Нормативті-құқықтық актілер олардың түрлері және әрекеттері
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Заңдардың және нормативті.құқықтық актілердің түрлері ... ... ... ... ... .4
2 Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі әрекеттері ... ... ... ... ... ..7
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Заңдардың және нормативті.құқықтық актілердің түрлері ... ... ... ... ... .4
2 Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі әрекеттері ... ... ... ... ... ..7
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
КІРІСПЕ
Нормативтік заңды актілер – бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын, құқық нормаларынан құралған және белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған ресми құжаттар.нормативтік актілерді нормашығарушылық құзіретке ие органдар қатаң анықталған тәртіп бойынша қабылдайды. Заңды күшіне қарай барлық заң актілері екі топқа бөлінеді: заңдар мен заң актілері.
Заң – бұл заң шығарушы билік органы немесе референдум арқылы ерекше тәртіпте қабылданған, халықтың еркін білдіретін, жоғары заң күшіне ие және маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік акт.
Заңға сәйкес актілер – бұл заң нормаларынан құралған, заңдардың негізінде және оларды орындау мақсатында қабылданған актілер. Оларға мыналар жатады:
1) Президенттің құзіреті шегінде қабылданған жарлықтар мен өкімдер;
2) Парламенттің құзіреті шегінде қаабылданған қаулылар мен өкімдер;
3) мемлекеттік аумақтық және жергілікті органдардың (өкілдік органдар мен әкімшілік органдар) актілері–мемлекеттік билік пен басқарудың аумақтық органдары немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдары қабылдайды және осы аумақта өмір сүріп жатқан барлық тұлғаларға таралады;
4) ведомстволық актілер–белгілі бір органның құзіреті шегінде қабылданады және осы ұжымның мүшелеріне ғана таралады.
Нормативтік заңды актілер – бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын, құқық нормаларынан құралған және белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған ресми құжаттар.нормативтік актілерді нормашығарушылық құзіретке ие органдар қатаң анықталған тәртіп бойынша қабылдайды. Заңды күшіне қарай барлық заң актілері екі топқа бөлінеді: заңдар мен заң актілері.
Заң – бұл заң шығарушы билік органы немесе референдум арқылы ерекше тәртіпте қабылданған, халықтың еркін білдіретін, жоғары заң күшіне ие және маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік акт.
Заңға сәйкес актілер – бұл заң нормаларынан құралған, заңдардың негізінде және оларды орындау мақсатында қабылданған актілер. Оларға мыналар жатады:
1) Президенттің құзіреті шегінде қабылданған жарлықтар мен өкімдер;
2) Парламенттің құзіреті шегінде қаабылданған қаулылар мен өкімдер;
3) мемлекеттік аумақтық және жергілікті органдардың (өкілдік органдар мен әкімшілік органдар) актілері–мемлекеттік билік пен басқарудың аумақтық органдары немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдары қабылдайды және осы аумақта өмір сүріп жатқан барлық тұлғаларға таралады;
4) ведомстволық актілер–белгілі бір органның құзіреті шегінде қабылданады және осы ұжымның мүшелеріне ғана таралады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Т.А.Ағдарбеков, З.Т.Ағдарбекова, М.С.Данишбаева. Мемлекет және құқық теориясы. Түркістан: 2012 ж. - 208 б.
2. Т.А.Ағдарбеков. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: 2003 ж. - 328 б.
3. Д. А.Булгакова. Мемлекет жəне құқық теориясы. Алматы: 2006 ж. - 106 б.
1. Т.А.Ағдарбеков, З.Т.Ағдарбекова, М.С.Данишбаева. Мемлекет және құқық теориясы. Түркістан: 2012 ж. - 208 б.
2. Т.А.Ағдарбеков. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы: 2003 ж. - 328 б.
3. Д. А.Булгакова. Мемлекет жəне құқық теориясы. Алматы: 2006 ж. - 106 б.
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31 Заңдардың және нормативті-құқықтық актілердің түрлері ... ... ... ... ... .4 2 Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі әрекеттері ... ... ... ... ... ..7
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..10
КІРІСПЕ
Нормативтік заңды актілер - бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын, құқық нормаларынан құралған және белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған ресми құжаттар.нормативтік актілерді нормашығарушылық құзіретке ие органдар қатаң анықталған тәртіп бойынша қабылдайды. Заңды күшіне қарай барлық заң актілері екі топқа бөлінеді: заңдар мен заң актілері.
Заң - бұл заң шығарушы билік органы немесе референдум арқылы ерекше тәртіпте қабылданған, халықтың еркін білдіретін, жоғары заң күшіне ие және маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік акт.
Заңға сәйкес актілер - бұл заң нормаларынан құралған, заңдардың негізінде және оларды орындау мақсатында қабылданған актілер. Оларға мыналар жатады:
1) Президенттің құзіреті шегінде қабылданған жарлықтар мен өкімдер;
2) Парламенттің құзіреті шегінде қаабылданған қаулылар мен өкімдер;
3) мемлекеттік аумақтық және жергілікті органдардың (өкілдік органдар мен әкімшілік органдар) актілері - мемлекеттік билік пен басқарудың аумақтық органдары немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдары қабылдайды және осы аумақта өмір сүріп жатқан барлық тұлғаларға таралады;
4) ведомстволық актілер - белгілі бір органның құзіреті шегінде қабылданады және осы ұжымның мүшелеріне ғана таралады.
1 Заңдардың және нормативті-құқықтық актілердің түрлері
Бірінші және негізгі, барлық нормативті-құқықтық акті-лерді бөлу олардың заңды күшіне байланысты жүргізіледі. Сол негізде заңдар мен қосымша нормативті актілер бөлініп шығады.
Құқық нормасында елдегі әрекет ететін нормативті актілердің барлығының жиынтығын заңдар деп атайды, олай айтылуы кездейсоқ емес, себебі жағымды құқықтың бірінші негізі дегенмен заң болып есептеледі.
Заңдар - бұл нормативті-құқықтық актілер, мемлекеттің жоғарғы өкілетті органымен не тікелей халықпен (референдумда) қабылданады, жоғарғы заңдардың күші бар және көбірек маңызды қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған.
Заңдар заңдылық сапасы жағынан, ең жоғарғы заңдылық күші бар, яғни нормативті-құқықтық актілердің иерархиялық жүйесінде ерекше орын алады.
Заңның жоғарғы заңдылық күші мынадан көрінеді:
* Қатаң түрде өкілеттігі бар, мемлекеттік биліктің жоғарғы өкілеттік органымен, халықпен референдум арқылы қабылданады.
* Алғашқы шығу сипатындағы нормалары бар, сондықтан барлық басқа нормативті актілер олардың ережесіне сай шығарылуы міндетті; олар тек заңдардың нормативтік белгілерін талдайды және нақтылайды, бірақ оларға әр уақытта қарама-қайшы болмайды;
* Оны қабылдаған органнан басқа, органдардың бекітуге, өзгертуге не жоюға құқықтары жоқ;
* Заңдылық реттеудің пәні міндетті түрде өте маңызды қоғамдық қатынастар болуы тиіс, олай болмаса заңның ерекше рөлі, құқықтың басты қайнар көзі ретіндегі беделі бұзылады, яғни деңгейі қосымша заң актілеріндегідей болады. Сонымен заңның идеялары, барлық әлеуметтік субъектілердің негізгі бағыты ретінде бұзылады.
* Барлық заңдар қатаң түрде иерархиялық, сондықтан, федеративтік мемлекетте олар ерекше п ирамидаға жиналады, оның үстінде конституциялық не негізгі заңдар (РФ Конституциясы, РФ құрамындағы республикалардың конституциялары); одан кейін федералдық конституциялық заңдар, мемлекеттік биліктің маңыздырақ негіздерін жариялауға бағытталған (мемлекеттік елтаңба, әнұран және РФ туы, РФ сот жүйесі туралы, референдум туралы, РФ үкіметінің әрекеті туралы, т.б.); әрекет ететін (салалық кодекстер, заңдардың негіздері, әр түрлі салалық заңдар, т.б.); федерация субъектілерінің заңдары, РФ субъектілерін жүргізу мәселелері бойынша қабылданатын және РФ субъектілерін бірігіп жүргізу және Федерацияның тек берілген Федерация субъектілерінің аумағында шектеліп әрекет ететін заңдар.
Басқаларының барлығы, нормативті актілер қосымша заңдарға жатады.
Қосымша заңды нормативті-құқықтық актілер - міндетті органдардың (ұйымдардың) және лауазымды адамдардың, заңдарға сай және оларға қарама-қайшылығы жоқ нормативті актілер.
Заңды қосымша актілер мемлекеттің басшысымен, мемлекеттің атқарушы билігімен және жергілікті өзін-өзі атқарумен шығарылады, мақсаты сол не басқа қоғамдық қатынастарға қатысты, заңдардың жағдайын нақтылау және ағымдағы мақсаттарды оперативті шешу. Олар өздерінде құқық нормаларын ұстайды, арнайыланған және жалпы міндеттілік сипаты болады, қатаң белгіленген түрі мен қажетті реквизиттері бар.
Ондай актілерге жататындар, ең алдымен РФ Президентінің жарлығы мен өкімі жатады, олар аса маңызды қоғамдық және мемлекетті бақылау мәселелері бойынша шығарылады.
Жарлықтар нормативті не жекелеген-құқықтық болуы мүмкін: РФ Президентінің жарлықтары нормативті сипатта - бұл жалпы тәртіп туралы шешім, ол көп уақытқа және белгісіз субъектілер ортасында пайдалану үшін керек; РФ Президентінің жекелеген сипаттағы жарлығы - бұл шешімдер нормативті сипатта болмайды (мысалы, РФ Президентіне есеп беретін федералды органдарға атқарушы биліктегі басшыларды лауазымды орынға тағайындау не босату, азаматтық беру, мемлекеттік наградалармен марапаттау туралы, құрметті атақтар беру, жоғарғы әскери және жоғарғы арнайы атақтар беру, ауыр қылмыс жасағандарға кешірім жасау, т.с.с.).
Мемлекет басшысы жоғарыдағы актілерден басқа да қосымша нормативті актілер шығарады:
* Үкіметтің қаулысы және өкімі, оның қызметіндегі негізгі бағыттар бойынша заңды орындау үшін қабылданады. Қаулы жалпы мәселелер бойынша қабылданады және нормативтік сипатта болады, ал өкім - оперативтік жолмен басқару мәселелері бойынша, сондықтан жекелеген сипатта болады;
* Жекелеген министрліктердің және қызметтердің актілері олардың құзыретінің шегіне байланысты әрекет етеді: федералды заңдарды орындау үшін шығарылған бұйрықтар, нұсқаулар, өкім, ереже, жарғылар, тағы басқа актілер;
* Ресей Федерациясының субъектілерінің қабылдайтын актілері (РФ Конституциясының 76-бабы), негізінде федерацияның өзінің жүйесіндегі нормативтік актілерді қайталайды және берілген (қосымша нормативті-құқықтық актілердің жіктелуіне қосыла-тыны РФ Конституциясының үстемдігі, яғни субъектілердің барлық актілері соған сай болуы керек және сол сияқты өздерінің конституциялары мен жарғылары да федералдық конституция негізінде жазылып соған сай болуы міндетті;
* Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының актілері (жергілікті актілер не муниципальді құқықтық актілер) муниципальді құрылымның аумағында міндетті орындалатын, жергілікті маңызы бар мәселелерге арналған шешімдер. Олар жекелеген мемлекеттік өкілетті органдарға арналған. Яғни федералдық заңдармен және РФ субъектілерімен жергілікті өзін-өзі басқаруға берілген өкілеттілік. Муниципальдік тұрғындарымен тікелей қабылданып, жергілікті өзін-өзі басқаратын органмен не оның лауазымды адамымен орындалуы қажет. ... жалғасы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31 Заңдардың және нормативті-құқықтық актілердің түрлері ... ... ... ... ... .4 2 Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі әрекеттері ... ... ... ... ... ..7
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..10
КІРІСПЕ
Нормативтік заңды актілер - бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын, құқық нормаларынан құралған және белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған ресми құжаттар.нормативтік актілерді нормашығарушылық құзіретке ие органдар қатаң анықталған тәртіп бойынша қабылдайды. Заңды күшіне қарай барлық заң актілері екі топқа бөлінеді: заңдар мен заң актілері.
Заң - бұл заң шығарушы билік органы немесе референдум арқылы ерекше тәртіпте қабылданған, халықтың еркін білдіретін, жоғары заң күшіне ие және маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік акт.
Заңға сәйкес актілер - бұл заң нормаларынан құралған, заңдардың негізінде және оларды орындау мақсатында қабылданған актілер. Оларға мыналар жатады:
1) Президенттің құзіреті шегінде қабылданған жарлықтар мен өкімдер;
2) Парламенттің құзіреті шегінде қаабылданған қаулылар мен өкімдер;
3) мемлекеттік аумақтық және жергілікті органдардың (өкілдік органдар мен әкімшілік органдар) актілері - мемлекеттік билік пен басқарудың аумақтық органдары немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдары қабылдайды және осы аумақта өмір сүріп жатқан барлық тұлғаларға таралады;
4) ведомстволық актілер - белгілі бір органның құзіреті шегінде қабылданады және осы ұжымның мүшелеріне ғана таралады.
1 Заңдардың және нормативті-құқықтық актілердің түрлері
Бірінші және негізгі, барлық нормативті-құқықтық акті-лерді бөлу олардың заңды күшіне байланысты жүргізіледі. Сол негізде заңдар мен қосымша нормативті актілер бөлініп шығады.
Құқық нормасында елдегі әрекет ететін нормативті актілердің барлығының жиынтығын заңдар деп атайды, олай айтылуы кездейсоқ емес, себебі жағымды құқықтың бірінші негізі дегенмен заң болып есептеледі.
Заңдар - бұл нормативті-құқықтық актілер, мемлекеттің жоғарғы өкілетті органымен не тікелей халықпен (референдумда) қабылданады, жоғарғы заңдардың күші бар және көбірек маңызды қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған.
Заңдар заңдылық сапасы жағынан, ең жоғарғы заңдылық күші бар, яғни нормативті-құқықтық актілердің иерархиялық жүйесінде ерекше орын алады.
Заңның жоғарғы заңдылық күші мынадан көрінеді:
* Қатаң түрде өкілеттігі бар, мемлекеттік биліктің жоғарғы өкілеттік органымен, халықпен референдум арқылы қабылданады.
* Алғашқы шығу сипатындағы нормалары бар, сондықтан барлық басқа нормативті актілер олардың ережесіне сай шығарылуы міндетті; олар тек заңдардың нормативтік белгілерін талдайды және нақтылайды, бірақ оларға әр уақытта қарама-қайшы болмайды;
* Оны қабылдаған органнан басқа, органдардың бекітуге, өзгертуге не жоюға құқықтары жоқ;
* Заңдылық реттеудің пәні міндетті түрде өте маңызды қоғамдық қатынастар болуы тиіс, олай болмаса заңның ерекше рөлі, құқықтың басты қайнар көзі ретіндегі беделі бұзылады, яғни деңгейі қосымша заң актілеріндегідей болады. Сонымен заңның идеялары, барлық әлеуметтік субъектілердің негізгі бағыты ретінде бұзылады.
* Барлық заңдар қатаң түрде иерархиялық, сондықтан, федеративтік мемлекетте олар ерекше п ирамидаға жиналады, оның үстінде конституциялық не негізгі заңдар (РФ Конституциясы, РФ құрамындағы республикалардың конституциялары); одан кейін федералдық конституциялық заңдар, мемлекеттік биліктің маңыздырақ негіздерін жариялауға бағытталған (мемлекеттік елтаңба, әнұран және РФ туы, РФ сот жүйесі туралы, референдум туралы, РФ үкіметінің әрекеті туралы, т.б.); әрекет ететін (салалық кодекстер, заңдардың негіздері, әр түрлі салалық заңдар, т.б.); федерация субъектілерінің заңдары, РФ субъектілерін жүргізу мәселелері бойынша қабылданатын және РФ субъектілерін бірігіп жүргізу және Федерацияның тек берілген Федерация субъектілерінің аумағында шектеліп әрекет ететін заңдар.
Басқаларының барлығы, нормативті актілер қосымша заңдарға жатады.
Қосымша заңды нормативті-құқықтық актілер - міндетті органдардың (ұйымдардың) және лауазымды адамдардың, заңдарға сай және оларға қарама-қайшылығы жоқ нормативті актілер.
Заңды қосымша актілер мемлекеттің басшысымен, мемлекеттің атқарушы билігімен және жергілікті өзін-өзі атқарумен шығарылады, мақсаты сол не басқа қоғамдық қатынастарға қатысты, заңдардың жағдайын нақтылау және ағымдағы мақсаттарды оперативті шешу. Олар өздерінде құқық нормаларын ұстайды, арнайыланған және жалпы міндеттілік сипаты болады, қатаң белгіленген түрі мен қажетті реквизиттері бар.
Ондай актілерге жататындар, ең алдымен РФ Президентінің жарлығы мен өкімі жатады, олар аса маңызды қоғамдық және мемлекетті бақылау мәселелері бойынша шығарылады.
Жарлықтар нормативті не жекелеген-құқықтық болуы мүмкін: РФ Президентінің жарлықтары нормативті сипатта - бұл жалпы тәртіп туралы шешім, ол көп уақытқа және белгісіз субъектілер ортасында пайдалану үшін керек; РФ Президентінің жекелеген сипаттағы жарлығы - бұл шешімдер нормативті сипатта болмайды (мысалы, РФ Президентіне есеп беретін федералды органдарға атқарушы биліктегі басшыларды лауазымды орынға тағайындау не босату, азаматтық беру, мемлекеттік наградалармен марапаттау туралы, құрметті атақтар беру, жоғарғы әскери және жоғарғы арнайы атақтар беру, ауыр қылмыс жасағандарға кешірім жасау, т.с.с.).
Мемлекет басшысы жоғарыдағы актілерден басқа да қосымша нормативті актілер шығарады:
* Үкіметтің қаулысы және өкімі, оның қызметіндегі негізгі бағыттар бойынша заңды орындау үшін қабылданады. Қаулы жалпы мәселелер бойынша қабылданады және нормативтік сипатта болады, ал өкім - оперативтік жолмен басқару мәселелері бойынша, сондықтан жекелеген сипатта болады;
* Жекелеген министрліктердің және қызметтердің актілері олардың құзыретінің шегіне байланысты әрекет етеді: федералды заңдарды орындау үшін шығарылған бұйрықтар, нұсқаулар, өкім, ереже, жарғылар, тағы басқа актілер;
* Ресей Федерациясының субъектілерінің қабылдайтын актілері (РФ Конституциясының 76-бабы), негізінде федерацияның өзінің жүйесіндегі нормативтік актілерді қайталайды және берілген (қосымша нормативті-құқықтық актілердің жіктелуіне қосыла-тыны РФ Конституциясының үстемдігі, яғни субъектілердің барлық актілері соған сай болуы керек және сол сияқты өздерінің конституциялары мен жарғылары да федералдық конституция негізінде жазылып соған сай болуы міндетті;
* Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының актілері (жергілікті актілер не муниципальді құқықтық актілер) муниципальді құрылымның аумағында міндетті орындалатын, жергілікті маңызы бар мәселелерге арналған шешімдер. Олар жекелеген мемлекеттік өкілетті органдарға арналған. Яғни федералдық заңдармен және РФ субъектілерімен жергілікті өзін-өзі басқаруға берілген өкілеттілік. Муниципальдік тұрғындарымен тікелей қабылданып, жергілікті өзін-өзі басқаратын органмен не оның лауазымды адамымен орындалуы қажет. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz