12 жылдық білім беру

ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастап алдыңғы қатарлы дамыған елдердің білім саласында кең көлемде реформалар жүргізіліп жатыр. Ондай реформалар ТМД аумағындағы мемлекеттерде, соның ішінде Қазақстанда да жүргізілуде.
Дамыған елдерде білімді реформалау эволюциялық, революциялық жолмен жүріп, стратегиялық және тактикалық міндеттерді жүктеп, интеграциялау, интернационалдандыру, демократияландыру жолдарымен дамуда.
Қазіргі кезде Еуропа кеңесінің (1992) Декларациясына сәйкес 12 жылдық білім беру жүйесіне дүниежүзінің 138 жуық мемлекеттері енген. Олардың ішіне дамыған елдерден АҚШ, Жапония, Германия, Франция және т. б. кіреді. ТМД елдерінен 12 жылдық орта білім беру мерзімін..................

Пайдаланылған әдебиеттер

1.ҚР Заңы 2007 жылғы 27 шілдедегі № 319-III «Білім туралы»
2."Ғылым туралы" 2001 ж. 9 шілдедегі № 225-II ҚР Заңы
3.Бабаев С.Б., Оңалбек Ж.К. Жалпы педагогика. Оқулық. Алматы: «Заң әдебиеті», 2007
4.Бұзайбақова К.Ж. Инновациялық педагогика негіздері. Оқу құралы. Алматы:
«Білім», 2009.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жоспар;
1) Кіріспе
2) 12жылдық білім беру үрдісі, мәселесі
3) 12 жылдық білім беру мақсаты:
4) 12 жылдық оқытудағы басты мақсаты
5) Дүние жүзіндегі кейбір елдердің білім беру жүйесі
6) Қорытынды

ХХ ғасырдың 80 жылдарынан бастап алдыңғы қатарлы дамыған
елдердің білім саласында кең көлемде реформалар жүргізіліп жатыр. Ондай
реформалар ТМД аумағындағы мемлекеттерде, соның ішінде Қазақстанда да
жүргізілуде.
Дамыған елдерде білімді реформалау эволюциялық, революциялық  жолмен
жүріп, стратегиялық және тактикалық міндеттерді жүктеп, интеграциялау,
интернационалдандыру, демократияландыру жолдарымен дамуда.
Қазіргі кезде Еуропа кеңесінің (1992) Декларациясына сәйкес 12 жылдық
білім беру жүйесіне дүниежүзінің 138 жуық мемлекеттері енген. Олардың ішіне
дамыған елдерден АҚШ, Жапония, Германия, Франция және т. б. кіреді. ТМД
елдерінен 12 жылдық орта білім беру мерзімін Өзбекстан, Латвия, Литва,
Эстония, Украина, Молдова таңдады. Қазақстан 12 жылдық білім кеңістігіне
енді ғана еніп жатыр. Қазіргі кезде ҚР 107 мектебінде 12 жылдық білім беру
үдерісі эксперимент түрінде жүргізілуде.
Бұл жүйенің басты мақсаты-жүйені ашық, заман талабына  сай  негізде
дамыту. Қазіргі қоғамның өзекті мәселелерінің бірі - әлеуметтік,
экономикалық өзгермелі жағдайларда өмір сүруге дайын болып қана қоймай,
сонымен қатар оны жақсартуға игі ықпал ететін жеке тұлғаны қалыптастыру.
Мұндай тұлғаға қойылатын бірінші кезектегі нақты талаптар: шығармашылық,
белсенділік, әлеуметтік жауаптылық, жоғары интеллектілік, терең білімділік,
кәсіби шеберлік.
Білім беру жүйесіндегі өзгерістерді талап ететін әлемдік дамудың
негізгі үрдістері: қоғам дамуының қарқындылығы; постиндустриалдық,
ақпараттық қоғамға көшу; мәдениаралық өзара қатынас ауқымының кеңеюі;
халықаралық ынтымақтастық нәтижесінде шешілуі мүмкін ғаламдық
проблемалардың туындауы; қоғамның демократиялануы; экономиканың қарқынды
дамуы, бәсекелестіктің өршуі; адам капиталы мәнінің артуы. Осыған сәйкес
дамыған елдердің білім беру жүйесінде  білім беру философиясы мен
әдіснамасының жаңаруы, білім беру мазмұнын құру әдістерінің өзгеруі, білім
беру жүйесінде жетілдірілген үлгілердің жасалуы,  білім беруді басқарудың
тиімді тәсілдері ұсынылып отыр.
Сонымен қатар 12 жылдық білім беруге көшу төмендегі
мәселелерге   ерекше көңіл бөледі:
         -жаңа білім технологияларының енгізілуі;
        -оқытудың дәстүрлі өнімсіз стилін ығыстырып, оқушылардың
танымдық белсенділігі мен өзіндік ойлауын қамтамасыз ететін дамытушы,
сындарлы білім беру моделіне көшуі;
        - терең және белсенді кәсіби бағдар берудің ерте жастан
басталуы;
        -оқушы жастарға азаматтық-патриоттық, рухани-адамгершілік,
көпмәдениеттілік, денсаулық сақтау және экологиялық тәрбие беру рөлінің
күшейтілуі;
       -өмірлік бағдар ретінде адам бойындағы құндылықтарға қажет
жағдайда түзету енгізу және жаңадан жасау;
      - білім ұйымдарының оқушыны әлеуметтендірудегі рөлінің артуы.
Демек, 12 жылдық білім берудің мақсаты қоғамның мүддесіне өзін өзі
белсенді етуге дайын, жаңа өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті,
шығармашыл, білімді тұлғаны дамыту және қалыптастыру.
12 жылдық білім беру жүйесіне көшу-қоғамдағы елеулі өзгерістер мен
адамдар арасындағы қарым-қатынас құралдарының қарыштап дамуына байланысты
жаңа адамды қалыптастыруды көздеген заман талабы.Әлемдік білім
кеңістігіндегі оқытудың озық технологияларын қамтитын жаңа білім мазмұны
шынайы жарыс, адал бәсекеге қабілетті адам тәрбиелеуді қамтамасыз етуге
тиіс.
12 жылдық білім берудің мақсаты:
1) Өз ойын еркін айта алатын ;
2) Өзін көрсете білетін;
3) Өін-өзі дамыта алатын;
4) Жоғары білімді;
5) Ұлттық тілді;
6) Тарихты жетік меңгерген;
7) Бәсекеге қабілетті;
8) Отандық әлемдік мәдениеті бойында қалыптасқан;
9) Шығармашылығы дамыған тұлғаны қалыптастыру;
Бұл мақсаттардан келесі міндеттер туындайды:
Тәрбиелеу және дамыту іс-әрекетін ұйымдастыру;
Құзіреттіліктерді қалыптастыру және дамыту;
Оқушының ішкі мүмкіншілігі,бейімділігі,мақсат-мүд делері мен қабілеттерінің
байқалуы мен қалыптасуына жағдай жасау.
12 жылдық оқытудағы басты мақсаты
- қарқынды дамып келе жатқан ортада өмір сүруге қабілетті;
- өзін-өзі дамытуға;
- өз ойын еркін айта білуге;
- өз қалауымен қоғам талабына сай өзін көрсете білуге бейім;
- жоғары білімді шығармашыл дамыған тұлғаны қалыптастыру.
Жалпы орта білімнің құрылымы балалардың психологиялық – физиологиялық
тұлғалық ерекшеліктеріне сәйкес болады. ТМД және шетелдік ғалымдардың
пікірінше физиологтар, психологтар, педагогтар 12 жылдық білім берудің
құрылымы оқыту және жасерекшелігінің дамуына сәйкес болуын  ескеру қажет
деп санайды. Жалпы алғанда, дүниежүзі елдерінде орта мектеп 3 сатыдан
тұрады: бастауыш оқу 3-6 жылдық, негізгі (немесе кіші) орта мектеп 3-6 жыл
және жоғарғы орта мектеп 2- 4 жыл.
12 жылдық мектепке ауысу бірқатар мәселелердің шешілуін талап етеді:
1.Бұл өзгерістің экономикалық негізделуі;
2.Бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз етілуі (мемлекеттік стандарт,
жаңа кітаптар);
3.Жаңа жүйеге лайық мұғалімдер даярлау, мұғалімдерді қайта даярлау
жүйесін жетілдіру;
4.Жалпы және орта білім беру мектебінде нормативті-құқықтық базаның
жетілдірілуі;
5.Санитарлық-гигиеналық нормалар және негізгі ережелеріне өзгерістер
енгізу;
6.Мектепке дейінгі, бастауыш, орта жалпы және жоғары бейіндік білім
беруде сабақтастықтың болуы;
7.Білім саласын елдің тарихи дәстүріне, мәдениетіне бейімдеу.
Әлем елдері тәжірибесінде әр мемлекеттің өзіне тән орта білім беру
жүйесі мен мектеп үлгісі, орта мектептердің әр қайсысының қалыптасқан
өзіндік ішкі құрылымы бар. Дүниежүзінің аса дамыған елдерінде-АҚШ-та,
Англияда, Швейцарияда, Канада мен Германияда жалпы білім беру ұзақтығы 12
не 13 жыл, Голландияда 14 жыл,  ал Кореяда, Жапонияда, Швецияда, Францияда,
Италияда – 12 жыл. Тек экономикасы жаңа дамып келе жатқан елдерде ғана орта
мектеп 10-11 жылдық.
Соңғы уақытта АҚШ-та мектепке дейінгі, мектепалды балаларды дайындауға
көп назар аударылады. Әсіресе провинциялық мектептерде 5 жасар балаларды
мектепке дайындауда жаппай жұмыс жасалып келеді. Жалпы орта білімнің
құрылымы 6+3+3, оқу мерзімі 6 жастан 18 жас аралығында. Мемлекеттік оқу
орындарында тегін, жеке мектептерде ақылы болып келеді. АҚШ-та орта мектеп
2 буыннан тұрады: кіші және жоғары мектеп. Кіші орта мектепте 7-9
сыныптарда жалпыға бірдей бағдарлама, және  таңдау бойынша (элективті)
сабақтары, жоғары орта мектепте 10–12 сыныптарда міндетті түрде 5 оқу
пәндері және практикалық, академиялық бағыттағы профильдік пәндер берілген.
Оқушылар 9-сыныптан кейін міндетті 5 пәнге қоса келешектегі мамандығына
жақын бейінді пәндерді таңдап оқиды. Сыныпты жақсы бағалармен бітіргендері
грантқа ие болады.
Германия ХХ ғасырда білім беруге ерекше көңіл бөлген мемлекеттердің
бірі болды. 80 жылдары бұл ел жеке оқу орындарынан бас тартып, ақысыз оқу
орындарын көбейткен. Мұнда да басқа Еуропа елдері секілді бастауыш сыныпқа
6 жастан қабылдайды, жалпы орта білім алу 12 жылдық мектепке негізделген,
барша оқушыға алғашқы 9 жылдық оқу ғана міндетті, өйткені одан әрі балалар
өз қалаулары және қабілеттеріне қарай оқуларын кәсіптік мектептерде
жалғастыра алады. Герман Федеративтік мемлекетінің заңының 6-бабына сәйкес
барлық мектептік білім беруді мемлекет қадағалайды. Мемлекеттегі міндетті
тегін білім алу 4 жылдық оқыту болып табылады. Білім алу 3 баспалдақты
құрылым болып табылады: негізгі мектеп, нақты училище, гимназия. Оқу 6
жастан жалпыға бірдей мектепте (1-4 сыныптар) басталады, содан кейін басқа
аталған типтегі мектептерде жалғастырылады. Негізгі мектептің (5-10
сыныптарда) 50%-ға жуығын  оқушылар құрайды, олар әрі қарай өз білімдерін
толық емес жалпы білімді меңгергеннен кейін, кәсіби білім алуға жолдама
алады. Ал нақты училищеде (5–10 немесе 7–10 сыныптар) кәсіби-практикалық
бағыттағы жалпы толық емес білім беріледі, онда физика, химия, биология,
шет тілдер мен басқа да академиялық пәндер оқытылады. Нақты училищені
бітірген оқушы орта және содан кейін арнайы жоғары кәсіби-техникалық оқу
орындарына түсе алады. Гимназия (5–13 немесе 7–13 сыныптар) толық орта
білімді береді және университеттік үлгідегі ЖОО түсу құқына ие болады.
Гимназиядағы міндетті пәндер: неміс тілі мен әдебиеті, тарих, география,
математика, биология, дене тәрбиесі, музыка, дінтану болып табылады.
Гимназияның бейіндік білім беруіне байланысты әр түрлі нұсқада оқу
бағдарламалары жасалған. Германиядағы мектептерде бейіндік оқыту барысында
пәндер блоктарға сәйкес біріктіріледі, мысалы: тіл-әдебиет-өнер,
әлеуметтік білімдер, әлеуметтік-экономикалық және т.б. Неміс тілді
оқушылардың жоғары сыныпта оқудағы мүмкіншілігі зор, олар міндетті
пәндерден басқа да пәндерді қосымша оқи алады, соның негізінде олардың жеке-
дара ерекшеліктері жақсы дамиды. Бейіндік бағыттағы пәндерден басқа тілдік,
әдеби-көркем, қоғамдық-ғылыми, математикалық немесе жаратылыстану-ғылыми
пәндерін меңгере алады. Негізгі мектеп 4 пән бойынша емтихан тапсыру арқылы
аяқталады.12 және 13 жылдық мектепті сәтті бітірген оқушылар үшінші
деңгейді аяқтағандары туралы аттестатқа ие болады. Бұл аттестат кез-келген
бейінді оқуға жолдама болып табылады. ЖОО-ға түсуде оқушының аттестаты,
яғни орташа ұпайы негізгі рөл атқарады.
Францияда ХХ ғасырдың ортасында білімді қаржыландыру 14 есеге  өсіп,
ақысыз оқу  мен ақылы оқудың ара қатынасы 80 мен 20 пайыз болған. Бұл
мемлекет мектепке дейінгі балалар тәрбиесімен айналысатын ең алдыңғы
қатарлы мемлекет болып табылады. Онда Аналық мектебі және Бүлдіршіндер
сыныбы балабақшалары бар.
Францияда 12 жылдық білім беру жүйесі бекітілген.  Онда орта білім
беруде 10 жылдық (6-16 жасқа дейін) мектеп ақысыз, ал 12 жылдық мектеп
міндетті емес. Францияда 5 жылдық элементар кіші мектепті бітірген
балалар оқуын жалпы білім бертін 4-5 жылдық колледждерде жалғастырады.
Толық емес орта мектеп біртекті жалпыға міндетті колледж –бастауыш сынып
негізінде құралған. Бітірушінің кәсіби мамандығына сәйкес (бакалавр)
дипломды иемденуде олар бірнеше секцияға бөлінеді. Бастауыш және орта
мектеп деңгейінде оқушылардың білім, іскерлік, дағдысын бағалауда арнайы
екі шкала қолданылады. Мектепті тәмамдағаннан кейін оқушылардың барлығы
бакалавр курсына сәйкес емтихан тапсырады.
Англия және ағылшын тілді елдерде грамматикалық, техникалық, кешенді 4
түрлі мектеп қызмет етеді.  Бұл елде орта білім алып, 16 жастан кейін
балалардың  мектептің  берген сертификатымен  жұмысқа орналасуларына
болады.
Шетел мектептерінде жоғары мектепке оқушылар оқу үлгіріміне қарай және
мектеп берген мінездеме негізінде арнайы мемлекеттік комиссияның шешімімен
қабылданады. Оқушылардың үлгірім деңгейлеріне қарай оқуларын әрі қарай
жалғастыруға болатын мемлекеттер қатарына Германия, Франция, Жапония сияқты
елдер жатады.
Әлемдік тәжірибе мемлекеттердің экономикалық дағдарыстан шығуымен
бірге білім саласын оза қаржыландыруы қатар жүргенін көрсетеді. Мәселен,
1955 пен 1985 жылдар аралығында Жапонияда білімді қаржыландыру 20 есе
артқан. Бұл елде мектептің жоғары сатысы (10-12 сыныптар) 5 түрлі-
техникалық, сауда, ауыл шаруашылық, флоттық, қосымша мектептер болып
құрылған.  Жапонияда  балабақшалар білім берудің маңызды бөлімі емес.
Балалар балабақшаға ата-аналарының қалауымен 4 жаста да баруы мүмкін. Жапон
елінде 9 жылдық білім беру ақысыз, білім беру құрылымы 6+3+3 (6 жылдық
бастауыш мектеп - чугакко, 3 жылдық кіші орта мектеп – чугако, 3 – жылдық
жоғары орта мектеп – като-гакко). Бастауыш сыныптарда негізгі сабақтар
жапон тілі, арифметика, қалған сабақтар ретінде жаратылыстану, қоғамтану,
музыка, этика, дене тәрбиесі, өнер, қолөнер өтіледі. Кіші орта мектепке –
емтихансыз, жоғары орта мектепке емтихан тапсырып түсе алады. Білімді
тексеру тәсілі – жазбаша тест. Бастауыш және орта мектепте 5 дәрежелі шкала
бағасы қолданылады: S (өте жақсы), А (жақсы), В (қанағаттанарлық), С
(нашар), D (өте нашар).
Моңғол елінде 12 жылдық білім беру жүйесіне 2006 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.