Web-технологиялар көмегімен html пәні бойынша электронды оқулық
МАЗМҰНЫ
1 КІРІСПЕ
2 ЕСЕПТЕУ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
2.1 Электрондық оқулық түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2 Электронды оқулық жасау қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2.3 Электронды гипермәтіндік оқулықтың құрылымын
қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.3.1. Web.дизай жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.4 Бағдарламалау тілін сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.4.1 Жалпы мәліметтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.4.2 Тіл элементі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.4.3 Web беттегі графика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
2.4.4 Бағдарлама құрастыру тәсілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
2.4.5 Мәліметтерді алмастыру құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
2.4.6 Енгізілген элементтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
2.4.8 ActionScript ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
2.4.8 JAVASCRIPT ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
3 ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ . ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ...32
3.1 Жобаның жалпы қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
3.2 Әмбебап электронды оқулықты жасаудың негіздемесі ... ... ... ... ... 32
3.3 Электрондық оқулықтарды пайдалану тиімділігі ... ... ... ... ... ... ..33
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
4.1 Ақпараттық сайтты өңдеу қажеттілігін негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... 38
4.2 Жүйені енгізудің экономикалық тиімділігін есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.1 Жүйені жасауға және енгізуге кететін шығындарды есептеу ... ... ..40
4.2.2 Техникалық құралдар кешенін сатып алуға кеткен шығындар ... ...40
4.2.3 Алгоритм дайындауға кеткен шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.4 Бағдарламаны енгізуге кететін шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ..41
4.2.5 Бағдарламаны жазуға және түзетуге кететін
шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42
4.2.6 Енгізуден бұрын жұмсалған шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
4.2.7 Жүйені енгізгеннен кейінгі шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .44
4.2.8 Шығындардың экономиясын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .45
5 ӨМІР ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ БӨЛІМІ ... ... ... 47
5.1 Ақпараттық қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48
5.2 Техникалық қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
5.3 Өртке қарсы шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .50
6 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .58
7 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
8 ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
1 КІРІСПЕ
2 ЕСЕПТЕУ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
2.1 Электрондық оқулық түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2 Электронды оқулық жасау қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2.3 Электронды гипермәтіндік оқулықтың құрылымын
қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.3.1. Web.дизай жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.4 Бағдарламалау тілін сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.4.1 Жалпы мәліметтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.4.2 Тіл элементі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.4.3 Web беттегі графика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
2.4.4 Бағдарлама құрастыру тәсілдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
2.4.5 Мәліметтерді алмастыру құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
2.4.6 Енгізілген элементтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
2.4.8 ActionScript ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27
2.4.8 JAVASCRIPT ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
3 ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ . ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ...32
3.1 Жобаның жалпы қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
3.2 Әмбебап электронды оқулықты жасаудың негіздемесі ... ... ... ... ... 32
3.3 Электрондық оқулықтарды пайдалану тиімділігі ... ... ... ... ... ... ..33
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
4.1 Ақпараттық сайтты өңдеу қажеттілігін негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... 38
4.2 Жүйені енгізудің экономикалық тиімділігін есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.1 Жүйені жасауға және енгізуге кететін шығындарды есептеу ... ... ..40
4.2.2 Техникалық құралдар кешенін сатып алуға кеткен шығындар ... ...40
4.2.3 Алгоритм дайындауға кеткен шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.4 Бағдарламаны енгізуге кететін шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ..41
4.2.5 Бағдарламаны жазуға және түзетуге кететін
шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...42
4.2.6 Енгізуден бұрын жұмсалған шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
4.2.7 Жүйені енгізгеннен кейінгі шығындарды есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .44
4.2.8 Шығындардың экономиясын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .45
5 ӨМІР ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ БӨЛІМІ ... ... ... 47
5.1 Ақпараттық қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 48
5.2 Техникалық қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...48
5.3 Өртке қарсы шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .50
6 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .58
7 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
8 ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 60
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр – білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Қазіргі уақытта әлем ақпараттық қоғам табалдырығында тұр. Мұндай қоғамда ақпараттық технологияны пайдалану жүйесі аса маңызды роль атқарады. Байланыстың әлемдік жүйесіндегі алемге ортақ ақпаратық орта пайда болып, олар адамзат баласы жинаған ақпаратан кез келген адамның өзіне қажетті ақпаратты алуын қамтамасыз етуде.
Ақпараттандырудың мақсаты – адамдар өмірін өндірістерді күшейту есебінен жақсарту және олардың еңбек жағдайларын жеңілдету.
ХХ ғасырдағы ғылым мен өндірістің жеделдете өркендеп дамуына байланысты адамдардың қажетті ақпаратты тез қабылдауға мүмкіндіктері ашылды. Осыдан ақпаратты құрамдарға бөлу, оларды сақтау, өңдеу, қажет сәтінде шапшаң іздеп таба білу және өзгерістер енгізу заңдылықтарын зерттеу қажеттілігі туындайды. Бұл мәселелерді зертеу мақсатында, кейінгі өмір талабына және бүкіл қоғамды ақпараттандыруға бағытталған есептеуіш техниканың дамуына байланысты ақпаратпен жұмыс істеу жөніндегі ғылымдар кешені – пайда болды.
Ақпараттық технологияның ғылыми негізі информатика болып есептеледі, ал информатиканың негізгі құралдарының бірі – компьютер, қазір ол әдеттегі тұрмыстық құрал-жабдыққа айналып отыр.
Кей кезде ақпараттық технологияны компьютерлік технология немесе қолданбалы информатика деп те атайды.
ақпататты қабылдаумен, тасымалдаумен, түрлендіру және сақтаумен байланысты процестерді үйрететін ақпатар теориясы;
математикалық модельдеу, есептеуіш және қолданбалы математика әдістері және олардың білімнің әртүрлі аумағында тұғырлы және қолданбалы зерттеулерге қолдану;
жасанды интеллект әдістері, адамның интеллектуалдық қызметінде логикалық және аналитикалық ойлаудың модельдеуші әдістері (логикалық қорытынды, білім алу, сөз ұғыну, визуальды қабылдау, ойындар және т.б.);
жобаланған жүйені және тағайындалған талаптарды талдауда қорытындылатын жүйелік талдау;
биологиялық жүйелерде ақпататтық процесстерді оқытатын биоинформатика;
қоғамды ақпараттандыру процестерін үйрететін әлеуметтік
Қазіргі уақытта әлем ақпараттық қоғам табалдырығында тұр. Мұндай қоғамда ақпараттық технологияны пайдалану жүйесі аса маңызды роль атқарады. Байланыстың әлемдік жүйесіндегі алемге ортақ ақпаратық орта пайда болып, олар адамзат баласы жинаған ақпаратан кез келген адамның өзіне қажетті ақпаратты алуын қамтамасыз етуде.
Ақпараттандырудың мақсаты – адамдар өмірін өндірістерді күшейту есебінен жақсарту және олардың еңбек жағдайларын жеңілдету.
ХХ ғасырдағы ғылым мен өндірістің жеделдете өркендеп дамуына байланысты адамдардың қажетті ақпаратты тез қабылдауға мүмкіндіктері ашылды. Осыдан ақпаратты құрамдарға бөлу, оларды сақтау, өңдеу, қажет сәтінде шапшаң іздеп таба білу және өзгерістер енгізу заңдылықтарын зерттеу қажеттілігі туындайды. Бұл мәселелерді зертеу мақсатында, кейінгі өмір талабына және бүкіл қоғамды ақпараттандыруға бағытталған есептеуіш техниканың дамуына байланысты ақпаратпен жұмыс істеу жөніндегі ғылымдар кешені – пайда болды.
Ақпараттық технологияның ғылыми негізі информатика болып есептеледі, ал информатиканың негізгі құралдарының бірі – компьютер, қазір ол әдеттегі тұрмыстық құрал-жабдыққа айналып отыр.
Кей кезде ақпараттық технологияны компьютерлік технология немесе қолданбалы информатика деп те атайды.
ақпататты қабылдаумен, тасымалдаумен, түрлендіру және сақтаумен байланысты процестерді үйрететін ақпатар теориясы;
математикалық модельдеу, есептеуіш және қолданбалы математика әдістері және олардың білімнің әртүрлі аумағында тұғырлы және қолданбалы зерттеулерге қолдану;
жасанды интеллект әдістері, адамның интеллектуалдық қызметінде логикалық және аналитикалық ойлаудың модельдеуші әдістері (логикалық қорытынды, білім алу, сөз ұғыну, визуальды қабылдау, ойындар және т.б.);
жобаланған жүйені және тағайындалған талаптарды талдауда қорытындылатын жүйелік талдау;
биологиялық жүйелерде ақпататтық процесстерді оқытатын биоинформатика;
қоғамды ақпараттандыру процестерін үйрететін әлеуметтік
7 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Прохоренок Н., «HTML, JavaScript. Джентльменский набор Web-мастера» - издательство: BHV-СПб, 2008 г., ISBN 978-5-9775-0195-8
2. Муссиано Ч., Кеннеди Б., «HTML и ActionScript. Подробное руководство, 6-е издание», издательство: Символ-Плюс, 2008 г., ISBN 5-93286-104-5 ISBN 978-5-93286-104-2
3. Дмитрий Ченгаев «РНР! Как сделать современные веб-сайт.» Издательство bravo.net, Москва, 2007 г.
4. Вадим Дунаев, «Сценарии для Web-сайта. JavaScript 2-е издание» Издательство: БХВ-Петербург, 2008 г. ISBN: 978-5-9775-0112-5
5. Пал Хадсон, «HTML: Справочник» Издательство: КУДИЦ-Образ, 2006 г., ISBN: 5-91136-016-0
1. Прохоренок Н., «HTML, JavaScript. Джентльменский набор Web-мастера» - издательство: BHV-СПб, 2008 г., ISBN 978-5-9775-0195-8
2. Муссиано Ч., Кеннеди Б., «HTML и ActionScript. Подробное руководство, 6-е издание», издательство: Символ-Плюс, 2008 г., ISBN 5-93286-104-5 ISBN 978-5-93286-104-2
3. Дмитрий Ченгаев «РНР! Как сделать современные веб-сайт.» Издательство bravo.net, Москва, 2007 г.
4. Вадим Дунаев, «Сценарии для Web-сайта. JavaScript 2-е издание» Издательство: БХВ-Петербург, 2008 г. ISBN: 978-5-9775-0112-5
5. Пал Хадсон, «HTML: Справочник» Издательство: КУДИЦ-Образ, 2006 г., ISBN: 5-91136-016-0
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Web-технологиялар көмегімен html пәні бойынша электронды оқулық
жасау
МАЗМҰНЫ
1 КІРІСПЕ
2 ЕСЕПТЕУ ТЕОРИЯЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..12
2.1 Электрондық оқулық
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2.2 Электронды оқулық жасау
қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..12
2.3 Электронды гипермәтіндік оқулықтың құрылымын
қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.3.1. Web-дизай
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..14
2.4 Бағдарламалау тілін
сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.4.1 Жалпы
мәліметтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..16
2.4.2 Тіл
элементі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...17
2.4.3 Web беттегі
графика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 20
2.4.4 Бағдарлама құрастыру
тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..22
2.4.5 Мәліметтерді алмастыру
құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..25
2.4.6 Енгізілген
элементтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .26
52
ActionScript ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .27
2.4.8
JAVASCRIPT ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..27
3 ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ - ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ...32
3.1 Жобаның жалпы
қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
3.2 Әмбебап электронды оқулықты жасаудың негіздемесі ... ... ... ... ... 32
3.3 Электрондық оқулықтарды пайдалану тиімділігі ... ... ... ... ... ... ..33
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.38
4.1 Ақпараттық сайтты өңдеу қажеттілігін
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... .38
4.2 Жүйені енгізудің экономикалық тиімділігін
есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.1 Жүйені жасауға және енгізуге кететін шығындарды
есептеу ... ... ..40
4.2.2 Техникалық құралдар кешенін сатып алуға кеткен шығындар ... ...40
4.2.3 Алгоритм дайындауға кеткен шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.4 Бағдарламаны енгізуге кететін шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. 41
4.2.5 Бағдарламаны жазуға және түзетуге кететін
шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42
4.2.6 Енгізуден бұрын жұмсалған шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... .43
4.2.7 Жүйені енгізгеннен кейінгі шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...44
8. Шығындардың экономиясын
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...45
4. ӨМІР ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ БӨЛІМІ ... ... ... 47
5.1 Ақпараттық
қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .48
5.2 Техникалық
қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 48
5.3 Өртке қарсы
шаралар ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..5 0
6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..58
7 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...59
8
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...60
1 КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің
даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр – білім
беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Қазіргі уақытта әлем ақпараттық қоғам табалдырығында тұр. Мұндай
қоғамда ақпараттық технологияны пайдалану жүйесі аса маңызды роль атқарады.
Байланыстың әлемдік жүйесіндегі алемге ортақ ақпаратық орта пайда болып,
олар адамзат баласы жинаған ақпаратан кез келген адамның өзіне қажетті
ақпаратты алуын қамтамасыз етуде.
Ақпараттандырудың мақсаты – адамдар өмірін өндірістерді күшейту
есебінен жақсарту және олардың еңбек жағдайларын жеңілдету.
ХХ ғасырдағы ғылым мен өндірістің жеделдете өркендеп дамуына
байланысты адамдардың қажетті ақпаратты тез қабылдауға мүмкіндіктері
ашылды. Осыдан ақпаратты құрамдарға бөлу, оларды сақтау, өңдеу, қажет
сәтінде шапшаң іздеп таба білу және өзгерістер енгізу заңдылықтарын зерттеу
қажеттілігі туындайды. Бұл мәселелерді зертеу мақсатында, кейінгі өмір
талабына және бүкіл қоғамды ақпараттандыруға бағытталған есептеуіш
техниканың дамуына байланысты ақпаратпен жұмыс істеу жөніндегі ғылымдар
кешені – пайда болды.
Ақпараттық технологияның ғылыми негізі информатика болып есептеледі,
ал информатиканың негізгі құралдарының бірі – компьютер, қазір ол әдеттегі
тұрмыстық құрал-жабдыққа айналып отыр.
Кей кезде ақпараттық технологияны компьютерлік технология немесе
қолданбалы информатика деп те атайды.
ақпататты қабылдаумен, тасымалдаумен, түрлендіру және сақтаумен
байланысты процестерді үйрететін ақпатар теориясы;
математикалық модельдеу, есептеуіш және қолданбалы математика әдістері
және олардың білімнің әртүрлі аумағында тұғырлы және қолданбалы
зерттеулерге қолдану;
жасанды интеллект әдістері, адамның интеллектуалдық қызметінде
логикалық және аналитикалық ойлаудың модельдеуші әдістері (логикалық
қорытынды, білім алу, сөз ұғыну, визуальды қабылдау, ойындар және т.б.);
жобаланған жүйені және тағайындалған талаптарды талдауда
қорытындылатын жүйелік талдау;
биологиялық жүйелерде ақпататтық процесстерді оқытатын биоинформатика;
қоғамды ақпараттандыру процестерін үйрететін әлеуметтік
информатика;
машиналық графика әдістері, анимациалар, мултимедия құралдары;
барлық адамзатты бір ақпататтық қоғамға біріктіретін телекоммуникация
құралдары, соның ішінде ғаламдық көмпьютерлік желілер;
өндірісті, ғылымды, білімді, медицинаны, сауданы, ауыл шаруашылығын,
және барлық басқа да шаруашылық және қоғамдық қызметтің барлық түрлерін
қамтитын әртүрлі қосымшалар.
Жиырмасыншы ғасырдың аяғында пайда болған Интернет қазір жер
шарының әр түкпірін байланыстырып сан алуан адамдарды, елдер мен
құрылқтарды біріктіріп отыр.
Интернет 1960 жылдары АҚШ-та дүниеге келдi.Оны соғыс бола қалған
жағдайда бір-бірімен телефон арналары арқылы қосылған компьютер желілерімен
байланысып отыру үшін АҚШ-ның орталық барлау басқармасының қызметкерлері
ойлап тапқан.Алпысыншы жылдардың аяғында Пентагон ядролық соғыс бола
қалғанда компьютер желісінің үзілмеуі үшін арнайы жүйе жасады, тaжiрибенiң
ойдағыдай жүргiзiлу барысында ARPA net желiсi пайда болып, ол
Калифорниядағы жaне Юта штаты зерттеу орталықтарындағы үш компьютердi ғана
бiрiктiрдi.Кейiн ARPAnet бейбiт мақсатқа қызмет еттi, оны негізінен
ғалымдар мен мамандар пайдаланды.Сексенінші жылдардың басында Интернет
деген термин пайда болды.Бұл ағылшынның халықаралық желі деген сөзі.
1990 – шы жылдары Интернетке енушілер саны күрт өсті, ал 2000 жылы
оған 5 млн компьютер қосылып, пайдаланушылар саны 200 миллионнан асты.
Интернеттiң мүмкiндiгi шексiз.Талғамыңыз бен көңiл күйiңiзге қарай
одан сiздi қызықтыратын көп нәрсе табуға болады.Yйден шықпай газеттiң тың
номерiн парақтағыңыз келеме, мейiлiңiз, тек WWW немесе Web деп аталатын
aлемдiк шырмауықты қолдансаңыз жетедi. Гиперсiлтеме жүйесi арқылы қажеттi
басылымықызды санаулы минуттар iшiнде тауып аласыз.
Планетамыздың кез келген нүктесiндегi ауа райын, ақпараттық
агенттiктiң соңғы жаналықтарын бiлгiңiз келсе Интернет жaрдем беруге aзiр.
Шалғай елдерге сапар шексеңiз сiзге қажет елмен, қаламен, қонақ үймен
таныса аласыз. Интернеттен ғалым да, бизнесмен де, компьютерлiк ойын
әуесқойы да, бәрi-бәрi қажет ақпарат таба алады. Интернет күнделiктi
тұрмыс пен жұмыстың айнымас құралына айналып келедi.
Интернеттің негізі АҚШ-да жасалғанымен, оның нақты қожайыны жоқ.
Әрбір үкімет, компания, университет ақпараттық қызмет ұсына отырып, бұл
желінің тек қана өз бөлігіне иелік жасайды.
Интернет – үлкен және кіші компьютерлік желілердің бірігуі ғана емес,
сонымен қатар олардың бүкіл әлемдік ақпараттық кеңістіктегі қызметі болып
табылады. Бұл қызметтер ақпарат алмасудың әр түрлі хаттамаларына
негізделген және сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін әр түрлі бағдарламалық
жабдықтаулар пайдаланылады. Интернет сөзінің мағынасында оның ең танымал
қызметтерінің біреуі World Wide Web пен түсіндіріледі. Интернет желісіндегі
ақпарат осы қызметтің форматында орындалса, онда ол Web парақтар түрінде
болады. Web парақтар кез келген түрдегі мәліметтер: мәтіндер, сілтемелер,
графика, дыбыс, видео, анимациялар т.с.с тобынан тұратын комплекстік
құжаттар болып табылады. Интернеттің өмірге келуі адамзат тарихында
коммуникациялық технологияның дамуына негіз бола алады деп толық сеніммен
айта аламыз. Өйткені қазір жаста кәрі де өзіне керекті затты сатып алу үшін
немесе білім алу үшін, адамдармен араласу үшін, керекті құжат немесе затты
іздеу үшін т.с.с көптеген қызметтерді пайдалану үшін интернетке барады.
Осыдан бірнеше жыл алдын Тим Бренерс-Ли дің ой туындысының нәтижесінде
интернет сөзі қолданысқа енді және әлемді қарапайым гиперсілтемелер арқылы
біріктіре алды. Соның нәтижесінде бірнеше дамушы елдердің экономикасы
қарқынды түрде дамыды. Сондықтан Тим Бренерс-Ли ді интернеттің атасы деп
атауға да болады.
Компьютерлiк желiлердi қолдану мыналарды жүзеге aсыруға мүмкiндiк
бередi:
- ақпаратты өңдеу процесiнiң нақты бiр компьютерден
тәуелсiздiгi;
желiнiң бiр ДК -сында сақталу есебiнен бiр ақпаратты қосарлау
мүмкiндiгiнiң жойылуы;
ақпарат сақталуы сенiмдiлiгiнiң жоғарылауы;
ақпаратты рұқсат етiлмеген енуден қорғауды жақсарту:
ұйымның бөлiмшелер және қызметкерлерi мен apacындa жылдам, қағазсыз а
қпарат алмасу мүмкiндiгi.
Дипломдық жобаның мақсаты web-технологиялық көмегімен html пәні
бойынша оқулық атты бағдарлама кешенін құру болып табылады.
Бағдарлама кешені Html және қосымша бағдарламалау тілдері Action
Script 2.0, Java Script көмегімен жасалған.
2 ЕСЕПТЕУ-ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Электрондық оқулық түсінігі
Электрондық оқулық дегеніміз – мультимедиялық оқулық, сондықтан
электрондық оқулықтың құрлымы сапалы жаңа деңгейде болуы тиіс. Электрондық
оқулық студенттің немесе оқытушының уақытын үнемдейді. Оқу материалдарын
іздеп отырмай, өтілген және студенттің ұмытып қалған материалдарын еске
түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, студенттің өзіне көрнекілік қолданған
тиімді қажет элементінің жанында жазуға болады.
Электрондық оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту процесін
үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс
қабілетін дамыту.
Білім берудің кез келген саласында Электрондық оқулықтарды
пайдалану студенттердің танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай ойлау
жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Электрондық оқулықтарды қолдану барысында студенттің сабаққа деген
қызығушылығынын күрт артқандығы байқалады. Сондай – ақ мұғалімдерге де
өздеріне қажетті әдістемелік , дидактикалық көмекші құралдарын молынан ала
алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық
оқулықтарды сабаққа пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір түрі
ретінде қарастыруға болады. Ой - өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесіне
қалыспайтыны жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде
жүргізу үшін бір – бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік – жетістіктерді
айтып отырсақ жұмысымыз өнімді болады деп ойлаймын. Осы электрондық оқулық
студентке өз бетінше жұмыс жасап, оқу материалын меңгеруге, өзін - өзі
тексеруіне және бағалауына, білім сапасын жоғарлатуға мүмкіндік береді.
2.2 ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚ ЖАСАУ ҚАҒИДАЛАРЫ
Электронды оқулық – бұл компьютерді қолданып, оқу курсын өз бетімен
немесе оқытушының көмегімен меңгеруді қамтамасыз ететін программалық
әдістемелік кешен. Электронды оқулық немесе курс үш компоненттен тұрады:
курстың негізгі ақпараттық бөлігі мазмұндалған презентациялық
құрамадан;алынған білімді бекітетін жаттығулардан; оқушының бағасын дұрыс
бағалайтын тест жүйесінен. Оқыту программалары оқыту үрдісінде жетістікпен
қолданылуда.
Оқыту программасын жасау – өте күрделі және көп еңбектенуді қажет ететін
жұмыс. Негізгі көңіл компьютерлік эффект немесе өнімдегі ерекше жаңа
қабылдауларға бөлінеді. Жарнамалық жобалар мен компьютерлік басылымдар ең
жиі қолданылатын компакт-дисктердің сипаттамасына қарау жеткілікті. Бірінші
орында жазылған ақпараттың көлемі, иллюстрация, аудио және
видеофрагментердің саны және олардың ұзақтығы. Ақпараттығң сапасы жайлы
ақпарат жоқ, ең жақсы жағдайда өнім басылымның электронды көшірмесі ретінде
беріледі. Осылайша берілген оқулықтар, энциклопедиялар және басқа
басылымдар оқу құралы ретінде қолданылуы мүмкін. Олар әр түрлі компьютерлік
эффектілермен танысуға мүмкіндік береді. Бірақ осы қосымшаларды нақты бір
жұмыста қолдану қиын. Оқу программасын құру кезінде технологиялық
жабдықтардың барлық мүмкіндігін қолдану маңызды.
Электронды оқулық мынадай жағадайлаорда тиімді:
1) тез арадағы кері байланысты қамтамасыз етеді, яғни интерактивті болып
табылады;
2) қажетті ақпаратты тез табуға көмектеседі, іздеу жай оқулықта қиынға
түседі;
3) гипермәтіндік түсіндірмелерге бірнеше рет енген кезде уақытты үнемдейді;
4) экранға мәтінді шығарып ғана қоймай, сонымен бірге көрсетеді және
үлгілейді және т.б. – осында мультимедиалық технологиялардың мүмкіндіктері
мен артықшылықтары белгілі болады;
5) нақты тарау бойынша нақты тұлға үшін ең сәйкес келетін білімді тексеру;
6) Интернет көмегімен қажетті ақпаратты жаңартуы мүмкін.
Қазіргі кезде компьютерлік дидактикалық программалардың келесі типтері
белгілі
1) бақылаушы программалар – кейбір істерді жоспарлау және орындау жолында
оқушы белгілі бір мақсатқа жету үшін оқу ортасында тапсырмаларды көрсету;
2) оқыту програмамлары – оқушыға оқу материалы мен ол жауап бере алатын
сұрақтарды беру;
3) үлгіленуші программалар – оқушыдан талап етілетін тапсырмаларды беру;
4) жаттығу программалары – есепті шешудің техникалық дағдылануларын бекіту
үшін қызмет етеді. Олар теория бойынша ақпаратты алуды қаматамасыз етуі
тиіс;
5) дидактикалық ойындар – ойын үрдістерін пайдаланып, оқушыға сұраұқтарға
жауап беру;
6) гипермәтіндік жүйелер – негізінен мультимедиалық анықтамалардан тұрады,
ақпаратты іздеу және жаңарту жүйесі жақсы дамыған.
Мұндай жағдайларда студенттің компьютерлік оқыту программаларымен
байланысы оқытушының тәжірибесіне бағытталған. Оқытушы студенттің пән
материалын оқып – үйрену үрдісіне қатысады.
2.3 Электронды гипермәтіндік оқулықтың құрылымын
қалыптастыру
Бітіру жұмысының нәтижесі HTML тілінде жазылған электронды
гипермәтіндік оқулықтың құрылымын қалыптастыру, өңдеу және талдау жүйесі
болып табылады. Бұл жүйе автоматтандырылған оқыту жүйесін құрастырушылар
және оқытушылардың жұмысын жеңілдету үшін жасалған. Бұл жүйе келесі
есептерді шешеді:
– электронды гипермәтіндік оқулық ұғымының құрылымын тұрғызу.
– қолданушы үшін көрнекті және ыңғайлы түрде алынған құрылымды бейнелеу:
1)құрылымдағы элементті іздеу;
2) құрылымды қараудан оқулықты қарауға көшу мүмкіндігі;
–алынған құрылымды өңдеу:
1) құрылымдағы анықтамалардың дұрыстығын тексеру
2) алғашқы ұғымдар тізімін ерекшелеу;
3) ұғымның берілген жиыны бойынша құрылымды ерекшелеу.
Құрастырылған жүйе екі функционалды аяқталған модульдерден тұрады: Pascal
программалау ортасында таратылған құрылымды қалыптастыру модулі және и Java
түрінде таратылған құрылымды бейнелеу және өңдеу модулі.
Жобамен жұмыс істеу кезінде автоматтандырылған оқыту жүйесінің бүгінгі
жағдайына талдау жүргізілді және олардың артықшылықтары мен кемшіліктері
табылды. Осының негізінде оқыту жүйесіне талаптар қойылды. Қазіргі кезде әр
түрлі пәндер бойынша электронды оқулықтар бар, бірақ олардың көбісі бір
ғана қолданушы– студент үшін арналған.Өзіндік жұмыс кезінде студенттер үшін
электронды оқулықтар маңызды. Электронды оқулықтарды қолдану саласы
кеңірек, сондықтан ол оқу үрдісінің бөлінбейтін бөлігі болуы керек. Алдағы
уақытта Интренет ортасында таратылған көп қолданушы қолданатын электронды
оқулыққа көп көңіл бөлінуі қажет. Соның бірі- осы бітіруші жұмыста
қарастырылып отырған электронды оқулық. Орындалған жұмыс нәтижесі бойынша
мынадай қорытынды шығаруға болады:
1) Pascal программалау тілін меңгеруге арналған электронды оқу құүралы
жасалды;
2) тілдің негізгі тараулары бойынша электронды дәрістер құрастырылды;
3) тілдің негізгі операторларын түсінікті ететін зертханалық жұмыстар
құрастырылды;
4) оқу құралы HTMLтілінің гиперсілтемелерін қолданады.
Құрастырылған электронды оқулықты Паскаль тілі бойынша зертханалық
жұмыстарды орындау кезінде және тілді өз бетінше үйрену кезінде де
қолдануға болады.
2.3.1. Web-дизайн жүйесі
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web – дизайн, жүйелік
программалушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет
екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да
көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай
программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік
жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Мектеп бітірушілер компьютерлік сауатылықты меңгеріп шығады, бірақ
келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті
емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға
сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді.
Шығармашылық жұмыстын қортындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы
ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі – Интернетте жариялау.
Интеренетте материалды жариялау тиімді болу үшін ол Web-дизайн ережелеріне
сәйкес болу керек. Демек, Web-дизайн негіздерін білу кез келген мамандықта
қажет болады, өткені Web-бет дизайны – бұл ақпараттық дизайн.
Бұл жұмыс өзінің сайтын дайындауды үйренем деушілерге арналған.
Жұмыс екі бөлімнен тұрады, біріншісі теориялық: мәтінді форматтау,
графиканы қолдану, тізім жасау, кесте құру. Ал екіншісі болса практикалық,
бұл бөлімде біз дайын бір сайт жасап шығамыз.
Қазіргі замандағы Интернет-технологиялар
Web - сайт бұл дүниенін кішкентай моделі. Бұрынғы кезде Web-сайты бір
адам – Web-мастер жасаған болса, қазіргі кезде Web-сайттарды бірнеше адам
жасайды. Олар Web-дизайнер, программист, бизнес-кеңесші, маркетинг бойынша
басқарушы, менеджер.
Не себептен мектеп курсына Интеренет технологияны оқыту керек болды?
Web-мастер мамандығы қазіргі кезде өзінің кұпиялығын жоғалтып жатыр,
ал сайт жасау технологиясы зертхана сыртына шығып көпшілікке белгілі болып
жатыр.
Бұның негізгі белгісі Интернет-жобаларға өсіп жатқан инвестициялар, Web-
сайттардың күрделі білімдік, ғылыми, комерциялық мүмкіндіктері. Интернет
технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе жатыр:
Web-технологиялар;
Сайт жасау экономикасы;
Web-дизайн және Web-программалау маркетингісі;
Адам ресурстары және т.б.
Web-сайт жасақтау жұмысын бірнеше кезеңден турады:
Жоспарлау;
Элементтердіжасақтау;
Бағдарламау;
Тестілеу;
Жариялау;
Жарнамалау;
Бақылау;
Жоспарлау кезеңінде төменгі мәселелер шешілуі керек:
1. Сайттың орны.
2. Сайттың аудиториясы кімдер.
3. Қандай ақпарат жарияланады.
4. Қолданушылармен қарым-қатынас қандай түрде ұйымдастырылады.
Элементтерді жасақтау кезеңінде сайттың программалық өнім түрінде жүзеге
асырылуы қарастырылады:
1. Навигациялық құрылымын жасау.
2. Беттің дизайнын жасау.
3. Бетті толтыру үшін мәтіндік және бейне ақпаратты әзірлеу.
Бағдарламау
Бұл кезеңдің мәні сайтты форматтауда.
Тестілеу
Сайт жасаудың негізгі кезеңдерінің бірі тестілеу. Тестілеу кезеңде сайттың
жұмыс істеу дұрыстылығы тексеріледі, оның ішінде:
1. Сілтеменің жұмысы;
2. Мәтіндегі қателер;
3. Навигацияның тиімділіғі.
4. Пошта және басқа формалардың дұрыстығы.
5. Графикалық файлдардың ашылуы.
6. Әр түрлі браузерлерде сайттық жұмысы.
Жариялау
Тест аяқталғандан кейін Web-сайт серверде жарияланады және қайтадан
тексеріленеді.
Жарнамалау
Web-қоғамдастығына жаңадан жарияланған сайт тұралы белгілі болу үшін
сайттың адресін және ол жердегі материал туралы аннотацияны хабарлау керек.
Осы мақсатқа жету үшін келесі мүмкіндіктерді пайдалануға болады:
1. Web-cайт адресін әр түрлі баспаларға жазу керек;
2. Web-сайтты әр түрлі серверлерде тіркеу;
3. Web-cайтқа сілтемелерді басқа Web-сайттарқа кіргізу;
4. Баннерлерді жарнама ретінде қолдану.
Бақылау
Web-сайтта жариялап жарнамалаған сон оған қатысу деңгейі оның беттерінде
орналастырылған ақпараттың қажеттілігімен, жаңалығымен және
көкейтестілігімен анықталады. Web-сайт имиджін сақтау үшін ол жердегі
ақпаратты әрдайым жаңартып туру керек.
2.4 Бағдарламалау тілін сипаттау
2.4.1 Жалпы мәліметтер
HTML тілі тез дамып келеді. Даму барысында ол жаңа мүмкіншіліктері
қалыптасып, керексіз функциялары қалып отырды. Кәзіргі таңда HTML тілінің
Web–документтерді жасағандағы ең мүмкіншіліктері зор 3.2 версиясы бар.
HTML (HyperTextMarkupLanguage) – бұл құжаттарды кодтау үшін
қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML ді көбі программалау тілі деп
ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML – мәтінді белгілеу тілі.
HTML құжаттарды көру үшін браузерларды қолданамыз. Браузер-
программалардың саны өте көп, мысалы көп таралғандар Netscape Communicator,
Microsoft Internet Explorer, Opera.
HTML тiлiнде колданылатын командаларды “тег” деп айтамыз. HTML
тiліндегi тегтер екi топқа бөлiнедi: жұпты, жұпсыз.
Жұпты тегтер дегенiмiз, бiр тег ашылса, келесi тег оны жабады. Мысалы,
html тегтiң жұмысын ашады да келесi html тегi оны жабады. title
ашылуы, title жабылуы.
Жұпсыз тегтер дегенiмiз, тег ашылады да қолданыла бередi. Мысалы,
IMG т.с.с.
Көрсетілген мысалдарды компьютерде көрү үшін мәтінді Блокнот
программасына теріп, оны htm түрінде сақтаңыз. Файлды браузерде ашыңыз.
HTML-құжаттарды жасақтау және өңдеу үшін кезкелген қарапайым мәтіндік
редактор жеткілікті, мысалы Блокнот. Көп дизайнерлердің ойы бойынша таза
сілтемелер тілін қолмен жазған дұрыс. Бірақ көп уақытта қолмен жазған
қолданылмайды. Себебі қолмен жазған автордан көп білімді және практикалық
тәжірибені талап етеді.
Практикады әдетте Web-сайт жасау HTML редакторларды пайдаланады.
Оларды екі топқа бөледі.
Бірінші үлкен топтың Web-сайт жасау программалары HTML-тілінің
негізінде жұмыс істейді. Осындай программалар орта және үлкен сайттарды
даярлау уақытын қысқартады және даярлау кезеңінің тиімділігін көтереді.
Арнайы HTML-редакторлердің жұмысты жеңілділетін және тездететін қосымша
мүмкіндіктері көп. Бұл топқа төменгі программалар кіреді:
HTML генератор 1.3 ;
Magic HTML Studio 2.0;
Macromedia Dreamweaver;
Екінші үлкен топқа WYSIWYG (ағылшын тілінен “what you see is what you
get” - не көрсең соны аласың) редакторлері кіреді. Бұл программаларды
тағыда визуалды редакторлар деп айтады.
Осындай программалар графикалық интерфеске ие. Бұл прораммалардың
бастапқы махсаты дизайнерді HTML тегтерінен босату болған. Кәзірге
замандағы визуалді HTML-редакторлар дизайнерді көптеген әрекеттерде
басатады. Осындай артықшылықтарына қарамастан кемшілігі бар – олар таза
HTML кодын жасамайды, оған артық және фирменный тегтерді қосады. Көріп
отырсыздар, WYSIWYG редакторларды қолданы HTML тегтерін қолмен жазуды
құтқармайды, демек, Web-сайттарын жасау үшін HTML тілінің кем дегенде
негізін білу керек.
WYSIWYG программаларыдың тізімі:
Microsoft Front Page.
2.4.2 Тіл элементі
HTML құжаттың негізгі структурасы төмендегідей:
HTML
HEAD
TITLE
...
title
head
BODY
...
body
html
HTML - тег атрибуттар тізімінен тұрады. Тег тексті үшбұрышты жақша
ішінде жазылады. Мысалы:
FONT face=аrialМенің бірінші бетімfont - бұл жерде FONT - тег,
face – атрибут, arial – атрибуттың мәні.
Кез келген HTML құжат HTML тегімен басталып, html тегімен аяқталу
керек. Бұл тегтер браузерға HTML құжатын көрсетеді. Құжат болса қарапайым
ASCII кодындағы мәтіндік файл. HTML, html тегтер болмаса браузер
программалары құжатты танымай қалуы мүмкін.
HTML, html тегтерінің ортасына құжат денесі келеді. Құжат екі
бөлімнен тұрады: тақырып бөлімі HEAD тегімен басталынатын және BODY
тегімен басталынатын негізгі бөлімнен.
Тақырып бөлімі міндетті емес, бірақ ол жерде браузерге қажетті көп
ақпарат болуы мүмкін.
TITLE, title тегтерінің арасында құжаттың аты жазылады, сол сөз
терезенің тақырып жолына шығады.
Мысалы:
TITLEМоя первая страницаtitle
HEAD бөліміне тағы META тегтерді қолдануға болады, олар сайтты
интернет желісінде тез табылу үшін пайдалынады.
meta name="Language" content=" kz" - сайт тілі
meta name="Autor" content="Molutjan Arziev" - сайт авторы
meta name="Keywords" content="информатика, школа, учитель, компьютер,
уйгур, поурочный план, математика" - іздеу қызметіне арналған сөздер
meta name="Generator" content="блокнот" - қай программада жасалынды
BODY тегімен Web-беттің негізгі бөлімі басталады. Бұл бөлімге
мәтін, графика, кесте, аудио және видео ақпараттар енгізіледі.
Құжатта тақырыптар Hi, hi тегтерімен жасалынады, бұл жерде і=1
болғанда ең үлкен тақырып жазылады, і=6 болғанда – ең кіші.
1.1-кесте Тақырыптар түрлері
Көрінетін мәтін HTML де жазылуы
Заголовок1 H1 Заголовок1 H1
Заголовок2 H2 Заголовок2 H2
Заголовок3 H3 Заголовок3 H3
Заголовок4 H4 Заголовок4 H4
Заголовок5 H5 Заголовок5 H5
Заголовок6 H6 Заголовок6 H6
Абзац енгізу үшін P, p тегтерін қолданады, мәтіннің сол жақ,
ортада, оң жақта орнату үшін align атрибуты пайдалынады.
Мысалы:
P align=centerМенің бірінші бетімp
Менің бірінші бетім сөйлемі беттің ортасына орналасады.
Align дің мәні тағыда left (сол жақ), right (оң жақ) болуы мүмкін.
FONT тегінің көмегімен біз мәтіннің шрифтің, көлемін, түсін
белгілейміз. Ол үшін атрибуттарды пайдаланамыз. Мысалы:
P align=center
font face=Arial size=5 color=blueМенің бірінші бетімfont
Осындай жол жазғанда Web бетімізде arial шрифтімен, 5-көлемде, көк
түсті Менің бірінші бетім деген сөйлем шығады.
Жолды бөлү үшін BR тегін қолданса болады, мысалы:
P Ана тілін – арың бұл,
Ұятын боп тұр беттеBR
p
Қаратырылған әріптерді пайдалану үшін мәтінді B,b тегтерінің
ортасына аламыз, қиғаш әріптер үшін - I,i.
Мысал
1.2 кесте
Көрінетін мәтін HTML де жазылуы
Менің бірінші бетім Менің b бірінші b бетім
Менің бірінші бетім Менің i бірінші i бетім
Менің бірінші бетім Менің u бірінші u бетім
PRE, pre тегтері мәтін редакторда қандай жазылған болса, сол
бйынша браузерге шығарады, мысалы:
PRE
Ана тілін – арың бұл,
Ұятын боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрін біл,
Өз тіліңді құрметте
pre
Тізім
Нөмірленген тізімді ұйымдастыру үшін OL және l1 тегтері
қолданылады.
OL Қолданылған әдебиеттер тізімі
LI Полонская Е.П. Самоучитель HTML
LI Мержевич В. Создание Web страниц li
ol
Егер тізім номерін керекті бір номермен бастау керек болса онда start
атрибутын пайдалынамыз, мысалы:
OL start=5 Қолданылған әдебиеттер тізімі
LI Полонская Е.П. Самоучитель HTML
LI Мержевич В. Создание Web страниц li
ol
Тізімдің түрін өзгерту үшін type атрибуты көмектеседі, мысалы
номерлерді латын цифрларымен жазу үшін төмендігідей жазамыз
OL type=I Қолданылған әдебиеттер тізімі
LI Полонская Е.П. Самоучитель HTML
LI Мержевич В. Создание Web страниц li
ol
Маркерлік тізімді жазғанда UL тегін пайдаланады, маркердің түрін
өзгерту үшін type атрибутын. Оный мәні кестеде көрсетілген.
Square Квадрат
UL type=disc
LIt дөңгелек
ul
UL type=circle
LIt шеңбер
ul
UL type=square
LIt квадрат
ul
2.4.3 Web беттегі графика
Бұл бөлімде Web беттерге графиканы орналыстыруға тоқталамыз. Web
дизайнерлер графика мәселесіне келгенде екі топқа бөлінеді. Бірінші топ
графикасыз Web сайт ол сайт емес деп ойласа, екінші топ керісінше Web
сайттарға суреттің қажеті жоқ деп санайды, себебі олар кейбір модемдердің
және жүйелердің күші жетпейтіндігін ескеріп отыр. Дегенменде сайтқа
графиканы қолдану мүмкіндік бар және соны тиімді пайдалану керек. Ол үшін
бізге IMG тегі src атрибутымен көмектеседі. Суретті сайтқа орналастыру
үшін src атрибутына суреттің толық жолын көрсету керек, мысалы, rose.jpg
суретi С дискасының My img папкасына орналасқан болса, онда төмендегі тег
жазылады:
IMG src=c:my imgrose.jpg
width және heigth атрибуттармен суреттің көлемін өзгертуға болады,
биіктігі және ені.
alt атрибутымен суретке қосымша мәтін түрде қосымша мәлімет шығаруға
болады.
IMG src=c:my imgrose.jpg width=50% height=30% alt=менің суретім
Web графика туралы айтқанда төмендегі атрибуттарды ұмытпау керек:
background – бұл атрибут сайтқа суретті фон ретінде орналыстырады, bgcolor
– фонға түс береді.
Сілтеме
HTML дің негізгі қасиеті ретінде оның басқа құжаттарға сілтемеу жасау
мімкіндігі айтуға болады. HTML құжатынан алысқа орналасқан компьютерге,
құжаттың ішіндегі белгілі бір орынға, HTML құжатына, басқа бір сайтқа
сілтеме орнатуға болады. Сілтемені ұйымдастыру үшін A href тегі
қолданылады.
Мысалы,
A href=penjim.narod.ruПенжим сайтына сілтемеa
Бұл мысалда біз www.penjim.narod.ru сайтына сылтеме жасадық.
Сілтеме мәтін түрде және сурет (кнопка) түрде болуы мүмкін. Сурет
түрде орнату үшін A a тегтерінің ортасына суретті IMG тегімен орнату
керек.
HTML-де кесте жасау
Web-құжатының негiзгi бөлiктерiнiң бiрi - кесте. Ол тiктөртбұрыш
бағаналар мен көлденең орналасқан жолдардан тұратын торлар жиыны түрiнде
қарастырылады. Жол мен бағанның қиылысы ұяшық деп аталады. Бiр ұяшықта
мәтiн, сурет немесе басқа бiр шағын кесте орналаса алады. Кесте келесi
бөлiктерден тұрады:
кесте тақырыбы;
бағаналар тақырыптары;
ұяшықтар.
Кесте жолдар тiзбегi бойынша бiртiндеп толтырылады (солдан оңға қарай
жол соңына дейiн, сонан соң келесi жолға көшу). Әрбiр ұяшыққа мәлiметтер
енгiзiледi. Боя ұяшық жасау үшiн бос орын таңбалары енгiзiлуi тиiс.
Қарапайын 2*3 кестесін жасау үшін төменгі тегтер жиынын қолдануға
болады:
TABLE border=1
TR
TD мәтінtd
TD мәтінtd
TD мәтінtd
tr
TR
TD мәтінtd
TD мәтінtd
TD мәтінtd
tr
table
Бұл жерде border кесте сызықтарының ені.
Кестенің ұяшықтарының енін пайз арқылы өзгерту үшін width атрибутн
қолданса болады, мысалы:
TABLE width=50% Команда арқасында түс басқару және фон бейнелеулері
сұраулар қояды .
Мынау баста тек қана команда сұраулар қоя алады және бұдан былай
мүмкін өзгертілген емес . Оның параметрлер :
bgcolor = “# код цвета” – құжаттың фон түсы,
text = “# код цвета” – құжаттың мәтін түсі,
link = “# код цвета” – сілтеме түсі,
vlink = “# код цвета” – алдын-ала көрген құжатқа сілтеме түсі,
alink = “# код цвета” – тышқан оң жақ пернесімен көрсетілген сілтеме
түсі
Түс коды RGB кодировкасында 16 лық жүйеде алты сан арқылы
көрсетіледі.
blink и blink командалары арқылы түсін өзгертетін мәтін жазуға
болады, тек мәтінді сүрет ретінде GIF (файлы *.gif) и JPEG (файлы *.jpg)
форматтарында сақтау қажет.
IMG SRC= “ИМЯ ФАЙЛА” ALT = “Текст” ALIGN = DIRECTION WIDTH = WIDTH
HEIGHT = HEIGHT командасы арқылы өзіндік бетін көрсетуге арналған.
Текст – суреттың орнына шығатын мәтін .
DIRECTION – суреттін орны. Келесі мәндерді қабылда алады:
ALIGN=TOP – суреттің жоғарғы жағында орналасады
ALIGN=BOTTOM – суреттің төменгі жағында орналасады.
ALIGN=LEFT – беттің сол жағында
ALIGN=MIDDLE – сурет беттің ортасында .
ALIGN=RIGHT - беттің оң жағында, ал тәтін суреттің оң жағынан ағып
өтеді.
WIDTH = WIDTH – суреттің размері,
HEIGHT = HEIGHT – суреттің биіктігі.
2.4.4 Бағдарлама құрастыру тәсілдері
жақшаларға алынған символдар “браузер” орындайтын HTML командаларыы
болып есептелінеді.
Құжат HTML форматында болуы үшін HTML командасымен басталып, HTML
командасымен аяқталуы қажет.
Құжат 2 бөліктен тұрады:
а) тақырыбы (Head);
б) құжаттың негізгі бөлімі (Body).
HEAD құжаттың тақырыбы HEAD арқылы бағдарлама тақырыбы
енгізіледі.Әр бір WWW – құжаттың атауы “браузердің” адрес жолына
енгізіледі.
Титул жолын көрсету үшін HEAD TITLE TITLE List TITLE HEAD
командалары қолданылады.
Титул жолы браузер адрес жолында көрсетілгені үшін ол тек ағылшын
тілінде болуы қажет
Негізгі мәтінді көрсету үшін: BODY мәтін BODY командасы
қолданылады.
СүйтіпHTML құжатының бағдарлама схемасы төменгідей болады :
HTML
HEAD TITLE Титул жолы TITLE HEAD
BODY құжаттың негізгі мәтіні BODY
HTML
Тақырыптың өлшемін Hi командасы арқылы береміз i = 1 ең үлкен, ең
кішісі i = 6
Оқырмандарды жылдам және керек жүйелілік негізгілермен таныстыру үшін
құжаттардың мазмұнын тізімдерарқылы көрсетуге болады.
Ақпаратты бөліктерге бөлу үшін тізімдердегі шегерулер керек
Ол арқылы құжат логикалық түрде түсінікті, жиналған, көрнеті болады.
HTML – құжаттарында тізімнің 3 түрі анықталған:
Реттелмеген тізім;
Реттелген тізім;
Анықтама - тізім.
Реттелмеген тізімде UL и UL командасы мен беріледі және
жазуларды анықтау үшін арналған белгілер қолданылады.
LI командасымен тізімнің әр бір элементі басталады.
LI TYPE=DISK - үлкен жуан нүкте;
LI TYPE=CIRCLE - шеңбер;
LI TYPE=SQUARE - кішкентай қара квадрат.
Реттелген тізімде барлық элементтер тізбектелген.
OL и OL командалары арқылы беріледі
LI командасымен тізімнің әр бір элементі басталады
LI командасында TYPE параметрі нумерацияның типын анықтайды және
оның түрлері төмендегідей:
LI TYPE = A - үлкен әріп;
LI TYPE = a - кіші әріп;
LI TYPE = I - үлкен рим цифралары;
LI TYPE = i - кіші рим цифралары;
LI TYPE = 1 - араб цифралары.
Анықтама тізімдереде барлық жазулар табуляция арқылы соңға
жылжытылған. DL и DL командалары арқылы беріледі
DD командасымен тізімнің әр бір элементі басталады
Параграфтарды форматтау және мәтінді бір неше бағанға шығару.
Келесі жолға көшу
командасымен орындалады.
p командасымен бос жол қойылады
hr горизонталь сызық қойылады.
Егер сызық жазудың 40% ғана керек болса ,онда hr width= 40 %
командасы қолданылады.
hr size= 10 командасымен жуан сызық қойылады
Сызықты СОҢҒАОҢҒАОРТАША тегістеу үшін ALIGN=LEFTRIGHTCENTER
командасы анықталған
NOSHADE – қара түспен сызу.
CENTER арқылы мәтінді ортаға орнластыруға болады.
Мәтіннің кей бір бөліктерін айыру үшін төмендегі стиль түрлеру қажет:
B - жаун (Bold);
I - курсив (Italic);
U – асты сызылған (Underline);
S - сызылған (STRIKE);
1.3 - кестеде мәтінді айыру командалары берілген.
1.3 - кесте Шрифт түрлері
Мәтін HTML форматында жазу
Жуан шрифт b мәтін b
Курсив i мәтін i курсивом
Астын сызу u мәтін u
Мәтінді сызу strike мәтін strike
Мәтін белгілерінің өлшемдерін өзгерту үшін:
FONT SIZE = +i FONT, бұл жерде i 1 ден 7 дейін әріп өлшемі.
BIGBIG и SMALL SMALL командалары арқылы әріп биіктігін
өзгертеміз.
Тағы екі команда:
а) SUB и SUB - жол асты индексі, мысалы, H2SO4;
б) SUP и SUP - жол үстіндегі индекс, мысалы, (a2 - b2) = (a -
b)(a + b).
HTML тілінде арнайы белгілер қолданылады, мысалы белгісі – әр бір
команданың алғашқы белгісі.
Бұл белгіні екі мәнді салыстырғанда кіші белгісі ретінде қолдануға
болмайды. кіші белгісін экранға шығару үшін арнайы белгілеулер
анықталған, олар 2 кестеде көрсетілген:
1.4 - кесте
Мәтін HTML форматында жазуы
<
>
& &
“ "
Бағаналардың және жолдардың көмегімен кестелер ұйымдастырылады .
Кесте ұйяшықтары кез келген HTML элементтерін сақтай алады: тақырыптар
сияқты , тізімдер , азат жолдар , пішіннің , графикке , сонымен қатар
түрлердің элементтері . Кестелердің жасауына арналған TABLE и TABLE.
команда қолданылады. кесте ішіндегі Барлық элементтері тиісті орнында
болуы үшін бұларды екі тэг аралығында жазу қажет . Кесте жиектеулер және
бөлгіштер болмайды. Жиектеу BORDER атрибутімен қосылады.
Кесте жолдарының саны саны кездесуші TR..TR. Тэг саныменмен
анықталады, кестеде жолдардың ALIGN и VALIGN атрибуттары анықталған.
TD...TD кесте стандартты ұйяшығын бейнелеп түсіндіреді . Кесте
ұйымы тек қана кесте жолдары ішінде суреттелүі мүмкін. Әрбір ұйым бағана
нөмірімен тиісті нөмірленген болу қажет.
Егер жолда бағаналардың бір немесе бірнешенің ұйымдардың жоқ болса -
браузер бос ұйяшықты суреттейді. Мәліметтердіұяшыққа Орналастырудың
ALIGN=left и VALIGN=middle атрибуттері анықталады.
TH...TH - тақырып ұяшығының ұзындығы - кесте;
Бұл жердегі мәтіннің атрибуттары BOLD и ALIGN=center.
CAPTION...CAPTION - таблица атауы
CAPTION Тэгі TABLE...TABLE арасында болуы қажет. CAPTION
басында ALIGN=top атрибутына ие, бірақ ALIGN=bottom деп өзгертуге болады.
ALIGN кестенің төменгі немесе жоғарғы жағында орналастынын көрсетеді. Жазу
кесте ортасында болады.
BORDER – TABLE тегі атрибуты. Атрибут арқылы кестенін шеткі және ішкі
шекараларын берүге болады. BORDER сандық мән қабылдайды,мысалы BORDER=3
шекаранық жуандыған көрсетеді.
2.4.5 Мәліметтерді алмастыру құралдары
Гипертекстілік сілтемені төменгі түш түрмен жасауға болады:
құжат бетінің басқа бір орнына өту;
құжаттың басқа бетіне өту;
басқа құжатқа өту.
Құжат бетінің басқа бір орнына өту үшін келесі командаларды орындау
қажет:
HTML – файлда өтетін орынға белгі қою.
Жететін орынға белгі қою.
A NAME = “Белгі” A, белгі – ағылшын әріптері мен цифралар.
Белгіге өту үшін :A href=МЕТКА белгіге сілтеме A.
h1.html HTML – файлының кез келген орнынан h2.html - HTML –
файлының басына өту:
A href = “h2.html”бөліміне өту h2 A
Гипертекстілік сілтеме HTML – файл ішінде URL – универсалды ресур
локаторымен беріледі.
Бұл локатор әр түрлі ресурстың сілтемелерінің жазылу ережелерін
анықтайды..
2.4.6 Енгізілген элементтер
Форма - ұй бетінде тұтынушымен диалог жасайтын құрал.
Форма келесі бөліктерде тұрады:
кнопкалар;
тізімдер;
мәтін жолдары;
мәтін тіркестіктері.
Форма FORM командасымен басталып FORM командасымен аяқталады.
Бұл команданың 2 негізгі параметрі бар, олар : ACTION және METHOD.
ACTION параметрі міндетті түрде көрсетілуі қажет.
METHOD параметрі міндетті емес. Ол жіберу протоколына қатысты GET
немесе POST мәндерін қабылдайды. Басында METHOD= GET.
Мәліметтерді жіберу кнопкасын :
INPUT TYPE = submit NAME = “botton1” VALUE = “мәтін” командасымен
құраймыз.
мұндағы:
INPUT – басқару элементін таңдау.
TYPE – басқару элемент параметрі.
submit – мәні
NAME – параметрі ,айнымалының аты.
botton1 – айнымалының аты.
VALUE – параметрі, басқару элементінде мәтінді жазады.
INPUT басқару элементінің негізгі типтері:
Мәтін жолы : TYPE=text
SIZE параметрі терезе өлшемін анықтайды.
Мысалы:INPUT TYPE = text NAME= “text1” SIZE = 30 VALUE = “Мәтінді енг
2.4.7 ActionScript
Action Script – бұл Macromedia Flash-тегі скриптті (сценарий) тіл.
Оның басты қызметі – клиптерді интерактивті ету болып табылады. Action
Script тілі объектіге бағытталған бағдарламалау тілдері тобына жатады.
Объект ретінде кез келген берілгендер мәтіндік түрде немесе графикалық
қойылым түрінде беріліп, Action Script-те символға түрлендіріледі. Action
Script-тен басқа сценарилер тілі ретінде JavaScript немесе
VisualBasicScript тілдері қолданылады. Ол тілдердің Action Script-тен
айырмашылығы – олар HTML тілінде жазылып, WEB – броузер арқылы көрсетіледі.
Ал Action Script-те объектілер иерархия түрінде кескінделіп (құрылымданып),
Flash – плеер программасында бірден орындалады. Жұмыстың міндетіне
студенттерді, кәсіптік білім беретін мектептерде оқушыларды ActioScript
бағдарламалау тілі туралы жалпы түсінік қалыптастырып, алған теориялық
білімдерін іс жүзінде жүзеге асыру іскерліктерін қалыптастырып және
машықтандырып үйрету кіреді.
2.4.8 JAVASCRIPT
“JAVASCRIPT” тінің мақсаты – WWW бүкіләлемдік өрмегінің ақпараттық
бөлігін құрудың әдістері мен тәсілдерімен таныстыру. Қазіргі кезде web-
сайттарды программалаудың жаңа технологиясын игерген мамандар күннен-күнге
көптеп қажет етілуде.
Студенттер пәнді оқу үрдісінде JAVASCRIPT тілінде қолданылатын
есептерді алгоритмдеу негіздерін, мәліметтер түрлерін, операторларды, ішкі
операторларды тұрғызылған функцияларды, программаны қамтамасыз етуді
жобалау тәсілдерін динамикалық құрылымдарды, прграммалау технологиясы
негіздерін, программалы қамтаманы жобалау тәсілдері негіздерін қолданып
программа құру болып табылады.
Студенттер пәнді оқу нәтижесінде web парақтардың құрылымдық сұлбасын,
талап ететін есептерге сәйкес мәліметтер құрылымын ұйымдастыруды, тіл
құрылысын қолданып программа құру және жақсы стилде программа жазу,
программаны сынау және қалыптастыру, сапалы программалық құжатты құруды,
браузермен тиімді жұмыс жасауды білулері керек.
“JAVASCRIPT” пәнінің мағынасы мен алатын орыны осы пәнді оқу кезінде
алған білімдерді осы пәнмен өзара байланысқан басқа пәндерге қолдана білу
мүмкіндіктерімен қорытындыланады.
JavaScript – браузерге түсінікті программалау тілі. Браузер бұл
тілдегі командаларды орындай алады, яғни оның ішкі интерпретаторы бар.
JavaScript – динамикалық парақтар құратын мүмкіндік болып
табылады. JavaScript программасы скрипт немесе сценарий деп аталады, ол
HTML-программасы ішінде орналаса береді не жеке файлға да жазылады. Ондай
файлды да браузер оқып алады (арнайы команда бойынша).
JavaScript коды HTML тілін толықтырып, оны көрнекі етеді.
JavaScript тілі арқылы гипермәтіндер жаңа мүмкіндіктерге ие болады.
HTML – тіліне скриптер енгізу
Скриптер екі script...script тәгтері арасына орналасады. Әдетте
олар төмендегідей болып жазылады.
script language=JavaScript
! --
...
код на JavaScript
...
--
script
NOSCRIPT
...
Код для браузеров, которые
не поддерживают JavaScript
...
NOSCRIPT
Скрипт басы
Скрипт HTML тілі ком-ментариі түрінде жазы-лады, оны түсінбейтін
браузерлер түсініктеме деп ұғады
Скрипт соңы
NOSCRIPT блогы скриптерді түсінбейтін браузерлер үшін жазылады
Web-парақтар экранда ықшам түрде безендіріліп көрсетілгенмен, HTML
тілі мәтіндерді пішімдеп (форматтап) көрсететін тілге жатпайды. Өйткені
әрбір тұтынушы әр түрлі компьютерлерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана
зауыттан шыққан бір компьютердің Wіndows жүйесінде жұмыс істей алатын
броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде
жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету
мүмкіндіктері әр түрлі болғандықтан, бір файл екеуіне екі түрлі болып
көрсетіледі.
Құжаттарды әрбір тұтынушының әр түрлі құрылғыларда және әр түрлі
броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді
пішімдеу (форматтау) тәсілдерін жазуға арналған тіл деп айтуға болмайды. Ол
Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір
тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін
тіл болып табылады.
Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелеу керек болса, онда HTML коды оны
тақырып ретінде көрсетуге тырысады. Тақырыптың белгілеу коды алынған соң,
оны броузер-программа өз мүмкіндігін пайдаланып, оны үлкейтіп ірі
әріптермен жазуы ықтимал немесе тек экран жолдарының ортасына жылжытып қана
көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы арқылы
берілетін болса, онда тақырып қаттырақ шығатын дауыс арқылы айтылып, одан
соң аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.
HTML тілінде мәтінді форматтау тәсілдерінің көптеген мүмкіндіктері
бар, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың маәтіні мен оны безендіріп
көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады. Мысалы, HTML тілінің
соңғы [HTML 4.0] нұсқасында мәтінді форматтау командаларын пайдалану
ұсынылмаған.
html
Мысалы:head
titleТЕСТtitle
meta http-equiv="Content-Type" content="texthtml; charset=windows-
1251"
link rel="stylesheet" href="heads009.css" type="textcss"
script language "JavaScript"
!--
function ClickAction(){
var rez;
rez=0;
t="";
for (i=0;i=document.forms.length-1;i=i +1){
for (j=0;j=document.forms[i].elements. length-1;j=j+1){
if (document.forms[i].elements[j].chec ked){
rez=rez+parseInt(document.forms[i]. elements[j].value)
}
}
}
if (rez==0){alert("Сіздің бағаңыз F. Сіз тесттің барлық қателерін
жібердіңіз.Тестті қайтадан өтіңіз!")}
if (rez==1){alert("Сіздің бағаңыз +F. Сiз 1 балл жинадыңыз және
тесттiң тек 1 ғана сұрағына дұрыс жауап бердiңіз!")}
if (rez==2){alert("Сіздің бағаңыз D. Сiз 5 балл жинадыңыз")}
if (rez==3){alert("Сіздің бағаңыз C. Сiз 9 балл жинадыңыз")}
if (rez==4){alert("Сіздің бағаңыз B. Сiз 10 балл жинадыңыз")}
if (rez==5){alert("Сіздің бағаңыз A.Жарайсың!!!")}
}
--
script
head
body text="#333366" font face="Verdana"
table align="center"
trtd h2span class="uphead"centerТест
сұрақтарыcenterh2tdtr table
table
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b1)JAVASCRIPT тілінде ақпараттық терезені
қандай функция көмегімен шақырамыз
b tdtrbr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"wtiteln() tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"cofirm () tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="1"alert() tdtr
trtdinput type="radio" name="radiobutton"
value="0"readln()tdtr
tableform
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b2) JAVASCRIPT тілінде айнымалыларды
сипаттау үшін қандай кілттік сөз қолданамызbtdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="1"var tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"var simvol tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"real var tdtr
trtdinput type="radio" name="radiobutton" value="0"integer var
tdtr
tableform
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b3)JAVASCRIPT тілінде жолдық комментарийді
қалай жазамызbtdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0" * tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="1" tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"*...*tdtr
trtdinput type="radio" name="radiobutton" value="0"{...}
tdtr
tableform
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b4)JAVASCRIPT тілінде блоктық комментарийді
қалай жазамыз
btdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"*tdtr
trtd
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы: Web-технологиялар көмегімен html пәні бойынша электронды оқулық
жасау
МАЗМҰНЫ
1 КІРІСПЕ
2 ЕСЕПТЕУ ТЕОРИЯЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..12
2.1 Электрондық оқулық
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
2.2 Электронды оқулық жасау
қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..12
2.3 Электронды гипермәтіндік оқулықтың құрылымын
қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.3.1. Web-дизай
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..14
2.4 Бағдарламалау тілін
сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.4.1 Жалпы
мәліметтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..16
2.4.2 Тіл
элементі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...17
2.4.3 Web беттегі
графика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 20
2.4.4 Бағдарлама құрастыру
тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..22
2.4.5 Мәліметтерді алмастыру
құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..25
2.4.6 Енгізілген
элементтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .26
52
ActionScript ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .27
2.4.8
JAVASCRIPT ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..27
3 ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ - ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ...32
3.1 Жобаның жалпы
қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
3.2 Әмбебап электронды оқулықты жасаудың негіздемесі ... ... ... ... ... 32
3.3 Электрондық оқулықтарды пайдалану тиімділігі ... ... ... ... ... ... ..33
4 ЭКОНОМИКАЛЫҚ
БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.38
4.1 Ақпараттық сайтты өңдеу қажеттілігін
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... .38
4.2 Жүйені енгізудің экономикалық тиімділігін
есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.1 Жүйені жасауға және енгізуге кететін шығындарды
есептеу ... ... ..40
4.2.2 Техникалық құралдар кешенін сатып алуға кеткен шығындар ... ...40
4.2.3 Алгоритм дайындауға кеткен шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ...40
4.2.4 Бағдарламаны енгізуге кететін шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. 41
4.2.5 Бағдарламаны жазуға және түзетуге кететін
шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .42
4.2.6 Енгізуден бұрын жұмсалған шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... .43
4.2.7 Жүйені енгізгеннен кейінгі шығындарды
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...44
8. Шығындардың экономиясын
есептеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...45
4. ӨМІР ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ БӨЛІМІ ... ... ... 47
5.1 Ақпараттық
қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .48
5.2 Техникалық
қауіпсіздік ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 48
5.3 Өртке қарсы
шаралар ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..5 0
6
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..58
7 ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...59
8
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...60
1 КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің
даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр – білім
беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Қазіргі уақытта әлем ақпараттық қоғам табалдырығында тұр. Мұндай
қоғамда ақпараттық технологияны пайдалану жүйесі аса маңызды роль атқарады.
Байланыстың әлемдік жүйесіндегі алемге ортақ ақпаратық орта пайда болып,
олар адамзат баласы жинаған ақпаратан кез келген адамның өзіне қажетті
ақпаратты алуын қамтамасыз етуде.
Ақпараттандырудың мақсаты – адамдар өмірін өндірістерді күшейту
есебінен жақсарту және олардың еңбек жағдайларын жеңілдету.
ХХ ғасырдағы ғылым мен өндірістің жеделдете өркендеп дамуына
байланысты адамдардың қажетті ақпаратты тез қабылдауға мүмкіндіктері
ашылды. Осыдан ақпаратты құрамдарға бөлу, оларды сақтау, өңдеу, қажет
сәтінде шапшаң іздеп таба білу және өзгерістер енгізу заңдылықтарын зерттеу
қажеттілігі туындайды. Бұл мәселелерді зертеу мақсатында, кейінгі өмір
талабына және бүкіл қоғамды ақпараттандыруға бағытталған есептеуіш
техниканың дамуына байланысты ақпаратпен жұмыс істеу жөніндегі ғылымдар
кешені – пайда болды.
Ақпараттық технологияның ғылыми негізі информатика болып есептеледі,
ал информатиканың негізгі құралдарының бірі – компьютер, қазір ол әдеттегі
тұрмыстық құрал-жабдыққа айналып отыр.
Кей кезде ақпараттық технологияны компьютерлік технология немесе
қолданбалы информатика деп те атайды.
ақпататты қабылдаумен, тасымалдаумен, түрлендіру және сақтаумен
байланысты процестерді үйрететін ақпатар теориясы;
математикалық модельдеу, есептеуіш және қолданбалы математика әдістері
және олардың білімнің әртүрлі аумағында тұғырлы және қолданбалы
зерттеулерге қолдану;
жасанды интеллект әдістері, адамның интеллектуалдық қызметінде
логикалық және аналитикалық ойлаудың модельдеуші әдістері (логикалық
қорытынды, білім алу, сөз ұғыну, визуальды қабылдау, ойындар және т.б.);
жобаланған жүйені және тағайындалған талаптарды талдауда
қорытындылатын жүйелік талдау;
биологиялық жүйелерде ақпататтық процесстерді оқытатын биоинформатика;
қоғамды ақпараттандыру процестерін үйрететін әлеуметтік
информатика;
машиналық графика әдістері, анимациалар, мултимедия құралдары;
барлық адамзатты бір ақпататтық қоғамға біріктіретін телекоммуникация
құралдары, соның ішінде ғаламдық көмпьютерлік желілер;
өндірісті, ғылымды, білімді, медицинаны, сауданы, ауыл шаруашылығын,
және барлық басқа да шаруашылық және қоғамдық қызметтің барлық түрлерін
қамтитын әртүрлі қосымшалар.
Жиырмасыншы ғасырдың аяғында пайда болған Интернет қазір жер
шарының әр түкпірін байланыстырып сан алуан адамдарды, елдер мен
құрылқтарды біріктіріп отыр.
Интернет 1960 жылдары АҚШ-та дүниеге келдi.Оны соғыс бола қалған
жағдайда бір-бірімен телефон арналары арқылы қосылған компьютер желілерімен
байланысып отыру үшін АҚШ-ның орталық барлау басқармасының қызметкерлері
ойлап тапқан.Алпысыншы жылдардың аяғында Пентагон ядролық соғыс бола
қалғанда компьютер желісінің үзілмеуі үшін арнайы жүйе жасады, тaжiрибенiң
ойдағыдай жүргiзiлу барысында ARPA net желiсi пайда болып, ол
Калифорниядағы жaне Юта штаты зерттеу орталықтарындағы үш компьютердi ғана
бiрiктiрдi.Кейiн ARPAnet бейбiт мақсатқа қызмет еттi, оны негізінен
ғалымдар мен мамандар пайдаланды.Сексенінші жылдардың басында Интернет
деген термин пайда болды.Бұл ағылшынның халықаралық желі деген сөзі.
1990 – шы жылдары Интернетке енушілер саны күрт өсті, ал 2000 жылы
оған 5 млн компьютер қосылып, пайдаланушылар саны 200 миллионнан асты.
Интернеттiң мүмкiндiгi шексiз.Талғамыңыз бен көңiл күйiңiзге қарай
одан сiздi қызықтыратын көп нәрсе табуға болады.Yйден шықпай газеттiң тың
номерiн парақтағыңыз келеме, мейiлiңiз, тек WWW немесе Web деп аталатын
aлемдiк шырмауықты қолдансаңыз жетедi. Гиперсiлтеме жүйесi арқылы қажеттi
басылымықызды санаулы минуттар iшiнде тауып аласыз.
Планетамыздың кез келген нүктесiндегi ауа райын, ақпараттық
агенттiктiң соңғы жаналықтарын бiлгiңiз келсе Интернет жaрдем беруге aзiр.
Шалғай елдерге сапар шексеңiз сiзге қажет елмен, қаламен, қонақ үймен
таныса аласыз. Интернеттен ғалым да, бизнесмен де, компьютерлiк ойын
әуесқойы да, бәрi-бәрi қажет ақпарат таба алады. Интернет күнделiктi
тұрмыс пен жұмыстың айнымас құралына айналып келедi.
Интернеттің негізі АҚШ-да жасалғанымен, оның нақты қожайыны жоқ.
Әрбір үкімет, компания, университет ақпараттық қызмет ұсына отырып, бұл
желінің тек қана өз бөлігіне иелік жасайды.
Интернет – үлкен және кіші компьютерлік желілердің бірігуі ғана емес,
сонымен қатар олардың бүкіл әлемдік ақпараттық кеңістіктегі қызметі болып
табылады. Бұл қызметтер ақпарат алмасудың әр түрлі хаттамаларына
негізделген және сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін әр түрлі бағдарламалық
жабдықтаулар пайдаланылады. Интернет сөзінің мағынасында оның ең танымал
қызметтерінің біреуі World Wide Web пен түсіндіріледі. Интернет желісіндегі
ақпарат осы қызметтің форматында орындалса, онда ол Web парақтар түрінде
болады. Web парақтар кез келген түрдегі мәліметтер: мәтіндер, сілтемелер,
графика, дыбыс, видео, анимациялар т.с.с тобынан тұратын комплекстік
құжаттар болып табылады. Интернеттің өмірге келуі адамзат тарихында
коммуникациялық технологияның дамуына негіз бола алады деп толық сеніммен
айта аламыз. Өйткені қазір жаста кәрі де өзіне керекті затты сатып алу үшін
немесе білім алу үшін, адамдармен араласу үшін, керекті құжат немесе затты
іздеу үшін т.с.с көптеген қызметтерді пайдалану үшін интернетке барады.
Осыдан бірнеше жыл алдын Тим Бренерс-Ли дің ой туындысының нәтижесінде
интернет сөзі қолданысқа енді және әлемді қарапайым гиперсілтемелер арқылы
біріктіре алды. Соның нәтижесінде бірнеше дамушы елдердің экономикасы
қарқынды түрде дамыды. Сондықтан Тим Бренерс-Ли ді интернеттің атасы деп
атауға да болады.
Компьютерлiк желiлердi қолдану мыналарды жүзеге aсыруға мүмкiндiк
бередi:
- ақпаратты өңдеу процесiнiң нақты бiр компьютерден
тәуелсiздiгi;
желiнiң бiр ДК -сында сақталу есебiнен бiр ақпаратты қосарлау
мүмкiндiгiнiң жойылуы;
ақпарат сақталуы сенiмдiлiгiнiң жоғарылауы;
ақпаратты рұқсат етiлмеген енуден қорғауды жақсарту:
ұйымның бөлiмшелер және қызметкерлерi мен apacындa жылдам, қағазсыз а
қпарат алмасу мүмкiндiгi.
Дипломдық жобаның мақсаты web-технологиялық көмегімен html пәні
бойынша оқулық атты бағдарлама кешенін құру болып табылады.
Бағдарлама кешені Html және қосымша бағдарламалау тілдері Action
Script 2.0, Java Script көмегімен жасалған.
2 ЕСЕПТЕУ-ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Электрондық оқулық түсінігі
Электрондық оқулық дегеніміз – мультимедиялық оқулық, сондықтан
электрондық оқулықтың құрлымы сапалы жаңа деңгейде болуы тиіс. Электрондық
оқулық студенттің немесе оқытушының уақытын үнемдейді. Оқу материалдарын
іздеп отырмай, өтілген және студенттің ұмытып қалған материалдарын еске
түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, студенттің өзіне көрнекілік қолданған
тиімді қажет элементінің жанында жазуға болады.
Электрондық оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту процесін
үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс
қабілетін дамыту.
Білім берудің кез келген саласында Электрондық оқулықтарды
пайдалану студенттердің танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай ойлау
жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.
Электрондық оқулықтарды қолдану барысында студенттің сабаққа деген
қызығушылығынын күрт артқандығы байқалады. Сондай – ақ мұғалімдерге де
өздеріне қажетті әдістемелік , дидактикалық көмекші құралдарын молынан ала
алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде электрондық
оқулықтарды сабаққа пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір түрі
ретінде қарастыруға болады. Ой - өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесіне
қалыспайтыны жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде
жүргізу үшін бір – бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік – жетістіктерді
айтып отырсақ жұмысымыз өнімді болады деп ойлаймын. Осы электрондық оқулық
студентке өз бетінше жұмыс жасап, оқу материалын меңгеруге, өзін - өзі
тексеруіне және бағалауына, білім сапасын жоғарлатуға мүмкіндік береді.
2.2 ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚ ЖАСАУ ҚАҒИДАЛАРЫ
Электронды оқулық – бұл компьютерді қолданып, оқу курсын өз бетімен
немесе оқытушының көмегімен меңгеруді қамтамасыз ететін программалық
әдістемелік кешен. Электронды оқулық немесе курс үш компоненттен тұрады:
курстың негізгі ақпараттық бөлігі мазмұндалған презентациялық
құрамадан;алынған білімді бекітетін жаттығулардан; оқушының бағасын дұрыс
бағалайтын тест жүйесінен. Оқыту программалары оқыту үрдісінде жетістікпен
қолданылуда.
Оқыту программасын жасау – өте күрделі және көп еңбектенуді қажет ететін
жұмыс. Негізгі көңіл компьютерлік эффект немесе өнімдегі ерекше жаңа
қабылдауларға бөлінеді. Жарнамалық жобалар мен компьютерлік басылымдар ең
жиі қолданылатын компакт-дисктердің сипаттамасына қарау жеткілікті. Бірінші
орында жазылған ақпараттың көлемі, иллюстрация, аудио және
видеофрагментердің саны және олардың ұзақтығы. Ақпараттығң сапасы жайлы
ақпарат жоқ, ең жақсы жағдайда өнім басылымның электронды көшірмесі ретінде
беріледі. Осылайша берілген оқулықтар, энциклопедиялар және басқа
басылымдар оқу құралы ретінде қолданылуы мүмкін. Олар әр түрлі компьютерлік
эффектілермен танысуға мүмкіндік береді. Бірақ осы қосымшаларды нақты бір
жұмыста қолдану қиын. Оқу программасын құру кезінде технологиялық
жабдықтардың барлық мүмкіндігін қолдану маңызды.
Электронды оқулық мынадай жағадайлаорда тиімді:
1) тез арадағы кері байланысты қамтамасыз етеді, яғни интерактивті болып
табылады;
2) қажетті ақпаратты тез табуға көмектеседі, іздеу жай оқулықта қиынға
түседі;
3) гипермәтіндік түсіндірмелерге бірнеше рет енген кезде уақытты үнемдейді;
4) экранға мәтінді шығарып ғана қоймай, сонымен бірге көрсетеді және
үлгілейді және т.б. – осында мультимедиалық технологиялардың мүмкіндіктері
мен артықшылықтары белгілі болады;
5) нақты тарау бойынша нақты тұлға үшін ең сәйкес келетін білімді тексеру;
6) Интернет көмегімен қажетті ақпаратты жаңартуы мүмкін.
Қазіргі кезде компьютерлік дидактикалық программалардың келесі типтері
белгілі
1) бақылаушы программалар – кейбір істерді жоспарлау және орындау жолында
оқушы белгілі бір мақсатқа жету үшін оқу ортасында тапсырмаларды көрсету;
2) оқыту програмамлары – оқушыға оқу материалы мен ол жауап бере алатын
сұрақтарды беру;
3) үлгіленуші программалар – оқушыдан талап етілетін тапсырмаларды беру;
4) жаттығу программалары – есепті шешудің техникалық дағдылануларын бекіту
үшін қызмет етеді. Олар теория бойынша ақпаратты алуды қаматамасыз етуі
тиіс;
5) дидактикалық ойындар – ойын үрдістерін пайдаланып, оқушыға сұраұқтарға
жауап беру;
6) гипермәтіндік жүйелер – негізінен мультимедиалық анықтамалардан тұрады,
ақпаратты іздеу және жаңарту жүйесі жақсы дамыған.
Мұндай жағдайларда студенттің компьютерлік оқыту программаларымен
байланысы оқытушының тәжірибесіне бағытталған. Оқытушы студенттің пән
материалын оқып – үйрену үрдісіне қатысады.
2.3 Электронды гипермәтіндік оқулықтың құрылымын
қалыптастыру
Бітіру жұмысының нәтижесі HTML тілінде жазылған электронды
гипермәтіндік оқулықтың құрылымын қалыптастыру, өңдеу және талдау жүйесі
болып табылады. Бұл жүйе автоматтандырылған оқыту жүйесін құрастырушылар
және оқытушылардың жұмысын жеңілдету үшін жасалған. Бұл жүйе келесі
есептерді шешеді:
– электронды гипермәтіндік оқулық ұғымының құрылымын тұрғызу.
– қолданушы үшін көрнекті және ыңғайлы түрде алынған құрылымды бейнелеу:
1)құрылымдағы элементті іздеу;
2) құрылымды қараудан оқулықты қарауға көшу мүмкіндігі;
–алынған құрылымды өңдеу:
1) құрылымдағы анықтамалардың дұрыстығын тексеру
2) алғашқы ұғымдар тізімін ерекшелеу;
3) ұғымның берілген жиыны бойынша құрылымды ерекшелеу.
Құрастырылған жүйе екі функционалды аяқталған модульдерден тұрады: Pascal
программалау ортасында таратылған құрылымды қалыптастыру модулі және и Java
түрінде таратылған құрылымды бейнелеу және өңдеу модулі.
Жобамен жұмыс істеу кезінде автоматтандырылған оқыту жүйесінің бүгінгі
жағдайына талдау жүргізілді және олардың артықшылықтары мен кемшіліктері
табылды. Осының негізінде оқыту жүйесіне талаптар қойылды. Қазіргі кезде әр
түрлі пәндер бойынша электронды оқулықтар бар, бірақ олардың көбісі бір
ғана қолданушы– студент үшін арналған.Өзіндік жұмыс кезінде студенттер үшін
электронды оқулықтар маңызды. Электронды оқулықтарды қолдану саласы
кеңірек, сондықтан ол оқу үрдісінің бөлінбейтін бөлігі болуы керек. Алдағы
уақытта Интренет ортасында таратылған көп қолданушы қолданатын электронды
оқулыққа көп көңіл бөлінуі қажет. Соның бірі- осы бітіруші жұмыста
қарастырылып отырған электронды оқулық. Орындалған жұмыс нәтижесі бойынша
мынадай қорытынды шығаруға болады:
1) Pascal программалау тілін меңгеруге арналған электронды оқу құүралы
жасалды;
2) тілдің негізгі тараулары бойынша электронды дәрістер құрастырылды;
3) тілдің негізгі операторларын түсінікті ететін зертханалық жұмыстар
құрастырылды;
4) оқу құралы HTMLтілінің гиперсілтемелерін қолданады.
Құрастырылған электронды оқулықты Паскаль тілі бойынша зертханалық
жұмыстарды орындау кезінде және тілді өз бетінше үйрену кезінде де
қолдануға болады.
2.3.1. Web-дизайн жүйесі
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web – дизайн, жүйелік
программалушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет
екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да
көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай
программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік
жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Мектеп бітірушілер компьютерлік сауатылықты меңгеріп шығады, бірақ
келешекте олар программист, инженер, жүйе администраторы болуы міндетті
емес. Дегенмен кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға
сәйкес компьютерлік технологияларды меңгеруге талап етеді.
Шығармашылық жұмыстын қортындысы әр қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы
ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі – Интернетте жариялау.
Интеренетте материалды жариялау тиімді болу үшін ол Web-дизайн ережелеріне
сәйкес болу керек. Демек, Web-дизайн негіздерін білу кез келген мамандықта
қажет болады, өткені Web-бет дизайны – бұл ақпараттық дизайн.
Бұл жұмыс өзінің сайтын дайындауды үйренем деушілерге арналған.
Жұмыс екі бөлімнен тұрады, біріншісі теориялық: мәтінді форматтау,
графиканы қолдану, тізім жасау, кесте құру. Ал екіншісі болса практикалық,
бұл бөлімде біз дайын бір сайт жасап шығамыз.
Қазіргі замандағы Интернет-технологиялар
Web - сайт бұл дүниенін кішкентай моделі. Бұрынғы кезде Web-сайты бір
адам – Web-мастер жасаған болса, қазіргі кезде Web-сайттарды бірнеше адам
жасайды. Олар Web-дизайнер, программист, бизнес-кеңесші, маркетинг бойынша
басқарушы, менеджер.
Не себептен мектеп курсына Интеренет технологияны оқыту керек болды?
Web-мастер мамандығы қазіргі кезде өзінің кұпиялығын жоғалтып жатыр,
ал сайт жасау технологиясы зертхана сыртына шығып көпшілікке белгілі болып
жатыр.
Бұның негізгі белгісі Интернет-жобаларға өсіп жатқан инвестициялар, Web-
сайттардың күрделі білімдік, ғылыми, комерциялық мүмкіндіктері. Интернет
технологиялар төмендегі жолдармен дамып келе жатыр:
Web-технологиялар;
Сайт жасау экономикасы;
Web-дизайн және Web-программалау маркетингісі;
Адам ресурстары және т.б.
Web-сайт жасақтау жұмысын бірнеше кезеңден турады:
Жоспарлау;
Элементтердіжасақтау;
Бағдарламау;
Тестілеу;
Жариялау;
Жарнамалау;
Бақылау;
Жоспарлау кезеңінде төменгі мәселелер шешілуі керек:
1. Сайттың орны.
2. Сайттың аудиториясы кімдер.
3. Қандай ақпарат жарияланады.
4. Қолданушылармен қарым-қатынас қандай түрде ұйымдастырылады.
Элементтерді жасақтау кезеңінде сайттың программалық өнім түрінде жүзеге
асырылуы қарастырылады:
1. Навигациялық құрылымын жасау.
2. Беттің дизайнын жасау.
3. Бетті толтыру үшін мәтіндік және бейне ақпаратты әзірлеу.
Бағдарламау
Бұл кезеңдің мәні сайтты форматтауда.
Тестілеу
Сайт жасаудың негізгі кезеңдерінің бірі тестілеу. Тестілеу кезеңде сайттың
жұмыс істеу дұрыстылығы тексеріледі, оның ішінде:
1. Сілтеменің жұмысы;
2. Мәтіндегі қателер;
3. Навигацияның тиімділіғі.
4. Пошта және басқа формалардың дұрыстығы.
5. Графикалық файлдардың ашылуы.
6. Әр түрлі браузерлерде сайттық жұмысы.
Жариялау
Тест аяқталғандан кейін Web-сайт серверде жарияланады және қайтадан
тексеріленеді.
Жарнамалау
Web-қоғамдастығына жаңадан жарияланған сайт тұралы белгілі болу үшін
сайттың адресін және ол жердегі материал туралы аннотацияны хабарлау керек.
Осы мақсатқа жету үшін келесі мүмкіндіктерді пайдалануға болады:
1. Web-cайт адресін әр түрлі баспаларға жазу керек;
2. Web-сайтты әр түрлі серверлерде тіркеу;
3. Web-cайтқа сілтемелерді басқа Web-сайттарқа кіргізу;
4. Баннерлерді жарнама ретінде қолдану.
Бақылау
Web-сайтта жариялап жарнамалаған сон оған қатысу деңгейі оның беттерінде
орналастырылған ақпараттың қажеттілігімен, жаңалығымен және
көкейтестілігімен анықталады. Web-сайт имиджін сақтау үшін ол жердегі
ақпаратты әрдайым жаңартып туру керек.
2.4 Бағдарламалау тілін сипаттау
2.4.1 Жалпы мәліметтер
HTML тілі тез дамып келеді. Даму барысында ол жаңа мүмкіншіліктері
қалыптасып, керексіз функциялары қалып отырды. Кәзіргі таңда HTML тілінің
Web–документтерді жасағандағы ең мүмкіншіліктері зор 3.2 версиясы бар.
HTML (HyperTextMarkupLanguage) – бұл құжаттарды кодтау үшін
қолданылатын гипертекстік белгілеу тілі. HTML ді көбі программалау тілі деп
ойласа да, бұл программалау тілі емес. HTML – мәтінді белгілеу тілі.
HTML құжаттарды көру үшін браузерларды қолданамыз. Браузер-
программалардың саны өте көп, мысалы көп таралғандар Netscape Communicator,
Microsoft Internet Explorer, Opera.
HTML тiлiнде колданылатын командаларды “тег” деп айтамыз. HTML
тiліндегi тегтер екi топқа бөлiнедi: жұпты, жұпсыз.
Жұпты тегтер дегенiмiз, бiр тег ашылса, келесi тег оны жабады. Мысалы,
html тегтiң жұмысын ашады да келесi html тегi оны жабады. title
ашылуы, title жабылуы.
Жұпсыз тегтер дегенiмiз, тег ашылады да қолданыла бередi. Мысалы,
IMG т.с.с.
Көрсетілген мысалдарды компьютерде көрү үшін мәтінді Блокнот
программасына теріп, оны htm түрінде сақтаңыз. Файлды браузерде ашыңыз.
HTML-құжаттарды жасақтау және өңдеу үшін кезкелген қарапайым мәтіндік
редактор жеткілікті, мысалы Блокнот. Көп дизайнерлердің ойы бойынша таза
сілтемелер тілін қолмен жазған дұрыс. Бірақ көп уақытта қолмен жазған
қолданылмайды. Себебі қолмен жазған автордан көп білімді және практикалық
тәжірибені талап етеді.
Практикады әдетте Web-сайт жасау HTML редакторларды пайдаланады.
Оларды екі топқа бөледі.
Бірінші үлкен топтың Web-сайт жасау программалары HTML-тілінің
негізінде жұмыс істейді. Осындай программалар орта және үлкен сайттарды
даярлау уақытын қысқартады және даярлау кезеңінің тиімділігін көтереді.
Арнайы HTML-редакторлердің жұмысты жеңілділетін және тездететін қосымша
мүмкіндіктері көп. Бұл топқа төменгі программалар кіреді:
HTML генератор 1.3 ;
Magic HTML Studio 2.0;
Macromedia Dreamweaver;
Екінші үлкен топқа WYSIWYG (ағылшын тілінен “what you see is what you
get” - не көрсең соны аласың) редакторлері кіреді. Бұл программаларды
тағыда визуалды редакторлар деп айтады.
Осындай программалар графикалық интерфеске ие. Бұл прораммалардың
бастапқы махсаты дизайнерді HTML тегтерінен босату болған. Кәзірге
замандағы визуалді HTML-редакторлар дизайнерді көптеген әрекеттерде
басатады. Осындай артықшылықтарына қарамастан кемшілігі бар – олар таза
HTML кодын жасамайды, оған артық және фирменный тегтерді қосады. Көріп
отырсыздар, WYSIWYG редакторларды қолданы HTML тегтерін қолмен жазуды
құтқармайды, демек, Web-сайттарын жасау үшін HTML тілінің кем дегенде
негізін білу керек.
WYSIWYG программаларыдың тізімі:
Microsoft Front Page.
2.4.2 Тіл элементі
HTML құжаттың негізгі структурасы төмендегідей:
HTML
HEAD
TITLE
...
title
head
BODY
...
body
html
HTML - тег атрибуттар тізімінен тұрады. Тег тексті үшбұрышты жақша
ішінде жазылады. Мысалы:
FONT face=аrialМенің бірінші бетімfont - бұл жерде FONT - тег,
face – атрибут, arial – атрибуттың мәні.
Кез келген HTML құжат HTML тегімен басталып, html тегімен аяқталу
керек. Бұл тегтер браузерға HTML құжатын көрсетеді. Құжат болса қарапайым
ASCII кодындағы мәтіндік файл. HTML, html тегтер болмаса браузер
программалары құжатты танымай қалуы мүмкін.
HTML, html тегтерінің ортасына құжат денесі келеді. Құжат екі
бөлімнен тұрады: тақырып бөлімі HEAD тегімен басталынатын және BODY
тегімен басталынатын негізгі бөлімнен.
Тақырып бөлімі міндетті емес, бірақ ол жерде браузерге қажетті көп
ақпарат болуы мүмкін.
TITLE, title тегтерінің арасында құжаттың аты жазылады, сол сөз
терезенің тақырып жолына шығады.
Мысалы:
TITLEМоя первая страницаtitle
HEAD бөліміне тағы META тегтерді қолдануға болады, олар сайтты
интернет желісінде тез табылу үшін пайдалынады.
meta name="Language" content=" kz" - сайт тілі
meta name="Autor" content="Molutjan Arziev" - сайт авторы
meta name="Keywords" content="информатика, школа, учитель, компьютер,
уйгур, поурочный план, математика" - іздеу қызметіне арналған сөздер
meta name="Generator" content="блокнот" - қай программада жасалынды
BODY тегімен Web-беттің негізгі бөлімі басталады. Бұл бөлімге
мәтін, графика, кесте, аудио және видео ақпараттар енгізіледі.
Құжатта тақырыптар Hi, hi тегтерімен жасалынады, бұл жерде і=1
болғанда ең үлкен тақырып жазылады, і=6 болғанда – ең кіші.
1.1-кесте Тақырыптар түрлері
Көрінетін мәтін HTML де жазылуы
Заголовок1 H1 Заголовок1 H1
Заголовок2 H2 Заголовок2 H2
Заголовок3 H3 Заголовок3 H3
Заголовок4 H4 Заголовок4 H4
Заголовок5 H5 Заголовок5 H5
Заголовок6 H6 Заголовок6 H6
Абзац енгізу үшін P, p тегтерін қолданады, мәтіннің сол жақ,
ортада, оң жақта орнату үшін align атрибуты пайдалынады.
Мысалы:
P align=centerМенің бірінші бетімp
Менің бірінші бетім сөйлемі беттің ортасына орналасады.
Align дің мәні тағыда left (сол жақ), right (оң жақ) болуы мүмкін.
FONT тегінің көмегімен біз мәтіннің шрифтің, көлемін, түсін
белгілейміз. Ол үшін атрибуттарды пайдаланамыз. Мысалы:
P align=center
font face=Arial size=5 color=blueМенің бірінші бетімfont
Осындай жол жазғанда Web бетімізде arial шрифтімен, 5-көлемде, көк
түсті Менің бірінші бетім деген сөйлем шығады.
Жолды бөлү үшін BR тегін қолданса болады, мысалы:
P Ана тілін – арың бұл,
Ұятын боп тұр беттеBR
p
Қаратырылған әріптерді пайдалану үшін мәтінді B,b тегтерінің
ортасына аламыз, қиғаш әріптер үшін - I,i.
Мысал
1.2 кесте
Көрінетін мәтін HTML де жазылуы
Менің бірінші бетім Менің b бірінші b бетім
Менің бірінші бетім Менің i бірінші i бетім
Менің бірінші бетім Менің u бірінші u бетім
PRE, pre тегтері мәтін редакторда қандай жазылған болса, сол
бйынша браузерге шығарады, мысалы:
PRE
Ана тілін – арың бұл,
Ұятын боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрін біл,
Өз тіліңді құрметте
pre
Тізім
Нөмірленген тізімді ұйымдастыру үшін OL және l1 тегтері
қолданылады.
OL Қолданылған әдебиеттер тізімі
LI Полонская Е.П. Самоучитель HTML
LI Мержевич В. Создание Web страниц li
ol
Егер тізім номерін керекті бір номермен бастау керек болса онда start
атрибутын пайдалынамыз, мысалы:
OL start=5 Қолданылған әдебиеттер тізімі
LI Полонская Е.П. Самоучитель HTML
LI Мержевич В. Создание Web страниц li
ol
Тізімдің түрін өзгерту үшін type атрибуты көмектеседі, мысалы
номерлерді латын цифрларымен жазу үшін төмендігідей жазамыз
OL type=I Қолданылған әдебиеттер тізімі
LI Полонская Е.П. Самоучитель HTML
LI Мержевич В. Создание Web страниц li
ol
Маркерлік тізімді жазғанда UL тегін пайдаланады, маркердің түрін
өзгерту үшін type атрибутын. Оный мәні кестеде көрсетілген.
Square Квадрат
UL type=disc
LIt дөңгелек
ul
UL type=circle
LIt шеңбер
ul
UL type=square
LIt квадрат
ul
2.4.3 Web беттегі графика
Бұл бөлімде Web беттерге графиканы орналыстыруға тоқталамыз. Web
дизайнерлер графика мәселесіне келгенде екі топқа бөлінеді. Бірінші топ
графикасыз Web сайт ол сайт емес деп ойласа, екінші топ керісінше Web
сайттарға суреттің қажеті жоқ деп санайды, себебі олар кейбір модемдердің
және жүйелердің күші жетпейтіндігін ескеріп отыр. Дегенменде сайтқа
графиканы қолдану мүмкіндік бар және соны тиімді пайдалану керек. Ол үшін
бізге IMG тегі src атрибутымен көмектеседі. Суретті сайтқа орналастыру
үшін src атрибутына суреттің толық жолын көрсету керек, мысалы, rose.jpg
суретi С дискасының My img папкасына орналасқан болса, онда төмендегі тег
жазылады:
IMG src=c:my imgrose.jpg
width және heigth атрибуттармен суреттің көлемін өзгертуға болады,
биіктігі және ені.
alt атрибутымен суретке қосымша мәтін түрде қосымша мәлімет шығаруға
болады.
IMG src=c:my imgrose.jpg width=50% height=30% alt=менің суретім
Web графика туралы айтқанда төмендегі атрибуттарды ұмытпау керек:
background – бұл атрибут сайтқа суретті фон ретінде орналыстырады, bgcolor
– фонға түс береді.
Сілтеме
HTML дің негізгі қасиеті ретінде оның басқа құжаттарға сілтемеу жасау
мімкіндігі айтуға болады. HTML құжатынан алысқа орналасқан компьютерге,
құжаттың ішіндегі белгілі бір орынға, HTML құжатына, басқа бір сайтқа
сілтеме орнатуға болады. Сілтемені ұйымдастыру үшін A href тегі
қолданылады.
Мысалы,
A href=penjim.narod.ruПенжим сайтына сілтемеa
Бұл мысалда біз www.penjim.narod.ru сайтына сылтеме жасадық.
Сілтеме мәтін түрде және сурет (кнопка) түрде болуы мүмкін. Сурет
түрде орнату үшін A a тегтерінің ортасына суретті IMG тегімен орнату
керек.
HTML-де кесте жасау
Web-құжатының негiзгi бөлiктерiнiң бiрi - кесте. Ол тiктөртбұрыш
бағаналар мен көлденең орналасқан жолдардан тұратын торлар жиыны түрiнде
қарастырылады. Жол мен бағанның қиылысы ұяшық деп аталады. Бiр ұяшықта
мәтiн, сурет немесе басқа бiр шағын кесте орналаса алады. Кесте келесi
бөлiктерден тұрады:
кесте тақырыбы;
бағаналар тақырыптары;
ұяшықтар.
Кесте жолдар тiзбегi бойынша бiртiндеп толтырылады (солдан оңға қарай
жол соңына дейiн, сонан соң келесi жолға көшу). Әрбiр ұяшыққа мәлiметтер
енгiзiледi. Боя ұяшық жасау үшiн бос орын таңбалары енгiзiлуi тиiс.
Қарапайын 2*3 кестесін жасау үшін төменгі тегтер жиынын қолдануға
болады:
TABLE border=1
TR
TD мәтінtd
TD мәтінtd
TD мәтінtd
tr
TR
TD мәтінtd
TD мәтінtd
TD мәтінtd
tr
table
Бұл жерде border кесте сызықтарының ені.
Кестенің ұяшықтарының енін пайз арқылы өзгерту үшін width атрибутн
қолданса болады, мысалы:
TABLE width=50% Команда арқасында түс басқару және фон бейнелеулері
сұраулар қояды .
Мынау баста тек қана команда сұраулар қоя алады және бұдан былай
мүмкін өзгертілген емес . Оның параметрлер :
bgcolor = “# код цвета” – құжаттың фон түсы,
text = “# код цвета” – құжаттың мәтін түсі,
link = “# код цвета” – сілтеме түсі,
vlink = “# код цвета” – алдын-ала көрген құжатқа сілтеме түсі,
alink = “# код цвета” – тышқан оң жақ пернесімен көрсетілген сілтеме
түсі
Түс коды RGB кодировкасында 16 лық жүйеде алты сан арқылы
көрсетіледі.
blink и blink командалары арқылы түсін өзгертетін мәтін жазуға
болады, тек мәтінді сүрет ретінде GIF (файлы *.gif) и JPEG (файлы *.jpg)
форматтарында сақтау қажет.
IMG SRC= “ИМЯ ФАЙЛА” ALT = “Текст” ALIGN = DIRECTION WIDTH = WIDTH
HEIGHT = HEIGHT командасы арқылы өзіндік бетін көрсетуге арналған.
Текст – суреттың орнына шығатын мәтін .
DIRECTION – суреттін орны. Келесі мәндерді қабылда алады:
ALIGN=TOP – суреттің жоғарғы жағында орналасады
ALIGN=BOTTOM – суреттің төменгі жағында орналасады.
ALIGN=LEFT – беттің сол жағында
ALIGN=MIDDLE – сурет беттің ортасында .
ALIGN=RIGHT - беттің оң жағында, ал тәтін суреттің оң жағынан ағып
өтеді.
WIDTH = WIDTH – суреттің размері,
HEIGHT = HEIGHT – суреттің биіктігі.
2.4.4 Бағдарлама құрастыру тәсілдері
жақшаларға алынған символдар “браузер” орындайтын HTML командаларыы
болып есептелінеді.
Құжат HTML форматында болуы үшін HTML командасымен басталып, HTML
командасымен аяқталуы қажет.
Құжат 2 бөліктен тұрады:
а) тақырыбы (Head);
б) құжаттың негізгі бөлімі (Body).
HEAD құжаттың тақырыбы HEAD арқылы бағдарлама тақырыбы
енгізіледі.Әр бір WWW – құжаттың атауы “браузердің” адрес жолына
енгізіледі.
Титул жолын көрсету үшін HEAD TITLE TITLE List TITLE HEAD
командалары қолданылады.
Титул жолы браузер адрес жолында көрсетілгені үшін ол тек ағылшын
тілінде болуы қажет
Негізгі мәтінді көрсету үшін: BODY мәтін BODY командасы
қолданылады.
СүйтіпHTML құжатының бағдарлама схемасы төменгідей болады :
HTML
HEAD TITLE Титул жолы TITLE HEAD
BODY құжаттың негізгі мәтіні BODY
HTML
Тақырыптың өлшемін Hi командасы арқылы береміз i = 1 ең үлкен, ең
кішісі i = 6
Оқырмандарды жылдам және керек жүйелілік негізгілермен таныстыру үшін
құжаттардың мазмұнын тізімдерарқылы көрсетуге болады.
Ақпаратты бөліктерге бөлу үшін тізімдердегі шегерулер керек
Ол арқылы құжат логикалық түрде түсінікті, жиналған, көрнеті болады.
HTML – құжаттарында тізімнің 3 түрі анықталған:
Реттелмеген тізім;
Реттелген тізім;
Анықтама - тізім.
Реттелмеген тізімде UL и UL командасы мен беріледі және
жазуларды анықтау үшін арналған белгілер қолданылады.
LI командасымен тізімнің әр бір элементі басталады.
LI TYPE=DISK - үлкен жуан нүкте;
LI TYPE=CIRCLE - шеңбер;
LI TYPE=SQUARE - кішкентай қара квадрат.
Реттелген тізімде барлық элементтер тізбектелген.
OL и OL командалары арқылы беріледі
LI командасымен тізімнің әр бір элементі басталады
LI командасында TYPE параметрі нумерацияның типын анықтайды және
оның түрлері төмендегідей:
LI TYPE = A - үлкен әріп;
LI TYPE = a - кіші әріп;
LI TYPE = I - үлкен рим цифралары;
LI TYPE = i - кіші рим цифралары;
LI TYPE = 1 - араб цифралары.
Анықтама тізімдереде барлық жазулар табуляция арқылы соңға
жылжытылған. DL и DL командалары арқылы беріледі
DD командасымен тізімнің әр бір элементі басталады
Параграфтарды форматтау және мәтінді бір неше бағанға шығару.
Келесі жолға көшу
командасымен орындалады.
p командасымен бос жол қойылады
hr горизонталь сызық қойылады.
Егер сызық жазудың 40% ғана керек болса ,онда hr width= 40 %
командасы қолданылады.
hr size= 10 командасымен жуан сызық қойылады
Сызықты СОҢҒАОҢҒАОРТАША тегістеу үшін ALIGN=LEFTRIGHTCENTER
командасы анықталған
NOSHADE – қара түспен сызу.
CENTER арқылы мәтінді ортаға орнластыруға болады.
Мәтіннің кей бір бөліктерін айыру үшін төмендегі стиль түрлеру қажет:
B - жаун (Bold);
I - курсив (Italic);
U – асты сызылған (Underline);
S - сызылған (STRIKE);
1.3 - кестеде мәтінді айыру командалары берілген.
1.3 - кесте Шрифт түрлері
Мәтін HTML форматында жазу
Жуан шрифт b мәтін b
Курсив i мәтін i курсивом
Астын сызу u мәтін u
Мәтінді сызу strike мәтін strike
Мәтін белгілерінің өлшемдерін өзгерту үшін:
FONT SIZE = +i FONT, бұл жерде i 1 ден 7 дейін әріп өлшемі.
BIGBIG и SMALL SMALL командалары арқылы әріп биіктігін
өзгертеміз.
Тағы екі команда:
а) SUB и SUB - жол асты индексі, мысалы, H2SO4;
б) SUP и SUP - жол үстіндегі индекс, мысалы, (a2 - b2) = (a -
b)(a + b).
HTML тілінде арнайы белгілер қолданылады, мысалы белгісі – әр бір
команданың алғашқы белгісі.
Бұл белгіні екі мәнді салыстырғанда кіші белгісі ретінде қолдануға
болмайды. кіші белгісін экранға шығару үшін арнайы белгілеулер
анықталған, олар 2 кестеде көрсетілген:
1.4 - кесте
Мәтін HTML форматында жазуы
<
>
& &
“ "
Бағаналардың және жолдардың көмегімен кестелер ұйымдастырылады .
Кесте ұйяшықтары кез келген HTML элементтерін сақтай алады: тақырыптар
сияқты , тізімдер , азат жолдар , пішіннің , графикке , сонымен қатар
түрлердің элементтері . Кестелердің жасауына арналған TABLE и TABLE.
команда қолданылады. кесте ішіндегі Барлық элементтері тиісті орнында
болуы үшін бұларды екі тэг аралығында жазу қажет . Кесте жиектеулер және
бөлгіштер болмайды. Жиектеу BORDER атрибутімен қосылады.
Кесте жолдарының саны саны кездесуші TR..TR. Тэг саныменмен
анықталады, кестеде жолдардың ALIGN и VALIGN атрибуттары анықталған.
TD...TD кесте стандартты ұйяшығын бейнелеп түсіндіреді . Кесте
ұйымы тек қана кесте жолдары ішінде суреттелүі мүмкін. Әрбір ұйым бағана
нөмірімен тиісті нөмірленген болу қажет.
Егер жолда бағаналардың бір немесе бірнешенің ұйымдардың жоқ болса -
браузер бос ұйяшықты суреттейді. Мәліметтердіұяшыққа Орналастырудың
ALIGN=left и VALIGN=middle атрибуттері анықталады.
TH...TH - тақырып ұяшығының ұзындығы - кесте;
Бұл жердегі мәтіннің атрибуттары BOLD и ALIGN=center.
CAPTION...CAPTION - таблица атауы
CAPTION Тэгі TABLE...TABLE арасында болуы қажет. CAPTION
басында ALIGN=top атрибутына ие, бірақ ALIGN=bottom деп өзгертуге болады.
ALIGN кестенің төменгі немесе жоғарғы жағында орналастынын көрсетеді. Жазу
кесте ортасында болады.
BORDER – TABLE тегі атрибуты. Атрибут арқылы кестенін шеткі және ішкі
шекараларын берүге болады. BORDER сандық мән қабылдайды,мысалы BORDER=3
шекаранық жуандыған көрсетеді.
2.4.5 Мәліметтерді алмастыру құралдары
Гипертекстілік сілтемені төменгі түш түрмен жасауға болады:
құжат бетінің басқа бір орнына өту;
құжаттың басқа бетіне өту;
басқа құжатқа өту.
Құжат бетінің басқа бір орнына өту үшін келесі командаларды орындау
қажет:
HTML – файлда өтетін орынға белгі қою.
Жететін орынға белгі қою.
A NAME = “Белгі” A, белгі – ағылшын әріптері мен цифралар.
Белгіге өту үшін :A href=МЕТКА белгіге сілтеме A.
h1.html HTML – файлының кез келген орнынан h2.html - HTML –
файлының басына өту:
A href = “h2.html”бөліміне өту h2 A
Гипертекстілік сілтеме HTML – файл ішінде URL – универсалды ресур
локаторымен беріледі.
Бұл локатор әр түрлі ресурстың сілтемелерінің жазылу ережелерін
анықтайды..
2.4.6 Енгізілген элементтер
Форма - ұй бетінде тұтынушымен диалог жасайтын құрал.
Форма келесі бөліктерде тұрады:
кнопкалар;
тізімдер;
мәтін жолдары;
мәтін тіркестіктері.
Форма FORM командасымен басталып FORM командасымен аяқталады.
Бұл команданың 2 негізгі параметрі бар, олар : ACTION және METHOD.
ACTION параметрі міндетті түрде көрсетілуі қажет.
METHOD параметрі міндетті емес. Ол жіберу протоколына қатысты GET
немесе POST мәндерін қабылдайды. Басында METHOD= GET.
Мәліметтерді жіберу кнопкасын :
INPUT TYPE = submit NAME = “botton1” VALUE = “мәтін” командасымен
құраймыз.
мұндағы:
INPUT – басқару элементін таңдау.
TYPE – басқару элемент параметрі.
submit – мәні
NAME – параметрі ,айнымалының аты.
botton1 – айнымалының аты.
VALUE – параметрі, басқару элементінде мәтінді жазады.
INPUT басқару элементінің негізгі типтері:
Мәтін жолы : TYPE=text
SIZE параметрі терезе өлшемін анықтайды.
Мысалы:INPUT TYPE = text NAME= “text1” SIZE = 30 VALUE = “Мәтінді енг
2.4.7 ActionScript
Action Script – бұл Macromedia Flash-тегі скриптті (сценарий) тіл.
Оның басты қызметі – клиптерді интерактивті ету болып табылады. Action
Script тілі объектіге бағытталған бағдарламалау тілдері тобына жатады.
Объект ретінде кез келген берілгендер мәтіндік түрде немесе графикалық
қойылым түрінде беріліп, Action Script-те символға түрлендіріледі. Action
Script-тен басқа сценарилер тілі ретінде JavaScript немесе
VisualBasicScript тілдері қолданылады. Ол тілдердің Action Script-тен
айырмашылығы – олар HTML тілінде жазылып, WEB – броузер арқылы көрсетіледі.
Ал Action Script-те объектілер иерархия түрінде кескінделіп (құрылымданып),
Flash – плеер программасында бірден орындалады. Жұмыстың міндетіне
студенттерді, кәсіптік білім беретін мектептерде оқушыларды ActioScript
бағдарламалау тілі туралы жалпы түсінік қалыптастырып, алған теориялық
білімдерін іс жүзінде жүзеге асыру іскерліктерін қалыптастырып және
машықтандырып үйрету кіреді.
2.4.8 JAVASCRIPT
“JAVASCRIPT” тінің мақсаты – WWW бүкіләлемдік өрмегінің ақпараттық
бөлігін құрудың әдістері мен тәсілдерімен таныстыру. Қазіргі кезде web-
сайттарды программалаудың жаңа технологиясын игерген мамандар күннен-күнге
көптеп қажет етілуде.
Студенттер пәнді оқу үрдісінде JAVASCRIPT тілінде қолданылатын
есептерді алгоритмдеу негіздерін, мәліметтер түрлерін, операторларды, ішкі
операторларды тұрғызылған функцияларды, программаны қамтамасыз етуді
жобалау тәсілдерін динамикалық құрылымдарды, прграммалау технологиясы
негіздерін, программалы қамтаманы жобалау тәсілдері негіздерін қолданып
программа құру болып табылады.
Студенттер пәнді оқу нәтижесінде web парақтардың құрылымдық сұлбасын,
талап ететін есептерге сәйкес мәліметтер құрылымын ұйымдастыруды, тіл
құрылысын қолданып программа құру және жақсы стилде программа жазу,
программаны сынау және қалыптастыру, сапалы программалық құжатты құруды,
браузермен тиімді жұмыс жасауды білулері керек.
“JAVASCRIPT” пәнінің мағынасы мен алатын орыны осы пәнді оқу кезінде
алған білімдерді осы пәнмен өзара байланысқан басқа пәндерге қолдана білу
мүмкіндіктерімен қорытындыланады.
JavaScript – браузерге түсінікті программалау тілі. Браузер бұл
тілдегі командаларды орындай алады, яғни оның ішкі интерпретаторы бар.
JavaScript – динамикалық парақтар құратын мүмкіндік болып
табылады. JavaScript программасы скрипт немесе сценарий деп аталады, ол
HTML-программасы ішінде орналаса береді не жеке файлға да жазылады. Ондай
файлды да браузер оқып алады (арнайы команда бойынша).
JavaScript коды HTML тілін толықтырып, оны көрнекі етеді.
JavaScript тілі арқылы гипермәтіндер жаңа мүмкіндіктерге ие болады.
HTML – тіліне скриптер енгізу
Скриптер екі script...script тәгтері арасына орналасады. Әдетте
олар төмендегідей болып жазылады.
script language=JavaScript
! --
...
код на JavaScript
...
--
script
NOSCRIPT
...
Код для браузеров, которые
не поддерживают JavaScript
...
NOSCRIPT
Скрипт басы
Скрипт HTML тілі ком-ментариі түрінде жазы-лады, оны түсінбейтін
браузерлер түсініктеме деп ұғады
Скрипт соңы
NOSCRIPT блогы скриптерді түсінбейтін браузерлер үшін жазылады
Web-парақтар экранда ықшам түрде безендіріліп көрсетілгенмен, HTML
тілі мәтіндерді пішімдеп (форматтап) көрсететін тілге жатпайды. Өйткені
әрбір тұтынушы әр түрлі компьютерлерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана
зауыттан шыққан бір компьютердің Wіndows жүйесінде жұмыс істей алатын
броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде
жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету
мүмкіндіктері әр түрлі болғандықтан, бір файл екеуіне екі түрлі болып
көрсетіледі.
Құжаттарды әрбір тұтынушының әр түрлі құрылғыларда және әр түрлі
броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді
пішімдеу (форматтау) тәсілдерін жазуға арналған тіл деп айтуға болмайды. Ол
Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір
тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін
тіл болып табылады.
Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелеу керек болса, онда HTML коды оны
тақырып ретінде көрсетуге тырысады. Тақырыптың белгілеу коды алынған соң,
оны броузер-программа өз мүмкіндігін пайдаланып, оны үлкейтіп ірі
әріптермен жазуы ықтимал немесе тек экран жолдарының ортасына жылжытып қана
көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы арқылы
берілетін болса, онда тақырып қаттырақ шығатын дауыс арқылы айтылып, одан
соң аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.
HTML тілінде мәтінді форматтау тәсілдерінің көптеген мүмкіндіктері
бар, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың маәтіні мен оны безендіріп
көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады. Мысалы, HTML тілінің
соңғы [HTML 4.0] нұсқасында мәтінді форматтау командаларын пайдалану
ұсынылмаған.
html
Мысалы:head
titleТЕСТtitle
meta http-equiv="Content-Type" content="texthtml; charset=windows-
1251"
link rel="stylesheet" href="heads009.css" type="textcss"
script language "JavaScript"
!--
function ClickAction(){
var rez;
rez=0;
t="";
for (i=0;i=document.forms.length-1;i=i +1){
for (j=0;j=document.forms[i].elements. length-1;j=j+1){
if (document.forms[i].elements[j].chec ked){
rez=rez+parseInt(document.forms[i]. elements[j].value)
}
}
}
if (rez==0){alert("Сіздің бағаңыз F. Сіз тесттің барлық қателерін
жібердіңіз.Тестті қайтадан өтіңіз!")}
if (rez==1){alert("Сіздің бағаңыз +F. Сiз 1 балл жинадыңыз және
тесттiң тек 1 ғана сұрағына дұрыс жауап бердiңіз!")}
if (rez==2){alert("Сіздің бағаңыз D. Сiз 5 балл жинадыңыз")}
if (rez==3){alert("Сіздің бағаңыз C. Сiз 9 балл жинадыңыз")}
if (rez==4){alert("Сіздің бағаңыз B. Сiз 10 балл жинадыңыз")}
if (rez==5){alert("Сіздің бағаңыз A.Жарайсың!!!")}
}
--
script
head
body text="#333366" font face="Verdana"
table align="center"
trtd h2span class="uphead"centerТест
сұрақтарыcenterh2tdtr table
table
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b1)JAVASCRIPT тілінде ақпараттық терезені
қандай функция көмегімен шақырамыз
b tdtrbr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"wtiteln() tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"cofirm () tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="1"alert() tdtr
trtdinput type="radio" name="radiobutton"
value="0"readln()tdtr
tableform
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b2) JAVASCRIPT тілінде айнымалыларды
сипаттау үшін қандай кілттік сөз қолданамызbtdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="1"var tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"var simvol tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"real var tdtr
trtdinput type="radio" name="radiobutton" value="0"integer var
tdtr
tableform
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b3)JAVASCRIPT тілінде жолдық комментарийді
қалай жазамызbtdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0" * tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="1" tdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"*...*tdtr
trtdinput type="radio" name="radiobutton" value="0"{...}
tdtr
tableform
tr
td valign="top" align="left"
form name="form1" method="post" action=""
table border="0" cellspacing="0"
trtd valign="middle"b4)JAVASCRIPT тілінде блоктық комментарийді
қалай жазамыз
btdtr
trtd
input type="radio" name="radiobutton" value="0"*tdtr
trtd
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz