Нормативті-құқықтық актілер олардың түрлері және әрекеттері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ . . . 31 Заңдардың және нормативті-құқықтық актілердің түрлері . . . 4 2 Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі әрекеттері . . . 7

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 9

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 10

КІРІСПЕ

Нормативтік заңды актілер - бұл құзіретті мемлекеттік орган қабылдайтын, құқық нормаларынан құралған және белгілі бір қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған ресми құжаттар. нормативтік актілерді нормашығарушылық құзіретке ие органдар қатаң анықталған тәртіп бойынша қабылдайды. Заңды күшіне қарай барлық заң актілері екі топқа бөлінеді: заңдар мен заң актілері.

Заң - бұл заң шығарушы билік органы немесе референдум арқылы ерекше тәртіпте қабылданған, халықтың еркін білдіретін, жоғары заң күшіне ие және маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік акт.

Заңға сәйкес актілер - бұл заң нормаларынан құралған, заңдардың негізінде және оларды орындау мақсатында қабылданған актілер. Оларға мыналар жатады:

1) Президенттің құзіреті шегінде қабылданған жарлықтар мен өкімдер;

2) Парламенттің құзіреті шегінде қаабылданған қаулылар мен өкімдер;

3) мемлекеттік аумақтық және жергілікті органдардың (өкілдік органдар мен әкімшілік органдар) актілері-мемлекеттік билік пен басқарудың аумақтық органдары немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдары қабылдайды және осы аумақта өмір сүріп жатқан барлық тұлғаларға таралады;

4) ведомстволық актілер-белгілі бір органның құзіреті шегінде қабылданады және осы ұжымның мүшелеріне ғана таралады.

1 Заңдардың және нормативті-құқықтық актілердің түрлері

Бірінші және негізгі, барлық нормативті-құқықтық акті-лерді бөлу олардың заңды күшіне байланысты жүргізіледі. Сол негізде заңдар мен қосымша нормативті актілер бөлініп шығады.

Құқық нормасында елдегі әрекет ететін нормативті актілердің барлығының жиынтығын заңдар деп атайды, олай айтылуы кездейсоқ емес, себебі жағымды құқықтың бірінші негізі дегенмен заң болып есептеледі.

Заңдар - бұл нормативті-құқықтық актілер, мемлекеттің жоғарғы өкілетті органымен не тікелей халықпен (референдумда) қабылданады, жоғарғы заңдардың күші бар және көбірек маңызды қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған.

Заңдар заңдылық сапасы жағынан, ең жоғарғы заңдылық күші бар, яғни нормативті-құқықтық актілердің иерархиялық жүйесінде ерекше орын алады.

Заңның жоғарғы заңдылық күші мынадан көрінеді:

Қатаң түрде өкілеттігі бар, мемлекеттік биліктің жоғарғы өкілеттік органымен, халықпен референдум арқылы қабылданады.
Алғашқы шығу сипатындағы нормалары бар, сондықтан барлық басқа нормативті актілер олардың ережесіне сай шығарылуы міндетті; олар тек заңдардың нормативтік белгілерін талдайды және нақтылайды, бірақ оларға әр уақытта қарама-қайшы болмайды;
Оны қабылдаған органнан басқа, органдардың бекітуге, өзгертуге не жоюға құқықтары жоқ;
Заңдылық реттеудің пәні міндетті түрде өте маңызды қоғамдық қатынастар болуы тиіс, олай болмаса заңның ерекше рөлі, құқықтың басты қайнар көзі ретіндегі беделі бұзылады, яғни деңгейі қосымша заң актілеріндегідей болады. Сонымен заңның идеялары, барлық әлеуметтік субъектілердің негізгі бағыты ретінде бұзылады.
Барлық заңдар қатаң түрде иерархиялық, сондықтан, федеративтік мемлекетте олар ерекше п ирамидаға жиналады, оның үстінде конституциялық не негізгі заңдар (РФ Конституциясы, РФ құрамындағы республикалардың конституциялары) ; одан кейін федералдық конституциялық заңдар, мемлекеттік биліктің маңыздырақ негіздерін жариялауға бағытталған (мемлекеттік елтаңба, әнұран және РФ туы, РФ сот жүйесі туралы, референдум туралы, РФ үкіметінің әрекеті туралы, т. б. ) ; әрекет ететін (салалық кодекстер, заңдардың негіздері, әр түрлі салалық заңдар, т. б. ) ; федерация субъектілерінің заңдары, РФ субъектілерін жүргізу мәселелері бойынша қабылданатын және РФ субъектілерін бірігіп жүргізу және Федерацияның тек берілген Федерация субъектілерінің аумағында шектеліп әрекет ететін заңдар.

Басқаларының барлығы, нормативті актілер қосымша заңдарға жатады.

Қосымша заңды нормативті-құқықтық актілер - міндетті органдардың (ұйымдардың) және лауазымды адамдардың, заңдарға сай және оларға қарама-қайшылығы жоқ нормативті актілер.

Заңды қосымша актілер мемлекеттің басшысымен, мемлекеттің атқарушы билігімен және жергілікті өзін-өзі атқарумен шығарылады, мақсаты сол не басқа қоғамдық қатынастарға қатысты, заңдардың жағдайын нақтылау және ағымдағы мақсаттарды оперативті шешу. Олар өздерінде құқық нормаларын ұстайды, арнайыланған және жалпы міндеттілік сипаты болады, қатаң белгіленген түрі мен қажетті реквизиттері бар.

Ондай актілерге жататындар, ең алдымен РФ Президентінің жарлығы мен өкімі жатады, олар аса маңызды қоғамдық және мемлекетті бақылау мәселелері бойынша шығарылады.

Жарлықтар нормативті не жекелеген-құқықтық болуы мүмкін: РФ Президентінің жарлықтары нормативті сипатта - бұл жалпы тәртіп туралы шешім, ол көп уақытқа және белгісіз субъектілер ортасында пайдалану үшін керек; РФ Президентінің жекелеген сипаттағы жарлығы - бұл шешімдер нормативті сипатта болмайды (мысалы, РФ Президентіне есеп беретін федералды органдарға атқарушы биліктегі басшыларды лауазымды орынға тағайындау не босату, азаматтық беру, мемлекеттік наградалармен марапаттау туралы, құрметті атақтар беру, жоғарғы әскери және жоғарғы арнайы атақтар беру, ауыр қылмыс жасағандарға кешірім жасау, т. с. с. ) .

Мемлекет басшысы жоғарыдағы актілерден басқа да қосымша нормативті актілер шығарады:

Үкіметтің қаулысы және өкімі, оның қызметіндегі негізгі бағыттар бойынша заңды орындау үшін қабылданады. Қаулы жалпы мәселелер бойынша қабылданады және нормативтік сипатта болады, ал өкім - оперативтік жолмен басқару мәселелері бойынша, сондықтан жекелеген сипатта болады;
Жекелеген министрліктердің және қызметтердің актілері олардың құзыретінің шегіне байланысты әрекет етеді: федералды заңдарды орындау үшін шығарылған бұйрықтар, нұсқаулар, өкім, ереже, жарғылар, тағы басқа актілер;
Ресей Федерациясының субъектілерінің қабылдайтын актілері (РФ Конституциясының 76-бабы), негізінде федерацияның өзінің жүйесіндегі нормативтік актілерді қайталайды және берілген (қосымша нормативті-құқықтық актілердің жіктелуіне қосыла-тыны РФ Конституциясының үстемдігі, яғни субъектілердің барлық актілері соған сай болуы керек және сол сияқты өздерінің конституциялары мен жарғылары да федералдық конституция негізінде жазылып соған сай болуы міндетті;
Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының актілері (жергілікті актілер не муниципальді құқықтық актілер) муниципальді құрылымның аумағында міндетті орындалатын, жергілікті маңызы бар мәселелерге арналған шешімдер. Олар жекелеген мемлекеттік өкілетті органдарға арналған. Яғни федералдық заңдармен және РФ субъектілерімен жергілікті өзін-өзі басқаруға берілген өкілеттілік. Муниципальдік тұрғындарымен тікелей қабылданып, жергілікті өзін-өзі басқаратын органмен не оның лауазымды адамымен орындалуы қажет. Ондай нормативті актілерге муниципальді құрылымның жарғысы; құқықтық актілер, жергілікті референдумда қабыл-данған (азаматтардың жиналысында) ; муниципальді құрылымның басшысының құқықтық актілері; муниципальдік құрылымның жарғысында белгіленген жергілікті әкімшіліктің, лауазымды адамдардың қаулылары мен өкімдері.
Локальді нормативтік актілер, ұйымдардың ұжымымен қабылданатын не оны көрсететін және нақтылы ведомствоның, ұйымдардың, өндірістердің шегінде әрекет ететіндермен қабылданғандар және олардың күнделікті ішкі ұйымдастырушылық әрекетін жария етеді (бұйрық, ішкі еңбек тәртібі өкімі, тәртіп туралы алғышарттар, еңбекті ұйымдастыру, бөлімдер арасындағы қарым-қатынас) . Сонымен бірге локальдік нормативтік актілерге корпоративтік құқықтардың қайнар көздері де жатады.

2 Нормативтік құқықтық актілердің кеңістіктегі әрекеттері

Нормативті-құқықтық актілердің әрекет ету кеңістігінің шегі мемлекеттің аумағына байланысты. Мұнда мемлекеттік аумақтар былай белгіленеді:

Мемлекеттік шекара шегіндегі аймақтар - бұл құрлықтар (жер қойнауы, яғни геологиялық зерттеуге және игеруге болатын тереңдікке дейінгі жер қойнауы континентальді шелф (200 теңіз қашықтығы), оған қосымша мемлекетке қарайтын аралдар мен анклавтар; сулар, қосымша ішкі сулар (өзендер, көлдер, су қоймалары, ішкі теңіздер) және аймақтық сулар (12 теңіз өлшемі) ; әуе кеңістігі (келісілген есептеу бойынша 100 км төменнен жоғарыға дейінгі ұзақтық) .
Мемлекеттің уақытша аумағы сырт елдердегі елшіліктер мен консулдықтардың тұратын аумағы, теңіздегі, өзендердегі, әуедегі және ғарыштағы мемлекеттің туы астындағы кемелер, ашық теңіздегі желілер және құбырлар. Сонымен бірге әскери кемелер әр уақытта, қай жерде болмасын мемлекеттің аумағына жатады, ал әскери еместер тек өз мемлекетінің сулары мен әуе кеңістігінде.
Аумақтық белгімен қатар маңызды белгіге сол не басқа нормативті актілерді шығаратын органның құзіреті жатады. Яғни мемлекеттік биліктің филиалдық органдарының актілері мемлекеттің барлық аумақтарына әрекет етеді, федерация субъектілерінің атқарушы органдарының актілері - тек берілген субъектінің қалпында, ал жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қабылданатын актілері соған сай берілген муниципальді құрылымдардың шекараларымен тежелген.
Нормативті-құқықтық актілердің аймақтық аядағы әрекеттеріне қарағанда, еске алатын түсініктер мынадай: аумақтығы, яғни нормативтік актілердің мемлекеттің сыртында таралуы (әскери соттар, сырт елдердегі дипломатиялық өкілдіктердің аумақтары) .

Әдеттегідей нормативті-құқықтық актілердің әрекеті мемлекеттің аумағында өмір сүретін барлық адамдарға, қоғамның құқықтық мүшесі және заңды тұлға не оның жекелеген бөліктеріне (қатысты) таралады.

Дегенмен кейбір нормативті актілер қатаң түрде белгілі субъектілердің құқықтық жағдайын реттеуге бағытталады. Соған байланысты құқық субъектілері бірнеше түрлерге әр түрлі белгілері бойынша бөлінеді:

Құқық субъектісінің түріне байланысты: қоғамның құқықтық мүшесі және заңды тұлға (ішкі мемлекеттік, бірлескен, шетелдердегі ұйымдар) ;
Азаматтығына байланысты мынадай адамдар қарастырылады: мемлекеттің адамдары, шетел азаматтары, азаматтығы жоқтар, қашқындар, еріксіз көшкендер;
Жыныстық және жас мөлшеріне байланысты: әйелдер (жүкті болуы мен бала тууына байланысты көмектер), жастар, зейнеткерлер;
Мамандығына байланысты: әскерилер, бюджеттегілер (феодалдық, регионалдық), дәрігерлер, ішкі істер органдарының қызметкерлері, коммерциялық ұйымдардың және өндірістердің адамдары;
Аумақтық қатыстығына байланысты (Қиыр Солтүстік аудандардың адамдары), т. с. с.

Шетелдіктер үшін өте маңызды құқықтық және қабілеттілік тежеушілік бар. Мысалы, заңмен белгілі лауазымды қызмет істеуге не белгілі әрекет түрлерімен шұғылдануға (оның ішінде жекешеленген), мемлекеттік не муниципалдық қызметте болуды, Ресей Федерациясының субъектілерінің оның шекарасынан тыс жерде еңбек етуге, яғни рұқсат етілген жерден басқа жерде еңбек етуге заңмен тыйым салынған. Жүріп-тұру бостандығы да тежелген (белгілі аумақтар мен ұйымдар және объектілерге баруға тыйым салынған) .

ҚОРЫТЫНДЫ

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.