Жылуэнергетикадағы Метрология, стандарттау және сапаны басқару

Пән: Сертификаттау, стандарттау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Коммерициялық емес акционерлік қоғам

Алматы энергетика және байланыс университеті

Жылу энергетика факультеті

Өнеркәсіптік

жылуэнергетика

кафедрасы

«Жылуэнергетикадағы Метрология, стандарттау және сапаны басқару» пәнінен

Есептік-сызбалық жұмыс №1

Орындаған: Арынбек Е. Ж.

ТЭк-13-1

Тексерген: Яманбекова А. Қ.

Алматы 2014

Жоспар

Кіріспе . . . 3
1 - тапсырманың орындалуы . . . 4-6
2 - тапсырманың орындалуы . . . 7
3 - тапсырманың орындалуы . . . 8
4 - тапсырманың орындалуы . . . 9
5 - тапсырманың орындалуы . . . 10
6 - тапсырманың орындалуы . . . 11
7 - тапсырманың орындалуы . . . 12
8- тапсырманың орындалуы . . . 13
Қорытынды . . . 14
Пайдаланылган әдебиеттер тізімі . . . 15

Қазіргі таңда дүниежүзілік сауда ұйымына кіру алдында және халықаралық қатынастарда өнім сапасын жеткілікті деңгейде бәсекеге қабілетті етіп шығару үшін стандарттау, метрология және сертификаттау салаларының қызметтерінің маңызы өте зор.

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Тойкенов А. А.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

Кіріспе

Стандарт қолданылмайтын бірде бір экономикалық және көпшілік қызмет сферасы жоқ. Стандарттар қауіпсіздік және сақтандыру қызметтерінде, өнімді шығарғанда, эксплуатациялағанда, медицинада, білімде, жылжымалы нарықта, есеп және аудит жүйесінде, банктік жүйеде, қауіпсіздік қызметінде, өнімді индентификациялауда және кодтауда, ақпараттық қызмет құпия объектіге және тағы басқа қызметтік органдарда қолданылады.

Халықаралық стандартты қолданбай және білмей дүниежүзілік нарыққа шығу мүмкін емес. Өнім сапасын растайтын және стандарттың барлық талабын орындау үшін, тәуелсіз объектіде сапаны бағалау жүргізу қажет. Бұл мәселені сертификаттау шешеді.

Стандарттау мен сертификаттаумен бірге өлшеу ғылымы метрологияның мағынасы артады. Бірде бір өлшеуді қолданбайтын практикалық қызмет жоқ, материалдық және басқа да ресурстарды үнемді шешуге метрологиялық қамтамасыздандыру үлкен роль атқарады.

Өндірістің тиімділігін, өнімнің техникалық деңгейі мен сапасын көтеруде метрологияның маңызы арта түседі. Сондықтан метрологияны дамыту, метрологиялық ұйымдардың қызметін жетілдіру мәселелеріне өндіріс кәсіпорындардың, ғылыми бірлестіктер мен ғылыми-зерттеу институтының басшылары ерекше көңіл бөлуі керек. Метрологиялық қамтамасыз ету мәселелерін шешу жаңа өнім құрудың бастапқы кезеңдерінде, технологиялық процесті жасау мен енгізу кезінде көбірек тиімді болады және шығынды азайтады.

2. 1. 10 Өлшеу қателіктерінің классификациясын келтіру. Кездейсоқ қателіктердің негізгі қасиеттері.

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Арынбек Е.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

1 - тапсырманың орындалуы

Жүйелі қателік құрамы өлшеу құралдарының физикалық, конструктивті және технологиялық ерекшеліктеріне, қолдану шарттарына, сонымен қатар бақылаушының жеке сапаларына байланысты болатын әсер етуші факторлардың белгілі бір функциясы болып табылады. Жүйелік қателіктер екі белгісі бойынша жіктеледі:
1) Уақытқа байланысты өзгеру сипатына қарай олар тұрақты және өзгермелі болып бөлінеді. Тұрақты - өлшеулердің барлық сериялары ішінде өзгеріссіз қалатын қателіктер болып табылады. Өзгермелі - өлшеу процесінде өзгерістерге ұшырап отыратын қателіктер болып табылады. Олар монотонды өзгеретін, периодты және күрделі заңдылық бойынша өзгеретіндер болып бөлінеді. Егер қателік өлшеулер процесінде монотонды өсетін немесе азаятын болса, онда ол монотонды өзгеретін деп аталады. Периодты қателік деп мәні уақыттың функциясы болып саналатын қателік есептеледі. Жүйелі қателіктер анағұрлым күрделі заңдылықпен өзгере алады, ол қандай да бір сыртқы факторларға, себептерге негізделген болып келеді.
2) Туындау себептеріне байланысты қателіктер әдістемелік, құралдық және субъективті деп бөлінеді (3. 1 бөлімді қара) .
Жүйелі қателіктерді байқау әдістері және оларды аластату
Жүйелі қателіктер болған жағдайда алычнған бақылаулар нтижелері түзетілмес қателіктер болып саналады. Жүйелі қателіктердің өлшеулер кезіндегі әсерлерін болдырмау немесе ескермеуді өлшеулер басталғанға дейін жүйелі қателіктер көзін аластату арқылы мүмкін етуге болады; яғни түзетпелерді анықтау және оларды өлшеулер нәтижелеріне енгізу; алынып тасталмайтын жүйелі қателіктер шекарасын бағалау болып табылады.

Өлшеу қателіктері

Өзг. ндаған

5В071700 - ЕСЖ№1

Қандай да болса дәлдікпен және мұқият орындалған өлшеу жұмыстарының нәтижесінде өлшеу қателіктері болады. Сондықтан өлшенетін өлшем нақты мәні және өлшеу нәтижесі арасында әрқашан да ауытқу болады.

Өлшеу нәтижесі D _изм және өлшенетін өлшем нақты мәні D _е арасында айырмашылық өлшеу қателігі деп аталады.

Өлшеу қателіктері келесі негізгі себептерге байланысты: өлшеу аспабының қателігі; орнатушы мөлшерлердің қателігі; өлшеу күшіне байланысты қателік; температуралық деформацияға байланысты қателік; өлшеуді орындаушының субьективтік қателігі.

Бір мәнді қайталап өлшеу кезінде, әсер етуші факторлар кездейсоқ заңдылық бойынша өзгеруіне байланысты пайда болатын қателік, қездейсоқ қателіктер деп аталады. Мысалы, аспап көрсеткіштерінің тұрақсыздығы, өлшемдерді оқып алу кезіндегі дөңғелету.

Өлшеу барысында кездейсоқ қателіктердің шамасы мен бағыты тұрақты болмайды. Өлшеулер нәтижесіндегі кездейсоқ қателіктерді кеміту үшін, біріншіден мұқият өлшеу, екіншіден өлшеулер санын арттыру қажет.

Кездейсоқ өлшеу қателіктері - бірдей шамаларды қайталап өлшеу кезінде кездейсоқ түрде өзгеретін өлшеу қателігінің бір құрамы.
Кездейсоқ қателік өзгеретін қарқандылықпен жүйелі түрде берілетін факторлармен анықталады. Кездейсоқ қателіктің мәндері мен таңбаларын анықтау мүмкін емес., өйткені қателік тудыратын себептер әрбір тәжірибеде бірдей әсер етпейді. Кездейсоқ қателік өлшеу нәтижесінен алып тасталына

алмайды. Дегенмен бірқатар қайталап өлшеу және оларды өңдеу үшін математикалық статистика әдісін қолдану арқылы кездейсоқ қателігі бар өлшенетін шаманың мәнін бір рет өлшеуген кездегіге қарағанда аз қылып анықтайды.
Кездейсоқ қателікті анықтайтын статистикалық өлшеуді жүргізу үшін барлық әрекет етуші факторлардың қарқындылығы қателіктерді құруға өте жоғары немесе өте төменгі теңдей әсерін қамтамасыз ететін қандай да бір деңгейге дейін жеткізілуін сипаттайтын жағдай тудырылады. Бұл кезде күтілу қателігі жөнінде айтылады. Бұл қателіктен бөлек дөрекі қателіктер және қате жіберу орын алады.
Кездейсоқ қателіктің жеке мәнін алдын ала болжап айту мүмкін емес. Бірдей шамалардың қандай-да бір өлшемінің кездейсоқ қателіктер жиынтығы ықтималды нақты ережелерге сүйенеді. Олар метрологияда ықтималдық теория мен математикалық статистика әдістерімен жазылады. Осыдан өлшем нәтижелері кездейсоқ қателіктерден тұратын физикалық шама мен сол кездейсоқ қателіктің өзін кездейсоқ шама ретінде қарастырады Кездейсоқ шамалардың қандай да бір мәнінің объективті мүмкін жағдайда пайда болуын мөлшерлі түрде бағалау үшін ықтималдық деген ұғым қызмет етеді, ол бірлік үлесінде беріледі (ақиқатты оқиғаның ықтималдығы 1-ге тең, ал мүмкін емес оқиғанікі- 0-ге тең)
Үздіксіз кездейсоқ шамалардың математикалық түрде жазылуы әдетте кездейсоқ шамалардың дифференциалды үлестіру заңдылықтары арқылы жүзеге асады. Бұл заңдылықтар кездейсоқ шаманың мүмкін мәндері мен оларға сәйкес ықтималдық тығыздығы арасындағы байланысты анықтайды (үздіксіз деп шексіз өлшеу сандары арқылы алуға болатын шексіз көп мәндері бар кездейсоқ шамаларды айтады) .

5В071700 - ЕСЖ№1

Бет

2. 2. 7 Мына метрологиялық ұғымдарға сипаттама беру: сенімділік ықтималдығы, сенімділік интервалы. Сенімділік интервалын анықтау тәсілдерін түсіндіру.

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Арынбек Е.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

2 - тапсырманың орындалуы

Математикалық статистикада қолданылатын сенімділік интервалы дегеніміз өлшенгелі жатқан шаманың мәні берілген ықтималдықпен табылатын интервал.

Өлшеніп жатқан Х шаманың үлестірілу функциясы F(x) белгілі болса, Х тің мәндері ( $\overrightarrow{x} - \varepsilon\ ; \ \overrightarrow{x} + \varepsilon)$ интервалында болатындығының ықтималдығын сенімділік ықтималдығы деп атайды.

$P\left\{ \overrightarrow{x} \right. \ - \varepsilon < X < \overrightarrow{x} + \varepsilon) = F(\overrightarrow{x} + \varepsilon) - F(\overrightarrow{x} - \varepsilon) = \alpha$

Мұндағы $\overrightarrow{x}$ -n өлшеулердің орташа арифметика мәні;

α-сенімділік ықтималдығы;

2. 2. 18 Аспаптық қателік ұғымы және есептеу тәсілі

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Арынбек Е.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

3 - тапсырманың орындалуы

Өлшем құралдарының дәлділігіне байланысты аспаптық қате- өлшем құралдарының жетілдірмеуіне және өлшем құралдарының элементтерінің дұрыс қондырылмауына байланысты пайда болатын техникалық қателер.

Аспапты қателік қолданылатын ӨЖ-нен туған. Кейде бұл қателікті аппаратты деп те атайды.

Аспаптық қателіктің орташа квадраттық ауытқуын есептеу

Аспаптық қателіктің ораша квадраттың ауытқуы аспаптың мүмкін болатын негізгі қателігімен беріледі, яғни аспатық қателіктің мүмкін болатын шегі болып табылады.

Ол қателік мыналардан алынады:

Аспаптың құжаты;
ГОСТ;
Эталондық өлшеулер құралдары;
Дәлдік класы.

$\mathrm{\Delta}_{п} = \frac{{КХ}_{N}}{100}$

мұндағы К-аспатың дәлдік класы;

$\mathrm{\Delta}_{п}$ -аспаптың қателіктің мүмкін болатын шегі.

Егер [- $\mathrm{\Delta}_{п}, \ \mathrm{\Delta}_{п}$ ] - аспаптық қателіктің кездейсоқ құраушысының үлестірілу кесіндісі болса, аспаптық қателіктің орташа квадраттық ауытқуы, немесе аспаптық қателік (ГОСТ бойынша) былай анықталады

${\mathrm{\Delta}Х}_{п} = \sqrt{\frac{\mathrm{\Delta}_{n}^{2}}{3}}$

Жалпы жағдай үшін

${\mathrm{\Delta}Х}_{п} = \sqrt{\frac{1}{3}\sum_{i = 1}^{n}\mathrm{\Delta}_{n_{1}}^{2}}$

Мұндағы ${\mathrm{\Delta}n}_{i} - i$ -нші құралдың аспаптық қателігінің мүмкін болатын шегі.

2. 4. 1 Жылу энергетика объектілерінің түрлері мен жұмыс істеу ерекшеліктерін сипаттау және жылу энергетика объектілерін метрологиялық қамсыздандыру қажеттігін негіздеу.

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Арынбек Е.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

4 - тапсырманың орындалуы

Энергетикаға қуатты энергоблоктар енгізу электростанциядағы судың, пардың, конденсаттың және қоспалар концентратының сапасын автоматты тексеріп отыру туғызады. Осыған байланысты су дайындау процестерін автоматтандыру мәселелері туындайды.

Соңғы кезге дейін электростанцияларда қолданылып келген кейбір сапалық көрсеткіштердің химиялық бақылауын қолдан жүргізу әдістері қазіргі заманғы жоғары талаптарды қанагаттандырмай келеді. Себебі бұл әдіс көп уақытты талап етеді. Нәтижелердің дәлдігін жеткіліксіз беретіндіктен, су режимін тез тексеруге және су дайындау процестерін автоматтандыруға мүмкіндік бермейді.

Осындай аса маңызды ғылыми-техникалық және халықшаруашылық мәселелерді шешіп, соның ішінде өнімнің сапасын жақсарту мәселелері өлшеулердің біртектілігі мен нақтылығына тікелей тәуелді.

Жылу энергиясын өндіруші саланың алдына қойылған басты мәселе - өнім сапасын көтеру - метрологиялық қызмет көрсету деңгейіне тікелей байланысты. Өнім сапасын метрологиялық қамтамасыздандыру - стандартқа сапаның және сынау әдістерінің ғылыми негізделген кретерилерін енгізу болып табылады.

2. 5. 3 Конструкторлық құжаттардың біртұтас жүйесінің және технологиялық құжаттардың біртұтас жүйесінің мақсаты мен мәселелерін сипаттау

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Арынбек Е.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

5 - тапсырманың орындалуы

Конструкторлық құжат (Конструкторский документ) -

Графикалық және мәтіндік құжаттар, ол бұйымды жасауға, дайындауға, қадағалауға, қабылдауға, пайдалануға және жөндеуге қажетті мәліметтерден тұрады. Конструкторлық құжатқа сызбалар, жинақтау бұйымдарының тізімі, сұлбалар, есептеулер, түсіндірме жазбалар, техникалық шарттар жөне т. б. жатады. Конструкторлық құжаттың түрлері және жинақтаулары стандартен қадағаланған, ал орындау (рәсімдеу) - ережелері Конструкторлық құжаттардың бірыңғай жүйесіне келтірілген;

Бұйымдарды жасап дайындауға, бақылау және пайдалануға қажетті ақпараттары бар мәтінді жөне графикалық құжаттар.

1. Графикалық конструкторлық құжат (Графический конструкторский документ) - конструкторлық құжаттардың бір бөлігі, ол сызбалардан, сұлбалардан, аксонометриялардан және т. б. тұрады.

2. Жобалау конструкторлық құжат(Проектный конструкторский документ) - конструкторлық қүжаттардың жиынтығы, ол негізгі өндіріс бұйымдарын жасап шығару және олардың құрылымы жайында қажетті мәліметтер береді, сондай-ақ келесі кезендегі жұмыстык, конструкторлық құжат жасау үшін қолданылады.

3. Жұмыстық конструкторлық құжат (Рабочий конструкторский документ) - бұл құжат бойынша бұйымдардың үлгісі жасалады немесе өндіріледі.

4. Мәтіндік конструкторлық құжат (Текстовый конструкторский документ) - конструкторлық құжаттардың бір бөлігі, сипат-тізімдерден, есептеулерден, сипаттамалардан, кестелерден, түсіндірме жазбалардан және т. б. түрады.

2. 3. 13 Өлшеу құралы ұғымы, оның статикалық сипаттамалары және параметрлері

Өзг. Өзг.

Бет

Құжат

Қолы .

Күні

әдеб

парақ

парақтар

Орын. ндаған

Тексерг. .

Арынбек Е.

Яманбекова А.

АЭжБУ, ЖЭФ, ӨЖЭ каф, ТЭк-13-1тобы

5В071700 - ЕСЖ№1

7 - тапсырманың орындалуы

Өлшеу құралы (ӨҚ) дегеніміз өлшеулер үшін қолданылатын қалыпты метрологиялық қасиеті бар техникалық құралдар.

Өлшенетін шаманы өзгертуге қатысы бойынша өлшеулер статикалық және динамикалық болып бөлінеді. Берілген жіктеудің мақсаты нақты өлшеулер кезінде өлшенетін шаманы өлшеу жылдамдығын есепке алу қажеттілігі туралы шешім қабылдаудан тұрады.

Статикалық өлшеулерге барлық өлшеу уақытының бойында өзгеріссіз қалатын, физикалық шамаларды өлшеулер жатады.

Динамикалық өлшеулер - бұл уақытқа байланысты өзгеретін, физикалық шамаларды өлшеулер.

Метрологиялық қамтамасыз етуді маңызды функцияларының бірі -өлшеу құралдарын (ӨҚ) тиімді пайдалануды қамтамасыз ету.

Бұл жоспарда метрологиялық қамтамасыз ету өнім сапасын бақылаумен тығыз байланысты, дәлірек айтқанда өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік қызметі төмендегілерді бақылайды:

кәсіпорынның өнім сапасы параметрлерін өлшеуде қажетті дәлдігі мен дұрыстығының бірдейлігін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастыру - техникалық іс-шараларын әзірлеуді және орындауды;

өлшеу құралдары өндіріс-өнім параметрлерін бақылау үшін және өлшеу құралдарын пайдалануда қалыпты жағдайларды құру үшін қажетті әдістемелермен, нұсқаулармен және өлшеу картоларымен қамтамасыз ету;

өндіріс бөлімшелерінде өнімнің сапасын анықтайтын бақылау - өлшеу операцияларының орындалуын;

кәсіпорынның ӨҚ мен өлшеу әдістерін пайдалануының сәйкестігін тұрақты бақылау үшін метрологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру және жүргізу;

тексеру және аттестация жұмыстарын дер кезінде орындау;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.