«Экологиялық қолайсыз аймақтардың құқықтық режимі»

Кіріспе
Құқықтық тәртіп: заңның ұлықтылығы, заңның билік құруы, заңмен басқару, заң мен тәртіп.
Құқықтық режим мен құқықтық тәртіп біздің күнделікті қоғамдық өмірімізде жиі кездесетін заң ілімінің термин сөздері. Кей кездері адамдар осы екі сөздің мағыналық өзгешелігін ажырата алмай бір ұқым ретінде қолданылады. Іс жүзінде «құқықтық режим» мен «құқықтық тәртіп» мән-мағынасы ұқсамайтын, түрлі ұғымды білдіретін екі түрлі сөз. «құқықтық режим» мен «құқықтық тәртіп» құқықтық мәдениеттің маңызды мазмұндары, екеуі де адамзат мәдениеті дамуының белгілі кезеңдерінде жарыққа шыққан.
Құқықтық режим (құқықтық жүйе) мен құқықтық тәріп ( заңның ұлықтылығы, заңның билік құруы, заңмен басқару) бір-бірінен өзгешелігі бар әрі өзара байланысы екі ұғым, екеуін бір ұғым деп қарап шатыстыруға келмейді.
Екеуінің басты айырмашылығы мынада:
1. Құқықтық режим (правовой режим) – сипаты бойынша режим категориясына жатады. Қоғамда нақты сақталатын (бар) болмыс ретінде қаралады.
Ал құқықтық тәріп (правопорядок, управление на основе законов) деп заңның билік құруын айтады. құқықтық тәріп – бір түрлі мемлекетті басқарудың принциптері мен әдістері. «жеке адамдық басқару, Дара билеп-төстеу» мен салыстырып айтылған, яғни, жеке билеп-төстеуге қаратылып айтылған.
Құқықтық тәртіп құқықтық сенімді (адамдардың заңға деген сенімін)білдіріп, белгілі бір қоғамда заң бәрінен де биік тұратындығын көрсетеді. Заң қоғамның ең жоғарғы нормативтік актісі (ережесі), заңнан биік тұратын еш бір адам немесе құрылым болмайды.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология. М., 1998
2. Воронцов А.П. Рациональное природопользование; Учеб. пособие/ А.П
3. Воронцов; Ассоц.авт.и изд. «Тандем».- М.:Тандем:ЭКМОС, 2000-2003
4. Степановских А.С. Экология М. ЮНИТИ. 2001
5. Розанов, СИ. Общая экология: Учеб. для вузов / СИ. Розанов. - 2 - с изд., стереотип СГ Лань, 2001.-288 с.
6. Владимиров A.M., Ляхин Ю.И. и др. Охрана окружающей среды. - Л.: Гидрометиоиздат. 2001
7. Хандогина Е.К, Герасимова Н.А., Хандогина А.В.. Экологические основы природопользования, М., «Форум», 2007.
8. Доклады Министерства охраны окружающей среды РК «О состоянии природой среды РК» 2000-2007 гг.
Гутенев В.В., Денисов В.В., Камышев А.П., Москаленко А.П., Нагибеда Б.А., Осадчий С.Ю., Хорунжий Б.И. Промышленная экология, М., «МарТ», 2007.
9. Концепция экологического образования Республики Казахстан. Астана, 2002.
10. Концепция экологической безопасности Республики Казахстан. Астана, 2002.
11. Доклад конференции ООН по окружающей среде и устойчивому развитию, Рио-де-Жанейро, 1992. Том 1, Нью-Йорк, 1993..
12. Экологический кодекс РК, Астана 2007 г.
13. Экология. Под ред. Денисова В.В. Ростов-на-Дону: МарТ, 2002
14. Арустамов Э.А., Левакова И.В., Баркалова Н.В. Экологические основы природопользования. М.: 2001.
15. Сайт www. Stud24. ru
16. Сайт www. DMK. kz
17. Сайт www. Kursik.ru
18. Сайт www.Wikipedia.ru бүкіл әлемдік мәліметтер сайты.

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
1. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚОЛАЙСЫЗ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АЙМАҚТАРЫНЫҢ АХУАЛЫН БАҒАЛАУ
1.1 Қазақстанның қолайсыз экологиялық аймақтары. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.2. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
2. ТӨТЕНШЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЗIЛЗАЛА АЙМАҚТАРЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық қауіпті аймақтарындағы экологиялық жағдайдың мониторингi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
2.2 Экологиялық ғылыми зерттеулер.. . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ,ҚОЛАЙСЫЗ АЙМАҚТАРДЫҢ ҰҒЫМЫ МЕН ТӘРТІБІ
3.1 Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау
және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығы. . . . . .18
3.2 Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының негiзгi принциптерi.19
3.3 Жекелеген аумақтарды төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық қолайсыз аймақтар деп жариялау ұғымы және тәртібі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

Кіріспе
Құқықтық тәртіп: заңның ұлықтылығы, заңның билік құруы, заңмен басқару, заң мен тәртіп.
Құқықтық режим мен құқықтық тәртіп біздің күнделікті қоғамдық өмірімізде жиі кездесетін заң ілімінің термин сөздері. Кей кездері адамдар осы екі сөздің мағыналық өзгешелігін ажырата алмай бір ұқым ретінде қолданылады. Іс жүзінде құқықтық режим мен құқықтық тәртіп мән-мағынасы ұқсамайтын, түрлі ұғымды білдіретін екі түрлі сөз. құқықтық режим мен құқықтық тәртіп құқықтық мәдениеттің маңызды мазмұндары, екеуі де адамзат мәдениеті дамуының белгілі кезеңдерінде жарыққа шыққан.
Құқықтық режим (құқықтық жүйе) мен құқықтық тәріп ( заңның ұлықтылығы, заңның билік құруы, заңмен басқару) бір-бірінен өзгешелігі бар әрі өзара байланысы екі ұғым, екеуін бір ұғым деп қарап шатыстыруға келмейді.
Екеуінің басты айырмашылығы мынада:
1. Құқықтық режим (правовой режим) - сипаты бойынша режим категориясына жатады. Қоғамда нақты сақталатын (бар) болмыс ретінде қаралады.
Ал құқықтық тәріп (правопорядок, управление на основе законов) деп заңның билік құруын айтады. құқықтық тәріп - бір түрлі мемлекетті басқарудың принциптері мен әдістері. жеке адамдық басқару, Дара билеп-төстеу мен салыстырып айтылған, яғни, жеке билеп-төстеуге қаратылып айтылған.
Құқықтық тәртіп құқықтық сенімді (адамдардың заңға деген сенімін)білдіріп, белгілі бір қоғамда заң бәрінен де биік тұратындығын көрсетеді. Заң қоғамның ең жоғарғы нормативтік актісі (ережесі), заңнан биік тұратын еш бір адам немесе құрылым болмайды.
Құқықтық тәріп - нақтылы сақталатын болмыс болып есептелетін құқықтық режимді кемелдендіру мен реформалаудың нәтижесінде жүзеге асады.
Дара билеп-төстеу (persona,rule, the rule by man) : жеке адамның ерік-жігері бойынша мемлекетті басқару болып табылады. құқықтық тәртіп (заңның билік құруы) пен салыстырып айтылған. Дара билеудің шынайы сипаты - заңға мәнбермейді, патша немесе ханның (биліктің) айтқаны есеп.
Құқықтық тәртіп заңға сүйеніп мемлекетті басқарудың принциптері мен стратегиялары, жеке адамның еркімен басқаруы, дара билеу мен салыстырылып айтылған мемлекетті басқару теориялары, принциптері, әдістері және режимдері. құқықтық тәртіп демократиялық саясаттың алғы шарты және басты мақсаты, асыл мұраты.
2. Құқықтық режимнің орнауы мен дамуы барлық мемлекеттермен (социялистік режимдегі болсын, капиталистік режимдегі болсын) тіке байланыста болады. Кез-келген мемлекеттің бәрінде құқықтық режим сақталады.
Ал құқықтық тәріптің (правопорядок, управление на основе законов, заңның билік құруының) қалыптасуы мен дамуы барлық мемлекетте болмайды. Тек демократиялық режимдегі мемлекетте ғана құқықтық тәртіп (заңның ұлықтылығы, заңның билік құруы) сақталады.
3. Құқықтық режимнің басты талабы - әр саланың қызметі нормативтік актілерге сүйенеді, тәртіпке сүйенеді. Заңға сүйену, заң талаптары бойынша жұмыс жасау, заң талаптарына бойсынбағандарды жазалау жүзеге асырылады.
Ал құқықтық тәртіптің басты талабы - Заңға қатаң бағыну, заң барлық қоғамдық реттеу шараларында өзінің ең жоғары, ықпалды, күштеу (мәжбүрлік) ерекшелігіне ие болтындығында. Керісінше лауазымды тұлғаның қалауы бойынша болмайды.
4. Құқықтық режимнің жүзеге асырылуының басты белгісі (нышаны) - бір мемлекет заң шығару(законодательство), заңды орындау (исполнять закон), сот (правосудие), заңға бойсыну (соблюдать закон) және заңның қадағалауы(бақылауы, тексеруі) қатарлы салаларда біршама кемелденген заңдары мен режимдері қалыптасқан.
Ал құқықтық тәртіптің жүзеге асырылуының басты белгісі (нышаны) - бір мемлекеттің кез-келген органы, ұйымы, жеке адамы, мемлекеттің ең жоғарғы басшысы (мемлекет басшысы) барлығы да заңға қатаң бойсынады және заң талаптары бойынша жұмыс жасайды.
Заңға сүйеніп мемлекетті басқару (құқықтық тәріп) халықтың еркін білдіруге және қоғамның даму заңына негізделген мемлекетті басқаруда заңның билік құруы болып, жеке адамның еркі мен өзінің жөн көруі боынша (жеке көзқарасы, өз ақылы, жеке ұстанымы) мемлекетті басқаруына негізделмеген. Мемлекеттің саясатында, экономикалық тірлігінде, қоғамның әр саладағы іс-әрекетінің барлығында заңға сүйену, кез-келген жеке адамның араласуына, ықпал етуіне, кедергі жасауына немесе зиян кетіруіне, бүлдіруіне жол бермеу. Қысқа да нұсқасын айтқанда, мемлекетті заңмен (заң арқылы) басқару болып табылады. заңның билік құруы (Адамзат) қоғам мәдениеті ілгерлеуінің (алға басуының) маңызды нышаны. Мемлекеттің ішкі тыныштығының баянды болуының маңызды кепілі.
Екеуінің өзара байланысы мынандай:
құқықтық режим құқықтық тәртіптің (заңның билік құруы) негізі және алғы шарты.
Құқықық тәртіпті жүзеге асыру үшін міндетті түрде кемелденген құқықтық режим орнауы керек.
Құқықтық режимнің даму болашағы (асыл мұраты) әлбетте ең соңында құқықтық тәртіпті орнату болып табылады.

1. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚОЛАЙСЫЗ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АЙМАҚТАРЫНЫҢ АХУАЛЫН БАҒАЛАУ
0.1 Қазақстанның қолайсыз экологиялық аймақтары
Экологиялық Апат аймақтары. Қазақстан Республикасының "Қоршаған ортаны қорғау туралы" заңында Экологиялық Апат аймақтары на мынадай сипаттама берілген: "Егер қолайсыз экологиялық ахуал салдарынан халықтың денсаулығына елеулі нұқсан келтірілсе және (немесе) табиғи экологиялық жүйелер бұзылып, өсімдіктер дүниесі мен жануарлар дүниесі азып-тозса, экологиялық ахуал төтенше аумақтар экологиялық апат аймақтары деп жарияланады". Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында екі аумақ -- Арал өңірі мен Семей ядролық полигоны ресми түрде экологиялық апат аумағы болып жарияланып отыр.
Қазақстанның қолайсыз экологиялық аймақтарында қоршаған орта ластануының қауіптілік дәрежесін интегралдық бағалау.
Осы тарауда сіздер мына сұрақтарға жауап алатын боласыздар:
1. Қазақстанда өнеркәсіптің, энергетиканың, автокөліктің дамуына байланысты қоршаған ортаға және адам организміне қандай улы химиялық заттардың түсуі мүмкін?
2. қоршаған орта ластануының адам денсаулығына қауіптілігі дәрежесін бағалау үшін қандай әдістемелік тәсілдер қажет?
3. атмосфералық ауаның, судың, топырақтың ластану дәрежесін кешенді түрде гигиеналық бағалау принциптері қандай?
4. қоршаған орта нысандары ластану қауіптілігінің дәрежесі мен деңгейлерін анықтаудың қандай жолдары бар?
5. организмге химиялық заттардың жиынтық түрінде әсер етудің қандай түрлері бар?
Қоршаған орта ластануының интегралдық бағалануына және өзекті аса мәнді бағалау көрсеткіштерін табудың әдістемелік жолдары.
Қазақстан Республикасындағы өндіріш күштерінің ұзақ жылдары бойы дамуы оның экологиялық зардаптарының қалай әсер ететіндігі ескерілмей жүзеге асырылды.
Түсті және қара метолургияның, химялы, мұнай өнеркәсіптерінің , авто көліктің қарқымды байланысты, ауа бассейніне, адам организіміне тигізетін әсері елеулі қауіпті заттар қорғасын және оның қосылыстары болып саналады, 3,4 - бенз(а)пирен, күкірт қышқылы, көмір қышқыл газы, азот және күкірт тотықтары, көмір сутектер, сынақ, кадмий, фтор қосылыстары секілді заттардың түсуі көбеюде.
Атмосфералық ауаның металдармен жоғары деңгейде ластануы Қазақстанның ірі өнеркәсіптік қалаларында (Өскемен, Лениногорск, Зырьяновск, Шымкент, Жамбыл, Теміртау, Алматы) байқалады.
Қоршаған ортаның көптеген бастаушылардың басым бөлігі улы химиялық заттарға жатады. Олардың адамға тигізетін қауіпті әсері және қоршаған ортаға таралуы арасында ауыр металдар ерекше орын алады.
Тірі организмдердегі өте аз мөлшерде шоғырланған (миллиграмм, микрограмм) металдар - микроэлементтер деп аталады. Адам мен жануарлар организдерінде микроэлементтер әр түрлі органдар мен ұлпаларда (қан, сүйек ұлпасы, бауыр) табиғи физиологиялық мөлшерде болады.
Алайда әр түрлі өнеркәсіптің (түсті және қара металургия, химия, мұнай-газ өнеркәсіптері) дамуына пеститциттер мен тыңайтқышатарды пайдаланудың арта түсуіне байланысты микроэлементтердің аса мол көлемінің халыққа тигізетін әсері де арта түсті. Микроэлементтер көбейген сайын олар көп мөлшерде улы заттарға айналады.
Адам организіміне гонадоулылық әсер етуінің мүмкіндіктері металдар бойынша былайша орналастырады: Таллий, Кадмий, Сынап, Күміс, Барий, Никель, Мырыш. Нейроулылық әсер етуі бойынша: Таллий, Кадмий, Сынап, Күміс, Барий, Никель, Мырыш; нефротоксикалық әсері бойынша: Таллий, Кадмий, Сынап, Күміс, Никель, Мырыш.
Көптеген химиялық қосылыстардың мутагендік және бластомогендік әрекеттері болады. Қатерлі ісік (рак) кезедесу жағдайлары 80-нен 90 пайызға дейін қоршаған орта факторлармен байланысты.
Кадмиймен ластанған өнімдерді тамаққа пайдалану Итай-Итай ауруымен, сынаппен ластану - Минамата ауруының, полийхлорлық бифениламинмен ластану - Юшо ауруының туындауына себепкер болады. Ауыр металдарының улылығына көптеген факторлар әсер етеді, соның ішінде олардың бір-бірімен өзара әрекеттесуіде осыған жол ашады.
Қалаларда атмосфералық ауаның күкірт пен азот тотықтарымен жедел ластануы қышқылды жаңбырлардығ көбеюінен әкеліп соқты. Қышқылды жаңбырлар ауада топырақ пен шөптерге шөккен бір қатар металдардың ерігіштігін арттырады және олардың улы (жылжымалы) түрлерінің пайда болуына ықпал жасайды. Олардың су қоймаларына, өсімдіктерге, адам және жануарлар организіміне судағы тіршілік организдеріне (Бентос) енуін жылдамдатады. Қышқылды су қоймаларындағы балықты тағамды пайдалануға болмайды, өйткені балықтар организімінде металдар көп мөлшерде жинақталады.
Адамның тағамдық мәзірінде мыстың белгілі бір мөлшерінің организмде жеткіліксіз болуы да, артық болуы да мүмкін, ол тағамда молибденнің болуына тәуелді. Адамның қан плазмасындағы мырыштың шоғырлануының өзгеруі мыс шоғырының қарама қарсы өзгерістеріне әкеліп соғады. Мырыш пен мыс шоғырларындағы қатынастардың өзгеруі организмде қабынулар, қатерлі ісіктер және бауыр аурулары болғанда байқалады. Организмге түскен қорғасын мен мырыштың аз мөлшері басқа микроэлементтер (мырыш, мыс, темір) концентрацияларының өзгеруіне әкеледі, ол қорғасын мен кадмийдің улылығының ерте білінуі арқылы сипатталады. Организдегі калций жетіспеушілігі ас қорыту жолында қорғасын тез сорылып сіңірілуіне және оның организмнен шығуының азаюына ықпал жасайды. Мырыш жетіспеушілігі организмде қорғасын улылығын күшейтеді. Эритроциттердің қорғасынды сіңіруіне ингибициялық (басушы) әрекеті болады.
Қазіргі уақытта қоршаған орта нысандары ластануының интегралдық көрсеткіштері түсті металлургия, мұнайгазконденсат кен орындары және Қазақстанның ракета - ядролық сынақ полигондары аймақтары үшін өңделіп жасалған.
КСРО құламай тұрған кезде әскери өнеркәсіптік кешен үшін негізгі нысан болып саналған Қазақстан аумағының үштен бір бөдігінде соңғы жылдары күрделі әрі қаупті экологиялық жағдай қалыптасты. Мәселен, ҚР-ның Батыс Қазақстан, Атырау облыстарының және РФ-ның Астрахань, Волгоград облыстарының аумақтары қиылысында 50 жылдай үш сынақ полгиондары әрекет жасауда. Олар: Азғыр атом полигоны, Мемлекттік ұшақ - сынақтық (Ақ төбелек) және Мемлекттік орталық полигон (Капустин Яр).
Осы жерде балистикалық ракеталар ұшырылады, заман техникалары аталған ұшақтар сыналады (МИГ, ТУ, СУ ұшақтары), АҚҚ (ПВО) жүйесі шыңдылды, соның ішінде ядролық қаруланған ракеталар атқылануда. 1989-1990 жылдары орташа алыстық РСД - 10 ракеталарының жойылуы ічске асырылды. Сөйтіп Қазақстанда Капустин-ЯР полигоны 1946 жылдан қызмет атқарады, онда Россияның Қорғаныс Министрінің деректері бойынша 11 ауалық және биіктік жарылыстар жүргізілген.
Сондықтан қазіргі уақытта қоршан орта ластануының бағалаудың көрсеткіштерін өңдеу гигиена ғылымы міндеттерінің бірі болып отыр. Осындай көрсеткіштер қорган орта нысандарының нақты ластануы мен тұрғындар денсаулығы жағдайының арасындағы сандық тәуелділіктер негізінде еспетелінеді.
Қазіргі жағдайларджа адам кең ауқымды қолайсыз факторлардың әрекетіне ұшырауда. Олардың аралас, кешенді, қабаттасып куелетін әрететері болады. Сондықтан бірінші кезекті - қоршаған орта сапасын бағалау көрсеткіштерін негіздеу екендігі түсінікті.
Бағалау көрсеткіштері кешенді болуы керек, яғни зерттелетін ортаның (атмосфералық ауа, су, топырақ) зиянды химиялық ингредиенттерінің мүмкіндігінше көп санын көрсеткен жөн.
Атмосфералық ауаның, судың, топырақтың ластануының тура зерттеу мен қатар, оны басқа нысандар арқылы зерттеуге болады. Мысалы, биологиялық нысандарды зерттеу арқылы (өсімдіктер, жануарлар органдары биоорталар).
Қоршаған ортаның көптеген химиялық ластаушылардың бағалауда адамға қауіптілігі бойынша бірінші орындарда ауыр металдар мен радиомуклидтер тұр.
Олардың улылығынан (1-2 қауіптілік класстары) басқа, олардың көбінің мутагендік, концерогендің эмбриогонадотоксикалық әреттері болады. Сондықтан қоршаған ортада ауыр металдар мен радионулидтердің күрделі қоспалары көрсетілген әсерлердің пайда болуы қаупін күшейтеді және ластаушыларды кешендік бағалау қажеттігін анықтайды.
БДҰ сарапшылар Комитетінің ұсыныстарына (1981) сәйкес комбинациялық әрекет типтерінің мынадай негізгі анықтамалары қабылданды.
а) аддитивтік әрекет-\химимялық заттардың жинақталған мындай түрі кезінде олардың бірлескен әсері организмде оқшаулана әсер ету кезіндегі заттардың әр қайсысының жиынтық әсеріне тең болады;
б) аддитивтік әрекеттен артатын потенцияланған әрекет- химялық заттарды жинақталған өзіндік түрі, мұнда бірлескен әсер әрбір заттың организмге әрекетіндегі әсер қосындысынан артық болады;
в) аддитивтік әрекеттен өз антогонизмдік әрекет - химиялық заттардың жинақталған өзіндік түрі, мұнда бірлескен әсер әрбір заттың организмге бөлек ісінуі кезіндегі әсерінен қосындысына аз.
Әсер етудіәң аддитивтік түрі кезінде бақыланатын әсердің теориялық тұрғыдан күтілетін әсерге түр мен жинақталған әрекет бинелеуінің көрсетікіңші бола алады. Нәтижелері математикалық өңдеуде қарпалған қатынастың бірден айырмашылығының статистикалық мағыналығына бағалау жүргізілуі тиіс.
Жинақталған әрекеттің әсері байқалғанда ол үшін осы қатынас бірден көп мағыналы ма немесе аз мағыналы ма, онда осыған қатысты потенцияланған немесе антогонизмдік әрекет туралы сөз болады.
Осыдан он жыл бұрын, яғни 1993 жылы Қазақстан, Қырғыстан, Тәжікстан, Түркменстан және Өзбекстан мемлекеттерінің басшылары Арал теңізі және Арал өңірі проблемалар шешу жөнінде келіңсім жасап, Халықаралық Аралды қорғау қорының құру туралы шешім қабылдағандығы да міне осындай уақыт талабынан туындаған игі шара болатын.

1.2 Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау
1. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау критерийлердің қосымша немесе көмекші түрлерін пайдалана отырып, критерийлердің басты түрлерінің негізінде жүргізіледі.
2. Аумақтардағы экологиялық ахуалды бағалау критерийлері - халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаның жай-күйінің нашарлауын сипаттайтын көрсеткіштер жиынтығы.
3. Төтенше экологиялық жағдай аймағын немесе экологиялық зілзала аймағын айқындау экологиялық қолайсыз жағдайдың неғұрлым жоғары деңгейін көрсететін бір немесе бірнеше негізгі және қосымша көрсеткіштер бойынша жүзеге асырылады.
4. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау критерийлерін Қазақстан Республикасының Yкімeті белгілейді.
Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы құқықтық реттеудің ерекшеліктерi
1. Белгілі бір аумақта төтенше экологиялық жағдай мен экологиялық зілзаланың құқықтық режимі белгіленген жағдайда мынадай шаралар.
1) қолайсыз экологиялық жағдайдың туындауына себепші болған объектілер қызметін тоқтату не шектеу;
2) табиғи ресурстарды қалпына келтіру (молайту), қоршаған ортаны сауықтыру жөнінде жедел шаралар;
3) халыққа тұрақты немесе уақытша тұруы үшін міндетті түрде үй-жайлар бере отырып, оларды тұруға қауіпті жерлерден көшіру;
4) карантин белгілеу және басқа да санитарлық-эпидемияға қарсы іс-шараларды жүзеге асыру;
5) ауырған, өлім-жітімге ұшырау қаупі туындаған жағдайда жануарларға көмек беру жөніндегі қажетті жұмыстарды жүргізу;
6) келудің және кетудің ерекше режимін белгілеу, көлік құралдарының қозғалысын шектеу;
7) жаңа құрылыс салуға және жұмыс істеп тұрған, қызметі төтенше экологиялық жағдайларды жоюмен немесе халықтың тұрмыс-тіршілігін қамтамасыз етумен байланысты емес кәсіпорындар мен басқа да объектілерді кеңейтуге уақытша тыйым салу;
8) қолайсыз экологиялық жағдайдың салдарынан зардап шеккен адамдар үшін тамақ өнімдерін бөлудің ерекше тәртібін енгізу;
9) жоғары экологиялық қауіп төндіретін объектілерді салуға және олардың жұмыс істеуіне тыйым салу;
10) жиынтық қасиеттері және (немесе) жай-күйінің ерекшеліктері осы аймақтағы экологиялық жағдайды ушықтыруы мүмкін ерекше қауіпті (химиялық, радиоактивті, уытты, жарылғыш, жанатын, биологиялық) заттарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын шаруашылық және өзге де қызметтерге қолдануға уақытша тыйым салуды белгілеу;
11) сауықтыру, курорттық мақсаттағы объектілердің жұмыс істеуіне тыйым салу;
12) адамдарға, өсімдіктерге, жануарлар дүниесіне және басқа табиғи объектілерге жоғары экологиялық қаупі бар кез келген басқа да қызметті жүзеге асыруға тыйым салу немесе оларға шектеу енгізілуі мүмкін.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы құқықтық режимді және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында көзделген іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді.

Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен адамдарға келтірілген зиянды өтеу
Төтенше экологиялық жағдайдың немесе экологиялық зілзаланың салдарынан зардап шеккен адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес өздеріне келтірілген зиянды өтетуге, сондай-ақ әлеуметтік қорғалуға құқығы бар.

2. ТӨТЕНШЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЗIЛЗАЛА АЙМАҚТАРЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық қауіпті аймақтарындағы экологиялық жағдайдың мониторинг.
1. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтары аумағында, сондай-ақ оларға іргелес жатқан аумақтарда мемлекеттік нысаналы бағдарламалар шеңберінде қоршаған ортаның және халықтың денсаулығының жай-күйіне арнайы бақылау мен зерттеулер жүргізіледі.
2. Бақылау және зерттеу объектілері:
1) төтенше экологиялық жағдайдың немесе экологиялық зілзаланың туындауына әкеп соқтырған факторлар;
2) төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймағы аумағындағы қоршаған ортаның және халықтың денсаулығына әсер ететін келеңсіз өзгерістер болып табылады.
Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарында құқықтық режимнің қолданысын тоқтату.
Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы және экологиялық жағдайдың қалыпқа түсуін куәландыратын зерттеу материалдарының негізінде төтенше экологиялық жағдай аймақтарында құқықтық режимнің қолданысы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен, ал экологиялық зілзала аймақтарында құқықтық режимнің қолданысы - Қазақстан Республикасы заңымен тоқтатылуы мүмкін.
Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарында құқықтық режимдi бұзушылық үшін жауаптылық
Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарында құқықтық режимнің бұзылуына кінәлі жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

2.2 Экологиялық ғылыми зерттеулер
Экологиялық ғылыми зерттеулердің мақсаттары мен міндеттерi
1. Экологиялық ғылыми зерттеулер қоршаған ортаны қорғауды ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету, табиғи экологиялық жүйелерді жақсарту, қалпына келтіру, орнықты жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі ғылыми негізделген іс-шараларды әзірлеу, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен молайту, Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігі мен әлеуметтік, экономикалық және экологиялық теңгерімді дамуын қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі.
2. Экологиялық ғылыми зерттеулердің міндеттері:
1) қоршаған ортаның жай-күйін ғылыми тұрғыдан бағалау және болжау;
2) ғылыми негізделген экологиялық нормативтерді, стандарттар мен талаптарды әзірлеу;
3) табиғи ресурстарды кешенді және ұтымды пайдалануды негіздеу;
4) қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласында мемлекеттік реттеу мен басқаруды қамтамасыз ету үшін ғылыми ұсынымдар әзірлеу;
5) экологиялық тұрғыдан тиімді ресурстарды сақтау технологияларын ғылыми тұрғыдан негіздеу, әзірлеу және енгізу болып табылады.
Экологиялық ғылыми зерттеулердің негізгi бағыттары
1. Қоршаған ортаны қорғау саласын ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету міндеттерін шешу үшін ғылыми зерттеулердің мынадай түрлері:
1) аумақтардың әлеуметтік-экономикалық орнықты дамуының кешенді мемлекеттік, өңірлік, жергілікті ғылыми негіздемелерін әзірлеу;
2) экологиялық жүйелердің антропогендік әсерге тұрақтылығын зерттеу және экологиялық тәуекелдерді айқындаудың ғылыми негіздерін әзірлеу;
3) қоршаған ортаға антропогендік жүктемелер деңгейін және экологиялық жүйелер мен ландшафттардың бүліну дәрежесін бағалау;
4) қоршаған ортаны қорғау саласында ғылыми негізделген нормативтік құжаттар әзірлеу;

5) экожүйелер мен ландшафттарға антропогендік әсер ету шегінің аймақтық деңгейлерін айқындау;
6) қоршаған орта факторларының халық денсаулығына әсер етуін анықтау;
7) республика аумағын экологиялық шиеленісу дәрежесі бойынша аудандарға бөлу және саралау;
8) қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің бағдарламаларын әзірлеуге байланысты зерттеулер;
9) қоршаған ортаға эмиссияларды тазарту жөніндегі әдістерді және технологияларды әзірлеуге байланысты зерттеулер;
10) шикізатты кешенді пайдалану, қалдықтарды өңдеу мен кәдеге жарату жөніндегі зерттеулер;
11) экологиялық тиімді және ресурсты сақтаудың жаңа технологияларын іздестіру, оларды ғылыми-техникалық негіздеу және енгізу жөніндегі зерттеулер;
12) қоршаған ортаның жай-күйін бағалауды әзірлеу мен ғылыми тұрғыдан сүйемелдеу және олардың антропогендік және табиғи факторлар әсерінен өзгеруін болжау;
13) қоршаған ортаға антропогендік немесе табиғи факторлардың әсер етуінің теріс салдарларын болғызбау немесе бәсеңдету әдістерін ғылыми негіздеу;
14) көп жылғы байқаулар мен жедел бақылау негізінде экожүйелер мен объектілер жай-күйінің сандық және сапалық көрсеткіштеріне экологиялық мониторингтің нәтижелерін жүйелі зерделеу және жинақтау;
15) қоршаған орта жай-күйінің мониторингін ғылыми тұрғыдан қамтамасыз ету;
16) қоршаған ортаға эмиссияларға, табиғи ресурстарды пайдалануға арналған лимиттерді (квоталарды) әзірлеу және ғылыми негіздеу;
17) климаттың өзгеруін кешенді зерттеу және оның Қазақстан Республикасының экономикасы мен табиғи ресурстарына әсерін бағалау;
18) озон қабатының жай-күйін, оның бүліну және қалпына келу процестерін зерттеу, озон қабатына адам қызметінің әсер етуін болдырмау жөніндегі шараларды әзірлеу;
19) табиғат пайдалануды экономикалық реттеу тетіктерінің проблемаларын зерттеу, табиғат қорғау іс-шараларының экономикалық тиімділігі мен оған жұмсалатын шығындарды бағалау әдістерін әзірлеу және осы іс-шараларды ғылыми тұрғыдан сүйемелдеу;
20) елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының экологиялық индикаторларын әзірлеуге және ғылыми негіздеуге қатысу;
21) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық шарттар бойынша міндеттемелерін орындауына байланысты ғылыми зерттеулер жүргізу;
22) қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ғылыми ынтымақтастық жүзеге асырылуы мүмкін.
2. Іргелі және қолданбалы ғылыми экологиялық зерттеулер бюджет қаражаты мен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру көздері есебінен жүзеге асырылады.
Экологиялық ғылыми зерттеулерді жүргізуге қойылатын талаптар
1. Экологиялық ғылыми зерттеулерді осы Кодекске және Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңына сәйкес ғылыми ұйымдар жүргізеді.
2. Қазақстан Республикасының аумағында қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми зерттеулерді қазақстандық та, шетелдік те жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын міндетті түрде орындаған жағдайда, халықаралық ұйымдар жүзеге асыра алады.

3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ НЕГІЗГІ ПРИНЦИПТЕРІ,ҚОЛАЙСЫЗ АЙМАҚТАРДЫҢ ҰҒЫМЫ МЕН ТӘРТІБІ
3.1 Қазақстан республикасының қоршаған ортаны қорғау
және табиғат пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығы
Халықаралық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.