Атомдық-эмиссиялық спектрлік анализ(АЭСА)
Кіріспе:
1. Атомдық.эмиссиялық спектрлік анализ(АЭСА)
2. Атомизаторлар
3.Жану процесі
4. Сандық атомды.эмиссиялық анализ
5. Спектрографиялық анализ
6. Спектрометриялық анализ
7. Визуальный анализ
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Атомдық.эмиссиялық спектрлік анализ(АЭСА)
2. Атомизаторлар
3.Жану процесі
4. Сандық атомды.эмиссиялық анализ
5. Спектрографиялық анализ
6. Спектрометриялық анализ
7. Визуальный анализ
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Эмиссиялық спектрлiк талдауын мақсаты- сапалы болып табылудан тұрады, элементтердi талданатын заттекте жартылай есептік немесе дәл есептеу арқылы анықтау.
Спектрлiк талдаудың әдiстерi ,оңай, экспрессті, механикаландыру және автоматтандыру, өйткенi оңай шарасызданған спектрлiк талдаудың әдiстерi,ол ескiлiктi iс жаппай талдаулар үшiн тура келеді. Жеке элементтердi табылудың шектерi, кейбiр металл еместердi қоса арнаулы әдiстемелердiң қолдануында, қоспалардың микросандарын анықтау үшiн бұл әдiстемелер жарамды. Бұл әдiстер, бар болғаны сынақ тек қана шамалы санға ие болғандағы жағдайларды шығаруға, болып табылатын iс жүзiнде қиратпайтын, өйткенi талдау үшiн үлгiлер материалының тек қана аз сандары талап етiледi.
Спектрлiк талдаудың дәлдiгi, ортақ, қоспалар және компоненттердiң анықтауы, балқымалардың негiзгi компоненттерiнiң биiк шоғырландыруларын анықтаудың шығаруымен жаттығу талаптарына көп жағдайда қанағаттандырады. Бастапқы капитал жұмсаулар бiр жағынан жеткiлiктi, спектрлiк талдаудың құны аласа. Дегенмен соңғы әдiс және материалдарға аласа талаптары және қызмет көрсету жағынан жоғарғы өнiмдiлiктi салдарынан ақталады.
Спектрлiк талдаудың әдiстерi ,оңай, экспрессті, механикаландыру және автоматтандыру, өйткенi оңай шарасызданған спектрлiк талдаудың әдiстерi,ол ескiлiктi iс жаппай талдаулар үшiн тура келеді. Жеке элементтердi табылудың шектерi, кейбiр металл еместердi қоса арнаулы әдiстемелердiң қолдануында, қоспалардың микросандарын анықтау үшiн бұл әдiстемелер жарамды. Бұл әдiстер, бар болғаны сынақ тек қана шамалы санға ие болғандағы жағдайларды шығаруға, болып табылатын iс жүзiнде қиратпайтын, өйткенi талдау үшiн үлгiлер материалының тек қана аз сандары талап етiледi.
Спектрлiк талдаудың дәлдiгi, ортақ, қоспалар және компоненттердiң анықтауы, балқымалардың негiзгi компоненттерiнiң биiк шоғырландыруларын анықтаудың шығаруымен жаттығу талаптарына көп жағдайда қанағаттандырады. Бастапқы капитал жұмсаулар бiр жағынан жеткiлiктi, спектрлiк талдаудың құны аласа. Дегенмен соңғы әдiс және материалдарға аласа талаптары және қызмет көрсету жағынан жоғарғы өнiмдiлiктi салдарынан ақталады.
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
1. Пискарева С.К. "Аналитическая химия" М.,Высшая школа 1994. учебник для средних специальных учебных заведений, 192 ст.
2. Дроздов В.А., Кузнецов В.В., Рогатинская С.Л. "Введение в физико-химические методы анализа" М., 1980 под общей ред. Петрухина О.М., 41ст.
3. Лурье Ю.Ю., Справочник по аналитической химии.
4. www.himiki.com/wp-content/uploads/2009/07/atom-emis.pdf
5. www.biometrica.tomsk.ru/tat3.pdf
1. Пискарева С.К. "Аналитическая химия" М.,Высшая школа 1994. учебник для средних специальных учебных заведений, 192 ст.
2. Дроздов В.А., Кузнецов В.В., Рогатинская С.Л. "Введение в физико-химические методы анализа" М., 1980 под общей ред. Петрухина О.М., 41ст.
3. Лурье Ю.Ю., Справочник по аналитической химии.
4. www.himiki.com/wp-content/uploads/2009/07/atom-emis.pdf
5. www.biometrica.tomsk.ru/tat3.pdf
Жоспар
Кіріспе:
1. Атомдық-эмиссиялық спектрлік анализ(АЭСА)
2. Атомизаторлар
3.Жану процесі
4. Сандық атомды-эмиссиялық анализ
5. Спектрографиялық анализ
6. Спектрометриялық анализ
7. Визуальный анализ
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Эмиссиялық спектрлiк талдауын мақсаты- сапалы болып табылудан тұрады,
элементтердi талданатын заттекте жартылай есептік немесе дәл есептеу арқылы
анықтау.
Спектрлiк талдаудың әдiстерi ,оңай, экспрессті, механикаландыру және
автоматтандыру, өйткенi оңай шарасызданған спектрлiк талдаудың әдiстерi,ол
ескiлiктi iс жаппай талдаулар үшiн тура келеді. Жеке элементтердi табылудың
шектерi, кейбiр металл еместердi қоса арнаулы әдiстемелердiң қолдануында,
қоспалардың микросандарын анықтау үшiн бұл әдiстемелер жарамды. Бұл
әдiстер, бар болғаны сынақ тек қана шамалы санға ие болғандағы
жағдайларды шығаруға, болып табылатын iс жүзiнде қиратпайтын, өйткенi
талдау үшiн үлгiлер материалының тек қана аз сандары талап етiледi.
Спектрлiк талдаудың дәлдiгi, ортақ, қоспалар және компоненттердiң анықтауы,
балқымалардың негiзгi компоненттерiнiң биiк шоғырландыруларын анықтаудың
шығаруымен жаттығу талаптарына көп жағдайда қанағаттандырады. Бастапқы
капитал жұмсаулар бiр жағынан жеткiлiктi, спектрлiк талдаудың құны аласа.
Дегенмен соңғы әдiс және материалдарға аласа талаптары және қызмет көрсету
жағынан жоғарғы өнiмдiлiктi салдарынан ақталады.
Жұмыстың мақсаттары:
1. Атомдық - эмиссиялық спектрлiк талдаудың теориясымен танысу;
2. АЭСА-ның негiзгi сипаттамаларында бөлшектелiп таратылуға үйрету;
3. АЭСА-ның әдiстерiнiң зерттелуi;
1. (АЭСА ) Атомдық - эмиссиялық спектрлiк талдау.
Әдiстердiң бұл тобы сәулеленудiң толқыны және оның қарқындылығы тұрықта
негiзделген. Атомдық - эмиссиялық спектроскопияның әдiсi атомдар немесе
бiр атомды иондардың еркіндерiн қыздыру, қозуында және қоздырылған
атомдардың шығарудың оптикалық спектрiн тiркеуi негiзделген. Талданатын
ерiтiндi үлгi болатын элементтердi шығарудың спектрлерiн алу үшiн жалынға
жүргiзедi. Сәулелену жалында ол жеке спектрлiк сызықтарға бұзылған
монохроматорға түседi. Әдiстiң ықшамдалған қолдануында жарық сүзгi
нақтылы сызық шығарады. Мiнездемелiк болып табылған және анықталатын
элемент үшiн таңдаған сызықтардың қарқындылығы, фотоэлемент немесе
өлшегiш аспаппен бiрлескен фотокөбейткiштi көмекпен тiркеледi. Салалық
талдау сызықтарды спектрде жағдай бойымен жүргiзiледi, спектрлiк сызықтың
қарқындылығы ал заттектiң санын мiнездейдi. Сәуле шығару қарқындылық
қоздырылған бөлшектердiң санына N* тура пропорционал. Атомдардың қозуы
қыздыру табиғаты болатындығы және қоздырылмаған атомдар жағдайы (1 )
Больцман тұрақтысы заңымен суреттелген термодинамикалық тепе-теңдiкте
өзiмен аралық болып табылуға қоздырылған:
(1)
N0- қоздырылмаған атомдардың саны; - g* және g0 - қоздырылмаған ахуал және
қоздырылған статистикалық салмақтар; E - қоздыру энергиясы; k –Больцман
тұрақтысы;Т-абсолютті тұрақтысы.
Қорыта келгенде, тiкелей пропорционалдық қоздырылмаған бөлшектердiң санына
қоздырылған бөлшектерiнiң санын тұрақты температураның жанында, яғни
қоздырылған бөлшектердiң атомдық - эмиссиялық талдау бөлiктiң нақты
жағдайларында болғандықтан атомизаторда атомдардың мәлiметтерi iс жүзiнде
жалпы сан N өте аз: N* N0). Соңғы, өз кезегiндеге, сынақта анықталатын
элементтi шоғырландыру берiлгендердiң аспап және қасында басқа факторлар
құрылыммен және жұмыс режiмiмен ) анықталатын атомизациялардың жағдайында
пропорционалдық С.сондықтан шығарудың қарқындылығы және анықталатын
элементтi шоғырландырудың аралығында тәуелдiлiк тура пропорционал бар
болады:
(2)
Қорыта келгенде, эмиссиялық спектрлiк сызықтың қарқындылығы элементтiң
шоғырландыруын анықтау үшiн аналитикалық сигналдың сапасында жұмсала алады.
Теңдеуде ал еселiк процесс әсiресе эмпирикалық мөлшермен, жағдайға
байланысты болып табылады (2 ) .Сондықтан шешушi мәндер АЭСқа салыстырудың
үлгiлерi бойымен атомизацияның жағдайы және аналитикалық сигналдың өлшеуi,
бөлiктеудi қоса дұрыс таңдауы болады.
Әдiс дәрiгерлiк, биологиялық, геологиялық, ауылшаруашылық
зертханалардағы аналитикалық мақсаттарында кең қолданылылады.
Эмиссиялық спектрлiк фотометрлі атомизаторлар.
2. Атомизаторлар .
Атомизация және қозудың көздерiн негiзгi түрлері кестеде 1- келтiрiлген.
1-шi кесте:
Атомизацияның Т, ºC Сынаманың С min, % Относит.
бастауының күйі масс станд.
үлгісі ошірілген
алау 1500 - ерітінді 10-7 – 0,01 – 0,05
3000 10-2
электрлі доға 3000- қатты 10-4 – 01 – 0,2
7000 10-2
электр ұшқыны 10000 қатты 10-3 – 10 0,05 – 0,10
-12000 -1
Индуктивті 6000 - ерітінді 10-8 – 10 0,01 – 0,05
тоқулы 10000 -2
плазма
Кез келген атомизаторды ең маңызды сипаттама оның температурасы болып
табылады. Демек, температурадан талданатын заттектiң ахуалы және
аналитикалық сигналдың мөлшерi және әдiстеменiң метрологиялық
сипаттамаларын физикалық-химия бағынышты болады. Жалын. Әдiстiң жалынды
нұсқасы бiрге пайдаланылатын ерiткiшпен аэрозольдың өңiнде анықталатын
заттек газ жанарғының жалыны бiр нәрсеге тиютiн негiзделген. Талданатын
заттекпен жалында реакция бiр қатар ағады және аналитикалық сигнал бұл
жағдай болатын зерттелетiн заттектер үшiн тән тек қана сәулелену көрiнiп
қалады.
Фотометрияның әдiсiнде жалындауға қолданылатын жанарғылардың сұлбасы 1-шi
сурет көрсеткен. Жалынға талданатын сұйықтықты енгiзу оныңның пневматикалық
шашыратуын әдетте жолымен жүзеге асырылады. Түрлердiң екiлiктерiн бас
түрдiң тозаңдатқыштарын қолданылады: екiншi аяғы талданатын сынақты
ерiтiндiге су астындағы тозаңданған (немесе оны қоршағану) капиллярды
саңылаудың үсiнде салдарынан құрылған ыдырау жұмыс iстейтiн бұрыштық және
концентрлi. Сұйықтық шығатыны капилляр аэрозоль газдың сорғалауы, образуя
шашыратып жiбередi. Тозаңдатқыштың жұмысын сапа сұйықтықтың санының
қатынасы бойымен бағалайды және уақыт бiрлiк тұтынылатын (МЖсоқыр тұман)
газдар.
1-шi сурет. Атомдық - эмиссиялық жалынды спектр өлшеу үшiн жанарғы: Меккера
және жетiлдiрiлген жанарғы кәдiмгi жанарғы: 1 - жанарғының корпусы; 2 -
жалын қалыптасатын бет; 3 - жанғыш газдарды шығу үшiн саңылау; 4 - газдар
және аэрозоль беруші жанармай қоспа; 5 - саңылаулары бар жанарғының
корпусындағы шодыр; ) буланудың зоналарын бөлiнумен құрама жана атомизация
және спектрлердi қозу: онда шодырмен және саңылаулармен 1-негiзгi жанарғы;
3 - екiншi қосымша жанарғы бiрөңкей немесе жоғары температуралырақ
жалындаймыз; 4 - жалын; 5 - сәулеленудiң тiркеуiнiң зонасы; 6 - қосымша
жанарғыға газдары беру жанармай қоспа; 7 - негiзгi жанарғыға газдар және
аэрозоль беруші жанармай қоспа.
Бiлiм үшiн жалында жанғыш газ және газ тұратын газды қоспаларды дайындайды.
Әртүрлi газды қоспаның компоненттерiнiң таңдауымен анықталады, ә дегенде,
тиiстi температура жалында. 2-шi кесте әр түрлi тайпаларды атомдық -
эмиссиялық талдауда температуралар туралы ақпаратта болады және олардыңның
негiзгi сипаттамалары. Атомдық - эмиссиялық талдау қолданылатын тайпалардың
2 сипаттамасы кесте
Қоспаның құрамы T ºC
Жанғыш газ Тотықтырғыш
метан CH4 ауа 1700 -1900
Сутек H2 ауа 2000-2100
ацетилен C2H2 ауа 2100-2400
ацетилен C2H2 N2O 2600-2800
ацетилен C2H2 O2 3050-3150
Нақтылы аналитикалық сипаттамалар бар бол жалында. Жалын, тұрлаулы,
қауiпсiз болу тиiстi шартсыз, және оның сүйемелдеуi үшiн компоненттердiң
құны болуы керек биiк емес; ол қатысты биiк температураны және
десольватации және алу пара, және нәтижеде эмиссия, сору немесе
флуоресценцияның үлкен сигналдарына алып келедi тиiмдiлiктi жоғарылататын
таралудың ақырын жылдамдығы алуы керек. Сол, жалын қалпына келтiргiш ахуал
қамтамасыз етуi керек. Көп металдар орнықты оксидтердi құрастыртуға
тенденцияны алуға жалында. Бұл оксидтер қиын кәдiмгi температураларда
диссоциацияла жалындаған қиын балқитын. Олардың атомдардың еркіндерiн
бiлiмнiң дәрежесiн жоғарылату үшiн қалпына келтiруге керек. Егер бойымен
жанғыш газ ағын жылдамдық бұл жанудың стехиометриясы керек үлкенiрек құрса,
дерлiк достигнуто қалпына келу кез келген жалындаған бола алады. Мұндай
жалын байытылған қонақ шақырып алады. Мұндай ацетилен, көмiртек ғажайып
қалпына келтiргiш ахуалды, мерзiмдi үлкен санымен қамтамасыз ететiн -
болатын батыл бөлшек көмiрсутектi жанармай құрастырылатын байытылған
жалындар.
Жалын - атомизацияның өзi төмен температуралы көзi және АЭС
пайдаланылатын қозулар. Жетiлетiнi температура жалында атомизируемых және
қозғыш элементтер тек қана анықтау үшiн өте оңай оңтайлы - металл сiлтiлiк
және сiлтiлiк-жер. Фотометрияның әдiсiнiң олары үшiн жалында бiрi өзi
сезгiш болып табылады - 10-7 % массалардың дейiн. Бiрнеше реттерге
анықтаудың шектерi басқа элементтердi көпшiлiк үшiн жоғары. Маңызды қадiр-
қасиет қалай атомизацияның көз болғанын жалында - биiк тұрлаулылық және (Sr
- 0, 01-0, 05) жақсы өлшем нәтижелерiнiң қайталанғыштық оған қатысты.
Қажеттi температураның таңдауы жалында анықталатын заттектердiң дара
қасиеттерiнен бағынышты болады.
Мысалы, егер (сiлтiлi металдар ) заттектiң возбуждающиесясы оңай анықтауға
керексе, онда температура бола аладуға жалында аласа жеткiлiктi.
Электр доғасы. АЭСқа тұрақты және айнымалы ток доғалық разрядтарды
пайдаланады. (әдеттегiдей, көмiр) электродтардың жұбының аралығында электр
дәрежесi өткiзедi. Қатты күйде сынақ электродтардың бiрлерiнiң бұл қуысына
сыйғызып салады. Доғалық разрядтың температурасын 3000-7000 құрайды ма?C.
Мұндай температуралар галоген атомизация және элементтердi көпшiлiктiң
қозуы үшiн металл еместердiң трудновозбудимыхы басқа өте жеткiлiктi.
Сондықтан доғалық разрядта табылудың шектерi элементтердi үлкен сан үшiн
жалындауға қарағанда төменде, және құрайды - 10-4-10-2 массалар. %.
Айырмашылыққа доғалық атомизаторлар жалынды, жұмыстың биiк
тұрлаулылықтарымен ие болмайды, сондықтан өлшеу нәтижелерiнiң жаңғырғышы
ұлы емес және Sr құрайды - 0, 1-0, 2. Сондықтан доғалық атомизаторларды
негiзгi қолдану облыстарының бiрi - салалық талдау.
Электр ұшқыны. Ұшқынды атомизатор осылай кiргiзген, сонымен қатар доғалық
және сапалық деңгейдегi қатты үлгiлердiң талдауы үшiн бiрiншi кезекке
арналған. Сабақтас (ИСП ) плазма Индуктивно. Ең жақсы аналитикалық
мүмкiндiктер және метрологиялық сипаттама ие болатын атомизация өзi қазiргi
көз. Сабақтас плазмамен индуктивномен атомизатор ұшқынды зарядты
бастамашылық еткен және жоғары жиiлiктi индукциялық орауышпен
тұрақтандыратын аргоновка плазмасы бар жанарғы болады. Аргоновка
плазмасының температурасы жанарғының биiктiгi бойымен өзгертедi және 6000-
10000 құрайды ма?C. Элемент көпшiлiктiң возбуждаетсяның сонша биiк
температураларында. Әдiстiң сезгiштiгi 10-8-10-2 массаларды құрайды. %
элементтен тәуелдiлiкте.
Ендi шоғырлану диапазонында Sr қайта өндiрiнгiштiкпен сандық талдау
өткiзуге мүмкiндiк берген аргоновка жанарғысының сипаттамаларын қайта
өндiрiнгiштiк биiк, 0, 01-0, 05. Жабдықтың қымбатшылығы және шығын
материалдардың ИСП АЭС қолдану тежегiш негiзгi факторы, тұтынуы 10-30 л
мин талдаудың өткiзуiнде құрайтын биiк тазалықтың аргонының жекелiгiнде.
6-шы сурет. Жоғары жиiлiктi индукциялық дәреже үшiн жанарғының сұлбасы: 1-
аналитикалық зона; 2 - алғашқы сәулеленудiң зонасы; 3 - (скин) дәреженiң
зонасы; (алдын ала қыздыруды зона) 4-орталық канал; 5 - индуктор; 6 - (тек
қана қысқа жанарғыларға бекiтiледi) индукторға сынақ сақтап қалатын
қорғайтын түтiк; тиiсiнше тиiсiнше 7, 8, 9-сыртқы, аралық, орталық түтiк .
3.Жану процесі.
Аэрозольдың өңiнде МХ талданатын заттек жалын бiр нәрсеге тиюдi және
айналуларды қатар анда шыдайды:
MX(раствор) ↔ MX(твердое вещ.) ↔ MX(газ) ↔ M + X ↔ М+ + Х↔ ...
M + hν M*
M+ + hν (M+)*
M* - М қоздырылған элементтің анықталатын ахуалы.
Бiрiншi кезеңде пайдаланылатын ерiткiштi булануда болады және кристалдық
күйде ерiтiлген зат молекулалық пiшiндер бұрын құрады. Содан соңы
талданатын заттектердiң молекулаларының ыдырауын процесте болады. Жанында
аласа температуралар жеткiлiктi бол молекулалардың атомдарына ыдыратты,
құрастырған атомдардың иондалуының процесi биiгiрек температураларда бола
алады, температура жанында ал өте биiк жалаңаш ядролар және электрондық газ
жасала алады.
Iνисп. = hν 12A12 N1
қайда һ- тұрақты жұқа тақтайша, ν12 – частота перехода между состояниями
атома 1 и 2, которая связана с длиной волны соотношением: νλ = c (с –
скорость света), - А12 Эйнштейннiң еселiгi, осы ауысудың анықтайтын
ықтималдығы, N1- ахуалда 1 болатын атомдардың саны. Белгi соғылған негiзгi
процестерден басқа жалында анықтау кедергi жасайтын бөгеттердi пайда болу
жетектеп жүнетiн кейбiр жағымсыз процестер де ағады.
Өте типтi кедергілер төмендегiше жiктеледi:
• кедергілер атомдық будың қатысында
• спектрлiк кедергілер
• иондаған кедергілер.
Кедергілер бiлiмде атомдық сынақтың кейбiр компонентi анықталатын заттек
болатын бөлшектердiң булануын жылдамдыққа әсер еткенде жағдай сол буда
байқалады. Мұндай бөгеттердi көз қатты бөлшектердi булану әсер ететiн
химиялық реакция немесе сынақтың негiзгi компоненттерi булану ағуында
анықталатын заттектердiң (молекулалар ) атомдары бiлiмге пара әсер еткен
физикалық процесс бола алады.
Мұндай әсердi мысалы, фосфаттың қатысында кальцийді анықтауы болып
табылады - иондар. Анықталған, болатын фосфат кальций ерiтiндi - ион,
кiшiсi сигналды бер нелiктен шоғырландыру кальций ерiтiндiсi сондай болып
болғанын жалында, бiрақ фосфаттың жоқтығында - иондар.
Мысалы, бұл оқиға кальций және фосфаттың жоқтығына кальцийге қарағанда
ақырынырақ буланған фосфаттың аралығында стехиоөлшегiш қосуды бiлiм
шартталған - иондар. Мұндай жорамалды дәләлдеу болып табылады онда,
фосфатпен кальций сигналы басқан дәреже, ең үлкен асында жанарғының шетiнен
тыс орташа жақындық жалындауға орналасқан нүкте болып табылған. Болған iс
фосфатпен байланатын кальций үлкен атомдардың бiр бөлiгi босататындығы, -
иондарменнен, егер бұл сигналы жоғарғы бөлiмiнде өлше қайда жалында
бөлшектiң кальцию булану үшiн уақыт көбiрек ие болуға болатын болса, онда
сигналдың мөлшерi үлкейедi. Фосфат шақырған кедергі - минимумға тек қана
емес, жоғарғы бөлiмiнде сигналдың мөлшерiн өлшей жалында түйiстiру мүмкiн
иондармен, бiрақ және басқа тәсiлдермен.
Осылай, тозаңдатқыш және жанарғыны алуға мүмкiндiк бер талданатын булануы
үшiн уақыт аз анағұрлым талап етiлетiн заттектiң өте ұсақ кiшкентай
бөлiктерi ерiткiштiң булануынан кейiн оңай құратын аэрозоль жұп-жұқа, және
қатысу фосфат кедергі - иондарды арзандатылады қолдану жетiлген
құрылымдардан астам. Бөлшектерiнiң булануын жылдамдығын үлкейт
температурасының үлкеюi сонымен бiрге жолымен пайдаланылатын мүмкiн
жалында. Түйiстiрiлген минимумдарға кедергі бiлiмiнде атомдық пара, немесе
тiптi шеттете алады, "босататын уәкiлдер" қонақ шақырып алатын арнаулы
заттектердiң қолдануында. Бұл заттектер баяу буландыратын кальциюден
кальцию атомдарының босатуына мүмкiндiк туғызады - болатын бөлшектер.
Мысалы, кальций иондары және фосфат болатын талданатын ерiтiндiге
қосымшасында - иондар, лантанның иондарының үлкен сандары, кальций
атомизациясы нәтижеде фосфатпен үлкеедi - ион лантанның иондарын көбiнесе
ұластырады.
Мысалы, босататын уәкiлдердi сапада талданатын ерiтiндiге қосымшасы
фосфатпен кальций қосуын бiлiм алдын алған қышқыл этилендиаминтетрауксусная
түрлендiргiш шығып тұра алады, - иондармен. Босататын уәкiлдерiн басқа түрi
кальций және фосфат дисперсиялай алған матрица құрастырту қабiлеттi. Мұндай
бөлшектер лезде жалында буға бұзылып өтедi. Мысалы, егер ерiтiндiге,
болатын фосфат және элемент сiлтiлiк-жер, глюкозаның үлкен саны қосса, онда
кальций және фосфатты онда глюкозасыдан бөлiп берiне негiзгiлерiне
бөлшегiнiң ерiткiшiн булануынан кейiн тұрады - иондар. Мұндай бөлшектер
қашан бұзыл жалында, онда фосфаты бар кальций кiшкентай бөлiгi өте аз
мөлшерлер ие болады және буға оңай өтедi.
Жанғыш газдың құрамында оттегi қатысатында:, екiншi орын ал бiлiмде атомдық
пара жалындаған жағымсыз процесс, бұл FeO, CaO металдардың монототықтарының
қатысында:)
Me + O →MeO
Бұл монототықта ол да жарық қоздырып шығара алады, бiрақ толқын
ұзындықтарының басқа облысында. Температураның жоғарылатуымен бұл процестi
жой жалында. (жанғыш газда көмiртекке қатысады) айдың карбидтарының бiлiмi
бiлiмде атомдық пара жалындауға болып жататын үшiншi жағымсыз процесс. Бұл
процесс басу үшiнқажеттi газды қоспаны және температура қатал жиюы керек.
Спектрлiк қитықтар екi себептер бойымен көбiнесе пайда болады. - бiрiншi,
фотометрияның жағдайында жалында атом сәулелену бiр түрiндегi сияқты
қабылдаған талданатын үлгiнiң әр түрлi атомдарының эмиссиялық сызықтарының
жеткiлiктi жақындығы орын иемдене алады. Мысалы, (553, 56 нм) барийдың өте
сезгiш эмиссиялық сызығы СаОН шығарылатын ендi ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе:
1. Атомдық-эмиссиялық спектрлік анализ(АЭСА)
2. Атомизаторлар
3.Жану процесі
4. Сандық атомды-эмиссиялық анализ
5. Спектрографиялық анализ
6. Спектрометриялық анализ
7. Визуальный анализ
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Эмиссиялық спектрлiк талдауын мақсаты- сапалы болып табылудан тұрады,
элементтердi талданатын заттекте жартылай есептік немесе дәл есептеу арқылы
анықтау.
Спектрлiк талдаудың әдiстерi ,оңай, экспрессті, механикаландыру және
автоматтандыру, өйткенi оңай шарасызданған спектрлiк талдаудың әдiстерi,ол
ескiлiктi iс жаппай талдаулар үшiн тура келеді. Жеке элементтердi табылудың
шектерi, кейбiр металл еместердi қоса арнаулы әдiстемелердiң қолдануында,
қоспалардың микросандарын анықтау үшiн бұл әдiстемелер жарамды. Бұл
әдiстер, бар болғаны сынақ тек қана шамалы санға ие болғандағы
жағдайларды шығаруға, болып табылатын iс жүзiнде қиратпайтын, өйткенi
талдау үшiн үлгiлер материалының тек қана аз сандары талап етiледi.
Спектрлiк талдаудың дәлдiгi, ортақ, қоспалар және компоненттердiң анықтауы,
балқымалардың негiзгi компоненттерiнiң биiк шоғырландыруларын анықтаудың
шығаруымен жаттығу талаптарына көп жағдайда қанағаттандырады. Бастапқы
капитал жұмсаулар бiр жағынан жеткiлiктi, спектрлiк талдаудың құны аласа.
Дегенмен соңғы әдiс және материалдарға аласа талаптары және қызмет көрсету
жағынан жоғарғы өнiмдiлiктi салдарынан ақталады.
Жұмыстың мақсаттары:
1. Атомдық - эмиссиялық спектрлiк талдаудың теориясымен танысу;
2. АЭСА-ның негiзгi сипаттамаларында бөлшектелiп таратылуға үйрету;
3. АЭСА-ның әдiстерiнiң зерттелуi;
1. (АЭСА ) Атомдық - эмиссиялық спектрлiк талдау.
Әдiстердiң бұл тобы сәулеленудiң толқыны және оның қарқындылығы тұрықта
негiзделген. Атомдық - эмиссиялық спектроскопияның әдiсi атомдар немесе
бiр атомды иондардың еркіндерiн қыздыру, қозуында және қоздырылған
атомдардың шығарудың оптикалық спектрiн тiркеуi негiзделген. Талданатын
ерiтiндi үлгi болатын элементтердi шығарудың спектрлерiн алу үшiн жалынға
жүргiзедi. Сәулелену жалында ол жеке спектрлiк сызықтарға бұзылған
монохроматорға түседi. Әдiстiң ықшамдалған қолдануында жарық сүзгi
нақтылы сызық шығарады. Мiнездемелiк болып табылған және анықталатын
элемент үшiн таңдаған сызықтардың қарқындылығы, фотоэлемент немесе
өлшегiш аспаппен бiрлескен фотокөбейткiштi көмекпен тiркеледi. Салалық
талдау сызықтарды спектрде жағдай бойымен жүргiзiледi, спектрлiк сызықтың
қарқындылығы ал заттектiң санын мiнездейдi. Сәуле шығару қарқындылық
қоздырылған бөлшектердiң санына N* тура пропорционал. Атомдардың қозуы
қыздыру табиғаты болатындығы және қоздырылмаған атомдар жағдайы (1 )
Больцман тұрақтысы заңымен суреттелген термодинамикалық тепе-теңдiкте
өзiмен аралық болып табылуға қоздырылған:
(1)
N0- қоздырылмаған атомдардың саны; - g* және g0 - қоздырылмаған ахуал және
қоздырылған статистикалық салмақтар; E - қоздыру энергиясы; k –Больцман
тұрақтысы;Т-абсолютті тұрақтысы.
Қорыта келгенде, тiкелей пропорционалдық қоздырылмаған бөлшектердiң санына
қоздырылған бөлшектерiнiң санын тұрақты температураның жанында, яғни
қоздырылған бөлшектердiң атомдық - эмиссиялық талдау бөлiктiң нақты
жағдайларында болғандықтан атомизаторда атомдардың мәлiметтерi iс жүзiнде
жалпы сан N өте аз: N* N0). Соңғы, өз кезегiндеге, сынақта анықталатын
элементтi шоғырландыру берiлгендердiң аспап және қасында басқа факторлар
құрылыммен және жұмыс режiмiмен ) анықталатын атомизациялардың жағдайында
пропорционалдық С.сондықтан шығарудың қарқындылығы және анықталатын
элементтi шоғырландырудың аралығында тәуелдiлiк тура пропорционал бар
болады:
(2)
Қорыта келгенде, эмиссиялық спектрлiк сызықтың қарқындылығы элементтiң
шоғырландыруын анықтау үшiн аналитикалық сигналдың сапасында жұмсала алады.
Теңдеуде ал еселiк процесс әсiресе эмпирикалық мөлшермен, жағдайға
байланысты болып табылады (2 ) .Сондықтан шешушi мәндер АЭСқа салыстырудың
үлгiлерi бойымен атомизацияның жағдайы және аналитикалық сигналдың өлшеуi,
бөлiктеудi қоса дұрыс таңдауы болады.
Әдiс дәрiгерлiк, биологиялық, геологиялық, ауылшаруашылық
зертханалардағы аналитикалық мақсаттарында кең қолданылылады.
Эмиссиялық спектрлiк фотометрлі атомизаторлар.
2. Атомизаторлар .
Атомизация және қозудың көздерiн негiзгi түрлері кестеде 1- келтiрiлген.
1-шi кесте:
Атомизацияның Т, ºC Сынаманың С min, % Относит.
бастауының күйі масс станд.
үлгісі ошірілген
алау 1500 - ерітінді 10-7 – 0,01 – 0,05
3000 10-2
электрлі доға 3000- қатты 10-4 – 01 – 0,2
7000 10-2
электр ұшқыны 10000 қатты 10-3 – 10 0,05 – 0,10
-12000 -1
Индуктивті 6000 - ерітінді 10-8 – 10 0,01 – 0,05
тоқулы 10000 -2
плазма
Кез келген атомизаторды ең маңызды сипаттама оның температурасы болып
табылады. Демек, температурадан талданатын заттектiң ахуалы және
аналитикалық сигналдың мөлшерi және әдiстеменiң метрологиялық
сипаттамаларын физикалық-химия бағынышты болады. Жалын. Әдiстiң жалынды
нұсқасы бiрге пайдаланылатын ерiткiшпен аэрозольдың өңiнде анықталатын
заттек газ жанарғының жалыны бiр нәрсеге тиютiн негiзделген. Талданатын
заттекпен жалында реакция бiр қатар ағады және аналитикалық сигнал бұл
жағдай болатын зерттелетiн заттектер үшiн тән тек қана сәулелену көрiнiп
қалады.
Фотометрияның әдiсiнде жалындауға қолданылатын жанарғылардың сұлбасы 1-шi
сурет көрсеткен. Жалынға талданатын сұйықтықты енгiзу оныңның пневматикалық
шашыратуын әдетте жолымен жүзеге асырылады. Түрлердiң екiлiктерiн бас
түрдiң тозаңдатқыштарын қолданылады: екiншi аяғы талданатын сынақты
ерiтiндiге су астындағы тозаңданған (немесе оны қоршағану) капиллярды
саңылаудың үсiнде салдарынан құрылған ыдырау жұмыс iстейтiн бұрыштық және
концентрлi. Сұйықтық шығатыны капилляр аэрозоль газдың сорғалауы, образуя
шашыратып жiбередi. Тозаңдатқыштың жұмысын сапа сұйықтықтың санының
қатынасы бойымен бағалайды және уақыт бiрлiк тұтынылатын (МЖсоқыр тұман)
газдар.
1-шi сурет. Атомдық - эмиссиялық жалынды спектр өлшеу үшiн жанарғы: Меккера
және жетiлдiрiлген жанарғы кәдiмгi жанарғы: 1 - жанарғының корпусы; 2 -
жалын қалыптасатын бет; 3 - жанғыш газдарды шығу үшiн саңылау; 4 - газдар
және аэрозоль беруші жанармай қоспа; 5 - саңылаулары бар жанарғының
корпусындағы шодыр; ) буланудың зоналарын бөлiнумен құрама жана атомизация
және спектрлердi қозу: онда шодырмен және саңылаулармен 1-негiзгi жанарғы;
3 - екiншi қосымша жанарғы бiрөңкей немесе жоғары температуралырақ
жалындаймыз; 4 - жалын; 5 - сәулеленудiң тiркеуiнiң зонасы; 6 - қосымша
жанарғыға газдары беру жанармай қоспа; 7 - негiзгi жанарғыға газдар және
аэрозоль беруші жанармай қоспа.
Бiлiм үшiн жалында жанғыш газ және газ тұратын газды қоспаларды дайындайды.
Әртүрлi газды қоспаның компоненттерiнiң таңдауымен анықталады, ә дегенде,
тиiстi температура жалында. 2-шi кесте әр түрлi тайпаларды атомдық -
эмиссиялық талдауда температуралар туралы ақпаратта болады және олардыңның
негiзгi сипаттамалары. Атомдық - эмиссиялық талдау қолданылатын тайпалардың
2 сипаттамасы кесте
Қоспаның құрамы T ºC
Жанғыш газ Тотықтырғыш
метан CH4 ауа 1700 -1900
Сутек H2 ауа 2000-2100
ацетилен C2H2 ауа 2100-2400
ацетилен C2H2 N2O 2600-2800
ацетилен C2H2 O2 3050-3150
Нақтылы аналитикалық сипаттамалар бар бол жалында. Жалын, тұрлаулы,
қауiпсiз болу тиiстi шартсыз, және оның сүйемелдеуi үшiн компоненттердiң
құны болуы керек биiк емес; ол қатысты биiк температураны және
десольватации және алу пара, және нәтижеде эмиссия, сору немесе
флуоресценцияның үлкен сигналдарына алып келедi тиiмдiлiктi жоғарылататын
таралудың ақырын жылдамдығы алуы керек. Сол, жалын қалпына келтiргiш ахуал
қамтамасыз етуi керек. Көп металдар орнықты оксидтердi құрастыртуға
тенденцияны алуға жалында. Бұл оксидтер қиын кәдiмгi температураларда
диссоциацияла жалындаған қиын балқитын. Олардың атомдардың еркіндерiн
бiлiмнiң дәрежесiн жоғарылату үшiн қалпына келтiруге керек. Егер бойымен
жанғыш газ ағын жылдамдық бұл жанудың стехиометриясы керек үлкенiрек құрса,
дерлiк достигнуто қалпына келу кез келген жалындаған бола алады. Мұндай
жалын байытылған қонақ шақырып алады. Мұндай ацетилен, көмiртек ғажайып
қалпына келтiргiш ахуалды, мерзiмдi үлкен санымен қамтамасыз ететiн -
болатын батыл бөлшек көмiрсутектi жанармай құрастырылатын байытылған
жалындар.
Жалын - атомизацияның өзi төмен температуралы көзi және АЭС
пайдаланылатын қозулар. Жетiлетiнi температура жалында атомизируемых және
қозғыш элементтер тек қана анықтау үшiн өте оңай оңтайлы - металл сiлтiлiк
және сiлтiлiк-жер. Фотометрияның әдiсiнiң олары үшiн жалында бiрi өзi
сезгiш болып табылады - 10-7 % массалардың дейiн. Бiрнеше реттерге
анықтаудың шектерi басқа элементтердi көпшiлiк үшiн жоғары. Маңызды қадiр-
қасиет қалай атомизацияның көз болғанын жалында - биiк тұрлаулылық және (Sr
- 0, 01-0, 05) жақсы өлшем нәтижелерiнiң қайталанғыштық оған қатысты.
Қажеттi температураның таңдауы жалында анықталатын заттектердiң дара
қасиеттерiнен бағынышты болады.
Мысалы, егер (сiлтiлi металдар ) заттектiң возбуждающиесясы оңай анықтауға
керексе, онда температура бола аладуға жалында аласа жеткiлiктi.
Электр доғасы. АЭСқа тұрақты және айнымалы ток доғалық разрядтарды
пайдаланады. (әдеттегiдей, көмiр) электродтардың жұбының аралығында электр
дәрежесi өткiзедi. Қатты күйде сынақ электродтардың бiрлерiнiң бұл қуысына
сыйғызып салады. Доғалық разрядтың температурасын 3000-7000 құрайды ма?C.
Мұндай температуралар галоген атомизация және элементтердi көпшiлiктiң
қозуы үшiн металл еместердiң трудновозбудимыхы басқа өте жеткiлiктi.
Сондықтан доғалық разрядта табылудың шектерi элементтердi үлкен сан үшiн
жалындауға қарағанда төменде, және құрайды - 10-4-10-2 массалар. %.
Айырмашылыққа доғалық атомизаторлар жалынды, жұмыстың биiк
тұрлаулылықтарымен ие болмайды, сондықтан өлшеу нәтижелерiнiң жаңғырғышы
ұлы емес және Sr құрайды - 0, 1-0, 2. Сондықтан доғалық атомизаторларды
негiзгi қолдану облыстарының бiрi - салалық талдау.
Электр ұшқыны. Ұшқынды атомизатор осылай кiргiзген, сонымен қатар доғалық
және сапалық деңгейдегi қатты үлгiлердiң талдауы үшiн бiрiншi кезекке
арналған. Сабақтас (ИСП ) плазма Индуктивно. Ең жақсы аналитикалық
мүмкiндiктер және метрологиялық сипаттама ие болатын атомизация өзi қазiргi
көз. Сабақтас плазмамен индуктивномен атомизатор ұшқынды зарядты
бастамашылық еткен және жоғары жиiлiктi индукциялық орауышпен
тұрақтандыратын аргоновка плазмасы бар жанарғы болады. Аргоновка
плазмасының температурасы жанарғының биiктiгi бойымен өзгертедi және 6000-
10000 құрайды ма?C. Элемент көпшiлiктiң возбуждаетсяның сонша биiк
температураларында. Әдiстiң сезгiштiгi 10-8-10-2 массаларды құрайды. %
элементтен тәуелдiлiкте.
Ендi шоғырлану диапазонында Sr қайта өндiрiнгiштiкпен сандық талдау
өткiзуге мүмкiндiк берген аргоновка жанарғысының сипаттамаларын қайта
өндiрiнгiштiк биiк, 0, 01-0, 05. Жабдықтың қымбатшылығы және шығын
материалдардың ИСП АЭС қолдану тежегiш негiзгi факторы, тұтынуы 10-30 л
мин талдаудың өткiзуiнде құрайтын биiк тазалықтың аргонының жекелiгiнде.
6-шы сурет. Жоғары жиiлiктi индукциялық дәреже үшiн жанарғының сұлбасы: 1-
аналитикалық зона; 2 - алғашқы сәулеленудiң зонасы; 3 - (скин) дәреженiң
зонасы; (алдын ала қыздыруды зона) 4-орталық канал; 5 - индуктор; 6 - (тек
қана қысқа жанарғыларға бекiтiледi) индукторға сынақ сақтап қалатын
қорғайтын түтiк; тиiсiнше тиiсiнше 7, 8, 9-сыртқы, аралық, орталық түтiк .
3.Жану процесі.
Аэрозольдың өңiнде МХ талданатын заттек жалын бiр нәрсеге тиюдi және
айналуларды қатар анда шыдайды:
MX(раствор) ↔ MX(твердое вещ.) ↔ MX(газ) ↔ M + X ↔ М+ + Х↔ ...
M + hν M*
M+ + hν (M+)*
M* - М қоздырылған элементтің анықталатын ахуалы.
Бiрiншi кезеңде пайдаланылатын ерiткiштi булануда болады және кристалдық
күйде ерiтiлген зат молекулалық пiшiндер бұрын құрады. Содан соңы
талданатын заттектердiң молекулаларының ыдырауын процесте болады. Жанында
аласа температуралар жеткiлiктi бол молекулалардың атомдарына ыдыратты,
құрастырған атомдардың иондалуының процесi биiгiрек температураларда бола
алады, температура жанында ал өте биiк жалаңаш ядролар және электрондық газ
жасала алады.
Iνисп. = hν 12A12 N1
қайда һ- тұрақты жұқа тақтайша, ν12 – частота перехода между состояниями
атома 1 и 2, которая связана с длиной волны соотношением: νλ = c (с –
скорость света), - А12 Эйнштейннiң еселiгi, осы ауысудың анықтайтын
ықтималдығы, N1- ахуалда 1 болатын атомдардың саны. Белгi соғылған негiзгi
процестерден басқа жалында анықтау кедергi жасайтын бөгеттердi пайда болу
жетектеп жүнетiн кейбiр жағымсыз процестер де ағады.
Өте типтi кедергілер төмендегiше жiктеледi:
• кедергілер атомдық будың қатысында
• спектрлiк кедергілер
• иондаған кедергілер.
Кедергілер бiлiмде атомдық сынақтың кейбiр компонентi анықталатын заттек
болатын бөлшектердiң булануын жылдамдыққа әсер еткенде жағдай сол буда
байқалады. Мұндай бөгеттердi көз қатты бөлшектердi булану әсер ететiн
химиялық реакция немесе сынақтың негiзгi компоненттерi булану ағуында
анықталатын заттектердiң (молекулалар ) атомдары бiлiмге пара әсер еткен
физикалық процесс бола алады.
Мұндай әсердi мысалы, фосфаттың қатысында кальцийді анықтауы болып
табылады - иондар. Анықталған, болатын фосфат кальций ерiтiндi - ион,
кiшiсi сигналды бер нелiктен шоғырландыру кальций ерiтiндiсi сондай болып
болғанын жалында, бiрақ фосфаттың жоқтығында - иондар.
Мысалы, бұл оқиға кальций және фосфаттың жоқтығына кальцийге қарағанда
ақырынырақ буланған фосфаттың аралығында стехиоөлшегiш қосуды бiлiм
шартталған - иондар. Мұндай жорамалды дәләлдеу болып табылады онда,
фосфатпен кальций сигналы басқан дәреже, ең үлкен асында жанарғының шетiнен
тыс орташа жақындық жалындауға орналасқан нүкте болып табылған. Болған iс
фосфатпен байланатын кальций үлкен атомдардың бiр бөлiгi босататындығы, -
иондарменнен, егер бұл сигналы жоғарғы бөлiмiнде өлше қайда жалында
бөлшектiң кальцию булану үшiн уақыт көбiрек ие болуға болатын болса, онда
сигналдың мөлшерi үлкейедi. Фосфат шақырған кедергі - минимумға тек қана
емес, жоғарғы бөлiмiнде сигналдың мөлшерiн өлшей жалында түйiстiру мүмкiн
иондармен, бiрақ және басқа тәсiлдермен.
Осылай, тозаңдатқыш және жанарғыны алуға мүмкiндiк бер талданатын булануы
үшiн уақыт аз анағұрлым талап етiлетiн заттектiң өте ұсақ кiшкентай
бөлiктерi ерiткiштiң булануынан кейiн оңай құратын аэрозоль жұп-жұқа, және
қатысу фосфат кедергі - иондарды арзандатылады қолдану жетiлген
құрылымдардан астам. Бөлшектерiнiң булануын жылдамдығын үлкейт
температурасының үлкеюi сонымен бiрге жолымен пайдаланылатын мүмкiн
жалында. Түйiстiрiлген минимумдарға кедергі бiлiмiнде атомдық пара, немесе
тiптi шеттете алады, "босататын уәкiлдер" қонақ шақырып алатын арнаулы
заттектердiң қолдануында. Бұл заттектер баяу буландыратын кальциюден
кальцию атомдарының босатуына мүмкiндiк туғызады - болатын бөлшектер.
Мысалы, кальций иондары және фосфат болатын талданатын ерiтiндiге
қосымшасында - иондар, лантанның иондарының үлкен сандары, кальций
атомизациясы нәтижеде фосфатпен үлкеедi - ион лантанның иондарын көбiнесе
ұластырады.
Мысалы, босататын уәкiлдердi сапада талданатын ерiтiндiге қосымшасы
фосфатпен кальций қосуын бiлiм алдын алған қышқыл этилендиаминтетрауксусная
түрлендiргiш шығып тұра алады, - иондармен. Босататын уәкiлдерiн басқа түрi
кальций және фосфат дисперсиялай алған матрица құрастырту қабiлеттi. Мұндай
бөлшектер лезде жалында буға бұзылып өтедi. Мысалы, егер ерiтiндiге,
болатын фосфат және элемент сiлтiлiк-жер, глюкозаның үлкен саны қосса, онда
кальций және фосфатты онда глюкозасыдан бөлiп берiне негiзгiлерiне
бөлшегiнiң ерiткiшiн булануынан кейiн тұрады - иондар. Мұндай бөлшектер
қашан бұзыл жалында, онда фосфаты бар кальций кiшкентай бөлiгi өте аз
мөлшерлер ие болады және буға оңай өтедi.
Жанғыш газдың құрамында оттегi қатысатында:, екiншi орын ал бiлiмде атомдық
пара жалындаған жағымсыз процесс, бұл FeO, CaO металдардың монототықтарының
қатысында:)
Me + O →MeO
Бұл монототықта ол да жарық қоздырып шығара алады, бiрақ толқын
ұзындықтарының басқа облысында. Температураның жоғарылатуымен бұл процестi
жой жалында. (жанғыш газда көмiртекке қатысады) айдың карбидтарының бiлiмi
бiлiмде атомдық пара жалындауға болып жататын үшiншi жағымсыз процесс. Бұл
процесс басу үшiнқажеттi газды қоспаны және температура қатал жиюы керек.
Спектрлiк қитықтар екi себептер бойымен көбiнесе пайда болады. - бiрiншi,
фотометрияның жағдайында жалында атом сәулелену бiр түрiндегi сияқты
қабылдаған талданатын үлгiнiң әр түрлi атомдарының эмиссиялық сызықтарының
жеткiлiктi жақындығы орын иемдене алады. Мысалы, (553, 56 нм) барийдың өте
сезгiш эмиссиялық сызығы СаОН шығарылатын ендi ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz