Акционерлік қоғамның құқықтық жағдайы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Акционерлік қоғамдардың артықшылықтары біртіндеп, даму барысында байқалып, қазір дүние жүзі нарықтық экономикасында өз орнын бекітті.

Акционерлік қоғам дегеніміз- заңда көзделген шаруашылық қатынасқа дербес субъекті ретінде қатысатын заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық формаларының бірі болып табылады.

Акционерлік қоғам түсінігі бір мезгілде құқық субъектісіне және осы субъектінің құқықтық формасына да қолдануға болады. Атап айтқанда, акционерлік қоғам заңда көзделген шаруашылық қатынасқа дербес субъектілер ретінде қатысатын заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық формаларының бірі болып табылады. Сонымен қатар, занды тұлға нақты формасыз өмір сүре алмайтындықтан, «акционерлік қоғам» термині арқылы, тегінде, тиісті ұйымдық-құқықтық форманы пайдаланып әрекет ететін осы қатынастың субъектісі де сәйкестендіріледі.

Акционерлік қоғамның құқықтық жағдайын құқықтық реттеуге арналған аталған диплом жұмысының өзектілігі - акционерлік қоғамдардың кең дамуы корпоративтік заңдардың көптеген түрлеріне бөлінуіне байланысты және ақырындап дамып, жетілдірілді, сондықтан осы саланы зерттеу қажеттілі туындауда, болашақта заңнамаларды табысты қолдануы арқылы акционерлік қоғамды құру арқылы кәсіпкерлікті дамыту қажет. Кәсіпкерліктің акционерлік нысаны, бірнеше артықшылықтарымен қызықты (мүліктік қатынастарды ұйымдастыру мен басқарылуы), толық және жаң - жақты акционерлік заңнамаларды зерттеп, сараптап құрылуы, қосымша акционерлік қоғамдардың жұмысын қалыпты қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Диплом жұмысының мақсаты - акционерлік қоғамның табысының қалыптасу жолдарын және олардың бөлу әдістерін қалыптастыра отырып, табысты қалыптастыру және бөлуді жетілдіру жолдарын қарастыру болып табылады.

Осы мақсатты жүзеге асыруда келесідей міндеттер шешіледі :

- акционерлік қоғамның мәнін, қалыптасуын, түрлерін қарастыру;

- акционерлік қоғамның пайдасының қалыптасуын, бөлінуін қарастыру.

Аталған диплом жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады. Негізгі бөлім екі бөлімнен, он екі тараудан тұрады. Бірінші бөлім акционерлік қоғамның құрылуына жалпы сипаттамасына арналған. Екінші бөлім Акционерлік қоғамның капиталын қалыптастыру қолдауға арналған.

Мазмұны

Кіріспе 4

1 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ МЕН ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ 7

1. 1 Акционерлік қоғам түсінігі және оның құқықтық мәртебесі 7

1. 2. Акционерлік қоғам құру тәртібі 11

1. 3. Құрылтайшылар мен акционерлердің өкілеттіктері, міндеттері мен жауапкершілігі 19

1. 4 Акционерлердің құқықтары мен міндеттері 24

2 АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМНЫҢ КАПИТАЛЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ 31

2. 1. Акционерлік қоғам капиталының түсінігі және оның мәні 31

2. 2. Акционерлік қоғамды капиталдандыру тәсілдері және оның бағалы қағаздары 36

2. 3. Акция түсінігі туралы 38

2. 4 Акциялардың нақтылы белгіленген құны 42

2. 5 Акционерлік қоғамның айырбасталатын бағалы қағаздары 46

2. 6 Акционерлік қоғамның жарғылық капиталын қалыптастыру 51

Қорытынды 62

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 64

КІРІСПЕ

Нарық жағдайында маңызды орынды акционерлік қоғамдар алады. Акционерлік қоғамдар өз қызметін жүзеге асыра отырып, өз акцияларын шығару арқылы бағалы қағаздар нарығының қызмет етуін қамтамасыз етеді. Қазақстанда акционерлік қоғамның қалыптасуы нарықтық экономика көшумен және мемлекеттік кәсіпорындарды жекшелендірумен байланысты болды.

Басқа меншік нысанына қарағанда акционерлік қоғам ерекшелігі акционерлік қоғам формасын, жедел түрде ірі қаржы ресурсын жұмылдыру мүмкіндігі болып табылады. Сондай-ақ қоғамдар өз акцияларын шығара отырып, бизнесін жаңғыртады.

Акционерлік қоғамның нарықтық экономика жағдайында қызмет етуінің экономикалық пайдалылығы табыс табумен анықталады. Акционерлік қоғамның басты табысы алдағы уақытта әр түрлі қаржы көздеріне кең көлемде қол жеткізуді қамтамасыз ету болып табылады.

Қазіргі экономикалық жағдайларда ұйымның ұйымдастырушылық-құқықтық нысаны ретінде акционерлік қоғамдар болып табылады. Бұл жеке және заңды тұлғалардың барлық қызмет аясындағы нарықтық экономиканың дамуымен түсіндіріледі. Нарықтық экономикаға көшу Қазақстан экономикасын дамытуда үлкен рөль атқаратын, біріншіден коммерциялық ұйымдарға қатысты жалпы құқықтық негіздер мен субъектілердің функцияларын жүзеге асыру құқықтарын айқындау үшін біршама заңдар мен нормативтік құқықтық актілердің әзірлеуін талап етті.

Айрықша орынды нормативтік актілердің арасында заңды тұлғалардың құрылуы мен қызметін құқықтық реттейтін нормалар алады.

Акционерлік қоғамдардың кең дамуы корпоративтік заңдардың көптеген түрлеріне бөлінуіне байланысты және ақырындап дамып, жетілдірілді, сондықтан осы саланы зерттеу қажеттілі туындауда болашақта оның рационалды және табысты қолдануы үшін қажет.

Диплом жұмысының мақсаты - акционерлік қоғамның табысының қалыптасу жолдарын және олардың бөлу әдістерін қалыптастыра отырып, табысты қалыптастыру және бөлуді жетілдіру жолдарын қарастыру болып табылады.

Осы мақсатты жүзеге асыруда келесідей міндеттер шешіледі;

- акционерлік қоғамның мәнін, қалыптасуын, түрлерін қарастыру.

- акционерлік қоғамның пайдасының қалыптасуын, бөлінуін қарастыру.

Тарасов И. Т. жазғандай: «акционерное дело вообще имеет образовательное значение для общества, приучая к самостоятельности, к строгому анализу, к правильному расчету, к честности» [8] .

Акционерлік қоғам тақырыбына өз еңбектерін арнаған Ресей революцияға дейінгі заңтанудың классиктері Петражицкий Л. И., Победоносцев К., Шершеневич Г. Ф.

Осы тақырыпқа арналған алғашқы ірі монографиялардың бірі П. Писемскийдің еңбегін жатқызуға болады [9] . Автор батыс европа құқықтанушыларының еңбектерінің негізінде, дәстүрлі акционерлік компаниялардың тарихына түсініктеме береді. Сонымен қатар, П. Писемский акционерлік компанияның заңды тұлға ретіндегі рөліне тоқталып өткен.

Акционерлік қоғам тақырыбында үздік зерттеулер жүргізген профессор И. Т. Тарасовтың "Учение об акционерных компаниях" атты еңбегін атауға болады. Ол еңбегінде автор кезек-кезекпен акционерлік құқықтың институттарының мазмұнына, Европалық мемлекеттерде акционерлік компаниялардың тарихын, батыс европа ғалымдарының өзге теорияларын акционерлік сұрақтарға қатысты сипаттама берген болатын және өзінің акционерлік құқықты реформалау туралы ұсыныстарын дәлелдеді.

Келесі фундаменталді зерттеулер акционерлік қоғамдарға қатысты А. И. Каминкиннің кітабы болып табылады, онда ол ХІХ ғасырдың көрнекті европаның коммерциалистерінің еңбектері, оның ішінде сол кездегі серіктестіктердің түрлері және корпорациялар акционерлік компаниялармен арасындағы байланысына қатысты зерттеулер жүргізді, акционерлік заңнамалардың тарихы қаралды.

Акционерлік қоғамдарға қатысты көп әрі ерекше көңіл бөлген орыс коммерциалистер мен цивилистер еңбектерің шығарған болатын. Солай, Г. Ф. Шершеневич өз оқулықтарында сауда және азаматтық құқық «акционерлік серіктестікке» анализ жасауына көңіл бөлген болатын.

Шершеневич сонымен қатар, заңды күшін және жарлығын бекіту тәртібін, акционерлік қоғамды таратудың, жалпы жиналысты өткізу мен мүшелерін шақыру, басқару органдарының структурасы мен акцияның түсінігі мен түрлеріне тоқталған.

П. Цитовичтың оқулығында басты көңіл бөлген аймағы акционерлік қоғамның құқықтық табиғатын зерттеу болды. Автор толық келесі нәрселерге тоқталған: «жалпы сипаттамасы мен түрлеріне» акционерлік серіктестіктердің. Ең бастысы басқа ғалымдардан айрықша енгізген жаңалығы ол акционерлік серіктестіктің ерекше формасын бөліп шығарады - серіктестік айнымалы капиталымен «товарищество с переменным капиталом». Соңғы түрі басқаларынан капиталдың жалпы сомасының цифрлік баламасының көрсетілмеуімен, қатаң үлестердің бөлінуінің болмауы, сонымен бірге қосыша қатысушылардың жауаптылығының болмауымен ерекшеленеді.

Акционерлік компаниялардің мәнділігінің артуы заңды тұрғыда құқықтық статусын айқындау қажеттілігіне әкелді.

Акционерлік қоғамға қатысты тәуелсіз Қазақстанда заңнаманың даму тарихы «Акционерлік қоғамдар және жауапкершілігі шектеулі қоғамдар туралы» Жағдай, КССР Министрлер Кеңесінің «19» маусымда 1990 жылғы бекітілген № 590 қаулысынан бастау алады. Бір жарым жылдың ішінде Акционерлік қоғамдар және жауапкершілігі шектеулі қоғамдар Біріңғай мемлекеттік реестріне КССР Қаржы Министрлігімен 1435 қоғам, оның ішінде 402 акционерлік нысанда, ал 1030 жауапкершілігі шектеулі қоғамдар нысанында енгізілді. Акционерлік қоғамның жалпы капиталы 23906, 2 мың рубльді құраса, жауапкершілігі шектеулі қоғамдардың жалпы капиталы 1224, 4 мың рубльді құрады.

21 маусым 1991 жылы «Шаруашылық серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар туралы» Заңы қабылданған болатын.

27 желтоқсанда Азаматтық кодекстің жалпы бөлімі қабылданды, мазмұнында акционерлік қоғамдарға қатысты нормалары енгізілді, осы кодестің негізінде 2 мамыр 1995 жылы ҚР Президенті күші бар Жарлық «Шаруашылық серіктестіктер» заңы туралы шығарады.

10 шілде 1998 жылы Жарлықтың орнына «Акционерлік қоғам туралы» заң қабылдайды.

Сонымен, 13 мамыр 2003 жылы қазір қолданып жатқан ҚР «Акционерлік қоғамдары туралы» заңы қабылданды.

Заң жалпы, басты қағидаларға қарсы келмейді ҚР Азаматтық кодексіне, «Акционерлік қоғамдар туралы» заңына және мемлекеттің басқа да заңнамалық актілеріне.

Бірақ «Нормативтік құқықтық актілер туралы» заңын ескеретін болсақ, заң АК қарағанда заң оған бағынады, АК кейін қабылданғанына қарамастан.

2003 жылы қабылданған заңға сәйукс жарғылық капиталы бұрын минималді мөлшері АҚ үшін: 100 АЕК-тен (ЖАҚ) және 5000 АЕК (ААҚ) болса, 5 АЕК-ке дейін бөлінбей ЖАҚ және ААҚ деп. Осы енгізілген өзгерісті жағымжы жағынан бағаласақ қателеспейміз, өткені өз табиғатына сәйкес ірі кәсіпкерлікпен айналасатын субъект ретінде елестетеміз.

2003 жылдан бері «Акционерлік қоғамдар туралы» заңына 26 өзгерістер мен толықтырулар енгізілген болатын. Соңғы өзгеріс «26» желтоқсан 2012 жылы болды, заңды тұлғалардың тіркелу рәсімдерінің талаптарына өзгертулер енгізу себебімен.

Кәсіпкерліктің акционерлік нысаны, бірнеше артықшылықтарымен қызықты (мүліктік қатынастарды ұйымдастыру мен басқарылуы), толық және жаң - жақты акционерлік заңнамаларды зерттеп барып құрылуы, қосымша акционерлік қоғамдардың норма жасауымен ерекшеленеді.

1. АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМНЫҢ ҚҰРЫЛУЫ МЕН ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

1. 1. Акционерлік қоғам түсінігі және оның құқықтық мәртебесі

Бұрын айтып өткендей, акционерлік қоғам нысанының ерекшелігі - оның әдетте немесе тікелей (сот жүргізу құқығына байланысты) : (а) кәсіпкерлік (коммерциялық) қызметті жүргізу барысында және (ә) тиісті бизнестің, кәсіпкерлік істің көлемі (капитал мөлшері, активтердің құны, кәсіпорындардағы жұмыскерлердің саны, нарықтағы үлес және басқа да көрсеткіштер бойынша бағаланатын) оны ірі кәсіпкерлік ретінде айқындауға мүміндік беретін кезде қолданылатыны болып табылады. Бұл белгілер әрбір нақты заң құзыреті (юрисдикция) заңнамасымен анықталады, ал оларға сәйкестік шағын және орта бизнеспен салыстыру бойынша істерді жүргізудің мазмұны мен формаларына қойылатын қатаңырақ талаптар қолдануға себеп болады.

Кәсіпкерлік корпорация бола отырып, акционерлік қоғам бес негізгі құрылымдық сипаттама (белгі) : (1) меншікті құқықтық субъектілік, (2) шектеулі жауапкершілік, (3) берілетін акциялар, (4) табыстау негізіндегі орталық басқару жүйесі және (5) акционерлік қоғамның капиталына салынатын салымдар негізінде акционерлердің меншігі арқылы сәйкестендіріледі [1, 280б] .

Осы белгілердің әрқайсысы Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген корпоративтік заңнамасы нормаларында көрініс тауып және қажетті деңгейде реттелген. Оның үстіне, осы белгілердің кемінде бір белгісінің тиісті реттелмегендігі корпоративтік заңнаманың жоқтығына немесе, қалай дегенде де, жетілмегендігіне дәлел болады, өйткені бұндай заңнаманың негізгі қызметі шаруашылық жүргізуші қәсіпорындар үшін ұйымдық-құқықтық форманы, яғни осы бес белгіге бірдей жауап беретін форманы пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз ету болып табылады [1; 5 б] .

Сонымен, Азаматтық кодекстің 85-бабына және «АҚ туралы Заңның» 3-бабына сәйкес, акционерлік қоғам болып өз қызметін жүзеғе асыру үшін қаражат тарту мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлға танылады. Осы заңға сыйымды анықтаманың өзі құқықтық субъектілік, акциялар шығару есебінен мүлік қалыптастыру және осы акциялардың айналымдылығы іспетті үш маңызды дәлелді көрсетеді.

Атап айтқанда, бастапқы жағдай болып акционерлік қоғамның Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде («АК») заңды тұлға формасы ретінде танылуы саналады. Сөйтіп, акционерлік қоғамдардың дербес құқықтың субъектілігі өзінен-өзі бекітіледі, өйткені заңды тұлғаның заңға сыйымды анықтамасы бойынша (АК-тің 34-бабы) акционерлік қоғамның өз атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтарды алу және жүзеге асыру, оның қызметіне байланысты міндеттерді орындау, сотта талап қоюшы және жауап беруші болу қабілеті бекітіледі. Бұндай құқықтық субъектілік акционерлік қоғамға өз қызметін тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін мүліктік негізі болып қоғамға меншікқ құқығымен тиесілі мүлік саналады.

Акционерлік қоғамдардың құқықтық субъектілігінің екі маңызды элементі ажыратылып көрсетіледі. Біріншісі акционерлік қоғамның меншігінде оның акционерлерінің мүлікпен оқшауланған мүлкінің болуы және оны қызметінде мақсаттарға жету үшін өз қалауынша және осы акционерлік қоғамның жеке жауапкершілігімен пайдалана алатын құқығында жатыр.

2) элемент акционерлік қоғамның оның мүлкіне (акциялар шығару және орналастыру есебінен алған мүлікті қосқанда) деген меншік құқының еркіндігін қамтамасыз етеді және сол арқылы акционерлік қоғамды оның акционерлерінің қоғам қызметінің тоқтатылуына әкеліп соқтыруы мүмін біржақты әрекеттерінен қорғауды жорамалдайды. Атап айтқанда, АҚ акционерлерінің құрамынан шыққысы келетін кез келген субъект өзіне тиесілі акцияларды үшінші тұлғаға иеліктен шығарып беру есебінен ғана бұны істей алады, бірақ ол қоғамнан бұрын соңғының (қоғамның) капиталына салынған салым есебіне берілген мүлкті қайтаруды талап ете алмайды. Бұл механизмде сонымен қатар акционерлердің акционерлік қоғамға қатысты құқықтық мирасқорлығы (ол туралы еткен параграфтардың бірінде айтылған) және компанияның әрбір жеке акционерінің ерік-қалауынан (егер, әрине, ол жалғыз және бақылаушы акционер болмаса) тыс өмір сүруі белгісі көрінеді.

Капиталды және мүлікті қалыптастыру үшін акциялар шығару - заңды тұлғаның құқықтық формасы ретіндегі акционерлік қоғамның анықтаушы белгісі болып табылады. Акцияларды орналастыру есебінен компанияның капиталы мен мүлкінің қайнар көзі қалыптасады, ал акцияларды ашық нарықта қайтадан айналысқа салу, әдетте, істердің нақты жағдайына барынша жақындата отырып, тиісті акционерлік қоғамның және оның бизнесінің нарықтық құнын бағалауға мүмкіндік береді. Осыған байланысты акционерлік қоғамның Қазақстан заңнамасында бар және жоғарыда келтірілген занды анықтамасы акционерлік қоғамның қызметін қаржыландыру үшін акциялар шығарудың міндеттілігін көрсетеді. Ал бағалы қағаздар нарығы туралы заңнама ол акциялардың еркін айналысы, - оның ішінде бағалы қағаздардың ұйымдастырылған нарықтары аясында да, - нарықтық баға белгіленімдері (котировка) және оларды компаниялар мен олардың бизнесін бағалауда пайдалану негіздемесі үшін қажетті шарттар тудырады [2, 23 б. ] .

Акционерлік қоғамның үшінші белгісі - Азаматтық кодекс және «АҚ туралы Заң» нормаларында көрінетін шектеулі жауапкершілігі және ол қоғамның өзінің және акционерлерінің олардың борыштары бойынша мүліктік - жауапкершілігін мүліктерінің оқшаулануына негіздеп шектеуді жорамалдайды. Сонымен, АК-тің 44-бабына және «АҚ туралы Заңның» 85-бабына сәйкес, акционерлік қоғам өзінің қатысушыларының мүлкінен оқшауланған мүлік иеленеді, өз міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық; мүлкімен жауап береді (ол кезде акционерлік қоғам өз міндеттемелері бойынша бұндай жауапкершілікті өз мүлкі шектерінде ғана көтереді) және өз құрылтайшыларының және акционерлерінің міндеттемелері бойынша жауап бермейді, өз кезегінде, жалпы ережелер арқылы акционерлік қоғам акционерлерінің оның міндеттемелері бойынша жауапкершілік алмайтындығы және өздеріне тиесілі акциялардың құны шектерінде қоғамның қызметіне байланысты шығындардың тәуекелдігін көтеретіндігі белгіленеді.

Жоғарыда аталған құрылымдық белгілердін төртінші және бесінші акционерлік қоғамның заңды анықтамасында көрсетілмеген, бірақ олар бірнеше тұлғаның мүлкін біріктіру нәтижесінде құрылған кез келген коммерциялық, ұйымның маңызды белгілері болып табылады. Құқықтық анықтау мақсаттарында акционерлердің және олар құрған компанияның құқықтық; мәртебесін шектей отырып, заңнын, соңғыға (компанияға) зандық, және мүліктік дербестік бергені белгілі. Алайда акционерлердің өздері құрған компанияның өмір сүруіне және табыстылығына айтарлықтай мүдделі болумен қатар, акционерлер оның істерін де, мүлкін де тиісті дәрежеде басқаруға да, оның жемісті қызметінен табыс алуға да мүдделі екенін түсіну қиын емес.

Аталған жағдайда объективтік мұқтаждық - ол бірлесе құрылған заңды тұлғаның біріктірілген мүлкін де, істерін де басқару жөнінде өкілеттіктер ауқымын белгілеу және акционерлердің бұлайша басқарудың тиісті деңгейін бақылап отыру құқығын сақтау болып табылады. Мүмкін болатын екі нұсқаның - бірлесе басқару және өкілеттіктерді табыстау - ішінен капиталды біріқтіру негізінде құрылған шаруашылық, ұйымдардың тиісті дәрежеде жұмыс істеуі үшін қолайлысы екінші нұсқа болып табылады. Қатынастың тиімділігін қамтамасыз етудің бұл мақсаты, тегінде, шаруашылық. қатынастың дербес және өз міндеттері бойынша жауапты субъектісі сияқты заңды тұлғаның құқықтық тұжырымдамасын құруға себеп болды. Осындай жағдайда компанияның акционерлері мүлікті және істерді басқаруды оларды өз жауапкершілігіне алып басқаратын акционерлік қоғамның органдарына табыстайды. Ал заң өзінің тікелей (және тек) тиісті органдары, яғни заң актілеріне және құрылтай құжаттарына сәйкес әрекет ететін органдары арқылы кез келген заңды тұлғаның азаматтық құқықиеленетінін және өзіне міндеттер қабылдайтынын (АК-тің 37-бабы) белгілейді. Акционерлік қоғамды басқару құрылымын, оның органдарының түрлерін, тағайындау немесе сайлау тәртібін және олардың өкілеттіктерін «АҚ туралы Заң» реттейді, ал тиісті мәселелер жеке параграф аясында қаралатын болады.

Өз кезегінде, бірлескен актив ретінде (АҚ кірістеріне құқықтар формасындағы біріктірілген мүлік) құрылған акционерлік қоғамды қарай отырып, ондай акционерлердің қоғамның органдарын құруға және олардың қызметін бақылауға, сондай-ақ қоғам алған табысты белуге уәкілеттігі бар және өздері іске асыратын ол өкілеттіктерге байланысты тәуекелдіктерді көтереді. Соған байланысты қорпоративтік заңнама олар да аталған мүдденің болуына сүйене отырып, қоғам акционерлерінің мәртебесін ережеге келтіретіндей және оның дамуына жауапты қоғамның органдары мен оның акционерлері (аталған компанияға өздері салған инвестиңиялардың және компания қызметінің табыстылығына көз тіккен) арасындағы корпоративтік қатынастарға тән дау-дамайдың қолайсыз зардаптарына жол бермей, сол мүддені іске асырудың формалары мен дәрежесін реттейтіндей болып шоғырландырылады.

Қазақстандық заңдарға сәйкес акционерлік қоғамның мәртебесіне жататын тағы екі жағдайды атап өтпекпіз.

Жоғарыда АҚ формасы ірі бизнес жүргізуге арналатынын және осы жұмыста бұрынырақ айтылған дау-дамайлар топтарын (қоғамның органдары мен акционерлері арасында, акционерлердің тәуекелдігіне арасында болатын және басқадай) мақсатқа сай регламентке келтіруді жорамалдайтынын айтқанбыз. Заң бұл форманың шағын және орта бизнес салаларында пайдаланылуына үзілді-кесілді тыйым салмайды, бірақ капиталдандыру, есеп-қисап, корпоративтік басқару мен акционерлік қоғам шектерінде ауыртпашылық әкелетін мәселелер бойынша жеткілікті қатаң талаптар қояды және, әдетте, шағын және орта кәсіпкерліктің дамуына жол бермейді.

Аса көрнекті мысал ретінде акционерлік қоғамның және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің (шағын және орта бизнес жүргізудің кең танымал формасы болып табылатын) жарғылық капиталының ең аз көлеміне заңдық тұрғыда белгіленген талаптардағы айырмашылықты айтуға болады. Сөйтіп, «АҚ туралы Заңның» 10-бабына сәйкес, акционерлік қоғамның жарғылық капиталының ең кіші көлемі тиісті қаржылық жыл (1 қаңтардан 31 желтоқсанға дейін) үшін заң белгілеген айлық есептік керсеткіштің, 5 еселеген көлемін құрайды. Өз кезегінде, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталының бастапқы көлемі бұндай айлық есептік көрсеткшің [3] 100 көлеміне парапар сомадан кем болмаға тиіс, яғни ЖШС үшін тиісті мәні АҚ-тың жарғылық капиталына қойылатын ең аз талаптардан 500 есе аз. Оның үстіне, кәсіпкерлік қызметтің бірқатар түрлері үшін заң акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық формасын пайдалануды жай ғана талап етіп қоймайды, сонымен қатар тиісті ұйымдардың ең аз капиталына аса жоғары талаптар белгілейді, мысалы, банктер үшін (сол талаптардың қолданылу мерзіміне, банктердің орналасқан орны мен филиалдарының болуына байланысты) ол бір миллиардтан он миллиард теңгеге дейінгі соманы құрайды. Зейнетақы қорлары үшін де, қызметтің кейбір басқа түрлері үшін де аса жоғары көрсеткіштер белгіленген.

Сөйтіп, ұйымдық-құқықтық формасына байланысты көлемдері бойынша ажыратылатын коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қойылатын талаптардың өздері-ақ заң шығарушының акционерліқ форманы тек ірі кәсіпкерлікті жүргізу үшін пайдаланғысы келетін бастапқы ниетін көрсетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.