыту уақытында конденсацияланады. Сондықтан ДКВР
қазандарында сондай – ақ қазан – утилизаторларда газ температурасы 700ºС
жақын аймақтардағы қайнату құбырының бір бөлігі буқайтақыздырғыш пен
ауыстырылады.
Қазан құрылғылары бір – бірімен жалпы трубопровод – коллектор арқылы
жалғанатын бірнеше қазан агрегаттардан тұрады. Құрылғыда ортақ бу
коллекторы, екі қоректену су коллекторы немесе отын коллекторы газ
немесе мазутопровод болады. Мазут резервті отын болып саналатын қазан
құрылғыларында екі коллектор қарастырылады.
Бу қазандық агрегаттардың негізгі элементтері
Бу қыздырушы - оған түсетін қаныққан буды берілген температураға дейін
қыздыруға арналған. Қазіргі кездегі, қазандық агрегаттардың бу
қыздырғыштары бірден бір жауапты элементтері болып есептеледі, себебі бу
қыздырғыштардың бетін қыздыру өте ауыр жағдайда болуда. Оларды жасау,
жоғарғы температура (800...1100°С) облысында бір жағынан бу -
қыздырғыштарды газдардың орналастырудағы мақсаты, оның қыздыру бетін
кеміту, ал басқа жағынан кемшілігі - қабырғасынан буға жылу
берукоэффициентінің аздығы.
Бу қыздырғыштың болып көрінуі, ішкі кіші диаметрлі (20... 40 мм) болат
құбырлы, жылан түтіктердің параллелді (қос-қостан) қосылу жүйесін,
түтінді газдармен, оның сыртынан жұғыса ағуы. Жылан түтіктердің ұштарын,
дөңгелек қималы коллекторғапісіреді. Тұтастығын арттыру үшін және қос
жылан түтіктегі қажетті жылдамдығын қамтамасыздандыру үшін, екі қатарлы
және үш қатарлы түрінде жасайды.
Бу мен газдың ағыс қозғалысының бағытына байланысты - тік ағынды жылан
түтікшелісі, жеңілденген температуралық режимде жұмыс орындайды, бірақ,
ең үлкен қыздыру бетінің ауданын қажет етеді. Қарама - қарсы ағынды
сүлбеде, ең үлкен температуралы тегеурінді алуға мүмкін болады және
қыздыру бетінің ең кіші ауданына сәйкес келеді, бірақ, оны, будың
қыздырылуы көп емес кезіндегісіне (375...400°С дейінгі), қолдануға болады
және газдың бастапқы температурасы 800...900°С жоғары болмағандығысына
қолданады. Будың қыздырылуының өте жоғарғы температура жағдайына, аралас
сүлбені қолданады.
Бу қыздырғыштарды конвективті жэне құрастырылған түрлеріне ажыратады.
Конвективті бу қыздыртқышты, қазандық агрегаттардың газ жүргізгішіне
орналастырады да, оны, оттықтан немесе фестонмен артқы экраннан құралған
құбырымен бөледі немесе бірнеше қатар қойылған қайнатқыш қүбырмен
ажыратады. 20.8 суретте, қазандық агрегаттың конвективті бу қыздырғышы,
табиғи таратқышпен бейнеленген. Қаныққан бу, барабанынан, жыланды
түтікшеге келіп, одан ағуы бойынша бу қыздырғыштың қос сатысына енеді,
мұнда алдымен, қарама-қарсы ағыс өтеді, ал одан кейін, жылу тасығыштың
тік ағынды қозғалысы (бу мен ыстық газдар) жүреді.
Бірінші сатысынан, бу температурасын реттеушісіне арналған, беттік бу
салқындатқышына келіп кіреді. Бу салқындатқышының түрі, құбыршалы жылу
алмастырғыш, онда, буды салқындатушы, сумен қамтамасыз етушіге айналады.
Бу салқындатқышарқылы өтіп, бу, бу қыздырғыштың екінші сатысына кіреді,
одан ары - қыздырылған бу коллекторына, ал одан, бас бу жүргізгішке
кіреді.

БГ-35 қазандық агрегаттың тік бу қыздырғышының сүлбесі: 1 - қазандықтың
барабаны; 2 - бас бу жапқышы; 3 - қыздырылған бу шығаратын коллектор; 4 -
қыздыруды реттегіш (беттік бусалқындатқыш); 5 - белағаш; 6 - жыланды
түтікшесінің салпыншағы (подсветка); 7 - қатты қыздырғыш құбыр (бірінші
саты); 8 - дистанциялы планка; 9 - дистанциялы тарақ; 10 - бу қыздырғышты
құбырлар (екінші саты).
Құрастырылған қазандық агрегаттың, жоғарғы қысымды буқыздырғышының құрамы
- радиационды, жартылай радиационды және конвективті бөлігінен тұрады.
Радиационды бөлігі 2, оттықтың төбесіне орналасқан. Жартылай радиационды
3 бөлігі, құбырлар жүйесінен тұрады да, жазық нағыз пакеттерден құралады
ды, оны қалқан деп атайды. Қалқандарды оттықтың жоғарғы жағына 700...
1000 мм қашықтықта, бірінен соң бірін орналастырады. Барабан 1,
радиационды және жартылай радиационды бөліктерінен өткеннен кейін, бу
төбелік құбырмен 4,ковективті бөлігінің буқыздырғышына ағып кіреді, ол,
екі сатыдан 5 және 6 тұрады. Осы сатылар арасында, бусалқындатқыш 6
қосылған.
Су үнемдегіштері - ұшпалы газдардың жылуымен, сумен қатамасыздандырушыны,
жылытуға арналған құрылғы. Үнемдегішті қондырғы 5... 12 % дейін, отынды
үнемдеуге мүмкіндік береді.
Суды жылыту дәрежесіне байланысты, үнемдегіштер қайнамайтын және
қайнайтын болып бөлінеді. Қайнамайтынында - судың шығар жеріндегі қанығу
температурасынан, 30...50°С төмен ұсталып тұрады. Қайнаушы үнемдегіштерде
- қазандықтағы берілген қысым кезіндегі, қайнау температурасына
дейінгі, судыңқыздырылуы өтеді. Жасалу материалдары бойынша,
үнемдегіштер, құйылған шойынды және болат жыланды түтікше болып бөлінеді.
Шойынды үнемдегіштердің қондырғыдағы қысымы 2,8 МПа артпауы тиіс.
Қазандықтың, аз қуаттылығына арналған, шойынды үнемдегіштерінің негізгі
типтері болып, ВТИ жүйесіндегі қатпарлы үнемдегіштер жатады. Оның
жиналыстырылуы, шойынды горизонталды құбыр 1, диаметрі - 6076 мм
көлденең квадратты қатпарлы, құбыр бойымен орналасқан.
Құбырларды бір бірімен бұйық (калач) 2 көмегімен жалғастырады. Суды,
сұйықсорғышпен төменгі қатардың, соңғы құбырына айдамалайды және
үнемдегіштердің барлық құбырларымен кезектесе ағып өтеді. Шойынды
үнемдегіштер, қайнамайтын типіне жатады; үнемдегіштің құбырында булы
көпіршіктің суға айналуы кезіндегі, құбырда гидравликалық соққы
құбылысының пайда болуынан сақтау үшін, онда бу пайда болуына жол
бермейді.

ВТИ-дің, шойынды қатпарлы үнемдегіштерінің типтік құрастырылуы
Шойынды үнемдегіштердің артықшылығы - құнының арзандығы және тотығуға
тұрақтылығы.
Болаттан жасалған жылан түтікшелерді, үнемдегішітердің орташа және
жоғарғы қысымды қазандықтарына орнатады. Диаметрі 30...40 мм тұтас
созылған және пісірілген құбырдан жасайды.
Болаттан жасалынған, газдың үлкен жылдамдығымен жыланлы түтікшелі
үнемдегішітердің жылу беру коэффициенті, жылдамлығымен, қатты құбырлар
шоғыры арқасында шойындыға қарағанда 3...4 есе жоғары.
Отынды жағу кезінде, күкірт құрамының көптігінен, үнемдегіш құбырының
бетіне, қабырға бетінің температурасы шық түсу нүктесінен кем
болғандықтан, яғни су буының конденсациялану температурасы, түтінді
газдың болуынан - күкірт қышқылынын құралуы өтеді де, металда тотықтану
процессі жүреді. Тотықтануды болдырмау үшін, қыздыру бетінің
температурасы, шық нүктесінен 10... 15°С жоғары болуы тиіс. Сондықтан,
сумен қамтамасыздандыру кезінде, түтінді газдың, шық нүктесінен төмен
температурасындағысын, міндетті түрде, үнемдегішке кірерінде жылыту
қажет. Осы мақсатқа жету үшін, пайдаланылғаннан кейінгі, буды қолданады.
Ауа жылытқыш. Қазандық агрегаттың ауа жылытқышынын жылулық балансындағы
мағынасы, елеулі түрде, сулы үнемдегіштегі жылытудан айырмашылығы бар.
Үнемдегішті қамтамасыздандыратын судың, ұшпалы газ жылуын қабылдауынан,
ыстық су ретінде тікелей қазандық барабанға құйылады да, оның азаю
салдары есебінен, будың пайда болуынан қазандықтың ПӘК артады.
Қолданылған ауа жылытқыштағы, ұшпалы газ жылуын, ауаны жылыту үшін,
оттыққа кіргізеді. Осының арқасында, оттықтағы температура артады және
отынның химиялық және механикалык түгел жанбауындағы, жылу шығыны кемиді.
Ылғалды отынды жағу кезіндегі, ауа жылытқыштың маңызы өте ерекше зор, ал
сонымен қатар, көмірдің ұшпалы заттарының аз шығуы да әсерін тигізеді.
Беттегі күлді, өзі үрлеуін қамтамасыз ету үшін, газдың жылдамдығы 14...
18 мс, ауа жылдамдығы 6...8 мс болуы тиіс.
Регенеративті ауа жылытқыштағы жылу алмасуы, кезектесіп қыздыру
және газбен салқындатылуымен және жай айналушы роторға бекітілген, тік
гоприрланған пластинамен 1, ауа ағысы нәтижесінде өтеді. Сол кезде,
жылудың пластинамен шоғырлануынан, ыстық газбен жұғыса ағады да, одан
кейін, ауа ағыны арқылы пластинадан өткен кезде, ауа беріледі.
Регенеративті ауа жылытқышты ірі қондырғыларда қолданады.
Ауа жылытқышты құбырларының, сыртқы тотықтануын болдырмаудың, бірнеше
тәсілдері бар. Оның біреуі - ауанырециркуляциялау, яғни жылытылған ауа
бөлігін, желдеткіштің сорушы потрубкасына қайтадан енгізу. Өте ылғалды
отынды жағу кезінде, өте ұтымды пайдалану болып, ауа жылытқыштың алдында
орналасқан, колориферден пайдаланылған бумен, ауаны жылыту тәсілі

Қазан құрылғыларының құрамына мыналар кіреді:
1. Конденсат жинау үшін бактар
2. Суды химиялық тазалау құрылғысы
3. Химиялық тазаланған судан ауаны жою үшін деаэраторлар
4. Қоректендіру суын беру үшін қоректендіру сорғылары
5. Газ қысымын бәсеңдету құрылғылары
6. Оттыққа ауа беру үшін желдеткіштер
7. Қыздырғыштағы бықсық газдарды жою үшін түтін сорғылар

2. Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау.

Қазан құрылғыларын автоматтандыру жүйесінің көлемі қазанның типіне
және оның құрамында нақты қосалқы құралдардың бар болуына тәуелді
болады.
СН 350 – 66 стандартына сәйкес қазан құрылғыларында мына жүйелер
қарастырылады: автоматты реттеу, қауіпсіздік автоматикасы, жылутехникалық
бақылау, сигнализация және электр жетегін басқару.
Автоматты реттеу жүйелері. Қазан құрылғыларын АРЖ негізгі түрлері:
қазандар үшін - жану және қоректену процессін реттеу; деаэраторлар үшін
- су деңгейін және бу қысымын реттеу. Жану процессін автоматты реттеу
сұйық немесе газ түріндегі отындарда жұмыс істейтін барлық қазан
түрлерінде қарастырылады. Қатты отынды пайдалану уақытында жану
процессін АРЖ механизацияланған жылыту құрылғысы бар қондырғылар
жағдайында қарастырылады.
Резервті отындағы АРЖ қажеттілігі қазанның резервті отында жұмыс
істеу уақытын есептеу нәтижесінде орындалған техника – эеономикалық
негіздер бойынша анықталады. Апаттық отындар үшін АРЖ қарастырылмайды.
Сұйық отында жұмыс істейтін қазан құрылғылары температура және отынның
қысымын АРЖ қарастыру қажет.
Буды қыздыру температурасы 400ºС және оданда жоғары болған
қазандар қыздырылған будың температурасын АРЖ мен жабдықталуы тиіс.
Қауіпсіздік автоматикасы. Газ және сұйық отын түріндегі отындарға
негізделген қазандар үшін қауіпсіздік автоматика жүйесі қарастырылуы
міндетті. Бұл жүйелер апаттық жағдайда отын берілуінің тоқтатылуын
қамтамасыз етеді (1 – кесте).
Жылутехникалық бақылау. Қазандағы көрсетуші приборлардың олардың
типтеріне байланысты көлемі 2- кестеде келтірілген.

1 – кесте.
Қазандарға отын берілуін тоқтату
Параметрлердің ауытқуы
Бу қысымы р, МПа Су температурасы,
ºС
0,07 0,07 115 115
Қазан барабанындағы бу қысымының
жоғарылауы + + - -
Қазан сыртындағы су температурасының
жоғарылауы - - + +
Ауа қысымының төмендеуі + - + -
Газ қысымының төмендеуі + + + +
Газ қысымының жоғарылауы - + - +
Қазан сыртындағы су қысымының
төмендеуі - - + +
Жылытқыштағы сиретудің төмендеуі + + + +
Қазан барабанындағы деңгейдің
жоғарылауы немесе төмендеуі + - - -
Қазан арқылы өтетін су шығынының
төмендеуі - - + -
Қазан жылытқышындағы алаудың сөнуі
+ + - +
Қауіпсіздік автоматика
аппаратураларының бұзықтығы + + + +

Беруші және кері коллектордағы судың температурасын; жалпы ағындық
магистралдағы сұйық отынның температурасын; магистралдағы бу қысымын,
жалпы ағындық магисралдағы сұйық немесе газ түріндегі отынның қысымын,
қазан бойынша сұйық немесе газ түріндегі отынның шығынын өлшеу үшін
қазандарға көрсетуші прибор орнатылады.

2 – кесте.
Қазандағы көрсетуші приборлар
Бақыланатын параметр
Бу қазандарында р, Суқыздыру
МПа қазандарында, ºС
0,07 0,07 115 115
Қазан шығысындағы бу (су)
температурасы + + - -
Қазан кірісіндегі су температурас + + + +
Экономайзер сыртындағы қоректендіру
судың температурасы + - - -
Қазан сыртындағы бықсық газдердің
температурасы + + + +
Қазан барабанындағы бу қысымы + + - -
Буқайтақыздырғыштан кейінгі бу (су)
қысымы + - + +
Мазутты тозаңдандыру үшін берілетін
бу қысымы + - - -
Қазан кірісіндегі судың қысымы +* - + -
Экономайзердің алдындағы және
соңындағы су қысымы + - - -
Үрлеу желдеткішінен кейінгі ауа + + + +
қысымы
Оттық алдындағы ауа қысымы + - + -
Оттық алдындағы реттеуші арматура
соңындағы сұйық немесе газ түріндегі+ - + -
отын қысымы
Жылытқыштағы сирету + + + +
Түтінсорғы шибері алдындағы сирету + + + +
Бу шығыны + - - -
Қазан арқылы өтетін су шығыны - - + -
Қазан барабанындағы деңгей + - - -

Қазандықта мына параметрлерді тіркеу қарастырылады: техникалық
қажеттіліктер үшін арналған қайтақыздырылған будың температурасы;
жылужүйесінң трубопроводтарына және ыстық су жүйесіне берілетін судың
температурасы; коллекторға берілетін будың қысымы; жылу жүйесі
трубопроводтарындағы судың қысымы; коллекторға берілетін судың шығыны;
жылу жүйесінің және ыстық суменжабдықтау жүйесінің трубопроводына
берілетін судың шығыны.
Деаэраторлық - қоректену қондырғылары көрсетуші приборлар мен
жабдықталады. Олар жинақтаушы және қоректендіруші бактердегі және
сәйкес трубопроводтардағы судың температурасын, деаэратордағы будың
қысымын, әрбір магистралдағы қоректену суының қысымын, жинақтаушы және
қоректену бактеріндегі судың деңгейін өлшеу үшін арналған.

II. АРНАУЛЫ БӨЛІМ

1. Технологиялық процесті автоматтандырудың функционалдық схемасын
қарастыру.

Қазан құрылғыларындағы параметрлерді реттеу үшін Кристалл
электронды – гидравликалық реттеуіштері кең қолданылады. Бұл қазанның
жану процессін автоматты реттеу жүйесі төмендегілерден тұрады: қазан
жүктемесін (қысымын) реттеуіштер; отын – ауа қатынасының реттеуіштері;
қазан қыздырғышындағы сирету реттеуіштері.
Қазан жүктемесінің реттеуіші қысым датчигінен, күшейткіштен және
гидравликалық атқарушы механизмнен тұрады. Қазан барабанындағы қысым
дифференциалды – трансформаторлы датчигі бар МЭД типті манометр 1а
арқылы өлшенеді. Импульс датчиктен УТ типті электронды контактісіз
транзисторлы күшейткішке 1б келіп түседі. Күшейткішке атқарушы
механизмнен 1в кері байланыс арқылы да сигнал беріледі. Солай етіп П
реттеу заңы жүзеге асырылады. Күшейткіш шығысындағы сигнал ГИМ – Д2И
типті гидравликалық атқарушы механизмнің 1в электрогидравликалық
релесінің орамасына беріледі. Ол иінтірек жүйесі арқылы газдегі
реттеуші жапқыштың 1г немесе мазуттағы реттеуші қақпақтың 1д жағдайын
өзгертеді. Бұл типтегі атқарушы механизм үш кері байланыс датчигіне ие
болады. оның біреуі жүктеме реттеушінің қатаң кері байланыс құрылғысы
ретінде, ал қалғандары мазут пен жұмыс істейтін қазандардағы отын – ауа
қатынасын реттеушілер үшін датчиктер ретінде қолданылады.
Газ түріндегі отын мен жұмыс істеу уақытында отын – ауа қатынас
реттеуіші УТ типті күшейткіш 2б негізінде екіимпульсті схема бойынша
құрылады.
Бір импульс газ қысымын бақылайтын ДМ типті дифанометрден 2а, ал
екіншісі ауа проводы және атмосфера ауасы арасындағы қысым айырымын
өлшейтін ДТ2 – 200 типті 3а дифанометрден келіп түседі. Күшейткіш ГИМ
типті атқарушы механизмге 2а әсер етеді. Қазан мазутта жұмыс істеу
уақытында 2г ажыратып – қосқыштың көмегімен реттеуіш үшимпульсті схемаға
өтеді. Сондықтан газ шығынөлшегішінен импульс өшіріліп, схемаға 4а
шығын өлшегіштің импульстері ИМ жүктеме реттеуішінің 1в кері байланыс
датчигінен қосылады. Қыздырғыштағы сирету реттеуіші УТ типті күшейткіш
5б негізінде жүзеге асырылады. Импульс оған қыздырғыштағы сиретуді
өлшейтін ДТ2 – 50 типті 5а дифанометрден келіп түседі. Сигнал
күшейткіштен СКР – 0 – 66 типті 5в реверсивті контактор арқылы Р
сериялы сервомоторға 5г келіп түседі. Сервомотор БИОС – М типті
изодромды кері байланыс блогымен бір жинақта жұмыс істейді. Оның
импульсі ПИ реттеу заңын жүзеге асыратын УТ күшейткіштің кірісіне
беріледі.
Қазан қоректенуінің АРЖ (6а – 6д) П реттеу заңын жүзеге асыратын
біримпульсті схема бойынша орындалады.
ПТВМ типті суқыздыру қазандары үшін олардың өнімділігіне және
құрылымдық ерекшелігіне байланысты әртүрлі реттеу жүйелері қолданылады.
Жылу өнімділігі 40 Вт болған ПТВМ – 30М қазаны 6 газ – мазутоттығымен,
түтін сорғы және 2 үрлеу желдеткіші мен жабдықталған.
Мұндай қазандар үшін тек қана су температурасын реттеуіштен, ауа
реттеуіштен және қыздырғыштағы сиретуді реттеуіштен тұратын жануды
реттеу АРЖ қарастырылған (27 – сурет).
Су температурасын реттеуіш УТ типті 1в күшейткіш негізінде
құрылады. Оған импульс екі 1а және 1б кедергі термометрінен келіп
түседі. Кедергі термометрінің біреуі қазаннан кейінгі су температурасын
өлшейді, ал екіншісі жылу желісіндегі су температурасын өлшейді.
Реттеуіштің қазаннан кейінгі су температурасын ұстап тұру уақытындағы
қазан жұмысының режимі негізгі деп аталады, ал жылу желісіндегі судың
температурасын реттеу уақытындағысы реттелетін деп аталады. Бірінші
жағдайда реттеуіш тұрақты тапсырмада жұмыс істейді, ал екінші жағдайда
тапсырма жылыту графигі бойынша өзгеріп отырады.реттеуіш 1в серпінді
кері байланыс пен қамтылған және И реттеу заңын жасайды.

27 – сурет. ПТВМ - 30М қазанының автоматты бақылау және реттеу
жүйесінің функционалдық схемасы.
Отын берудің өзгеруі 1д – 1е реттеу органдары арқылы жүзеге
асырылады. Ауа шығынын реттеуіш 2а – 2в отын – ауа қатынасын ұстап
тұрады және ДКВР қазанындағы қатынас реттеуішіне ұқсас болады. газде
жұмыс істейтін қазандарда отын шығынының импульсі 5а – 5б газ шығын
өлшегіштен келеді, ал мазутта жұмыс істеу уақытында ИМ 1г кері байланыс
құрылғысынан. Отын түрін таңдау 5в ажыратып – қосқыш арқылы жүзеге
асырылады. Оның ерекшелігі мынада: ауа шығыны екі үрлеу желдеткішінде
өзгеруі тиіс, сондықтан реттеуіш тек қана бір желдеткішке (ИМ 2в)
тікелей әсер жасайды. Ауа шығынының екінші желдеткіші арқылы өзгеруі
қадағалаушы АРЖ арқылы іске асырылады. Бұл жүйенің негізгі
элементтерінің бірі УТ типті 4а күшейткіш болып есептеледі.күшейткіштің
кірісіне ИМ орын ауысу датчигінен екі импульс беріледі. Бірінші 2в және
екінші 2г желдеткіштерінен.
Сирету реттеуіші 3а – 3г ДКВР қазанындағы сирету реттеуішіне
ұқсас орындалады.
ПТВМ және ПТВМ – 100 қазандары сәйкесінше 12 және 16 оттық пен
жабдықталған. Әрбір оттық үшін жеке желдеткіш қарастырылған. Бұл
қазандарда түтінсорғы болмайды.

28 – сурет. Деаэраторды АРЖ құрылымдық схемасы.
а – головкадағы бу қысымы; б – деаэратордағы су деңгейі.
Д – датчик (қысым және деңгей); СПУ – тұрақты деңгей ыдысы; РД – қысым
реттеуіштер; РУ – деңгей реттеуіштер; З – задатчиктер; ИМ – гидравликалық
атқарушы механизм;
РО – реттеу органы; УОС – қайтымды кері байланыс; ЖОС – қатаң кері
байланыс.

Қазаннан кейінгі судың температурасы оттықтарды қосу және ажырату
арқылы реттеледі. Ол оттықтарды кезекпен жағып, өшіріп тұратын релелі
жүйенің көмегімен автоматты түрде немесе басқару щитінің көмегімен
дистанционды түрде басқарылады.
Мұндай реттеу газ қысымының өзгеруіне және оттық өнімділігің
өзгеруіне алып келеді. Сондықтан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.